Εἶναι γνωστός, καλοί μου φίλοι, ὁ λόγος τοῦ Κολοκοτρώνη πρὸς τοὺς μαθητὲς Γυμνασίου στὴν Πνύκα τὸ 1838. Ἀποτελεῖ, μάλιστα, καὶ τὴν πνευματική του παρακαταθήκη πρὸς τὴ νέα γενιά. Εἶπε μεταξὺ ἄλλων: «Πρέπει νὰ φυλάξετε τὴν πίστη σας καὶ νὰ τὴν στερεώσετε, διότι, ὅταν ἐπιάσαμε τὰ ἅρματα εἴπαμε πρῶτα ὑπὲρ Πίστεως καὶ ἔπειτα ὑπὲρ Πατρίδος». Ἐπιπλέον καὶ τὸ σύνθημα τῆς Ἐπανάστασης τοῦ ’21 τοῦτο ἦταν: «Γιὰ τοῦ Χριστοῦ τὴν Πίστη τὴν ἁγία, καὶ τῆς Πατρίδος τὴν ἐλευθερία». Ἆραγε γιατί πρῶτα μιλοῦσαν γιὰ τὴν Πίστη τοῦ Χριστοῦ καὶ ὕστερα γιὰ τὴν ἐλευθερία τῆς Πατρίδας; Τόσο θρησκόληπτοι ἦταν; Νὰ ἕνα ὑπέροχο ἐρώτημα ποὺ ἀξίζει νὰ τὸ δοῦμε…
* * *
Εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς πρέπει νὰ ποῦμε ὅτι, σὲ ἐκεῖνα τὰ μαῦρα χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας, ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς ἐλάχιστους καὶ σαφῶς δακτυλοδεικτούμενους προσκυνημένους (πάντοτε θὰ ὑπάρχουν αὐτοί!), ὅλος ὁ λαός, παντοιοτρόπως, ἔμεινε σταθερὸς μέχρι τέλους στὴν Ὀρθόδοξη Πίστη του. Καὶ τὸ θαῦμα ἔγινε. Αὐτὴ ἡ στάση του τὸν ἔσωσε κυριολεκτικά. Καὶ τοῦ ἔδωσε ἀκόμη καὶ τὴν ἐλευθερία τῆς Πατρίδας του.
Ἐκεῖνο ποὺ ἤθελαν οἱ Τοῦρκοι ἀπὸ μᾶς ἦταν ἕνα. Νὰ εἴμαστε πάντοτε προσκυνημένοι καὶ γιὰ τοῦτο αἰώνια ὑποταγμένοι! Κι αὐτὸ θὰ γινόταν πολὺ εὔκολα, μόνο ἂν ἐγκαταλείπαμε τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη μας. Ὅμως ἂν τὸ κάναμε αὐτό, δὲν θὰ γινόμαστε ἁπλῶς μουσουλμάνοι, θὰ γινόμαστε ἀσφαλῶς καὶ Τοῦρκοι! Ὅπως καὶ γενίτσαροι! Εἶναι γνωστὸ τὸ ἔργο … Ναί, ἀρκοῦσε αὐτὸ καὶ μόνο!
Τὸ βλέπουμε αὐτὸ ξεκάθαρα στὸν Ἀθανάσιο Διάκο, ποὺ θὰ τὰ κέρδιζε ὅλα, καὶ θὰ τοῦ τὰ ἔδιναν ὅλα, ἂν ἔκανε μόνο ἕνα πρᾶγμα. Ἂν ἄλλαζε τὴν Πίστη του, ὅπως τοῦ ζητοῦσε καὶ ὁ ἴδιος ὁ Ὀμὲρ Βρυώνης. Ἀλλὰ ὁ Ἀθανάσιος Διάκος, γνήσιος Ὀρθόδοξος καὶ Ἕλληνας, εἶναι γνωστὸ καὶ ἀπὸ τὸ δημοτικό μας τραγούδι, τί τοὺς ἀπάντησε. Πρόκειται γιὰ ἐκεῖνο τὸ ἀμίμητο «δὲν πᾶτε κι’ ἐσεῖς κι’ ἡ πίστη σας, μουρτάτες νὰ χαθῆτε, ἐγὼ Γραικὸς γεννήθηκα, Γραικὸς θέλ’ ἀπεθάνω»!
Τὸ βλέπουμε ξεκάθαρα, πάλι, σὲ ὅλους τοὺς νεομάρτυρες. Οἱ ὁποῖοι ἀρνήθηκαν σταθερὰ νὰ ἀλλάξουν τὴν Πίστη τους. Καὶ ὅσοι δελεασμένοι ἀπὸ τὶς ὑποσχέσεις καὶ τὰ «δῶρα» τῶν Τούρκων ἀλλαξοπίστησαν, τότε ἀμέσως κατάλαβαν ὅτι δὲν ἦταν πιὰ οὔτε Ἕλληνες, ἀλλὰ Τοῦρκοι! Γι’ αὐτὸ καὶ τὰ ἀρνήθηκαν ὅλα (ὅπως ὁ Ἅγιος Κωνσταντῖνος ὁ Ὑδραῖος, γιὰ παράδειγμα), ὁμολόγησαν τὴν πίστη τους στὸ Χριστὸ καὶ ὁδηγήθηκαν στὸ μαρτύριο.
Ἐξάλλου ἡ γνωστὴ φράση «θὰ σοῦ ἀλλάξω τὴν πίστη», προέρχεται ἀπ’ τὰ μαῦρα χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας!
Καὶ τότε, γιὰ ποιὰ ἐπανάσταση θὰ μιλάγαμε, γιὰ ποιὸ ἐλεύθερο Ἑλληνικὸ Κράτος καὶ γιὰ ποιὰ 200 χρόνια ἀπ’ τὴν ἀπελευθέρωσή μας;
* * *
Νὰ γιατί τὸ πρῶτο καὶ κύριο, γιὰ τὸν λαό μας, ἦταν ἡ Πίστη τοῦ Χριστοῦ ποὺ τὴν ἀποκαλοῦσε καὶ Ἁγία. Καὶ τὸ δεύτερο ἦταν ἡ ἐλευθερία τῆς Πατρίδας.
Ὅπως πολὺ ὀρθὰ εἶπαν, ἂν οἱ Ἕλληνες ἤθελαν μόνο τὴν ἐλευθερία τους, τότε θὰ τὴν εἶχαν ἀμέσως καὶ μάλιστα ἀναίμακτα, μὲ τὸ νὰ ἀρνηθοῦν τὴν Πίστη τους! Ὅμως δὲν τὸ ἔκαναν ποτὲ αὐτό, γιατί πίστευαν ἀκράδαντα ὅτι μὲ τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη θὰ ἔχουν ὁπωσδήποτε ἐξασφαλισμένη καὶ τὴν ἐλευθερία καὶ ἐπιπλέον θὰ παρέμεναν, ὄχι μόνο Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, ἀλλὰ καὶ Ἕλληνες.
Δὲν εἶναι, λοιπόν, καθόλου τυχαῖο ποὺ ὅλος ὁ λαός, εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς, γονάτισε στὸν Ἐσταυρωμένο. Κι ὅπως πίστευε ἀκράδαντα στὴν Ἀνάστασή Του, ἔτσι πίστευε καὶ στὴν Ἀνάσταση τοῦ Ἑλληνικοῦ Γένους. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀκούμπησε γιὰ τὰ καλὰ στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία Του, ἔζησε ἀσκητικὰ καὶ πνευματικά, ἔγινε ἕνα μὲ τοὺς κληρικούς του καὶ κυριολεκτικὰ τυλίχθηκε μὲ τὸ ράσο!
Δὲν εἶναι τυχαῖο, ἐπίσης, ποὺ ἡ Ἐπανάσταση τοῦ ’21 προετοιμάστηκε, πραγματοποιήθηκε καὶ ὁλοκληρώθηκε μὲ πρωταγωνιστὲς τοὺς κληρικοὺς ὅλων τῶν βαθμίδων, ὅπως καὶ μὲ τὰ πιστὰ μέλη τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Νὰ γιατί ἔλεγε ὁ Ἐμμανουὴλ Ξάνθος: «Τὴν Ἐπανάστασιν ἐκίνησαν καὶ ἐνεψύχωσαν οἱ κληρικοὶ … ἄνευ τῶν ὁποίων ὁ λαὸς δὲν ἤθελαν κινηθεῖ»
Πάνω ἀπ’ ὅλα ὁ λαός μας ἔβαλε τὸν Σταυρό! Ποὺ τὸν ἐνέπνεε νὰ σηκώνει καὶ τὸν δικό του σταυρό. Γι’ αὐτὸ καὶ δὲν ὑπάρχει πουθενὰ σημαία, καμμιᾶς ἐπαναστατικῆς ὁμάδας καὶ κανενὸς ὁπλαρχηγοῦ, ποὺ νὰ μὴ ἔχει πάνω της τὸν Σταυρό! Ἐπειδὴ πίστεψαν στὸν Ἐσταυρωμένο, πίστεψαν καὶ στὸ Σταυρό Του καὶ ὅ,τι Αὐτὸς μὲ τὸν Σταυρό Του ἐμπνέει.
