“Νέμου τήν ἡμέραν, ἐλάχιστα
ἐμπιστευόμενος εἰς τήν ἑπομένην”
Ὁράτιος
Πριν διεισδύσουμε στο βάθος του παρόντος θέματος, πριν επιδιώξουμε να συνδιαλεχθούμε με αυτό που λέγεται χρόνος, φρόνιμο είναι να καλέσουμε ενισχύσεις από το δόκιμο παρελθόν, προκειμένου να προσεγγίσουμε τον στόχο μας με τις πιο βάσιμες οδηγίες. Πάντοτε για τον σώφρονα και καθ' όλα ταπεινό ερευνητή, το χθες παραμένει ο πλέον πολύτιμος σύμβουλος, καθότι ενσαρκώνει τον βετεράνο ανιχνευτή της μακραίωνης ιστορίας, ολάκερης της ανθρωπότητος.
Η εκκίνηση της αναγνώρισής μας, επιτελείται με την αναφορά μας σε ένα πρωτότυπο και ίσως μοναδικό γεγονός στην ιστορία, που καταγράφεται μέσα στις σελίδες της Παλαιάς Διαθήκης. Παλαιάς μεν, αλλά πεπειραμένης, σοφής, δοκιμασμένης, χωρίς η ίδια να αναιρεί τίποτε το νεώτερο, αρκεί το εν λόγω να είναι δημιουργικό. Αρκεί να είναι συμπλήρωμα από τον γιο του Θεού. Γιατί την Παλαιά Διαθήκη την “έγραψε” ο Θεός, αφήνοντας στον πρώτο άνθρωπο, τον “παλαιό”, την κληρονομιά του, αλλά ήλθε μετέπειτα ο υιός του Θεού να συμπληρώσει και έτερα “κληρονομικά” στοιχεία, για να πριμοδοτήσει περαιτέρω τον ήδη πλούσιο άνθρωπο.
“Οὐκ ἦλθον καταλῦσαι τόν νόμον, ἀλλά πληρῶσαι αὐτόν”.
Στην Π. Διαθήκη λοιπόν, εξιστορείται το μοναδικό σταμάτημα του χρόνου από τον Ιησού του Ναυή. Ο αρχηγός αυτός του ισραηλιτικού λαού, έδινε κάποια στιγμή μία σκληρή και κρίσιμη μάχη. Πολεμούσε ενάντια σε πέντε αλλοεθνείς βασιλείς, που του έκλειναν το δρόμο προς την υπεσχημένη γη. Οι Ισραηλίτες πολεμούσαν με σθένος και ανδρεία, υπό την προστασία πάντοτε του Θεού. Καθώς πλησίαζε η μέρα στο τέλος και ο ήλιος έγερνε στη δύση, ο Ιησούς με τον στρατό του ολοκλήρωνε τον θρίαμβό του. Η επερχόμενη νύχτα όμως απειλούσε το ένδοξο τέλος του ηρωικού κατορθώματος του εν λόγω λαού. Ο λαός αυτός είχε ανάγκη από λίγο ακόμη φως για να κορυφώσει τη νίκη του. Αυτή την κρίσιμη στιγμή, πάνω στην μαχητική ορμητικότητα, στρέφεται ο Ιησούς του Ναυή στον ουρανό και δίνει μία μοναδική εντολή. “Στήτω ὁ ἥλιος κατά Γαβαών καί ἡ σελήνη κατά φάραγγα Αἰλών” (10,12). Ας σταθεί ο ήλιος υπεράνω της πόλεως Γαβαών και η σελήνη υπεράνω της κοιλάδος Αιλών! Πράγματι το θαύμα έγινε. “Καί ἔστη ὁ ἥλιος καί ἡ σελήνη ἐν στάσει” (10,13). Ο χρόνος σταμάτησε την ροή του. Ο ήλιος και η σελήνη έμειναν ακίνητοι στις θέσεις τους. Το γεγονός αυτό επέτρεψε στους Ισραηλίτες να κερδίσουν χρόνο και να συντρίψουν επομένως τους αντιπάλους τους. Ο δεύτερος μεγάλος ηγέτης μετά τον Μωυσή και έμπειρος πολέμαρχος, στηρίχθηκε στην σιγουριά και ασφάλεια του παρόντος. Όλα ήταν σύμμαχοί του και σε λίγο πλησίαζε στην ενσάρκωση του ιδανικού της εισόδου στη γη της επαγγελίας. Αν άφηνε την ολοκλήρωση του σχεδίου λόγω σκότους –λόγω αναβλητικότητος– για την επαύριον, μπορεί να ανατρεπόταν το αποτέλεσμα. “Οὐ γάρ οἶδας τί τέξεται ἡ ἐπιοῦσα” (Παρ. Σολ. 3,28). Οπότε μπρος στην υπηρεσία ενός υψηλού και αγίου ιδανικού, υπέταξε τους νόμους της φύσης στο θέλημά του. Μπροστά σε τέτοιους ιερούς αντεκδικητές ο Θεός παραμερίζει για να περάσουν κυριαρχικά. Το αξίζουν. Ο Θεός αρέσκεται να νικάται απ' αυτούς που “απαιτούν”, “Δός ἡμῖν σήμερον...”.
Στη συνέχεια θα αναφερθούμε σε ένα ακόμη συμβάν του παρελθόντος, της αρχαίας (παλαιάς και εδώ) ιστορίας των Ελλήνων.
Ο Αρχίας, πολέμαρχος των Θηβών, αδιαφόρησε κατά την διάρκεια συμποσίου για το μήνυμα που έλαβε από έναν φίλο του, ότι κινδυνεύει η ζωή του από τον Πελοπίδα και τους Δημοκρατικούς. Μπρος στην επιμονή του αγγελιαφόρου να το διαβάσει εκείνη τη στιγμή, αυτός ανεφώνησε‧ “Ἐς αύριον τά σπουδαῖα”. Δηλαδή αύριο τα σπουδαία. Σήμερα τρώμε, πίνουμε και ευφραινόμαστε. Όμως εκείνη τη νύχτα κιόλας δολοφονήθηκε και δεν ήλθε ποτέ το αύριον γι' αυτόν. Σήμερα γκρεμίζουμε τις αποθήκες για να τις διευρύνουμε, προκειμένου να συνάξουμε τις σοδειές μας σε μεγαλύτερη ασφάλεια, αλλά το ίδιο βράδυ μας καλεί ο Κύριος για ένα μεγάλο ταξίδι, αποχωριζόμενοι από τον πλούτο μας. Αποχωριζόμενοι το σαρκίον μας “μή καυχῶ τά εἰς αὔριον” λοιπόν (Παρ. Σολ. 27,1).
Βάσει των προτέρων αρχετύπων αναφορών του παρελθόντος μπορούμε να αναδυθούμε σε κάποιες συνοπτικές σκέψεις, θεμελιώνοντας το παρόν μας σε ακλόνητες βάσεις. Ας προσηλωθούμε στο σήμερα.
Γράφει ο Κων/νος Κούρκουλας‧ “Υπάρχουν δυό μέρες τη βδομάδα ξένοιαστες, όπου δεν ανησυχώ. Η μια είναι η χθεσινή. Η δεύτερη η αυριανή”. Βάσει των προτέρων σκέψεων, ας ανησυχήσουμε για την σημερινή μέρα. Γιατί;
Γιατί σήμερον ο Ιούδας εγκαταλείπει τον διδάσκαλο, αυτομολώντας προς τον Διάβολο. Σήμερον ο Ιούδας δείχνει κίβδηλη θεοσέβεια και χάνει το μαθητικό χάρισμα. Σήμερον ο Ιούδας μένει άγρυπνος για να παραδώσει τον Κύριο στους ανόμους. Σήμερον οι Ιουδαίοι καρφώνουν τον Κύριο πάνω στον Σταυρό. Άρα σήμερον πρέπει να πλησιάσουμε τον Σωτήρα μας και γονατισμένοι μπροστά στα πόδια του, να αδειάσουμε τον πολύτιμο νάρδο των δακρύων μας. Και ο ίδιος έκλαψε μπροστά στον Θεό Πατέρα για την σωτηρία μας. Ο ίδιος έσκυψε και μας έπλυνε τα πόδια μας.
Μη παρακωλύουν ως εκ τούτου και ανακόπτουν την επιθυμία μας, οι σκυθρωπές φυσιογνωμίες, οι ασυγκίνητες, οι παγερές, οι χολιασμένες, οι εμπαθέστατες, που μέσω ενός απαισίου κοχλασμού ξεσπούν παράφορα, εκτοξεύοντας με λύσσα το φραγγέλιο της οργής τους, προσηλωμένες στα 300 δηνάρια. Πιο κάτω, οι ίδιοι θα πουλήσουν την ψυχή τους την ίδια αντί 30 αργυρίων. Όπου όμως τα πάντα μετριούνται με αργύρια, δεν υπάρχει αύριον. Το έχει διαγράψει κάποια αγχόνη.
Σήμερον λοιπόν πρέπει να “πνίξουμε” τον νυμφίο μας με τα πανάκριβα μύρα των δακρύων μας, γιατί αύριο δεν θα τον έχουμε κοντά μας. Αύριο κάποιος λίθος μπορεί να εμποδίζει την προσέγγισή μας προς αυτόν. Σήμερον λοιπόν που ο Δεσπότης της κτίσεως παρίσταται Πιλάτω και χρειάζεται εμάς ως συνήγορούς του και ομολογητές του. Σήμερον που ο Χριστός και πάλι ποιεί δείπνο έχοντας μας όλους προσκαλεσμένους. Σήμερον που ο κτίστης προμηνύει στους μαθητές του ότι ήγγικεν η ώρα. Σήμερον που λαμβάνει μέσα στον νυμφώνα του μόνο τις πέντε φρόνιμες παρθένες. Σήμερον που το καταπέτασμα του ναού σχίζεται στα δύο κατά θαυμαστό τρόπο, προκειμένου να ελέγξει τους ανάλγητους παρανόμους. Σήμερον που ο ήλιος αρνείται να φωτίσει και να θερμάνει τις παγερές ανθρώπινες καρδιές. Σήμερον που η γη σείεται και οι πέτρες σχίζονται ως συμπαράσταση στον δημιουργό τους. Σήμερον που κρεμάται επί ξύλου ο εν ύδασι την γην κρεμάσας. Σήμερον χρειάζεται κάποιον νεώτερον Σίμωνα να τον βοηθήσει στο εξοντωτικό έργο του και ας είναι και εθνικός, αρκεί να είναι άνθρωπος. Γιατί ένεκα ημών των Χριστιανών βλασφημείται το όνομα του Χριστού. Σήμερον διψά ο Κύριος και πονάει. Φτάνει πια το όξος, το τρύπημα της πλευράς και η εγκατάλειψη. Ας συγκινηθούμε λοιπόν σήμερον. Σήμερον που η μητέρα του Χριστού βλέποντας τον υιό της κρεμασμένο και κατακρεουργημένο, ξεσπάει σε γοερούς θρήνους. “Οἴμοι θεῖον τέκνον! Οἴμοι τό φῶς τοῦ κόσμου”. Αλλοίμονο, πώς θα ζήσω χωρίς εσένα σπλάχνο μου, αλλά και ολάκερη η οικουμένη χωρίς το φως σου;
Σήμερον ο ληστής ζητάει άφεση αμαρτιών. ΟΧΙ αύριον!
Γιατί “τῆ ἐπαύριον”, πάλι θα συναχθούν οι πρότερον διασκορπισθέντες ένεκα των φαινομένων, αρχιερείς και φαρισαίοι, ζητώντας νέα μέτρα καταστολής του χριστιανικού κινήματος από τον ανάλγητο καίσαρα.
Ο άνθρωπος δεν γεννήθηκε για να νικηθεί από τον χρόνο, αλλά για να νικήσει αυτός, τον χρόνο. “Μή ἀναβάλλεις γιά τήν αὔριον, γιατί ἡ αὔριον δέν τελειώνει ποτέ”, συμπληρώνει ο Χρυσόστομος, καταδικάζοντας την αναβλητικότητα. Εμείς τελειώνουμε, αφήνοντας ατελή την σωτηρία μας.
Σε λίγο ο τάφος θα φιλοξενήσει αυτόν, που φιλοξενεί στην παλάμη του όλη την δημιουργία. Σε λίγο ο άδης θα στενάξει λόγω της κατάργησης της εξουσίας του, λόγω της δεινής ήττας του. Ο Ιησούς του Ναυή προστάζει “στῆθι ἥλιε”, ο Χρυσόστομος διακηρύσσει “ὁ ἅδης ἐπικράνθη” και εμείς «μη μείνουμε έξω του νυμφώνος Χριστού». Ας αναφωνήσουμε “Μεῖνον μεθ' ἡμῶν, Κύριε, ὅτι πρός ἑσπέρας ἐστίν”. Όμως καλύτερα‧ “Σήμερον σιγησάτω πᾶσα, σαρξ βροτεία καί στήτω μετά φόβου καί τρόμου”. Γιατί σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον...
Παρ' όλα αυτά‧ “Εἴ τις εἰς μόνην ἔφθασε τήν ἑνδεκάτην, μή φοβηθῆ τήν βραδύτητα”.
Αρκεί να είναι Σήμερον.
“Ζήσε το σήμερα! Το χθες σε ξέχασε και το αύριο δεν σε ξέρει καν.”
Μ. Αλέξανδρος
