Ο άγιος Αρτέμιος (προστάτης της ελληνικής αστυνομίας)

Τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος Ἀρτεμίου

20 Ὀκτωβρίου

Τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου

Ἡ Ἐκκλησία μας προσεύχεται, ἀγαπητοί μου. Προσεύχεται ὑπὲρ ὅλων τῶν ἀνθρώ­πων, ἀλλὰ ἰδιαιτέρως προσεύχεται στὴ θεία Λειτουργία ὑπὲρ τῶν ἐνόπλων δυνάμεων, ὑ­πὲρ τοῦ στρατοῦ. Ἂν προσέξετε –καὶ δὲν ἔ­χει τίποτε τὸ περιττὸ ἡ Ἐκκλησία μας–, κοντὰ στὴ λέξι «στρατὸς» προσθέτει καὶ μία λέξι, ποὺ προσδιορίζει τὴν ἀποστολὴ τοῦ στρατοῦ μας· διότι ὅλα τὰ πράγματα τῆς Ἐκκλησίας εἶνε ἐν σοφίᾳ. Δὲν λέει «ὑπὲρ τοῦ στρατοῦ» ἁπλῶς, ἀλλὰ «ὑπὲρ τοῦ φιλοχρίστου ἡμῶν στρατοῦ». Ὁ προσδιορισμὸς αὐτὸς σημαίνει, ὅτι ὁ στρατός μας εἶνε «φιλόχριστος», ἀγαπάει δηλαδὴ τὸ Χριστό.

Aὐτὸ ὅμως θέτει ἕνα μεγάλο ἐρώτημα. Ὁ στρατός μας ἀγαπάει ὄντως τὸ Χριστό; Πολλοὶ ἀμ­φιβάλλουν. Διότι πῶς νὰ ποῦμε ὅτι κάποιος ἀ­γαπάει τὸ Χριστό, εἴτε στρατιώτης εἴτε ἀξι­ωματικός, ὅταν ἀπ᾿ τὸ πρωὶ ὣς τὸ βράδυ βλαστημάῃ τὸ ὄνομά του; Πῶς νὰ ποῦμε ὅτι αὐ­τὸς ἀνήκει στὸν «φιλόχριστο» στρατὸ τῆς πατρίδος μας, ἡ ὁποία εἶνε τὸ μόνο ἔθνος μὲ ἔμ­­βλημα τὸν τίμιο σταυρό; Δὲν πρέπει λοι­πὸν νὰ ὀνομάζεται μόνο, ἀλλὰ καὶ νὰ εἶνε «φι­λόχριστος» ὁ στρατός μας.
Ὁ στρατός, ὅπως γνωρίζουμε, διακρίνεται σὲ πολλὰ σώματα. Καὶ ὅλα τὰ σώματα τοῦ στρατοῦ ἔχουν προστάτες ἁγίους. Τὸ πεζικό μας ἔχει τὸν ἅγιο Γεώργιο. Τὸ ναυτικό μας ἔ­χει τὸν ἅγιο Νικόλαο. Ἡ ἀεροπορία μας ἔχει τοὺς ἀγγέλους, τοὺς Ταξιάρχας. Καὶ οἱ δυνάμεις τῆς ἀστυνομίας μας ἔχουν τώρα τελευταίως προστάτη τους τὸν ἅγιο Ἀρτέμιο.
Γιατί ἡ ἀστυνομία ἐξέλεξε ὡς προστάτη της τὸν ἅγιο Ἀρτέμιο; Ἂν διαβάσετε τὸν βίο τοῦ ἁγίου, θὰ δῆτε ὅτι ὑπάρχει λόγος.

