«Ὦ ἀνοητοι και βραδεις τη καρδια…!»

Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΜΒ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2673

Τρίτη τοῦ Πάσχα (& ε΄ Ἑωθ. Λουκ. 24,12-35)
Συντάκτης (†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος Ν. Καντιώτης

Ὁ Κύριος, ἀγαπητοί μου, ἄ­νοιξε δίπλα στὴ λί­­μνη Γεννησαρὲτ σχολεῖο, σχολεῖο πρω­τότυπο. Δώδεκα ἦταν οἱ πρῶ­τοι μαθηταί. Ἡ διδασκαλία του ἦταν ὑ­­ψηλή. Κατέπληττε ὅ­λους. Ποτέ δὲν ἀ­κού­στη­καν οὔτε θ᾽ ἀκουστοῦν ἀνώτερα μαθήματα. Καὶ τὰ μαθήματα τοῦ Ἰησοῦ δὲν προωρίζονταν γιὰ τὸν περιωρισμένο στενὸ κύκλο τῶν Δώδεκα, σὰν μία ἰ­δι­αίτερη διδασκαλία, μυστική, ποὺ οἱ ἄλλοι δὲν ἔ­πρεπε νὰ τὴ γνωρίσουν· ἔ­πρεπε νὰ γίνουν γνωστὰ στὰ πέρατα τοῦ κόσμου. «Ὃ λέ­γω ὑμῖν ἐν τῇ σκοτίᾳ», εἶπε ὁ Κύρι­ος, «εἴ­πατε ἐν τῷ φωτί, καὶ ὃ εἰς τὸ οὖς ἀκούετε, κη­ρύξατε ἐπὶ τῶν δωμάτων» (Ματθ. 10,27). Ἔπρεπε νὰ γίνῃ γνωστὴ ἡ ἀλήθεια διὰ τῶν ἀ­ποστόλων, οἱ ὁ­ποῖ­οι θὰ μαθήτευαν ὅλα τὰ ἔθνη.

Ἀλλὰ γιὰ νὰ γίνουν οἱ Δώδεκα διδάσκαλοι ὅλης τῆς οἰκουμένης, ἔπρεπε προ­­ηγουμένως νὰ γίνουν μαθηταί· νὰ φωτιστοῦν οἱ ἴδιοι, καὶ ἔπειτα νὰ φωτίσουν· νὰ λαξευθοῦν στὸ ἐργαστήριο τῆς θείας διδασκαλίας, γιὰ νὰ γίνουν ἔμψυχα ἀγάλματα τῆς ἀρετῆς· νὰ καθαριστοῦν καὶ νὰ στιλβωθοῦν, γιὰ νὰ γίνουν πνευ­ματικοὶ καθρέφτες ποὺ ν᾽ ἀν­τανακλοῦν τὴ δόξα τοῦ Χριστοῦ· νὰ γίνουν καὶ αὐτοὶ ἥλιοι πνευματικοί, ποὺ θὰ δι­έλυ­αν τὰ σκοτάδια, τὰ σκοτάδια τῆς πλά­νης καὶ τῆς ἁμαρτίας.
Ἦταν εὔκολο ἔργο αὐτό; Λένε γιὰ κά­ποιο διάσημο γλύπτη ὅτι, ὅταν εἶδε κάποτε ἕναν ὄγκο μαρμάρου βυθισμένο σὲ βόρβορο, τὸ με­τέφερε στὸ ἐργαστήριό του, ἄρχισε νὰ τὸ σμιλεύῃ, καὶ μιὰ μέρα μέσ᾽ ἀπ᾽ αὐτὸ βγῆ­­κε ἕ­νας λαμπρὸς ἄγγελος! ὁ λασπωμένος ὄγκος μεταβλήθηκε σ᾽ ἕ­να θαυ­μάσιο καλλιτέχνημα.
Μὲ τὴ δουλειὰ τοῦ γλύπτη μοιάζει τὸ ἔργο τοῦ δασκάλου(*).
Λαξεύει ὁ γλύπτης τὸ μάρμαρο; Λαξεύει καὶ ὁ δάσκαλος τὶς ἀκατέργαστες ψυχές. Μὲ τὴ διαφο­ρὰ ὅτι τὸ μάρμαρο δὲν προβάλλει ἀντίστασι στὸν γλύπτη· ὅπως θέλει αὐτὸς τὸ ἐπεξ­εργάζεται· ὁ ἄν­θρωπος ὅμως, ὡς ἔμψυχο καὶ ἐλεύθερο ὄν, προβάλλει ἀντίστασι, καὶ τὸ ἔργο τοῦ δασκάλου, ποὺ θέλει νὰ μορφώσῃ τὸν ἄνθρωπο, δυσχεραίνεται· ὑπάρχουν ψυ­χὲς σκληρές, ποὺ ματαιώνουν κάθε προσπάθεια τοῦ παιδαγωγοῦ.

