«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
Ηγουμένου τῆς 'Ιερᾶς Μονῆς Πούτνα Μολδαβίας Ρουμανίας
(1924-1998)
Μετάφρασις ἀπό τά ρουμανικά π. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης
'Αγαπητοί Χριστιανοί,
Σήμερα θέλω νά σᾶς ὁμιλήσω γιά τήν Ναζαρέτ, τήν μικρή ἐκείνη πόλι καί χαμένη στό βάθος τῶν αἰώνων, μέ τό παλαιό ὄνομα καί τά στενά δρομάκια, ἐκεῖ ἀπ' ὅπου ἐπετελέσθηκε τό μέγα θαῦμα τῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ Θεοῦ. Σήμερα θέλω νά σᾶς ὁμιλήσω γιά τήν Ναζαρέτ, τήν ἄσημη πόλι τῆς Γαλιλαίας, ἡ ὁποία ἐπί χιλιάδες τώρα χρόνια ζεῖ κοιμωμένη σέ καλύβες, πού εἶναι ἀνάμεσα σέ βραχώδεις λοφίσκους, ἀλλά μέσα στήν σιωπή της κλείνει τόσες ἅγιες σελίδες τοῦ Εὐαγγελίου, τόσες σελίδες χριστιανικῆς ἱστορίας! Σήμερα θέλω νά σᾶς ὁμιλήσω γιά τήν Ναζαρέτ, τήν πόλι τοῦ καλοῦ ἀγγέλματος τῆς χαρᾶς, τήν πόλι τοῦ δικαίου 'Ιωσήφ, τήν πόλι στήν ὁποία ἐπέρασε ἡ Παρθένος καί συνωμίλησε μέ τόν Γαβριήλ, τόν τόπο τῆς παιδικῆς ἡλικίας τοῦ 'Ιησοῦ.
'Αλλά στήν ἀπροσδόκητη ἐφόρμησι τῶν ἐπιγείων μεριμνῶν, ποιός ἀπό τούς θνητούς ἀντιλαμβάνεται σήμερα τήν ἱστορία καί τήν σπουδαιότητα τῆς φωτεινῆς ἑορτῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ; Στήν ἀδιάκοπη ταραχή καί φροντίδα τοῦ ἀνθρωπίνου νοῦ, ποιός ἀπό τούς ἀνθρώπους πιστεύει πλέον ἀκλονήτως στό ἐπιτελεσθέν θαῦμα, ἐδῶ καί εἴκοσι καί πλέον αἰῶνες μέ τήν Παρθένο Μαρία στό σπίτι τοῦ 'Ιωσήφ; Ποιός ἀπό τούς πιστούς κατευθύνει πλέον τόν νοῦ του μέ εὐλάβεια στήν μακρυνή καί ἀξιομνημόνευτη Ναζαρέτ; Ποιός ἀπό ἐμᾶς εὑρίσκει χρόνο νά δοξάση σήμερα τήν Μητέρα τοῦ Κυρίου μέ λόγια καί ὕμνους πνευματικούς;
῞Ομως παρά τήν ψυχρότητα τῆς πίστεώς μας, δέν θά τεμπελιάσουμε νά ἀπαγγείλλουμε ἕνα ἐγκωμιαστικό λόγο γιά τήν 'Αειπάρθενο Μαρία, μέσῳ τῆς ὁποίας ἦλθε ἡ σωτηρία σ' ὅλο τό ἀνθρώπινο γένος. ῞Ολοι οἱ χριστιανοί, στόν διάβα τῶν αἰώνων, ἐφρόντισαν νά τιμήσουν τήν Θεομήτορα μέ ὅ,τι ἁγιώτερο, ἁγνότερο, ἐκλεκτότερο στήν ψυχή τους διέθεταν. Οἱ ῞Αγιοι 'Απόστολοι ἐτίμησαν τήν Θεοτόκο ὡς τιμιωτέρα τῶν Χερουβείμ καί ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ. Οἱ ἅγιοι Μάρτυρες, ὅταν ἐρίχνοντο στούς ἀναμμένους φούρνους καί ὑφίσταντο τά σκληρά βασανιστήρια ἐκαλοῦσαν σέ βοήθεια πάντοτε τήν Δέσποινά μας καί ἐδυνάμωνε ἡ ὑπομονή τους στόν ἀγῶνα τους. Οἱ ῞Οσιοι καί ἐρημῖτες, πού ἐπέρασαν τήν ζωή τους στίς σπηλιές καί στίς χαραμάδες τῶν βράχων μέ τά ἡμερονύκτια δάκρυά τους στό ἔλεος τῆς Κυρίας Παρθένου προσέτρεχαν καί ἔτσι ἐνικοῦσαν τούς νοερούς δράκοντες, ἐπολεμοῦσαν τά πάθη τους καί τόν Κύριο μέ χαρά νοερῶς ἀντίκρυζαν. Μέ τό ὄνομα τῆς Θεομήτορος οἱ πρόγονοί μας διά μέσου τῶν αἰώνων πάντοτε σάν ἀσπίδα περιεβάλλοντο καί οὐδέποτε ἐντροπιάζοντο στήν προσευχή τους, ἀλλά ἔπεφταν πάλι ἀπό τήν ἀρχή στόν ἀγῶνα, δυνατοί στούς πειρασμούς, ὑπομονετικοί στίς θλίψεις, διότι ἡ δωρεά κατήρχετο σάν δρόσος ἐπάνω στίς ξηραμένες καρδιές τῶν μητέρων, στά κιτρινισμένα μέτωπα τῶν ἀσθενῶν, στά μάγουλα τῶν σεμνῶν παρθένων, στήν ἀθώα ἀνατροφή τῶν νηπίων, στίς πικραμένες ψυχές τῶν ξένων.
Συνεπῶς, γιά τό πλῆθος τῶν θαυμάτων της, καθένας ἀπό τούς θνητούς ἐκοπίασε νά στολίση τίς εἰκόνες τῶν ἐκκλησιῶν καί τίς ἑορτές τῆς Θεομήτορος μέ ὅ,τιδήποτε ἀξιοτίμητο εὑρῆκε στήν καρδιά του. Οἱ ρήτορες καί μεγάλοι κήρυκες τοῦ Θεοῦ προσκύνησαν τήν Παρθένο Μαρία μέ τά πλέον ἐκλεκτά καί ἐγκωμιαστικά κηρύγματα, τά ὁποῖα ἀκούσθηκαν ἐδῶ κι ἐκεῖ καί στούς ἄμβωνες τῶν ἐκκλησιῶν. Οἱ ὑμνογράφοι μέ τούς κατάλληλους ἤχους συνέταξαν, γιά τίς Θεομητορικές ἑορτές τίς πιό γλυκές καί κατανυκτικές ὑμνωδίες, τροπάρια, κοντάκια τά ὁποῖα στολίζουν ἀπό τότε καί μέχρι τώρα τίς ὀρθόδοξες 'Εκκλησίες μας. 'Ομοίως οἱ ποιητές τῶν Κανόνων, ἀπό τίς πρῶτες σελίδες τους προσέφεραν στήν Δέσποινά μας Κανόνες ἀνεπανάληπτους, στιχηρά τροπάρια, Χαιρετισμούς καί Παρακλήσεις. Οὔτε καί οἱ ἁγιογράφοι μας δέν ἔμειναν παρακάτω, ἀλλά, ἀναμειγνύοντας μέ τέχνη τά χρώματα, ἐστόλισαν τίς ἅγιες ἐκκλησίες μέ τίς πλέον κατανυκτικές καί μεγαλόπρεπες εἰκόνες τῆς Θεομήτορος, τίς ὁποῖες κατόπιν ὅλες οἱ γενεές τῶν ἀνθρώπων τίς ἐπότισαν μέ τά δάκρυά τους. ῞Οποιος δέν εἶχε κάτι νά προσφέρη στήν Θεοτόκο, τί πιό κατάλληλο θά ἠμποροῦσε νά φέρη: Μία ἀναμμένη λαμπάδα, ἄλλος ἕνα κουτάκι θυμίαμα, ἄλλος ἕνα ἐρχόχειρο, ἕνα πέπλο, τό ὁποῖον μέ εὐλάβεια ἔριχνε γιά νά σκεπάζη τήν Εἰκόνα της. Καί ὁ πιό πτωχός, ἐάν δέν εὕρισκε κάτι, ἔφερε ἕνα μπουκέτο ἀπό λουλούδια τοῦ ἀγροῦ καί μέ αὐτά ἐτίμησε τήν 'Αειπάρθενο καί Δέσποινά μας. Καί αὐτή, ὡς πολυέλεη, λαμβάνει ὅ,τι τίς προσφέρουν οἱ γενεές τῶν ἀνθρώπων, χαρίζοντας τους τήν βοήθειά της, τήν δύναμι στήν πίστι καί τήν εἰρήνη μέ τόν Θεό.
