Κυριακὴ Β΄ Νηστειῶν (Ἑβρ. α΄ 10-β΄ 3, Μᾶρκ. β΄ 1-12)
Νικηφόρου Θεοτόκη, Ἀρχιεπισκόπου Ἀστραχάν, Χερσῶνος καὶ Σταυρουπόλεως
Ἐπειδὴ οἱ Ἑβραῖοι ἐσέβοντο τὰ λόγια τῶν
ἁγίων προφητῶν πιστεύοντες ὅτι εἶναι λόγια Θεοῦ, καὶ ἐμελέτων αὐτὰ διὰ
παντός, διὰ τοῦτο ὁ θεηγόρος Παῦλος εἰς τὴν πρὸς αὐτοὺς ἐπιστολήν, ἀφοῦ
συνέλεξε τὰς προφητικὰς ῥήσεις, δι’ αὐτῶν ἐξύφανε τὰς ἀποδείξεις τῶν
Ἀποστολικῶν αὐτοῦ λόγων. Τοσοῦτον δὲ ἰσχυρῶς ἀποδεικνύει διὰ τῶν
προφητικῶν λόγων, ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι Υἱός Θεοῦ, καὶ Θεὸς
ἀληθινός, ἄφθαρτος καὶ ἀναλλοίωτος, καὶ δημιουργὸς πάσης τῆς κτίσεως,
καὶ μετὰ τοσαύτης ἐπουρανίου σοφίας ἐφαρμόζει εἰς τὸν Χριστὸν καὶ τὰς
προφητείας περὶ τῆς ἀνθρωπότητος αὐτοῦ, ὥστε ἀφαιρεῖ πᾶσαν ἀμφιβολίαν
καὶ πείθει πᾶσαν ψυχήν, ἡ ὁποία πιστεύει εἰς τὰ λόγια τῶν προφητῶν, ὅτι ὁ
Χριστὸς εἶναι ἐκεῖνος, διὰ τὸν ὁποῖον οἱ θεῖοι προφῆται προβλέψαντες
ταῦτα, προεφήτευσαν.
Ἀλλὰ καὶ τὴν ἠθικὴν αὐτοῦ διδασκαλίαν
ἐθεμελίωσεν ὁ τρισμακάριος ἐπὶ τῶν παραδειγμάτων τῆς θείας Γραφῆς· διότι
καὶ αὐτούς, οἱ ὁποῖοι δὲν προσέχουν, ἀλλὰ παραμελοῦν τὴν σωτηρίαν των
φοβερίζει διὰ τοῦ παραδείγματος ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι παρέβησαν τὰς
ἐντολὰς τοῦ νόμου καὶ ἐτιμωρήθησαν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, δεικνύων ὅτι εἶναι
ἀναπόφευκτος ἡ περιμένουσα αὐτοὺς τιμωρία.
Εἶναι δὲ τὰ ἀναγνωσθέντα σήμερον Ἀποστολικὰ αὐτοῦ λόγια, ἡ ἀκολουθία τῆς ἀποδείξεως διὰ τῶν Γραφῶν τῶν δύο φύσεων, αἱ ὁποῖαι συνυπῆρχον εἰς τὸν Ἰησοῦν Χριστόν,
τῆς θείας δηλαδὴ καὶ τῆς ἀνθρωπίνης. Περιέχουσι δὲ δόγματα πίστεως
ὑψηλὰ καὶ σωτήρια, καὶ κατανυκτικὴν καὶ θαυμασίαν προτροπὴν πρὸς τὸν
ἐνάρετον βίον.
Εἰς τὸν 101ον Ψαλμὸν τοῦ Δαβὶδ
ἀναγινώσκομεν: «Σύ, ἀναστάς, οἰκτειρήσεις τὴν Σιὼν» (Ψ. ρα΄ 13-16), καὶ
«Οἰκοδομήσει Κύριος τὴν Σιών, καὶ ὀφθήσεται ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ», καὶ ἄλλας
περὶ τοῦ Χριστοῦ προφητείας· ἐβεβαίωσε δὲ ἡμᾶς ὁ θεόπνευστος Παῦλος,
ὅτι περὶ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐλάλησεν ὁ Δαβὶδ εἰς αὐτὸν τὸν Ψαλμόν, ἐπειδὴ
ἐξ Αὐτοῦ ἔλαβε τὰ προκείμενα λόγια, διὰ νὰ ἀποδείξῃ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ
τὴν θεότητα. Πρὸ πάντων δέ, τῶν λόγων πρὸς ἀπόδειξιν τῶν ὑπερφυῶν
προτερημάτων τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως τοῦ Χριστοῦ, ἐξ ἄλλου Δαβιτικοῦ
Ψαλμοῦ παρέθηκε ταῦτα: «Ὁ θρόνος σου, ὁ Θεός, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος·
ράβδος εὐθύτητος ἡ ράβδος τῆς βασιλείας σου· ἠγάπησας δικαιοσύνην καὶ
ἐμίσησας ἀνομίαν· διὰ τοῦτο ἔχρισέ σε, ὁ Θεός, ὁ Θεός σου ἔλαιον
ἀγαλλιάσεως» (Ψ. μδ΄ 6-7).
Βλέπε δέ, πῶς συνάπτει ταῦτα μετὰ τῶν
προκειμένων, ἵνα δείξῃ, ὅτι ὁ αὐτὸς Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι δημιουργὸς τῆς
κτίσεως, καὶ Θεὸς ἀληθινός· καὶ «Σὺ κατ’ ἀρχάς, Κύριε», καὶ ὄχι μόνον τὰ
προειρημένα εἶπεν ὁ Δαβὶδ περὶ τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ καὶ ταῦτα· «Κατ’ ἀρχάς
σύ, Κύριε, τὴν γῆν ἐθεμελίωσας, καὶ ἔργα τῶν χειρῶν σοὺ εἰσιν οἱ
οὐρανοί». Ἔδειξε δὲ διὰ τούτων «πρῶτος μὲν ὁ προφήτης, ὁ ὁποῖος
ἐπροφήτευσε ταῦτα, δεύτερος δὲ ὁ Ἀπόστολος, ὁ ὁποῖος ἐννόησε τὴν
σημασίαν των, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ Δημιουργὸς τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς,
καὶ ἑπομένως Θεὸς ἀληθινός· διότι ὁ Θεὸς εἶναι ὁ ποιήσας ἐν ἀρχῇ τὸν
οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν· «Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν»
(Γέν. α΄ 1).
Παρατήρησον δὲ καὶ τοῦ Προφήτου καὶ τοῦ
Ἀποστόλου τὴν σύνεσιν· ἀφοῦ εἶπον τὸ «αὐτοὶ ἀπολοῦνται», διὰ νὰ μὴ
νομίσῃ κανεὶς ὅτι οἱ οὐρανοὶ τότε καταντῶσιν εἰς παντελῆ ἀφανισμόν,
ἐπεσύναψαν ταῦτα τὰ ἐξηγηματικὰ λόγια: «καὶ πάντες ὡς ἱμάτιον
παλαιωθήσονται, καὶ ὡσεὶ περιβόλαιον ἑλίξεις αὐτούς, καὶ ἀλλαγήσονται»,
ὡς ἐὰν ἔλεγον διὰ τούτων, τὸ «ἀπολοῦνται» σημαίνει ὅτι ὡς παλαιὰ ἱμάτια
θὰ ἀλλαχθῶσι, ἤτοι θὰ μεταβληθῶσι ἀπὸ τῆς φθορᾶς εἰς τὴν ἀφθαρσίαν.
Τοῦτο λοιπόν, λέγει ὁ προφήτης καὶ σὺν
αὐτῷ ὁ Ἀπόστολος: Κύριε Ἰησοῦ, καὶ αὐτοὶ οἱ οὐρανοὶ μεταβάλλουσι τὰ
ἰδιώματα αὐτῶν, σὺ δὲ διαμένεις ἀμετάβλητος· πάντες θὰ παλαιωθῶσιν, ὡς
παλαιοῦται τὸ ἔνδυμα· σὺ θὰ τυλίξῃς αὐτούς, ὡς τυλίσσεται τὸ ἔνδυμα, καὶ
αὐτοὶ μὲν θὰ ἀλλαχθῶσιν, ἄφθαρτοι ἀντὶ φθαρτῶν γενόμενοι, σὺ δὲ
ὑπάρχεις διαπαντός, καὶ τὰ ἔτη τῆς ὑπάρξεώς σου οὐδέποτε θὰ τελειωθῶσιν,
ἐπειδὴ εἶναι αἰώνια καὶ ἀτελεύτητα. Διὰ τούτων δὲ τῶν προφητικῶν λόγων
δείξας ὁ Ἀπόστολος τὸν Θεάνθρωπον Ἰησοῦν ἄφθαρτον, ἀναλλοίωτον,
ἀμετάβλητον, αἰώνιον, μεταβαίνει εἰς ἄλλην ἀπόδειξιν, λέγων:
«Πρὸς τίνα δὲ τῶν ἀγγέλων εἴρηκέ ποτε: Κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἄν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου;» (Ἑβρ. α΄ 13).
Ὁ Θεός, ἐπειδὴ εἶναι πνεῦμα ἀσώματον,
ἄϋλον, ἀμερὲς ἀσχημάτιστον, ἀπερίγραπτον, πανταχοῦ παρόν, καὶ τὰ πάντα
πληροῦν, οὔτε δεξιὰ ἔχει, οὔτε ἀριστερά, οὔτε κάθηται, οὔτε σηκώνεται,
οὔτε ἔχει πόδας, οὔτε τῶν ποδῶν ὑποπόδιον. Ὡς ἐὰν ἐπρόκειτο περὶ
ἀνθρώπου, ἐλάλησε ταῦτα ὁ Δαβίδ, καὶ ἐξ αὐτοῦ ὁ Παῦλος, ἵνα ἐξ ἐκείνων,
τὰ ὁποῖα συμβαίνουν ἐπὶ ἀνθρώπων, κατανοήσωμεν ὁπωδήποτε ὅσα ὑπερβαίνουν
τὴν δύναμιν τοῦ νοός μας. Καὶ τὸ μέν, «κάθου», σημαίνει τὸ
βέβαιον, τὸ ἀσφαλὲς καὶ ἀσάλευτον τῆς διαμονῆς ἐν τῇ βασιλείᾳ καὶ δόξῃ,
τὸ δὲ «ἐκ δεξιῶν μου», σημαίνει τὴν ἰσοτιμίαν τοῦ Υἱοῦ καὶ τελείαν
συγκοινωνίαν καὶ συμμετοχὴν εἰς πάντα, ὅσα ἔχει ὁ Πατήρ· «ὑποπόδιον τῶν
ποδῶν» δέ, σημαίνει τὴν παντελῆ καὶ ὁλόκληρον νίκην τῶν ἐχθρῶν. Σημείωσαι
δέ, ὅτι τὸ «ἕως», σημαίνει ὄχι μόνον τὸ ἕως τότε, ἀλλὰ καὶ τὸ
μετέπειτα, εἰς αἰῶνα αἰῶνος· τοῦτο γίνεται φανερὸν ἐκ τοῦ, «οὐκ
ἀνέστρεψεν ὁ κόραξ, ἕως τοῦ ξηρανθῆναι τὸ ὕδωρ ἀπὸ τῆς γῆς» (Γέν. η΄ 7),
καὶ ἐκ τοῦ «ἐγὼ εἰμι», «καὶ ἕως ἄν καταγηράσητε, ἐγὼ εἰμι» (Ἡσ. μστ΄
4). Διότι οὐδέποτε ὁ κόραξ ἐπέστρεψεν εἰς τὴν κιβωτόν, ἀλλ’ οὔτε ὁ Θεὸς
εἶχε τὴν ὕπαρξιν μόνον ἕως τοῦ γήρατος τῶν Ἰουδαίων, ἀλλ’ ὑπάρχει εἰς
τοὺς ἀπεράντους αἰῶνας τῶν αἰώνων, ὡς ἀθάνατος καὶ ἀτελεύτητος· ἐχθροί
δέ, οἱ ὁποῖοι ἐνικήθησαν κατὰ κράτος ὑπὸ τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ εἶναι ὁ
θάνατος καὶ αἱ ἀρχαί, καὶ ἐξουσίαι καὶ δυνάμεις τοῦ σκότους (Α΄ Κορ. ιε΄ 24-25).
