Στην αρχή του κοντακίου της Αναλήψεως θα βρούμε τη γνωστή στα εκκλησιαστικά κείμενα λέξη "οἰκονομία" ("Τὴν ὑπὲρ ἡμῶν πληρώσας οἰκονομίαν...", φράση η οποία απευθύνεται στον Χριστό, όπως φαίνεται από τη συνέχεια του κοντακίου).
Η λέξη αυτή, την οποία θα βρούμε αρκετές φορές στην Καινή Διαθήκη, προέρχεται από τη λέξη "οἰκονόμος" ("οἶκος" + "νέμω"), η οποία σημαίνει αρχικά εκείνον που διαχειρίζεται (που "νέμει" κατάλληλα) τις οικιακές υποθέσεις, και κατ' επέκταση τον διαχειριστή γενικότερα, εκείνον που (κατα)νέμει και διαχειρίζεται κατά τον καλύτερο τρόπο όσα του εμπιστεύθηκαν προς διαχείριση.
Με την έννοια αυτή υπάρχει και στην Αγία Γραφή, τόσο στην Παλαιά Διαθήκη (στην οποία, μάλιστα, σε μία περίπτωση σημαίνει τον ταμία: "ἔγραψεν αὐτῷ τὰς ἐπιστολὰς πρὸς πάντας τοὺς οἰκονόμους καὶ τοπάρχας καὶ στρατηγοὺς...", Α΄ Έσδρα 4:47), όσο και στην Καινή Διαθήκη (π.χ. "εἶπε δὲ ὁ Κύριος· τίς ἆρα ἐστὶν ὁ πιστὸς οἰκονόμος καὶ φρόνιμος, ὃν καταστήσει ὁ κύριος ἐπὶ τῆς θεραπείας αὐτοῦ... ;" [ = "Και είπε ο Κύριος: 'ποιος άραγε είναι ο αξιόπιστος και συνετός διαχειριστής τον οποίο θα ορίσει ο κύριος στην υπηρεσία του... ;"].
Η "οἰκονομία" λοιπόν σήμαινε αρχικά την ιδιότητα κάποιου ως διαχειριστή, και κατ' επέκταση την κατάλληλη "διευθέτηση" και "τακτοποίηση", τη συνετή "οργάνωση" των πραγμάτων γενικότερα (όπως π.χ. ισχύει και στη θεατρική γλώσσα, όπου με τον όρο "σκηνική οικονομία" νοείται η διάρθρωση των σκηνών και των διαλόγων του θεατρικού έργου σύμφωνα με τις απαιτήσεις της αναγκαιότητας και της δυνατότητας να έχουν συμβεί τα πράγματα όπως εξελίσσονται στο έργο), με αποτέλεσμα να καταλήξει να λάβει στην εκκλησιαστική γλώσσα τη σημασία του σχεδίου του Θεού (και τής με κατάλληλο τρόπο εφαρμογής του σχεδίου αυτού) για τη σωτηρία του ανθρώπου -- οι δε υπηρέτες του συγκεκριμένου αυτού σχεδίου αποκαλούνται "οἰκονόμοι" (π.χ. Τίτον 1:7: "δεῖ γὰρ τὸν ἐπίσκοπον ἀνέγκλητον εἶναι ὡς Θεοῦ οἰκονόμον" [ = "πρέπει ο επίσκοπος να είναι άμεμπτος/άψογος, αφού είναι οικονόμος του Θεού {υπηρέτης του σχεδίου του Θεού}"] ).
Επιστρέφοντας στο κοντάκιο της Αναλήψεως, η φράση "Τὴν ὑπὲρ ἡμῶν πληρώσας οἰκονομίαν..." μπορεί να αποδοθεί ως "Ολοκληρώνοντας τό για χάρη μας θεϊκό σχέδιο...".
Και ποιο είναι, σε τελική ανάλυση, αυτό το σχέδιο;
Μα αυτό που ακολουθεί στην επόμενη ακριβώς φράση του κοντακίου: "τὰ ἐπὶ γῆς ἑνώσας τοῖς οὐρανίοις" ( = "ενώνοντας τα επίγεια με τα ουράνια").
Σε μια τέτοια ένωση, η λέξη "οἰκονομία" καταλήγει να έχει την εντελώς αντίθετη σημασία από αυτή που έχει σήμερα ("κάνω οικονομίες" κ.λπ.), αφού προσκρούει στον "ακένωτο" (που δεν αδειάζει ποτέ) και "αδαπάνητο" (ανεξάντλητο / που δεν τελειώνει ποτέ, όσο κι αν καταναλώνεται) πλούτο της "οἰκονομίας" του Θεού!!
Andreas Moratos
Η λέξη αυτή, την οποία θα βρούμε αρκετές φορές στην Καινή Διαθήκη, προέρχεται από τη λέξη "οἰκονόμος" ("οἶκος" + "νέμω"), η οποία σημαίνει αρχικά εκείνον που διαχειρίζεται (που "νέμει" κατάλληλα) τις οικιακές υποθέσεις, και κατ' επέκταση τον διαχειριστή γενικότερα, εκείνον που (κατα)νέμει και διαχειρίζεται κατά τον καλύτερο τρόπο όσα του εμπιστεύθηκαν προς διαχείριση.
Με την έννοια αυτή υπάρχει και στην Αγία Γραφή, τόσο στην Παλαιά Διαθήκη (στην οποία, μάλιστα, σε μία περίπτωση σημαίνει τον ταμία: "ἔγραψεν αὐτῷ τὰς ἐπιστολὰς πρὸς πάντας τοὺς οἰκονόμους καὶ τοπάρχας καὶ στρατηγοὺς...", Α΄ Έσδρα 4:47), όσο και στην Καινή Διαθήκη (π.χ. "εἶπε δὲ ὁ Κύριος· τίς ἆρα ἐστὶν ὁ πιστὸς οἰκονόμος καὶ φρόνιμος, ὃν καταστήσει ὁ κύριος ἐπὶ τῆς θεραπείας αὐτοῦ... ;" [ = "Και είπε ο Κύριος: 'ποιος άραγε είναι ο αξιόπιστος και συνετός διαχειριστής τον οποίο θα ορίσει ο κύριος στην υπηρεσία του... ;"].
Η "οἰκονομία" λοιπόν σήμαινε αρχικά την ιδιότητα κάποιου ως διαχειριστή, και κατ' επέκταση την κατάλληλη "διευθέτηση" και "τακτοποίηση", τη συνετή "οργάνωση" των πραγμάτων γενικότερα (όπως π.χ. ισχύει και στη θεατρική γλώσσα, όπου με τον όρο "σκηνική οικονομία" νοείται η διάρθρωση των σκηνών και των διαλόγων του θεατρικού έργου σύμφωνα με τις απαιτήσεις της αναγκαιότητας και της δυνατότητας να έχουν συμβεί τα πράγματα όπως εξελίσσονται στο έργο), με αποτέλεσμα να καταλήξει να λάβει στην εκκλησιαστική γλώσσα τη σημασία του σχεδίου του Θεού (και τής με κατάλληλο τρόπο εφαρμογής του σχεδίου αυτού) για τη σωτηρία του ανθρώπου -- οι δε υπηρέτες του συγκεκριμένου αυτού σχεδίου αποκαλούνται "οἰκονόμοι" (π.χ. Τίτον 1:7: "δεῖ γὰρ τὸν ἐπίσκοπον ἀνέγκλητον εἶναι ὡς Θεοῦ οἰκονόμον" [ = "πρέπει ο επίσκοπος να είναι άμεμπτος/άψογος, αφού είναι οικονόμος του Θεού {υπηρέτης του σχεδίου του Θεού}"] ).
Επιστρέφοντας στο κοντάκιο της Αναλήψεως, η φράση "Τὴν ὑπὲρ ἡμῶν πληρώσας οἰκονομίαν..." μπορεί να αποδοθεί ως "Ολοκληρώνοντας τό για χάρη μας θεϊκό σχέδιο...".
Και ποιο είναι, σε τελική ανάλυση, αυτό το σχέδιο;
Μα αυτό που ακολουθεί στην επόμενη ακριβώς φράση του κοντακίου: "τὰ ἐπὶ γῆς ἑνώσας τοῖς οὐρανίοις" ( = "ενώνοντας τα επίγεια με τα ουράνια").
Σε μια τέτοια ένωση, η λέξη "οἰκονομία" καταλήγει να έχει την εντελώς αντίθετη σημασία από αυτή που έχει σήμερα ("κάνω οικονομίες" κ.λπ.), αφού προσκρούει στον "ακένωτο" (που δεν αδειάζει ποτέ) και "αδαπάνητο" (ανεξάντλητο / που δεν τελειώνει ποτέ, όσο κι αν καταναλώνεται) πλούτο της "οἰκονομίας" του Θεού!!
Andreas Moratos