'Αλλά ἐπιβάλλεται κι ἐμεῖς ν' ἀκολουθήσουμε τά ἴχνη τῶν προγόνων μας. 'Επειδή ὅμως εἴμεθα ἁμαρτωλοί δέν ἠμποροῦμε στίς ἐκκλησίες νά τιμήσουμε ἐπαξίως τήν Θεομήτορα· ἀλλά ἄν κάνουμε μιά ζωή εὐλαβέστερη, ἁγνότερη, κάνουμε τό ἴδιο μ' αὐτό πού θά ἐκάναμε γιά τήν Θεοτόκο στίς ἐκκλησίες. Οἱ πτωχοί καί δυστυχισμένοι ἴσως νά μή ἠμποροῦμε νά στολίσουμε τίς Εἰκόνες της, ἀλλά, ἄν κάνουμε καλά ἔργα, ἀντί κάποιου ἄλλου στολιδιοῦ γιά τήν Θεομήτορα, θά τήν ἔχουμε βοηθό στήν ζωή μας. Μή ἠμπορῶντας μέ ἐκλεκτές φωνές καί ψαλμωδίες νά τήν τιμήσουμε, ἄς προσφέρουμε στήν Μεσίτριά μας μιά ταπεινή καρδιά καί γεμάτη μέ ἀληθινά δάκρυα τῆς μετανοίας. Μία προσευχή, ἕνας λόγος ἐγκωμιαστικός, μία μετάνοια ἐνώπιόν της, ποιός δέν ἠμπορεῖ νά τῆς προσφέρη; 'Ακόμη λίγα λουλούδια ἀπό τόν κῆπο μας ποιός θ' ἀρνηθῆ νά τῆς προσφέρη καί θά λάβη τήν πεποίθησι ὅτι δέν θά ἐπιστρέψη ἀδειανός ἀπό δῶρα.
Συνεπῶς, δεδομένου ὅτι σήμερα εἶναι ἡ ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ καί ὅλοι οἱ δρόμοι καί οἱ σκέψεις τῶν πιστῶν μας στρέφονται πρός τήν μακρυνή Ναζαρέτ, θέλω κι ἐγώ τώρα νά ὁμιλήσω γιά τήν πόλι τῶν πνευματικῶν χαρισμάτων, γιά τήν σπουδαιότητα τῆς μεγάλης ἑορτῆς καί τά πολύτιμα δῶρα τῆς Θεοτόκου Μαρίας. 'Ελᾶτε, λοιπόν, ὅλοι οἱ ἐραστές τοῦ Χριστοῦ στήν πόλι τῆς Γαλιλαίας νά ἰδοῦμε πιό θαυμαστό ἔργο ἐπετελέσθηκε ἐκεῖ. 'Ελᾶτε, ἀδελφοί χριστιανοί, στήν πόλι τῆς Ναζαρέτ, ὅπου μέχρι τώρα κανένα ἔργο ἄξιο τιμῆς καί δόξης δέν συνέβη, ν' ἀκούσουμε τί προφητεῖες πού ἐκεῖ ἐκπληρώθηκαν. 'Ελᾶτε ὅλοι στήν οἰκία τοῦ δικαίου 'Ιωσήφ νά δοξάσουμε τήν Παρθένο, ἡ ὁποία δέχθηκε στήν κοιλία της τό ῞Αγιο Πνεῦμα, συνωμίλησε μέ τόν Γαβριήλ, τήν Δέσποινα τοῦ κόσμου, πού προσεύχεται γιά ὅλους ἐμᾶς.
Σήμερα ἐπιτελέσθηκε ὁ κανόνας τῆς Εὔας καί ἡ κατάρα τοῦ 'Αδάμ. Σήμερα ἐκπληρώθηκε ἡ προθεσμία τῆς ὑποσχέσεως, σήμερα ἔγινε ἡ ἀρχή τῆς σωτηρίας μας. Σήμερα ὁ 'Αδάμ χαίρεται, ὁ Νῶε τήν Κιβωτό πάλι ἐπιζητεῖ, ὁ 'Ησαῒας ψάλλει, ὁ Μωϋσῆς στόν ἀναμμένο ἄνθρακα προστρέχει. Σήμερα οἱ προφητεῖες ἐκπληρώνονται, τά δάκρυα στειρεύουν, οἱ σκιές ἐξαφανίζονται, τό σκότος παραμερίζεται καί τό φῶς τῆς ἡμέρας στήν Ναζαρέτ φανερώνεται. Σήμερα ὁ 'Αρχάγγελος Γαβριήλ χαιρετισμό στήν Παρθένο ἀπηύθυνε καί τήν εἴδησι τῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ Κυρίου τῆς ἔφερε. Σήμερα οἱ ὀφθαλμοί τῆς Παρθένου βλέπουν ἄγγελο μέ σῶμα, τά αὐτιά της ἀκούουν τήν φωνή τοῦ 'Αρχαγγέλου, ἐνῶ στήν κοιλία της δέχεται τήν δρόσο τοῦ 'Αγίου Πνεύματος. Τώρα τά ἄχραντα μάγουλα τῆς Θεοτόκου ἀπό τόν λόγο περί γεννήσεως Υἱοῦ κοκκινίζουν, τά ἅγια ὦτα της ἀπό τήν δύναμι τοῦ μυστηρίου ἐκπλήττονται, ἐνῶ ἡ καρδιά της, ἐξ αἰτίας τοῦ λόγου τοῦ 'Αρχαγγέλου, περισσότερο ταπεινώνεται. Τώρα ἡ ἁγία κεφαλή της σάν τό ἀνθισμένο κρῖνο κλίνει πρός τά κάτω, τά παρθενικά της χέρια σάν μερικά πέταλα λουλουδιῶν πρός τόν οὐρανό ἀνυψώνονται, ἐνῶ ἡ φλόγα τῆς προσευχῆς της σάν κάποιο μῦρο εὐωδιάζει καί πρός τόν Πατέρα ἀνέρχεται: <'Ιδού ἡ δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά τό ρῆμα σουὅ >. (Λουκ. 1, 18).
'Ελᾶτε ἐδῶ σήμερα γιά νά δοξάσουμε: Οἱ ζηλώτριες παρθένες τήν 'Αμόλυντο Παρθένο, μητέρες τῆς γῆς τήν Μητέρα τῆς Ζωῆς, κόρες τῆς Εὔας τήν Λυτρώτρια τῆς Εὔας, τέκνα τοῦ 'Αδάμ τήν Μητέρα τοῦ Νέου 'Αδάμ, μικρά βρέφη τήν Γεννήτρια τοῦ Βρέφους 'Ιησοῦ, ἱερεῖς τῆς 'Εκκλησίας τήν Μητέρα τοῦ Αἰωνίου 'Αρχιερέως, ἁμαρτωλοί τήν Μεσίτρια, Μοναχοί τήν 'Υπέρμαχο Στρατηγό καί οἱ ἀσθενεῖς τήν Προστάτιδα πάντων. Μαζί μέ τόν Γαβριήλ ἄς δοξάσουμε τήν Παρθένο, μέ τούς 'Αγίους ἄς τήν τιμήσουμε, μέ τούς ψάλτες ὕμνους δοξολογικούς ἄς τῆς προσκομίσουμε σήμερα. ῎Εστω μιά μετάνοια, μία μικρή προσευχή, ἕνα λουλούδι νά τῆς προσφέρουμε.
Σήμερα ἡ μικρή καί πτωχή Ναζαρέτ ἐταπείνωσε τήν δόξα τῆς μεγάλης 'Ιερουσαλήμ. Σήμερα ἡ δυσφημισμένη Γαλιλαία ἐντρόπιασε τήν ἀλαζονική τιμή τῆς 'Ιουδαίας! 'Από τώρα ὁ κόσμος χωρίζεται στά δύο, ἡ Ναζαρέτ εἰσέρχεται στήν ἱστορία, τό Εὐαγγέλιο γράφει τήν πρώτη του σελίδα, διότι ἀπό ἐδῶ ξεκινᾶ σ' ὅλο τόν κόσμο τό μήνυμα τῆς σωτηρίας. Σήμερα στήν Ναζαρέτ ἡ ὑπακοή τῆς Παρθένου μέ τήν παρακοή τῆς Εὔας συναντῶνται, τό βάθος τῆς ταπεινώσεως μέ τήν ὑπερηφάνεια τοῦ ὄφεως συναντῶνται, ὁ καρπός τῆς Παρθένου τήν ἐπιθυμία τῆς ἁμαρτίας ἐντρόπιασε. Σήμερα ἡ κεφαλή τοῦ ὄφεως συντρίβεται, ὁ καρπός τῆς παρακοῆς, πού ὁ 'Αδάμ καί ἡ Εὔα ἔφαγαν, κομματιάζεται καί καταργεῖται. 'Ο οὐρανός μέ τήν γῆ στήν Ναζαρέτ συναντῶνται. 'Ο Θεός μέ τόν ἄνθρωπο στήν ὁδό συμπορεύονται, ὁ Χριστός μέ τόν 'Αδάμ στό ἴδιο σῶμα περνοῦν, τό Πνεῦμα μέ τήν Παρθένο στήν προσευχή συναντῶνται. Σήμερα ἡ 'Εδέμ στενάζει μετά τόν οὐρανό, τό δένδρο τῆς ζωῆς μαραίνεται μετά τήν πηγή τῆς Ζωῆς, ἐνῶ ὁ ἑωσφόρος τρομάζει μπροστά στόν <μεγάλης βουλῆς ῎Αγγελο>. Σήμερα ἕνας ἄγγελος ἔρχεται στήν Ναζαρέτ καί κανείς δέν τόν βλέπει· ἕνας 'Αρχάγγελος μπαίνει στό σπίτι τοῦ 'Ιωσήφ καί μέ ἀνθρώπινη φωνή ὁμιλεῖ. ῞Ενα μεγάλο μυστήριο ἐπιτελεῖται καί ὁ ἄνθρωπος δέν τό κατανοεῖ. 'Ο Γαβριήλ τήν γέννησι στήν Παρθένο ἀναγγέλλει καί ὁ Δίκαιος τήν Μαρία μέ φροντίδα διαφυλάττει. 'Η ἄχραντη κοιλία τόν Λόγο κρατεῖ καί ἀνατρέφει καί ὁ καλός ἀνήρ ('Ιωσήφ) ταράζεται. 'Η Μαρία γιά τήν ταπείνωσί της κρύπτει τό μυστήριο καί ὁ 'Ιωσήφ ἀπό τήν ἐντροπή πού αἰσθάνεται σκέπτεται νά τήν ἀπολύση.
῏Ω, μυστήριο τῆς σωτηρίας, ὦ μυστήριο τῆς Ναζαρέτ, ποιός ἠμπορεῖ νά σέ κατανοήση;! 'Ο 'Ιωσήφ ἐργάζεται ἔξω καί ἡ Παρθένος προσεύχεται στό δωμάτιό της. 'Ο 'Ιωσήφ μέ σπουδή τό δωμάτιο τῆς Παρθένου προστατεύει, ἐνῶ ἡ Παρθένος μέσα μέ τόν ῎Αρχάγγελο συνομιλεῖ. 'Ο γέροντας 'Ιωσήφ δέν ἐγνώρισε ποτέ σαρκικά τήν Παρθένο Μαρία καί ἐκείνη ἐξ 'Αγίου Πνεύματος μένει ἔγκυος παραδόξως. 'Ο 'Ιωσήφ σιωπᾶ, ἐργάζεται καί τόν καύσωνα τοῦ ἡλίου ὑπομένει, ἐνῶ ὁ 'Αρχάγγελος ἔρχεται, στόν οἶκο μπαίνει, μέ τήν Μαρία συνομιλεῖ. Τό Πνεῦμα κατέρχεται, τό μυστήριο ἐπιτελεῖται, ὁ 'Ιησοῦς κυοφορεῖται, ἡ Παρθένος σκιρτᾶ καί στήν προσευχή προστρέχει. 'Ο Γαβριήλ μέ χαρά στούς οὐρανούς ἀπέρχεται, ἐνῶ ὁ Δίκαιος μέ ἡσυχία ἐργάζεται καί, τό λιοπύρι τῆς ἡμέρας ὑπομένοντας, τῆς Παρθένου τό δωμάτιο περιφυλάττει.
'Αγαπητοί Χριστιανοί,
Μεγάλη εἶναι ἡ δύναμις τοῦ μυστηρίου καί ἀπερίγρατπος ὁ τρόπος τοῦ θαύματος! 'Αλλά πῶς ἐπιτελέσθηκε αὐτό δέν μέ ἐρωτᾶτε, διότι δέν ὑπάρχει νοῦς πού ἠμπορεῖ νά τό κατανοήση, οὔτε γλῶσσα νά τό διερμηνεύση. 'Αλλά ἐμεῖς, πιστεύοντας τό θαῦμα καί προσκυνοῦντες τήν Μαρία, θαυμάζουμε πόσο μεγάλη εἶναι ἡ δύναμις τῆς Παρθένου συνδυασμένη μέ τήν προσευχή καί τήν ταπείνωσί της.
*Ω, τριάς τῶν θείων ἀρετῶν! ῏Ω, στεφάνι ἀγγελικῆς ἀγαθότητος! Πορφύρα μέ τρεῖς ζαφειρένιες πέτρες, κορῶνα βασιλική μέ τρία πολύτιμα διαμάντια! 'Η δύναμις καί συγκέντρωσις αὐτῶν τῶν ἀρετῶν σ' ἕνα τόπο ἔκαναν ἄξια τήν Παρθένο νά γεννήση τόν Χριστό. Διότι ἡ καθαρά σωματική της παρθενία, ἡ ὑψηλή νοερά προσευχή της καί ἡ ταπείνωσίς της διατηροῦσαν καθαρή τήν καρδιά της. Μεγάλη εἶναι ἡ δύναμις αὐτῶν τῶν ἀρετῶν, οἱ ὁποῖες ἐστόλισαν περισσότερο ἀπό ἄλλες τήν ζωή τῆς Θεομήτορος! Αὐτές τήν Παρθένο προετοίμασαν, ἀλλά τό θαῦμα ἀκόμη δέν ἐπετελέσθηκε. Τό δοχεῖο ἐξελέγη, τό ἄνθος διαφυλάχθηκε, ὁ οἶκος ἑτοιμάσθηκε, ὁ τόπος καί χρόνος τοῦ θαύματος ἀπό τούς καιρούς ἀποφασίσθηκε, ἀλλά τό θαῦμα ἀκόμη δέν ἐπετελέσθηκε. ῎Επρεπε μία ἀνώτερη δύναμις νά ἔλθη γιά νά ἐπιτελέση τό μυστήριο τῆς ἐξαγορᾶς καί τό θαῦμα τῆς κυοφορίας. Καί ἰδού πῶς ὁ 'Αρχάγγελος ἐμήνυσε, ἡ ἀκτίνα τοῦ 'Αγίου Πνεύματος τήν Παρθένο ἐπεσκίασε. Τό θαῦμα ἐπετελέσθηκε, μέγα θαῦμα καί παράδοξον ἀπ' ὅλα τά ἄλλα!
Πολλά ἦσαν τά θαύματα τοῦ 'Αγίου Πνεύματος ἐπί τῆς γῆς, ἀλλά κανένα δέν ἦτο τόσο καινοφανές καί παράδοξο, ὅσο αὐτό τῆς Ναζαρέτ. 'Επιφερόταν κάποτε τό ῞Αγιο Πνεῦμα ἐπί τά ὕδατα τῆς δημιουργίας, ἀλλά τήν κοιλία τῆς Παρθένου ἀκόμη δέν ἐπεσκίασε. 'Εργάσθηκε τό ῞Αγιο Πνεῦμα στήν δημιουργία τοῦ κόσμου, ἀλλά οὐδέποτε στήν ἀναγέννησί του. ῎Εκαμε τό ῞Αγιο Πνεῦμα τούς ἀγγέλους, ἔδωσε ζωή στούς ἀνθρώπους, ἀλλά οὐδέποτε ἔδωσε σῶμα στόν Υἱό τοῦ Θεοῦ. 'Εστόλισε τό ῞Αγιο Πνεῦμα τήν γῆ μέ πηγές, ἀλλά οὐδέποτε ἀπό τά στήθη μιᾶς παρθένου ἔρευσαν πηγές γάλακτος. 'Ενέδυσε τίς πεδιάδες μέ λουλούδια, ἀλλά οὐδέποτε ἐστόλισε τά μάγουλα μιᾶς παρθένου μέ τήν μητρική φροντίδα. 'Υποσχέθηκε τό ῞Αγιο Πνεῦμα στόν ἄνθρωπο νά ἰδῆ τά ὀπίσθια τοῦ Θεοῦ, ἀλλά οὐδέποτε μέχρι τώρα νά Τόν ἀντικρύση πρόσωπο πρός πρόσωπο. ῎Αγγιξε ὁ Κύριος Σαβαώθ τό ὄρος Σινᾶ καί τοῦτο μέ φωτιά ἐζώσθηκε, ἀλλά οὐδέποτε ἀναπαύθηκε σέ παρθενική κοιλία, χωρίς νά τήν καύση μέ τό πῦρ τῆς θεότητος.
Πόσο μεγάλα καί φοβερά εἶναι τά θαύματα τοῦ 'Αγίου Πνεύματος! 'Η δρόσος τοῦ πνεύματος τήν ἐπισκιάζει, ἡ Παρθένος συλλαμβάνει ἐν τῆ κοιλίᾳ της, ὁ Λόγος παχύνεται, τό Βρέφος γεννᾶται, ἐνῶ ὁ οἶκος τῆς παρθενίας της δέν φθείρεται. Τό σῶμα της παραμένει παρθενικό, ἐνῶ ἡ καρδιά της μητρική. Τά μάγουλά της μοιάζουν μέ κρίνα, ἐνῶ τά χέρια της νανουρίζουν τό παιδί. 'Ο νοῦς της σκάλα πρός οὐρανό, ἐνῶ ἡ κοιλία της σκάλα τῶν Χερουβείμ. 'Ο λογισμός της παρθενικός, ἐνῶ ἀπό τά στήθη της πηγάζει τό θεῖο γάλα. ῏Ω, τοῦ παραδόξου θαύματος τοῦ 'Αγίου Πνεύματος, πέραν ἀπ' ὅλα τά μέχρι σήμερα θαύματα τοῦ κόσμου! Ποιός θά ἠμπορέση νά σέ κατανοήση; Παρθένος καί Μητέρα, Μητέρα καί Παρθένος! 'Ο Θεός ἀνθρωποποιεῖται καί ὁ ἄνθρωπος θεοποιεῖται!
Νά γιατί ὅλοι ἐμεῖς οἱ πιστοί, πού πιστεύουμε τό μυστήριο, τήν Παρθένο προσκυνοῦμε καί μέ δοξολογικούς ὕμνους τήν τιμοῦμε.
'Ελᾶτε, λοιπόν, τώρα ἀμόλυντες παρθένες, τήν ἁγιώτερη ὅλων τῶν παρθένων νά τιμήσουμε. 'Αλλά καμμία ἀπό ἐσᾶς πού ἐδώσατε τό σῶμα σας στίς σαρκικές ἀπολαύσεις νά μή τολμήσετε καί προσέλθετε ν' ἀσπασθῆτε τήν Εἰκόνα της, μέχρις ὅτου μέ τά δάκρυά σας τό σῶμα τήν ἁμαρτία σας θά ἔχετε καθαρίση. 'Ελᾶτε οἱ ἀληθινές μητέρες, τήν Μητέρα τοῦ Κυρίου, ἡ ὁποία δέν ἐντράπηκε τά μωρά, νά τήν δοξάσετε. 'Αλλά καμμία ἀπ' αὐτές πού ἐσκοτώσατε τά μωρά σας καί ἐκάματε τό σῶμα σας ἐργαστήριο τῆς παρανομίας, νά μή τολμήσετε μέ τά χείλη σας νά ἀγγίσετε καί μέ ἀκάθαρτες σκέψεις τήν Εἰκόνα καί τήν ἐκκλησία τῆς Παρθένου Μαρίας, χωρίς τήν πρέπουσα μετάνοια νά προσκυνήσετε. 'Ελᾶτε, καλοί μου χριστιανοί, μέ πολλή ταπείνωσι καί εἰλικρινῆ μετάνοια τό θαῦμα τῆς σαρκώσεως νά δοξάσουμε καί τήν Μεσίτριά μας μέ ψαλμούς νά τιμήσουμε. 'Αλλά κανείς ἀπ' αὐτούς πού εἶναι γεμᾶτοι ἀπό μῖσος, ἀπό ὀργή καί ἀπό κάθε εἶδος κακίας, χωρίς μετάνοια ἄς μή προσέλθη τήν Μητέρα τῶν Χριστιανῶν νά στενοχωρήση. 'Ελᾶτε ὅλοι, οἱ ἔχοντες καθαρή καρδιά καί ἀπείραχτο ἀπό τήν ἁμαρτία σῶμα, οἱ ἔχοντες ταπεινή ψυχή καί εὐλαβεῖς σκέψεις, μέ ἐκλεκτούς ὕμνους τήν ἑορτή τῆς Θεομήτορος νά στολίσουμε καί μέ λουλούδια τῶν ἀγαθῶν ἔργων περίτεχνο στεφάνι νά τῆς πλέξουμε. Μία προσευχή, μία ψαλμωδία, ἕνα χαιρετισμό, ἕνα λόγο ἐγκωμιαστικό, μία μετάνοια ἤ ἔστω κι ἕνα λουλούδι ἄς τῆς προσφέρουμε σήμερα καί δέν θά ἐπιστρέψουμε ἀδειανοί.
'Αγαπητοί χριστιανοί,
Μέ τέτοια λόγια ἐγκωμιαστικά καί προτροπές σάν αὐτές, ἄς πᾶμε τώρα πάλι μέ τόν νοῦ στήν μακρυνή Ναζαρέτ. 'Αφήνοντας λοιπόν τ' ὄνομά μας κρυμμένο στίς σελίδες τῶν προγόνων τῆς ἱστορίας μας, νά πάρουμε μαζί μας μόνο τήν ἀνάμνησι τοῦ ἐνδόξου τούτου θαύματος. Καί, ἀφοῦ συγκεντρωθοῦμε στήν ἐκκλησία, ἄς κοπιάσουμε ὄχι μόνο μέ λόγια καί ὕμνους τήν Παρθένο Μαρία νά δοξάσουμε, ἀλλά ἰδιαιτέρως μέ κάθε εἴδους ἀγαθά ἔργα.
'Ιδού, τό καλό ἄγγελμα ἔφθασε, ὁ Χριστός ἐνηνθρώπησε, ἡ Παρθένος στήν ἀγκαλιά της Τόν ἐκράτησε, ἡ Ναζαρέτ μυστικά τόν ἐφιλοξένησε, οἱ λαοί ἐπίστευσαν, ὁ κόσμος λυτρώθηκε, ἡ 'Εκκλησία θεμελιώθηκε καί ἐμεῖς οἱ χριστιανοί, τέκνα τοῦ Θεοῦ ἐκλήθημεν. 'Αλλά νά μή ξεχνᾶμε: Γιά νά κληθοῦμε τέκνα τοῦ Θεοῦ πρέπει νά φέρουμε τόν Χριστό μέσα μας. Καί, γιά ν' ἀξιωθοῦμε νά Τόν φέρουμε στίς καρδιές μας, πρέπει νά κοπιάσουμε ν'ἀποκτήσουμε καί ἐμεῖς τά μεγάλα χαρίσματα τῆς Κυρίας Θεοτόκου: Τήν ἁγνότητα τοῦ σώματος, τήν νοερά προσευχή καί τήν ταπείνωσι τῆς καρδίας. Τό σῶμα νά τό περιφυλάττουμε ἀπό τίς διάφορες ἀκαθαρσίες, τόν νοῦ διά τῆς προσευχῆς νά τόν ὑψώνουμε στόν οὐρανό, ἐνῶ τήν καρδιά μας στό βάθος τῆς ταπεινώσεως νά τήν βυθίζουμε. ῞Οποιος μολύνει τό σῶμα του μέ ἀκολασίες, ὅποιος σκοτώνει τήν ψυχή του μέ τίς ἐκτρώσεις, ὅποιος σκοτίζει τόν νοῦ του μέ ἐπίγειες φροντίδες καί γεμίζει τήν καρδιά του μέ τήν ὑπερηφάνεια αὐτῆς τῆς ζωῆς, ἐκεῖνος δέν ἠμπορεῖ νά εἶναι κατά χάριν υἱός τοῦ Θεοῦ, δέν ἠμπορεῖ νά βλέπη τό πρόσωπό Του καί τοῦ ἐλέους τῆς Κυρίας Θεοτόκου δέν θ' ἀξιωθῆ ποτέ. ῞Οποιος βλασφημεῖ τήν Παρθένο Μαρία καί Δέσποινά μας μέ παιγνίδια καί λόγια ἐμπαικτικά, μοιάζει μέ τούς αἱρετικούς, οἱ ὁποῖοι θά μποῦν στήν γέενα τοῦ πυρός καί κανείς ἀπ' αὐτούς δέν θά βγῆ ἀπ' ἐκεῖ στόν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος. 'Ενῶ ὅποιος ζεῖ τήν καθαρή χριστιανική ζωή, μέ ἀγάπη, μέ νηστεία καί προσευχή, ὅποιος φυλάττει τήν ψυχή του καθαρή ἀπό ὁποιαδήποτε ἁμαρτία καί φροντίζει γιά τήν ἀνάπτυξι τῶν παιδιῶν του, ἐκεῖνος θά εὕρη χάρι ἀπό τόν Κύριο, διότι ἄγγελός Του θά ἔλθη σ'αὐτόν καί θά τόν μάθη προσευχή στήν ἐκκλησία ἤ στήν κάμαρα τῆς καρδιᾶς του, θά τοῦ φέρη τό μήνυμα τῆς σωτηρίας, μέ τόν Οὐράνιο Πατέρα θά τόν ἑνώση καί στόν παράδεισο θά τόν ἐγκαταστήση.
Συνεπῶς, ἄς ἀκολουθοῦμε τήν Θεομήτορα ζητῶντας γιά ὅλα τήν βοήθειά της. Καί ἡ Δέσποινά μας ὅλους θά μᾶς ἐνισχύση: Τίς παρθένες στήν ὁλονύκτια προσευχή τους, τίς μητέρες στίς φροντίδες γιά τήν ἀνατροφή τῶν παιδιῶν τους, τούς πτωχούς στήν ἔνδειά τους, τούς ὁδοιπόρους στήν ταλαιπωρία τους, τούς ἐρημῖτες στόν ἀγῶνα τους μέ τούς λογισμούς τους, τούς ἀσθενεῖς στίς δοκιμασίες τους καί τόν πόνο τους-ὅλους θά τούς ἐλεήση, διότι αὐτή ἔχει πολλήν χάριν πλησίον τοῦ Υἱοῦ της στούς οὐρανούς.
Μ' αὐτές τίς συμβουλές, κλείνω τόν σημερινό μου λόγο. 'Αλλά μή ξεχνᾶτε ὅτι πάντοτε ἡ Παρθένος Μαρία σᾶς παρακολουθεῖ. Εἴτε στήν ὁδό πορεύεσθε, εἴτε στήν οἰκία σας σκουπίζετε, εἴτε τά ροῦχα σας πλένετε, εἴτε ὅ,τιδήποτε ἄλλο κάνετε, νά λέγετε πρός τήν Θεοτόκο Μαρία καί μία σύντομη προσευχή. 'Εάν ἄλλη προσευχή δέν γνωρίζετε, λέγετε τόν χαιρετισμό τοῦ 'Αρχαγγέλου Γαβριήλ: <Χαῖρε Κεχαριτωμένη Μαρία, ὁ Κύριος μετά σοῦ>. ῎Η νά ἐπαναλαμβάνετε συχνά τά λόγια: <Χαῖρε Νύμφη, ἀνύμφευτε>, καί θά ἰδῆτε πόση χαρά στήν ψυχή σας θά λαμβάνετε καί πόση εἰρήνη στό σπίτι σας θά ἔχετε. 'Αμήν.
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου
