«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΙΕΡΟΜ. ΑΡΣΕΝΙΟΥ ΜΠΟΚΑ, ΡΟΥΜΑΝΟΥ.
Μία φορά εἰσέρχεσθε στήν ὁδό ἐκπληρώσεως τῶν εὐαγγελικῶν συμβουλῶν, οἱ ὁποῖες περιορίζουν πολύ τήν ἀνθρώπινη φύσι. Καί καταλαβαίνετε ὅτι μέχρι νά ἐξοικειωθοῦμε μ᾿ αὐτή τήν ζωή τῶν θείων ἐντολῶν, σφάλλουμε συχνά. Ἐξ αἰτίας αὐτῆς τῆς διαπιστώσεως πρέπει νά ἐπαυξήσουμε καί τά μέσα γιά νά διατηρηθοῦμε σ᾿ αὐτή τήν μοναχική μας κλῆσι. Ἕνα ἀπ᾿ αὐτά τά ἀξιοτίμητα βοηθητικά μέσα εἶναι ἡ συχνή ἐξομολόγησις. Ἡ ἐξομολόγησις εἶναι τό Μυστήριο τῆς Μετανοίας, διά τοῦ ὁποίου δίδεται ἡ Θεία Χάρις, ἡ ὁποία ἐνισχύει τίς ἀδύνατες ψυχικές μας δυνάμεις γιά τήν ἐκπλήρωσι τῶν ὑποσχέσεων, τίς ὁποῖες ἐκάναμε ἤ ἑτοιμαζόμεθα νά κάνουμε. Ἡ συχνή ἐξομολόγησις πρέπει νά μένει στήν ἀξία καί τό ὕψος της. Ὁ πνευματικός στόχος τοῦ μοναχοῦ μπροστά στό Μυστήριο αὐτό πρέπει νά κατευθύνεται, ἔτσι ὥστε νά ἀποδεικνύεται ἡ ἐλαφρότης τῆς συνειδήσεώς του, μετά τήν ἐξαγόρευσι. Ὅμως μία πολύ συχνή ἐξομολόγησις ἐκχυδαΐζει τίς ψυχές πού δέν διαθέτουν πνευματικό βάθος. Γι᾿ αὐτό, ἄς ἐξετάζουμε τήν συνείδησί μας ἐξαγορευόμενοι τούς λογισμούς μας, οἱ ὁποῖοι ἠμπορεῖ νά λέγωνται πολύ συχνά, ἀλλά χωρίς τό ἀναμενόμενο ἀποτέλεσμα.
Ὑπάρχουν μοναστήρια, κατά τέτοιο τρόπο ὠργανωμένα, ὥστε κανείς δέν πηγαίνει νά κοιμηθῆ, ἐάν δέν ἐξομολογηθῆ πρῶτα τούς κακούς λογισμούς του, μέχρις ὅτου εἰρηνεύσει μέ τόν ἀδελφό του, μέ τόν ὁποῖον προκλήθηκε ἔχθρα. Ἔτσι κάνουν ὅλοι οἱ μοναχοί γιά νά συγχωρηθοῦν μεταξύ τους. Ἡ συχνή ἐξομολόγησις καί ὁ ἔλεγχος τῆς συνειδήσεως ἔχουν σάν σκοπό νά ἐξασθενίσουν τίς συνήθειες τῶν παθῶν καί στήν θέσι τους νά ἐγκαταστήσουν τίς καλές συνήθειες καί τίς ἀντίθετες μέ τά πάθη ἀρετές.
Ἡ πρακτική αὐτή ἀποτελεῖ καί τήν γνῶσι τῶν ἰδίων λογισμῶν. Οἱ ἐμπαθεῖς λογισμοί πού δέν ἐξομολογοῦνται ἤ λέγονται ἁπλᾶ ἔχουν τήν ἰδιότητα νά δυναμώνουν καί νά γίνωνται σχοινιά, ὅπως λέγουν οἱ Πατέρες, πού τραβοῦν τόν νοῦ στήν συγκατάθεσι καί στήν πρᾶξι, πού εἶναι πλέον ἁμαρτία. Ἡ ἁμαρτία αὐτή εἶναι: ἡ ἠθική συντριβή τῆς ψυχῆς, πού προέρχεται μόνο ἀπό ἕνα κακό λογισμό. Γι᾿ αὐτό ὅλοι οἱ λογισμοί χρειάζεται νά ἐξαγορεύωνται πρίν νά δυναμώσουν καί νικήσουν τόν νοῦ, διότι, ἐάν λέγωνται ἀμέσως, χάνεται ἡ δύναμις τῆς κυριαρχίας καί ἐπιβολῆς ἐπάνω στόν νοῦ. Ἔτσι, οἱ καλοί λογισμοί πρέπει νά ἐλέγχωνται μέ μία ἄλλη διαυγέστερη συνείδησι. Ὁ ἔλεγχος ὅλων τῶν λογισμῶν εἶναι νόμος γιά τόν μοναχό. Μή ἐρωτᾶς τί εἶναι καλό καί τί δέν εἶναι καλό, διότι σίγουρα δέν θά ξεφύγης ἀπό τίς σαΐτες τῆς κενοδοξίας.
Ἕνα ἄλλο μέσο βοηθείας στήν νίκη ἐπάνω στήν φύσι μας εἶναι ἡ ἀνάγνωσις τῶν Θείων Γραφῶν. Τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ κατοικεῖ μέσα στά ἅγια Βιβλία, ὁπότε ἡ ἀνάγνωσίς τους, μᾶς οἰκοδομεῖ πνευματικά. Ἀλλά καί γι᾿ αὐτό τό ἔργο ἡ ἀπασχόλησις πρέπει νά εἶναι σχετική. Πρῶτα πρέπει νά διδάσκωνται αὐτά τά βιβλία τοῦ Θεοῦ καί στούς ἀνθρώπους, δηλαδή νά κατανοοῦν τό βαθύτερο νόημα τῆς ἀποκαλύψεως, μέσα στό ἱστορικό τους πλαίσιο καί στήν προσπάθεια τους νά κρατήσουν τήν συνείδησι τοῦ λαοῦ στήν ἀναμονή τῆς τελείας ἀποκαλύψεως ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. Ἡ πνευματική ἀξία τῶν Γραφῶν δέν χάνεται μέσα στήν ἱστορία, τήν ὁποία περιέχουν. Γι᾿ αὐτό ἡ Βίβλος εἶναι τό μοναδικό βιβλίο, τοῦ ὁποίου οἱ ἱστορικές χρονολογίες ἔχουν καί μία ἄγνωστη ἱστορία πού περιέχεται μυστικά μέσα σ᾿ αὐτήν. Ἀκόμη, ἐκτός ἀπό τίς ὑπάρχουσες ἱστορίες, περιέχουν καί μία πνευματική μνήμη.
Ἀπό ἐκεῖνον τόν Συγγραφέα (Ἅγιο Πνεῦμα) προέρχονται καί οἱ ἀσκητικές διδασκαλίες τῶν ἁγίων Πατέρων, καί οἱ εὐαγγελικές διδαχές καί οἱ γραφές τῶν Πατέρων. Συνοπτικά, ἡ ἀνάγνωσις μέ διάκρισι τῶν Θείων Γραφῶν ἀνάπτει καί τρέφει τήν ψυχή μέ τούς λογισμούς τοῦ Θεοῦ, οἱ ὁποῖοι δέν ἔχουν καμμία συγγένεια μέ τούς λογισμούς τοῦ ἀνθρώπου.
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου
