Πως ὀφειλουν να ζουν οι Χριστιανοι

Κυριακὴ Β΄ Λουκᾶ (Λουκ. 6,31-36)

Συντάκτης (†) ἐπίσκοπος
Αὐγουστῖνος Ν. Καντιώτης

«…Καὶ ἔσεσθε υἱοὶ Ὑψίστου» (Λουκ. 6,35)

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, τὸ εὐαγγέλιο ἦταν ἀ­­πὸ τὸ κατὰ Λουκᾶν, τὸ Εὐαγγέλιο ἐκείνου πού, ἐκτὸς ἀπὸ εὐαγγελιστὴς καὶ συγγρα­­­φεύς, ἦταν καὶ ζωγράφος. Ζωγραφίζει λοιπὸν μία ἰδανικὴ πολιτεία, στὴν ὁποία μᾶς καλεῖ νὰ πολιτογραφηθοῦμε καὶ νὰ ζήσουμε.

Τὸ θέμα τῆς σημερινῆς περικοπῆς εἶνε, μὲ μία λέξι, ἡ τελειότης. Ὁ Χριστός, ὅπως ἀκοῦ­με ἐδῶ, δὲν ζητάει νὰ γίνουμε «καλοὶ ἄνθρωποι»· ν᾽ ἀγαποῦμε αὐτοὺς ποὺ μᾶς ἀγαποῦν, νὰ βο­η­θοῦμε αὐ­τοὺς ποὺ μᾶς βοηθοῦν, νὰ δανεί­ζου­­με σὲ ὅσους ἐ­πιστρέφουν τὰ δανεικά· αὐτὰ τὰ κάνουν καὶ ἄλλοι, ὄχι μόνο νομοταγεῖς πο­λῖ­τες ἀλλ᾽ ἀκόμα καὶ κλέφτες καὶ ἁμαρτωλοὶ κα­κοποιοί. Ὁ Χριστὸς ἐδῶ ζητάει κάτι ὑ­­­ψηλότερο, κάτι ποὺ ὑ­περβαίνει τὰ μέτρα τῶν ἀρ­χαί­ων φιλοσόφων καὶ ἠθικολόγων, ἀλ­λ᾽ ἀκό­μη καὶ τὶς ἐν­τολὲς αὐ­τῆς τῆς Παλαιᾶς Δι­αθήκης. Μᾶς καλεῖ ν᾽ ἀνέλθουμε στὸ ἐ­πίπεδο τῆς Και­νῆς Διαθήκης, νὰ γίνουμε τέλειοι.

Ἡ τελειότης εἶνε μία ὑψηλὴ κορυφή, πρὸς τὴν ὁ­ποία πρέπει διαρκῶς νὰ τείνουμε. Ἀλλ᾽ ὅσο καὶ ἂν προχωρήσουμε, ἡ τελειότης, ὅ­­πως εἶ­πε ἕνας ἅγιος ἀσκητής, ὁ Ἰωάννης τῆς Κλίμα­κος, εἶνε ἀτέλεστος, δὲν ἔχει τέλος. Εἶνε ὕ­­ψος, Ἱμαλάια, Ἄλπεις, Ὄλυμπος. Ἀπαιτεῖται κόπος διαρκὴς καὶ μόχθος ἰσόβιος, γιὰ νὰ πλησιάζῃ κανεὶς ἐκεῖ ὅλο καὶ περισσότερο.

Ἡ τελειότης περιέχει πολλὰ στοιχεῖα· εἶνε στέμμα ποὺ τὸ κοσμοῦν πολλὰ διαμάντια, δι­άδημα ποὺ ὅποια κεφαλὴ θὰ τὸ δεχθῇ σημαίνει ὅτι τὴν στολίζουν πλῆθος ἀρετές· πίστι, ἐλπίδα, ἀγάπη· ταπείνωσι, πραότητα, ἐγκράτεια· θάρρος, παρρησία, ὁμολογία· παρθενία, ἀκτημοσύνη, ὑπακοή (γιὰ τοὺς μοναχούς)· ὁ­μόνοια, ἑνότητα, σύμπνοια….
Ἐμεῖς τώρα ἐξετάζοντας τὸν ἑ­αυ­τό μας βλέπουμε ὅτι εἴμαστε ἀτελεῖς, πο­λὺ ἀτελεῖς· ἀπέχουμε παρασάγκας ἀπὸ τὴν κορυφὴ ποὺ μᾶς δείχνει σήμερα ὁ Κύριος. Ἡ ἀτέλειά μας ἄρ­χισε μὲ τὸ προπατο­ρι­κὸ ἁμάρτημα, μὲ τὸ ὁ­­ποῖο ἤρθαμε στὸν κόσμο αὐτόν, καὶ ἔπειτα αὐξάνεται μὲ τὰ προσωπικὰ ἁ­μαρ­­τήματα, στὰ ὁποῖα πέφτουμε οἰκειοθε­λῶς.
Ἀτέλεια μᾶς δέρνει, φρικτὴ ἀτέλεια. Ἀμέλεια στὴ ζωή, ἄγνοια τοῦ Θεοῦ, λήθη τοῦ θείου νό­μου, ἀν­αισθησία, δειλία, συμβιβασμός, πα­ραβάσεις, παραλείψεις, πτώ­σεις· ἕνας κατήφορος ἡ ζωή μας. Καὶ γεννᾶται ἐνα­γώνιο τὸ ἐ­­ρώτημα· ἔ­τσι θὰ πᾶμε μέχρι τέλους, ἔτσι θὰ λή­ξῃ ἡ ζωὴ αὐτή; Μὰ αὐτὸ εἶνε αὐτοκτονία. Δὲν ὑ­πάρχει λοιπὸν τρόπος ν᾽ ἀντισταθοῦ­με σ᾽ αὐ­τὸ τὸν κατήφορο πρὶν βρεθοῦμε στὸ γκρεμό;
Στὴν ἀγωνία αὐτὴν ἀπαντᾷ σήμερα ὁ Κύρι­ος μὲ τὰ λόγια τοῦ εὐαγγελίου (βλ. Λουκ. 6,31-36).

* * *

«Ὅπως θέλετε», λέει ὁ Χριστός, «νὰ κάνουν σ᾽ ἐσᾶς οἱ ἄλλοι, ἔτσι νὰ κάνετε κ᾽ ἐ­σεῖς σ᾽ αὐ­τούς» (ἔ.ἀ. 6,31). Λέει ἐδῶ κάτι ποὺ εἶνε φυτε­­μένο καὶ γραμμένο στὶς καρδιὲς ὅλων τῶν ἀν­θρώπων. Αὐτό, πιὸ λιανά, σημαίνει: Ποιός ἀπὸ μᾶς θέλει ν᾽ ἀγγίξουν ἄλ­λοι τὰ πρά­γματά του, νὰ τοῦ πάρουν τὶς οἰ­κονομί­ες ποὺ ἔ­χει, νὰ καταπα­τήσουν τὸ κτῆμα του, νὰ τοῦ κλέψουν τὴν πε­ριουσία του; Καν­είς. Ποιός ἀπὸ μᾶς θέλει νὰ τοῦ κάνουν κακὸ στὴν ὑ­γεία καὶ στὴ ζωή του, νὰ τὸν θανατώσουν; ποιός θέλει νὰ σκοτώσουν τὸν πατέ­ρα, τὴ μη­τέρα, τὰ ἀ­δέρφια του; Καν­είς. Καὶ ποιός θέλει νὰ τὸν συκοφαν­τήσουν οἱ ἄλ­λοι, νὰ ψευ­δομαρ­τυ­ρήσουν γι᾽ αὐτόν, νὰ τὸν πᾶνε σὲ δικαστήρια νὰ κατα­δικαστῇ; ποιός θέ­λει στὸ πρόσωπο τῆς γυναίκας ἢ τῆς κόρης του νὰ προσβάλῃ κάποιος τὴν οἰκογενειακή του τιμὴ καὶ ὑ­πόληψι; Κανείς. Ὅπως, λοιπόν, ἐσὺ δὲν ἐπιθυμῇς ὁ ἄλ­λος νὰ κάνῃ κακὸ σ᾽ ἐσένα, κ᾽ ἐσὺ νὰ μὴν κάνῃς κακὸ κανένα.
Προχωρεῖ ἔπειτα ὁ Κύριος καὶ μᾶς ὑψώνει ἐπάνω ἀπὸ τὰ κοινὰ ἀνθρώπινα μέτρα. Μὴν περιορίζετε, λέει, τὴν ἀγάπη σας στοὺς φίλους μό­νο· προχωρεῖτε, δείχνετε ἀ­γάπη καὶ στοὺς ἐ­χθρούς. Μὴ βοηθᾶτε μονάχα ὅσους σᾶς ἔχουν βοηθήσει· νὰ βοη­θᾶ­τε, ὅ­ταν ὑπάρχῃ ἀνάγκη, ἀκόμα καὶ τοὺς ἀν­τι­­πάλους σας. Μὴ δανείζετε μόνο ἐκεῖ ποὺ ξέρετε ὅτι θὰ πάρετε πίσω μὲ τόκο, μὲ τὸ παραπάνω, τὰ δανει­­κά· νὰ δίνετε μὲ ἁπλοχεριὰ κ᾽ ἐκεῖ ποὺ δὲν ὑπάρχει ἐλπίδα νὰ σᾶς τὰ ἐ­πιστρέψουν. Τότε ὁ μισθός σας θὰ εἶνε πολὺς στὸν οὐρανό. Τότε θὰ εἶστε «υἱοὶ τοῦ Ὑ­ψίστου», παιδιὰ τοῦ οὐρανίου Πατέρα, ὁ ὁποῖος ἔχει ἀγάπη καὶ κα­λωσύνη ὄχι μόνο γιὰ τοὺς ἀθῴους καὶ εὐ­γνώμονες ἀλλὰ καὶ γιὰ «τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηρούς» (ἔ.ἀ. 6,35).
Ὄχι ὅμως μόνο λόγια ἀλλὰ καὶ ἔργα. Τὴν ὑ­πέροχη αὐτὴ διδασκαλία του ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰ­η­σοῦς Χριστὸς ἐπισφράγισε μὲ τὴ ζωή του. Ἐκεῖνος πάνω ἀπ᾽ τὸ σταυρὸ συγχώρησε τοὺς σταυρωτάς του καὶ προσευχήθηκε γι᾽ αὐτοὺς λέγοντας· «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς· οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι»· συχώρεσέ τους, Πατέρα, δὲν ξέ­ρουν τί κάνουν (Λουκ. 23,34). Ὤ ἀγαθότης καὶ ἀν­εξικακία ἄφθαστη! Γι᾽ αὐτὸ γιὰ μᾶς ὁ Χριστὸς εἶνε τὸ ὕψιστο ὑπόδει­γμα τῆς τελειότητος.
Τὸν Κύριο ἀκολούθησαν οἱ μαθηταί του. Ὁ πρωτομάρτυς Στέφανος, ἐνῷ τὸν λιθοβολοῦ­σαν προσευχήθηκε γιὰ τοὺς φονεῖς μὲ τὰ λόγια «Κύριε, μὴ στήσῃς αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν ταύ­την», μὴν τοὺς καταλογίσῃς τὴν ἁμαρτία αὐ­τή (Πράξ. 7,60). Καὶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ποὺ ἀ­ξι­ώθηκε νὰ ὑψωθῇ «ἕως τρίτου οὐρανοῦ» καὶ «ἤ­κουσεν ἄρρητα ῥήματα, ἃ οὐκ ἐξὸν ἀν­θρώ­πῳ λαλῆσαι», ἄκουσε λόγια ἀνέκφραστα, ποὺ ἄν­θρωπος δὲν μπορεῖ νὰ τὰ πῇ (Β΄ Κορ. 12,3-4), προσ­ευχόταν γιὰ τοὺς διῶκτες του καὶ εὐχόταν, νὰ σωθοῦν ἐκεῖνοι καὶ ἂς χαθῇ αὐτός (βλ. ῾Ρωμ. 9,3). Οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἀντιπαραβάλλουν δύο ἀντίθετα παραδείγματα ἀποστόλων· τοῦ Παύλου, ποὺ δείχνει σὲ τί ὕψος μπορεῖ νὰ φτάσῃ ὁ ἄνθρωπος, καὶ τοῦ Ἰούδα, ποὺ δείχνει σὲ τί βυθὸ ἀπωλείας μπορεῖ νὰ βρεθῇ.
Ἡ ἀγαθότης, ἡ ἀνεξικακία, ἡ συγχωρητικότης καὶ οἱ ἄλλες ἀρετὲς εἶνε γνωρίσματα ἐκεί­νων ποὺ πῆραν τὸ δρόμο τῆς τελειότητος. Αὐτὰ μᾶς διδάσκει σήμερα ὁ Κύριός μας μὲ τὸ εὐαγγέλιο τῆς Β΄ Κυριακῆς τοῦ Λουκᾶ.

* * *

Ἐὰν ἡ ἀνθρωπότης, ἀδελφοί μου, ἄκουγε καὶ ἐφάρμοζε τὰ λόγια αὐτά, ὁ κόσμος θὰ ἦ­ταν καλύτερος καὶ πιὸ ἀσφαλισμένος. Τί μᾶς ἐ­­πιφυλάσσει τὸ μέλλον; Ὁ Θεὸς μόνο γνωρίζει. Μᾶς διδάσκει, λοιπόν, γιὰ νὰ μᾶς ἐνισχύ­σῃ, ὥσ­­­τε «πάντα γενναίως φέρειν τὰ συμβαίνον­­τα, κἂν ὑβρίζωσί τινες, κἂν ἀνοσίως ἐπιβουλεύ­ωσιν», γιὰ νὰ ὑπομένουμε μὲ ἀνδρεία ὅσα θ᾽ ἀκολουθήσουν, εἴτε κάποιοι ὑβρίζουν εἴ­τε ἐπιβουλεύονται πρὸς θάνατον, ὅπως ἐξηγεῖ ὁ Θεοφύλακτος Βουλγαρίας (Ἑρμ. εἰς Λουκ.· P.G. 123,773c).
Διαβάζετε τὴν ἱερὰ Ἀποκάλυψι, ποὺ περιγρά­φει τρομερὰ πράγματα. Ἀλλὰ παρ᾿ ὅλο τὸν πόλεμο ποὺ λέει ἐκεῖ ὅτι θὰ κάνουν οἱ δυνάμεις τοῦ σκότους, δὲν θὰ νικήσουν τὰ θηρία· θὰ νική­σῃ «τὸ ἀρνίον τὸ ἐσφαγμένον», ὁ Κύριος ἡ­μῶν Ἰησοῦς Χριστός (Ἀπ. 5,6 · 17,14).
Φοβερὰ πράγματα συντελοῦνται ἤδη στὸν πλανήτη μας. Στὸν τελευταῖο παγκόσμιο πόλεμο ἀεροπλάνο ἔρριξε βόμβες ὄχι ἁ­πλὲς ἀλ­λὰ πυρηνικές, ποὺ κατέστρεψαν δύο μεγάλες πόλεις τῆς Ἰαπωνίας! Τὰ μεγάλα κρά­τη ὅμως ἐξακολουθοῦν νὰ ἐξοπλίζωνται…
Συμβαίνουν καὶ ἄλλα φοβερὰ καὶ ἀ­παίσια. Οἱ γυναῖκες π.χ. κάνουν ἐκτρώσεις, καὶ ἔκ­τρωσις ἴσον δολοφονία ἀνυπεράσπιστου ἐμ­βρύου! 500.000 παιδιὰ φονεύονται κάθε χρόνο, καὶ ποιός μετανοεῖ νὰ ἐπιστρέψῃ στὸ Θεό; Ἰ­δού ἡ φρικτὴ ἀτέλεια, ἡ δεινὴ πτῶσις μας.
Σήμερα ὅμως μὲ τὰ χρυσᾶ λόγια του ὁ Κύρι­ος ὑ­ψώνει νοητὴ κλίμακα, σὰν ἐκείνη τῆς Πα­λαι­ᾶς Διαθήκης (βλ. Γέν. 28,10-22), ποὺ πατάει στὴ γῆ καὶ ἀγγίζει τὸν οὐρανό. Δεῦτε ὑψωθῶ­μεν λοιπόν, ἐλᾶτε ν᾽ ἀνυψωθοῦμε, νὰ γίνουμε «υἱ­οὶ Ὑψίστου» (Λουκ. 6,35). Νὰ πολεμή­σουμε τὰ πάθη ποὺ φωλιάζουν μέσα μας (θυ­μό, ὀργή, ἀκολα­σία, φιλαργυρία κ.λπ.). Νὰ μετανοήσου­με εἰλικρινῶς. Ν᾽ ἀκούσουμε τὸ θεῖο κέλευσμα «Τέλειοι γίνεσθε» (Α΄ Κορ. 14,20· βλ. & Ματθ. 5,48). Νὰ κα­θαριστῇ ἡ καρδιὰ καὶ ὁ νοῦς μας, ὥστε μιὰ μέρα ν᾽ ἀ­ξιωθοῦμε νὰ ποῦμε κ᾽ ἐμεῖς ὅ­πως οἱ ἀ­πόστολοι «Ἑωράκαμεν τὸν Κύριον» (Ἰω. 20,25).
Τρέξτε στὴν ἐξομολόγησι σὲ καλὸ πνευματικὸ πατέρα. Δὲν σᾶς κρύβω ὅτι κ᾽ ἐγὼ ὡς ἁ­μαρτωλὸς ἐξομολογοῦμαι σὲ ταπεινὸ ἱερέα. Φροντίστε καθένας καὶ γιὰ τὴν οἰκογένειά του, ἰδιαιτέρως γιὰ τὰ παιδιὰ καὶ τοὺς νέους.
Μὴν ἀμελεῖτε τὸν ἐκκλησιασμὸ τῆς Κυρι­ακῆς καὶ τὴν καθημερινὴ προσευχή.
Νὰ ξέρετε ὅτι ἄρχισαν τὰ κατηχητικὰ καὶ παρακαλῶ ὁδηγῆστε ἐκεῖ τὰ παιδιὰ δημοτικοῦ, γυμνασίου, λυκείου. Ἀφοῦ ἄλλοι πασχίζουν στὰ σχο­λεῖα νὰ ἐκπαραθυρώσουν τὸ μάθημα τῶν θρησκευ­τικῶν, ἡ Ἐκκλησία φρον­τίζει νὰ τὸ διδάσκουν κατηχηταὶ καὶ κατηχήτριες.
Ὁ Θεὸς νὰ μᾶς ἐλεήσῃ. Κι ὅταν ἔρθῃ ὁ θάνατος, ὁ Κύριος «δι᾽ εὐχῶν τῶν ἁ­γίων πατέρων ἡμῶν» νὰ μᾶς δώσῃ «χριστιανὰ τὰ τέλη τῆς ζωῆς ἡμῶν …καὶ καλὴν ἀπολογί­αν» (θ. Λειτ., πληρωτ.).
Αὐτὰ τὰ λίγα εἶχα νὰ πῶ σήμερα πρὸς ὠ­φέλειαν ὅλων μας· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν 1-10-1995, μὲ νέο τώρα τίτλο. Καταγραφή, σύντμησις, ἀναπλήρωσις 6-9-2023.

https://www.augoustinos-kantiotis.gr/?p=105792#more-105792