Πνευματική ζωή - Πατερικό ανθολόγιο
Πώς πρέπει να γυμνάζουμε τη θέλησή μας για να θέλει σε όλες μας τις πράξεις, εσωτερικές και εξωτερικές, ως τελικό σκοπό μόνο την ευαρέστηση του Θεού.
Πέρα από την εκγύμναση του νου σου, χρειάζεται να φροντίσεις και τη θέλησή σου με τέτοιο τρόπο, που να μην την αφήσεις να κλίνει στις επιθυμίες της, ώστε να γίνει ολωσδιόλου ένα με τη θέληση του Θεού. Και σκέψου καλά ότι δεν είναι αρκετό σε σένα αυτό μόνο, το να θέλεις και να ζητάς εκείνα που είναι αρεστά στον Θεό, αλλά επιπλέον και το να τα θέλεις ως κινούμενος από τον Θεό και με μοναδικό σκοπό να αρέσεις σ’ Αυτόν καθαρά· για τον οποίο σκοπό έχουμε μεγαλύτερη φιλονικία με τη φύση μας, παρά για όλα όσα έχουμε πει πιο πάνω. Επειδή η ίδια η φύση μας παρεκκλίνει τόσο πολύ, που σε όλα τα πράγματα, μερικές φορές ακόμη και σε αυτά τα καλά και τα πνευματικά, ζητά την ανάπαυσή της και την ευχαρίστησή της, και νομίζοντάς το αυτό τελείως αθώο, τρέφεται από αυτό με επιθυμία σαν να είναι τροφή.
Γι’ αυτό και όταν μας προσφερθούν τα πνευματικά, αμέσως τα επιθυμούμε και τα θέλουμε· όχι όμως ως παρακινημένοι από το θέλημα του Θεού ή με μοναδικό σκοπό να αρέσουμε στον Θεό, αλλά για εκείνη την ευχαρίστηση και τη χαρά που έρχεται σε μας από το να θέλουμε εκείνα που θέλει ο Θεός. Και αυτή η πλάνη είναι τόσο περισσότερο κρυμμένη, όσο είναι καθεαυτό καλύτερο και πνευματικότερο εκείνο που θελήσαμε. Διότι δεν φτάνει μόνο το να θέλουμε εκείνα που θέλει ο Θεός, αλλά και το να τα θέλουμε καθώς και όταν και όπως και γιατί Εκείνος τα θέλει (*), επειδή, ακόμη και στο να επιθυμούμε και τον ίδιο τον Θεό, συνήθως κρύβονται πολλές απάτες της δικής μας αγάπης, δηλαδή της φιλαυτίας. Διότι πολλές φορές αποβλέπουμε περισσότερο στο δικό μας συμφέρον και καλό, παρά στο θέλημα του Θεού, ο οποίος μόνο για τη δόξα Του ευαρεστείται και θέλει να Τον αγαπούμε, να Τον επιθυμούμε και να Τον υπακούμε, όπως είπαμε πριν.
Λοιπόν, εσύ αδελφέ μου, για να φυλαχτείς από αυτό τον δεσμό, που σου εμποδίζει τον δρόμο της τελειότητας, και για να προκόψεις στο να θέλεις και να κάνεις κάθε σου πράξη μόνο για το θέλημα και τη δόξα και την ευαρέστηση του Θεού και για να υπηρετείς μόνο Αυτόν (ο Οποίος, σε κάθε μας πράξη και λογισμό, θέλει να είναι μόνο αυτός η αρχή και το τέλος), χρησιμοποίησε τον ακόλουθο τρόπο:
Όταν πρόκειται να κάνεις καμιά πράξη, την οποία θέλει ο Θεός, είναι δηλαδή απλά καλή, μη κλίνεις τη θέλησή σου αμέσως στο να την θελήσεις, αν πρώτα δεν υψώσεις τον νου σου στον Θεό, να δεις αν είναι και θέλημα δικό Του το να την θελήσεις, και αν Αυτός έτσι θέλει, και αν με αυτήν αρέσεις σε Αυτόν μόνο. Και όταν σκεφτείς ότι από αυτή τη θεία θέληση είναι παρακινημένη η δική σου κλίση, τότε να θέλεις την πράξη εκείνη και να την κάνεις, διότι τη θέλει ο Θεός και είναι μόνο για την αρέσκεια και τη δόξα Του.
Παρόμοια, όταν θέλεις να αποστραφείς εκείνο που δεν θέλει ο Θεός, δηλαδή το κακό, μην το αποστραφείς αμέσως, αν πρώτα δεν προσηλώσεις το βλέμμα του νου σου στη θεία Του θέληση, η οποία θέλει να το αποστραφείς για να αρέσεις σε Αυτόν. Διότι η απάτη της φύσεως είναι πολύ λεπτή (δυσδιάκριτη), και γι’ αυτό είναι σε λίγους γνωστή, επειδή αυτή ζητάει κρυφά το δικό της πάντοτε, και πολλές φορές κάνει να φαίνεται σε μας ότι ο δικός της σκοπός είναι να αρέσουμε μόνο στον Θεό, όμως δεν είναι έτσι η αλήθεια.
Γι’ αυτό συμβαίνει πολλές φορές να νομίζουμε για εκείνο που θέλουμε ή δεν θέλουμε για δικό μας συμφέρον, ότι το θέλουμε ή δεν το θέλουμε για να αρέσουμε μόνο και μόνο στον Θεό.
Λοιπόν, για να αποφύγουμε αυτήν την απάτη, η καθαυτό θεραπεία είναι η καθαρότητα της καρδιάς, η οποία συνίσταται στο να αποβάλουμε τον παλαιό άνθρωπο και να ντυθούμε τον νέο.
(*) Γι’ αυτό και ο Απόστολος μας παραγγέλλει να εξακριβώνουμε ποιο είναι το θέλημα του Θεού, όχι μόνο το αγαθό, αλλά και το ευάρεστο και το από κάθε πλευρά τέλειο: «Να μεταμορφώνεστε με την ανακαίνιση του φρονήματός σας, για να εξακριβώνετε ποιο είναι το θέλημα του Θεού, το αγαθό και ευάρεστο και τέλειο» (Ρωμ. 12:2). Επειδή και από μία μόνο πλευρά να είναι λειψό ή αν δεν κάνουμε με όλη την προαίρεση και δύναμή μας το θέλημα του Θεού, είναι φανερό ότι αυτό ατελές και κολοβό και γίνεται και ονομάζεται.
Από το βιβλίο «ΑΟΡΑΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ» του αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, έκδ. Β’, εν Αθήναις 1853, κεφ. Ι’, σελ. 25-27.
Γλωσσική προσαρμογή για την Κ.Ο.