* * *

Κάθε δάσκαλος συναντᾷ δυσκολία στὸ ἔρ­γο του. Ἀλλὰ κανένας ποτὲ δάσκαλος δὲν συνάντησε τόσες δυσκολίες στὸ ἔργο του ὅ­σες ὁ Χριστός. Ἡ διδασκαλία του, ὅπως εἴπαμε, ἦταν ὑψίστη. Οἱ δι­άνοιες ὅμως τῶν μαθη­τῶν, ἐπηρεασμένες ἀπὸ ἰουδαϊκὲς προλήψεις βαθειὰ ῥιζωμένες στὶς συνειδήσεις τῶν πολλῶν, ἦταν ἀνίκανες νὰ καταλάβουν τὴ νέα διδασκαλία τοῦ Ναζωραίου. Εἶχαν ἀλλεπάλληλες ἀπορίες. Οἱ ἰδέες τους γιὰ τὴν ἀ­ποστο­λὴ τοῦ Μεσσία ἦταν ταπεινὲς καὶ γαιώδεις. Ὡραματίζονταν μιὰ ἐπίγεια βασιλεία μὲ βασιλιᾶ πανίσχυρο τὸ Χριστὸ καὶ τὶς ἀ­­φεν­τιές τους σὲ ἐξέχουσες θέσεις. Φιλονεικοῦσαν μάλιστα ἀπὸ πρὶν γιὰ τὰ πρωτεῖα, ποιός θὰ καταλάβῃ τὶς θέσεις αὐτές. Ἡ ζηλοτυπία δάγκωνε τὶς καρδιές τους. Μισαλ­λοδοξίες καὶ ἐκδικητικότητες τάραζαν τὶς ψυχές τους. Σύννεφα μελαγχολίας καὶ ἀπαισιοδοξίας σκίαζαν τὸν οὐρανὸ τῆς ζωῆς τους. Ὀ­λιγοπιστία, ποὺ ἄγγιζε τὰ ὅρια τῆς ἀπιστίας, εἰσχωροῦ­σε μέσα τους. Τοὺς ἔπιανε δειλία.
Τὰ ἐλαττώματά τους δὲν τὰ καταγγέλλουν ξένοι· τ᾽ ἀποκαλύπτει ὁ Χριστός· οἱ ἴδιοι στὰ Εὐαγγέ­λια ἐκ­θέτουν τὶς ἀδυναμίες τους. Ὁ ἱερὸς Χρυσό­στομος παρατηρεῖ· «Γι᾽ αὐτὸ ξεσκεπάζει τὰ ἐλαττώματά τους, γιὰ νὰ μά­θῃς ποιοί ἔγιναν κατόπιν, ἀπὸ τὴ δύναμι τῆς θείας χάριτος» (P.G. Migne 58,619). Οἱ ἀ­πόστολοι δὲν προσπαθοῦν νὰ δικαιολογήσουν καὶ νὰ μειώσουν τὴν ἐντύπωσι ποὺ προκαλεῖ ἡ ἔκθεσι θλιβε­ρῶν γεγονότων. Εἶνε σὰν νὰ μᾶς λένε·
Τέτοιοι ἤμασταν, ἄνθρωποι μὲ ἀδυναμίες καὶ ἐ­λαττώματα. Πόσο μακριὰ βρισκόμασταν ἀπὸ τὸ πνεῦμα τοῦ Χριστοῦ! Αὐτὸς μᾶς μιλοῦσε περὶ οὐ­ρανίου βασιλείας, κ᾽ ἐμεῖς σκεπτόμασταν τὰ σκῆ­πτρα τῆς γῆς· αὐτὸς μᾶς καλοῦσε σὲ μαρτύριο, κ᾽ ἐμεῖς διαπληκτιζόμασταν γιὰ πρωτεῖα. Ἀνόητοι καὶ χοντροκέφαλοι μαθηταί, πόση λύπη προξενήσαμε στὴν ἅγια καρδιὰ τοῦ Ἰησοῦ! Ὁ ἕνας ἀπὸ μᾶς τὸν ἀρνήθηκε μπροστὰ σὲ μιὰ ὑπηρέτρια, ὁ ἄλ­λος τὸν πρόδωσε γιὰ λίγα ἀργύρια, οἱ ἄλλοι τὸν ἐγκαταλείψαμε στὶς πιὸ κρίσιμες στιγμές του. Εἶχε δίκιο ὁ Κύριος νὰ μᾶς μαλλώνῃ καὶ νὰ λέῃ γιὰ ὅ­λους μας ὅ,τι εἶπε στὸ Λουκᾶ καὶ τὸν Κλεόπα· «Ὦ ἀνόητοι καὶ βραδεῖς τῇ καρδίᾳ!