Πέμπτη 30 Απριλίου 2020

Ποῦ πηγαίνει ὁ κόσμος;



Στὶς ἀρχὲς κάθε χρόνου, ὅπως θὰ εἶναι γνωστὸ καλοί μου φίλοι, συνέρχεται στὸ Νταβὸς τῆς Ἑλβετίας, τὸ λεγόμενο «Παγκόσμιο Οἰκονομικὸ Φόρουμ». Σ’ αὐτὸ συμμετέχουν ἐκπρόσωποι τῆς παγκόσμιας πολιτικῆς καὶ οἰκονομικῆς ἐλίτ, οἱ ὁποῖοι ἀσχολοῦνται μὲ τὴν πορεία τῶν πραγμάτων τοῦ πλανήτη.

Κατὰ τὴν φετινή του σύνοδο (ἔγινε τὸν Ἰανουάριο 2020), διαπίστωσαν ὅτι τὸ ὑφιστάμενο καπιταλιστικὸ σύστημα βρίσκεται καὶ πάλι σὲ κρίση, ἔχοντας – πέραν ἀπὸ τὴν καταστροφὴ τοῦ περιβάλλοντος – διευρύνει κατὰ πολὺ τὶς ἀνισότητες μὲ ἀποτέλεσμα οἱ κοινωνίες νὰ βρίσκονται στὰ πρόθυρα τῆς ἀπελπισίας! Μάλιστα 1 στοὺς 3 πολίτες τῶν χωρῶν τοῦ ΟΟΣΑ βρίσκεται ἤδη στὰ ὅρια τῆς φτώχειας!!! Ἔτσι ἀνατρέπεται ἡ πεποίθηση δεκαετιῶν ὅτι τὸ καπιταλιστικὸ σύστημα δίνει σὲ ὅλους εὐκαιρία γιὰ εὐημερία.
Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ὅτι παρουσιάστηκε ἐκεῖ καὶ δημοσκόπηση τῆς ἑταιρείας Edelman, ἡ ὁποία ἔγινε σὲ 28 χῶρες καὶ σὲ δεῖγμα 38.000 πολιτῶν, ἀπ’ τὴν ὁποία προέκυψε ὅτι ἡ πλειοψηφία αὐτῶν (56%) πιστεύει ὅτι ὁ καπιταλισμὸς δὲν ἐξυπηρετεῖ τὸ δημόσιο συμφέρον καὶ ὅτι κάνει περισσότερο κακὸ παρὰ καλό!
* * *
Ἀλλὰ δὲν εἶναι μόνο αὐτὴ ἡ δημοσκόπηση. Τὰ τελευταῖα χρόνια, ἀπὸ πλῆθος δημοσκοπήσεων ποὺ γίνονται προκύπτει, ὅτι συνεχῶς ἐπιδεινώνεται τόσο ἡ συνοχὴ τῶν κοινωνιῶν ὅσο καὶ ἡ βιωσιμότητα τοῦ πλανήτη.
Τὸ συμπέρασμα αὐτὸ ἔρχεται νὰ ἐπιβεβαιωθεῖ καὶ ἀπὸ τὴν παγκοσμίως διογκούμενη δυσαρέσκεια, ἡ ὁποία ἐκφράζεται ποικιλοτρόπως. Ἕνα μεγάλο θέμα στὸ ὁποῖο, Θεοῦ θέλοντος, θὰ ἀναφερθοῦμε σὲ ἄλλο φύλλο.
Ἐπιπλέον δέ, αὐτὴ ἡ παγκόσμια δυσαρέσκεια, ὁδηγεῖ καὶ σὲ ἄλλες καταστάσεις, ὅπως εἶναι ἡ ἄνοδος τοῦ ἐθνικισμοῦ, τοῦ λαϊκισμοῦ, τῶν ἀκραίων πολιτικῶν φαινομένων κ.λπ. ποὺ κάνει, ἀκόμη καὶ τοὺς εἰδικούς, νὰ μιλᾶνε γιὰ τὸ τέλος τῆς παγκοσμιοποίησης!
Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι, ἡ μεγαλύτερη δυσ­φορία βρίσκεται μεταξὺ τῶν νέων, ὅπως παραδέχθηκε καὶ ὁ ἱδρυτὴς τοῦ Φόρουμ αὐτοῦ, Κλάους Σβάμπ. Ἀκόμη καὶ στὶς ΗΠΑ τὸ 51% τῶν νέων ἡλικίας 18-29 ἐτῶν προτιμοῦν τὸν σοσιαλισμὸ ἀπὸ τὸν καπιταλισμό! Ἀκόμη καὶ στὸ Παν­επιστήμιο τοῦ Χάρβαρντ ὑπάρχει τὸ μάθημα ἐπιλογῆς «Ἂς ξανασκεφτοῦμε τὸν καπιταλισμό». Ὅταν ξεκίνησε τὸ 2012 τὸ παρακολούθησαν 28 φοιτητές. Τώρα αὐτοὶ εἶναι 300!
Δὲν εἶναι καθόλου τυχαῖο ἀκόμη, πὼς κατὰ τὴν φετινὴ συνάντηση τοῦ ἐν λόγῳ Φόρουμ, ἔγιναν σκέψεις γιὰ οὐσιαστικὲς πολιτικὲς καὶ οἰκονομικὲς μεταρρυθμίσεις ἀκόμη καὶ στὶς ΗΠΑ!!! Τὸ δὲ ἀμερικανικὸ περιοδικὸ Foreign Affairs ποὺ ἐν πολλοῖς ὑποστηρίζει τὸ «σύστημα» ἀφιέρωσε πρόσφατο τεῦχος του στὸ μέλλον τοῦ καπιταλισμοῦ!
Λέτε γι’ αὐτό, ὅλως ξαφνικά, νὰ ἔβγαλαν τὴν Ἑλλάδα ἀπὸ τὰ μνημόνια καὶ ὅλως ξαφνικὰ ἐπίσης, πηγαίνουν ὅλα τόσο καλὰ μὲ τὴν οἰκονομία μας ποὺ ὅλοι πλέον (Ε.Ε., «θεσμοί», οἶκοι ἀξιολόγησης κ.λπ.) ἔφθασαν νὰ τήν… ἀναβαθμίζουν στὶς ἀξιολογήσεις τους;!!!
Καὶ ποιὸ ἦταν τὸ σύνθημα τοῦ φετινοῦ συμποσίου; Τὸ νὰ ὑπάρξει ἕνας κόσμος «περισσότερο ἀλληλέγγυος καὶ βιώσιμος». Πολὺ καλό, βέβαια! Ὅμως πῶς μπορεῖ νὰ γίνει αὐτό, ὅταν στὴ φύση της ἡ παγκοσμιοποίηση (ἢ μὲ ἄλλα λόγια ὁ παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμὸς) αὐτὸ ποὺ κάνει εἶναι νὰ διευρύνει στὸν ἀπόλυτο βαθμὸ τὶς ἀνισότητες τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ καὶ τὴν καταστροφὴ ἀκόμη καὶ αὐτοῦ τοῦ περιβάλλοντος;
Καὶ γιὰ νὰ περιοριστοῦμε μόνο στὸ πρῶτο, πῶς μποροῦν νὰ ἔρθουν πραγματικὰ κοντὰ οἱ ἐλάχιστοι δισεκατομμυριοῦχοι τοῦ πλανήτη, μὲ τὰ πλήθη (ἢ τοὺς παρίες;) τῶν πολιτῶν;
* * *
Ἀλλ’ ἀξίζει στὸ σημεῖο αὐτὸ νὰ δοῦμε τὴν τόσο ἀποκαλυπτικὴ γλώσσα τῶν ἀριθμῶν. Ἔχουμε λοιπόν…
• 26 δισεκατομμυριοῦχοι κατέχουν ὅσο πλοῦτο διαθέτει τὸ ἥμισυ τοῦ παγκοσμίου πληθυσμοῦ, δηλαδὴ 3,8 δισεκατομμύρια ἄνθρωποι !!!
• Ἡ περιουσία τῶν 500 πλουσιοτέρων ἀνθρώπων φθάνει τὰ 5,9 τρισεκατομμύρια δολλάρια!!!
• Μόλις τὸ 0,8% τοῦ παγκοσμίου πληθυσμοῦ ἔχει περιουσία πάνω ἀπὸ 1 ἑκατ. δολλάρια!!!
• Τὸ 64% τοῦ παγκοσμίου πληθυσμοῦ ἔχει περιουσία κάτω ἀπὸ 10.000 δολλάρια!!!
• Λιγότερο ἀπὸ τὸ 1% τοῦ παγκοσμίου πληθυσμοῦ ἐλέγχει σχεδὸν τὸ ἥμισυ (46%) τοῦ πλούτου!!!
• Τὸ φτωχότερο 70% τοῦ παγκοσμίου πληθυσμοῦ ἔχει λιγότερο ἀπὸ τὸ 3% τοῦ πλούτου!!!
• Ὁ παγκόσμιος ἰδιωτικὸς πλοῦτος εἶναι ἄνω τῶν 300 τρισεκ. δολλαρίων!!!
• Τὰ τελευταῖα 20 χρόνια ὁ ἀριθμὸς τῶν ἑκατομμυριούχων αὐξήθηκε κατὰ 160%, τῶν δὲ δισ­εκατομμυριούχων κατὰ 220% !!!
• Οἱ 2.101 δισεκατομμυριοῦχοι (τόσοι εἶναι αὐτοί!) αὔξησαν τὴν περιουσία τους κατὰ 34,5% μόλις σὲ ἕνα χρόνο (τὸ 2019) στὸ ἐπίπεδο τῶν 8,5 τρισεκ. δολλαρίων!!!
• Ἡ μεσαία τάξη ὅλο καὶ συρρικνώνεται, ὅλο καὶ λιγοστεύει. Γιὰ παράδειγμα αὐτὴ ἀκόμη καὶ στὶς ΗΠΑ μειώθηκε τὰ τελευταῖα χρόνια ἀπὸ τὸ 60% στὸ 49%, σὲ παγκόσμιο ἐπίπεδο δὲ αὐτὴ εἶναι μόλις τὸ 26% τοῦ παγκοσμίου πληθυσμοῦ!!!
• Στὴ χώρα μας τὸ 2000 μ.Χ. ἡ μεσαία τάξη ἀποτελοῦσε τὸ 50% περίπου τοῦ πληθυσμοῦ, τώρα εἶναι κάτω τοῦ 30% αὐτοῦ!!!
Καὶ ποῦ θὰ καταλήξει ἆραγε αὐτὴ ἡ ἀπαράδεκτη κατάσταση; Στοὺς ἐλάχιστους (ποὺ ὅλο καὶ θὰ λιγοστεύουν) δισεκατομμυριούχους καὶ στὰ (ἀναρίθμητα) πλήθη τῶν φτωχῶν ποὺ ὅλο καὶ θὰ αὐξάνουν σὲ ἀριθμὸ καὶ θὰ φτωχαίνουν σὲ εἰσοδήματα;
* * *
Ἀλλ’ ἂς δοῦμε καὶ μερικοὺς ἀκόμη ἀποκαλυπτικοὺς ἀριθμούς, μὲ τὶς πολυεθνικὲς αὐτὴ τὴ φορά. Αὐτὲς τὶς νέες αὐτοκρατορίες. Πρόκειται γιὰ τὰ μεγέθη τους, τὰ ὁποῖα εἶναι κυριολεκτικὰ ἀσύλληπτα. Ἤδη πολλῶν ἐξ αὐτῶν ὑπερβαίνουν τὰ οἰκονομικὰ μεγέθη ἀκόμη καὶ μεγάλων κρατῶν !!! Μόνο τὰ κέρδη τους προκαλοῦν ἴλιγγο! Γιὰ παράδειγμα…
• Ἡ Apple κερδίζει 1.888 δολλ. τὸ δευτερόλεπτο!!!
• Ἡ Samsung 1.265 δολλ. τὸ δευτερόλεπτο!!!
• Ἡ Ἀμερικανικὴ Τράπεζα JPMorgan Chase 1.030 δολ. τὸ δευτερόλεπτο!!!
• Ἡ Google 975 δολλ. τὸ δευτερόλεπτο!!!
Ὁ Ἀμερικανὸς συγγραφέας Ἀνὰντ Γκιριντάραντας στὸ βιβλίο του «Οἱ νικητὲς τὰ παίρνουν ὅλα» γράφει: «Σήμερα 5 ἑταιρεῖες ἐλέγχουν τὴν Ἀμερική, ἀντὶ τῶν 100»!!!
Ὅλα αὐτὰ ἔκαναν τὸν Γάλλο Πρόεδρο Ἐμανουὲλ Μακρὸν νὰ πεῖ: «Ὁ καπιταλισμὸς ἔχει τρελαθεῖ. Κάτι ἔχει παύσει νὰ λειτουργεῖ σ’ αὐτὸν καὶ εὐνοεῖ ὅλο καὶ περισσότερο τοὺς λίγους»!!!
* * *
Ἀλλ’ ἡ κατάντια τοῦ συστήματος φαίνεται καὶ ἀπὸ τὸ ἑξῆς γεγονός. Δισεκατομμυριοῦχοι, ὅπως ὁ Μπὶλ Γκέιτς (ὁ δεύτερος πλουσιότερος τοῦ πλανήτη) ἢ ὁ Γουόρεν Μπάφετ (ὁ τρίτος πλουσιότερος τοῦ πλανήτη) κάνουν ἔκκληση στὶς κυβερνήσεις νὰ φορολογοῦν περισσότερο τοὺς πλουσίους, συμπεριλαμβανομένων καὶ αὐτῶν τῶν ἰδίων!!! Τὴν ἄποψή τους αὐτὴ τὴν ὑποστηρίζουν καὶ ἄλλοι 121 δισεκατομμυριοῦχοι!!! Ἔφθασαν, δηλαδή, νὰ ἀνησυχοῦν ὡς καὶ οἱ ἴδιοι οἱ δισεκατομμυριοῦχοι γιὰ τὴν ἐπιβίωση τοῦ συστήματος ποὺ τοὺς ἔκανε … δισεκατομμυριούχους!!!
Τὸ ἴδιο ἔχει ζητήσει ἀκόμη καὶ αὐτὸ τὸ Δ.Ν.Τ.!!!
Ὁ Μπὶλ Γκέϊτς δήλωσε: «Στὴ δεκαετία τοῦ ’70, ὅταν ὁ Πὸλ Ἄλεν κι ἐγὼ ξεκινούσαμε τὴν Microsoft, οἱ φορολογικοὶ συντελεστὲς ἦταν σχεδὸν διπλάσιοι ἀπ’ τοὺς σημερινούς»!!! Ὁ δὲ Γουόρεν Μπάφετ ἐπικρίνοντας τὶς ἀνισότητες ποὺ ἀναφέραμε, τί λέτε ὅτι δήλωσε; Ὅτι πληρώνει λιγότερους φόρους ἀκόμη καὶ ἀπὸ τή… γραμματέα του!!!
Ἐπιπλέον οἱ δυό τους δημιούργησαν τὸ ὀνομαζόμενο «Giving Pledge» καὶ ζήτησαν νὰ τὸ ὑπογράψουν ὅλοι οἱ δισεκατομμυριοῦχοι καὶ ἐπιπλέον νὰ δώσουν τμήματα τῆς περιουσίας τους. Ἤδη ἔχουν συμφωνήσει νὰ συμμετάσχουν πάνω ἀπὸ 200 ἐξ αὐτῶν ἀπὸ 23 χῶρες. Τὸ δὲ Ἵδρυμα Γκέϊτς ἀναφέρει στὴν ἐτήσια ἔκθεσή του ὅτι «ἡ μείωση τῶν ἀνισοτήτων εἶναι τὸ κλειδί, γιὰ νὰ ἐπιταχυνθεῖ ἡ πρόοδος»! Ἀκόμη καὶ ὁ μεγαλοεπενδυτὴς δισεκατομμυριοῦχος Σὲθ Κλάρμαν ὑποστηρίζει ὅτι, ἂν οἱ ἡγέτες δὲν κάνουν δύσκολες ἐρωτήσεις γιὰ τὸν καπιταλισμό, θὰ τὶς κάνουν οἱ ἰδεολόγοι πραγματοποιώντας «παράτολμες ἀλλαγὲς στὸ σύστημα»!
* * *
Σαφῶς ἡ ὅλη κατάσταση θυμίζει τὴν γνωστὴ παραβολὴ τοῦ Χριστοῦ μὲ τὸν ἄφρονα πλούσιο ποὺ τὰ ἤθελε ὅλα δικά του!
Ὅπως θυμίζει τὰ ὅσα ἀναφέρει καὶ πάλι ἡ Ἁγία Γραφὴ κατὰ τὴν ἐποχὴ τῶν ἰσχνῶν ἀγελάδων. Τότε ποὺ στὴν ἀρχὴ οἱ Αἰγύπτιοι ἔδωσαν ὅλα τους τὰ χρήματα, γιὰ νὰ ἀγοράσουν σιτάρι ἀπὸ τὸν Φαραώ, γιὰ νὰ μπορέσουν νὰ ζήσουν. Ἀφοῦ δὲν εἶχαν πιὰ ἄλλα χρήματα, ἔδωσαν τὰ κοπάδια τους. Κατόπιν τὰ χωράφια τους. Καὶ στὴ συνέχεια πούλησαν ἀκόμη καὶ τοὺς ἑαυτούς τους στὸν Φαραώ! Ἔτσι οἱ ὑπήκοοι τοῦ Φαραὼ ἔγιναν πλέον δοῦλοι του καὶ ὅλη ἡ χώρα ἔγινε ἰδιοκτησία του!!! (βλ. Γέν. 47, 13-26)
Ὅμως, παιδιά, ὁ Θεὸς εἶναι ποὺ ἐπιβλέπει τὰ πάντα, μὴ τὸ ξεχνᾶμε. Καὶ ὅπως τότε ἔσωσε τὸ λαό του, τὸ ἴδιο θὰ κάνει καὶ τώρα. Δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ τὰ καταβροχθίσει ὅλα ἡ ἀπληστία. Ἤδη τὸ θαῦμα γίνεται, μὲ τὸ νὰ ὁδηγοῦνται τὰ πρά-γματα σὲ ἀδιέξοδο καὶ «οἱ δοκοῦντες ἄρχειν τῶν ἐθνῶν» (Ματθ. 20,25) νὰ προβληματίζονται καὶ νὰ ἀνησυχοῦν πολὺ μὲ τὶς πολιτικές τους. Τοὐλάχιστον!
Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος