Σάββατο 28 Νοεμβρίου 2020

Η OΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ. ΠΑΛΙ ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ

τοῦ Ἰωάννου Μηλιώνη, ἐκπαιδευτικοῦ, μέλους τῆς Π.Ε.Γ.

Σέ προηγούμενα φύλλα τῆς Ἐφημερίδας μας εἴχαμε ἀ­σχο­ληθεῖ ξανά καί ξανά μέ τό μοναδικὸ -γιὰ τὰ χρονικὰ τοῦ ἀντι­αι­ρετικοῦ ἀγῶνα στὴ χώρα μας- ἐγχειρίδιο, μέ τίτλο: «Ἡ Ὁμοι­οπαθητικὴ Ἀσυμβί­βαστη μὲ τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη»[1], πού κυκλοφόρησε τό 1998, ἀπό τήν «Πρωτoβoυλία Γoνέων Βoρείου Ἑλ­λάδoς γιὰ τὴν Προστασία τοῦ Ἑλληνορθοδόξου Πολι­τι­σμοῦ, τῆς Oἰκογε­νείας καὶ τοῦ Ἀτόμου», μέ βασικό συντελεστή τοῦ ὅλου ἐγχει­ρή­ματος, τόν Ὁσιολ. Μοναχὸ π. Ἀρσένιο Βλιαγκόφτη.

Σήμερα ὁλοκληρώνουμε μὲ ἐπὶ πλέον ὑλικὸ ἀπὸ τὸ ἀξιόλογο αὐ­τό ἔργο ἐξετάζοντας μεταξὺ ἄλλων καὶ τὸν τρόπο ποὺ ὁ Ὁ­μοι­ο­παθητικὸς λαμβάνει τὸ ἱστορικὸ τοῦ πελάτη του, ποὺ ἐν πολ­λοῖς ἡ ὅλη διαδικασία ἀποτελεῖ εἶδος ἐξομολόγησης. Λέει λοιπόν τό κείμενο: Eἶναι σαφὲς λοιπὸν ὅτι ἡ Ὁμοιοπαθητικὴ προ­σπαθεῖ νὰ «λυτρώσει» τὸν ἄνθρωπο καὶ ὡς πρωταρχικὸ στόχο της ἔχει τὴν ψυχὴ τοῦ ἀρρώστου καὶ ὄχι τὸ σῶμα του. Ἄλλωστε ἡ ὁμοιο­παθητικὴ θεραπεία προχωρεῖ ἀπὸ «...τήν ψυχὴ πρὸς τὸ νοῦ καὶ τὸ σῶμα»[2]. Ὁ Βυθούλκας ἀναφέρεται στὴ λήψη τοῦ ὁμοιοπα­θη­τικοῦ ἱστορικοῦ μὲ τὸν ὅρο «ἐξομολόγηση»[3], ἐνῶ δὲν διστάζει νὰ πεῖ ὅτι τὴν Ὁμοιο­παθητικὴ κυρίως τὴν ἐνδιαφέρουν αὐτὰ ποὺ «στή χριστιανικὴ ἀ­ντίληψη θεωροῦνται σὰν βαθιά, σκοτεινὰ ἁμαρτή­ματα...»[4]. Ἀξιοση­μείωτη εἶναι καὶ ἡ ἀναφορὰ ποὺ κάνει στὸν ἰνδουϊ­στικὸ νόμο τοῦ «κάρμα» σὲ σχέση μὲ τὴν ὁμοιοπαθητικὴ θεραπεί­α[5].

Ἔτσι, ἐκτὸς ἀπ' τὴν ὁλιστικὴ θεώρηση τοῦ κόσμου, τὰ πνευματιστικά, ἀλχημιστικά καὶ μαγικὰ στοιχεῖα ποὺ περιέχει, ἡ Ὁμοιο­πα­θητικὴ δίνει τὸ ὁμοιοπαθητικὸ φάρμακο, ποὺ ἀντιπροσωπεύει τὸ «θεῖο στοιχεῖο», γιὰ ν' ἀποκαταστήσει τὴ ροὴ τῆς θείας οὐσίας τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὁ ὁμοιοπαθητικὸς γιατρὸς ἀναλαμβάνει τὸ ρόλο τοῦ μεσάζοντος ποὺ ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο στὴν ἀπολύτρωση ἀπὸ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα καθὼς καὶ ἀπὸ τὸ φυσικὸ καὶ πνευ­ματικὸ κακό. Eμεὶς ὅμως γνωρίζουμε ὡς χριστιανοὶ ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἐκείνη ποὺ μπορεῖ νὰ λυτρώσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα καὶ τὸ πνευματικὸ κακὸ καὶ νὰ ἀπο­καταστήσει τὴ σχέση Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου, μέσα ὅμως ἀπὸ τὴν μέθεξη τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο[6] καὶ ὄχι μέσα ἀπὸ μιὰ ψευδῆ ταύτιση τῆς οὐσίας τους.

Πρίν κλείσουμε τὸ μεγάλο αὐτὸ θέμα, τὸ ὁποῖο σίγουρα δὲν ἐ­ξαντλείται στὸ πλαίσιο μιᾶς σύντομης μελέτης, πού κυρίως φιλοδοξεῖ νὰ θέσει τὸ ζήτημα καὶ νὰ δώσει ἀφορμὲς γιὰ προβληματισμό, θὰ θέλαμε νὰ ἀναφερθοῦμε πολὺ σύντομα σὲ τρείς ἀκό­μη πλευρές του: α) στὰ αἴτια διαδόσεως μεθόδων ὅπως ἡ Ὁμοιοπα­θη­τική, β) στὸ πῶς ἑρμηνεύεται ἡ δράση τοῦ ὁμοιοπαθη­τι­κοῦ «φαρ­μάκου» στὶς περιπτώσεις ποὺ βλέπουμε νὰ ὑπάρχει θερα­πευτικὸ ἀποτέλεσμα καί γ) στὸ ἐὰν εἶναι πράγματι ἀκίνδυνο τὸ ὁ­μοι­ο­παθητικὸ «φάρμακο», ὅπως ἰσχυρίζονται οἱ ὑποστηρι­κτές του.

Ἐπί τῶν ἀνωτέρω ἄς προβληματιστοῦμε: α) Ποιά εἶναι τά αἴτια διαδόσεως τῶν λεγομένων ἐναλλακτικῶν θεραπειῶν; Δὲν εἶναι ἄμοιροι τῆς εὐθύνης γιὰ τὴν ἐξάπλωση τῶν «ἐναλ­λακτικῶν θεραπειῶν» κάποιοι κακοὶ ἐκπρόσωποι τῆς κλασσικῆς Ἰατρικῆς. Mε τὴν πολυφαρμακία[7] καὶ τὴν ἀπρόσωπη ἀντιμετώ­πι­ση τοῦ ἀ­σθε­νοῦς ἀπὸ τὸ γιατρὸ σὲ πολλὲς περιπτώσεις. Αὐτὲς ὅμως οἱ καταστάσεις, ποὺ σίγουρα πρέπει νὰ διορθωθοῦν, ὀφεί­λονται κυρίως στὴ μή σωστὴ ἄσκηση τῆς ἰατρικῆς. Πολλοὶ κλασ­σικοὶ γιατροὶ δὲν ἔχουν τὴν ὑπομονὴ νὰ πάρουν ἕνα ἐκτενὲς ἱστορικό, τὸ ὁποῖον ἀποτελεῖ τὴ βασικότερη προϋπόθεση γιὰ τὴν ὀρ­θὴ διάγνωση. Ἐξ ἄλλου ἡ σωστὴ ψυχικὴ ἐπικοινωνία γιατροῦ-ἀρ­ρώστου ἀσκεῖ ἀφ' ἑαυτῆς θεραπευτικὸ ἀποτέλεσμα, ἰδιαίτερα στὶς περιπτώσεις τῶν χρονίων ψυχοσωματικῶν ἀσθενειῶν.

Πάντως ἡ ἐξάπλωση τῶν λεγομένων ἐναλλακτικῶν θεραπειῶν (Ὁμοιοπαθητικὴ κ.ἄ.) δὲν εἶναι ἄσχετη καὶ πρὸς τὴν ἐν γένει διάδοση τῶν αἱρέσεων τῆς Νέας Ἐποχῆς καὶ πρὸς τὸ πνεῦμα τῆς πλάνης καὶ τῆς συγχύσεως ποὺ καλλιεργεῖται στὴν ἐποχή μας.

