«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
Χωρίς προειδοποίησι μέ ὅλη τήν ἀρχοντική του ἁπλότητα, ἐρχόταν στήν Μονή μας τουλάχιστον δύο φορές τόν χρόνο ὁ ἱερομόναχος παπᾶ Στέφανος. Ἐπειδή ἄλλαζε πολλούς τόπους καί κατοικίες στό Ἅγιον Ὄρος θά τόν ἐλέγαμε στήν κοσμική ὀρολογία κοσμογυρισμένον. Ἐδῶ ὅμως αὐτούς τούς μοναχούς τούς λέγομεν Κυκλευτές, δηλαδή γυρίζουν γύρω ἀπό τόν Κύκλο, τό Ἅγιον Ὄρος. Ἄλλοι Γεροντάδες πιό περιφραστικά λένε ὅτι ὁ τάδε δέθηκε μ᾿ ἕνα σχοινί ἀπό τήν κορυφή τοῦ Ἄθωνος καί εἶναι τώρα ἐλεύθερος νά πηγαίνη πανταχοῦ, βέβαια ἐντός τοῦ Ὄρους.
Ὁ παπᾶ Στέφανος λοιπόν εἶναι ἕνας τέτοιος μοναχός παναγιορείτης. Χαιρόμεθα πολύ ὁσάκις ἔρχεται στήν Μονή μας. Δέν ἔχει τήν κουλτούρα τοῦ σημερινοῦ ἀνθρώπου κι αὐτό εἶναι πού μᾶς κάνη νά τόν πλησιάζουμε, νά τόν φορτώνουμε μέ κάθε εἴδους ἐρωτήσεις καί νά ἐκπληττώμεθα ἀπό τίς πρωτότυπες ἀπαντήσεις του. Ἐπί πλέον εἶναι καί παραδοσιακός πρωτοψάλτης. Μέ τήν ἠχηρά καί ἀνεπιτήδευτη φωνή του διεγείρει τίς ψυχές μας σέ δοξολογία καί εὐχαριστία τοῦ Θεοῦ. Θέλουμε νά τόν ἀκολουθοῦμε καί νά σιγοψάλλουμε μαζί του. Οἱ καρδιές μας γεμίζουν ἀπό μία ἐσωτερική ἀγαλλίασι καί εὐφροσύνη. Στά τελευταῖα χρόνια του ἔχασε καί τό αἰσθητό φῶς τῶν ὀφθαλμῶν του, ὁπότε μᾶς σκουντοῦσε νά τοῦ κανοναρχοῦμε τά Δοξαστικά, τά ὁποῖα τοῦ ἄρεσαν πολύ. Ἀλλά εἶναι καιρός νά μήν καθυστεροῦμε μέ προλόγους καί ἐντυπώσεις, ἀλλά νά τόν ἀπολαύσουμε καί μέσα ἀπό τήν ὄμορφη ἁγιορείτικη συνομιλία καί ζωή του.
-Πάτερ Στέφανε, εὐλογεῖτε.
-Ὁ Κύριος.
-Τί κάνετε; Τήν εὐχήν σας.
-Δέν εἴμαστε καλά.
-Πῶς πάει τό κουράγιο σας.
-Ἔε, μέτρια, μέτρια...
-Δηλαδή;
-Ἔε, νά! Λόγῳ ἡλικίας...81 ἔφθασα...καί λόγῳ ἀσθενείας, μέ τήν Χάρι τοῦ Θεοῦ ἐλαφρά ἐξυπηρετοῦμαι καί ζῶ. Βέβαια, ἀλλιῶς τί νά κάνω...Ἔπεσα ἀπό ἕνα πεζούλι ψηλά τέσσερα μέτρα, κάτω ἀνάποδα...
-Πότε;
-Στό κελλί. Ἔχει κανά δύο χρόνια τώρα.
-Κτύπησες;
-Πῶς...Ἄς εἶναι καλά ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀθωνίτης, πού μέ γλύτωσε. Εἶχε δύο σκάλες. Ξαφνικά μοῦ ἦλθε. Ζαλίσθηκα λίγο. Μοῦ ἦλθε ξαφνικά μία ἀόρατη δύναμι. Γύριζα ἀπό τήν Πορταΐτισσα τῶν Ἰβήρων. Εἶχα πάει νά προσκυνήσω. Ἔφθασα στό Ρωσσικό καί μοῦ λέγει ἕνας: "Μή πᾶς μέ τά πόδια στήν Σκήτη (Ξενοφῶντος) ἔχει ζέστη, θά πάθης ἡλίασι. Ναί, καλά, λέω. Κάθησα. Ξέρεις...Μά ἄν εἶναι γραμμένο ἀπό τόν Θεό πάτερ Δ. δέν.....
-Μήπως εἶχες πολλή ὑπερηφάνεια καί γι᾿ αὐτό ἔπεσες;
-Ἔεε!. Τί; Κι ἐγώ εἶμαι ἄνθρωπος ἁμαρτωλός. Ὑπάρχει μόνον Εἷς ἀναμάρτητος, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Ἔτσι δέν εἶναι; Ξέρεις...Τί θά πῆ ὑπερηφάνεια. Εἶναι καί τοῦ πειρασμοῦ καμμιά φορά. Γιατί νά ἔχω ὑπερηφάνεια; Γιά ποιά αἰτία; Ἀσκητής εἶμαι.
-Μήπως πίστευσες ὅτι ἔχεις πολλά χαρίσματα, γι᾿ αὐτό...
-Τί; Τί χαρίσματα, γιά πές μου. Τί; Τί χαρίσματα ἔχει ἕνας Καλόγερος; Γιά δεσποτάδες θά πᾶμε ἤ θά πᾶμε στίς Πατριαρχικές αὐλές νά...; Ναί!...
