Ο ρόλος του δασκάλου τα τελευταία χρόνια έχει υποβιβαστεί σε διεκπεραιωτή γνώσεων ενός απαιτητικού κράτους, που δίνει στο μαθητή την ψευδαίσθηση ότι αξίζει, επειδή γνωρίζει κι όχι επειδή αισθάνεται.
Υπάρχει επίσης μια διαρκώς επιδεινούμενη σχέση ανάμεσα στο δάσκαλο και στο γονέα, επειδή ο δεύτερος ασχολείται με τη σχολική επίδοση κι όχι με την ουσία της Παιδείας που είναι μη μετρήσιμη.
Όταν η δημόσια παιδεία στην Ελλάδα έχει απαξιωθεί πλήρως, ο δάσκαλος υποβιβάζεται κι αυτός και χάνει την αίσθηση της ιερότητας του έργου του μέσα σε διαρκείς απαιτήσεις και ανούσιες λογικές.
Έτσι οι περισσότεροι δάσκαλοι αποφεύγουν να ρισκάρουν μια πιο δημιουργική στάση απέναντι στους μαθητές τους και ασφαλίζονται πίσω από την ύλη του μαθήματος θεωρώντας το ως μέγιστο καθήκον.
Ο σωστός δάσκαλος δε δεσμεύεται σε καμία «διδακτέα ύλη», αλλά διψάει να εμπνεύσει στους μαθητές του την ελευθερία από κάθε είδους λογική ή ψυχική δέσμευση που επιβάλλουν τα ψυχρά μοντέλα Παιδείας των δυτικών χωρών.
Ο σωστός δάσκαλος αρέσκεται να γίνεται μαθητής, να χαμογελάει, να διδάσκεται, να υποχωρεί, να αφήνει χώρο στις μαθητές του για να εκδηλώσουν την προσωπικότητά τους, να χαίρεται και να σέβεται κάθε μαθητή ως μοναδικό πρόσωπο.
Αυτά όλα βέβαια δε μπορούν να γίνουν πραγματικότητα αν ο δάσκαλος δεν αισθάνεται ευγνώμων απέναντι στο μεγάλο έργο που του έχει εμπιστευτεί ο Θεός να καθοδηγεί ψυχές. Κάθε ρήξη με το Θεό τον αφήνει έρμαιο στα πάθη του.
Έτσι πολλοί εκπαιδευτικοί κοιτάζουν να κάνουν «τη δουλειά τους», άλλοι να ξεμπερδεύουν με τα προβλήματα «της δουλειάς τους», άλλοι να επιβάλλονται πάνω στους μαθητές τους για να γίνει «η δουλειά τους».
Με ταπείνωση και ευγνωμοσύνη οφείλουμε να ξεκινήσουμε τη νέα σχολική χρονιά χωρίς να αποβλέπουμε στις δικές μας δυνατότητες και τα δικά μας προσόντα. Με ψυχρές γνώσεις και λογικές δεν καθοδηγούμε τους μαθητές. Απέναντί μας έχουμε αθάνατα πρόσωπα κι όχι μυαλά και εγκεφάλους.
Μακριά από την ένταση και την καχυποψία ας δώσουμε στα παιδιά και στους γονείς την αίσθηση ότι η ζωή είναι κάτι πολύ πιο βαθύ και ιερό, ότι η εμμονή στις διαστάσεις αυτής της ζωής δεν είναι το ζητούμενο της ελληνικής Παράδοσης, που οφείλουμε να υπηρετούμε, αλλά οι σχέσεις των προσώπων.
Οι γιαγιάδες και οι παππούδες που εμπνέουν πίστη και σεβασμό, αγάπη και ταπείνωση είναι οι καλύτεροι δάσκαλοι από πολλούς άλλους που διαθέτουν μεταπτυχιακά. Οι γνώσεις αποτελούν εργαλεία κι όχι αυτοσκοπό. Οι ηθικές αξίες είναι το ζητούμενο της ζωής μας.
Τέλος, κορυφή όλων των αξιών και έμπνευση για να τις ακολουθήσουμε αποτελεί διαχρονικά το αιώνιο πρόσωπο του Χριστού ως Θεού των πάντων, ως Θεού, που ήδη μας ελευθέρωσε από τη δουλεία σε αυτό το μάταιο κόσμο και είμαστε ήδη ελεύθεροι.
Κόντρα στις αξίες του σύγχρονου σχολείου που μιλούν για μια μελλοντική «ελευθερία», που θα πρέπει να πετύχει ο καθένας με εφόδιο τις γνώσεις του, μιλάμε στα παιδιά για την Ταπείνωση, που δεν τρέφει τον εγωισμό των παιδιών, αλλά βοηθάει σε ένα φωτισμό και μια Γνώση που οδηγεί στη Σοφία.
Όποιοι εργάστηκαν στη βάση της υγιούς Ορθόδοξης Παράδοσης σώθηκαν από την τύφλωση των «γνώσεων». Όποιοι έχτισαν σε άλλο θεμέλιο χάθηκαν μέσα στη σύγχυση των πληροφοριών. Αυτό μαρτυρεί η Ιστορία είτε σε προσωπικό, είτε σε κοινωνικό και εθνικό επίπεδο. Σε μια εποχή σύγχυσης και διαφθοράς το μήνυμα πρέπει να είναι σαφές.
Πρέπει να βάλουμε τα παιδιά σε αυτό το δίλημμα, για να μπορέσουν να καταλάβουν τις κινδύνους που ελλοχεύουν ακόμα και μέσα στο δημόσιο σχολείο, που αρέσκεται να μιλάει αόριστα για ηθικές αξίες ή να τις υποβιβάζει έμμεσα πίσω από άλλες πιο σύγχρονες «αξίες».
Ο δάσκαλος οφείλει να εμπνέεται από την Ορθόδοξη ελληνική Παράδοση και να εμπνέει τους μαθητές του ενωμένος πνευματικά μαζί της, ώστε οι αξίες που μεταδίδει να κάνουν τον άνθρωπο-μαθητή αιώνιο πρόσωπο και όχι γρανάζι ενός αδιεξόδου κόσμου.
Η ευθύνη που έχουμε ως εκπαιδευτικοί είναι μεγάλη. Η δύναμη για να τα καταφέρουμε δεν είναι δική μας. Η δύναμη του Σταυρού που γιορτάζει σε λίγες μέρες ας μας δώσει την ενέργεια και την έμπνευση για να σηκώσουμε το δικό μας σταυρό κόντρα στα είδωλα αυτού του κόσμου.
Καλή σχολική χρονιά σε όλους!
Βασίλης Φράγκος
Υπάρχει επίσης μια διαρκώς επιδεινούμενη σχέση ανάμεσα στο δάσκαλο και στο γονέα, επειδή ο δεύτερος ασχολείται με τη σχολική επίδοση κι όχι με την ουσία της Παιδείας που είναι μη μετρήσιμη.
Όταν η δημόσια παιδεία στην Ελλάδα έχει απαξιωθεί πλήρως, ο δάσκαλος υποβιβάζεται κι αυτός και χάνει την αίσθηση της ιερότητας του έργου του μέσα σε διαρκείς απαιτήσεις και ανούσιες λογικές.
Έτσι οι περισσότεροι δάσκαλοι αποφεύγουν να ρισκάρουν μια πιο δημιουργική στάση απέναντι στους μαθητές τους και ασφαλίζονται πίσω από την ύλη του μαθήματος θεωρώντας το ως μέγιστο καθήκον.
Ο σωστός δάσκαλος δε δεσμεύεται σε καμία «διδακτέα ύλη», αλλά διψάει να εμπνεύσει στους μαθητές του την ελευθερία από κάθε είδους λογική ή ψυχική δέσμευση που επιβάλλουν τα ψυχρά μοντέλα Παιδείας των δυτικών χωρών.
Ο σωστός δάσκαλος αρέσκεται να γίνεται μαθητής, να χαμογελάει, να διδάσκεται, να υποχωρεί, να αφήνει χώρο στις μαθητές του για να εκδηλώσουν την προσωπικότητά τους, να χαίρεται και να σέβεται κάθε μαθητή ως μοναδικό πρόσωπο.
Αυτά όλα βέβαια δε μπορούν να γίνουν πραγματικότητα αν ο δάσκαλος δεν αισθάνεται ευγνώμων απέναντι στο μεγάλο έργο που του έχει εμπιστευτεί ο Θεός να καθοδηγεί ψυχές. Κάθε ρήξη με το Θεό τον αφήνει έρμαιο στα πάθη του.
Έτσι πολλοί εκπαιδευτικοί κοιτάζουν να κάνουν «τη δουλειά τους», άλλοι να ξεμπερδεύουν με τα προβλήματα «της δουλειάς τους», άλλοι να επιβάλλονται πάνω στους μαθητές τους για να γίνει «η δουλειά τους».
Με ταπείνωση και ευγνωμοσύνη οφείλουμε να ξεκινήσουμε τη νέα σχολική χρονιά χωρίς να αποβλέπουμε στις δικές μας δυνατότητες και τα δικά μας προσόντα. Με ψυχρές γνώσεις και λογικές δεν καθοδηγούμε τους μαθητές. Απέναντί μας έχουμε αθάνατα πρόσωπα κι όχι μυαλά και εγκεφάλους.
Μακριά από την ένταση και την καχυποψία ας δώσουμε στα παιδιά και στους γονείς την αίσθηση ότι η ζωή είναι κάτι πολύ πιο βαθύ και ιερό, ότι η εμμονή στις διαστάσεις αυτής της ζωής δεν είναι το ζητούμενο της ελληνικής Παράδοσης, που οφείλουμε να υπηρετούμε, αλλά οι σχέσεις των προσώπων.
Οι γιαγιάδες και οι παππούδες που εμπνέουν πίστη και σεβασμό, αγάπη και ταπείνωση είναι οι καλύτεροι δάσκαλοι από πολλούς άλλους που διαθέτουν μεταπτυχιακά. Οι γνώσεις αποτελούν εργαλεία κι όχι αυτοσκοπό. Οι ηθικές αξίες είναι το ζητούμενο της ζωής μας.
Τέλος, κορυφή όλων των αξιών και έμπνευση για να τις ακολουθήσουμε αποτελεί διαχρονικά το αιώνιο πρόσωπο του Χριστού ως Θεού των πάντων, ως Θεού, που ήδη μας ελευθέρωσε από τη δουλεία σε αυτό το μάταιο κόσμο και είμαστε ήδη ελεύθεροι.
Κόντρα στις αξίες του σύγχρονου σχολείου που μιλούν για μια μελλοντική «ελευθερία», που θα πρέπει να πετύχει ο καθένας με εφόδιο τις γνώσεις του, μιλάμε στα παιδιά για την Ταπείνωση, που δεν τρέφει τον εγωισμό των παιδιών, αλλά βοηθάει σε ένα φωτισμό και μια Γνώση που οδηγεί στη Σοφία.
Όποιοι εργάστηκαν στη βάση της υγιούς Ορθόδοξης Παράδοσης σώθηκαν από την τύφλωση των «γνώσεων». Όποιοι έχτισαν σε άλλο θεμέλιο χάθηκαν μέσα στη σύγχυση των πληροφοριών. Αυτό μαρτυρεί η Ιστορία είτε σε προσωπικό, είτε σε κοινωνικό και εθνικό επίπεδο. Σε μια εποχή σύγχυσης και διαφθοράς το μήνυμα πρέπει να είναι σαφές.
Πρέπει να βάλουμε τα παιδιά σε αυτό το δίλημμα, για να μπορέσουν να καταλάβουν τις κινδύνους που ελλοχεύουν ακόμα και μέσα στο δημόσιο σχολείο, που αρέσκεται να μιλάει αόριστα για ηθικές αξίες ή να τις υποβιβάζει έμμεσα πίσω από άλλες πιο σύγχρονες «αξίες».
Ο δάσκαλος οφείλει να εμπνέεται από την Ορθόδοξη ελληνική Παράδοση και να εμπνέει τους μαθητές του ενωμένος πνευματικά μαζί της, ώστε οι αξίες που μεταδίδει να κάνουν τον άνθρωπο-μαθητή αιώνιο πρόσωπο και όχι γρανάζι ενός αδιεξόδου κόσμου.
Η ευθύνη που έχουμε ως εκπαιδευτικοί είναι μεγάλη. Η δύναμη για να τα καταφέρουμε δεν είναι δική μας. Η δύναμη του Σταυρού που γιορτάζει σε λίγες μέρες ας μας δώσει την ενέργεια και την έμπνευση για να σηκώσουμε το δικό μας σταυρό κόντρα στα είδωλα αυτού του κόσμου.
Καλή σχολική χρονιά σε όλους!
Βασίλης Φράγκος