Ἔπειτα παρέμειναν πιστοὶ στὶς Ἑλληνορθόδοξες παραδόσεις, ἀκολούθησαν πιστὰ ὅσο μποροῦσαν τὶς ἐντολὲς τοῦ Εὐαγγελίου (ὅπως τῆς νηστείας γιὰ παράδειγμα) καὶ γιόρταζαν Ἁγιοπνευματικὰ ὅλες τὶς ἑορτές, αὐτὸ τὸν τροφοδότη τῆς Πίστης μας.
Ἔτσι ἑδραιωμένοι καὶ γαλουχούμενοι, κατάλαβαν πολὺ καλὰ καὶ τὸ ἑπόμενο. Ὅτι χωρὶς τὴν Ἑλληνορθόδοξη Παιδεία, τίποτα δὲν μπορεῖ νὰ γίνει.
Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, μόνος αὐτός, ἱδρύει 250 σχολεῖα, δηλαδὴ ἕνα ἄτυπο καὶ καλὰ ὀργανωμένο Ὑπουργεῖο Παιδείας μέσα στὴν Ὀθωμανικὴ αὐτοκρατορία καὶ κάτω ἀπὸ τὰ ἄγρυπνα καὶ ἀνήσυχα μάτια τῶν Τούρκων!
Τὰ κρυφὰ σχολειὰ δίνουν καὶ παίρνουν, μὲ πρωταγωνιστὲς τὰ Μοναστήρια καὶ τοὺς Μοναχούς.
Δὲν εἶναι τυχαῖο ποὺ στὰ 400 χρόνια τῆς σκλαβιᾶς, ἀπὸ τοὺς 1.500 δάσκαλους ποὺ δίδαξαν τὰ Ἑλληνόπουλα, οἱ 1.000 ἦταν κληρικοί!
Ὅπως δὲν εἶναι τυχαῖος καὶ τοῦτος ὁ λόγος τοῦ Ἀκαδημαϊκοῦ Δ. Κόκκινου: «Ὁ παπὰς κάτω ἀπ’ τὸ ράκος τοῦ ράσου του κρατεῖ τὸ Ψαλτήρι καὶ πηγαίνει νὰ μάθει τὰ παιδιὰ νὰ διαβάζουν… Ὁ κλῆρος ὑπῆρξε καὶ ὁ ὁδηγὸς τοῦ Ἔθνους καὶ τὸ στήριγμά του».
Ὥς καὶ οἱ ἴδιοι οἱ Τοῦρκοι, πλήρως ἀπογοητευμένοι ὡς φαίνεται, ἔφθασαν νὰ λένε ὅτι «οἱ Ρωμιοὶ χωρὶς παπὰ δὲν κάνουν»!!!
Αὐτὸ τὸν μέγα ρόλο τοῦ κλήρου, γιὰ νὰ κρατηθεῖ ἡ Ὀρθόδοξη Πίστη καὶ μαζί της καὶ ἡ Ἑλλάδα, τὸν ἀπ’ ὅλους ἀναγνωρισμένο, τὸν πλήρωσε ὁ ἴδιος ὁ κλῆρος πολὺ ἀκριβά. Καὶ μὲ τὸ αἷμα του ἀκόμη, ποὺ ποτέ του δὲν τὸ λυπήθηκε! Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι σφαγιάστηκαν 11 Πατριάρχες, 100 Μητροπολίτες καὶ 6.000 λοιποὶ κληρικοί.
* * *
Σύσσωμη ἡ ἡγεσία τῶν Ἑλλήνων, ἐπιστράτευσε τὸ λαὸ στὸ νὰ στηριχθεῖ στὴν Ὀρθόδοξη Πίστη του, γιὰ νὰ μπορέσει νὰ ἐλευθερώσει καὶ τὴν Πατρίδα του. Ποιὸν νὰ πρωτοαναφέρει κανείς;
Τὸν Ρήγα Φεραῖο μὲ ἐκεῖνο τὸ «Ἐλᾶτε μ’ ἕνα ζῆλο σὲ τοῦτο τὸν καιρό, νὰ κάμωμεν τὸν ὅρκο ἐπάνω στὸν Σταυρό»;
Τὸν Ἀδαμάντιο Κοραῆ ποὺ διακήρυττε «Μόνο τοῦ Εὐαγγελίου ἡ δύναμις ἠμπορεῖ νὰ σώση τὴν αὐτονομίαν τοῦ Γένους»
Τὸν Ἀλέξανδρο Ὑψηλάντη ποὺ ἔλεγε στὴν προκήρυξή του «Μάχου ὑπὲρ Πίστεως καὶ Πατρίδος»;
Τοὺς Ἱερολοχίτες ποὺ ὁρκίζονταν «εἰς τὸ ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος νὰ διαμείνω πιστὸς εἰς τὴν Θρησκείαν μου καὶ τὴν Πατρίδα μου»;
Τὸ πρῶτο ἔγγραφο τοῦ ἱεροῦ ἀγώνα στὶς 25-3-1821 ποὺ ἄρχιζε «Ἡμεῖς τὸ Ἑλληνικὸν Ἔθνος τῶν Χριστιανῶν»;
* * *
Σήμερα ἡ «διεθνὴς τῶν πονηρῶν», παιδιά, αὐτὸ ποὺ διακαῶς θέλει, εἶναι νὰ χάσουμε τὴν Πίστη μας καὶ μάλιστα τὴν Ὀρθόδοξη. Καὶ νὰ βάλουμε στὴ θέση της, τί ἆραγε;
Δὲν θὰ τὸ κάνουμε ποτέ! Δὲν ξεχνοῦμε τοῦτο τὸν ὑπέροχο λόγο τοῦ Μακρυγιάννη: «Χωρὶς ἀρετὴ καὶ πόνο εἰς τὴν πατρίδα καὶ πίστη εἰς τὴν θρησκεία τους ἔθνη δὲν ὑπάρχουν». Ἤ καὶ τοῦ ἱστορικοῦ Παπαρρηγόπουλου ποὺ γράφει: «Τὸ ὄνομα τῆς Ἑλλάδος ἄνευ τοῦ Χριστιανισμοῦ δὲν ἤθελεν ἴσως ὑπάρχει σήμερον». Ἢ τοῦ Ν. Σαρίπολου ποὺ τόνιζε τὸ 1864: «Ἐσώθημεν διὰ τῆς Ἐκκλησίας».
Βλέπετε δὲν εἶναι ἁπλὸ πρᾶγμα ἡ Ὀρθόδοξη Πίστη μας, οὔτε μία πίστη ὅπως οἱ ἄλλες. Εἶναι φῶς καθοδηγητικό, δύναμη ἀκαταμάχητη, ὅπως καὶ φωτιὰ ποὺ κατακαίει … Γι’ αὐτὸ καὶ τοὺς ἐνοχλεῖ. Γι’ αὐτὸ καὶ κάνουν τόσα πολλά, καὶ σὲ κάθε ἐποχή, γιὰ νὰ μᾶς τὴν ἀλλάξουν. Ἐμεῖς, ὅμως, θὰ μείνουμε σταθεροὶ σ’ αὐτήν. Ὅ,τι κι ἂν μᾶς στοιχίσει. Αὐτὴ καὶ μόνο μπορεῖ νὰ σώσει καὶ ἐμᾶς καὶ τὴν Πατρίδα μας. Τὴ συμβουλὴ τοῦ Γέρου τοῦ Μωριᾶ τὴν εἴδαμε: «Πρέπει νὰ φυλάξετε τὴν πίστη σας καὶ νὰ τὴν στερεώσετε…». Τὸ προσέξατε; Δὲν μᾶς ζητᾶ μόνο τὸ πρῶτο, δηλαδὴ νὰ τὴν φυλάξουμε, ἀλλὰ καὶ νὰ τὴν στερεώσουμε…