* * *

Ὁ ἅγιος Ἀρτέμιος ἔζησε, ἀγαπητοί μου, στὰ πρῶτα χρόνια τοῦ Βυζαντίου καὶ στὶς ἡμέρες τοῦ πρώτου Χριστιανοῦ βασιλέως, τοῦ Μεγά­λου Κωνσταντίνου (288-337 μ.Χ.). Ἀνῆκε στὴν ἀνώτερη κοινωνία καὶ εἶχε τὸ ἀξίωμα τοῦ πατρικίου. Ὑπηρέτησε στὶς λεγεῶνες τοῦ στρατοῦ καὶ ἀγωνίστηκε κάτω ἀπὸ τὸ ἔνδοξο λάβαρο τοῦ τιμίου σταυροῦ μὲ τὸ σύνθημα «Ἐν τούτῳ νίκα». Ἦταν πιστὸς στὸ Χριστὸ καὶ ἀ­φωσιωμένος στὸν βασιλέα. Ἔτσι ἔλαβε μέρος σὲ μάχες κατὰ τῶν εἰδωλολατρῶν. Γιὰ τὴν ἀν­δρεία του ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος τὸν ἐξετίμη­σε. Τὸν προήγαγε καὶ σὲ ἀνώτερα κρατικὰ ἀξιώματα. Tὸν ἔκανε δοῦκα καὶ αὐγουστάλιο τῆς μεγάλης πόλεως Ἀλεξανδρείας, δηλαδὴ ἀνώτατο πολιτικὸ καὶ στρατιωτικὸ διοικητὴ στὴν Ἀφρική, σὲ μεγάλη περιφέρεια τοῦ ἀπεράντου Ῥωμαϊκοῦ κράτους.
Mὲ πιστότητα ὁ ἅγιος Ἀρτέμιος ἐκτελοῦσε τὶς δι­αταγὲς τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου καὶ τῶν διαδόχων του. Ἀλλὰ μετὰ τὸν Μέγα Κωνσταντῖνο ἡ κρατικὴ ἐξουσία περιῆλθε σὲ τυ­ραννικὰ χέρια. Στὸ θρόνο τῆς Κωνσταντινου­πόλεως ἀνέβηκε ἕνας ἀντίχριστος βασιλιᾶς, ὁ Ἰουλιανὸς ὁ Παραβάτης (361-363 μ.Χ.). Αὐ­τός, ἐν τῇ μωρίᾳ του, ἤθελε νὰ ἐπαναφέρῃ στὸ κρά­τος τὴν εἰδωλολατρία. Μισοῦσε τὴ χριστι­ανικὴ πίστι, ἔβγαζε ἀντιχριστιανικοὺς νόμους καὶ διαταγές, γκρέμιζε χριστιανικοὺς ναούς, τμωροῦσε καὶ βασάνιζε Χριστιανοὺς ποὺ δὲν ἤθελαν ν᾿ ἀρνηθοῦν τὴν πίστι τους.
Τότε ὁ ἅγιος Ἀρτέμιος ἐπρόβαλε ἀντίστασι. Ἀρ­νήθηκε νὰ ὑπακούσῃ σὲ τέτοιους ἀντιχριστι­ανικοὺς νόμους. Καὶ προτίμησε, ὄχι ἁ­πλῶς νὰ χάσῃ τὴν ἐπιφανῆ θέσι του, ἀλλὰ καὶ νὰ ὑποστῇ πολυώδυνο μαρτύριο γιὰ τὴν ἀγάπη καὶ τὴ δόξα τοῦ Χριστοῦ.

Ἄκουσε, ὅτι ὁ Ἰουλιανὸς στὴν Ἀντιόχεια τῆς Συρίας τιμωρεῖ τοὺς Χριστιανούς. Αἰσθάν­θηκε λοιπὸν ἀλληλεγγύη πρὸς τοὺς διωκομένους. Καὶ χωρὶς νὰ τὸν ὑποχρεώνῃ κανείς, ὁ ἅγιος Ἀρτέμιος ἀφήνει τὴν Ἀλεξάνδρεια καὶ πηγαίνει ἐκεῖ αὐτόκλητος. Παρουσιάζεται ἐμ­πρὸς στὸν αὐτοκράτορα καὶ τὸν ἐλέγχει γιὰ τοὺς διωγμοὺς καὶ τὶς παρανομίες του κα­τὰ τῶν Χριστιανῶν. Ὁ Ἰουλιανὸς ἐκπλήσσεται. Βλέπει, ὅτι ὁ διοικητὴς τῆς Ἀλεξανδρείας ὄχι μόνο εἶνε Χριστιανός, ἀλλὰ καὶ κινεῖται ἔξω ἀ­πὸ τὴν περιοχή του. Τοῦ θέτει τὸ ἐρώτημα·

–Πιστεύεις στὸ Χριστό;
–Ναί, πιστεύω.
–Σὲ διατάζω νὰ τὸν ἀρνηθῇς, νὰ τὸν βλαστη­μήσῃς, καὶ νὰ προσκυνήσῃς τὰ εἴδωλα.
–Αὐτὸ δὲν γίνεται.
Ἀμέσως τὸν συλλαμβάνει καὶ τὸν καθαιρεῖ· ἀπὸ ἀνώτερο στρατηγό, ποὺ ἤτανε, τὸν κατε­βάζει στὴν τάξι τοῦ ἁπλοῦ στρατιώτη. Καὶ με­τὰ τὸν ὑποβάλλει σὲ φοβερὰ μαρτύρια. Φρίττει κανεὶς ὅταν διαβάζει τὰ μαρτύρια τοῦ ἁγίου Ἀρτεμίου. Τὸν χτύπησαν μὲ νεῦρα ζῴου· τοῦ ἔξυσαν τὴν πλάτη μὲ μυτερὰ τριβόλια καὶ τὰ πλευρὰ μὲ ἄγκιστρα· τοῦ τρύπησαν τὰ βλέ­φαρα· τὸν συνέθλιψαν ἀνάμεσα σὲ δυὸ μεγά­λες πέτρες· τοῦ ἔβγαλαν τὰ μάτια, τοῦ συνέτριψαν τὸ σῶμα. Ἀλλ᾿ ἐκεῖνος ἔμεινε πιστὸς μέχρι τέλους. Τέλος τὸν ἀποκεφάλισαν. Ἔτσι μαρτύρησε, καὶ γι᾿ αὐτὸ τιμᾶται ἀπὸ τὴν Ἐκ­κλησία ὡς μεγαλομάρτυς.

* * *

Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία ὁ ἅγιος Ἀρ­τέμιος τιμᾶται, ὅπως εἴπαμε, καὶ ἀπὸ τὴν ἀ­στυνομία μας. Καὶ ἐξηγεῖται τώρα γιατί. Διότι στὴ ζωή του ἔκανε ἔργο ἀνάλογο μὲ τὴ σημε­ρινὴ ἀποστολὴ τῆς ἀστυνομίας.
Ποιά εἶνε λοιπὸν ἡ ἀποστολὴ τοῦ ἀστυνομι­κοῦ ὀργάνου, σύμφωνα μὲ τὸ ὑπόδειγμα τοῦ προστάτου τοῦ σώματος ἁγίου Ἀρτεμίου; Ναί, εἶσαι στρατιώτης τῆς πατρίδος καὶ θὰ ὑ­πακούῃς. Θὰ ὑπακούῃς στὸ κράτος – πότε ὅ­μως; ὅταν τὸ κράτος βαδίζῃ τὴν ὀρθὴ ὁδό. Τότε θὰ ὑπακούῃς· διότι ἡ ὑποταγὴ στὶς ἀρ­χὲς καὶ ἐξουσίες εἶνε ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ (βλ. Ῥωμ. 13,1-7. Τίτ. 3,1).
Ἀλλ᾿ ἐὰν ὑποθέσουμε ὅτι τὴν ἐξουσία τοῦ κράτους δὲν τὴν ἔχουν πλέον ἄνθρωποι εὐ­σε­βεῖς, πιστοὶ καὶ ἀφωσιωμένοι στὸ Θεό, ἀλλὰ τὴν ἔχουν ἄπιστοι, ἄνθρωποι ποὺ ζητοῦν τὴ δι­άλυσι κάθε ὡραίου καὶ ἀγαθοῦ πράγματος, τότε τίθεται τὸ ἐρώτημα· θὰ ὑπακούσῃς σὲ τέτοιους ἄρχοντες; Ἐδῶ εἶνε τὸ πρόβλημα.
Αὐτὸ τὸ πρόβλημα σήμερα δὲν ὑφίσταται. Παλαιότερα ὅμως τὸ ἀντιμετώπισαν οἱ ἀστυνομικοί. Κάποτε μία μικρὴ μειοψηφία θέλησε νὰ καταλάβῃ τὴν Ἑλλάδα καὶ νὰ ἐξαλείψῃ κάθε τι τὸ Ἑλληνικό· καὶ Ἐκκλησία, καὶ πατρίδα, καὶ ὅ,τι ἄλλο εὐγενὲς καὶ φιλότιμο δημιούργησε αὐτὸς ὁ τόπος. Τότε ἐκλήθη καὶ ἡ ἀστυνομία τῆς Ἑλλάδος νὰ ὑπακούσῃ. Ὑπήκουσε; Ὄχι. Εἶνε τὸ σῶμα τὸ ὁποῖο στὴ μεγαλύτερη πλειοψηφία δὲν πειθάρχησε. Ἀρνήθηκε νὰ ὑ­πακούσῃ. Καὶ τὸ πλήρωσε ἀκριβά. Δύο τάξεις πλήρωσαν αὐτὸ τὸ τίμημα· κληρικοὶ καὶ ἀστυνομικοί. Τὸ τί ὑπέφεραν δὲν περιγράφεται. Ὑ­πέστησαν μαρτύρια. Τὸ δὲ Σύνταγμα Μακρυγιάννη ἔμεινε γνωστό. Ἐὰν κάποιος συν­ετέλεσε νὰ κυματίζῃ ἡ γαλανόλευκη στὸν Παρ­θενῶνα καὶ στὸ Λευκὸ Πύργο, αὐτὸς εἶνε τὸ σύνταγμα τῆς χωροφυλακῆς. Δὲν ὑπήκου­σε καὶ δὲν ὑπέκυψε. Ἀγωνίστηκε μέχρι τέλους, καὶ οἱ λίγοι αὐτοὶ νίκησαν τοὺς πολλούς.
Ἰδού λοιπὸν αὐτοί, οἱ νέοι Ἀρτέμιοι. Ἔτσι κ᾿ ἐσύ. Θὰ ὑπακούῃς, θὰ πειθαρχῇς στὸ κράτος· ἂν ὅμως ἡ ἐξουσία τοῦ κράτους περιέλθῃ σὲ ξένες δυνάμεις, σὲ σατανικὲς δυνάμεις, τότε ὀφείλεις νὰ προτιμήσῃς τὸν ἔνδοξο θάνατο παρὰ μία ἀτιμασμένη ζωή.
Προσφέρει ὑπηρεσίες ἡ ἀστυνομία. Θυμᾶ­μαι τὸ 1944-45 στὴν Κοζάνη, ποὺ δὲν ὑπῆρχε ἀστυνομία, τί ὑπέφεραν οἱ ἄνθρωποι. Ἔτρεμαν. Κι ὅταν ἀκούστηκε, ὅτι ἔρχεται ἀπὸ τὴν Ἀθήνα ἕνας λόχος τοῦ Συντάγματος Μακρυγιάννη, τὸ τί ἔγινε δὲν περιγράφεται. Χτύπησαν χαρμόσυνα οἱ καμπάνες, καὶ βγῆκαν ὅλοι οἱ κάτοικοι ἔξω, δυὸ χιλιόμετρα μα­κριά, καὶ οἱ νεάνιδες ἔρραιναν μὲ ἄνθη τοὺς ἀστυνομικούς. Διότι χωρὶς ἀστυνομία τὰ πράγματα εἶ­νε πολὺ ἐπικίνδυνα.
Mπορεῖτε νὰ φανταστῆτε μία πόλι χωρὶς ἀστυνομία; Θὰ γίνουν τοῦ κόσμου τὰ ἐπεισόδια καὶ οἱ διαρρήξεις. Φόβος καὶ τρόμος θὰ ἐ­πικρατήσῃ. Ἐνῷ τώρα; Τὴν ὥρα ποὺ ἐσὺ κοι­μᾶ­σαι, ὁ ἀστυνομικὸς δὲν κοιμᾶται· περιπολεῖ στοὺς δρόμους. Ἀστυνομικοὶ καὶ κληρικοὶ εἶ­νε οἱ μόνοι ποὺ δὲν ἔχουν ἀπεργίες· δὲν δι­εκ­δικοῦν αὐτοὶ δικαιώματα ὅπως οἱ ἄλλοι συν­δικαλισταί. Γι᾿ αὐτὸ ὅλοι ὀφείλουμε εὐγνωμοσύνη στὴν ἀστυνομία.

* * *

Ἕλληνες ἀστυνομικοί, παιδιὰ τῆς ἀγαπη­τῆς μας πατρίδος! Μιμηθῆτε τὸν συνάδελφό σας ἅγιο Ἀρτέμιο. Φρουρεῖτε τὴν τάξι. Πει­θαρχεῖτε στὶς νόμιμες καὶ κανονικὲς ἀρχὲς τῆς πολιτείας μέσα στὸ πλαίσιο τῶν αἰωνίων ἀρχῶν τοῦ Εὐαγγελίου. Οἱ ἔνδοξοι συνάδελφοί σας φωνάζουν ἀπὸ τοὺς τάφους· Φανῆτε γενναῖοι στὴν ἐκτέλεσι τοῦ καθήκοντος!

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν 20-10-1991. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 20-10-2002, ἐπανέκδοσις 17-9-2015.