Ὅταν
ἐπισυµβεῖ νὰ κοιµηθεῖ ἕνα Γεροντάκι ἢ ὁποιοσδήποτε Moναχὸς (συνήθως
φθάνουν σὲ µἐγάλη ἡλικία, γιατί δὲν κάνουν καταχρήσεις καὶ τρῶνε
ὑγιεινὲς τροφές), δὲν τοῦ κάνουν λουτρό, ἀλλὰ τὸν σφουγγίζουν µὲ χλιαρὸ
νερὸ σταυροειδῶς στὸ µέτωπο, τὸ στῆθος, τὰ χέρια, τὰ γόνατα καὶ τὰ
πόδια. Χωρὶς νὰ τὸν δεῖ γυµνὸ ὁ Μοναχὸς ποὺ θὰ τὸν ντύσει, τὸν ἀλλάζει,
τοῦ φοράει κάλτσες καθαρές, ἐσώβρακο µακρύ, φανέλλα, τὸ Σχήµα, τὸ
Πολυσταύρι, τοῦ σταυρώνει τὰ χέρια καὶ τὰ δένει µὲ ἐπίδεσµο. Τοῦ περνάει
µετά ἕνα κοµποσχοινάκι σ' αὐτό, τοῦ βάζει σκοῦφο καὶ τοῦ σκεπάζει µὲ τὸ
Κουκούλι, ποὺ τοῦ βάζει, τὸ πρόσωπο σχηµατίζοντας Σταυρό.
Τὸν τοποθετεῖ
στὸ σάγισµα (τρίχινο ἢ ψαθί), ἀφοῦ τὸν περιζώσει
µἐ τὸ λουρὶ καὶ τοῦ φορέσει καινούργια ὑποδήµατα. Μετὰ ρίχνει πάνω του
τὸ Ράσο µὲ σχιστὰ τὰ µανίκια, ποὺ τὰ τοποθετεῖ διαγωνίως καὶ τὸ ράβει
ὅλο, ὥστε νὰ περιλάβει µέσα ὅλο τὸ λείψανο, µὲ µαύρη κλωστή. Μὲ ἄσπρη
κάνει τρεῖς Σταυροὺς στὸ κεφάλι, τὸ στῆθος καὶ τὰ πόδια. Ἂν ἔχει
κοιµηθεῖ στὸ Νοσοκοµεῖο ἢ τὸ Γηροκοµεῖο, ἔρχεται ἕνας Ἱερέας καὶ κάνει
Τρισάγιο. Ἂν ὁ ἴδιος ὁ κεκοιμημένος εἶναι Ἱεροµόναχος, τοῦ βάζουν ἀπὸ
πάνω ἕνα Πετραχήλι. Ἂν εἶναι Ἡγούµενος δὲν τοῦ σκεπάζουν τὸ κεφάλι. Μὲ
ξύλινο φορεῖο (νεκροκράβατο) µεταφέρεται στὸν Νάρθηκα. Ὅσον καιρὸ µένει
ἐκεῖ, καίει λαµπάδα καὶ ἀδελφοὶ ἐναλλὰξ διαβάζουν τὸ Ψαλτήριο. Ἡ ἐξόδιος
Ἀκολουθία Ἱεροµονάχου ψάλλεται στὸ µέσο τοῦ Καθολικοῦ, ἐνῶ ἁπλοῦ
Μοναχοῦ στὸ µἔσο τῆς Λιτῆς.
Κατὰ
τὴν διάρκεια τῆς Ἀκολουθίας ὅλοι οἱ ἀδελφοὶ κρατοῦν ἀναµµένα κεριά.
Πάνω στὸ στῆθος τοῦ κεκοιμημένου ἀδελφοῦ ὑπάρχει ἡ τρίµορφη Εἰκόνα. Ἡ
ἀκολουθία εἶναι πολὺ µἐγαλύτερη ἀπὸ τὴ συνήθη.
Αµέσως
µἐτά, ἐνῶ ψέλνεται τὸ Τρισάγιο, τὸ λείψανο µεταφέρεται στὸ Κοιµητήριο.
Μπρὸς πηγαίνουν οἱ ἐκκλησιαστικοὶ κρατώντας φανάρια, ἀκολουθοῦν οἱ χοροὶ
τῶν ψαλτῶν, τῶν ἱερέων καὶ τῶν ἄλλων ἀδελφῶν καὶ καθ᾿ ὁδὸν γίνονται
στάσεις, γιὰ ν᾿ ἀναπεµφθοῦν Αἰτήσεις. Ἀφοῦ τοποθετηθεῖ τὸ λείψανο χωρὶς
τὸ σάγισµα στὸ μνήµα, ὁ Ἱερέας ρίχνει σταυροειδῶς χώµα καὶ λάδι ἀπ᾿ τὸ
καντήλι τοῦ Χριστοῦ (στὸ Κοιµητήριο)… Ἔπειτα οἱ ἀδελφοὶ κάνουν
κοµποσχοίνι 100άρι* ὑπὲρ ἀναπαύσεως… Ὕστερα γίνεται τὸ Τρισάγιον. Ὁ
Ἠγούµενος στὴν Τράπεζα τῆς συγωρήσεως ποὺ ἀκολουθεῖ στὴν Μονή, ἐκφωνεῖ
λόγο ἐξαίροντας τὴν ἀρετὴ καὶ τοὺς πνευµατικοὺς ἀγῶνες τοῦ Μοναχοῦ ποὺ
κοιµήθηκε καὶ προτρέπει ὅλους τοὺς Πατέρες νὰ ἀγωνίζοναι γιὰ τὴν σωτηρία
τους.
Ἐπὶ
40 µέρες οἱ ἀδελφοί τοῦ Μοναστηριοῦ κάνουν στὸν Κανόνα τους κοµποσχοίνι
«ὑπὲρ ἀναπαύσεως» τοῦ ἀδελφοῦ ποὺ κοιµήθηκε. Ὁ κεκοιμημένος
µνηµονεύεται ἐπὶ 40 µέρες µεὰ τὴν ταφὴ του κατὰ τὴν Μεγάλη Εἴσοδο. Ἂν
εἶναι Ἠγούµενος, πολὺ περισσότερο χρόνο. Ἀναγράφεται στὰ Δίπτυχα (ὁ κάθε
Μοναχὸς ποὺ ἀπῆλθε) καὶ µνηµονεύεται καθηµερινὰ στὴν προσκοµιδὴ κατὰ
τὴν Θεία Λειτουργία (Καθολικό, Παρεκκλήσια).
*Πρὸ δὲ τοῦ Δι᾿ εὐχῶν... προτρέπει τοὺς ἀδελφοὺς / τὰς ἀδελφὰς λέγων·
Ἀδελφοὶ καὶ πατέρες,
Ἐν δὲ ταῖς γυναικείαις μοναῖς: Πατέρες καὶ ἀδελφαί,
Ὁ ἀδελφὸς / ἡ ἀδελφή ἡμῶν (δείνα) ἐπλήρωσε τὸ κοινὸν καὶ ἀναπόφευκτον χρέος. Καὶ ἰδοὺ κεῖται νεκρὸς / νεκρὰ καὶ ἄπνους μηκέτι πλέον φροντίζων / φροντίζουσα
τὰ τῆς ματαιότητος. Τὸ μὲν σῶμα παραδίδοται εἰς τὴν γῆν, ἐξ ἧς ἐπλάσθη,
μέχρι τῆς κοινῆς ἀναστάσεως, ἡ δὲ ψυχὴ ἀπέρχεται πρὸς τὸν πλάστην Θεὸν
ἡμῶν καὶ δίκαιον κριτήν, ἐν ᾧ προσωποληψία οὐχ ὑπάρχει. Ἀλλ᾿ ἐπειδὴ καὶ
συνέζησε μεθ᾿ ἡμῶν ἐπὶ τοσαύτα ἔτη, δυνατόν, ὡς ἄνθρωπος, καὶ οὖτος / αὕτη
νὰ παρεπίκρανε τινὰ ἐξ ἡμῶν ἢ μὲ λόγον ἢ μὲ ἔργον, δέεται καὶ παρακαλεῖ
δι᾿ ἐμοῦ, ἵνα συγχωρήσωμεν αὐτὸν / αὐτὴν ἐπαναλαμβάνοντες τρὶς καὶ
λέγοντος τό· Ὁ Θεὸς συγχωρῆσαι καὶ ἐλεῆσαι αὐτὸν / αὐτὴν (ἐκ γ’).
Καὶ μετὰ προθυμίας ἂς ἐκτελέσωμεν τὸ συνηθισμένον κομβοσχίνιον, λέγοντες τό· Κύριε, ἀναπαυσον τὴν ψυχὴν τοῦ δούλου / τῆς δούλης σου.
Δεῖτε στὸ παρακάτω βίντεο δειγματοληπτικά, πὼς γίνεται στὸν Ἅγιον Ὅρος μία κηδεία ἑνὸς Μοναχοῦ.
Ἐξόδιος ἀκολουθία μοναχοῦ Ἀνδρέου Καρακαλληνοῦ -
Ἅγιον Ὅρος (19-03-2020):
