«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
96. Εἶναι μία σιωπηλή κραυγή, μία μυστική φωνή, τήν ὁποία τήν ἀκοῦς καί τήν καταλαβαίνεις ὅτι ἔρχεται ἀπό μέσα σου, ἀλλ᾿ ὅμως ἔρχεται ἔξω ἀπό σένα, ἀπό τόν Θεό. Ἡ ἴδια ἡ λέξις συνείδησις σημαίνει νά ξέρης μαζί, τό ἴδιο. Κι αὐτοί πού ξέρουν μαζί τό ἴδιο πρᾶγμα εἶναι ὁ Θεός καί ὁ ἄνθρωπος. Ἑπομένως, ὁ λογισμός ἤ ἡ συνείδησις εἶναι ὀφθαλμός μέ τόν ὁποῖον βλέπει ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο καί ὁ ἴδιος ὀφθαλμός εἶναι μέ τόν ὁποῖον βλέπει ὁ ἄνθρωπος τόν Θεό. Ὅπως Τόν βλέπω ἔτσι μέ βλέπει-ἔτσι αἰσθάνομαι ὅτι μέ βλέπει-ὅρασις ταυτόχρονη καί ἀπό τά δύο μέρη.
97. Τά πάθη, ἡ διεστραμμένη θέλησις καί γενικά ὅλα τά πάθη, ἰδιαίτερα ἡ περιφρόνησις αὐτῆς τῆς φωνῆς, ἐπισσωρεύουν μερικά λέπια ἐπάνω στό μάτι, τά ὁποῖα καλύπτουν τήν φωνή, ὥστε νά μήν ἀκούγεται πλέον. Τότε καί ὁ Θεός σβήνεται ἀπό τόν ὀφθαλμό μας ὥστε νά μᾶς φαίνεται ὅτι δέν ὑπάρχει πλέον. Διά τῶν ἁμαρτιῶν μας, ἡ συνείδησίς μας ἐξησθένησε. Καταλαβαίνουμε στήν συνέχεια, πῶς εἶναι τόσο δυνατό σκοτάδι ὁ Θεός στά μάτια τῶν ἁμαρτωλῶν, ὥστε νά φθάνουν ἀπό τήν καλή πίστι στήν πλάνη τῆς ἀπιστίας, ἡ ὁποία καί τούς κυριεύει καί νομίζουν ὅτι μόλις τότε ἔφθασαν στήν «ἀλήθεια».
98. Ἡ φωνή τῆς συνειδήσεώς μας, ὄντας καί σημεῖο τοῦ Θεοῦ ἐκ τῆς ὑπάρξεώς Του, διά τῆς ὑπάρξεώς Του, δέν θά ἠμπορῆ νά εἶναι στό ἴδιο ἐπίπεδο ὅλη τῆς περίοδο τῆς ἐπί γῆς ζωῆς μας. Κἄπου-κἄπου ἀρχίζει νά κραυγάζη καταγγέλλοντάς μας ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί ἐνώπιον μας γιά ὅλες τίς ἀνομίες πού ἐπράξαμε, καί, ἐάν δέν συμφιλιωθοῦμε μ᾿ αὐτόν τόν κατήγορό μας, ὅσο καιρό εἴμεθα ὁδοιπόροι στήν παροῦσα αὐτή ζωή (Ματ.5,25), ἔχουμε κατόπιν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, διότι Αὐτός θ᾿ ἀκούση τήν καταγγελία καί θ᾿ ἀποδώση δικαιοσύνη καί θά μᾶς ρίξη στά βάσανα τῆς κολάσεως.
99. Ὑπάρχουν ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι ἐπαλαιώθησαν στό κακό - μή θέλοντες νά γνωρίσουν τόν Θεό - καί πρός τό τέλος τῆς ζωῆς τους, ὅταν ὁ ἐγωϊσμός τῆς φύσεως μαραίνεται πλέον, θυμήθηκαν μ᾿ ἕνα ἀπροσδόκητο ξέσπασμα τῆς ἀσθενοῦς συνειδήσεώς τους, συντρίβοντας ὅλα τά φράγματα τῶν ἀνομιῶν τους καί πετῶντας τά πάντα ἀπό μπροστά τους, ὥστε καί ὁ ὕπνος ἀκόμη νά τούς φεύγη, ἐνῶ σέ μερικούς τούς ἔφυγε καί τό μυαλό. Διότι στ᾿ ἀλήθεια ἔφυγε ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος σ᾿ ὁλόκληρη τήν ζωή του δέν ἔκανε τίποτε ἄλλο παρά μόνο νά πνίγη τήν φωνή τῆς συνειδήσεώς του. Γι᾿ αὐτό δέν θέλει ὁ Θεός νά ἐξέλθης ἀπ᾿ αὐτή τήν ζωή, χωρίς νά γνωρίζης ὅτι ἐσκότωσες τόν καλόν σύμβουλό σου, πού τόν εἶχες πρόχειρα παντοῦ κοντά σου καί δέν σ᾿ ἀφήνει ν᾿ ἀναχωρήσης, χωρίς νά ἰδῆς, ἀπ᾿ἐδῶ ἀκόμη, ποῦ θά ὑπάγης. Ἔτσι ἔχουν ἀκριβῶς τά πράγματα, ὥστε νά ξέρη ὁ καθένας ὅτι κάποτε, θέλοντας - μή θέλοντας αὐτά τά ὁποῖα ἔπρεπε νά τά δέχεται διά τῆς πίστεως, νά τά βλέπη πάντοτε.
100. Ἡ συνείδησις ἀπό τήν φύσι της οὐδέποτε ἐγκρίνει τήν ἁμαρτία καί τό πάθος. Ἀπό τήν φύσι της δέν ὑποκύπτει, ἀκόμη κι ἄν ἡ τροχοπέδη της δέν λαμβάνεται ὑπ᾿ ὄψιν ἀπό τόν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος πίπτει καί ἐπιτελεῖ τήν ἁμαρτία, παρά τήν ἀπαγόρευσί της. Ἀπό ἐδῶ ἀρχίζουν οἱ ἔλεγχοι τῆς συνειδήσεως-«ὁ κατήγορός σου» μέ τόν ὁποῖον πρέπει νά συμφιλιωθῆς καθ᾿ ὁδόν, ὁ ὁποῖος δέν σιωπᾶ μέχρι νά ἀναθεωρήση ὁ ἄνθρωπος τίς ἐνοχές του καί ἐπιστρέψη ἀπό τίς ἁμαρτίες του γιά νά ἠμπορέση νά λάβη τήν συγχώρησι τοῦ Θεοῦ. Σέ περίπτωσι πού οἱ ἠθικές του παρεκτροπές τόν ἔχουν δεμένον σάν ἁλυσίδα μέ τήν δυναμική ἐπιρροή τους, ἀκολουθοῦν οἱ τιμωρίες τῆς συνειδήσεως, χειρότερες ἀπό τόν ἁπλό ἔλεγχο: Καί εἶναι ἡ ἀνισορροπία τοῦ νοῦ - ἐλαφρότερη ἤ βαρύτερη ἀπό τήν ὁποία μπορεῖ νά ἐπανέλθη - καί οἱ ἄλλες βαρύτερες μορφές, ὅπως ἡ σχιζοφρένια, ἡ παράνοια, ἡ ἐπιθετική τρέλλα καί τέλος ἡ αὐτοκτονία.
Ὅλα αὐτά εἶναι τά ἐπακόλουθα τῆς συνειδήσεως, ἡ ὁποία εἶναι πνευματικό ὄργανο τοῦ ἀνθρώπου καί τό ἑπόμενο βῆμα εἶναι ἡ βύθισις τοῦ ἀνθρώπου στό σκοτάδι καί στά αἰώνια βάσανα. Αὐτή εἶναι ἡ φρικιαστική προοπτική τῆς ζωῆς στήν ἁμαρτία.
101.Ὅταν ἔχης τήν συνείδησί σου καθαρά, μή φοβᾶσαι ποτέ ἀπό τίποτε.
ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΑΡΣΕΝΙΟΥ ΜΠΟΚΑ ΡΟΥΜΑΝΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ (+1910-1989) «ΜΕΓΑΣ ΚΑΘΟΔΗΓΟΣ ΨΥΧΩΝ», ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΣΟΦΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΛΟΓΩΝ ΣΕ 500 ΚΕΦΑΛΑΙΑ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΙΣ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Μον. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης.