--Πῶς περνᾶς στήν Καλύβα σου;
-Ὁ Θεός γνωρίζει. Αὐτός εἶναι Δεσπότης ἐδῶ καί ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀθωνίτης. Κατάλαβες; Στήν κατάστασι πού εὑρίσκομαι, δυσκολεύομαι, ἀλλά τί θέλεις νά κάνω π. Δ. Νά ἀπελπισθῶ; Δέν ὑπάρχει αὐτό νά γίνη. Ὄχι!...Λέγω μόνο τό θέλημά Σου, Θεέ μου...Ἔε.. τί λές; Τέρμα. Ὑπάρχει ἄλλο μέσον; Σ᾿ Αὐτόν ὑπαγόμεθα. Δέν ὑπάρχει ἄλλος Πατέρας καί Ἰατρός...Ἡ Μητέρα του εἶναι ἡ παρηγορία μας...Αὐτή εἶναι μετά Θεόν Θεός...καί ἐπιβραβεύει στόν Υἱόν της ὅ,τι Αὐτή θέλει...Ἔε! Ναί! Γι᾿ αὐτό τόν λόγο εὐχαριστῶ καί τήν Μητέρα Του καί τόν Υἱόν της. Βέβαια...
Τώρα ἐγώ ἔχω ξύλα, μά δέν μπορῶ νά τά κόψω. Εἶπα στόν Γέροντα (στόν Ἡγούμενο της Μονῆς Γρηγορίου) νά παραμένω ἐδῶ...Ἀνέκαθεν ἐγώ εἶμαι Γρηγοριάτης. Ἔρχομαι ἀπό ὅταν ἡγούμενος ἦταν ὁ παπᾶ Βησσαρίων. Ἐκοιμήθη ἔξω καί τόν ἔφεραν καί τόν ἔθαψαν ἐδῶ. Μετά ἡγούμενος ὁ παπᾶ Διονύσιος. Μέ παρακαλοῦσε νά ἔλθω ἐδῶ. Ἀλλά, μπορῶ ν᾿ ἀφήσω τήν Πορταΐτισσα, νά τήν ἐγκαταλείψω; Θά θυμώση. Τήν ἐξυπηρέτησα σάν Προσμονάριος 11 χρόνια.
-Παπᾶ Στέφανε, ἀπό ποῦ κατάγεσαι;
-Μικρά Ἀσία..Προικόννησος Μικρᾶς Ἀσίας. Τό χωριό μου λεγόταν Σάρτη. Μέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν ἦλθαν οἱ συμπατριῶτες μου καί κατώκησαν στήν Χαλκιδική καί ἐκεῖ ἔκτισαν τό χωριό Νέα Σάρτη.
-Πόσα ἀδέλφια εἴσασταν;
-Ἕναν πού ἐπῆρε ὁ Θεός καί ἐγώ. Δυό...
-Οἱ γονεῖς σας πῶς ἐλέγοντο; Ἦσαν εὐσεβεῖς ἄνθρωποι;
-Βέβαια. Τόν πατέρα μου τόν λέγανε Εὐστράτιο καί τήν μάννα μου...Πῶς τήν λέγανε...Ξεχνάω...Ἐλευθερία, τήν λέγανε. Θυμᾶμαι τήν πλατεῖα στήν Θεσσαλονίκη...
-Πῶς σᾶς ἦλθε ὁ πόθος νά γίνετε μοναχός;
-Ἄκουσε. Ἦλθα σέ ἡλικία 20 ἐτῶν. Εἶναι τοῦ Θεοῦ αὐτά. Εἶναι ἀπόφασις τοῦ Θεοῦ. Ἄμα θέλει ὁ Θεός θά καθίσης, εἰδεμή σέ βγάζει ἔξω. Νά, στήν Σκήτη μας, τοῦ Ξενοφῶντος εἴχαμε δύο ἀδέλφια ἱερομονάχους. Ἔμειναν λίγα χρόνια καί μετά ἔφυγαν καί οἱ δύο. Δέν τούς θέλει ἡ Παναγία. καί ἄλλοι ἔρχονται καί φεύγουν. Μᾶς λέγει ὁ Κύριός μας: "Εἰσέλθετε διά τῆς στενῆς πύλης...
-Ποιά εἶναι ἡ στενή πύλη;
-Εἶναι ὁ ὁδός τῶν λυπηρῶν καί τῶν ταλαιπωριῶν. Πρέπει νά ἀσπασθοῦμε τά λυπηρά τοῦ μοναχικοῦ βίου γιά νά ὁδεύσωμε, εἰς τήν ὁδόν τήν εὐθεῖαν εἰς τήν ἄγουσαν εἰς τήν τῶν Οὐρανῶν Βασιλείαν. Ναί...
-Ἔχομεν ἐλπίδες νά σωθοῦμε;
-Ὅποιος ζῆ κατά Θεόν..Νά προσέχουμε κι ἐμεῖς...Νά μή τό ρίξωμεν ἔξω...Πολύ προσοχή διότι εἴμεθα μοναχοί. Καί ἔχουμε δώσει μπροστά στόν Κύριόν μας ὑποσχέσεις. Πρέπει νά τίς ἐκπληρώσουμε. Γι᾿ αὐτό ὅπως λέγει καί ὁ Κύριός μας: "Ὁ μή εἰσερχόμενος διά τῆς θύρας εἰς τήν αὐλήν τῶν προβάτων, ἀλλά ἀναβαίνων ἀλλαχόθεν ἐκεῖνος κλέπτης ἐστί καί ληστής. (Ἰωάν.10.1).
