«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΥΑΚΙΝΘΟΥ
'Ηγουμένου τῆς 'Ιερᾶς Μονῆς Πούτνα Μολδαβίας Ρουμανίας
(1924-1998)
Μετάφρασις ἀπό τά ρουμανικά π. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης
'Αγαπητοί Χριστιανοί,
Οἱ ἅγιοι Πατέρες ἐθέσπισαν οἱ μεγάλες Δεσποτικές ἑορτές ὅλου τοῦ ἔτους νά συνοδεύωνται μέ τροπάρια τοῦ ἰδίου περιεχομένου ἀπό τίς προηγούμενες καί στίς μεθεπόμενες ἡμέρες. Οἱ ἡμέρες πού προηγοῦνται μιᾶς ἑορτῆς, μᾶς προετοιμάζουν ἑορταστικῶς γιά τήν χαρά τῆς ἑορτῆς πού ἔρχεται καί προδιαθέτουν τίς ψυχές μας γι' αὐτή τήν πνευματική φιλοξενία πού προτίθεται. Ταυτοχρόνως μᾶς προτρέπουν στήν συμφιλίωσι μέ τούς ἄλλους, στόν κόπο γιά τήν προσευχή, τήν νηστεία, γιά τήν ἐξομολόγησι, τήν ἐλεημοσύνη. 'Ενῶ οἱ μεθεορταστικές ἡμέρες σκοπόν ἔχουν νά συνεχίσουν καί μακρύνουν αὐτές τίς ὑψηλές ἰδέες καί ἐμπειρίες τῆς ἑορτῆς μέσα στήν ψυχή μας, διότι ἔτσι ἡ χαρά τοῦ 'Αγίου Πνεύματος σκορπίζεται στήν καρδιές μας μέσῳ τῶν ἱερῶν αὐτῶν 'Ακολουθιῶν, μέσῳ τῶν προσευχῶν καί τῶν ἐκλεκτῶν ψαλμωδιῶν καί δέν φεύγουν ἀπό μέσα μας, ἀλλά μένουν καί δυναμώνουν τίς ψυχές μας.
῞Ενα τέτοιο σπουδαῖο ρόλο σάν αὐτό ἔχει καί ἡ σημερινή Κυριακή, καθ' ὅσον ἀκούσαμε νά διαβάζεται ἀπό τό ἅγιο Εὐαγγέλιο ἡ γενεαλογία τοῦ 'Ιησοῦ Χριστοῦ καί στήν συνέχεια τό μήνυμα τῆς γεννήσεώς Του ἀπό τήν Παρθένο Μαρία. 'Η 'Εκκλησία, σάν μιά πολύτεκνη μητέρα, μᾶς προετοιμάζει γιά τήν μεγάλη ἑορτή τῆς Γεννήσεως τοῦ Κυρίου, μνημονεύοντας ὅτι ἦλθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου, τῶν Προφητῶν, τοῦ Μεσσίου, τοῦ 'Ιωσήφ καί τῆς Παρθένου Μαρίας, τῆς Βηθλεέμ, τοῦ σπηλαίου, τῆς ταπεινῆς φάτνης. Στολισμένη μέ τίς ὡραῖες ὑμνωδίες καί ἀκολουθίες ἡ ἐκκλησία καί ἐνδεδυμένη μέ τόν χιτῶνα τῆς λαμπρᾶς ἑορτῆς, προετοιμάζεται νά ὑποδεχθῆ στά χέρια της τόν Θεῖο Βρέφος, τόν Χριστό, νά τοῦ προετοιμάση τήν φάτνη, νά τοῦ στολίση τήν κάμαρά Του, νά τοῦ ἀνανεώση τά σπάργανα, νά τοῦ ἀνάψη τήν κανδήλα, νά τόν μεγαλύνη μέ τίς ψαλμωδίες ἀνάβοντας ἀναρίθμητες λαμπάδες καί παραμένοντας ἐν ἐγρηγόρσει. ῞Ολα τά ἀνακαινίζει, τά στολίζει καί περιμένει νά τιμήση τόν Νυμφίο, ὁ 'Οποῖος ἔρχεται σέ λίγο.
῎Αρα γε δέν κάνουν τό ἴδιο καί οἱ ἄνθρωποι; ῞Οταν ἀναμένεται ἡ ἐπίσκεψις ἑνός μεγάλου ἀνθρώπου στό σπίτι ἑνός ἁπλοϊκοῦ, ἄρα γε δέν γίνεται ἡ ἴδια προετοιμασία σ' ἐκεῖνο τό σπίτι; Βλέπε ἐκεῖ πόση φασαρία, πόση φροντίδα, πόσος στολισμός. 'Η αὐλή τοῦ σπιτιοῦ καθαρίζεται, τό σπίτι εὐτρεπίζεται, τά σκουπίδια καίγονται, οἱ τοῖχοι ἀσπρίζονται, ὅλα μέ τάξι τακτοποιοῦνται, τά παράθυρα στολίζονται μέ λουλούδια, στήν πόρτα ψηλά μπαίνει τό λουλουδένιο στεφάνι, στά δάπεδα τά ὡραῖα χαλιά, ἐνῶ στά τραπέζια τοποθετοῦνται ἐκλεκτά φαγητά καί ποτά! Στήν συνέχεια, τά παιδιά τοῦ σπιτιοῦ ἐνδύονται μέ τά πλέον καθαρά ροῦχα καί κανείς δέν γεύεται ἀπό τά παρατιθέμενα, ἀλλά ὅλοι περιμένουν νά ἔλθη ἡ προσκεκλημένος. Κανείς δέν συζητεῖ ἄλλο τίποτε, κανείς δέν ἔχει ἄλλη φροντίδα στό μυαλό του. ῞Ολοι σιωποῦν, ὅλοι εἶναι εἰρηνικοί, ὅλοι περπατοῦν σιγά σιγά καί στέκονται ὄρθιοι μέ ἀνυπομονησία.
'Εάν λοιπόν μ' αὐτό τόν τρόπο προετοιμάζουν οἱ ἄνθρωποι τήν ὑποδοχή ἄλλων ἀνθρώπων, ἄραγε μέ πόση φροντίδα ἐπιβάλλεται νά προετοιμάσουμε ἐμεῖς οἱ χριστιανοί τά σπίτια μας καί τίς καρδιές μας γιά τόν ἐρχομό τοῦ Χριστοῦ; Κι ἐδῶ φαίνεται πόσο μεγάλος εἶναι ὁ σκοπός τῆς σημερινῆς Κυριακῆς.
Στά παρακάτω πρῶτα ἀπ' ὅλα θά ζητήσουμε νά μάθουμε πῶς ὑποδέχθηκε τόν Χριστό ὁ ἐδῶ καί δώδεκα αἰῶνες ἐκλεκτός λαός Του, πῶς Τόν ὑποδέχθηκαν κατόπιν οἱ εἰδωλολατρικοί λαοί καί πῶς Τόν δέχεται κάθε χρόνο καί κάθε ἡμέρα ἡ Χριστιανική 'Εκκλησία. 'Ενῶ στό τέλος θά μνημονεύσουμε πῶς πρέπει νά Τόν ὑποδεχώμεθα κι ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί τοῦ εἰκοστοῦ αἰῶνος.
'Αγαπητοί Χριστιανοί,
Μετά τήν ἐκδίωξι τοῦ 'Αδάμ ἀπό τόν παράδεισο, ὁ Θεός τοῦ ὑποσχέθηκε ὅτι δέν θά τόν ἐγκαταλείψη τελείως, ἀλλά θά τοῦ στείλη ἕνα 'Εξαγοραστή (Λυτρωτή), ὁ 'Οποῖος θά ἐξυψώση πάλι τό ἀνθρώπινο γένος στήν πρώτη του ἀξία καί τιμή. Μ' αὐτή τήν ἐλπίδα ὁ 'Αδάμ κατέπαυσε τούς στεναγμούς του, ἐξοικειώθηκε μέ τά ἀγκάθια τῆς γῆς καί ἄρχισε νά ἐργάζεται μέ τόν ἱδρῶτα του ὑπομένοντας τόν καύσωνα τοῦ ἡλίου, τήν δριμύτητα τῶν ἀνέμων καί τήν σκληρότητα τοῦ χειμῶνος. 'Ομοίως καί ἡ Εὔα ἀπό τήν ἀγάπη της πρός τά παιδιά της ὑποχρεώθηκε νά μάθη νά ράπτη τά ἐνδύματά τους, νά τά διατρέφη μέ τά χέρια της καί νά τά ἀναπαύη ἐπάνω στίς θημωνιές τοῦ σιταριοῦ. Μετά ἀπέθαναν οἱ πρωτόπλαστοι καί ἀπό τήν γενεά τους προῆλθαν ἄλλες γενεές ἀνθρώπων. ῎Εζησαν καί ἀπέθαναν κι αὐτοί μέ τόν ἴδιο ἀνεκπλήρωτο πόθο. Τούς ἀκολούθησαν καί ἄλλες γενεές. 'Αλλά γιά νά μή λησμονηθῆ ἡ δοσμένη ὑπόσχεσις τοῦ Θεοῦ, ἀνέδειξε κατά καιρούς μέσα στόν περιούσιο λαό Του ἐκλεκτούς ἁγίους ἀνθρώπους, προφῆτες, φωτισμένους ἀπό τό ῞Αγιο Πνεῦμα, οἱ ὁποῖοι ἐγνωστοποίησαν στούς ἀνθρώπους τό θέλημά Του καί τούς ἀνήγγειλλαν ὅτι πλησιάζει ὁ ἐρχομός τοῦ μεγάλου 'Εξαγοραστοῦ (Λυτρωτοῦ). 'Ο 'Ησαῒας, ὁ Δανιήλ, ὁ Μωϋσῆς, ὁ Ζαχαρίας καί ὅλοι οἱ ἄλλοι Προφῆτες προεφήτευσαν ὅτι «μεγάλης βουλῆς ῎Αγγελος» θά ἐνσαρκωθῆ ἀπό μία Παρθένο, ἡ ὁποία θά μείνη ἔγκυος ἐκ Πνεύματος 'Αγίου. Αὐτός θά ὀνομασθῆ 'Εμμανουήλ καί ὅτι ἀπολείπονται ἀκόμη ἑβδομῆντα ἑβδομάδες ἐτῶν μέχρι τόν ἐρχομό του, ὅτι θά γεννηθῆ στήν πόλι τοῦ Δαβίδ καί ὅτι θά γίνη μεγάλη χαρά στήν γῆ.
'Επέρασαν χιλιάδες χρόνια καί ἑκατοντάδες γενεῶν τῶν ἀνθρώπων, ἀλλά ὁ 'Εμμανουήλ δέν ἦλθε ἀκόμη. Καί ἐν ὄψει τῆς μεγάλης προσδοκίας, ὅταν δέν ἀκουγόταν πλέον καμμιά προφητική λαλιά, οὔτε θόρυβος πολέμου, παρά μόνο ὁ βασανιστικός στεναγμός τῆς δυστυχισμένης ἀνθρωπίνης φύσεως, ἰδού καί ἦλθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου. 'Εξελέγη ἡ Παρθένος, τῆς ἀνακοινώθηκε τό μυστήριο, δέχθηκε στήν κοιλία της τήν ἐπίσκεψι τῆς Χάριτος τοῦ 'Αγίου Πνεύματος καί ἐγέννησε τόν Σωτῆρα τοῦ κόσμου.
Στήν συνέχεια γνωρίζετε τήν ἱστορία τῆς γεννήσεως τοῦ 'Ιησοῦ Χριστοῦ. 'Ακούσατε γιά τήν Ναζαρέτ τῆς Γαλιλαίας, γιά τόν γέροντα 'Ιωσήφ, γιά τήν ἐντολή τοῦ καίσαρος Αὐγούστου ὅτι ὅλοι οἱ 'Εβραῖοι ἔπρεπε νά μεταβοῦν στήν πόλι ἀπό τήν ὁποία ἐκατάγοντο γιά νά ἀπογραφοῦν.
Καί ἀνεχώρησε λοιπόν, ἡ Παρθένος Μαρία μέ τόν δίκαιο 'Ιωσήφ γιά τήν κωμόπολι Βηθλεέμ. Καί ἀπεγράφησαν ἐκεῖ. Κατόπιν, παραμένοντας ἐκεῖ λίγες ἡμέρες, ἦλθε ὁ καιρός νά γεννηθῆ ὁ 'Ιησοῦς καί δέν εἶχαν εὕρει ἀκόμη τόπο νά φιλοξενηθοῦν. 'Εκτύπησε ὁ 'Ιωσήφ ἀρκετές πόρτες σέ συγγενεῖς καί γνωστούς, σέ ἀρχιερεῖς καί γέροντες τῆς φυλῆς του. 'Αλλά κανείς δέν τόν ἐδέχετο. Τότε ἐξῆλθαν ἔξω ἀπό τήν κωμόπολι, στά προάστιά της καί εὑρῆκαν ἐκεῖ ἕνα σταῦλο ζώων καί μιά σπηλιά ἀρκετά εὐρύχωρη. Καί παρέμειναν ἐκεῖ. Καί ἐκεῖ γεννήθηκε ὁ Χριστός
῞Ενας ὄνος, μερικά βόδια καί ὁ γέροντας 'Ιωσήφ ἦσαν οἱ πρῶτοι μάρτυρες τῆς γεννήσεως τοῦ Κυρίου μας 'Ιησοῦ Χριστοῦ. Ματαίως ἐκραύγαζαν οἱ Προφῆτες, ματαίως ἐστέναζαν οἱ γενεές τῶν ἀνθρώπων, διότι τώρα κανείς ἀπ' αὐτούς δέν Τόν ἐδέχθηκαν, δέν Τόν συνάντησαν, δέν τοῦ ἔδωσαν δῶρα, δέν Τόν προσκύνησαν, δέν Τοῦ ἔψαλλαν δοξολογικούς ὕμνους. Μεγάλο μυστήριο, ἀλλά λίγη ἡ χαρά στόν οἶκο τοῦ Δαβίδ, στόν λαό 'Ισραήλ.
Εἶναι ἀλήθεια ὅτι οἱ 'Εβραῖοι ἐπερίμεναν τόν Μεσσία καί ἐσκέπτοντο ἀπό ποῦ καί μέ ποιά μορφή θά ἔλθη. 'Αλλά, ὅτι θά γεννηθῆ ἀπό μιά Παρθένο χωρίς ἄνδρα, ἐκεῖ μέσα στήν ἀπέριττη σπηλιά τῆς Βηθλεέμ καί ὄχι στόν ναό τῆς μεγάλης Σιών, αὐτό κανείς δέν τό κατανοοῦσε καί δέν ἤθελε νά τό πιστεύση. Γι'αὐτό ἡ 'Ιερουσαλήμ ἦτο κοιμισμένη ἀπό τήν μακροχρόνια προσμονή Του, ἡ Βηθλεέμ ἔκπληκτη τίποτε δέν κατανοοῦσε, ἐνῶ οἱ Φαρισαῖοι ἄλλον Μεσσία ἐπερίμεναν. Μόνον ὁ 'Ηρώδης ἀπό τόν φόβο μή χάση τόν θρόνο του, ἀγρυπνοῦσε. 'Εφύλαττε τούς δρόμους τῆς Γαλιλαίας, παρακολουθοῦσε τά μονοπάτια πού ὁδηγοῦν στήν Βηθλεέμ, καί ἤλεγχε μέ στρατιῶτες τίς διαβάσεις πρός τήν Δαμασκό, τήν πόλι τῆς σοφίας τῆς Σιών. 'Αλλά τό μεγάλο αὐτό καί ἄγνωστο καί στούς ἀγγέλους ἀκόμη θαῦμα ἐπετελέσθηκε μακριά καί ἔξω ἀπό τήν Σιών.
'Ιδού λοιπόν, πῶς προετοιμάσθηκε ὁ περιούσιος λαός γιά τήν ἔλευσι τοῦ Χριστοῦ. Διαφορετική ἦτο ἡ στάσις τῶν ἐθνῶν. ῎Ακουσαν οἱ λαοί, ἀγρύπνησαν οἱ εἰδωλολάτρες, Τόν ἐγνώρισαν οἱ ξένοι. 'Η σωτηρία ἐκ τῆς 'Ιουδαίας ἦλθε, ἀλλά ἡ ἀπαρχή ξεκίνησε ἀπό τά ἔθνη. Αὐτοί πρῶτοι εἶδαν τήν ἀκτῖνα τοῦ ἀστέρος ἀπό τήν ἀνατολή, αὐτοί ἔστειλαν σάν πρώτους προσκυνητές, τούς τρεῖς μάγους, αὐτοί προσέφεραν τά πρῶτα δῶρα στό Βρέφος 'Ιησοῦν: Χρυσό σάν βασιλέα, λίβανο σάν ἀρχιερέα καί σμύρνα σάν θνητό, διότι Αὐτός ἀπέθανε γιά τίς ἁμαρτίες μας.
'Αγαπητοί Χριστιανοί,
Μιά μόνο φορά γεννήθηκε ὁ Χριστός καί ἦτο ἀρκετό γιά τήν σωτηρία τοῦ κόσμου. Στήν θέσι τοῦ σπηλαίου ὅμως ὑψώθηκαν ἀναρίθμητες ἐκκλησίες, ὅπου ὄχι μόνο μιά φορά τόν χρόνο, ἀλλά κάθε ἡμέρα ἐπαναλαμβάνεται τό θαῦμα τῆς γεννήσεως τοῦ Κυρίου στόν καιρό τῆς τελέσεως τῆς Θείας Λειτουργίας. Λοιπόν, ἡ Θεία Λειτουργία, κατά τούς Πατέρες, εἶναι ἡ ἐπανάληψις τοῦ θαύματος τῆς Βηθλεέμ. Μέ μία μόνο διαφορά: ὅτι τότε ὁ Χριστός φανερώθηκε στούς ἀνθρώπους πραγματικά, πρόσωπο μέ πρόσωπο, ὅταν σχεδόν κανείς δέν Τόν ἐπίστευε, ἐνῶ τώρα φανερώνεται κεκαλυμένα, ἐν μυστηρίῳ καί πλῆθος πιστῶν Τόν ἀκολουθοῦν. Συνεπῶς πιό εὔπιστα ἀποδεικνύονται τά αὐτιά τῶν ἀνθρώπων, διά μέσου τῶν χριστιανικῶν αἰώνων, παρά τά μάτια καί τά χέρια τοῦ περιουσίου λαοῦ πού ψηλαφοῦσαν τόν Χριστό. Τότε φανερώθηκε Βρέφος σπαργανομένο στήν φάτνη, ἐνῶ τώρα ἀποκαλύπτεται μέ τήν μορφή τοῦ ῎Αρτου καί τοῦ Οἴνου στό 'Ιερό Ποτήριο. Τότε ἡ Παρθένος Μαρία Τόν ἐγέννησε, τώρα ἡ 'Εκκλησία Τόν κρατεῖ στήν ἀγκαλιά της. Τότε τό σπήλαιο καί ἡ φάτνη Τόν ἐστέγαζαν, ἐνῶ τώρα τό ῞Αγιο Βῆμα Τόν ἀναπαύει. Τότε οἱ Προφῆτες Τόν ἀνήγγειλλαν, τώρα οἱ ἱερεῖς Τόν κηρύττουν. Τότε τρεῖς μάγοι Τόν προσκύνησαν, ἐνῶ τώρα ὅλα τά ἔθνη ὑποκλίνονται μπροστά Του. Λοιπόν, μέ ἄλλη μορφή ὁ Χριστός «γεννᾶται» στόν νόμο τῆς Χάριτος. Πανάχραντη Παρθένος τώρα εἶναι ἡ Χριστιανική 'Εκκλησία, ὁ γέροντας 'Ιωσήφ συμβολίζει τόσο τήν Παλαιά Διαθήκη ὅσο καί τόν ἐκλεκτό λαό, ὁ ὁποῖος πιστεύει στόν Χριστό στά γεράματά του, δηλαδή στό τέλος τῶν αἰώνων. 'Η Βηθλεέμ εἶναι ὁ σκληρόκαρδος κόσμος, σπήλαιο εἶναι τό Βῆμα τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὅπου ἐπιτελοῦνται ὅλα τά μυστήρια, φάτνη εἶναι τό ῞Αγιο Ποτήριο. Οἱ μεγάλοι Προφῆτες: 'Ησαῒας, 'Ιερεμίας, Δανιήλ καί 'Ιεζεκιήλ συνευρίσκονται στόν νόμο τῆς Χάριτος μαζί μέ τούς τέσσερεις Εὐαγγελιστές· οἱ ἄλλοι δώδεκα Προφῆτες εἶναι οἱ δώδεκα ἅγιοι 'Απόστολοι τῆς Χάριτος· 'Ηλίας εἶναι ὁ ἅγιος 'Ιωάννης ὁ Εὐαγγελιστής, ἐνῶ ὁ μέγας Μωϋσῆς, κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο Νύσσης, εἶναι ὁ 'Ιησοῦς Χριστός, ὁ Σωτήρ τοῦ κόσμου, ὁ ὁποῖος μᾶς ἔβγαλε ἀπό τήν δουλεία τῆς Αἰγύπτου. Οἱ τρεῖς μάγοι εἶναι τά ἔθνη, πού ἐπιστρέφουν στήν ἀληθινή πίστι, τά δῶρα τους εἶναι τά καλά ἔργα, κτήνη εἶναι οἱ πεσμένοι στήν ἁμαρτία ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι θέλουν νά μετανοοῦν, ποιμένες εἶναι οἱ ὑπηρέτες τῆς 'Εκκλησίας, ἐνῶ σπάργανα τοῦ Βρέφους εἶναι τά ἱερά ἄμφια.
Μέ τήν μυστική μορφή ὁ Χριστός γεννᾶται στήν γῆ, ὅσες φορές ἐπιτελεῖται ἡ θεία Λειτουργία. 'Αλλά μέ τρόπο παραδοσιακό, εἰς ἀνάμνησιν τοῦ θαύματος τῆς Βηθλεέμ, ἐθέσπισαν οἱ ῞Αγιοι Πατέρες καί μέ τρόπο ὁρατό νά ἑορτάζεται ἡ γέννησις τοῦ Κυρίου μιά φορά τόν χρόνο, στίς 25 Δεκεμβρίου. Καθιερώθηκε αὐτή ἡ ἑορτή στό τέλος τοῦ χρόνου, διότι ὁ 'Ιησοῦς Χριστός ἦλθε στόν κόσμο στό τέλος τῶν αἰώνων καί σέ καιρό χειμῶνος, διότι οἱ καρδιές τῶν ἀνθρώπων εἶναι κρῦες καί στεροῦνται τῆς θέρμης τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ.
῎Οχι λιγώτερο προετοιμάζεται τώρα ἡ 'Εκκλησία γιά τήν μεγάλη ἑορτή, πού εἶναι ἐνώπιόν μας. Τά τροπάρια τῆς μετανοίας καί κατανύξεως ἀντικαθίστανται μέ ἄλλα ἐγκωμιαστικά, ὅπως ἀκούσαμε καί ἐμεῖς σήμερα. 'Ενδύεται μέ καλύμματα καινούργια καί φωτεινά, στολίζεται μέ ὅ,τι καθαρώτερο, πολυτιμώτερο καί ἐπάξιο γιά τόν Χριστό ἔχει. 'Εκτός ἀπ' αὐτά ἡ 'Εκκλησία σήμερα ἐπιτελεῖ τήν μνήμη ὅλων τῶν ἁγίων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί ὅλων τῶν ἁγίων Προπατόρων, ἀπό τούς ὁποίους προῆλθε ὁ Χριστός κατά τό σῶμα. Σήμερα μνημονεύονται ὁ 'Αδάμ, ὁ ῎Αβελ, ὁ Σήθ, ὁ ἄμεμπτος 'Ενώχ. 'Επίσης ὁ Νῶε, ὁ 'Αβραάμ ὁ φιλόξενος, ὁ 'Ισαάκ, ὁ 'Ιακώβ καί οἱ δώδεκα πατριάρχες. Τώρα μνημονεύονται ἡ πραότης τοῦ Μωϋσέως, ἡ ἱκανότης τοῦ 'Ααρών, τοῦ 'Ιησοῦ τοῦ Ναυῆ καί τοῦ μεγάλου Δαβίδ, ἀνδρός κατά τήν καρδίαν τοῦ Θεοῦ, ἀπό τούς ὁποίους γεννήθηκε ὁ Χριστός. Τώρα μνημονεύεται ὁ Δανιήλ, ὁ ἄνδρας τῶν ἐπιθυμιῶν τοῦ Πνεύματος, ὁ ὁποῖος ἔκλεισε τά στόματα τῶν λεόντων καί οἱ τρεῖς Παῖδες πού ἔσβησαν τήν δύναμι τῆς φλογός μέ τήν δύναμι τῆς πίστεώς τους. Καί στήν σειρά ἀκόμη μνημονεύονται τά ἔθνη τοῦ Κυρίου μέχρι τόν δίκαιο 'Ιωσήφ ἀποδεικνύοντας ἔτσι μέ πόση σοφία καί φροντίδα ἑτοιμάζεται ἡ 'Εκκλησία νά ἑορτάση τήν Γέννησι τοῦ Κυρίου.
'Αγαπητοί Χριστιανοί,
Σ' ἐμᾶς παραμένει τώρα νά ἰδοῦμε πῶς πρέπει νά ἑτοιμασθοῦμε καί ἐμεῖς οἱ χριστιανοί γιά νά προϋπαντήσουμε τόν Χριστό καί Σωτῆρα μας. Εἶναι γεγονός ὅτι ἡ 'Εκκλησία δέν παραμένει ἀδιάφορη γιά τά παιδιά της. Αὐτή μᾶς διδάσκει μέ τά ἅγια Εὐαγγέλια καί τήν φωνή τῶν Προφητῶν, πῶς νά εἰρηνεύουμε μέ τόν Θεό, μέ τήν 'Εκκλησία, μέ τούς συνανθρώπους μας καί μέ τόν ἴδιο τόν ἑαυτό μας. Χωρίς κάποια πνευματική προετοιμασία, ματαίως γίνονται γιά ἐμᾶς ὅλες οἱ 'Ακολουθίες, οἱ ψαλμωδίες καί τά στολίσματα τῆς ἐκκλησίας. Μέ τίποτε καλλίτερο δέν ἠμποροῦμε νά προετοιμασθοῦμε γιά τήν μεγάλη ἑορτή τῆς γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ, παρά, ἐάν θά ἐφαρμόσουμε αὐτό πού μᾶς διδάσκει καί κάνει σήμερα ἡ 'Εκκλησία. Διότι, κατά τόν μέγα Παῦλο, κάθε χριστιανός εἶναι μία ἐκκλησία τοῦ 'Αγίου Πνεύματος. ῎Η νά κάνουμε αὐτό πού κάνει κάθε ἄνθρωπος πού περιμένει ἐπισκέπτες στό σπίτι του. Νά καθαρίσουμε τό σπίτι τῆς ψυχῆς μας μέ μιά, ὅσο τό δυνατόν εἰλικρινῆ καί ταπεινή ἐξομολόγησι. Κατόπιν νά ἑτοιμάσουμε τό σπίτι τῆς καρδιᾶς μας μέ κάθε εἴδους ἀγαθό ἔργο. Νά τοποθετήσουμε ἐκεῖ τά δῶρα τῶν Μάγων: Πρῶτα τόν καθαρό χρυσό, πού εἶναι ἡ χριστιανική ἀγάπη, διανεμομένη ἐξ ἴσου σέ ὅλους. Διότι, ὅπως ὁ χρυσός εἶναι ὁ βασιλεύς ὅλων τῶν μετάλλων καί τῶν πολυτίμων λίθων, ἔτσι ἀκριβῶς καί ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ βασίλισσα ὅλων τῶν ἀρετῶν. ῞Οποιος κερδίζει τήν ἀγάπη, κερδίζει τόν Θεό, διότι ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη. Δίπλα στόν χρυσό νά προσθέσουμε τό καθαρό λιβάνι, τό ὁποῖο εἶναι ἡ ἁγία προσευχή, διότι αὐτή εἶναι ἡ μητέρα ὅλων τῶν καλῶν ἔργων. Κατόπιν τοποθετοῦμε ἀρωματική σμύρνα, ἡ ὁποία εἶναι ἡ μνήμη τοῦ θανάτου. Διότι ἡ σκέψις τοῦ θανάτου πρέπει νά ταξιδεύη ἀπό κάθε ἄνθρωπο, ἀπό τήν ὥρα τῆς γεννήσεως του μέχρι τόν τάφο. Καί, ἄν ἐπιθυμῆτε νά φθάσουμε καί στά σπάργανα τοῦ Χριστοῦ, σημαίνει νά δώσουμε στούς πτωχούς κάθε ροῦχο πού ἔχουν ἀνάγκη, γιά νά χαροῦν κι αὐτοί σ'αὐτή τήν μεγάλη ἑορτή τῆς χαρᾶς. Κάνοντας αὐτά, θά ὁμοιάζουμε τόσο μέ τούς μάγους, ὅσο καί μέ τούς ποιμένες τῆς Βηθλεέμ. 'Εκτός ἀπ' αὐτά τά ἀνωτέρω, νά προσθέσουμε καί τό τραπέζι τῶν καλωσυνῶν καί τῶν ἄλλων ἀρετῶν: Νηστεία, ἐλεημοσύνη, πραότητα, ὑπομονή, συγχωρητικότητα μέ οἰκείους καί ξένους καί βίο καθαρό. 'Ενῶ στιγμή, κατά τήν ὁποία πολλοί ἐπισκέπτες ἐπιθυμοῦν νά εἰσέλθουν στό σπίτι μας, εἶναι ἡ στιγμή πού κοινωνοῦμε τά ῎Αχραντα Μυστήρια. 'Η μεγαλύτερη χαρά ἑνός χριστιανοῦ εἶναι καί πρέπει νά εἶναι ἡ στιγμή πού πρόκειται νά ἑνωθῆ μέ τόν Χριστό. Τότε καθαριζόμεθα ἐμεῖς ἀπό τήν ἁμαρτία, τότε τό Βρέφος 'Ιησοῦς ἀναπαύεται στήν φάτνη τῆς καρδιᾶς μας, γεννᾶται μέσα μας, Τόν βλέπουμε πρόσωπο πρός πρόσωπο, δειπνοῦμε μαζί Του καί Τόν προσκυνοῦμε γιά τά χαρίσματά Του. Τήν στιγμή ἐκείνη ἐμεῖς γινόμεθα μία ζωντανή ἐκκλησία, ἕνα ἅγιο σπήλαιο τοῦ 'Εμμανουήλ. 'Η καρδιά μας γίνεται φάτνη, ἡ ψυχή μας σπήλαιο, ὁ ἀπέραντος νοῦς μας εἶναι ἡ Παρθένος, τό φυλαγμένο ἀπό τίς ἐπιθυμίες σῶμα γίνεται ἕνας ἄλλος 'Ιωσήφ τῆς Ναζαρέτ, ποιμένες εἶναι οἱ καθαρές μας σκέψεις καί οἱ πέντε αἰσθήσεις, μέ τίς ὁποῖες δοξάζεται ὁ Χριστός, ἐνῶ Βηθλεέμ εἶναι ἡ ζωή τοῦ καθενός μας. Καί ἐάν τήν στιγμή ἐκείνη γινόμεθα ἐμεῖς μία ἐκκλησία, μετά ὁ νοῦς μας γίνεται ἱερεύς, ἐνῶ ἡ καρδιά μας ῞Αγιο Βῆμα. ῎Ετσι, ἡ ζωή τοῦ καθενός χριστιανοῦ μπορεῖ νά ὁμοιάζη πάρα πολύ μέ μία μακρά Λειτουργία, ἡ ὁποία ἀρχίζει μέ τήν γέννησι τοῦ ἀνθρώπου, συνεχίζεται μέ τήν ἔξοδο του στήν ζωή καί τελειώνει μέ τήν ἔξοδό του ἀπό τό σῶμα. Μακάριος καί τρισμακάριος εἶναι αὐτός πού ἐπιτελεῖ μέ φόβο Θεοῦ μιά παρόμοια Λειτουργία τῆς ζωῆς του ἐπάνω σ'αὐτή τήν γῆ.
Καί τώρα ἄς ἐπιστρέψουμε, ἀδελφοί, πάλι στήν Βηθλεέμ. 'Η χαρά τῆς ἑορτῆς ἔρχεται νά μᾶς πλημμυρίση. Τό φῶς τῆς Γεννήσεως τοῦ Κυρίου ξεχύνεται παντοῦ. Οἱ ὕμνοι τῶν ἀγγέλων ἑτοιμάζονται, τά κάλαντα στήν μνήμη ἐπανέρχονται. 'Ιδού, ἡ Παρθένος μέ τόν γέροντα 'Ιωσήφ ἔφθασαν στήν Βηθλεέμ. Εἶναι κατάκοποι ἀπό τήν πορεία καί ἡ στιγμή τῆς γεννήσεως πλησιάζει. 'Ο 'Ιωσήφ, κουρασμένος, ματαίως κτυπᾶ ἀπό πόρτα σέ πόρτα, διότι κανείς δέν τόν δέχεται. ῎Εξω εἶναι χειμῶνας καί τό σπήλαιο μακριά.
῎Ας μή μείνουμε ἀδιάφοροι. ῎Ας ὑποδεχθοῦμε τόν Κύριο μέ πίστι στίς καρδιές μας, στά σπίτια μας. Νά κοινωνήσουμε ὅλοι μας τά ῎Αχραντα Μυστήριά Του.
'Ιδού, τό ἀστέρι ἀρχίζει νά δείχνη τό φῶς του· ἄς ἀκολουθήσουμε τά ἴχνη τοῦ φωτός του. 'Ιδού, καί οἱ μάγοι ἀπό μακριά ἑτοιμάζονται γιά τόν δρόμο, ἔχοντας μαζί τους καί τά δῶρα τους. ῎Ας τούς συνοδεύσουμε στόν δρόμο τους. ῎Ας βαδίσουμε πάντοτε τήν ὁδό τῆς μετανοίας, τῆς 'Εκκλησίας, τῆς προσευχῆς καί τῆς χριστιανικῆς ἀγάπης. ῎Ας χαρίσουμε στόν Κύριο, αὐτό πού δέν Τοῦ ἔδωσαν οἱ ἑβραῖοι. Νά τοῦ δώσουμε ἐμεῖς οἱ ξένοι αὐτό πού δέν Τοῦ ἔδωσαν τά παιδιά τῆς οἰκίας Του (τῆς φυλῆς Του). Αὐτοί Τοῦ ἔδωσαν μία πτωχή σπηλιά, ἐμεῖς ἄς Τοῦ δώσουμε τίς καρδιές μας.
'Εάν θά ἑτοιμασθοῦμε ἔτσι γιά νά ὑποδεχθοῦμε τόν Κύριο, μετά τήν ἡμέρα τῆς μεγάλης ἑορτῆς τῆς Γεννήσεως, πλημμυρισμένοι ἀπό μιά ἀνείπωτη πνευματική χαρά, θά ἠμποροῦμε νά ἀναφωνοῦμε μαζί μέ τήν 'Εκκλησία: «Μυστήριον ξένον, ὁρῶ καί παράδοξον, οὐρανόν τό σπήλαιον, θρόνον, χερουβικόν τήν ἐμήν καρδίανὅ ἐν ὧ ἀνεκλήθη ὁ 'Αχώρητος, Χριστός ὁ Θεός, ῞Ον ἀνυμνοῦντες μεγαλύνομεν...» 'Αμήν.