…» (Λουκ. 24,25), ὅπως ἀκούσαμε σήμερα στὸ εὐαγγέλιο (βλ. ἔ.ἀ. 24,12-35).
Στ᾽ ἀλήθεια, πρὶν τὸν βασανίσουν οἱ ἐχθροί του, προτοῦ νὰ μπηχθοῦν στὴν ἁγία σάρκα του τὰ καρφιὰ τῶν σταυρωτῶν, προτοῦ νὰ τὸν κεντήσῃ ἡ λόγχη τοῦ στρατιώτη, οἱ μαθη­ταί του, αὐτοὶ ποὺ τοὺς ἀγάπησε πάνω ἀπ᾽ ὅ­λα στὸν κόσμο, αὐτοὶ τὸν εἶχαν ποτίσει πικρὰ ποτήρια. Νά τὸ μαρτύριο τοῦ Χριστοῦ. Δὲν εὕρισκε ἀνταπόκρισι στὶς ἰδέες καὶ τὰ αἰσθήματά του. Πολλὲς φορὲς βρισκόταν σὰν ξένος ἀνάμεσα στὸ περιβάλλον του. Καὶ μόνο ἡ παρουσία τοῦ Ἰούδα, ἔφτανε νὰ δημιουργῇ διαρκῆ θλῖψι στὸν Ἰησοῦ.
Καὶ ὅμως τοὺς ὑπέφερε. Δὲν διάλυσε τὸν ὅ­μιλο· δὲν τοὺς ξαπόστειλε στὰ σπίτια τους ὡς ἀνεπίδεκτους μαθήσεως καὶ πνευματικῆς προ­όδου. Ὄχι. Τοὺς κράτησε κοντά του. Κι ὅ­σο περνοῦσε ὁ χρόνος καὶ πλησίαζε τὸ τέλος τῆς ἐπιγείου ζω­ῆς του, τόσο πιὸ θερμὰ τοὺς μιλοῦ­σε. Γιατί, παρ᾽ ὅλες τὶς ἀτέλειές τους, αὐτοὶ ἦ­ταν ποὺ θὰ συνέχιζαν τὸ ἔργο του στὸν κόσμο. Ὡς Θεὸς βέβαια δὲν τοὺς χρεια­ζόταν· μποροῦ­σε καὶ μ᾽ ἄλ­λο τρόπο νὰ διαδώσῃ τὸ Εὐαγγέλιό του· μποροῦσε νὰ στείλῃ στὸν κόσμο ἀγ­γέλους καὶ ἀρ­χαγγέλους, ποὺ σὰν πύρινα πνεύματα θὰ διέσχιζαν τὴ γῆ. Ἀλ­λὰ διάλεξε ἀνθρώπους· «τὰ μωρὰ τοῦ κόσμου καὶ τὰ ἀγενῆ καὶ τὰ ἐξ­ουθενωμένα καὶ τὰ μὴ ὄντα ἐξελέξατο» (Α΄ Κορ. 1,27-28), γιὰ νὰ πρα­γμα­τοποιήσῃ τὸ μέγα θαῦ­μα τῆς ἐ­πιστροφῆς τοῦ κόσμου στὸ Θεό.
Στ᾽ ἀ­λή­θεια, κανένα ξεκίνημα δὲν στάθηκε πιὸ ἄσημο ἀπ᾽ τὸ ξεκίνημα τοῦ Χριστιανισμοῦ. Μὰ καὶ γι᾽ αὐτὸ ἡ ἀπόδειξι, ὅτι ἡ θρησκεία μας εἶνε ἐκ τοῦ Θεοῦ, εἶνε πανίσχυρη.

* * *

Πνευματικοὶ πατέρες καὶ διδάσκαλοι τῆς Ἐκ­­­κλησίας! Κηρύττετε ἀπὸ τοὺς ἄμβωνες στὰ πλήθη καὶ λαὸς πολὺς σᾶς ἀκούει. Νὰ εὐ­χαρι­στῆτε τὸ Θεὸ γιὰ τὴν εὐλογία αὐτή. Μὴν ἀρ­κε­στῆτε ὅμως σ᾽ αὐτό. Ἀναζητῆστε ἀνάμεσα στὸ πλῆθος τῶν ἀκροατῶν σας τὶς λίγες ἐ­κεῖνες ψυ­χές, ποὺ καλλιεργούμενες θὰ μπορέσουν νὰ συνε­χίσουν τὴν πνευματικὴ ἐργασία. Τὸ νὰ βρε­θοῦν καὶ νὰ καταρτιστοῦν νέοι γιὰ ἀποστολι­κὲς διακονίες πρέπει νά ᾽νε ἡ σπουδαιότερη μέριμνά σας. Βρέθηκαν τέτοια πρόσωπα; ἦρθαν κοντά σας; ἐκδηλώνουν τὴν ἐπιθυμία ν᾽ ἀκολου­θήσουν γυμνοὶ τὸν γυμνὸ Ἐσταυρωμένο; Γονατίστε κ᾽ εὐχα­ριστῆστε τὸν Κύριο, ποὺ καὶ σ᾽ αὐ­τὴ τὴ γενεὰ δὲν ἔλειψαν κλήσεις ἱεραποστολικές. Ἀλλὰ οἱ νέοι αὐ­τοὶ δὲν γίνονται ἱεραπόστολοι μέσα σὲ μιὰ μέρα. Ἔχουν ἀνάγκη κι ἀπὸ φωτεινὴ διδασκα­­λία κι ἀπὸ λαμπρὸ παράδει­γμα. Θὰ περάσουν κι αὐτοὶ ἀπὸ δοκιμασία, ὅ­πως πέρασαν ὄ­λοι οἱ ἐργάτες τοῦ Εὐαγγελίου.
Ἐσεῖς ὁπλιστῆ­τε μὲ ὑπομονὴ καὶ ἀγάπη πολλή. Μέχρι ν᾽ ἀποβάλουν κοσμικὲς ἀντιλήψεις, πλάνες καὶ προλή­ψεις τοῦ αἰῶνος μας, μέχρι ν᾽ ἀ­ποκτήσουν γενναῖο καὶ ὑψηλὸ φρόνημα, ὤ τί δὲν θὰ ὑποφέρετε! Θὰ ἐκδηλώσουν ἀδυναμίες. Θὰ σᾶς στενο­χωρήσουν, θὰ σᾶς πικράνουν πολύ. Θά ᾽ρθουν ὧρες καὶ μέρες ποὺ θὰ κλάψετε. Ἡ σκιὰ ἑνὸς Πέτρου ποὺ ἀρνήθηκε κ᾽ ἑ­νὸς Ἰούδα ποὺ πρόδωσε δὲν ἀποκλείεται νὰ φτάσῃ καὶ ὣς ἐσᾶς.
Ἡ κατάρτισί τους θά ᾽νε ὁ μεγαλύτερος σταυρός σας. Σηκῶστε τον, ἀ­δελφοί μου. Ὁ κόπος σας γιὰ τὴν ἀνάδειξι ἐργατῶν τοῦ Εὐ­αγγελίου δὲν θὰ πάῃ χαμένος. Ὅταν πιὰ ἐσεῖς θὰ βασιλεύετε γιὰ ν᾽ ἀ­νατείλετε στὸν ἄλλο ἐ­κεῖνο κόσμο, θ᾽ ἀρχίσουν ν᾽ ἀνατέλλουν στὸν ὁ­ρί­ζοντα τῆς Ἐκ­κλησίας νέοι ἐρ­γάτες τοῦ Εὐαγγελίου, νέα ἀ­στέρια ποὺ θὰ φωτίζουν τὸν κόσμο.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(μεταγλωττισμένο ἄρθρο ἀπὸ τὸ βιβλίο «Ἀκολούθει μοι», Ἀθῆναι 1965, σσ. 298-303)
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

augoustinos-kantiotis