Ἔκλεισα κι ἐγώ τό δωμάτιό μου, ἀλλά μπῆκε ὁ κλέπτης ἀπό τό παράθυρο καί μοῦ πῆρε λίγα χρηματάκια, ἀπό τήν ἀγροτική μου σύνταξι, πού κρατοῦσα γιά τά γεράματά μου...Αὐτός θά σωθῆ; Ὄχι....Αὐτός μέ στενοχώρησε, ἀλλά...μακάρι νά μετανοήση καί νά μοῦ φέρη τά χρήματα...Ἔτσι, ἔχει καί ἐλπίδα νά σωθῆ.
-Πόσα χρόνια ἔχετε, πάτερ Στέφανε ἐδῶ στό Ἅγιον Ὄρος;
-Ἑξῆντα. Ἦλθα στό Ὄρος ἀπό τήν ἡλικία τῶν 20 ἐτῶν.
-Πῶς περάσατε σ᾿ αὐτά τά ἑξῆντα χρόνια;
-Ἀρμόδιος εἶναι Αὐτός...Ἐγώ ἀναμένω τήν ἀπόλυσιν...
-Φοβᾶσθε τόν θάνατον;
-Φοβᾶμαι γιατί ἔκανα κι ἐγώ κάτι παραπτώματα. Ἀλλά ἔχουμε τήν Παναγία μας. Ἀκούει τίς παρακλήσεις της ὁ Υἱός της καί τά μικρά πταίσματα τά περνάει καί προχωράει. Ἄμα εἶσαι καλός, δέν ὑπάρχει θάνατος στόν ἄνθρωπο. Ὁ θάνατος εἶναι κοίμησις, εἶναι χαρά, γι᾿ αὐτό καί λέγεται μετάστασις καί ζωή ἀπό τά λυπηρά στά ἄφθαρτα καί αἰώνια. Ἀλλ᾿ οὐαί καί ἀλλοίμονον σ᾿ αὐτόν πού φεύγει ἀπροετοίμαστος. Θυμᾶσαι τί εἶπε ὁ Κύριός μας στόν Λάζαρο; "Ὁ φίλος ἡμῶν κεκοίμηται, ἀλλά πορεύομαι ἵνα ἐξυπνήσω αὐτόν". (Ἰωάν.11,11) Πῆγα, πῆγα ἐκεῖ...
-Πῶς αἰσθανθήκατε, ὅταν ἐπήγατε στούς Ἁγίους Τόπους;
-Προσκύνησα τόν Πανάγιο Τάφο. Λειτούργησα μέ τόν πατριάρχη τόν κ. Διόδωρο. Εἶχε κόσμο..Ποῦ ποῦ...Εἶχε χιλιάδες κόσμο. Ναός ἐκεῖ ἀπέραντος. Τόν ἔκτισε ἡ Ἁγία Ἑλένη. Ἦταν 2α Ἀπριλίου τοῦ 1990 πού πῆγα...Πέρασα πολύ εὐχάριστα...Εὐχαριστήθηκα. Τελευταία ὥρα ἔπιασα ἐγώ τό Φῶς τοῦ Τάφου μέ 33 κεριά. Τό ἔβαζα κάτω ἀπό τά γένεια μου. Δέν ἔκαιγε ἐπί μισή περίπου ὥρα. Ἦταν ὅλα σβηστά πρίν. Καί μετά ἄναψαν ὅλα μόνα τους. Τί θαῦμα! Ζωντανή, ἀδελφέ μου ἡ Θρησκεία μας...Ἡ Λειτουργία τοῦ Πάσχα ἔγινε ἐπάνω στήν Πλάκα τοῦ Παναγίου Τάφου. Λειτούργησα κι ἐγώ μέ τόν Πατριάρχη. Ἦσαν πολλοί ἱερεῖς ἀπό παντοῦ. Τί χαρά, τί μυσταγωγία!...Λογαριάζεις;
-Ποιούς Ἁγίους εὐλαβεῖσθε ἰδιαίτερα, πάτερ Στέφανε;
-Ὅλοι οἱ Ἅγιοι εἶναι ἐν ἑνί σώματι, Γέροντά μου. Δέν περιφρονῶ κανέναν. Δι᾿ ἀγάπην Θεοῦ ὑπέστησαν τά πάντα. Τούς ἀγαπάω ὅλους ἐγκαρδίως. Εἶναι κι αὐτοί μιά οἰκογένεια. Τί θά πῆ; Τόν ἕνα θ᾿ ἀγαπῶ καί τόν ἄλλον θά μισῶ; Ὅλους τούς Ἁγίους Πάντας ἀγαπῶ. Ποιόν νά περιφρονήσω; Πές μου, ποιόν;
-Ποιός Ἅγιος σ᾿ ἔχει ἰδιαίτερα βοηθήσει στήν ζωή σου;
-Δέν γνωρίζω ἐγώ. Ἐγώ γνωρίζω ὅτι, ὅταν ἔπεσα ἀπό τό πεζοῦλι, ἦλθε καί μέ βοήθησε ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀθωνίτης. Δέν βρέθηκε κανείς νά μέ σηκώση. Ἦταν τό μέρος ἐρημικό καί δέν μποροῦσα νά φωνάξω κάποιος νά μέ βοηθήση.
-Ποῦ ἔγινες Μοναχός Μεγαλόσχημος, Γέροντά μου;
-Στό Περιβόλι τῆς Παναγίας. Στήν Νέα Σκήτη. Στήν Καλύβη τοῦ ἁγίου Χαραλάμπους. Γέροντάς μου ἦτο ὁ παπᾶ Ἀθανάσιος. Προερχόταν ἀπό τήν συνοδία τῆς Ἀδελφότητος τῶν Δανιηλαίων.
