Ορθοδοξία κι αιρέσεις

 

Απολογητικά

Μοναχού Μωϋσέως Αγιορείτου (+)

Στον Αιδ. Πρεσβύτερο π. Κωνσταντίνο Βαστάκη.

   Σε μία εποχή που στην πατρίδα μας οι διάφορες αι­ρέσεις εργάζονται συστηματικά για την παραπλάνηση των Ορθοδόξων πιστών χρειάζεται απαραιτήτως καλή ενημέρωση και καλύτερη σύνδεση με την αγία μη­τέρα μας, την Ορθόδοξη Εκκλησία.

Όπως αναφέρθηκε και στη σημαντική Σύνοδο των Ορθοδόξων Πατριάρχων στο Φανάρι, πριν λίγους μή­νες, δεν αποτελεί υπό καμία μορφή ιεραποστολή ο προσηλυτισμός, που αρκετά οργανωμένα και σχεδόν α­νενόχλητα επιτελούν οι Ρωμαιοκαθολικοί και οι Προτεστάντες με τις πολλές παραφυάδες τους. Ο προσηλυ­τισμός, πάντα θ’ αποτελεί ανίερη πράξη, που πολεμά την αλήθεια και την αγάπη.

Θα πρέπει ευθύς αμέσως ευθαρσώς ν’ αναφέρουμε πως είναι αναγκαίο να εμβαθύνουμε στην Ορθόδοξη πίστη πρώτα και κατόπιν μ’ επίγνωση, διάκριση κι ομο­λογιακή αποφασιστικότητα να φράξουμε τον δρόμο της Ουνίας και του Προτεσταντισμού με τις πολυάριθμες αυθαίρετες ευαγγελικές ομάδες και κυρίως των καθαρά δαιμονοκινήτων Πεντηκοστιανών, οι οποίοι δεν κουρά­ζονται να παρασύρουν νέους ανθρώπους ξεδιψώντας τους με θολά νερά.

Επίσης είναι αναγκαίο να τονίσουμε ένα ιδιαίτερα μεγάλο κίνδυνο που διατρέχουν οι ανημέρωτοι κι αφε­λείς πιστοί από διάφορους, που αποκαλούνται Ορθό­δοξοι, αλλά είναι, κρυμμένοι προτεστάντες κι αποτελούν μάλλον μεγαλύτερο και σοβαρότερο κίνδυνο για την Ορθοδοξία.

Η Ελληνορθόδοξη Παράδοσή μας σε καιρούς δι­ωγμών και δουλείας μας δίδαξε ν’ αγωνιζόμαστε ταπει­νά κι αποφασιστικά και να θυσιαζόμαστε μαρτυρώντας κι αγιάζοντας με φιλότιμο, ηρωισμό και τόλμη. Όσοι αρνήθηκαν την πίστη κι υποτάχθηκαν στους θύτες λη­σμονήθηκαν, όσοι έχυσαν το τίμιο αίμα τους έγιναν εικό­νες τιμημένες προς ευλαβή προσκύνηση, ως οι ένδοξοι Νεομάρτυρες.

Η Ορθοδοξία μας θέλει πάντα ταπεινούς, υπομονετικούς, νηφάλιους κι αγωνιστές. Ο Χριστός και τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος κερδίζονται αληθινά και φυλάγονται πραγματικά από τους άξιους, τους κα­θαρούς, τους αγίους. Οι αιρετικοί που παρουσιάζουν έ­να εύκολο κι εξωραϊσμένο Χριστό και μια ανώδυνη αγιοπνευματική κατάσταση πλανώνται και πλανούν, τα­λαιπωρούνται και ταλαιπωρούν ανεπίγνωστα ή μη. Δεν δυσκολεύονται να υπερβάλλουν σκάνδαλα υπαρκτά, ή μη, κληρικών μας, ν’ απατούν με θαύματα και σημεία. Προτιμούν ανθρώπους που έχουν προβλήματα και μά­λιστα νέους προβληματιζόμενους ή απομονωμένους, ε­παναστατικούς κι εύκολα ενθουσιαζόμενους, παρασυρόμενους από την ευκολία, την επιπολαιότητα και την ε­πιταχυνόμενη απόκτηση. Η είσοδος των επαναστατημένων αυτών μικρών, με τα συνήθως έντονα ψυχολογι­κά αδιέξοδα, στις κοινότητες αυτές της επίπλαστης αλληλοπαραδοχής και του επιμελώς καλλιεργούμενου υποκειμενικού χριστιανισμού, αποτελεί παγίδα. Η τονι­ζόμενη τεχνηέντως υπόσχεση ότι όλοι, σίγουρα και σύντομα, θα χαριτωθούν αγιοπνευματικά είναι μια ακό­μη καλοστημένη παγίδα και μια έξυπνη πρόκληση. Ο φόβος πάλι πως, αν απομακρυνθούν από την ομάδα, τους αναμένουν οι δίκαιες εκδικήσεις ενός θυμωμένου Θεού, φτιάχνουν οπαδούς μαριονέττες, πιόνια στα χέ­ρια επιτηδείων διδασκάλων-σωτήρων, ανθρώπους φο­βισμένους, ψυχραμένους, εγωιστές, που ξεχωρίζουν με μία ψεύτικη ευγένεια και προσποιητή ηρεμία.

Οι διαιρέσεις, τα σχίσματα οι πρωτότυπες αιρετικές ιδέες, οι μοντέρνες αναθεωρήσεις, οι ευφυείς νεώτερες ερμηνείες, οι υπερήφανες απομονώσεις χωρίων, το αντιπαραδοσιακό μένος, η αγνωσία της εκκλησιολογίας και της διδάσκουσας εκκλησιαστικής ιστορίας συνθέ­τουν τον καμβά της κάθε αιρέσεως. Όσοι σχίζουν τον άρραφο χιτώνα του Χριστού και καταστρέφουν την ενότητα του ενός κι αδιαιρέτου σώματος της Εκκλησίας, δεν θα γευθούν τ’ αγαθά της ουρανίου Βασιλείας, κατά την Αγία Γραφή. Αυτή τη μεγάλη αλήθεια την ειρω­νεύονται όλοι οι αιρετικοί θολωμένοι από τη μέθη της οιήσεως. Οι ασθενείς περιγελούν τους υγιείς.

Τα λάθη των πολλών αιρετικών τα πολλά δεν δικαιο­λογούν φυσικά τα πολλά δικά μας λάθη. Δεν ωφελεί να χαιρόμαστε μόνο στο άγιο παρελθόν της Εκκλησίας αλλά στον φιλότιμο, προσεκτικό, υπεύθυνο, τίμιο, σο­βαρό και συνεχή προσωπικό μας αγώνα. Ακόμη δεν αρκεί να γνωρίζουμε την Ορθοδοξία αλλά και να τη βιώνουμε μέσα από τη χάρη των μυστηρίων και την κα­τάνυξη της θείας λατρείας. Η μελέτη της Αγίας Γρα­φής η επιμελής, η εντρύφηση στα λειμωνάρια των συναξαρίων, στους ανθώνες των πατερικών λόγων, στο μεστό Γεροντικό, θα στηρίξουν, θα φωτίσουν και θα παρηγορήσουν καίρια τον γνήσιο αναζητητή της Αλή­θειας. Η Ελληνορθόδοξη Παράδοση είναι μια ακόμη αφορμή καλής αυτογνωσίας και κλεισίματος των αυτιών μας στις σειρήνες των αιρετικών.

Την σώζουσα Αλήθεια του Ευαγγελίου υπεραμύνθηκαν μυριάδες Αποστόλων, Μαρτύρων, Ομολογητών και  Οσίων. Μόλις η Εκκλησία είχε εξέλθει θριαμβεύουσα από τους εναντίον των χριστιανών σκληρούς διωγμούς παρουσιάσθηκε μία από τις πρώτες μεγάλες αιρέσεις, ο αρειανισμός, που κυρίως πρέσβευε ότι ο  Θεός είναι κτίσμα και ότι υπήρχε καιρός που δεν υπήρχε. Παρά την ήττα των αρειανών στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο, δεν μετανόησαν, αλλά παρέμειναν πεισματικά στην πλάνη τους. Στη νίκη αυτή της Ορθοδοξίας συνέ­δραμε πολύ και ο μοναχισμός, όπως και στα βέβηλα φρονήματα Ιουλιανού του Παραβάτη και του Απολλιναρίου, που πίστευε πως ο Χριστός ήταν τέλειος Θεός αλλά όχι και τέλειος άνθρωπος.

Ο αιρεσιάρχης Νεστόριος εφεύρε στο σκοτεινό νου του να ονομάζει την Πλατυτέρα των Ουρανών Χριστοτόκο και όχι Θεοτόκο. Οι Ουαλεντίνος, Διόσκορος και Ευτυχής είναι οι δυστυχείς πατέρες του μονοφυσιτισμού, που επί πολύ καταταλαιπώρησαν το σώμα της Εκκλη­σίας του Χριστού. Η σοφία του Ωριγένη δεν τον οδή­γησε σ’ ευσεβή συμπεράσματα και η διδασκαλία του απέβη αιρετική καθώς και των μονοθελητών, που αποτελούν συνέχεια των μονοφυσιτών. Οι άγιοι Σάββας ο Η­γιασμένος, Θεοδόσιος ο Κοινοβιάρχης, Μάξιμος ο Ο­μολογητής, Μέγας Αθανάσιος, Μέγας Αντώνιος και πολλοί άλλοι υπήρξαν οι διαπρύσιοι κήρυκες των α­κραιφνών ορθοδόξων δογμάτων και οι αντίπαλοι των παραπάνω αιρετικών.

Η περίοδος της εικονομαχίας έφερε στην Εκκλη­σία μεγάλο σάλο. Αξιοσημείωτο είναι πως μαζί με την κατάργηση των εικόνων επεβλήθη ένα νεωτεριστικό και καινοτόμο πνεύμα, που έφερε μία εκκλησιαστική εκκοσμίκευση κι εύκολα δύναται να παρομοιασθεί με τον σύγχρονο κακόδοξο μοντερνισμό. Έτσι, τότε, συντομεύθηκε η Θ. Λειτουργία, καταργήθηκαν οι αγρυπνίες κι άλλες ακολουθίες, νηστείες κι εορτές, απλοποιήθηκε η μοναχική αυστηρότητα και δημεύθηκε η μοναστηριακή περιουσία, μειώθηκε ο αριθμός των κληρικών και η ε­κλογή των επισκόπων κυρώνονταν από τον αυτοκράτορα… Υπέρ της ορθής τιμής των αγίων εικόνων υπερμάχησαν κυρίως οι μεγάλοι άγιοι, Ιωάννης ο Δαμασκηνός και Θεόδωρος ο Στουδίτης. Τα μοναστήρια έπαιξαν πά­λι σημαντικό ρόλο.

Το 1054 έχουμε το οριστικό σχίσμα μεταξύ της Α­νατολικής και Δυτικής Εκκλησίας. Σκοπός μας δεν εί­ναι ν’ αναλύσουμε τα αίτια, τις αφορμές και τις διαφο­ρές αλλά να οδηγηθούμε σε διδακτικά συμπεράσματα για την αντιμετώπιση σύγχρονων και υπαρκτών σοβα­ρών κινδύνων που μας απειλούν επίμονα και σθεναρά. Δυστυχώς ποτέ ο παπισμός δεν ξεφόρεσε τον κατακτη­τικό του μανδύα, παρότι πάντα μιλούσε για αγάπη και ειρήνη. Οι άγιοι Μελέτιος ο Γαλησσιώτης, Γρηγόριος ο Παλαμάς, Φώτιος ο Μέγας, Μάρκος ο Ευγενικός και άλλοι μίλησαν με σθένος για τον δυτικό κίνδυνο και τους λόγους τους συνέχισαν οι άγιοι Κοσμάς ο Αιτωλός και Νικόδημος ο Αγιορείτης. Η συνεισφορά των Α­γιορειτών Πατέρων όλη τη μακρά αυτή περίοδο υπήρξε πανθομολογούμενα μεγάλη. Μέχρι σήμερα δεν παύουν με φρόνηση και διάκριση να συνεχίζουν να ορθοτομούν τον λόγο της αληθείας αρνούμενοι τα δύο άκρα· την παναίρεση του οικουμενισμού και την πλάνη του ζηλωτισμού.

Το να μη γνωρίζουμε την αλήθεια αποτελεί ισχυρό κίνδυνο για την ιερή ελευθερία. Η γνώση της αλήθειας κυρίως θα μας ενδυναμώσει. Η δύναμή μας δεν αρκείται μόνο στην απομνημόνευση των δογματικών όρων και στην ακολούθηση της ορθής πίστεως, αλλά εκφρά­ζεται ως βιωματική χάρη και άγρυπνη μέριμνα για τη διατήρηση του πνεύματος της ενότητος, της αγάπης και της ειρήνης. Έτσι η κριτική μας έναντι των αιρετικών δεν έχει εξουθενωτικό χαρακτήρα ούτε η εναντίον των Ορθοδόξων πολεμική πτοεί, γιατί η Ορθοδοξία έχει συνηθίσει να την κτυπούν και να ενδυναμώνεται. Η υπεράσπιση της αλήθειας της Ορθοδοξίας είναι απαραίτητη, μόνο πάντα να διατηρεί την ηρεμία που της αρμόζει. Η βαθύτερη επαφή μας με την Ορθοδοξία θα μας ανανεώσει, ενισχύσει κι ενθαρρύνει, αφού κατά τον άγιο Ιωάννη της Κλίμακος η δειλία είναι απομάκρυνση από την πίστη.

Οι αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων, που στρέ­φονταν κατά των διαφόρων αιρετικών, και δογμάτισαν την Αλήθεια της Εκκλησίας, υπήρξαν αποτέλεσμα διαλόγων, χαρακτηρίζονται δε για τη θεία ενότητά τους. Οι αποφάσεις αυτές και όλη η ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας έχουν ως βασική προϋπόθεση την Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση, σε αγαθή σύζευξη θε­οπνευστίας και βιωματικότητος. Στοιχεία αυθαιρεσίας δεν είναι αποδεκτά στην Ορθοδοξία, συναντώνται ό­μως συχνά στον Παπισμό και περισσότερο στον Προ­τεσταντισμό, όπου μιλούν για την αυθεντία του ανθρώπου. Μόνο οι Οικουμενικές Σύνοδοι, όταν χρειασθεί, α­ποσαφηνίζουν την αποκαλυφθείσα αλήθεια και τη δια­τυπώνουν μη φοβούμενες τον διάλογο, που αποτελεί αί­γλη για την κτυπώμενη Εκκλησία. Η ρωμαιοκαθολική και προτεσταντική θεολογία αντίθετα κινούνται μέσα σε μια διάσπαση που προέρχεται από την πολυφωνία της αυθαίρετης ελευθερίας, τον υποκειμενισμό κι ατο­μισμό που επηρεάζεται από τα σύγχρονα φιλοσοφικά ρεύματα κι όχι τη φωνή του Θεού.

Η διαίρεση του χριστιανικού κόσμου είναι πηγή λύ­πης. Η Ορθοδοξία, ο Ρωμαιοκαθολικισμός και ο Προ­τεσταντισμός είναι οι τρεις μεγάλες ομάδες του χρι­στιανικού σώματος. Οι Παλαιοκαθολικοί και οι Ρωμαιο­καθολικοί είναι οι πλησιέστεροι στην Ορθοδοξία. Κατό­πιν είναι οι Αγγλικανοί, οι οποίοι μαζί με τους Παλαιοκαθολικούς και ως προερχόμενοι και οι δύο από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία φυλάγουν πολλά στοιχεία της πηγαίας πίστεώς του. Οι Διαμαρτυρόμενοι και κυ­ρίως οι Λουθηρανοί με την αχαλίνωτη φιλελευθερία τους έχουν απομακρυνθεί αρκετά από την Ορθοδοξία. Με τους παραπάνω υπάρχει διάλογος θεολογικός, ο οποίος συνεχίζεται αλλά με πολλά εμπόδια και δυσκο­λίες.

Διάλογος έχει από αρκετών ετών αναπτυχθεί και με τους λεγόμενους Αντιχαλκηδονίους της Ανατολής, οι οποίοι φθάνουν τα είκοσι εκατομμύρια ψυχές και φαί­νεται να έχουν ειλικρινή διάθεση μετάνοιας κι επιστροφής στην Ορθοδοξία, η οποία πρέπει με φόβο Θεού να αξιολογηθεί και προσεχθεί. Επίσης με τους Αρμέ­νιους, Αβησσυνούς και Ιακωβίτες. Πάντως οι θεολογικοί αυτοί διάλογοι μεταξύ Ανατολής και Δύσεως θα πρέπει να πηγάζουν από την αυθεντική αυτοσυνειδησία της Ορθοδοξίας και θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα ωριμότητος, γνώσεως και συγκρατημένου ενθουσιασμού. Διάλογοι μεταξύ άλλων θρησκειών της αρχαίας και νεώτερης Ανατολής καθώς και με τον αποθνήσκοντα μαρξισμό δεν θα μας απασχολήσουν στην παρούσα ευκαιρία και θ’ αρκεσθούμε μόνο στον χριστιανικό κό­σμο.

Η Ορθοδοξία είναι η απαραχάρακτη Αλήθεια, το Φως και η Ζωή και υποδεικνύει οδό σωτηρίας και τρό­πο ζωής βιωματικό και πραγματικό ώστε ν’ αποτελεί α­πειλή του ψεύδους, του σκότους και του θανάτου. Έ­τσι της επιτίθενται πολλοί και κινδυνεύουσα ισχυρο­ποιείται περισσότερο διδάσκουσα κι εμάς την υπομονή, την αταραξία, την αφοβία και την ελπίδα. Σήμερα στην Ελλάδα συνεχίζουν να δρουν ανενόχλητοι οι Ουνίτες, παρουσιαζόμενοι ως Ορθόδοξοι ενώ είναι γνήσιοι πα­πικοί. Οι διαθέσεις της Ουνίας φάνηκαν τον τελευταίο καιρό σε όλο τον αναστημένο Ορθόδοξο κόσμο από πολυετή άθεα καθεστώτα. Δυστυχώς τη θέση πολιτικών ολοκληρωτισμών λαμβάνει σήμερα στην Ευρώπη ένας παπικός ολοκληρωτισμός. Είναι οφειλή, χρέος και ανάγκη να υπερασπίσουμε μ’ επιμονή την Αλήθεια της Ορθοδοξίας.

ΟΙ Προτεστάντες με τις ως της Λερναίας Ύδρας κεφαλές-παραφυάδες τους, μόνο στο Παγκόσμιο Συμ­βούλιο Εκκλησιών έχουν τριακόσια μέλη, δρουν προσ­ηλυτιστικά σε όλη την Ελλάδα, καθώς φαίνεται καθα­ρά από καθημερινά δημοσιεύματα και πάμπολλες δικα­στικές αποφάσεις, που δηλώνουν απερίφραστα πως εμ­πίπτουν στις κατηγορίες του ανεπίτρεπτου προσηλυ­τισμού.

Άλλη σύγχρονη μάστιγα της αγιοτρόφου Ελλάδος είναι οι χιλιαστές ή μάρτυρες του Ιεχωβά, που δεν έ­χουν καμιά επαφή με τον γνήσιο χριστιανισμό. Πρόκει­ται για μία οικονομική επιχείρηση πρώτου μεγέθους και μία πολιτική οργάνωση υπερεθνικού χαρακτήρος, που εκμεταλλεύεται τα ευγενέστερα συναισθήματα του αν­θρώπου. Αποτελεί κάλαθο πλανών ως προς τη Δευτέ­ρα Παρουσία και την Ουράνια Βασιλεία που δεν στηρί­ζονται πουθενά. Δεν πιστεύουν στην Αγία Τριάδα και στα Μυστήρια και τον Θεό τον βλέπουν ως εκδικητή, ώ­στε να παίρνουν στοιχεία απ’ όλες τις αιρέσεις.

Τρόπος της προπαγάνδας τους είναι μία ψεύτικη φιλικότητα και μία υποκριτική ευγένεια που επιδεικνύουν στα υποψήφια θύματά τους. Περί της στάσεώς τους αυτής έλεγε ο μακαριστός π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος. «Ο διάβολος, αφού τους έχει δέσει από την αί­ρεση, δεν τους προσβάλλει με άλλους πειρασμούς. Έτσι εξηγείται γιατί νοιώθουν ειρήνη, όπως ισχυρίζονται. Η ειρήνη όμως αυτή είναι επίπλαστος και πρόσκαι­ρος». Και είναι έτσι γιατί η ταπείνωση, η μετάνοια και η αγάπη είναι άγνωστα σε αυτούς.

ΟΙ Πεντηκοστιανοί παραδέχονται ότι βαπτίζονται στο Άγιο Πνεύμα, ότι αποκτούν το χάρισμα της γλωσσολαλιάς, ότι έχουν οράματα, προφητείες κι εκστάσεις. Πιστεύουν κι αυτοί σε χιλιετή βασιλεία του Κυρίου, στην απόλυτη πειθαρχία των οπαδών τους και στ’ ότι το προφητικό τους χάρισμα είναι η σφραγίδα του Θεού πάνω τους. Την ασθένεια θεωρούν εγκατάλειψη και τι­μωρία του Θεού, που δείχνει την παρερμηνεία του πνεύ­ματος της Αγίας Γραφής, στην οποία λέγουν ότι μόνο στηρίζονται. Ο εγωισμός κι η υπερηφάνεια συναγωνί­ζονται στις αταπείνωτες καρδιές τους, τον δε εαυτό τους θεωρούν αυθεντία και υπόδειγμα.

Μία βασική ερμηνεία της παρουσίας των πολλών συγχρόνων αιρέσεων, που αναθεωρούν και συνεχίζουν παλαιότερες, συναντούμε στο πρώτο βιβλίο της Π. Δια­θήκης στη Γένεση. Η παρουσία του πειρασμού στον κήπο της Εδέμ δεν έγινε κατά τρόπο άτεχνο και απρο­ετοίμαστο. Ήταν μία κίνηση και μία πρόταση αρκετά μελετημένη. Ο δαίμονας γνώριζε καλά την ιερή, θερμή και ζωντανή σχέση του Θεού και του Αδάμ που άνετα συνομιλούσαν συνεχώς. Δεν θα μπορούσε λοιπόν ποτέ ο Αδάμ να υπακούσει στον δαίμονα, αν του έλεγε, ν’ αρνηθεί τον Θεό. Έτσι με τρόπο του λέγει, πως, αν γευθεί από το δένδρο της γνώσεως τους καρπούς του, θα γίνει συντομώτερα Θεός. Ο πόθος λοιπόν του πρώ­του ανθρώπου για θέωση έγινε ο τάφος του. Δεν ήταν η οδός της υπομονής, της μακροθυμίας, της ανηφορικής ασκητικής πορείας. Ήταν επιπόλαιη, βιαστική, εύκολη, ανώδυνη, πρόχειρη, βίαιη, ανυπάκουη, εγωιστική, αντίθεη, αταπείνωτη, δαιμονόπληκτη ευκαιρία.

Έτσι κινούνται και οι αιρετικοί· προσφέρουν εύκο­λες λύσεις σε αγωνίες και προβληματισμούς. Κουρασμέ­νος ο σημερινός άνθρωπος από τα πάθη και τον όλο ρυθμό της έντονης ζωής, συνηθισμένος σε μέτρια και φθηνά πράγματα, θεωρεί πως κι εδώ χωρά η περιπέ­τεια, η προπέτεια, η προχειρότητα και η υποκειμενικότητα. Οι αιρετικοί εκμεταλλεύονται λοιπόν ιερούς πό­θους και προσφέρουν σύντομα μια εύκολη πνευματική ζωή με πλούσια δώρα κι έκτακτες αποκαλύψεις. Αντιλαμβάνεσθε το μέγεθος της τραγικότητας αυτής της προσφοράς που αποτελεί απάτη, αφού βασίζεται στην αναλήθεια.

Αν θα θέλαμε να εμβαθύνουμε λίγο περισσότερο στις προσωπικότητες των αιρεσιαρχών και των συγχρό­νων ακολούθων-διδασκάλων τους θα παρατηρούσαμε δίχως μεγάλη δυσκολία και πολύ καθυστέρηση, πως τους χαρακτηρίζει μία ανεπτυγμένη υποκειμενικότητα, που οδηγεί στην εγωιστική παρερμηνεία της Αγίας Γραφής. Η πίστη δεν επιδέχεται επεξεργασία κι εξέταση, είναι η Αλήθεια σαφής, ακέραια και αποκαλυφθείσα στους αγίους και βιώνεται στους ορθοφρονούντες ως δώρο Θεού κι όχι ως απόκτημα της σοφίας του ανθρώπου. Θάλλει κι αναπτύσσεται, ανθεί και καρπο­φορεί στους ταπεινόφρονες κυρίως, στους εραστές της αυτογνωσίας. Μόνο ο ταπεινός είναι υπάκουος, πιστός, άφοβος και τελικά ελεύθερος. Στον ταπεινό κατοικεί η αρμονία, η ησυχία, η τάξη, η ειρήνη, η ενότητα, η ανάπαυση. Στον ανυπάκουο ανήκει ο διχασμός, η ταραχή, η ακαταστασία, η διάθεση διορθώσεως της Εκκλησίας κι επιβολής των ιδεών του. Ο αταπείνωτος κι ανυπάκουος είναι λίαν επιρρεπής στην αίρεση. Χρονίζοντας η ψυχή στην άχαρη ζωή της πλάνης πιστεύει το ψέμα ως αλήθεια και το σκοτάδι ως φως. Κατά σύγχρονο επιφανή ψυχίατρο: «Όσον περισσότερον ήτο διατεταραγμένον το ψυχικόν υπόβαθρον των αιρεσιαρχών τόσον αι ατυπίαι και αι παραδοξότητες επρυτάνευον εις τας αιρε­τικάς δοξασίας και εις την πρακτικήν αυτών έκφρασιν». (Σ. I. Μπαλογιάννης).

Η συνέχιση της μελέτης των δυστυχών αυτών προ­σώπων θα μας φανερώσει σαφώς ότι πρόκειται για διαταραγμένες προσωπικότητες που πάσχουν από ναρκισισμό ή από ένα άγχος κοινωνικής επικρατήσεως, λόγω χαμηλής διανοητικότητος ή νοσηρής επιθετικότητος. Νωρίς ο άγιος Αναστάσιος ο Σιναΐτης στον πνευματικό οδηγό του χαρακτηριστικά θ’ αναφέρει, πως οι αιρέ­σεις γεννήθηκαν από την κενοδοξία, τη φιλαρχία, την φιλαργυρία, την ανθρωπαρέσκεια και την υπερηφάνεια. Και καταλήγει, «αν με προσευχή και άσκηση δεν αποκτήσουμε αληθινά το Άγιον Πνεύμα, πως είναι δυνα­τόν, να εξετάζουμε τα μυστήρια του Θεού;»

Η Ορθοδοξία δεν μένει σε μία στείρα πολεμική κατά των εχθρών της αλήθειας, δεν αρκείται στο να τους κατονομάζει και διαγιγνώσκει, δεν τους αντιπαρέρχεται υπερήφανα αλλά τους αντιμετωπίζει σοβαρά, υπεύθυνα και νηφάλια. Έχει την αλήθεια, είναι το φως, είναι το απαραχάρακτο ευαγγέλιο και με το θεϊκό της μεγαλείο πορεύεται λυτρωτικά κι ανεμπόδιστα. Μπρο­στά στους απειλητικούς όμως κινδύνους των καλά ορ­γανωμένων αιρέσεων καλούμεθα να εμβαθύνουμε σε μία κατ’ αρχήν επώδυνη αυτοκριτική, αλλά επείγουσα και απαραίτητη. Ν’ αντισταθούμε στο πνεύμα του υπερκαταναλωτισμού με το ασκητικό ήθος της Ορθοδο­ξίας. Να επιστρέψουμε στην αλήθεια, την απλότητα και την ταπείνωση κι όχι στην έξαρση του ευδαιμονισμού που οδηγεί η έπαρση και η αυθαιρεσία. Να προσφέ­ρουμε ιδανικά, βιώματα και παραδείγματα στη νεολαία που αγωνιά, άγχεται κι ανησυχεί πυρπολημένη από τα ναρκωτικά, τις μηχανές και τις προκλήσεις της σάρκας, κι έτσι τη φυγαδεύουμε σε σκληρές δουλείες και δεν την απελευθερώνουμε. Όταν η οικογένεια είναι διαλυ­μένη, η μητέρα από νωρίς κουρασμένη κι απρόθυμη στην υπομονή και τη διακονία κι ο Χριστός απουσιάζει είναι φυσικό να φθάνουν εκεί που φθάνουν και οι αιρετικοί να πλανούν νέους. Τα πολλά διαζύγια, πορνείες και μοιχείες, υπογεννητικότητα και αμβλώσεις είναι εδά­φη όπου πατούν οι αιρετικοί για να τρυγήσουν καρ­πούς.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία παραμένει ο χώρος της χάριτος, της παραμυθίας και του ελέους. Η Δυτική Εκ­κλησία με το παπικό πνεύμα, τη δογματοποίηση του αλαθήτου, τη συγκέντρωση εξουσίας στον πάπα δίνει στο Βατικανό τον χαρακτήρα του κοσμικού άρχοντα και δημιουργεί προβληματική εκκλησιολογία. Μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία υπάρχουν προβλήματα αλλά λύ­νονται, εκτός αυτής δεν υπάρχουν προβλήματα που να λύνονται και να έχουν σχέση με την σωτηρία των ψυ­χών.

Σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν 50.000 Ρωμαιοκα­θολικοί, 3.000 Ουνίτες, 10.000 Αρμένιοι που χωρίζον­ται σε Καθολικούς, Ευαγγελικούς και Μονοφυσίτες, με­ρικές εκατοντάδες Αγγλικανοί, κυρίως Βρετανοί. ΟΙ Διαμαρτυρόμενοι και οι Ευαγγελικοί με τα παρακλάδια τους έχουν 18 αναγνωρισμένες από την Πολιτεία «εκ­κλησίες». Μεταξύ αυτών διακρίνονται σε: Εκκλησία του Θεού της Πεντηκοστής, Αποστολική Εκκλησία της Πεντηκοστής, Αντβεντιστές της Έβδομης Ημέ­ρας, Εκκλησία του Θεού της Προφητείας, Εκκλησία του Θεού, Εκκλησία του Χριστού, Ελεύθερη Ευαγγελική, Χριστιανική Ευαγγελική Εκκλησία, Γερμανική Ευαγγελική Εκκλησία, Αμερικανική Ευαγγελική Εκ­κλησία, Σκανδιναβική Ευαγγελική Εκκλησία, Μενονίτες, Μορβιανοί Αδελφοί, Κογκρεσιοναλιστές, Μεταρ­ρυθμισμένοι, Μεθοδιστές, Λουθηρανοί, οι της Αποκαταλλαγής των πάντων, Μελετητές της Βίβλου, οι του τε­τραγωνικού ευαγγελίου, οι Αναβαπτιστές, Μορμόνοι, οι του Πλήρους Ευαγγελίου, Γεδεωνίτες και άλλες.

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά αριθμούν περί τους 70.000 πιστούς, οι Αντβεντιστές περί τους 1000, οι Πεντηκοστιανοί περί τους 20.000 και οι Ευαγγελικοί περί τους 5.000. Όλοι αυτοί δεν έχουν εικόνες κι ορι­σμένοι μόνο τον σταυρό· πηγή τους θεωρούν το Ευαγγέλιο, αλλά φυσικά το παραβιάζουν βάναυσα.

Επικίνδυνοι αρκετά είναι οι Μάρτυρες του Ιεχω­βά, που συνηθίζουν να κάνουν στα σπίτια αιφνιδιαστι­κές όσο και ευγενικές επισκέψεις και απόπειρες θεω­ρητικού προσηλυτισμού. Είναι γνωστοί στον καθημερι­νό τύπο ως αντιρρησίες συνειδήσεως, αρνούμενοι να στρατευθούν, να εγχειρισθούν και να λάβουν αν χρειασθεί αίμα κατά τις φαντασιώδεις δοξασίες τους. Καλό είναι να είναι κανείς μαζί τους αυστηρός και να μην α­νοίγει εύκολα συζητήσεις. Γνωρίζοντας μερικά δύσκολα χωρία και αρκετά παραποιημένα προσπαθούν ν’ αποδείξουν τις αβάσιμες πλάνες τους. Ορισμένοι πιστοί καμπτόμενοι από τη φαινόμενη σοφία, ευγένεια και καλωσύνη τους αναπτύσσουν συζήτηση μαζί τους και αυτό είναι ίσως μία καλή αρχή του παρασυρμού τους. Να τους αποφεύγουμε λοιπόν, να τους καταγγέλλουμε και να ενημερωνόμαστε καλά μελετώντας προσεκτικά την Αγία Γραφή και τους βίους των αγίων της Εκκλησίας μας.

Όσοι δεν έχουν στενή και θερμή μυστηριακή ζωή, είναι αταπείνωτοι, απομονωμένοι, ψυχολογικά προβλη­ματικοί, συναισθηματικά αδύναμοι και ακατάρτιστοι και είναι εύκολο να παρασυρθούν από τις αιρέσεις. Η κα­λύτερη λοιπόν πολεμική κατά των αιρέσεων για την Ορθοδοξία είναι η βαθύτερη γνώση της τροφού μας Εκκλησίας και η θωράκισή μας με τα όπλα του πνεύ­ματος. Όταν κανείς έχει γνωρίσει την αλήθεια, το φως, τη ζωή, δεν φοβάται το ψέμα, το σκοτάδι και την πλάνη. Όταν κανείς έχει βιώματα αληθινά και ξεδιψά συνεχώς από τα λυτρωτικά δώρα της Ορθοδοξίας δεν ψάχνει μακρυά της για κάτι άλλο. Είναι ολοκληρωμένος, διαυ­γής, διαφανής, χαριτωμένος, ατόφιος και απτόητος. Στους δειλούς, φοβισμένους, ταραγμένους και χλιαρούς προστρέχουν οι αιρετικοί. Μιλούν για ένα Χριστό όπως τον φαντάζονται, όπως τους αρέσει, όπως θέλουν να εί­ναι και όχι όπως αληθινά είναι. Αν ήμαστε καλά συνδεδεμένοι με την Εκκλησία μας, μη μένοντας στ’ ανθρώπινα λάθη, οι αιρετικοί δεν θα μπορούσαν να έχουν ούτε ένα οπαδό στην Ελλάδα.

Μεγάλο κίνδυνο αποτελεί η φερόμενη ως Ορθόδο­ξη νεοφανής και αυτοαποκαλούμενη «Χριστιανική Οργά­νωση Ειρήνης» (Χ.Ο.Ε), η οποία είναι πολύ επικίνδυνη, γιατί φαινομενικά παρουσιάζεται ότι πιστεύει στα δόγ­ματα της Ορθοδόξου Εκκλησίας ενώ είναι γεμάτη από πλάνες. Επίσης η νέα θρησκεία των Παιδιών του Θεού ή των Παιδιών Του Μω, που με την προσωπίδα της αγάπης προσπαθούν να ελκύουν πλησίον τους τους νέους. Πρόκειται για μια ακόμη καταστρεπτική αίρεση, που αναβιώνει παλιές αιρέσεις που περιλάμβαναν στοι­χεία μαγειών, δεισιδαιμονιών, ανηθικοτήτων και άλλων εξωχριστιανικών αντιλήψεων. Στην αλυσίδα των ακραίων κι επικίνδυνων αυτών αιρέσεων και νέων θρησκειών της νεότητος προστίθενται στις ημέρες μας τα Παιδιά του Μουν, η Επιστημονολογική Εκκλησία, η Εκκλησία της Χριστιανικής Επιστήμης, η Εταιρεία της Κρίσης κ.λ.π. Μαζί με τις Ανατολικές θρησκείες σ’ έξαρση βρίσκεται στις πονηρές ημέρες μας ο σατανισμός, ο μασωνισμός και ο οικουμενισμός.

Είναι αξιέπαινη η προσπάθεια που γίνεται από την Εκκλησία μ’ εκδόσεις, διαλέξεις κι ενημέρωση για τα καρκινώματα των αιρέσεων. Η εργασία αυτή πρέπει βεβαίως να συνεχισθεί και ν’ αυξηθεί.

Ο Χριστός ήλθε στον κόσμο για να φανερώσει την Αλήθεια. Η αλήθεια είναι η κατά Θεόν αίσθηση. Αποφεύγοντας ο Κύριος με τους συνομιλητές του τις πολλές συζητήσεις εισέρχεται στην ουσία του θέματος, που είναι η εκζήτηση της σωτηρίας. Έτσι ο Κύριος δεν απαντά στην πολυλογία της Σαμαρείτιδος και δεν απο­κρίνεται στα ερωτήματα του Πιλάτου. Η Αλήθεια του Θεού γνωρίζεται κι αποκτιέται με την εν Χριστώ ζωή. Ο Χριστός συναντάται δια της ασκητικής οδού καθώς ορίζεται στο Ευαγγέλιο κι ερμηνεύουν όλοι οι άγιοι Πα­τέρες. Στην αλήθεια του Χριστού δεν φθάνουμε κατά πως νομίζουμε και υποθέτουμε και φανταζόμαστε, στον Χριστό που είναι η πληρότητα της Αλήθειας. Η γνώση και η βίωση της αλήθειας πραγματοποιούνται μέ­σα στην Εκκλησία του Χριστού εν Αγίω Πνεύματι. Η Ορθοδοξία βρίσκεται σε ορθή σύνδεση με τον Χριστό και την αλήθεια Του. Κάθε μετατόπιση από αυτό τον σύνδεσμο οδηγεί ή αποτελεί αίρεση. Κάθε νεωτερισμός είναι ξένος από την Ορθοδοξία και κάθε νεωτερισμός είναι αίρεση. Η Ορθοδοξία διατηρεί την αίγλη της αρχαιότητός της. Οι λέξεις αναλήθεια, άγνοια, αγνωσία κι αίρεση συνδέονται. Η άγνοια μπορεί να οδηγήσει σε πλάνη με τη βοήθεια του πονηρού, του πατέρα του ψεύ­δους και του σκότους. Ο σοφός, ενάρετος και φωτει­νός ως άγγελος δαίμονας έγινε με την πτώση του αγνώμων, υπερήφανος και αχρείος, υποκινητής κάθε κακού και κάθε αιρέσεως. Κυριεύει τον υπερήφανο νου και τον κάνει δούλο του διδάσκοντάς του κάθε διαίρεση, πλάνη, ακαθαρσία, ασθένεια και δολιότητα. Μια πίστη άπνοη, μια ζωή χαλαρή, μια πνευματικότητα άχαρη μπο­ρεί να καταλήξει στην αίρεση. Κι όπως λένε απλά και σοφά οι Πατέρες στο Άγιον Όρος· το να πλανηθείς εί­ναι πολύ εύκολο, το να ξεπλανεύεις πολύ δύσκολο!

Η αίρεση κατά τον Απόστολο Παύλο είναι διδα­σκαλία κι έμπνευση των δαιμόνων, αφού τη φιλοπρω­τία, την υπερηφάνεια και τη συμφεροντολογία τις γεν­νούν αυτοί, καθώς και την απομόνωση και παρερμηνεία χωρίων. Η πίστη σε μέρος της αλήθειας είναι πλάνη. Είναι επίσης σημαντικό ότι όλοι οι πλανεμένοι αιρετικοί αφήνουν τ’ όνομα του Χριστού και παίρνουν το όνομα ενός αιρεσιάρχη.

Γι’ αυτό οι πατέρες της Εκκλησίας μας είναι αρκετά αυστηροί. Ο άγιος Νείλος λέγει: όποιος δεν πιστεύει στην ομοούσιο Αγία Τριάδα πλανάται, σαν αυτό που έ­χασε τον δρόμο του στα ξένα. Ο άγιος Χρυσόστομος τονίζει πως κανένα όφελος δεν υπάρχει από μια ζωή καθαρή που πιστεύει σε διεφθαρμένα δόγματα. Ο ά­γιος Επιφάνιος χαρακτηρίζει την αίρεση ως κατακερ­ματισμό της ενότητος της Εκκλησίας.

    Με τη χάρη, το έλεος και την ευλογία του Παναγάθου Τριαδικού Θεού και τις πρεσβείες των αγίων ταπεινώς εύχομαι, όπως συνδεόμενοι περισσότερο με τη μυστηριακή χάρη της Εκκλησίας μας ενισχυθούμε στο ν’ αντικρούσουμε με βίωμα, λόγο και έργο τους πολλούς ε­χθρούς της αλήθειας του Χριστού, τους ποικιλώνυμους σύγχρονους αιρετικούς.

 

 

Εκδόσεις: Τήνος, Έτος: 1995

 ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ – ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΗ: Ι.Ν.ΑΓΙΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΙΣΤΙΑΙΑΣ