Θρονιασμένη στο παρεκκλήσι που κτίσθηκε γι’ Αυτήν, κοντά στην πύλη
της μεγάλης μονής των Ιβήρων του Αγίου Όρους η τεράστια (1,37Χ0,94 μ.)
εικόνα της Παναγίας είναι η Πορταΐτισσα, η άγρυπνη θυρωρός του
μοναστηριού και του Αγίου Όρους, δέκα αιώνες τώρα και, όπως υποσχέθηκε,
για πάντα!
Η ιστορία Της, καθώς τη διασώζει η παράδοση, εντυπωσιακή:
Στη Νίκαια της Μικράς Ασίας
Αρχές του 9ου μ.Χ. αιώνα. Ήταν τα χρόνια που η δεινή μανία
της εικονομαχίας κυνήγησε και έδιωξε από εκκλησιές και από σπίτια τις
άγιες εικόνες και γέμισε με νέα ονόματα τα μαρτυρολόγια της Εκκλησίας
μας.
Στη Νίκαια της Μικράς Ασίας μια μικρή οικογένεια, μάνα και
μοναχογιός, φύλαγαν και τιμούσαν κρυφά σε δικό τους ναό την εικόνα της
Κυρίας Θεοτόκου. Την ανακάλυψαν εικονομάχοι στρατιώτες και απειλούσαν να
την καταστρέψουν. Τους υποσχέθηκε χρήματα η χήρα μάνα και πήρε
προθεσμία μιας μέρας για να τους την παραδώσει. Προσευχήθηκαν για
τελευταία φορά στην εικόνα τους οι δυό προσκυνητές της. Και ύστερα με
απαντοχή την έριξαν στη θάλασσα.
–Δέσποινα Θεοτόκε, εσύ μπορείς να διασώσεις και μας και την εικόνα σου!
Ταξίδι στα κύματα
Και είδαν έκπληκτοι την εικόνα τους όρθια πάνω στα κύματα να κατευθύνεται προς τα δυτικά.
Ο κίνδυνος να πληρώσουν με τη ζωή τους την πράξη τους ήταν μεγάλος.Η μάνα συμβούλεψε τον γιο της:
–Εσύ, παιδί μου, να φύγεις. Η δική μου ζωή έτσι κι αλλιώς τελειώνει.
Έφυγε ο νέος. Κατευθύνθηκε στη Θεσσαλονίκη κι απ’ εκεί ο δρόμος και ο
πόθος τον έφεραν στο Άγιο Όρος μοναχό, εκεί όπου αργότερα ιδρύθηκε η
μονή των Ιβήρων. Την περιγραφή, την ιστορία της εικόνας τους, το
θαυμαστό της ταξίδι, τη λαχτάρα του να την ξαναβρεί τη διηγήθηκε στους
συμμοναστές του κι εκείνοι την παρέδωσαν στους επόμενους…
Πέρασαν 170 χρόνια και η εικόνα δεν είχε φανεί πουθενά.
Ήρθα να γίνω φρουρός σας!
1004 μ.Χ., βράδυ. Ένα παράξενο θέαμα αντίκριζαν για μέρες οι Ιβηρίτες
μοναχοί. Μια πύρινη στήλη έφθανε από τη θάλασσα στον ουρανό. Κατέβηκαν
στην ακροθαλασσιά και διαπίστωσαν πως μια εικόνα ήταν στη βάση της
πύρινης στήλης. Επεχείρησαν να την προσεγγίσουν και να τη βγάλουν, μα
εκείνη απομακρυνόταν. Έχαναν έναν θησαυρό! Έκαναν δέηση να τους τον
χαρίσει ο Κύριος!
Η Κυρία των Αγγέλων καθοδήγησε τον ασκητή Γαβριήλ και κείνος
περπάτησε πάνω στα κύματα σαν σε ξηρά, παρέλαβε εκστατικός την εικόνα
και όλοι μαζί την έφεραν και την τοποθέτησαν τιμητικά στο ιερό βήμα του
Καθολικού, του κεντρικού δηλαδή ναού του μοναστηριού. Εκεί Της έπρεπε!
Όμως, το άλλο πρωί η εικόνα… έλειπε! Την έκλεψαν; Ποιοι; Και πώς; Συναγερμός στο μοναστήρι. Έρευνα!
Όχι, δεν χάθηκε η εικόνα! Διάλεξε άλλον τόπο να σταθεί: Πάνω από την πύλη του μοναστηριού.
Την επανέφεραν στο Καθολικό, μα και πάλι το άλλο και το άλλο πρωί τη
βρήκαν στην είσοδο της μονής τους. Προβληματίζονται, ώσπου πάλι στον
ασκητή Γαβριήλ η Κυρία Θεοτόκος φανερώνει την απόφασή Της:
–Ήρθα στο μοναστήρι σας, όχι για να με φυλάξετε, αλλά για να γίνω φύλακας και φρουρός σας!
Κατάλαβαν οι ευλαβικοί μοναχοί. Έκτισαν εκεί, στα αριστερά της πύλης
του μοναστηριού τους, παρεκκλήσι και εκεί απόθεσαν την ιερή εικόνα και
εκεί βρίσκεται μέχρι σήμερα, Πορταΐτισσα και Φρουρός τους.
Κάθε Δεκαπενταύγουστο πλήθη προσκυνητών τη συνοδεύουν μαζί μέτούς
Ιβηρίτες μοναχούς από το παρεκκλήσι στο καθολικό, για να τελεσθεί εκεί ο
εσπερινός και η πανηγυρική Θεία Λειτουργία. Και την Λαμπροτρίτη –γιορτή
για την ανεύρεσή της– μετά τον Όρθρο λιτανεύεται με τιμή στα κτήματα
και τα παρεκκλήσια του μοναστηριού∙και στο Κάθισμα και το Αγίασμα, στον χώρο της παραλίας, όπου την πρωτοτοποθέτησε ο άγιος Γαβριήλ ο ασκητής, τελείται η Θεία Λειτουργία.
Ο άγιος Βάρβαρος
Δικό της είναι και το άλλο θαύμα:
Κατά τον 14ο αιώνα ο Άραβας αρχιπειρατής Ραχάι έβαλε στόχο τη μονή των Ιβήρων. Έστειλε πειρατές να τη λεηλατήσουν, μα γύρισαν άπρακτοι.
–Μια γυναίκα μάς εμπόδισε, του είπαν.
–Η φαντασία σας είναι, είπε θυμωμένος, και όρμησε αυτός στο
μοναστήρι. Βρέθηκε μπροστά στην Πορταΐτισσα. Έβγαλε το ξίφος του και τη
χτύπησε με μανία στο πρόσωπο. Αίμα ανάβλυσε από την πληγή και τον
περιέλουσε. Συγκλονίστηκε ο βάρβαρος. Η παράδοση τον θέλει να μένει στο
μοναστήρι, να βαφτίζεται και να γίνεται μοναχός με το όνομα Δαμασκηνός.
Αυτός όμως προτιμούσε να τον ονομάζουν Βάρβαρο. Έζησε μέχρι το τέλος της
ζωής του ασκητικά και αγιασμένα μπροστά στην εικόνα της Κυρίας
Θεοτόκου, της Πορταΐτισσας, στο Πρόσωπο της οποίας μέχρι σήμερα
διακρίνεται η πληγή και το ξεραμένο αίμα. Είναι ο άγιος Βάρβαρος, που
απεικονίζεται με στολή πειρατού σε τοιχογραφία σε ναΰδριο της Μονής.
Ας είναι η Παναγία μας για πάντα Πορταΐτισσα και της Πατρίδας μας!
π.
Βασικές πηγές:www.saint.gr/4355/saintaspx/index.aspx – Ὀρθόδοξος Συναξαριστής
Ἀρχιμ. Νεκτ. Ζιόμπολα, Σαράντα εἰκόνες τῆς Παναγίας, Ἀθήνα 2004.
«Πρός τή ΝΙΚΗ», Αύγουστος 2018