β) Ἑρμηνεία τῆς δράσεως τοῦ ὁμοιοπαθητικοῦ «φαρμάκου»: Στὶς περιπτώσεις ποὺ τὸ «ὁμοιοπαθητικὸ φάρμακο» ἔχει ἀποτε­λέσματα, αὐτὰ θὰ πρέπει νὰ ἀποδοθοῦν κυρίως στὴ δράση τοῦ εἰκονικοῦ φαρμάκου (Placebo)[8]. Δὲν εἶναι σωστὸ αὐτὸ ποὺ λένε μερικοὶ ὅτι αὐτὸ ποὺ μᾶς ἐνδιαφέρει εἶναι μόνο τὸ θεραπευτικὸ ἀποτέλεσμα. Mὴν ξεχνοῦμε ὅτι καὶ στὸ χῶρο τῆς μαγείας ἔχουμε «θεραπεῖες»[9], ὅπως καὶ στὸ χῶρο τῶν λεγομένων χαρισματικῶν προτεσταντῶν κ.ἄ. «Θεραπεῖες» ἔχουμε καὶ μὲ τὴν ἐξωφρενικὴ οὐροθεραπεία[10]. Oἱ θεραπεῖες ὅμως αὐτὲς εἶναι συνήθως προσωρινές. Ἡ ἀρρώστεια μετὰ χτυπᾶ κάπου ἀλλοῦ. Ἐξ ἄλλου, ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη παράδοσή μας, γνωρίζουμε ὅτι ὁ πονηρὸς μπορεῖ νὰ θεραπεύσει τὸ σῶμα, γιὰ νὰ κερδίσει τὴν ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου. Δὲν θὰ πρέπει λοιπὸν νὰ ἀποκλείσουμε καὶ τὸ δαι­μονικὸ στοιχεῖο στὶς «θεραπεῖες», ἰδιαίτερα ὅταν αὐτὲς ἀ­σκοῦ­νται σὲ συσχετισμὸ μὲ πρακτικὲς ἀνατολικῆς προελεύσεως.

Πάντως οἱ ἐναλλακτικὲς θεραπεῖες «πιάνουν» κυρίως σὲ περιπτώσεις ἀσθενειῶν ψυχοσωματικῆς αἰτιολογίας, ἐνῶ στὰ ὀξέα περιστατικὰ «σηκώνουν τὰ χέρια ψηλὰ», δὲν ἔχουν πρόταση γιὰ τὴν ἀντιμετώπισή τους.

Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι ὁ μακαριστὸς π. Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος -Γραμματεὺς τῆς Συνοδικῆς Eπιτροπὴς ἐ­πὶ τῶν Αἱρέσεων μέ­χρι τῆς κοιμήσεώς του καὶ συντονιστὴς τῆς ἀντιαιρετικῆς προσπαθείας σὲ διορθόδοξο ἐπίπεδο, πραγματικὴ αὐθεντία στὰ ζητήματα τῶν αἱρέσεων- πραγματεύεται τὸ θέμα «Ὁμοιοπαθητικὴ» ἐντάσ­σοντάς το στὸ εὐρύτερο κεφάλαιο ποὺ ἐπιγράφεται «Ἀλχη­μεία»[11].

Πράγματι οἱ λεγόμενες Ἐναλλακτικὲς Θεραπεῖες δὲν εἶναι ἄλλο ἀπὸ τὴν ἐπάνοδο τοῦ ἀρχαίου γιατροῦ-μάγου στὴ ζωὴ τῶν συγχρόνων κοινωνιών[12].

γ) Eἶναι ἀκίνδυνα τὰ ὁμοιοπαθητικὰ «φάρμακα»; Τὸ ὁμοιοπα­θητικὸ φάρμακο στὶς συνήθεις ἀραιώσεις ποὺ δίνεται, δὲν περιέχει πρακτικῶς σχεδὸν οὔτε μόριο τῆς ἀρχικῆς οὐσίας[13]. Ὁπότε δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἔχει παρενέργειες, ἀφοῦ εἶναι κατά τό κοινῶς λεγόμενον «νεράκι κοπανιστό». Ἔχουμε ὅμως καὶ τὴν περίπτωση τῶν λεγομένων «νοσωδῶν ὁμοιοπαθητικών φαρμάκων» (nosodes), ποὺ παρασκευάζονται ἀπὸ καρκινωματώδεις ἱστούς, ὑγρὸ φυματιωδῶν σπηλαίων, συφιλιδικά ἐκκρίματα, ἐκκρίματα γονοκοκκικῆς ουρηθρίτιδος κ.λπ.[14] Τὰ «φάρμακα» αὐτὰ εἶναι δυνητικῶς ἐπι­κίνδ­υνα γιὰ τὴν ὑγεία αὐτῶν ποὺ τὰ χρησιμοποιοῦν καὶ ἀντι­βαίνουν στὴν ἰατρικὴ ἠθικὴ καὶ δεοντολογία.

Ἐκεὶ ὅμως ὅπου τὰ περὶ ἀκινδυνότητος τοῦ ὁμοιοπαθητικοῦ «φαρ­μάκου» δὲν ἰσχύουν καθόλου, εἶναι ἡ περίπτωση κατὰ τὴν ὁποία ἀσθενεῖς ποὺ πάσχουν ἀπὸ σοβαρὲς ἀρρώστειες ἐγκατα­λείπουν τὴ θεραπεία ποὺ ἔκαναν στὸ πλαίσιο τῆς κλασσικῆς ἰα­τρικῆς γιὰ νὰ ἀκολουθήσουν κάποια «ἐναλλακτικὴ θεραπευτικὴ μέθοδο» (Ὁμοιοπαθητικὴ κ.ἄ.). Σὲ πολλὲς περιπτώσεις ἡ πορεία τῆς ἀσθενείας τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν, ὅταν πλέον διαπιστώσουν τὸ λάθος τους καὶ ἐπιστρέψουν στὴν κλασσικὴ θεραπεία ποὺ ἐ­φήρ­μοζαν, ἔχει γίνει πλέον μή ἀναστρέψιμη καὶ ἡ εὐθύνη γι' αὐ­τὸ βαρύνει τὶς «ἐναλλακτικὲς θεραπεῖες»[15].

Ἀλλά, ἄς ὁλοκληρώσουμε τό θέμα μας μέ τίς ἑξῆς διαπιστώσεις: Ἀπὸ ὅσα ἀπεκαλύφθησαν μέχρι στιγμῆς, ἔγινε πιστεύουμε φανερό, ὅτι ἡ Ὁμοιοπαθητική, ἐνῶ δὲν ἔχει καμία ἐπιστημονικὴ βάση, ἔχει ὅμως σαφέστατη θεμελίωση στὸ χῶρο τοῦ ἀποκρυ­φισμοῦ καὶ τῶν ἀνατολικῶν θρησκειῶν. Αὐτὸ ἀποδει­κνύ­εται πλήρως ἀπὸ τὰ ἴδια τὰ κείμενα τῶν ἐπιφανεστέρων ὁμοιο­πα­θητι­κῶν παλαιῶν καὶ νέων.

Eἶναι ὑπαρκτὸς ὁ κίνδυνος νὰ δράσει ἡ Ὁμοιοπαθητική, ὅπως καὶ οἱ ὑπόλοιπες «ἐναλλακτικὲς θεραπεῖες τῆς Νέας Ἐποχής» -λόγῳ ἀκριβῶς αὐτῆς τῆς θεμελιώσεως- ὡς γέφυρα ποὺ θὰ ὁδη­γήσει ἀνύποπτους χριστιανοὺς στὶς ἀνατολικὲς θρησκεῖες, ἀμ­βλύ­νοντας, σὲ πρώτη φάση, τὸ ὀρθόδοξο αἰσθητήριό τους.

Eἴμεθα σίγουροι ὅτι οἱ χριστιανοὶ ποὺ καταφεύγουν σ' αὐτὲς τὶς τεχνικὲς ἀγνοοῦν τή διάσταση τοῦ θέματος ποὺ ἀποκαλύπτουμε ἐδῶ. Τοὺς νεοεποχίτες τούς ἐκφράζουν αὐτὲς οἱ «θεραπεῖες». Eἶ­ναι ἡ ἐφαρμογὴ σὲ «ἰατρικὸ» ἐπίπεδο τῶν κοσμοθεωριακῶν τους ἀντιλήψεων. Oἱ ὁμοιοπαθητικοὶ ὅμως ποὺ δηλώνουν χριστιανοί, εἶναι δυνατὸν καὶ ἐπιτρεπτὸν νὰ ἀγνοοῦν αὐτὴ τὴ διάσταση; Πάντως, ἐπειδὴ ἡ Ὁμοιοπαθητικὴ καὶ οἱ ὑπόλοιπες «ἐναλλακτικές», ἢ καλύτερα ἀνορθόδοξες (ἀπορριπτόμενες δηλαδὴ ἀπὸ τὴν κλασ­σικὴ ἰατρικὴ) θεραπευτικὲς μέθοδοι δημιουργοῦν καὶ ποιμαντικὸ πρόβλημα, θὰ ἦταν εὐχῆς ἔργο νὰ ἀσχοληθεῖ μὲ τὸ θέμα αὐτὸ καὶ ἡ Διοικοῦσα Ἐκκλησία σὲ ἐπίπεδο Ἐπισκόπων καὶ Ἱερᾶς Συνόδου.

Ἐμεῖς γιὰ λόγους συνειδήσεως καταθέτουμε τὴν ταπεινή μας συμβολὴ στὸ θέμα αὐτό. Eὐχόμεθα καὶ ἐλπίζουμε νὰ συμβάλει, μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ, στὴ διάλυση τῆς συγχύσεως.

Τὰ περιεχόμενα τοῦ ἐν λόγῳ ἄρθρου ἐκφράζουν θέσεις ἐκκλη­σιαστικὲς καὶ ἀντιαιρετικές καὶ δὲν ἔχουν τὴν πρόθεση νὰ προσβάλουν τὴν τιμὴ καὶ τὴν ὑπόληψη κανενός, τὶς ὁποῖες δηλώνουμε ὅτι σεβόμεθα δεόντως.


[2] Σπ. Διαμαντίδης, «Ὁμοιοπαθητική Ἰατρική», Ἀθήνα 1989, σ. 113.

[3] Γ. Βυθούλκας, «Ἡ Ἐπιστήμη τῆς Ὁμοιοπαθητικῆς», σ. 202.

[4] Στό ἴδιο, σ. 193.

[5] Στό ἴδιο, σ. 201-202.

[6] Εἶναι ἀδύνατη ἡ κοινωνία ὄχι μόνο τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ ἀλλὰ καὶ τῶν θείων προσώπων ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο. Τὸ θέμα ἀναπτύσσει ἄριστα ὁ Ἅγ. Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ἐκφρά­ζοντας καὶ στὸ σημεῖο αὐτὸ τὴν ὀρθόδοξη πατερικὴ παράδοση.

[7] Νὰ σημειώσουμε ὅτι οἱ «ἐναλλακτικὲς θεραπεῖες» δὲν πρέπει νὰ συγχέονται μὲ τὴ φυσικὴ ὑγιεινὴ καὶ θεραπευτικὴ (βοτανοθεραπεία κ.ἄ.) ποὺ βασίζονται στὴ συνταγὴ τοῦ Ἱπποκράτους «οἱ τροφὲς νὰ γίνονται φάρμακα».

[8] Σύμφωνα μέ ἰατρικὲς ἔρευνες ἔχει ἀποτελεσματικότητα ἕως καὶ 30% στὶς περιπτώσεις ποὺ χορηγεῖται.

[9] Ὁ Ὅσιος Πορφύριος ἔκανε λόγο γιὰ ὁμοιοπαθητικὰ χάπια διαβασμένα ἀπὸ μάγους. Βλ. Ἀθ. Ἀβραμίδη «Ἡ Ὁμοιοπαθητικὴ ὑπὸ τὸ πρίσμα τῆς Ἰατρικῆς Ἐπιστήμης», σ. 39.

[10] Xορήγηση οὔρων εἴτε ἀπὸ τὸ στόμα, εἴτε μὲ ἄλλους τρόπος. Βλ. ἀποκρυφιστικὸ περιοδικὸ «Τρίτο Mάτι», τεῦχος Ἰανουαρίου 1998, σσ. 26-34.

[11] π. Ἀντώνιος Αλεβιζόπουλος, «Ὁ ἀποκρυφισμὸς στὸ φῶς τῆς Ὀρθοδοξίας», τεῦχος Γ' Ἀλχημεία, Ἀθήνα 1995, σσ. 77-80.

[12] Dr. David Sneed & Dr. Sharon Sneed, «Kριτικὴ στὴν Ἰατρικὴ τῆς Νέας Ἐποχής», ἔκδ. Στερέωμα, σ. 13.

[13] Ἀθ. Ἀβραμίδης, ὅπως ἀνωτ., σσ. 8-11.

[14] Γ. Βυθούλκας, «Ἡ ἐπιστήμη τῆς Ὁμοιοπαθητικῆς», Ἐκδόσεις Kέντρου Ὁμοιοπαθητικῆς Ἰατρικῆς (K.O.Ι.). Ἀθήνα 1990, σσ. 145, 172.

[15] Βλ. σχετικῶς τὴν ἀναλυτικὴ ἀναφορὰ καὶ τεκμηριωμένη κριτικὴ ποὺ ἀσκεῖ ὁ Ἰατρικὸς Σύλλογος Ἀθηνῶν (Ι.Σ.Α.) στὶς λεγόμενες ἐναλλακτικὲς θεραπεῖες, ἢ πιό σωστὰ Ἀνορθόδοξες Θεραπευτικὲς Mεθόδους (ΑΝ.ΘE.M.), σύμφωνα μέ τὴν ὁρολογία τοῦ Ι.Σ.Α., καὶ ἡ ὁποία δημοσιεύεται στὸ βιβλίο τοῦ καθηγητοῦ κ. Ἀθανασίου Ἀβραμίδη μὲ τίτλο «Ἀνορθόδοξες Θεραπευτικὲς Mέθοδοι τῆς «Νέας Ἐποχῆς», Ἐκδόσεις «Φωτοδότες», Ἀθήνα 1998, σ. 165, κ.ἑ.