-Πῶς μποροῦμε κι ἐμεῖς νά ταπεινωθοῦμε;
-Δέν διαβάζετε τά ἱερά βιβλία; Ὁ Γέροντάς σας εἶναι ἀρμόδιος νά σᾶς ἐνημερώση περί πάντων. Ἀμφιβάλλετε; Ὁ Ἡγούμενος εἶναι ἀνώτερος. Τί εἶμαι ἐγώ; Τί νά σοῦ εἰπῶ; Ἁμαρτωλός πάντων...Πάντως πρέπει νά πάρουμε τῶν Ἁγίων Πατέρων τά διαβήματα...
-Τί διδαχθήκατε 60 χρόνια στό Ἅγιον Ὄρος;
-Ἐδῶ ἤλθαμε γιά νά κερδίσωμεν τήν τῶν Οὐρανῶν Βασιλείαν. Ἔχομεν βιβλία. Δέν εἶναι μόνο ἔργο τῶν Πατέρων τῆς Μονῆς τοῦ Γρηγορίου, ἀλλά ὁλοκλήρου τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Μοῦ πρότεινε τότε παλαιά ὁ Διοικητής τοῦ Ὄρους νά μέ στείλη σέ ἀρχιερέα ἔξω. Τοῦ εἶπα: "Ἄρχοντά μου, ἐγώ θά μείνω ἐδῶ νά φυλάγω τόν ἱερό Βράχο τοῦ Ἁγίου Ὄρους". Ἐγώ εἶμαι παντελῶς ἀκατάλληλος γι᾿ αὐτή τήν Βασιλεία. Τώρα, ὡς ἄνθρωπος πού εἶμαι, περιμένω τό ἄγγελμα ἐκ τῶν οὐρανῶν...Γνωρίζει ὁ Ἅγιος Θεός πότε θά μοῦ στείλη αὐτό τό ἄγγελμα...
-Εἶσθε ἕτοιμος γι᾿ αὐτό τό ἄγγελμα;
-Αὐτός εἶναι ἀρμόδιος, ὁ Θεός. Κανείς δέν εἶναι ἕτοιμος. Αὐτός ξέρει. Πρίν ἀκόμη γεννηθοῦμε ἡ ζωή μας ἦτο μέσα στήν βουλή Του, στήν διοίκησί Του. Δέν εἶδες τί λέγει ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Μεταφραστής: "Καί τά μήπω πεπραγμένα γεγραμμένα σοι τυγχάνει..." Τό ξέρεις; Ἔε, τί θέλεις παραπάνω. Ὅ,τι μποροῦμε, δεκτές εἶναι οἱ αἰτήσεις μας πρός τόν Θεόν. Ἔχουμε συχνά καί τούς πειρασμούς μας, ἀλλά ἁρμόδιος εἶναι ὁ Παντοδύναμος καί Αὐτός θά τά διορθώση. Εἴμεθα τέκνα Θεοῦ...Δέν μᾶς ἀφήνει...Ἀλλά ὅπως ἔστρωσες ἔτσι καί θά κοιμηθῆς. Δέν σέ δικάζει ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ἀλλά μόνος σου δικάζεσαι ἐκ τῶν ἔργων σου καί τῶν πράξεών σου. Βέβαια... Τά ξέρεις ἐσύ...
-Τί συμβουλές θά ἔδινες, πάτερ Στέφανε σ᾿ ἕνα νέο μοναχό;
-Ἐσύ παιδάκι μου, καθώς καί οἱ ἄλλοι Δόκιμοι τῆς Μονῆς σας, τέκνα οὐχί ἐν σώματι ἀλλ᾿ ἐν πνεύματι, βλέπετε νά ὁδεύουμε τήν ὁδόν τοῦ Κυρίου. Ποιά εἶναι ἡ ὁδός; Εἶναι τῶν καλῶν πράξεων: Ὑπομονή, ἀγάπη σταθερά, ἄνευ ὀλιγοπιστίας καί ὁ Ἅγιος Θεός εὐλογεῖ τόν κόπο μας καί μᾶς δίδει τά εὐάρεστα. Ὁ πόθος νά ἐφαρμόσουμε τίς ὑποσχέσεις τοῦ Ἀγγελικοῦ Σχήματος. Αὐτό τό Σχῆμα εἶναι ἡ ὁδός ἡ ἄγουσα εἰς τήν ζωήν.
-Πῶς θά μετανοήσουμε καί θ᾿ ἀγαπήσουμε τόν Θεό;
-Ἐν καλῆ πολιτείᾳ. Ἐν πνευματικῆ πολιτείᾳ μέσα στά πλαίσια τά ἁγιορείτικα. Νά προσέχουμε κι ἐμεῖς. Εἶδες τί λέγει καί ὁ Χριστός: "Εἰσέλθετε διά τῆς στενῆς πύλης, δηλαδή κακουχίες, στερήσεις, πεῖνες, ταλαιπωρίες...Αὐτά διαλαμβάνουν οἱ ὁσιακοί Πατέρες, οἱ ὁποῖοι τώρα εἶναι στόν Παράδεισο.
-Ποῦ ἀλλοῦ ἔχετε ὑπηρετήσει μέσα στό Ἅγιον Ὄρος;
Ὁ Προηγούμενος Ἀθανάσιος Παντοκρατορινός μέ κάλεσε καί πῆγα στό μοναστήρι τους. Μ᾿ ἔκαναν διᾶκο καί παπᾶ καί ἀρχιμανδρίτη. Ἐκεῖ ὑπηρέτησα σάν ἐφημέριος πολλά χρόνια. Μετά σάν διάκονος ὑπηρέτησα γιά ἕνα διάστημα καί στήν μονή Ἐσφιγμένου. Ὁ Ἡγούμενος Ἀθανάσιος καί οἱ Πατέρες ἦσαν ὅλοι καλοί, πρίν βέβαια γίνει ζηλωτικό τό μοναστήρι. Μπῆκε μέσα κάποιος Ἐφραίμ τούς γύρισε τά μυαλά καί δέν μνημονεύουνε τόν Πατριάρχη μας Βαρθολομαῖο. Στήν Μονή Παντοκράτορος, ὅταν ἦτο ἰδιόρρυθμο ἔκανα ἐφημέριος πέντε χρόνια. Κατόπιν μέ ζήτησαν γιά ἐφημέριο τοῦ Παρεκκλησίου τῆς Παναγίας τῆς Πορταϊτίσσης στήν Μονή Ἰβήρων, ὅπου ἐργάσθηκα 11 χρόνια. Κατόπιν ἐργάσθηκα σάν ἐφημέριος καί Πνευματικός στήν Μονή Ξενοφῶντος 25 χρόνια καί σάν βοηθός στήν Μονή Κωνσταμονίτου καί στήν Σίμωνος Πέτρας. Ἐκεῖ στήν Σιμωνόπετρα, τότε δέν ὑπῆρχε οὔτε ἡγούμενος οὔτε κανένας. Βοηθοῦσα σάν παπᾶς καί ψάλτης τόν παπᾶ Νεόφυτο γιά 4-5 χρόνια.
-Βλέπουμε, ὅτι ἀγαπᾶτε πολύ, Γέροντα, τήν Μονή τοῦ Γρηγορίου. Ἔχετε χρόνια σχέσεις ἐδῶ μέ τούς Πατέρες;
Ἔρχομαι ἀπό διάκονος ἐδῶ. Μ᾿ ἔστελλε σάν ἐκπρόσωπο ἡ Μονή Παντοκράτορος στίς Πανηγύρεις τῆς Γρηγορίου. Ἀπό τότε ἀγαπῶ τόν Ἅγιο Νικόλαο καί τούς Πατέρες τῆς Μονῆς ἐγκαρδίως. Ἦταν ἐδῶ ἡγούμενος ἕνας παπᾶ Θανάσης. Ἐγκρατής καί πρᾶος. Τά μαγουλά του στεγνά..Τέρμα... ἀπό τήν νηστεία. Ἐδῶ ἐρχόταν ὁ Βασιλεύς Γεώργιος καί ἐξωμολογεῖτο καί ἐκοιμᾶτο. Τί σοφία πνευματική εἶχε δέν ξέρω. Ἅγιος...ἀπό τώρα ἔβλεπε τόν Παράδεισο..
Καί ὁ τωρινός Ἡγούμενος ὁ παπᾶ Γιώργης, μοῦ λέγει ὅτι μ᾿ ἀγαπᾶ. Τοῦ λέγω καί ἐγώ σ᾿ ἀγαπῶ. Ἀφοῦ εἴμαστε ἀδελφοί ἐν Χριστῶ, μία οἰκογένεια. Τί μῖσος θά ἔχουμε μεταξύ μας;
-Θυμᾶσθε κάποιο θαῦμα τῆς Παναγίας τῆς Πορταϊτίσσης, ἀφ᾿ ὅσον ἐκεῖ τήν ὑπηρετήσατε 11 χρόνια;
-Ναί, βέβαια. Κάποιον καιρό εἶχε ξηρασία. Ἡ Ἱ. Κοινότης ἔστειλε Ἐγκύκλο στίς Μονές νά γίνουν Λιτανεῖες καί προσευχές. Τότε ἐγώ ἤμουν στήν Ἰβήρων διακονητής τῆς Παναγίας. Κάναμε κι ἐμεῖς Λιτανεία μέ τήν Εἰκόνα τῆς Πορταϊτίσσης καί ἀμέσως τήν ἴδια ὥρα πού τήν λιτανεύαμε ἦλθαν σύννεφα καί ἔπεσε καταρρακτώδης βροχή. Νερό....Δέν λογαριάζεται!...
Ὅταν ἔγινε τό 1991 ἡ μεγάλη Πυρκαϊά στό Ὄρος ζήτησαν ἀπό τήν Μονή Ἰβήρων νά βγάλουν τήν Παναγία ἔξω νά σταθῆ μπροστά στίς φωτιές, ἀλλά οἱ Ἰβηρῖτες δέν τήν ἔδωσαν. Εἶπαν: Ἀπαγορεύεται...
-Ἔχετε γνωρίσει, Γέροντα, ἄλλους Πατέρες ἐναρέτους στήν μοναχική σας ἐδῶ ζωή;
-Ἦταν καλοί τότε οἱ παλαιοί Πατέρες. Τώρα ἔχει ψυχρανθῆ κἄπως ἡ μοναχική Πολιτεία, διότι δέν ἐκπληρώνουν τά Τυπικά ἑκάστης Μονῆς. Βλέπεις πόσους μῆνες ἔχει νά βρέξη; Νά γεωργήσουν ὁ κόσμος ἔξω. Νά σπείρουν....Τά ξέρεις...δέν ὑπάρχει. Στόπ βροχή...
Κάνουν Λιτανεῖες ἐπάνω στίς Καρυές οἱ Πατέρες; Ὄχι! Δέν βρέχει. Ἡ Παναγία τά ἀνέχεται αὐτά; Ἀλλά περιμένει τήν μετάνοιά μας... Τά 8 καί 9 ρίχτερ ἔξω συγκλονίζουν τήν γῆ κι ὁ κόσμος δέν μετανοεῖ...Ἡ ἀκρίβεια ἔξω...ἄλλο πρᾶγμα...Ἕνα κιλό ψάρια γόπες 3000 δρχ. Δέν εἶναι ἀκριβά; Ἀλλά δέν τό αἰσθάνονται. Ὀργή Θεοῦ εἶναι αὐτό, λόγῳ παρανομίας. Δέν λογαριάζουν τώρα ἔξω νηστεῖες. Κρέας, ψάρια...
-Ποῦ ὁδηγούμεθα, Γέροντα;
-Ὁδηγούμεθα ἐξ ἀριστερῶν...Ἀλλά περιμένει ὁ Πανάγαθος Θεός καί ἡ Μητέρα του. Εἰδεμή σ᾿ ἁρπάζει καί ὑπόδικοι πηγαίνουμε τώρα...Κι αὐτοί δέν εἶναι ἀκόμη τακτοποιημένοι, οὔτε αὐτοί πού εἶναι στήν κόλασι, οὔτε αὐτοί πού εἶναι στόν Παράδεισο. Περιμένουν νά ἔλθη ὁ Μέγας Κριτής μέ τήν Δεύτερη Παρουσία Του νά κρίνη καί νά τούς βάλη τόν κάθενα στήν θέσι του. Τώρα πότε; Αὐτός γνωρίζει μόνο...Περιμένει τήν μετάνοιά μας. Μέχρις ἑνός σημείου, μετά θ᾿ἀρχίση νά συχνοβροντάη πάνω στήν γῆ. 8-9 ρίχτερ, σοῦ λέει ἐσεῖς εἶσθε οἱ αἴτιοι...
Ὁ εἰσαγγελεύς στό δικαστήριο σοῦ λέγει: "Δέν σέ δικάζω ἐγώ, ἀλλά τό δεῖνα ἄρθρο. Ἔεε, δέν εἶναι ἔτσι; Ἔτσι κι ἐδῶ ὁ Θεός..Κατά τάς πράξεις σου θά λάβης καί τό μέρος. Τί διαλαμβάνει τό Εὐαγγέλιο τοῦ Ἰωάννου; Ὅτι "ἐν τῆ οἰκίᾳ τοῦ Πατρός μου, μοναί πολλαί εἰσιν..(Ἰωάν.14,2) Αὐτά εἶναι πνευματικά ἱδρύματα. Ἀλλά καί στήν κόλασι, πολλαί κολάσεις εἰσί... Λοιπόν, θά ἐργασθοῦμε ἐν ὅσῳ ὑπάρχει φῶς τῆς ἡμέρας, γιατί ἄμα νυκτώσει τί ἐργασία μπορεῖς νά κάνης; Ἔεε! Γι᾿ αὐτό μᾶς δίνει ὁ Θεός τήν νύκτα σάν εἰκόνα τῆς κολάσεως καί τήν ἡμέρα σάν εἰκόνα τοῦ παραδείσου. Ἔτσι λένε πολλοί ἱστορικοί. Νά γνωρίζουμε ὁ καθένας καί νά ὁδεύουμε ἐκ δεξιῶν. Τί μέ τόν ζόρι θά τόν βάλης τόν ἄλλον στόν Παράδεισο.
Αὐτή ἡ ζωή, πάτερ, εἶναι προοίμιον τῆς ἄλλης τῆς μεγάλης καί αἰωνίου ἀνεσπέρου ἡμέρας. Θά ἑτοιμασθοῦμε τώρα, καί μοναχοί καί πολίται αὐτῆς τῆς ζωῆς. Κι αὐτοί Χριστιανοί κι ἐμεῖς Χριστιανοί, ἀλλά περισσότερο ἐμεῖς ὀφείλουμε νά ἐκπληρώσουμε τίς ὑποσχέσεις τοῦ Ἀγγελικοῦ μας Σχήματος. Γιά σκέψου ὅταν ἕνας γέροντας ἱερομόναχος πετάει τά ράσα καί νυμφεύεται, πές μου τί ποινή τόν περιμένει. Τί ποινή; Ἄφησε τήν ἀγάπη του πρός τόν Θεό καί πάει ν᾿ ἀγαπήση μία γυναῖκα. Ἐδῶ δέν κατηγορῶ κανέναν, ἀλλά τό ὀρθόν ὁμιλῶ. Ἕνας ἱερεύς ἐκπροσωπεῖ τόν Θεόν καί κατόπιν τόν περιφρονεῖ. Πές μου ποῦ θά πάη, ὅταν πεθάνη; Ὁ Θεός τόν περιμένει, ἀλλά ὁ ἄνθρωπος ἔπαυσε νά πιστεύη καί νά φοβᾶται τόν Θεό...
Εἶδες τόν ἄσωτο υἱό; Εἶπε στόν Πατέρα του: "Δός μοι τό ἐπιβάλλον μέρος τῆς οὐσίας..." (Λουκᾶ 15,12) νά φύγω". Ναί, ἀλλά, ὅταν τόν ἔκοψε πεῖνα καί δίψα...ἔφθασε νά τρώγη τήν τροφή τῶν χοίρων. Χαρούπια ἔτρωγε..Ἐγύρισε, ἀλλά σκανδαλίσθηκαν οἱ ἄλλοι..Ὁ πατέρας τούς εἶπε: "Ἔ, παιδί μας εἶναι κι αὐτός...Ναί, ἀλλά ἐμεῖς δουλεύουμε τόσα χρόνια ἐδῶ καί οὔτε ἕνα κατσικάκι δέν μᾶς ἔδωσες...Παιδιά μου, τούς εἶπε ὁ Πατέρας, ὅλα δικά σας εἶναι...Νά φᾶτε καί νά πιῆτε...". Μετά, σεβάσθηκαν τόν Πατέρα τους, πού ἀγαποῦσε καί τόν ἄσωτο υἱό ἐξ ἴσου καί δέχθηκαν ὅλοι μαζί καί τόν ἄσωτο υἱό...".
-Τί ἔχετε νά πῆτε γιά τόν Ἀντίχριστο, Γέροντα;
-Ποιός εἶναι αὐτός; Τί θέλει αὐτός ἐδῶ. Ἄαα. Αὐξάνει, ἡ παρανομία, παιδί μου, γι᾿ αὐτό καί συντομεύει ἡ Δευτέρα παρουσία τοῦ Κυρίου μας. Δύο λέξεις θά πῆ ὅταν ἔλθη ὁ Κύριός μας: "Πορεύεσθε ἀπ᾿ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι καί "Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου....". Ὅπως φεύγει ὁ καπνός ἀπό τόν τζάκι, ἔτσι θά φεύγουν ἀπό προσώπου τοῦ Θεοῦ οἱ παράνομοι. Τό Ἑλληνικόν Κράτος εἶναι Ἅγιον. Ὅλοι οἱ Νομοί τῆς Χώρας μας ἔχουν ἁγίους, ἀλλά περιφρονοῦνται ἀπό τήν ἁμαρτία τοῦ κόσμου καί ἀρνοῦνται νά βοηθήσοιυν τούς ἀνθρώπους. Γι᾿ αὐτό τό κράτος ὑποφέρει...Καί ὁ Κλῆρος εἶναι ἐξαντλημένος ἀπό τόν πόλεμο τοῦ διαβόλου. Δέν στηρίζεται ὁ λαός μας ἐπί τῶν θεμελίῳ τῆς πίστεως τοῦ Κυρίου μας. Ὅπως εἶπε ὁ Κύριος στόν Πέτρο ὅτι θά θεμελιώση τήν Ἐκκλησία Του ἐπάνω στό θεμέλιο τῆς πίστεως. Ἐκκλησία δέν εἶναι τά κτίρια, ἀλλά εἶναι ὁ λαός πού ἀκολουθεῖ αὐτή τήν πίστι...Κατά τήν πίστιν σου, γενηθήτω σοι...μᾶς λέγει ὁ Κύριος.
Τί λέγει τώρα ἡ Μητέρα μας ἡ μεγάλη, ἡ Μαμά μας, ἡ Βασίλισσα τῶν Ἀγγέλων. Τί λέγει; Παρουσιάζεται στό Δικαστήριο τήν ὥρα πού θά δικάση ὁ Γυιός της ὁλόκληρη τήν οἰκουμένη καί ἔχει τό δικαίωμα, τήν ἐξουσία ἀπό τόν Υἱόν της νά συγχωρῆ. Ναί! Καί νά ἀπαλλάση ἀπό τό Κριτήριο ὅποιον Αὐτή θέλει. Ὅποιος τήν ἐκτιμᾶ παρισσότερο ἐδῶ, τήν ἀγαπᾶ καί τήν πιστεύει καί Αὐτή τόν ἀγαπᾶ καί τόν ἀπαλλάσσει...Τό λέει αὐτό κι ἕνας στίχους ἀπό τούς Χαιρετισμούς της: "Χαῖρε Κριτοῦ δικαίου δυσώπησις. Χαῖρε πολλῶν πταιόντων συγχώρησις". Γι᾿ αὐτό κι ἐμεῖς ἐδῶ στό Ἅγιον Ὄρος νά στηριζώμεθα σ᾿ Αὐτήν. Νά ἀγαπᾶμε τό Περιβόλι της γιά νά μᾶς ἰδῆ μέ καλόν ὄμμα στό φοβερόν Κριτήριον.
Ὁ Θεός εἶναι εὔσπλαγχνος. Εἴμεθα μέσα στό Περιβόλι τῆς Μητέρας του. Ἔχει ἰσχύν ἡ Μητέρα Του, ἀλλά περιμένει τήν μετάνοιά μας...Διάβασε προσεκτικά τόν πρῶτο Κανόνα τοῦ Θεοτοκαρίου τοῦ πρώτου Ἤχου τοῦ ἁγίου Νικοδήμου. Ἐκεῖ ἡ Θεοτόκος παρακαλεῖ τόν Υἱόν της νά μᾶς σώση καί ὁ Κύριος τῆς λέγει, ὅτι "ἄν δέν μετανοήση, δέν θά σωθῆ κανείς". Ἐκεῖ δέν ὑπάρχει προσωποληψία. Τό κατάλαβες, πάτερ;
-Δέν θέλουν ν᾿ ἀκοῦνε γιά τόν Χριστό καί τήν Κρίσι οἱ ἄνθρωποι σήμερα, διότι θά χάσουν τά γλέντια τους.
-Εἴμαστε ὑποχρεωμένοι ἀπό τόν Θεό νά τούς συμβουλεύσουμε. Εἶναι κι αὐτοί Ἀδέλφια μας. Ἄμα δέν μᾶς ἀκούσουν...Λέγει ὁ Πιλᾶτος: "Νίπτω τάς χεῖρας μου. Ὑμεῖς ὄψεσθε...".
Ξέρουμε ὅτι εἶσθε καί καλός ψάλτης.
-Ναί, μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, ὄχι τήν δική μου. Εἴπαμε ὅτι πάντα εἶναι τοῦ Θεοῦ τά χαρίσματα.
-Θέλετε νά μᾶς ψάλλετε κάτι νά χαρῆ ἡ Παναγία μας;
-Τά ξέρει Αὐτή..Τά ξέρει.
-Ψάλλε μας τό Ἄξιόν ἐστιν...
-Εἶμαι χάλια ἐγώ. Τό σηκῶτι μου εἶναι προσβεβλημένο. Τό ξέρεις; Ἐκ διαλειμάτων τρώγω. Δέν ἠμπορῶ νά ψάλλω. Μοῦ κόβετε ἡ ἀναπνοή. Ἔχω ὄρεξι νά ψάλλω, ἀλλά δέν ἔχω τήν δύναμι. Γι᾿ αὐτό πίνω λίγο κρασάκι νά δυναμώνω...Πρίν ἀρωστήσω ἔψαλλα παντοῦ καί πάντοτε...Ἔψαλλα τό Θεοτοκάριο, στίς ἀγρυπνίες, τό Πάσχα ἐδῶ...Ναί, βέβαια...
Πλαγιάζω στό δωμάτιο καί, ἄν δέν μπορῶ νά κατέβω στήν Ἀκολουθία, τραβάω κομποσχοίνι. Ἔχω πολλά πάθει βάσανα στήν ζωή μου καί τώρα εἶναι τό τέρμα. Τό ἀναμένω...
-Δός μας μία συμβουλή πρίν ἀναχωρήσης ἀπ᾿ αὐτόν τόν κόσμο, πάτερ Στέφανε.
-Τί συμβουλή θέλεις, δέν καταλαβαίνω. Ἐσύ πού πᾶς στήν Ἀλβανία, στό Κογκό δέν κηρύττεις ἔξω; Δέν δίνεις συμβουλές στόν κόσμο;
-Νά, τί πρέπει νά προσέξουμε τήν καλογερική μας ζωή.
-Νά ἐργασθοῦμε ἐπάνω στίς ὑποσχέσεις τοῦ ἁγίου καί Ἀγγελικοῦ Σχήματος. Τίποτε ἄλλο. Αὐτό θά μᾶς ζητήση ὁ Πανάγαθος Θεός καί ἡ Παναγία. Ὑποσχόμεθα. Δέν ὑποσχόμεθα; Νά ἐργασθοῦμε τά ἔργα τά καλά καί εὐάρεστα τῆς μελλούσης ζωῆς. Πῶς θά κερδίσωμεν τήν αἰώνιον ζωήν; Καί αἰώνιος ζωή τί εἶναι; Εἶναι ὁ Θεός. Τό λέγει ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης. ὅποιος πιστεύει στόν Θεό ἔχει ζωήν αἰώνιον. Ναί, λέγει μέσα: "Αὕτη ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί σε τόν μόνον ἀληθινόν Θεόν καί ὅν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν..."('Ιωάν.17,3). Νά δουλεύουμε τά ἔργα τῆς μοναχικῆς πολιτείας. Τήν ὑπακοή, διότι ἡ ὑπακοή γίνεται πρός τόν Θεόν καί γιά τόν Θεόν. Ὅπως καί ὁ Χριστός, ὡς ἄνθρωπος "ἦν ὑποτασσόμενος αὐτοῖς..."(Λουκᾶ 2,51) στόν Ἰωσήφ καί τήν Μητέρα του τήν Παρθένο Μαρίαν.
Τί θά γένουμε λοιπόν; Ποῦ θά πᾶμε;
-Νά εὔχεσαι γιά ἐμᾶς, πάτερ Στέφανε.
-Καί σεῖς γιά ἐμᾶς.
-Τήν εὐχήν σου.
-Νἆσαι καλά. Εὐχαριστῶ.
-Καλόν παράδεισο.
Αὐτή ἦταν ἡ ὡραία συνομιλία πού κάναμε τόν Ἀπρίλιο τοῦ 1997 μέ τόν μακαριστό τώρα π. Στέφανο.
Ἔμεινε τότε στήν Μονή μας περί τούς ἕξι μῆνες. Τό φθινόπωρο ἀνεχώρησε γιά τήν Μονή τοῦ Ρωσσικοῦ, ἡ ὁποία τοῦ εἶχε δώσει ἕνα κελλάκι κοντά στήν παραλία. Πρίν φύγη μᾶς εἶπε: "Πατέρες, δέν θά ἔλθω πάλι στήν Γρηγορίου. Εὐχαριστῶ τόν Ἅγιο Νικόλαο καί ὅλους ἐσᾶς. Εὐχαριστῶ τόν Ἅγιο Καθηγούμενο π. Γεώργιο καί ὅλη τήν συνοδία του.
-Γιατί δέν θά μᾶς ἔλθης πάλι, παπᾶ Στέφανε;
-Θά φύγω γιά τήν ἄλλη Πατρίδα, λίαν συντόμως. Ναί, βέβαια...Μέ περιμένουν ἀπό πάνω...Ἔχω λάβει τό ἄγγελμα...
Πράγματι τήν ἄνοιξι τοῦ 1998, μάθαμε ὅτι ὁ πολυαγαπητός μας παπᾶ Στέφανος ἔφυγε νά συναντήση τήν Θεομήτορα καί τόν Υἱόν Της καί νά λάβη τό πτυχίο του γιά νά συγκαταριθμηθῆ μέ τίς τάξεις τῶν ἀπ᾿ αἰώνων ὁσίων Πατέρων τοῦ Ἄθωνος.
Αἰωνία του ἡ μνήμη. Νἄχουμε τήν εὐχή του.
Μον. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης.
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου
