ΠΕΜΠΤΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΚΑΙ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ, Ὑπό Γέροντος Πετρωνίου, Ρουμάνου

«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»

Ὅσο πλησιάζουμε πρός τό τέλος τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, οἱ ἱερές ἀκολουθίες μᾶς διηγοῦνται ζωηρότερα γιά τά σωτήρια Πάθη τοῦ Κυρίου μας. Αὐτή ἡ ἑβδομάδα μᾶς ὑπενθυμίζει τήν πτῶσι τοῦ Ἀδάμ καί ὁλοκλήρου τοῦ ἀνθρωπίνου γένους καί κατόπιν τήν παραβολή τοῦ ἐλεήμονος Σαμαρείτου, στήν ὁποία καθρεπτίζεται αὐτή ἡ πτῶσις καί ἡ λύτρωσις. Ὁ ἐμπεσών στούς ληστές εἶναι ὁ ἄνθρωπος τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τόν ὁποῖον οὔτε ἡ ἱερωσύνη, οὔτε ὁ Νόμος ἠμπόρεσαν νά τόν θεραπεύσουν. "Λησταῖς λογισμοῖς περιπεσών ὁ Ἀδάμ, ἐκλάπη τόν νοῦν, τραυματισθείς τήν ψυχήν καί ἔκειτο γυμνός ἀντιλήψεως. Οὔτε ἱερωσύνην ὁ πρό τοῦ νόμου προσέσχεν αὐτῷ, οὔτε Λευΐτης μετά νόμον ἐπεῖδεν αὐτόν, εἰ μή ὁ παραγενόμενος Θεός..." (Ἑσπερινός τῆς Κυριακῆς).

Ὁ ἐλεήμων Σαμαρείτης, ὁ ὁποῖος ἔσωσε τόν ἡμιθανῆ, δέν εἶναι ἄλλος ἀπό τόν Σωτῆρα Χριστόν, ὁ Ὁποῖος μέ τά Πάθη καί τόν θάνατό Του ἔσωσε τό ἀνθρώπινο γένος καί ἐλύτρωσε αὐτούς πού ἔκραζαν αἰώνια πρός Αὐτόν: "Ἐξοστρακισθείς τῆς εὐθείας ὁδοῦ σου, ὑπό παῶς ὁ δύστηνος κατεκρημνίσθην εἰς βάραθρον...σύ δέ Χριστέ με ἠλέησας, καί τῷ ὅπλῳ τοῦ Σταυροῦ, τῆς ἁμαρτίας τό ἔγγραφον διαρρήξας, τῇ ἀπαθείᾳ, ἐλάμπρυνας, καί τό Πατρί σύνεδρόν με πεποίηκας..." (Ἑσπερινός Τρίτης). Ἀπό τίς ὑπόλοιπες ἑβδομάδες τῆς νηστείας, ἡ Πέμπτη κατέχει ἰδιάζουσα θέσι, καθ᾿ ὅσον περιέχονται σ᾿ αὐτήν δύο ἰδιαίτερα γεγονότα: Ὁ Μέγας Κανών τῆς Πέμπτης καί ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος τοῦ Σαββάτου. Ἡ αἰτία γιά τήν ὁποία τοποθετήθηκαν αὐτά, ὅπως λέγει τό συναξάριο τοῦ Τριωδίου, εἶναι ὅτι πλησιάζει πρός τό τέλος ἡ νηστεία καί οἱ ἄνθρωποι δέν θά πρέπει νά ἀποκάμουν ἀπό ἀκηδία στόν πνευματικό τους ἀγῶνα καί ἐγκαταλείψουν τόν δρόμο τῆς ἀσκήσεως καί ταπεινώσεως. Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας μέ τίς ἱστορίες πού μνημονεύει στόν Κανόνα του γιά τά καλά ἔργα τῶν ἀνθρώπων τῆς Παλαιᾶς καί τῆς Καινῆς Διαθήκης, παροτρύνει τούς ἀγωνιστές Χριστιανούς ν᾿ ἀντιμετωπίσουν ἀνδρείως τούς νοητούς ἐχθρούς. Ἐνῶ ὁ ἅγιος Σωφρόνιος μέ τήν τερπνή καί ὡραία διήγησι ἐνισχύει καί προτρέπει τούς πιστούς πρός τόν Θεό, ὥστε νά μή ἀπελπισθοῦν, ὅσοι ἔπεσαν  σέ ἁμαρτίες καί ὅτι τό ἔλεος καί ἡ ἀγαθότης τοῦ Θεοῦ ἀπέναντι τῶν ἁμαρτωλῶν, καθώς φαίνεται ἀπό τήν ζωή τῆς ὁσίας Μαρίας, εἶναι μεγάλη. Στόν ὄρθρο τοῦ Σαββάτου, διαβάζονται σέ τέσσερεις στάσεις οἱ Χαιρετισμοί τῆς Θεοτόκου μέ πανηγυρική χάρι καί μέ ἐπανάληψι πολλές φορές τοῦ πρώτου κοντακίου πού λέγεται πρός τιμήν αὐτῆς τῆς ἑορτῆς: "Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τά νικητήρια...".Ἡ ἑορτή αὐτή καθωρίσθηκε πρός τιμήν καί μνήμην τῶν νικῶν πού ἐκέρδισαν οἱ Χριστιανοί μαχητές μέ τήν θαυμαστή βοήθεια τῆς Θεομήτορος, πρῶτον ἐναντίον τῶν Σκυθῶν καί Περσῶν, δεύτερον ἐναντίον τῶν Σαρακηνῶν καί τρίτον ἐναντίον τῶν Ἀγαρηνῶν, οἱ ὁποῖοι μέ ἄπειρο πλῆθος στρατιωτῶν ἐπολιόρκησαν ἀπό ξηρᾶς καί θαλάσσης τήν Κωνσταντινούπολι. Ὁ πατριάρχης Σέργιος μαζί μέ τόν Κλῆρο καί τούς Χριστιανούς ἐτέλεσαν ἀγρυπνία, προσευχή καί λιτανεία μέ τίς ἱερές εἰκόνες καί ἰδιαίτερα τήν θαυματουργό εἰκόνα τῆς Θεοτόκου, τῆς ὁποίας ἡ ἀήττητος δύναμις δέν ἄργησε νά φανερωθῆ. Διότι οἱ ἄπιστοι, ὄντας ἀσυγκρίτως περισσότεροι, ἀπ᾿ ὅ,τι ἦσαν οἱ Χριστιανοί, ἐνικήθησαν τελείως, ἐνῶ τά πλοῖα τους βυθίσθηκαν μέσα στήν φουρτουνιασμένη θάλασσα. Γιά ν᾿ ἀποδώσουμε στήν Ὑπέρμαχο Στρατηγό τά εὐχαριστήρια, ἡ Ὁποία φυλάγει τό γένος τῶν Χριστιανῶν ἀπροσμάχητον καί τό ἐλευθερώνει ἐκ παντοίων κινδύνων, ψάλλουμε τό Κοντάκιό της: "Τῇ Ὑπερμάχῳ Στρατηγῷ...", ποίημα τοῦ πατριάρχου Σεργίου.Ἡ πέμπτη Κυριακή παρουσιάζει ἐνώπιόν μας ἕνα μεγάλο πρότυπο ὑψηλῆς πνευματικῆς στάθμης, τήν ζωή τῆς ὁσίας Μητρός ἡμῶν Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας. 'Ἐάν ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος τῆς περασμένης Κυριακῆς εἶναι τό πρότυπο τῆς μοναχικῆς ζωῆς καί ὅλων τῶν ἀνθρώπων πού ποθοῦν τήν σωτηρία τους, χωρίς παρεκκλίσεις καί παλινδρομήσεις ἀπό τόν ἀληθινό δρόμο, ἡ ὁσία Μαρία εἶναι τό ὑπόδειγμα μετανοίας αὐτῶν πού ἁμάρτησαν ἤ πλανήθηκαν ἀπό τήν ὁδό τῆς σωτηρίας καί αὐτῶν πού ταξιδεύουν μετ᾿ἐμποδίων καί πτώσεων. Εἶναι ἀκόμη ὑπόδειγμα μετανοίας καί γι᾿ αὐτούς πού ἀγωνίζονται, ὅσον ἠμποροῦν, νά ὑψωθοῦν στήν κλίμακα τῆς ἁγιότητος. Ὅπως διηγεῖται ἡ ἴδια, ἐπέρασε τήν νεότητά της μέσα στά πλέον ἀδιάντροπα καί ἀχαλίνωτα πάθη. Κάποτε, βλέποντας μερικά πλοῖα πού ἑτοιμάζοντο νά πλεύσουν πρός τήν Ἱερουσαλήμ, γιά τήν ἑορτή τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ἀνεχώρησε κι αὐτή μέ μία ὁμάδα νεαρῶν ἀγοριῶν, ὄχι μέ σκοπό νά προσκυνήση, ἀλλ᾿ ἐπειδή εὑρῆκε εὐκαιρία καί ἀνθρώπους γιά νά ἱκανοποιήση τήν ἀχόρταστη πορνική ἐπιθυμία της. Ὁ ἅγιος Αὐγουστῖνος, πού κι αὐτός στήν νεότητά του ἔκανε αὐτή τήν ἁμαρτωλή ζωή, προσευχόταν μέ μεγάλη μετάνοια λέγοντας: "Κύριε, βοήθησέ με νά σ᾿ ἀγαπήσω, μέ τόση ἀγάπη, ὅση ἀγάπησα τήν ἁμαρτία στό παρελθόν!"

Αὐτό εἶναι τό πρῶτο ἔργο στήν ζωή τῆς ὁσίας Μαρίας, τό ὁποῖον δέν πρέπει νά ξεχνοῦμε. Ἐάν θέλουμε νά ἐπιτύχουμε κάτι μέ τήν προσευχή, τήν νηστεία καί τίς ἄλλες χριστιανικές ἀσκήσεις, πρέπει νά ἐξέλθουμε ἀπό τήν Αἴγυπτο καί νά πᾶμε στήν Ἱερουσαλήμ, νά σηκώσουμε τόν Σταυρό, νά περάσουμε τόν Ἰορδάνη καί νά κατοικήσουμε στήν ἔρημο. Νά φύγουμε δηλαδή, ἀπό τήν ἁμαρτία καί νά φιλοξενηθοῦμε στήν γῆ τῆς ἀναμαρτησίας μέ τήν σταθερή ἀπόφασι νά κάνουμε μόνο τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Αὐτή ἡ ἀπόφασις δέν λαμβάνεται εὔκολα, διότι εὐθύς ἀμέσως ἀρχίζουν οἱ δυσκολίες. Σαράντα ἑπτά χρόνια στήν ἔρημο, συνεχής ἀγώνας γιά τήν λύτρωσι ἀπό τά τυραννικά πάθη, τά ὁποῖα βασανίζουν τήν ψυχή κι ὅταν ἀκόμη τά ἀπαρνηθῆ. Ἡ ὁσία Μαρία εὑρίσκεται στήν ἔρημο, ὑποφέρει ἀπό τήν πεῖνα, τήν δίψα, δέν βλέπει κανέναν ἄνθρωπο μέσα στήν ἔρημο, δέν ἀκούει κανέναν κι ὅμως δέκα ἑπτά χρόνια βασανιζόταν ἀπό τήν φλόγα τῶν ἐμπαθῶν λογισμῶν, ἀπό τίς ἀναμνήσεις τῆς πορνείας, γαστριμαργίας καί μέθης, στά ὁποῖα ζοῦσε παλαιότερα. Ἀπ᾿ ἐδῶ καταλαβαίνουμε, ὅπως εἴδαμε καί στόν ἄσωτο υἱό, ὅτι ἡ ἁμαρτία εἶναι ὁ μεγαλύτερος ἐχθρός τῆς ψυχῆς μας. Ὄργανο τοῦ διαβόλου εἶναι ὁ ἴδιος ὁ διάβολος, ὁ ὁποῖος μέ ὑποκρισία, μέ πονηρία, μέ ψεῦδος καί ἀπάτη κρύβει τήν ἐχθρότητα πού τρέφει ἐναντίον μας, μέχρις ὅτου μᾶς πιάσει στήν παγίδα τῆς συνηθείας μέ τήν ἁμαρτία. Τότε λοιπόν, μᾶς παρουσιάζει ὅλο τό θανάσιμο μῖσος πού ἔχει ἐναντίον μας, δέν μᾶς λυπᾶται καθόλου, μᾶς βασανίζει καί δέν θέλει ν᾿ ἀναχωρήση, χωρίς νά ὁδηγήση καί τήν δική μας ψυχή στά βάσανα τοῦ ἄδου. Γι᾿ αὐτό ὅλοι οἱ Πατέρες μᾶς προτρέπουν συνεχῶς νά ἀποφεύγουμε σάν δάγκωμα ὀχιᾶς τήν πρώτη ἐμπειρία τῆς ἁμαρτίας καί περιεργείας.

