Λέγει ο Κύριος: «Προσέχετε δε εαυτοίς μήποτε βαρυνθώσιν υμών αι
καρδίαι» (Λουκ. κα, 34). Μετάφραση: Να προσέχετε μήπως οι ψυχές σας
γίνουν βαρειές και ανίκανες και δυσκίνητες στο πνευματικό έργο.
Να προσέχουμε όσο το δυνατό τον εαυτό μας.
- Ο Αγ. Ιγνάτιος Μπρατσανίνωφ μας συμβουλεύει: «Πρόσεχε τον εαυτό σου. Αν συμβή να πης η να κάνης κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τις εντολές του Θεού, τότε χωρίς καθυστέρηση διόρθωσε το σφάλμα σου με την ειλικρινή μετάνοια. Με τη μετάνοια να επιστρέφης πάντα στον δρόμο του Θεού, όταν ξεφεύγης απ αυτόν, καταφρονώντας το θείο θέλημα. Μη μένης για πολύ έξω από τον δρόμο του Θεού! Στις αμαρτωλές σκέψεις και φαντασιώσεις και στα εμπαθή αισθήματα να αντιπαραθέτης με πίστη και ταπείνωση τις Ευαγγελικές εντολές, λέγοντας μαζί με τον άγιο πατριάρχη Ιωσήφ: «Πως μπορώ να κάνω αυτό το κακό και ν ἁμαρτήσω μπροστά στον Θεό;»».
Δεν μας φταίνε ποτέ οι άλλοι. Οι Πατέρες μας λέγουν ότι πάντα εμείς φταίμε.
- Ρώτησαν τον Άγιο Παΐσιο:
«– Τι φταίει, Γέροντα, και δεν είμαι πάντοτε ειρηνική;
– Δεν ελευθερώθηκες από τον εαυτό σου, είσαι σκλάβα στον παλαιό σου
άνθρωπο. Κοίταξε να πετάξης τον εαυτό σου, γιατί, αν δεν πετάξης τον
εαυτό σου, θα σε πετάξη ο εαυτός σου.
Όποιος έχει φιλαυτία, δεν μπορεί να έχη ανάπαυση, ειρήνη ψυχής, γιατί
δεν είναι εσωτερικά ελεύθερος. Είναι σαν …την χελώνα και το περπάτημα
του είναι σαν της χελώνας. Βγάζει ελεύθερα το κεφάλι της η χελώνα; Τον
περισσότερο καιρό μένει κλεισμένη στο καβούκι της.
– Νομίζω , Γέροντα , ότι θεωρητικά πιάνω τον εαυτό μου, στην πράξη όμως…
– Η εφαρμογή είναι δύσκολη, εκεί ζορίζεται ο παλαιός άνθρωπος. Αν
όμως δεν ζορίσουμε φιλότιμα τον παλαιό μας άνθρωπο, θα μας ανατινάξη την
πνευματική μας οικοδομή».
- Ο Άγιος Πορφύριος στο βιβλίο «Βίος και λόγοι» τονίζει:
«Χωρίς τον Χριστό είναι αδύνατο να διορθώσουμε τον εαυτό μας, δεν θα
μπορέσουμε ν’ αποδεσμευθούμε απ’ τα πάθη. Μόνοι μας δεν μπορούμε να
γίνουμε καλοί. «Χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν». Όσο κι αν
προσπαθήσουμε, τίποτα δεν θα επιτύχουμε. Ένα πρέπει να κάνουμε, να
στραφούμε σ’ Εκείνον και να Τον αγαπήσουμε «εξ όλης της ψυχής». Η αγάπη
στον Χριστό· μόνο αυτή είναι η καλύτερη θεραπεία των παθών.
- Διαβάζουμε στο Γεροντικό για ένα μοναχό που απεφάσισε να φύγη από το μοναστήρι του, τον τόπο των πειρασμών του, όπως νόμιζε:
«Θα φύγω από τον τόπο των πειρασμών! Αυτήν την απόφαση έλαβε ένας
μοναχός, που νόμιζε ότι του έπταιε ο τόπος και τα πρόσωπα του
περιβάλλοντος στο οποίο ζούσε, το μοναστήρι δηλαδή και οι συνάδελφοί
του. Δια να θυμώνη τόσο συχνά, δια να χάνη την ειρήνη του, δια να
φιλονική και να ευρίσκεται σε διάσταση, πταίουν οι άλλοι. Έτσι
εσκέπτετο. Απεφάσισε, λοιπόν, να αποσυρθή σε κάποιο ερημικό μέρος, δια
να απαλλαγή από τους πειρασμούς, να ζήση ειρηνικά και να προαχθή στην
αρετή.
Και επραγματοποίησε την απόφασή του. Έπειτα από αρκετούς κόπους
εγκατεστάθη στο ερημικό μέρος που εδιάλεξε. Και όμως, οι πειρασμοί, δεν
έλειψαν. Την μία ημέρα επήγε να πιάση την στάμνα του και την
αναποδογύρισε. Προσεπάθησε να την σηκώση, αλλά πάλι του έπεσε. Αυτό ήταν
ικανό να του ανάψη τέτοιο θυμό, ώστε να την πετάξη κάτω και να την
κάνει κομμάτια. Την άλλη ημέρα, την στιγμή που προσπαθούσε να σπάση ένα
κλαρί… επλήγωσε το χέρι του και ξαναθύμωσε. Μετά από ολίγο ο αέρας του
ανέτρεψε την πόρτα της καλύβας του και ξαναθύμωσε. Στην συνέχεια είδε
ότι τα νυχτοπούλια του ετάρασσαν τον ύπνο την νύχτα, οι μύγες τον
ενοχλούσαν την ημέρα, όλα τα στοιχεία της φύσεως εγίνοντο και μία νέα
αφορμή να θυμώνη.
Δεν χρειάσθηκε πλέον πολλή φιλοσοφία να καταλάβη την αιτία του κακού:
– Δεν ημπορώ να είμαι ειρηνικός, ούτε στην έρημο, είπε, και τουτο
διότι δεν μου πταίουν οι άλλοι, αλλά εγώ. Το κακό δεν είναι απέξω, αλλά
από μέσα μου. Γύρισε, λοιπόν, στο μοναστήρι του και με συστηματική
προσπάθεια που εστρέφετο προς τον εαυτό του και όχι προς τους άλλους,
κατόρθωσε με την χάρη του Θεού να δαμάση το πάθος του, να γίνη ταπεινός,
να μη κατηγορή τους άλλους, και να εύρη την ειρήνη του όχι στην φυγή
και την απομόνωση, αλλά στην αυταπάρνηση και την ταπείνωση.
Αλήθεια, με πόση άνεση, πόσο εύκολα βρίσκουμε ενόχους για την ταραχή
μας, τις αρνητικές μας συμπεριφορές, τα ξεσπάσματά μας! Πόσο ανεύθυνα
φορτώνουμε τις παραβάσεις μας στους ώμους των άλλων! Λέμε με
επιπολαιότητα: Εάν δεν μου φερόταν έτσι… εάν δεν γινόταν αυτό… Εάν δεν
μου μιλούσαν έτσι… Εάν δεν κάνανε εκείνο… Δηλαδή πάντα οι άλλοι. Μόνον
οι άλλοι. Εγώ δεν έχω κάποια ευθύνη για την συμπεριφορά μου;
Οι άλλοι, όποιοι κι αν είναι αυτοί, τοποθετήθηκαν δίπλα μας από το
χέρι της αγάπης του Θεού. Είναι οι ευλογίες μας. Οι χαρακτήρες των άλλων
είναι η σμίλη που το δικό Του χέρι έβαλε δίπλα μας, για να κάνουμε
κομψοτεχνήματα και να αναπαύεται το βλέμμα του Θεού, να δοξάζεται το
όνομά Του, να μας βλέπουν οι άλλοι και να φθάνουν μέχρι τον Θεό».
