«ΠΕΡΙ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΙΜΑΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ»

Κατήχησις μυσταγωγικὴ Δ΄:
«ΠΕΡΙ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΙΜΑΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ»
Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων

2ον

Δ΄. Ὁ Χριστός, μιλώντας κάποτε στοὺς Ἰουδαίους, ἔλεγε: «ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ φάγητε τὴν σάρκα τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ πίητε αὐτοῦ τὸ αἷμα, οὐκ ἔχετε ζωὴν ἐν ἑαυτοῖς (:ἀληθινά, ἀληθινά σᾶς λέω, ἐὰν δὲν ἐμπιστευθεῖτε ὁλοκληρωτικὰ τὴ σωτηρία σας στὴ θυσία ποὺ θὰ προσφέρω καὶ ἐὰν μὲ τὴν ἐμπιστοσύνη καὶ τὴν πίστη αὐτὴ δὲν φᾶτε τὴ σάρκα τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ δὲν πιεῖτε τὸ αἷμα Του μὲ τὸ μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἔχετε μέσα σας ζωή)» [πρβ.Ἰω.6,53].

 Ἐκεῖνοι, ἐπειδὴ δὲν κατάλαβαν τὸ πνευματικὸ νόημα τῶν λόγων Του, σκανδαλίστηκαν καὶ ἔφυγαν γυρίζοντας πίσω, γιατί νόμισαν ὅτι ὁ Σωτήρας τοῦ κόσμου τοὺς προέτρεπε νὰ φᾶνε σάρκα ἀνθρώπου [πρβ. Ἰω.6,61-63: «εἰδώς δὲ ὁ Ἰησοῦς ἐν ἑαυτῷ ὅτι γογγύζουσι περὶ τούτου οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ, εἶπεν αὐτοῖς· τοῦτο ὑμᾶς σκανδαλίζει; ἐὰν οὖν θεωρῆτε τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἀναβαίνοντα ὅπου ἦν τὸ πρότερον; τὸ πνεῦμά ἐστι τὸ ζωοποιοῦν, ἡ σὰρξ οὐκ ὠφελεῖ οὐδέν· τὰ ρήματα ἃ ἐγὼ λαλῶ ὑμῖν, πνεῦμά ἐστι καὶ ζωή ἐστιν (:ὁ Ἰησοῦς ὅμως μὲ τὴν ὑπερφυσικὴ γνώση του ἀντιλήφθηκε ὅτι γι’ αὐτὸ γογγύζουν οἱ μαθητές Του καὶ τοὺς εἶπε: “Αὐτὸ ποὺ εἶπα σᾶς σκανδαλίζει καὶ κλονίζει τὴν πίστη σας; Τότε τί θὰ κάνετε, ἐὰν δεῖτε τὸν Υἱὸ τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἀνεβαίνει μὲ τὴν Ἀνάληψή Του ἐκεῖ ὅπου ἦταν πρωτύτερα, προτοῦ νὰ κατεβεῖ στὴ γῆ ὡς ἄνθρωπος; Θὰ πιστέψετε τότε στὸ πρωτοφανὲς αὐτὸ γεγονὸς καὶ δὲν θὰ σκανδαλιστεῖτε; Δὲν θὰ κλονιστεῖτε στὴν πίστη σας πρὸς Αὐτόν, ὁ Ὁποῖος θὰ φύγει πλέον γιὰ πάντα ἀπὸ τὰ μάτια σας; Σκανδαλιστήκατε ἐπειδὴ σᾶς εἶπα ὅτι, γιὰ νὰ λάβετε αἰώνια ζωή πρέπει νὰ φᾶτε τὴ σάρκα μου. Γιὰ νὰ σᾶς διασαφηνίσω λοιπὸν καλύτερα τὸ θέμα αὐτὸ σᾶς προσθέτω καὶ τὰ ἑξῆς: Τὸ θεῖο Πνεῦμα εἶναι ἐκεῖνο ποὺ ζωοποιεῖ. Καὶ ἡ σάρκα μου δίνει ζωή αἰώνια, διότι συνελήφθη ἀπὸ τὸ ζωοποιὸ Πνεῦμα καὶ μέσα της κατοικεῖ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Κάθε ἄλλη σάρκα, ἐπειδὴ δὲν κατοικεῖ μέσα σὲ αὐτὴν ἡ θεότητα, δὲν ὠφελεῖ σὲ τίποτε. Καὶ τὰ λόγια ποὺ σᾶς λέω, ἐπειδὴ εἶναι λόγια Θεοῦ, ἔχουν μέσα τους Πνεῦμα καὶ γι’ αὐτὸ μεταδίδουν ζωή)»· καὶ Ἰω.6,66: «Ἐκ τούτου πολλοὶ ἀπῆλθον ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ εἰς τὰ ὀπίσω καὶ οὐκέτι μετ’ αὐτοῦ περιεπάτουν (: ἀπὸ τὴ στιγμὴ αὐτὴ πολλοὶ ἀπὸ τοὺς μαθητές Του, ὅσοι δὲν ἦταν σταθεροί, ἔφυγαν καὶ ἐπέστρεψαν στὰ συνηθισμένα τους ἐπαγγέλματα, καὶ δὲν πήγαιναν πλέον μαζί Του στὶς περιοδεῖες Του)»].

Ε΄. Ὑπῆρχαν καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη οἱ ἄρτοι τῆς προθέσεως [πρβ. Α΄Παραλ. 9,32: «καὶ Βαναΐας ὁ Κααθίτης ἐκ τῶν ἀδελφῶν αὐτῶν ἐπὶ τῶν ἄρτων τῆς προθέσεως τοῦ ἑτοιμάσαι σάββατον κατὰ σάββατον (:ὁ Βαναΐας ὁ Κααθίτης, ἕνας ἀπὸ τοὺς ἀδελφοὺς αὐτῶν, εἶχε ἐπωμιστεῖ τὴν φροντίδα νὰ ἑτοιμάζει τοὺς ἄρτους τῆς προθέσεως κατὰ πᾶν Σάββατο)» καὶ  Α΄ Παρ. 23, 29: «καὶ εἰς τοὺς ἄρτους τῆς προθέσεως καὶ εἰς τὴν σεμίδαλιν τῆς θυσίας καὶ εἰς τὰ λάγανα τὰ ἄζυμα καὶ εἰς τήγανον καὶ εἰς τὴν πεφυραμένην καὶ εἰς πᾶν μέτρον (:νὰ βοηθοῦν τοὺς ἱερεῖς στὴν κατασκευὴ τῶν ἄρτων τῆς προθέσεως, στὴν προσφορὰ τῆς θυσίας τῆς σεμιδάλεως, στὰ λαγάνα καὶ τὰ ἄζυμα, στὶς θυσίες, ποὺ ἑτοιμάζονταν μὲ τὸ τηγάνι, στὶς προσφορὲς τὶς ἀναμεμιγμένες μὲ ἔλαιο, ὅπως ἐπίσης γιὰ κάθε μέτρο βάρους καὶ μέτρο μήκους)»]. Ἀλλὰ ἐκεῖνοι οἱ ἄρτοι, ἐπειδὴ ἀνῆκαν στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἔλαβαν τέλος. Στὴν Καινὴ Διαθήκη ὅμως ὑπάρχει ὁ οὐράνιος Ἄρτος καὶ τὸ Ποτήριο ποὺ χαρίζει τὴ σωτηρία [πρβ. Ψαλμ.115,4: «Ποτήριον σωτηρίου λήψομαι καὶ τὸ ὄνομα Κυρίου ἐπικαλέσομαι (:θὰ πάρω καὶ θὰ πιῶ κρασὶ ἀπὸ τὸ ποτήριο τῆς ἀναίμακτης θυσίας ποὺ θὰ τοῦ προσ­φέρω γιὰ τὴ σωτηρία μου καὶ γεμάτος εὐγνωμοσύνη θὰ ἐπικαλεστῶ τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου)»], τὰ ὁποῖα ἁγιάζουν καὶ τὴν ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου. Γιατί, ὅπως ὁ ἄρτος εἶναι κατάλληλος γιὰ τροφὴ τοῦ σώματος, ἔτσι καὶ ὁ Θεὸς- Λόγος τρέφει καὶ ἁγιάζει τὴν ψυχή.

ΣΤ΄. Μὴ νομίζεις λοιπὸν ὅτι ὁ Ἄρτος καὶ ὁ Οἶνος εἶναι ἁπλῶς ψωμὶ καὶ κρασί. Ἀλλὰ ὅπως ξεκάθαρα ἔχει ἀποφασίσει ὁ Ἴδιος ὁ Δεσπότης Χριστός, αὐτὰ εἶναι τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα Του. Καὶ ἂν ἡ αἴσθηση τῆς γεύσεως σὲ κάνει νὰ τὰ νιώθεις ἔτσι, ὅμως ἡ πίστη νὰ σὲ διαβεβαιώνει γιὰ τὴν ἀλήθεια. Νὰ μὴ κρίνεις τὸ πρᾶγμα ἀπὸ τὴ γεύση, ἀλλὰ νὰ πληροφορεῖσαι καὶ νὰ διαβεβαιώνεσαι ἀπὸ τὴν πίστη, ὅτι πραγματικὰ ἀξιώθηκες νὰ λάβεις τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ.

Ζ΄. Αὐτοῦ τοῦ μυστηρίου τὴ δύναμη τὴν ἐξηγεῖ ὁ μακάριος προφήτης Δαβίδ, λέγοντας: «ἡτοίμασας ἐνώπιόν μου τράπεζαν, ἐξεναντίας τῶν θλιβόντων με· ἐλίπανας ἐν ἐλαίῳ τὴν κεφαλήν μου, καὶ τὸ ποτήριόν σου μεθύσκον με ὡσεὶ κράτιστον (:ἀλλὰ καὶ ἡ οἰκειότητα πού μοῦ δείχνεις μὲ ἐνθαρρύνει νὰ σὲ νιώθω σὰν οἰκοδεσπότη καταδεκτικό, ποὺ προσφέρει κάθε φιλοξενία σὲ μένα τὸν τιποτένιο· διότι μὲ κάνεις ὁμοτράπεζο καὶ συνδαιτυμόνα Σου. Ἑτοίμασες καὶ παρέθεσες ἐνώπιόν μου τράπεζα πνευματικὴ μπροστὰ στὰ μάτια ἐκείνων πού μοῦ προκαλοῦν θλίψη. Ὅλοι αὐτοὶ θὰ καταντροπιαστοῦν, βλέποντας πόσο μεγάλη τιμή μοῦ κάνεις καὶ τί ἀσφάλεια ἀπολαμβάνω κοντά Σου. Ἄλειψες μὲ μύρο τὸ κεφάλι μου, προτοῦ καθίσω στὸ πλούσιο δεῖπνο Σου. Κι ὅταν κατόπιν θὰ ἔλθει ἡ στιγμὴ νὰ πιῶ ἀπὸ τὸ ποτήρι πού μοῦ προσφέρεις, θὰ ξεχειλίζει τὸ ποτήρι Σου ἀπὸ τὸ καλύτερο κρασί. Πόσο πλούσιες καὶ παν­ευφρόσυνες εἶναι οἱ χάριτες καὶ ἀπολαύσεις ποὺ αἰσθάνεται ἡ ψυχή μου κοντά Σου!)»[Ψαλμ.22,5].

Αὐτὸ ποὺ θέλει μὲ αὐτὸ νὰ πεῖ ὁ Προφήτης εἶναι τοῦτο: «Πρὶν ἀπὸ τὸν ἐρχομό Σου στὴ γῆ, ὢ Δέσποτα, ἑτοίμαζαν οἱ δαίμονες στοὺς ἀνθρώπους τραπέζι μολυσμένο, ἁμαρτωλό, γεμάτο ἀπὸ διαβολικὴ δύναμη»[πρβ. Μαλ. 1,7,12: «Προσάγοντες πρὸς τὸ θυσιαστήριόν μου ἄρτους ἠλισγημένους, καὶ εἴπατε· ἐν τίνι ἠλισγήσαμεν αὐτούς; ἐν τῷ λέγειν ὑμᾶς· τράπεζα Κυρίου ἠλισγημένη ἐστί καὶ τὰ ἐπιτιθέμενα ἐξουδενώσατε (:ἐξευτελίσατε καὶ καταφρονήσατε τὸ Ὄνομά μου, μὲ τὸ νὰ προσφέρετε στὸ θυσιαστήριό μου θυσίες ἄρτων μολυσμένων καὶ ἐντούτοις ρωτήσατε: “Γιὰ ποιὸ λόγο καὶ πῶς προσφέραμε τέτοιες μολυσμένες θυσίες;”. Ἀλλὰ τί ρωτᾶτε, ἀφοῦ σεῖς οἱ ἴδιοι, λέγετε: “Τὸ θυσιαστήριο, ἡ τράπεζα αὐτὴ τοῦ Κυρίου, εἶναι μολυσμένη”. Σεῖς οἱ ἴδιοι προσφέρατε πρὸς θυσία εὐτελῆ καὶ ἀνάξια λόγου)» καὶ Μαλ. 1,12: «ὑμεῖς δὲ βεβηλοῦτε αὐτὸ ἐν τῷ λέγειν ὑμᾶς· τράπεζα Κυρίου ἠλισγημένη ἐστι, καὶ τὰ ἐπιτιθέμενα ἐξουδένωται βρώματα αὐτοῦ (:Σεῖς ὅμως βεβηλώνετε τὸ θυσιαστήριό μου, ὅπως ἄλλωστε καὶ ἐσεῖς οἱ ἴδιοι ὁμολογεῖτε, ὅτι ἡ τράπεζα, τὸ θυσιαστήριο δηλαδὴ τοῦ Κυρίου, εἶναι μολυσμένη καὶ τὰ προσφερόμενα ἐκεῖ πρὸς θυσίαν εἶναι ἐξευτελισμένα καὶ ἄνευ ἀξίας)»].

«Ἀλλὰ μὲ τὴν παρουσία Σου, ἑτοίμασες Ἐσὺ γιὰ μένα Τράπεζα». Ὅταν ὁ ἄνθρωπος λέει στὸν Θεό: «Ἡτοίμασας ἐνώπιόν μου τράπεζαν (:ἑτοίμασες γιὰ μένα Τράπεζα)», τί ἄλλο νὰ σημαίνει αὐτό, παρὰ τὸ μυστικὸ καὶ νοητὸ Τραπέζι, τὸ ὁποῖο ὁ Θεὸς μᾶς ἑτοίμασε κατὰ πρόσωπο τοῦ δαίμονα, ἀντὶ γιὰ ἐκεῖνο τὸ τραπέζι ποὺ μᾶς ἑτοίμαζαν, πρὶν ἀπὸ τὸν ἐρχομὸ τοῦ Χριστοῦ, οἱ δαίμονες; Καὶ μάλιστα κάνει θαυμάσια ὁ προφήτης Δαβὶδ αὐτὸν τὸν συσχετισμό. Γιατί ἐκείνη ἡ τράπεζα εἶχε κοινωνία μὲ τοὺς δαίμονες, αὐτὴ ὅμως ἡ Ἁγία Τράπεζα ἔχει κοινωνία μὲ τὸν Θεό. Καὶ συνεχίζει ὁ προφήτης Δαβίδ: «ἐλίπανας ἐν ἐλαίῳ τὴν κεφαλήν μου (:ἄλειψες μὲ μύρο τὸ κεφάλι μου προτοῦ καθίσω στὸ πλούσιο δεῖπνο σου)»[Ψαλμ.22,5]. Σοῦ ἄλειψε μὲ μύρο τὸ κεφάλι σου στὸ μέτωπο, γιὰ νὰ σὲ σφραγίσει καὶ νὰ ἔχεις ἐκείνη τὴ σφραγῖδα τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἔτσι νὰ γίνεις ἀποτύπωμα τῆς σφραγίδας, δηλαδὴ μέτοχος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἁγιασμένος ἀπὸ τὸν Θεὸ [πρβ. Ἔξ. 28,36: «καὶ τοῖς υἱοῖς Ἀαρών ποιήσεις χιτῶνας καὶ ζώνας καὶ κιδάρεις ποιήσεις αὐτοῖς εἰς τιμὴν καὶ δόξαν (:καὶ γιὰ τοὺς υἱοὺς τοῦ Ἀαρών θὰ κατασκευάσεις ἱερατικὰ ἄμφια, χιτῶνες, ζῶνες καὶ κιδάρεις πρὸς τιμὴν καὶ δόξαν τῆς θείας λατρείας)»]. «Καὶ τὸ ποτήριόν σου μεθύσκον με ὡσεὶ κράτιστον (:κι ὅταν κατόπιν ἔλθει ἡ στιγμὴ νὰ πιῶ ἀπὸ τὸ ποτήρι πού μοῦ προσφέρεις, θὰ ξεχειλίζει τὸ ποτήρι Σου ἀπὸ τὸ καλύτερο κρασί. Πόσες πλούσιες καὶ πανευφρόσυνες εἶναι οἱ χάριτες καὶ ἀπολαύσεις ποὺ αἰσθάνεται ἡ ψυχή μου κοντά Σου!)» [Ψαλμ. 22,5]. Βλέπεις ὅτι αὐτὸ ποὺ ἐδῶ ὁ Ψαλμῳδὸς ὀνομάζει Ποτήρι, εἶναι ἐκεῖνο ποὺ πῆρε ὁ Ἰησοῦς στὰ χέρια Του καὶ ἀφοῦ πρόσφερε εὐχαριστία στὸν Θεὸ-Πατέρα, εἶπε: ««Τοῦτο γὰρ ἐστι τὸ αἷμά μου τὸ τῆς καινῆς διαθήκης τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν (:Αὐτὸ ἐδῶ εἶναι τὸ Αἷμα μου, τὸ Ὁποῖο χύνεται, γιὰ νὰ σωθοῦν πολλοὶ καὶ γιὰ νὰ συγχωρεθοῦν οἱ ἁμαρτίες τους)»[Ματθ.26,28].