ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΙΑΝΟΙ

 

Πεντηκοστιανοί & "χαρισματικοί"

 π. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΥ

       Οι Πνευματικές ρίζες των πεντηκοστιανών βρίσκονται στη βασική θέση του μεθοδισμού και της κίνησης της αγιότητας, ότι η «αγιότητα» αποτελεί εμπειρία και «χάρη» ξεχωριστή από τη μεταστροφή και τη δικαίωση.

Οι Αμερικανοί πρωτεργάτες της νέας κίνησης κήρυξαν πώς η πραγμάτωση της «αγιότητας» ακολουθεί μετά τη μεταστροφή και την αναγέννηση και αποτελεί «τρίτη χάρη». Αύτη η «ανώτερη Πνευματική κατάσταση» ονομάσθηκε «βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος». Υποστήριξαν ακόμη πώς η «χάρη» αύτη γίνεται αισθητή με την παρουσία ανώτερων δυνάμεων και εκδηλώνεται με τη γλωσσολαλιά.

Η «αίρεση της τρίτης χάρης» καταδικάσθηκε από την «κίνηση της αγιότητας», με αποτέλεσμα να σχηματισθούν ιδιαίτερες κοινότητες και να δημιουργηθεί το 1911 η «Πεντηκοστιανή Εκκλησία Αγιότητας». Μια άλλη ομάδα σχηματίσθηκε υπό την ηγεσία βαπτιστών κηρύκων και ονομάσθηκε «Κίνηση της Όψιμης Βροχής» (από το Ιωήλ β’ 23 και το Ιακ. ε’ 7). Ισχυρίζεται πώς τώρα βρισκόμαστε στους έσχατους καιρούς του Ιωήλ β’ 28-29 και του Πράξ. β’ 16-19.

Μια άλλη κίνηση σχηματίσθηκε στο Camp Creek, η οποία κάτω από την ηγεσία του A.J. Tοmlinsοn, ονομάσθηκε Church οf Gοd (1907). Παρόμοια ομάδα σχηματίσθηκε στη Βιβλική Σχολή Topeka/Κansas γύρω από τον Charles Η. Parham.

Η κίνηση πρόσφερε στους οπαδούς της «απάντηση» σχετικά με τη «βεβαιότητα» της σωτηρίας. Ή γλωσσολαλιά θεωρήθηκε απόδειξη για το «βάπτισμα τού Αγίου Πνεύματος», πού μάλιστα προήρχετο «άνωθεν» και δεν μπορούσε πλέον να αμφισβητηθεί. Ταυτόχρονα όμως ο πιστός αποκτούσε συναίσθηση υπεροχής απέναντι εκείνων πού δεν είχαν αυτή την εμπειρία και γινόταν ανεξάρτητος από το περιβάλλον του, το όποιο τον καταπίεζε, γιατί οι οπαδοί της κίνησης ανήκαν κατά το πλείστον σε μη προνομιούχες τάξεις.

Ο Parham άνοιξε στο Hοustοn ειδική σχολή για την εκπαίδευση των πεντηκοστιανών κηρύκων. Σ’ αυτήν εντάχθηκε το 1905 ο νέγρος κήρυκας W.J. Seymοur. Το 1906 προσκλήθηκε από μία «κοινότητα αγιότητας» στο Λος Άντζελες, με αποτέλεσμα να «κατέλθει το Πνεύμα» σ’ αυτήν.

Ο Ευσέβιος Παπαστεφάνου, ιδρυτής της κίνησης των «ορθοδόξων Χαρισματικών» θεωρεί τα γεγονότα σαν τη σύγχρονη πεντηκοστή. «Αιφνιδίως, ωσάν εκ κεραυνού αστραπής εξ ουρανού ετινάχθησαν εκ των καθισμάτων τους και έπεσαν εις το πάτωμα και ήρχισαν να λαλούν ετέραις γλώσσαις» (Ε. Παπαστεφάνου, Η παγκόσμιος έκχυσις τού Αγίου Πνεύματος, Αθήναι 1976, σ. 149). Σχηματίσθηκε ιδιαίτερη κοινότητα στο Λος Άντζελες, πού πήρε το όνομα τού δρόμου, στο βιομηχανικό Κέντρο της πόλης: Azusa – Street – Missiοn.
Σε διάστημα λίγων ετών η κίνηση διαδόθηκε σε ολόκληρη σχεδόν την υδρόγειο, με φορείς κυρίως λαϊκούς οπαδούς, πού εκπαιδεύονται σε πολυάριθμα σχολεία της κίνησης.

Διάφορες ομάδες

Υπάρχει μεγάλο πλήθος πεντηκοστιανών ομάδων. Με τη συνεχή διάσπαση τους δημιουργούνται νέες. Οι πιο γνωστές, ιδιαίτερα στο χώρο των ΗΠΑ πού εκπροσωπούνται με διάφορα ονόματα στη χώρα μας, είναι οι ακόλουθες.

Σύναξη του Θεού (Assemblies οf Gοd)

Ιδρύθηκε το 1914 με τη συνένωση επί μέρους κοινοτήτων, πού προήλθαν από τη δραστηριότητα της Azusa – Street – Missiοn. Το Κέντρο βρίσκεται στο Springfield (Μισούρι). Ή κίνηση ίδρυσε το 1955 το «Ευαγγελικό Κολέγιο» και άλλες οργανώσεις.
Στη «Σύναξη Θεού» ανήκει το «Κεντρικό Βιβλικό Ινστιτούτο» (Central Bible Institute) και πολλές Βιβλικές Σχολές στις ΗΠΑ και σε χώρες ιεραποστολής, όπως επίσης και ο «Εκδοτικός Οίκος του Ευαγγελίου» (Gοspel Pυblishing Hοuse). Εκδίδονται 7 περιοδικά, το κυριότερο είναι το Pentecοstal Eνangel. Από το 1946 οργανώθηκε ειδική ιεραποστολή από ραδιόφωνου, η «Ραδιοφωνική ιεραποστολική Ώρα Αναζωπυρώσεως» (radiο – Missiοn reνiνal Time) με 860 πομπούς στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Το 1975 ιδρύθηκε στις Βρυξέλλες το «Διεθνές ινστιτούτο δι’ Αλληλογραφίας», το οποίο οργανώνει βιβλικά μαθήματα με αλληλογραφία, ασχολείται με εκπαίδευση και μετεκπαίδευση κηρύκων, ευαγγελιστών, συνεργατών και διαδίδει φυλλάδια σε75 Χώρες. Το Iνστιτούτο αυτό παρουσιάζεται σαν υπερδογματικό.

Εκκλησία τού Θεού / Κλήβελαντ

Πρόκειται για την «Εκκλησία τού Θεού» στο Camp Greeκ, πού το 1907 μεταφέρθηκε στο Cleveland/Tennessee και άλλαξε ονομασία. Ή ομάδα αυτή ονομάζεται και «Διεθνής Πεντηκοστιανή Κοινότητα για Αποφασιστικό Χριστιανισμό». Ανέπτυξε δραστηριότητα σε 100 χώρες. Διαθέτει ραδιοφωνικά προγράμματα («Εμπρός στην Πίστη»), πού εκπέμπονται από 350 και πλέον πομπούς σ’ όλο τον κόσμο (Media – Missiοn), 40 «Βιβλικά Σχολεία» στο Cleveland, ένα σεμινάριο για κήρυκες και το «Lee Cοllege» με 1200 Φοιτητές.
Η εκκλησία αύτη είναι σχεδόν η μόνη πεντηκοστιανή ομάδα με αυστηρή ιεραρχική δομή. Σε όλα τα επίπεδα της ιεραρχίας υποβάλλονται σταδιακά εκθέσεις, μέχρι το παγκόσμιο κέντρο. Οι οπαδοί υπολογίζονται σε 1,5 εκατομμύριο. Σ’ αυτήν ανήκει η ελληνική «Εκκλησία του Θεού της Προφητείας». Στη διδαχή της υπογραμμίζονται τρία στάδιο σωτηρίας: Μεταστροφή, αναγέννηση, βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος, πού εκδηλώνεται με γλωσσολαλιά.

Εκκλησία τού Θεού της Προφητείας

Η ομάδα αύτη είναι αποτέλεσμα εσωτερικής διαμάχης στους κόλπους της «Εκκλησίας του Θεού / Κλήβελαντ». Ό αρχηγός της Tοmlinson αποχώρησε τελικά από την «μητέρα εκκλησία» και ίδρυσε δική του κίνηση, την «Εκκλησία του Θεού της Προφητείας».
Η ομάδα αύτη ισχυρίζεται πώς εκπροσωπεί «την Εκκλησία δια την οποίαν οι προφητείες των Γραφών προείπαν ότι θα εγερθεί και θα λειτουργήσει στις έσχατες ήμερες», με σκοπό να εντάξει τούς ανθρώπους στο σώμα της, «να τους ετοιμάσει για τον ερχομό του Χριστού». Μάλιστα δεν παρέλειψε να κατασκευάσει και τη σημαία του Χριστού, την όποια υψώνει στα κέντρα της. Ισχυρίζεται πώς είναι η κίνηση πού θα παρουσιαζόταν στους έσχατους καιρούς σύμφωνα με το Ιω. ια’ 51-52, για να «προσελκύσει τούς ανθρώπους και να τούς φέρει όλους μαζί κάτω από τον μεγάλο Αρχηγό Ιησού. Και η κίνησις αύτη η όποια παρουσιάζεται από τον απόστολο Πέτρο ως ένα ‘έθνος άγιο’ αξίζει να έχει μία σημαία ή λάβαρο όπως κάθε άλλο έθνος».
Έτσι η ομάδα αύτη κατασκεύασε το «σκήπτρο» του Βασιλέως Χριστού και από το έτος 1933 υψώνει «τη σημαία της», κάθε φορά πού ιδρύει μια εκκλησία σε οποιοδήποτε κράτος, και παραπλεύρως τη σημαία του κράτους εκείνου (Tοmlinson, 3-11).
Παρακλάδι της εκκλησίας αυτής είναι ο «Λευκός Eκδοτικός Οίκος» (White Publishing Hοuse), ο oποίος εκδίδει ευαγγελιστικά έντυπα και αναπτύσσει δραστηριότητες σε διάφορες χώρες.

Διεθνής Εκκλησία τού Τετραγωνικού Ευαγγελίου

Η ομάδα αύτη (Internatiοnal Church οf the fοur Square Gοspel) ιδρύθηκε το 1927 στο Λος Άντζελες από την Aimee Semple McPhersοn Huttοn (1890-1944), ύστερα από «θεία αποκάλυψη». Οι οπαδοί της ήσαν απόλυτα εξαρτημένοι από αυτήν. Ακόμη και το διαζύγιο με τον τρίτο άνδρα της και μερικά πρόσθετα ηθικά παραστρατήματα δεν στάθηκαν ικανά να κλονίσουν την πίστη τους. Ό Elmer C. Clark (The small Sects in America, σ. 116 έξ.) αναφέρει οικογενειακές διαμάχες, δίκες, δήθεν παραπλανήσεις παιδιών κ. α.
Κάτω από τον όρο «τετραγωνικό ευαγγέλιο» νοούνται οι 4 στύλοι του ευαγγελίου: μεταστροφή, θεραπείες με προσευχή, βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος με γλωσσολαλιά και επάνοδος του Χριστού με εγκαθίδρυση της χιλιετούς βασιλείας.

Υπάρχουν ακόμη και πολλές άλλες ομάδες. Μεταξύ αυτών είναι:

α) Η «Πεντηκοστιανή Bαπτιστική Εκκλησία της Ελεύθερης Βούλησης» με έδρα στη Βόρεια Καρολίνα, πού ιδρύθηκε το 1959 από βαπτιστή κήρυκα.
β) Η «Διεθνής της ενωμένης Πεντηκοστιανής Εκκλησίας» (United Pentecοstal Church Ιnternatiοnal),πού δημιουργήθηκε το 1945 με την ένωση δύο αμερικανικών πεντηκοστιανών κοινοτήτων. Ή εκκλησία αυτή είναι αντί-Τριαδική.
γ) Η «Εκδόται του Ευαγγελίου δια πάντα τα έθνη» (Αll Natiοns Gοspel Pυblishers), πού ιδρύθηκε στην Ελβετία το 1961 και δρα για λογαριασμό της Αll Natiοns Gοspel Publishers, Pretοria (Ν. Αφρική).
δ) Η «Αποστολική Πίστη» (Apοstοlic Faith), πού κηρύττει τρεις βαθμίδες σωτηρίας, υπογραμμίζει τις θεραπείες με την πίστη και χρησιμοποιεί γι’ αυτό το σκοπό «αγιασμένα μανδήλια».

Διδασκαλία

Η κίνηση δεν παρουσιάζει ενιαία διδασκαλία. Μεταξύ των διαφόρων ομάδων υπάρχουν μεγάλες διαφορές.
Βασικά η αγία Γραφή γίνεται δεκτή σαν μόνη πηγή πίστης και ερμηνεύεται κατά γράμμα. Μάλιστα μερικές ομάδες φθάνουν σε ακραία συμπεράσματα και υποστηρίζουν, λόγου χάρη, πώς ο Θεός έχει χέρια, πόδια, μάτια, αφού «έτσι λέει η Γραφή»!
Στο κέντρο του ενδιαφέροντος βρίσκεται η εμπειρία του Αγίου Πνεύματος. Μερικές ομάδες υπογραμμίζουν δύο βαθμίδες στην εμπειρία της σωτηρίας την αναγέννηση και το «βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος». Άλλες, αντίθετα κάνουν λόγο για τρεις βαθμίδες της χάρης την αναγέννηση, τον αγιασμό και το «βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος».

Στην αναγέννηση ή στον αγιασμό ο άνθρωπος είναι το αντικείμενο του Πνεύματος όμως στο «βάπτισμα με Άγιο Πνεύμα» γίνεται ο ίδιος όργανο του Αγίου Πνεύματος και εκδηλώνει τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, πού είναι υπερφυσικές δυνάμεις, όπως η γλωσσολαλιά, η προφητεία, οι θεραπείες ασθενών και άλλα υπερφυσικά φαινόμενα. Έτσι το «βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος» είναι είδος πρόσθετου «μυστηρίου».

Η θέση του Αγίου Πνεύματος αντιπαραβάλλεται με τις σταθερές διοικητικές δομές και τούς οργανωτικούς θεσμούς οι όποιοι σε πολλές ομάδες απορρίπτονται. Τονίζεται η επί μέρους κοινότητα, η όποια έχει ποιμένες, πρεσβύτερους, κήρυκες. Όμως σε άλλες περιπτώσεις οι κοινοτικές υποθέσεις διεκπεραιώνονται από «συμβούλια αδελφών». Μερικές ομάδες έχουν σταθερές ιεραρχικές δομές.

Ιδιαίτερη σημασία δίδεται στη «γλωσσολαλιά». Το φαινόμενο της «αυτονομίας» της γλώσσας, πού μιλάει ανεξάρτητα από το νου του ανθρώπου, αποτελεί για τις ομάδες αυτές απόδειξη του «βαπτίσματος του Αγίου Πνεύματος». Μερικές δίνουν ιδιαίτερη σημασία στη γλωσσολαλιά στη διάρκεια των συναθροίσεων. Άλλες την συνιστούν για την προσωπική οικοδομή, στη διάρκεια της ιδιωτικής προσευχής.

Μερικές υπογραμμίζουν το χάρισμα της προφητείας σε διάφορες μορφές, με κέντρο την εσχατολογία. Υπήρξαν βέβαια περιπτώσεις «προφητειών» πού δεν εκπληρώθηκαν (ψευδοπροφητείες), άλλά αυτό δεν αποθάρρυνε την κίνηση. Μερικές ομάδες δίνουν έμφαση στις θεραπείες και καλούν στις συναθροίσεις ασθενείς να λάβουν ίαση.

Το βάπτισμα με νερό δεν αποτελεί σωτηρία. Η σωτηρία προηγείται του βαπτίσματος. Το βάπτισμα με νερό γίνεται στο όνομα της Αγίας Τριάδος. Όμως μερικές ομάδες βαπτίζουν τούς πιστούς τους στο όνομα του Ιησού Χριστού ή απλώς στο όνομα του Ιησού. Σ’ αυτές τις ομάδες συγκαταλέγονται και όσοι απορρίπτουν την πίστη στο τριαδικό δόγμα. Στις περισσότερες πεντηκοστιανές κοινότητες ο νηπιοβαπτισμός απορρίπτεται. Άλλες πάλι δέχονται το βάπτισμα των νηπίων. Μερικές εκτός από το βάπτισμα και την ευχαριστία, έχουν σε χρήση και τον «νιπτήρα». Σε άλλες πάλι υπάρχει είδος ευχελαίου και η γενική εξομολόγηση. Τα άλλα μυστήρια απορρίπτονται.

Πολλές ομάδες κηρύττουν τη βεβαιότητα της σωτηρίας, η όποια «αποδεικνύεται» από το φαινόμενο της γλωσσολαλιάς. Όποιος βαπτισθεί με «Άγιο Πνεύμα» δεν αγγίζεται πλέον από τα βέλη του πονηρού, δεν είναι δυνατόν να αμαρτήσει. Ακόμη και οι θλίψεις, οι αρρώστιες, λογίζονται καταστάσεις όχι φυσικές και δεν προσβάλλουν τον πιστό πού βαπτίσθηκε με «Πνεύμα Άγιο».

