Ὁ Ἁγιασμὸς τῶν ὑδάτων
π. Ἀντωνίου Ἀλεβιζοπούλου
Ἡ ἄκτιστη θεία ἐνέργεια ἁγιάζει ὁλόκληρη τὴ δημιουργία καὶ μεταδίδει στὸν κόσμο εὐλογία. Ἀκόμη καὶ μὲ τὰ ὑλικὰ στοιχεῖα, ὅπως μὲ τὰ νερὰ ποταμῶν, δοξάζεται τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ βλέπουμε ἤδη στὴν Παλαιὰ Διαθήκη. Χαρακτηριστικὴ εἶναι ἡ περίπτωση τοῦ Νεεμάν, ἀρχιστράτηγου τῆς Συρίας.
Ὁ Νεεμάν, ποὺ ὑπέφερε ἀπὸ λέπρα, ἐφοδιασμένος μὲ συστατικὰ γράμματα τοῦ βασιλιᾶ τῆς Συρίας, πῆγε στὸν βασιλιᾶ τοῦ Ἰσραὴλ καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ξεκίνησε νὰ συναντήσει τὸν προφήτη Ἐλισαῖο. Ὁ προφήτης τὸν εἰδοποίησε πὼς πρέπει νὰ μεταβεῖ στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ καὶ νὰ λουσθεῖ ἐκεῖ ἑπτὰ φορές, γιὰ νὰ καθαρισθεῖ τὸ σῶμα του ἀπὸ τὴ λέπρα. Τότε ὁ Νεεμὰν ὀργίστηκε καὶ εἶπε: Ἐγὼ ἐνόμισα ὅτι θὰ ἐξέλθη εἰς συνάντησίν μου, θὰ ἐπικαλεσθῇ τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ του, θὰ ἐπιθέση τὸ χέρι του εἰς τὸ ἄρρωστον σῶμα μου καὶ θὰ θεραπεύση τὴν λέπραν μου. Μήπως δὲν εἶναι οἱ ποταμοί της Δαμάσκου, ὁ Ἀβανὰ καὶ ὁ Φαρφάρ, καλλίτεροι ἀπὸ ὅλους τοὺς ποταμοὺς τοῦ ἰσραηλιτικοῦ βασιλείου; Διατὶ λοιπὸν νὰ μὴν ὑπάγω νὰ λουσθῶ εἰς αὐτούς, διὰ νὰ καθαρισθῶ;
Αὐτὰ εἶπεν, ἤλλαξε δρόμον καὶ πλήρης θυμοῦ ἀνεχώρησε. Τότε τὸν ἐπλησίασαν οἱ ὑπηρέται του καὶ τοῦ εἶπον:
Μήπως σοῦ ἐζήτησεν ὁ προφήτης κανένα δύσκολον ἔργον, τὸ ὁποῖον νὰ μὴν ἠμπορῇς νὰ τὸ κάμης; Σοῦ εἶπεν ἁπλῶς νὰ λουσθῇς καὶ θὰ καθαρισθῇς.
Τότε ὁ Νεεμὰν ὑπεχώρησεν. Ἐλούσθη εἰς τὰ νερὰ τοῦ Ἰορδανοῦ ἑπτὰ φορᾶς, συμφώνως πρὸς τοὺς λόγους του Ἐλισαίου, καὶ αἴφνης ἀποκατεστάθη ἡ σάρξ του καὶ ἔγινεν ὅπως ἡ σὰρξ τοῦ μικροῦ παιδιοῦ καὶ ἐκαθαρίσθη.
Τότε ἐπέστρεψεν εἰς τὸν Ἐλισαῖον μαζὶ μὲ ὁλόκληρον τὴν συνοδείαν του καὶ τοῦ εἶπε:
Ἰδοὺ ἐγνώρισα ὅτι εἰς ὅλην τὴν γῆν δὲν ὑπάρχει ἄλλος Θεός, εἰ μὴ μόνον αὐτός, ὁ ὁποῖος ὑπάρχει εἰς τὸν Ἰσραὴλ» (Δ' Βασιλ. ε' 10-16).
Ὁ Νεεμὰν ὁμολογεῖ πὼς θεραπεύθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ τοῦ Ἰσραὴλ ὄχι μὲ μαγικὸ τρόπο, μὲ μόνο τὸ νερό του Ἰορδανοῦ. Τὰ νερὰ τοῦ πόταμου αὐτοῦ δὲν διέφεραν οὐσιαστικὰ ἀπὸ τὰ νερὰ τῶν ἄλλων ποταμῶν. Ἐκεῖνο ποὺ τὰ διαφοροποιοῦσε ἦταν ἡ παρουσία τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ (πρβλ. Λούκ. δ'27).
Τὴν ἴδια ἰαματικὴ δύναμη τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ βλέπουμε καὶ στὰ νερά της κολυμθήθρας της Βηθεσδᾶ. Ὅταν ἐταράσσοντο ἀπὸ τὸν ἄγγελο τοῦ Κυρίου, «ἐκεῖνος ποὺ εἰσήρχετο πρῶτος, μετὰ τὴν ταραχὴ τοῦ νεροῦ, ἐθεραπεύετο, ἀπὸ ὁποιοδήποτε νόσημα κι ἂν ὑπέφερε» (Ἰω. ε'4, πρβλ. θ' 9).
Μὲ τὴ βάπτιση τοῦ Χριστοῦ στὸν Ἰορδάνη ἁγιάσθηκε ἡ «φύσις τῶν ὑδάτων», ὅπως λέγει ὁ ὕμνος τῆς Ἐκκλησίας μας:
«Σήμερον τῶν ὑδάτων ἁγιάζεται ἡ φύσις καὶ ρήγνυται ὁ Ἰορδάνης καὶ τῶν ἰδίων ναμάτων ἐπέχει τὸ ρεῦμα, Δεσπότην ὁρῶν ρυπτόμενον».
Ὁλόκληρη ἡ δημιουργία γιορτάζει αὐτὴ τὴν ἐλευθερία ἄπό τη δουλεία τῆς φθορᾶς, ὄχι μόνο ὁ Ἰορδάνης ποταμός:
«Ἰορδάνη ποταμέ, εὐφροσύνης πληρώθητι, γῆ καὶ θάλασσα, οἱ βουνοὶ καὶ τὰ ὄρη, καὶ ἀνθρώπων καρδίαι, νῦν σκιρτήσατε, φῶς εἰσδεχόμενοι».
Ὁ Χριστὸς δέχεται στὴν ἀγκαλιά του τὰ νερὰ καὶ ὅλα τὰ στοιχεῖα τῆς φύσης καὶ τὰ ἁγιάζει. Ὅπως δέχεται ὁλόκληρη τὴ δημιουργία ἐπάνω στὸ σταυρό, καὶ μὲ τὸ αἷμα Του τὴν ἐλευθερώνει ἀπὸ τὰ δεσμὰ τοῦ διαβόλου.
Κάτι παρόμοιο συμβαίνει καὶ μὲ τὸ νερὸ τοῦ ἁγιασμοῦ. Μὲ τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶναι ἡ Ἐκκλησία, ἁγιάζεται τὸ νερὸ· δὲν ἀνήκει πλέον στὸν κόσμο τῆς πτώσης καὶ τῆς φθορᾶς. Στὴν οὐσία του εἶναι βέβαια νερό, ὅπως καὶ στὸ γεύση του, καὶ δὲν διαφέρει καθόλου ἀπὸ τὰ ἄλλα νερά. Ὅμως τὸ γεγονὸς ὅτι ἦλθε σὲ σχέση μὲ τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καὶ προσελήφθη ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, τὸ μεταβάλλει σὲ «πνευματικὸν ποτόν», ποὺ ἀναβλύζει ἀπὸ τὴν «πνευματικὴν πέτραν», ἡ ὁποία εἶναι ὁ Χριστὸς (Α' Κόρ. Γ 4)· τὸ καθιστᾶ πηγὴ εὐλογίας καὶ χάρης (Ἔξοδ. ἰε' 25). Γι' αὐτὸ καὶ ἡ εὐχὴ τῆς Ἐκκλησίας ἀναφέρει:
«Κύριε, Σὺ ὅστις κατεδέχθης νὰ βαπτισθῇς εἰς τὸν Ἰορδάνην καὶ νὰ ἀγιάσης μ' αὐτὸν τὸν τρόπον τὰ νερά, κλῖνε τὸ αὐτί Σου καὶ ἄκουσέ μας. Καὶ εὐλόγησε ὅλους ἡμᾶς, ποὺ μὲ τὸ σκύψιμον τῆς κεφαλῆς μας δεικνύομε τό ‘σχῆμα τοῦ δούλου'. Ἀξίωσέ μας νὰ γεμίσωμεν ἀπὸ τὴν ἁγιαστικὴν Σοῦ χάριν, πίνοντες ὀλίγον ἀπὸ αὐτὸ τὸ νερὸ καὶ νὰ ραντισθῶμεν μὲ αὐτό. Εἴθε νὰ ἀποβῇ εἰς ὑγείαν καὶ τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος μας. Διότι Σὺ εἶσαι ἐκεῖνος ὅστις ἁγιάζει τὰς ψυχὰς καὶ τὰ σώματα μᾶς καὶ δι' αὐτὸ τὴν δοξολογίαν μας, τὴν εὐγνωμοσύνην μας καὶ τὴν προσκύνησίν μας ἀναπέμπομεν εἰς Σέ, καὶ τὸν ἄναρχον Πατέρα Σου καὶ τὸ Πανάγιον καὶ Ἀγαθὸν καὶ Ζωοποιὸν Σοῦ Πνεῦμα καὶ τώρα καὶ πάντοτε καὶ εἰς τοὺς αἴώνας τῶν αἰώνων, ἀμήν».
Κλείνοντες τὸ κεφάλαιο αὐτὸ παρατηροῦμε πὼς ὁλόκληρη ἡ δημιουργία τοῦ Θεοῦ εἶναι καλή. Τὸ κακὸ δὲν βρίσκεται στὴ φύση του ἄνθρωπου ἢ καὶ τοῦ κόσμου τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἄνθρωπος ἐπλάσθη «κατ' εἰκόνα Θεοῦ», ὄχι μόνο κατὰ τὴν ψυχή, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὸ σῶμα. Ἡ ἁμαρτία εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς προαίρεσης τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὄχι τῆς φύσης του.
Μὲ τὴν πτώση του ἄνθρωπου συμπαρεσύρθη καὶ ὁλόκληρη ἡ κτίση στὴ δουλεία τῆς φθορᾶς. Ὅμως ὁ Θεὸς στὸ πρόσωπο τοῦ ἔνσαρκου Λόγου Του εἰσῆλθε στὴν πραγματικότητα τοῦ κόσμου καὶ τὸν ἀνακαίνισε.
Μὲ τὸ θάνατο, τὴν ἀνάσταση καὶ τὴν ἀνάληψη Τοῦ ὁδήγησε τὸν ἄνθρωπο ποὺ προσέλαβε στὴ ζωὴ τῆς ἀφθαρσίας καὶ τῆς ἀθανασίας, τὸν ἀνύψωσε μέχρι τὸ ὕψος τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ Πατρός.
Αὐτὴ ἡ δόξα, ποὺ κατὰ τὴ δευτέρα παρουσία τοῦ Κυρίου θὰ γίνει δικό μας κτῆμα, προεικονίζεται στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ ἰδιαίτερα στὴ ζωὴ τῶν ἁγίων. Τὰ σώματα τῶν ἁγίων, τὰ ἱερὰ λείψανα, περιβάλλονται μὲ τὴν ἁγιαστικὴ χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ γίνονται πηγὴ αὐτῆς τῆς χάρης καὶ τῆς θείας εὐλογίας. Ἀποτελοῦν πρόγευση καὶ προεικόνιση τῆς μεταμόρφωσης τοῦ ἄνθρωπου καὶ ὁλόκληρης τῆς κτίσης, εἰκόνα τῆς ἄρρητου δόξας τοῦ Θεοῦ.
Ἡ ἴδια χάρη περιβάλλει καὶ τὰ ὑλικὰ ἀντικείμενα, μὲ τὰ ὁποῖα ἔρχεται σὲ σχέση ὁ Θεὸς καὶ γίνεται ἀντιληπτὴ μὲ τὶς αἰσθήσεις μας σὰν φῶς, σὰν θερμότητα ἢ καὶ μὲ διάφορες θαυμαστὲς ἐνέργειες ποὺ ἀποτελοῦν γιὰ τὸν ἄνθρωπο εὐλογία.
Ἡ παρουσία τῆς χάρης καὶ τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο καὶ στὴν ὑλικὴ δημιουργία προεικονίζει τὴν ἐλευθερία ὁλόκληρης τῆς κτίσης ἀπὸ τὴ δουλεία τῆς φθορᾶς καὶ ἐγγυᾶται γιὰ τὴ βεβαιότητα τῆς ἐλπίδας μας γιὰ ζωὴ καὶ γιὰ ἀφθαρσία.
Στὴ θεία λατρεία τῆς Ἐκκλησίας μας ἐκφράζεται αὐτὴ ἡ ἐλπίδα μὲ τὴ συμμετοχὴ τῆς ὑλικῆς δημιουργίας στὸν αἶνο καὶ στὴ δοξολογία τοῦ Θεοῦ. Οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ λατρεύουν τὸν Θεὸ ὄχι μόνοι τους, ἀλλὰ μαζὶ μὲ ὅλη τὴν ὑλικὴ κτίση καὶ διαδηλώνουν μὲ τρόπο ἀνεπανάληπτο τὴν πίστη τους στὴ μεταμόρφωση ὁλόκληρου τοῦ κόσμου.
Ἡ ἄκτιστη θεία ἐνέργεια ἁγιάζει ὁλόκληρη τὴ δημιουργία καὶ μεταδίδει στὸν κόσμο εὐλογία. Ἀκόμη καὶ μὲ τὰ ὑλικὰ στοιχεῖα, ὅπως μὲ τὰ νερὰ ποταμῶν, δοξάζεται τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ βλέπουμε ἤδη στὴν Παλαιὰ Διαθήκη. Χαρακτηριστικὴ εἶναι ἡ περίπτωση τοῦ Νεεμάν, ἀρχιστράτηγου τῆς Συρίας.
Ὁ Νεεμάν, ποὺ ὑπέφερε ἀπὸ λέπρα, ἐφοδιασμένος μὲ συστατικὰ γράμματα τοῦ βασιλιᾶ τῆς Συρίας, πῆγε στὸν βασιλιᾶ τοῦ Ἰσραὴλ καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ξεκίνησε νὰ συναντήσει τὸν προφήτη Ἐλισαῖο. Ὁ προφήτης τὸν εἰδοποίησε πὼς πρέπει νὰ μεταβεῖ στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ καὶ νὰ λουσθεῖ ἐκεῖ ἑπτὰ φορές, γιὰ νὰ καθαρισθεῖ τὸ σῶμα του ἀπὸ τὴ λέπρα. Τότε ὁ Νεεμὰν ὀργίστηκε καὶ εἶπε: Ἐγὼ ἐνόμισα ὅτι θὰ ἐξέλθη εἰς συνάντησίν μου, θὰ ἐπικαλεσθῇ τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ του, θὰ ἐπιθέση τὸ χέρι του εἰς τὸ ἄρρωστον σῶμα μου καὶ θὰ θεραπεύση τὴν λέπραν μου. Μήπως δὲν εἶναι οἱ ποταμοί της Δαμάσκου, ὁ Ἀβανὰ καὶ ὁ Φαρφάρ, καλλίτεροι ἀπὸ ὅλους τοὺς ποταμοὺς τοῦ ἰσραηλιτικοῦ βασιλείου; Διατὶ λοιπὸν νὰ μὴν ὑπάγω νὰ λουσθῶ εἰς αὐτούς, διὰ νὰ καθαρισθῶ;
Αὐτὰ εἶπεν, ἤλλαξε δρόμον καὶ πλήρης θυμοῦ ἀνεχώρησε. Τότε τὸν ἐπλησίασαν οἱ ὑπηρέται του καὶ τοῦ εἶπον:
Μήπως σοῦ ἐζήτησεν ὁ προφήτης κανένα δύσκολον ἔργον, τὸ ὁποῖον νὰ μὴν ἠμπορῇς νὰ τὸ κάμης; Σοῦ εἶπεν ἁπλῶς νὰ λουσθῇς καὶ θὰ καθαρισθῇς.
Τότε ὁ Νεεμὰν ὑπεχώρησεν. Ἐλούσθη εἰς τὰ νερὰ τοῦ Ἰορδανοῦ ἑπτὰ φορᾶς, συμφώνως πρὸς τοὺς λόγους του Ἐλισαίου, καὶ αἴφνης ἀποκατεστάθη ἡ σάρξ του καὶ ἔγινεν ὅπως ἡ σὰρξ τοῦ μικροῦ παιδιοῦ καὶ ἐκαθαρίσθη.
Τότε ἐπέστρεψεν εἰς τὸν Ἐλισαῖον μαζὶ μὲ ὁλόκληρον τὴν συνοδείαν του καὶ τοῦ εἶπε:
Ἰδοὺ ἐγνώρισα ὅτι εἰς ὅλην τὴν γῆν δὲν ὑπάρχει ἄλλος Θεός, εἰ μὴ μόνον αὐτός, ὁ ὁποῖος ὑπάρχει εἰς τὸν Ἰσραὴλ» (Δ' Βασιλ. ε' 10-16).
Ὁ Νεεμὰν ὁμολογεῖ πὼς θεραπεύθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ τοῦ Ἰσραὴλ ὄχι μὲ μαγικὸ τρόπο, μὲ μόνο τὸ νερό του Ἰορδανοῦ. Τὰ νερὰ τοῦ πόταμου αὐτοῦ δὲν διέφεραν οὐσιαστικὰ ἀπὸ τὰ νερὰ τῶν ἄλλων ποταμῶν. Ἐκεῖνο ποὺ τὰ διαφοροποιοῦσε ἦταν ἡ παρουσία τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ (πρβλ. Λούκ. δ'27).
Τὴν ἴδια ἰαματικὴ δύναμη τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ βλέπουμε καὶ στὰ νερά της κολυμθήθρας της Βηθεσδᾶ. Ὅταν ἐταράσσοντο ἀπὸ τὸν ἄγγελο τοῦ Κυρίου, «ἐκεῖνος ποὺ εἰσήρχετο πρῶτος, μετὰ τὴν ταραχὴ τοῦ νεροῦ, ἐθεραπεύετο, ἀπὸ ὁποιοδήποτε νόσημα κι ἂν ὑπέφερε» (Ἰω. ε'4, πρβλ. θ' 9).
Μὲ τὴ βάπτιση τοῦ Χριστοῦ στὸν Ἰορδάνη ἁγιάσθηκε ἡ «φύσις τῶν ὑδάτων», ὅπως λέγει ὁ ὕμνος τῆς Ἐκκλησίας μας:
«Σήμερον τῶν ὑδάτων ἁγιάζεται ἡ φύσις καὶ ρήγνυται ὁ Ἰορδάνης καὶ τῶν ἰδίων ναμάτων ἐπέχει τὸ ρεῦμα, Δεσπότην ὁρῶν ρυπτόμενον».
Ὁλόκληρη ἡ δημιουργία γιορτάζει αὐτὴ τὴν ἐλευθερία ἄπό τη δουλεία τῆς φθορᾶς, ὄχι μόνο ὁ Ἰορδάνης ποταμός:
«Ἰορδάνη ποταμέ, εὐφροσύνης πληρώθητι, γῆ καὶ θάλασσα, οἱ βουνοὶ καὶ τὰ ὄρη, καὶ ἀνθρώπων καρδίαι, νῦν σκιρτήσατε, φῶς εἰσδεχόμενοι».
Ὁ Χριστὸς δέχεται στὴν ἀγκαλιά του τὰ νερὰ καὶ ὅλα τὰ στοιχεῖα τῆς φύσης καὶ τὰ ἁγιάζει. Ὅπως δέχεται ὁλόκληρη τὴ δημιουργία ἐπάνω στὸ σταυρό, καὶ μὲ τὸ αἷμα Του τὴν ἐλευθερώνει ἀπὸ τὰ δεσμὰ τοῦ διαβόλου.
Κάτι παρόμοιο συμβαίνει καὶ μὲ τὸ νερὸ τοῦ ἁγιασμοῦ. Μὲ τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶναι ἡ Ἐκκλησία, ἁγιάζεται τὸ νερὸ· δὲν ἀνήκει πλέον στὸν κόσμο τῆς πτώσης καὶ τῆς φθορᾶς. Στὴν οὐσία του εἶναι βέβαια νερό, ὅπως καὶ στὸ γεύση του, καὶ δὲν διαφέρει καθόλου ἀπὸ τὰ ἄλλα νερά. Ὅμως τὸ γεγονὸς ὅτι ἦλθε σὲ σχέση μὲ τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καὶ προσελήφθη ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, τὸ μεταβάλλει σὲ «πνευματικὸν ποτόν», ποὺ ἀναβλύζει ἀπὸ τὴν «πνευματικὴν πέτραν», ἡ ὁποία εἶναι ὁ Χριστὸς (Α' Κόρ. Γ 4)· τὸ καθιστᾶ πηγὴ εὐλογίας καὶ χάρης (Ἔξοδ. ἰε' 25). Γι' αὐτὸ καὶ ἡ εὐχὴ τῆς Ἐκκλησίας ἀναφέρει:
«Κύριε, Σὺ ὅστις κατεδέχθης νὰ βαπτισθῇς εἰς τὸν Ἰορδάνην καὶ νὰ ἀγιάσης μ' αὐτὸν τὸν τρόπον τὰ νερά, κλῖνε τὸ αὐτί Σου καὶ ἄκουσέ μας. Καὶ εὐλόγησε ὅλους ἡμᾶς, ποὺ μὲ τὸ σκύψιμον τῆς κεφαλῆς μας δεικνύομε τό ‘σχῆμα τοῦ δούλου'. Ἀξίωσέ μας νὰ γεμίσωμεν ἀπὸ τὴν ἁγιαστικὴν Σοῦ χάριν, πίνοντες ὀλίγον ἀπὸ αὐτὸ τὸ νερὸ καὶ νὰ ραντισθῶμεν μὲ αὐτό. Εἴθε νὰ ἀποβῇ εἰς ὑγείαν καὶ τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος μας. Διότι Σὺ εἶσαι ἐκεῖνος ὅστις ἁγιάζει τὰς ψυχὰς καὶ τὰ σώματα μᾶς καὶ δι' αὐτὸ τὴν δοξολογίαν μας, τὴν εὐγνωμοσύνην μας καὶ τὴν προσκύνησίν μας ἀναπέμπομεν εἰς Σέ, καὶ τὸν ἄναρχον Πατέρα Σου καὶ τὸ Πανάγιον καὶ Ἀγαθὸν καὶ Ζωοποιὸν Σοῦ Πνεῦμα καὶ τώρα καὶ πάντοτε καὶ εἰς τοὺς αἴώνας τῶν αἰώνων, ἀμήν».
Κλείνοντες τὸ κεφάλαιο αὐτὸ παρατηροῦμε πὼς ὁλόκληρη ἡ δημιουργία τοῦ Θεοῦ εἶναι καλή. Τὸ κακὸ δὲν βρίσκεται στὴ φύση του ἄνθρωπου ἢ καὶ τοῦ κόσμου τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἄνθρωπος ἐπλάσθη «κατ' εἰκόνα Θεοῦ», ὄχι μόνο κατὰ τὴν ψυχή, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὸ σῶμα. Ἡ ἁμαρτία εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς προαίρεσης τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὄχι τῆς φύσης του.
Μὲ τὴν πτώση του ἄνθρωπου συμπαρεσύρθη καὶ ὁλόκληρη ἡ κτίση στὴ δουλεία τῆς φθορᾶς. Ὅμως ὁ Θεὸς στὸ πρόσωπο τοῦ ἔνσαρκου Λόγου Του εἰσῆλθε στὴν πραγματικότητα τοῦ κόσμου καὶ τὸν ἀνακαίνισε.
Μὲ τὸ θάνατο, τὴν ἀνάσταση καὶ τὴν ἀνάληψη Τοῦ ὁδήγησε τὸν ἄνθρωπο ποὺ προσέλαβε στὴ ζωὴ τῆς ἀφθαρσίας καὶ τῆς ἀθανασίας, τὸν ἀνύψωσε μέχρι τὸ ὕψος τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ Πατρός.
Αὐτὴ ἡ δόξα, ποὺ κατὰ τὴ δευτέρα παρουσία τοῦ Κυρίου θὰ γίνει δικό μας κτῆμα, προεικονίζεται στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ ἰδιαίτερα στὴ ζωὴ τῶν ἁγίων. Τὰ σώματα τῶν ἁγίων, τὰ ἱερὰ λείψανα, περιβάλλονται μὲ τὴν ἁγιαστικὴ χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ γίνονται πηγὴ αὐτῆς τῆς χάρης καὶ τῆς θείας εὐλογίας. Ἀποτελοῦν πρόγευση καὶ προεικόνιση τῆς μεταμόρφωσης τοῦ ἄνθρωπου καὶ ὁλόκληρης τῆς κτίσης, εἰκόνα τῆς ἄρρητου δόξας τοῦ Θεοῦ.
Ἡ ἴδια χάρη περιβάλλει καὶ τὰ ὑλικὰ ἀντικείμενα, μὲ τὰ ὁποῖα ἔρχεται σὲ σχέση ὁ Θεὸς καὶ γίνεται ἀντιληπτὴ μὲ τὶς αἰσθήσεις μας σὰν φῶς, σὰν θερμότητα ἢ καὶ μὲ διάφορες θαυμαστὲς ἐνέργειες ποὺ ἀποτελοῦν γιὰ τὸν ἄνθρωπο εὐλογία.
Ἡ παρουσία τῆς χάρης καὶ τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο καὶ στὴν ὑλικὴ δημιουργία προεικονίζει τὴν ἐλευθερία ὁλόκληρης τῆς κτίσης ἀπὸ τὴ δουλεία τῆς φθορᾶς καὶ ἐγγυᾶται γιὰ τὴ βεβαιότητα τῆς ἐλπίδας μας γιὰ ζωὴ καὶ γιὰ ἀφθαρσία.
Στὴ θεία λατρεία τῆς Ἐκκλησίας μας ἐκφράζεται αὐτὴ ἡ ἐλπίδα μὲ τὴ συμμετοχὴ τῆς ὑλικῆς δημιουργίας στὸν αἶνο καὶ στὴ δοξολογία τοῦ Θεοῦ. Οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ λατρεύουν τὸν Θεὸ ὄχι μόνοι τους, ἀλλὰ μαζὶ μὲ ὅλη τὴν ὑλικὴ κτίση καὶ διαδηλώνουν μὲ τρόπο ἀνεπανάληπτο τὴν πίστη τους στὴ μεταμόρφωση ὁλόκληρου τοῦ κόσμου.
