Πώς ακριβώς ενεργεί ο πονηρός πάνω μας; Μπορεί να καταλαβαίνει τη σκέψη μας;
Ο πονηρός δεν μπορεί να διαβάσει τις σκέψεις των ανθρώπων. Γιατί συμβαίνει αυτό θα το εξηγήσουμε, αφού πούμε πρώτα τι είναι οι δαίμονες, ποια η φύση και το έργο τους.
Οι δαίμονες είναι πνεύματα πονηρά. Έχουν ένα «αιθέριο λεπτό σώμα», όπως εξάλλου και οι άγγελοι, το οποίο δεν υπόκειται στη φθορά και στο θάνατο. Ως προς τον άνθρωπο λοιπόν μπορούν να θεωρηθούν ασώματοι, ενώ ως προς τον άυλο και πανταχού παρόντα Θεό είναι υλικοί, αφού βρίσκονται σε ορισμένο τόπο, αν και είναι αόρατοι σε μας. Ως πνεύματα, δεν έχουν την ανάγκη τροφής, είναι ταχυκίνητοι και μπορούν να αντιληφθούν πολύ γρήγορα τι γίνεται στα διάφορα μέρη της γης.Δεν πλάσθηκαν εξ αρχής ως πονηρά πνεύματα. Δημιουργήθηκαν από τον Θεό ως άγγελοι, έκαναν όμως κακή χρήση του αυτεξουσίου τους, θέλησαν να γίνουν όμοιοι με τον Ύψιστο Θεό, και ακολούθησαν τον Εωσφόρο στην πτώση του. Λόγω της υπερηφάνειας λοιπόν έχασαν την κοινωνία τους με τον Θεό και διέστρεψαν τον εαυτό τους ανεπανόρθωτα. Ο διάβολος δεν μπορεί, δεν θέλει να μετανοήσει, γιατί αυτός είναι ο επινοητής του κακού. Στη Δευτέρα Παρουσία θα κριθεί και θα ριχτεί «εἰς τό πῦρ τό αἰώνιον τό ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καί τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ» (Ματθ. κε΄ 41).Ο διάβολος είναι εχθρός του Θεού. Επειδή όμως δεν μπορεί να βλάψει τον ίδιο τον Θεό ούτε τους αγγέλους του, έστρεψε το φθόνο του στον άνθρωπο, που είναι εικόνα Θεού. Τον παρέσυρε στην πτώση και από τότε προσπαθεί με μανία συνέχεια να τον εξαπατά με ψεύδη και δόλους, να του στήνει ενέδρες και να του εμβάλει ολέθριους λογισμούς, με σκοπό να τον οδηγήσει στην αιώνια κόλαση μαζί του. Ο διάβολος κρύβεται πίσω από όλα τα είδωλα, πίσω από τα μάγια και τον πνευματισμό, πίσω από τους διωγμούς κατά της Εκκλησίας, πίσω από κάθε αίρεση, πάθος και αμαρτία.Οι μεθοδείες του διαβόλου είναι αναρίθμητες. Σε όλους επιτίθεται, και στους αγίους και στους αμαρτωλούς, με διαφορετικό τρόπο στον καθένα. Ο όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός λέει ότι ο πονηρός βλέπει τι κάνει ο Θεός για να μας σώσει, και κάνει τα αντίθετα, για να χαθούμε… Μας παρουσιάζει την αμαρτία γλυκιά και όταν μας ρίξει σ’ αυτή, προσπαθεί να μας καταποντίσει στο λάκκο της απογνώσεως. Κάποτε ο Θεός παραχωρεί να εισέρχεται ο πονηρός και στο σώμα μερικών ανθρώπων (που γίνονται δαιμονισμένοι) και να τους βασανίζει. Οι Πατέρες λένε ότι αυτό γίνεται, για να μη νομίζουμε ότι ο διάβολος δεν υπάρχει, αλλά να εννοήσουμε καλά τη μανία του.Αφού όμως είναι τόσο κακός ο διάβολος, γιατί ο Θεός τον αφήνει να μας βλάπτει;Ο Θεός θα μπορούσε ακόμη και να τον εκμηδενίσει, αλλά δεν το κάνει, διότι στην πραγματικότητα εμείς ωφελούμαστε από τον πόλεμο που μας κάνει. Αν αγωνιστούμε και δεν πέσουμε στον πειρασμό, γινόμαστε πιο ισχυροί. Εξάλλου, ας προσέξουμε τα εξής: α) Ο πονηρός δεν μπορεί να μας εκβιάσει να υποταχθούμε στη θέλησή του, αλλά εμείς επιλέγουμε αν θα δεχθούμε την προσβολή και β) ο Θεός περιορίζει τη δύναμη του πονηρού και δεν του επιτρέπει να μας πειράξει πάνω από όσο αντέχουμε, όπως φαίνεται από το βιβλίο του Ιώβ.Ως προς τη γνώση του πονηρού, είναι πολύ περιορισμένη. Δεν γνωρίζει ούτε τις κρυφές σκέψεις μας, ούτε το μέλλον, ούτε ακόμη και την έκβαση του πειρασμού στον οποίο μας βάζει. Ο μόνος που γνωρίζει τις σκέψεις μας είναι ο Θεός, «ὁ ἐτάζων καρδίας καί νεφρούς» (Ψαλμ. 7, 10). Και οι άγγελοι δεν γνωρίζουν τις σκέψεις μας. Ούτε το μέλλον γνωρίζουν. Τους τα αποκαλύπτει όμως, όταν θέλει ο Θεός. Ο πονηρός όμως με την αποστασία του αποξενώθηκε από τον θείο φωτισμό, κι έτσι δεν γνωρίζει τίποτα. Απόδειξη αυτού είναι ότι δοκίμασε να εκπειράσει και τον ίδιο τον Κύριο στην έρημο. Ίσως από τις προφητείες να γνώριζε ότι θα έλθει, είχε όμως ασαφή ιδέα και δεν ήξερε ποιος ήταν αυτός, τον οποίο προσπαθούσε να βάλει σε πειρασμό.Ο άγιος Κασσιανός λέει ότι «οι δαίμονες δεν γνωρίζουν τη φύση της ψυχῆς μας, ούτε μπορούν να εισχωρήσουν μέσα της. Μπορούν όμως να διακρίνουν την κατάστασή της από τα έργα μας, τα λόγια μας, τις ενέργειές μας, τις κλίσεις μας… Μπορούν να βγάλουν συμπεράσματα παρατηρώντας προσεκτικά ορισμένες εξωτερικές εκδηλώσεις ή σωματικές κινήσεις μας. Άλλωστε και άνθρωποι έμπειροι και έξυπνοι συμπεραίνουν πολλές φορές την εσωτερική κατάσταση και διάθεση των συνανθρώπων τους…».Συμπεραίνουν λοιπόν οι δαίμονες τις σκέψεις μας, αξιοποιώντας με την πείρα τους τις πληροφορίες που παίρνουν από την κατάσταση που επικρατεί γύρω μας, από τη δική μας συμπεριφορά, τις κινήσεις, τα λόγια, τις συσπάσεις του προσώπου μας. Έτσι, σπέρνουν μέσα μας διάφορους εμπαθείς λογισμούς, κάνοντας δοκιμές, και μόλις διαπιστώσουν σε ποιο πάθος κλείνει η ψυχή, με αυτό μας πολεμούν. Ακόμη, οι δαίμονες γνωρίζοντας τις σκέψεις που οι ίδιοι μας υποβάλλουν, παρουσιάζονται σαν να γνωρίζουν τι σκεπτόμαστε και μας το λένε. Και τότε εμείς νομίζουμε ότι οι σκέψεις είναι δικές μας… Αυτή είναι όμως η απάτη τους.Όσο για το μέλλον, μπορεί κάποτε να το προλέγουν, λέει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, βλέποντας αυτά που συμβαίνουν σε μακρινή απόσταση (καθώς κινούνται πιο γρήγορα από μας) ή προσπαθούν να τα συμπεράνουν. Αλλά τις περισσότερες φορές πέφτουν έξω και ψεύδονται.Ευνόητο λοιπόν είναι το συμπέρασμα ότι δεν πρέπει να τους εμπιστεύεται κανείς. Αλλά ούτε και να τους φοβάται· διότι μόνο τους οπαδούς τους μπορούν να βλάψουν. Αντίθετα, τους πιστούς Χριστιανούς ούτε τα μάγια, ούτε τα μέντιουμ, ούτε τα σατανικά τεχνάσματα μπορούν να τους βλάψουν. Οι άνθρωποι που αγαπούν τον Χριστό, μελετούν το λόγο του, φορούν το σταυρό τους, προσεύχονται, προσέρχονται συχνά στα Μυστήρια της Εκκλησίας και αγωνίζονται να τηρούν τις εντολές του Θεού, αυτοί δένουν τον διάβολο και τον πατούν! Με τη δύναμη του Χριστού, οι πιστοί Χριστιανοί γίνονται ισχυρότεροι από τον διάβολο (Λουκ. ι΄ 19).
Πηγές
Δογματική, Π. Ν. Τρεμπέλα, Τόμος 1, Ἡ φύσις τῶν δαιμόνων, σ. 450-456.
Οἱ δαίμονες καί τά ἔργα τους, Ἐκδ. Ἱ. Μ. Παρακλήτου, Ὠρωπός Ἀττικῆς, σ. 19-21.