Πολλές ομάδες υπογραμμίζουν την αντιπαράθεση μεταξύ αυτού του κόσμου και του μέλλοντος, της βασιλείας του Σατανά και της βασιλείας του Θεού. Αυτός ο κόσμος είναι στη βάση του κακός και δεν αξίζει οποιαδήποτε προσπάθεια αλλαγής. Δεν υπάρχει θεραπεία του κακού μέσω του «Διαβόλου». Ό μελλοντικός κόσμος πρόκειται να αρχίσει σε λίγο, εκείνος θα φέρει τη λύση. Ή τοποθέτηση αυτή οδηγεί τούς οπαδούς σε απάθεια και αδιαφορία απέναντι στην προσπάθεια για τη βελτίωση των συνθηκών της ανθρώπινης κοινωνίας.

Η κίνηση εκλαμβάνεται σαν «σημείο των εσχάτων καιρών», σαν εκπλήρωση της προφητείας του Ιωήλ (Ιωήλ β’ 23. 28-29). Στις ήμερες μας, λέγει η κίνηση, εκπληρώνονται όλα τα «σημεία», πού δηλώνουν πώς πλησιάζουν τα τελευταία γεγονότα της παγκόσμιας ιστορίας. Εκείνο πού τώρα αναμένεται είναι η ανάσταση των δικαίων και η «αρπαγή της εκκλησίας», Θα ακολουθήσουν 7 χρόνια «θλίψης», πού θα είναι ο καιρός του Αντιχρίστου. Μετά θα έλθει ο Χριστός «μετά των αγίων», θα γίνει ο αρμαγεδώνας και θα ακολουθήσουν χίλια χρόνια βασιλείας του Χριστού στη γη. Προς το τέλος αυτής της περιόδου θα λυθεί ο Σατανάς, αλλά τελικά θα συντριβεί. Θα γίνει η ανάσταση των αδίκων και η τελική κρίση. Θα ακολουθήσει ή αιώνια ζωή και η αιώνια κόλαση.

Όμως και εδώ υπάρχουν διάφορες μεταξύ των ομάδων. Μερικές κηρύττουν την επάνοδο του Χριστού πριν από την έναρξη της «βασιλείας», ενώ άλλες την μεταθέτουν στο τέλος της χιλιετίας.

Κύριο μέλημα των πεντηκοστιανών είναι η συγκρότηση της «αληθινής εκκλησίας», η ανασυγκρότηση της «εκκλησίας της Καινής Διαθήκης», την οποία τελικά θα παραλάβει ο Χριστός. Μερικές ταυτίζουν την εκκλησία αυτή με τον εαυτό τους και διακηρύσσουν πώς είναι το μοναδικό λιμάνι ειρήνης και σωτηρίας για όλους εκείνους πού θα μεταστραφούν. Στο λίγο διάστημα πού εναπομένει μέχρι την «αρπαγή της εκκλησίας», λέγουν, πρέπει να ενταχθούν σ’ αυτήν όλοι όσοι επιθυμούν τη σωτηρία. Γι’ αυτό και οι άλλες χριστιανικές εκκλησίες, και ομολογίες απορρίπτονται, ταυτίζονται με την «πόρνη Βαβυλώνα», από την οποία πρέπει να εξέλθουν τα παιδιά του Θεού. Σε όλες αυτές τις εκκλησίες υπάρχουν τα «άλλα πρόβατα» του Κυρίου, πού πρέπει να εξέλθουν και να ενωθούν με την «μία ποίμνη», την «εκκλησία των εσχάτων καιρών», πού θα παραλάβει ο Χριστός.

Σε άλλες όμως ομάδες η εκκλησία εκλαμβάνεται ως η συνάθροιση των αναγεννημένων, των οποίων τα ονόματα είναι γραμμένα στον ουράνια. Τα επί μέρους μέλη μπορούν να είναι μέλη διαφόρων επί της γης ορατών εκκλησιών, το βάρος δηλαδή πέφτει στον καθένα ατομικά, όχι στην εκκλησία στην οποία ανήκει. Το αν κανείς ανήκει σε μια εκκλησία ή όχι, αυτό είναι δευτερεύον ζήτημα.

 

 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΑΙΡΕΣΕΩΝ & ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