Ἀλήθεια, ὅταν σκεπτώμεθα τήν ζωή, τούς ἀγῶνες καί τήν ὑπομονή της, κυριευόμεθα ἀπό θαυμασμό καί φόβο. Οἱ Πατέρες ἀπό τό Γεροντικό λέγουν ἕνα σοφό λόγο: "Δῶσε θέλησι καί πάρε δύναμι" κι ἄλλος λέγει:  "Δῶσε αἷμα καί λάβε πνεῦμα". Εἶσαι ἀδύνατος πνευματικά; Ὁ Σωτήρ γιά τούς ἀδυνάτους ἦλθε. "Θέλεις νά γίνεις ὑγιής;" μᾶς ἐρωτᾶ. Πρέπει μέ ὅλη σου τήν καρδιά νά δοθῆς σέ Μένα καί θά πάρεις δύναμι. Πάρε δύναμι νά ξεπεράσης τίς στενοχώριες, νά ἀντιμετωπίσης τόν νοητό ἐχθρό, νά μή ὑποκύπτης στόν ἀγῶνα, νά δώσης αἷμα γιά νά λάβης πνεῦμα. Ἡ Χάρις ἐνισχύει τίς ἐξηντλημένες ἀπό τήν ἁμαρτία δυνάμεις, θεραπεύει τά ψυχικά τραύματα καί αὐτό πού μέ τήν θέλησί μας καταστρέψαμε, τώρα πρέπει νά τό ἐπανορθώσουμε μέ τήν καθαρά ἐξομολόγησι, μέ τήν εἰλικρινῆ μετάνοια, μέ τά καλά ἔργα, μέ τήν νηστεία καί τήν προσευχή. Ἐάν κάποτε μᾶς εὐχαρίστησε ἡ ψεύτικη ἀπόλαυσις τῆς ἁμαρτίας, τώρα πρέπει νά γευθοῦμε καί τήν ὠφέλιμη πικράδα τοῦ ἰατρικοῦ φαρμάκου. Τά γεγονότα  αὐτῆς τῆς ἑβδομάδος ἔχουν στενό δεσμό μεταξύ τους  καί μιά βαθειά πνευματική σημασία.Ἔχουμε ὅμως φοβερά καί ἀκαταμάχητη προστασία τήν Πανάχραντο Μητέρα τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία πάντοτε μᾶς λυτρώνει ἀπό κάθε δοκιμασία.

Μετάφρασις ἀπό τά ρουμανικά π. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης 

Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου