Γράφει ὁ κ. Ἀλέξανδρος Ρεμοῦνδος
Μὲ ἀφορμὴ τὴν πρόσφατη “θύελλα” δημοσιευμάτων σχετικὰ μὲ τὴν Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀμερικῆς, παρατηρητὲς καὶ γνῶστες τῶν ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων τῆς Ἀμερικῆς καταλήγουν σὲ ἕνα ξεκάθαρο συμπέρασμα: τό κύριο προβλημα ποὺ ἀντιμετωπίζει ἐδῶ καὶ μία τριακονταετία ἡ Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀμερικῆς, δὲν εἶναι –ὅπως πολλοὶ ἐσφαλμένα νομίζουν– ἐνδογενές, ἀλλὰ ὁλότελα ἐξωγενές. Τὸ πρόβλημα αὐτὸ δὲν εἶναι ἄλλο παρὰ οἱ λεγόμενοι “ἔξωθεν ἀντιπερισπασμοὶ” καὶ οἱ “μακρόθεν παρεμβάσεις”, ἡ διαρκὴς δηλαδὴ ἀνάμιξη τοῦ Φαναρίου, καὶ εἰδικά τοῦ Πατριάρχη Βαρθολομαίου, στὰ ἐσωτερικὰ ζητήματα τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀμερικῆς.
Τὸ πρόβλημα τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς δέν προέρχεται ἔσωθεν, ὅπως ἐπιμένουν ὅσοι ἔχουν ἐργολαβικὰ ἀναλάβει νὰ καταγράψουν τὴν ἱστορία τῆς ἑλληνικῆς ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τῆς Ἀμερικῆς, ἄλλοτε σκόπιμα, παραμορφώνοντας τὴν ἱστορικὴ ἀλήθεια καὶ ἄλλοτε προσπαθώντας νὰ σβήσουν ὅσα ἀπὸ τὸ παρελθὸν κρίνονται ἀκατάλληλα γιὰ τὰ σημερινὰ “ἱστορικά” τους καλούπια. Μὲ τὴν ὕπαρξη τοῦ ἐξωγενοῦς αὐτοῦ παράγοντα φαίνονται ἀνυποψίαστοι ἢ ἐλάχιστα ἐξοικειωμένοι ἀκόμη καὶ καταξιωμένοι κατὰ τὰ ἄλλα ἀρθρογράφοι μεγάλων ἀθηναϊκῶν ἐφημερίδων καὶ ἄλλων μέσων ἐνημέρωσης.
Ἄσχετα μὲ τὸ ἂν παραθεωρεῖται συστηματικά, ἀπὸ σκοπιμότητα ἢ ἄγνοια, ὁ ἐξωγενής αὐτός παράγοντας ἔρχεται στὴν πραγματικότητα νὰ προστεθεῖ ὡς ἐξαιρετικά ὑπέρβαρη ἀποσκευή στή σωρεία τῶν ἄλλων κρίσιμων ἐνδογενῶν ζητημάτων ποὺ ἐπὶ καθημερινῆς βάσης ἀντιμετωπίζει ἡ Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀμερικῆς. Τέτοια εἶναι κυρίως καὶ πρωτίστως: α) ἡ διαρκὴς ἀφομοίωση τοῦ ὁμογενειακοῦ στοιχείου μέσα στὴ χοάνη τοῦ ἀμερικανικοῦ πολυπολιτισμικοῦ περιβάλλοντος, καὶ β) ἡ ὅλο καὶ συχνότερη ἀποχώρηση ἑλληνορθόδοξων πιστῶν ἀπὸ τὴν μάνδρα τῆς Ἐκκλησίας τους καὶ ἡ ἐπακόλουθη προσχώρησή τους σὲ προτεσταντικὲς κυρίως ὁμάδες. Στὰ μείζονα ἐνδογενῆ αὐτὰ προβλήματα προστίθενται φυσικὰ καὶ δεκάδες ἄλλα ζητήματα πρακτικότερου χαρακτήρα, ὅπως εἶναι ἡ κατήχηση τῆς νεολαίας καὶ ἡ θεολογικὴ ἐκπαίδευση τοῦ κλήρου ποὺ ἀμφότερες γινονται μὲ βάση προτεσταντικὰ πρότυπα, ἡ λειτουργικὴ ζωή ποὺ εἶναι βαθιὰ ἐπηρεασμένη ἀπὸ τὴν ἁπλουστευτικὴ ἀμερικανὸ-προτεσταντικὴ πρακτική, ἡ διατήρηση τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας καὶ τόσα ἄλλα. Καὶ δὲν εἶναι μυστικὸ ὅτι ὁ ἀπολογισμὸς σὲ κάθε τομέα δραστηριότητας τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς εἶναι ἐπὶ δεκαετίες ὄχι μόνο “ἀνησυχητικὸς” ἀλλὰ κυριολεκτικὰ τραγικός, παρ’ ὅλες τὶς πομπώδεις μεγαλοστομίες, τοὺς φανφαρονισμοὺς τῶν κληρικολαϊκῶν συνελεύσεων καὶ τοὺς ἐξωραϊσμένους καὶ “ἐντυπωσιακοὺς” προϋπολογισμοὺς ποὺ δίδονται στὴ δημοσιότητα.
Πολλοὶ ἐπιχειρηματολογοῦν ὑποστηρίζοντας ὅτι ἡ ἐπίτευξη θετικότερων ἀποτελεσμάτων θὰ ἦταν ἴσως δυνατὴ, ἂν τὸ ἀρχιεπισκοπικὸ “φορτίο” ἦταν ἀπαλλαγμένο ἀπὸ τοὺς παραπάνω ἔξωθεν ἀντιπερισπασμούς. Κάθε ἀρχιεπίσκοπος, σύμφωνα μὲ τοὺς ἐμπειρογνώμονες, καλεῖται νὰ ἀναμετρηθεῖ μὲ τὶς διαρκεῖς “προκλήσεις” τοῦ Φαναρίου, ἐνῷ μοναδικὸ ἀντικείμενο τῆς ἀποστολῆς του θἄπρεπε νἆναι ἡ ἐθνικὴ καὶ θρησκευτικὴ μέριμνα τῆς Ὁμογένειας. Ἐδῶ καὶ τριάντα χρόνια παρακολουθοῦμε τὴ διαρκῆ καὶ συστηματική, πλὴν ἔντεχνα καμουφλαρισμένη, ὑπονόμευση κάθε ἀρχιεπίσκοπου (Ἰάκωβου, Σπυρίδωνα, Δημητρίου καὶ τώρα Ἐλπιδοφόρου) ἐκ μέρους τῆς σημερινῆς ἡγεσίας τοῦ Φαναρίου. Παράλληλα βλέπουμε νὰ γίνονται ὅλο καὶ συχνότερες οἱ κάθετες πατριαρχικὲς παρεμβάσεις στὴν καθημερινὴ ζωή τῆς ἀρχιεπισκοπῆς (διορισμοὶ στὴν ἕδρα τῆς ἀρχιεπισκοπῆς, σὲ ἀρχιεπισκοπικὸ συμβούλιο καὶ ἐκτελεστική του ἐπιτροπή, Θεολογικὴ σχολή, μεγάλα ἀρχιεπισκοπικὰ ταμεῖα, στὴν ἐπιλογὴ ἐπισκόπων καὶ μητροπολιτῶν κ.λπ.). Τά ἀνησυχητικὰ αὐτὰ φαινόμενα δὲν εὐνοοῦν βέβαια τὴν ἀνάπτυξη δημιουργικῆς δράσης ἐκ μέρους ἑνὸς ἀρχιεπίσκοπου, ἀλλ’ ἀντίθετα, λειτουργώντας περιοριστικὰ καὶ ἀποπροσανατολιστικὰ στὴν ἐκπλήρωση τῆς ἀποστολῆς του, τοῦ ἀφαιροῦν τὴ δυνατότητα νὰ ἐπιδοθεῖ ἀπερίσπαστος στὸ ἔργο του.
Ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρά, ὑπάρχουν καὶ ἐκκλησιαστικοὶ πραγματογνώμονες, ἀριθμητικὰ ἐλάχιστοι, ποὺ θέλουν νὰ πιστεύουν ὅτι ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος, πλησιάζοντας πρὸς τὸ τέλος τῆς πατριαρχικῆς του θητείας λόγῳ προχωρημένης ἡλικίας , θὰ ἀναλάβει σύντομα μία ἀντικειμενική ἀποτίμηση τῆς κατάστασης, στήν ὁποία βρίσκονται τὰ ἐκκλησιαστικὰ πράγματα τῆς Ἀμερικῆς, μὲ σκοπὸ τὴν ἀναδιοργάνωση καὶ βελτίωσή τους.
Ἡ αἰσιόδοξη αὐτὴ πρόβλεψη στηρίζεται ἀποκλειστικὰ στὴν ὑποτιθέμενη ἐπιθυμία τοῦ Πατρ. Βαρθολομαίου νὰ διορθώσει, πρὶν τὴ λήξη τῆς πατριαρχίας του, τὴν ἀρνητικὴ εἰκόνα ποὺ ἔχει διαμορφωθεῖ στὴν Ἀμερικὴ γιὰ τὸ πρόσωπο καὶ τὸ ἔργο του καὶ κατ’ ἐπέκταση γιὰ τὸ Πατριαρχεῖο. Ὡς γνωστό, διάφορες ἀποφάσεις τοῦ Πατρ. Βαρθολομαίου στὸ παρελθὸν ἔχουν ὁδηγήσει σὲ ἀπρόβλεπτα “δυσάρεστες” ἐξελίξεις:
α) στὰ πρωτοφανῆ οἰκονομικὰ σκάνδαλα καὶ ἐλλείμματα ποὺ ἐμφανίσθηκαν στὴν ἀρχιεπισκοπὴ Ἀμερικῆς στὰ χρόνια τῆς πατριαρχίας του (μὲ ἄμεση καὶ σταθερὴ ἀνάμιξη τοῦ “πατριαρχικοῦ ἐπιτρόπου” του στὶς ΗΠΑ).
β) στὴν τραγελαφικὴ κατάσταση ποὺ ἔχει προκύψει ἀπὸ τὴν “βιαστικὴ” καὶ “ἀβασάνιστη” μητροπολιτοποίηση τῶν ἐπισκοπῶν πρὶν 20 περίπου χρόνια,
γ) στὴ διαρκῶς αὐξανόμενη ἀντιδημοτικότητα τοῦ Φαναρίου μεταξὺ Ἱεραρχῶν, κληρικῶν καὶ τῆς Ὁμογένειας στὴν πλειονότητά της.
Τὰ ἀνησυχητικὰ αὐτὰ φαινόμενα καὶ ἡ ἐπιθυμία νὰ διορθωθεῖ ἡ ἀρνητικὴ εἰκόνα ποὺ ἀναπόφευκτα δημιουργοῦν, θὰ ἀποδειχθοῦν, ὅπως πιστεύεται, ὁ καταλύτης γιὰ προσεχῆ πατριαρχικὴ ἀλλαγὴ ρότας…
Ἐπιπλέον, “πῶς μπορεῖ –ρωτοῦν γνωστοὶ ὁμογενεῖς– ὁλόκληρη ἡ Ὁμογένεια τῆς Ἀμερικῆς, νὰ μὴν ἀνησυχεῖ καὶ ἀγωνιᾶ γιὰ τὸ μέλλον της, ὅταν καθημερινὰ διαπιστώνει καὶ ζεῖ τὰ ἀδιέξοδα ποὺ ἔχουν δημιουργηθεῖ σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα τῆς ἐθνικῆς καὶ ἐκκλησιαστικῆς της ζωῆς; Ὅταν οἱ νεώτερες γενιὲς καὶ εἰδικὰ ἡ σημερινὴ νεολαία ἔχουν χάσει πιὰ τὴν ἑλληνορθόδοξη ταυτότητά τους, ὅταν ἑλληνικὰ σχολεῖα κλείνουν τὸ ἕνα μετὰ τὸ ἄλλο, ὅταν ἐκκλησιὲς πουλιοῦνται γιὰ δυσεξήγητους λόγους καὶ μέσα ἀπὸ σκοτεινὲς διαδικασίες; Πῶς οἱ ἀγωνίες αὐτὲς –ποὺ κάνουν τὴν ἐδῶ κατάσταση ἐπικίνδυνα ἐκρηκτικὴ– νὰ μὴ βρίσκουν ἀπήχηση στὴν καρδιὰ τοῦ γηραιοῦ Πατριάρχη καὶ τῆς συνόδου του”;
Κρίνοντας πάντως ἀπὸ τὰ δημοσιεύματα ποὺ συνεχίζουν νὰ ἐμφανίζονται στὰ ΜΜΕ καὶ ἀσχολοῦνται ἐπίμονα μὲ τὸ θέμα τῆς “βάπτισης τῆς Γλυφάδας”, τὸ Φανάρι δὲν φαίνεται νὰ ἔχει καμιὰ πρόθεση νὰ ἀξιοποιήσει τὰ “μεγάλα διδάγματα” ποὺ ἀπορρέουν ἀπὸ τὶς ὀδυνηρὲς περιπέτειες τοῦ πρόσφατου παρελθόντος. Ἐπίσης, δὲν φαίνεται ὁ Πατρ. Βαρθολομαῖος νὰ διαθέτει τὴν “πολιτικὴ βούληση” νὰ ἀναθεωρήσει τὸν τρόπο χειρισμοῦ τῆς ἐκκλησιαστικῆς κατάστασης στὴν Ἀμερική, χαράσσοντας νέα πορεία ποὺ νὰ εὐνοεῖ τὴν ἀνασυγκρότηση καὶ ἀνανέωση.
Ἡ χάραξη νέας πορείας, κατὰ τοὺς ἐμπειρογνώμονες, προϋποθέτει ριζικὴ ἀλλαγὴ σὲ πολλοὺς τομεῖς, ἀρχίζοντας ἀπὸ τὴν ἐπίτευξη ὁρισμένων βασικῶν στόχων πρακτικότερου χαρακτήρα, ὅπως:
– Ἡ ὑπέρβαση τῆς συμπλεγματικῆς ἀντιμετώπισης τῶν ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων τῆς Ἀμερικῆς ὑπὸ τὸ πρῖσμα τῶν προσωπικῶν σχέσεων ἀντιζηλίας Ἰακώβου-Βαρθολομαίου, μίας πραγματικότητας ἀπὸ τὴν ὁποία δὲ μπόρεσε νὰ ξεφύγει ὁ Πατρ. Βαρθολομαῖος παρὰ τὴν παρέλευση ὁλόκληρης 30ετίας καὶ ἡ ὁποία εἶχε ἀπόλυτα ἀρνητικὲς συνέπειες στὶς ἐκκλησιαστικὲς ἐξελίξεις τῆς Ἀμερικῆς.
– Ἡ ἐξάλειψη τῆς ἀνταγωνιστικότητας μεταξὺ Ἀρχιεπισκόπου καὶ Μητροπολιτῶν μὲ τὴν κατάργηση τοῦ μητροπολιτκοῦ συστήματος ποὺ δημιουργήθηκε ἄλλωστε, μὲ βάση τὴ νοοτροπία τοῦ “διαίρει καὶ βασίλευε”, ὥστε νὰ βρίσκονται σὲ διαρκῆ ἀντιπαράθεση Ἀρχιεπίσκοπος- Μητροπολίτες (καὶ προκειμένου νὰ ὑπάρχει πάντοτε ἀφορμὴ ἔξωθεν παρέμβασης).
– Ἡ ἀναθεώρηση τοῦ Καταστατικοῦ τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς μὲ στόχο τὴν ἀνανέωση τῆς Ἐκκλησίας σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα καὶ μὲ βάση καθαρὰ ἑλληνορθόδοξες ἀρχὲς (ὄχι τὴ νεοφανῆ θεολογία τοῦ “κοινωνικοῦ ἤθους” ἢ ἄλλα παρόμοια σύγχρονα προτεσταντικὰ θεολογικὰ ρεύματα).
– Ἡ παύση τῶν διαρκῶν κάθετων ἐπεμβάσεων τοῦ Πατρ. Βαρθολομαίου στὰ ἐσωτερικὰ θέματα (διοικητικὰ καὶ κυρίως οἰκονομικά) τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς, γιὰ τὰ ὁποῖα ἄλλωστε τὴν κανονικὴ ἁρμοδιότητα ἔχει ὁ κάθε κανονικὰ ἐκλεγμένος ἀρχιεπίσκοπος Ἀμερικῆς.
– Ἡ ἀπόρριψη τῆς καθαρὰ ἀντορθόδοξης ἐκκλησιολογικῆς θέσης ποὺ συχνὰ πυκνὰ προβάλλεται ἀπὸ τὸν “Ἐθνικὸ Κήρυκα” τῆς Νέας Ὑόρκης καὶ σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία ὁ πατριάρχης εἶναι ὁ “πρῶτος καὶ κύριος” ποιμενάρχης τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀμερικῆς, ἐνῷ στὸν Ἀρχιεπίσκοπο λαχαίνει, σὰν ξεβρασμένο κόκκαλο, κάποιος ρόλος πατριαρχικοῦ ἐπίτροπου.
– Ἡ ἀνάκληση τοῦ προσωπικοῦ “patriarchal delegate” τοῦ Πατρ. Βαρθολομαίου στὶς ΗΠΑ -διορισμοῦ ποὺ ἰσοδυναμεῖ μὲ “ἐκκλησιαστικὴ εἰσπήδηση”, καθότι δὲν ὑπάρχει σχετική ἀπόφαση καὶ ἐξουσιοδότηση τῆς πατριαρχικῆς Συνόδου.
– Ἡ παύση τοῦ “ἔθους” οἱ κληρικοὶ καὶ λαϊκοὶ τῆς Ἀμερικῆς ν’ ἀπευθύνονται κατευθείαν στὸν Πατριάρχη γιὰ θέματα τῆς ἁρμοδιότητας τοῦ ἀρχιεπισκόπου –μία παρατυπία ποὺ ἐνθαρρύνεται σὲ μέγιστο βαθμὸ ἀπὸ τὸν Πατρ. Βαρθολομαῖο, ἀλλὰ ποὺ ὑποσκάπτει καίρια τὸ κῦρος τοῦ ἀρχιεπισκόπου τοπικά.
– Ἡ παύση τῶν διαρκῶν διαρροῶν ἀπ’ τὸ Φανάρι πρός τὸν “Ἐθνικὸ Κήρυκα” καὶ ὁ τερματισμὸς τῆς οἰκονομικῆς ἐνίσχυσης τοῦ Ε.Κ. ἀπὸ ἀνθρώπους τοῦ Βαρθολομαίου στὴν Ἀμερική.
– Ἡ σύσταση εἰδικοῦ συμβουλευτικοῦ σώματος, τὸ ὁποῖο σὲ συνεννόηση μὲ τὸν ἀνώτερο Κλῆρο τῆς Ἀμερικῆς νὰ ἐνημερώνει καὶ συμβουλεύει τὸν Πατριάρχη γιὰ τὰ μείζονα ἐκκλησιαστικὰ θέματα τῆς Ἀμερικῆς (ἀντί, ὅπως σήμερα συμβαίνει, ὁ Πατριάρχης νὰ στηρίζεται ἀποκλειστικὰ στὴν καθημερινὴ σχεδὸν τηλεφωνικὴ ἐνημέρωση καὶ τὶς “ἰδιοτελεῖς συμβουλὲς” τοῦ “patriarchal delegate”, ἴσως καὶ δύο-τριῶν ἄλλων μεμονωμένων ἀτόμων).
Ὅμως, ὅλα τὰ παραπάνω “μόνο στὰ εὐφάνταστα μυαλὰ τῶν ἀνίδεων καὶ ἀδαῶν” μπορεῖ νὰ πραγματοποιηθοῦν, σχολιάζουν ὅσοι γνωρίζουν βαθύτερα πῶς λειτουργοῦν σήμερα οἱ θεσμοὶ στὸ Φανάρι. Ἐλάχιστοι ὄντως πιστεύουν πὼς τὰ ἀμέσως πιὸ πάνω, χαρακτηριστικὰ μόνο κι ἀποκλειστικά τῆς πατριαρχίας τοῦ Πατρ. Βαρθολομαίου, μπορεῖ νὰ γίνουν κάποτε ἀποδεκτὰ γιὰ συζήτηση καὶ ἀναθεώρηση. Χρειάσθηκαν χρόνια –ὑπογραμμίζεται σχετικὰ– γιὰ νὰ “οἰκοδομηθοῦν” καὶ σήμερα θεωροῦνται πλέον ὡς “κεκτημένα” ποὺ δὲν πρόκειται νὰ ἐξαλειφθοῦν οὔτε σ’ ἕνα οὔτε σὲ δέκα χρόνους. Ἑπομένως, προκειμένου γιὰ ἀναθεώρηση, “ζῆσε, γαΐδαρε, νὰ φᾶς τὸ Μάη τριφύλλι”…
Παρὰ ταῦτα, ἄλλοι ὁμογενειακοὶ κύκλοι ἐπιμένουν ὅτι μόνο ἂν κατορθωθεῖ αὐτὸς ὁ “ἆθλος” τῆς ἀναθεώρησης, μπορεῖ ν’ ἀρχίσει νά γίνεται λόγος γιὰ σοβαρὴ προσπάθεια ἀνανέωσης τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀμερικῆς. Διαφορετικά, ὅπως χαρακτηριστικὰ τονίζουν, οἱ κληρικοὶ καὶ λαϊκοὶ ποὺ ἀνησυχοῦν γιά τὴν σημερινὴ κατάσταση, “θὰ ἀερολογοῦν ἐπ’ ἄπειρο, μοιάζοντας σὰν τὴ γάτα ποὺ κυνηγᾶ τὴν οὐρά της”. Τὰ βασικὰ ἐρωτήματα ποὺ ἐνισχύουν αὐτὴν τὴν ἐπιφυλακτικότητα, διατυπώνονται περίπου ὡς ἑξῆς: Εἶναι δυνατὸ μία τέτοια ἀνανέωση νὰ γίνει μ’ ἕνα ὑπερήλικα Πατριάρχη, συνηθισμένο μιά ζωὴ ὁλόκληρη σὲ “ὀθωμανικὲς” μεθόδους διοίκησης; Πῶς μπορεῖ νὰ γίνει ἀνανέωση ἀπό Πατριάρχη “γραφειοκράτη” μὲ μειωμένη πεῖρα σὲ θέματα ἔμπρακτης ποιμαντικῆς; Θὰ βρεῖ ὁ Πατρ. Βαρθολομαῖος τὸ κουράγιο νὰ ξεπεράσει τοὺς διάφορους “πειρασμοὺς” ποὺ προέρχονται κυρίως ἀπὸ τὴν κατεύθυνση τοῦ διαβόητου patriarchal delegate; Θὰ θελήσει, ἔστω καὶ τὴν ὕστατη στιγμή, νὰ ἀναγνωρίσει τὴν τραγικότητα τῆς ὁμογενειακῆς πραγματικότητας, γιὰ τὴν ὁποία φέρει μεγάλη εὐθύνη ὁ ἴδιος, καὶ νὰ ἀναλάβει ἄμεσα πρωτοβουλίες ποὺ νὰ ὠφελοῦν τὸν θεσμό τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀμερικῆς καὶ ὄχι μόνο εὐνοούμενα πρόσωπα; Θὰ μπορέσει –ἀντὶ νὰ ἐξωθεῖ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἀμερικῆς στὰ ἄκρα ἐνισχύοντας ἔτσι τὶς “ἀπειλητικὲς” τάσεις αὐτονομίας καὶ αὐτοκεφαλίας– θὰ μπορέσει τελικὰ νὰ ἀρθεῖ ὑπεράνω τοῦ ἑαυτοῦ του προκειμένου νὰ ἀφήσει πίσω του μία νέα ἀρχιεπισκοπή, ἀναζωογονημένη καὶ ἀνανεωμένη;
Ἂν τελικά, ὅπως οἱ περισσότεροι πιστεύουν, ὁ Πατρ. Βαρθολομαῖος ἀκολουθήσει τὴν πεπατημένη συνεχίζοντας τὴ συνηθισμένη τακτική τοῦ “διαίρει καὶ βασίλευε” καὶ τὶς καθιερωμένες δολοπλοκίες ποὺ γι’ αὐτὸν ἔχουν γίνει τρόπος ζωῆς, τὸ διαχρονικὸ πρόβλημα τῆς Ἀμερικῆς θὰ παραμένει ἄλυτο καὶ κάθε τρεῖς καὶ λίγο θὰ γίνεται λόγος γιὰ ἀντικατάσταση Ἀρχιεπισκόπου μὲ ὅσα τὰ ἀντιαρχιεπισκοπικὰ αὐτὰ πραξικοπήματα συνεπάγονται γιὰ τὴν ὁμαλὴ καὶ εἰρηνικὴ ζωή τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀμερικῆς, τώρα καὶ μακροπρόθεσμα.
Ἐκκλησία τῆς Ἀμερικῆς ἐδῶ καὶ τριάντα χρόνια δὲν εἶναι ὁ καλὸς ἢ κακός, ὁ ἱκανὸς ἢ ἀνίκανος ἀρχιεπίσκοπος, ἀλλὰ τὸ ὅλο ἐκκλησιαστικὸ σύστημα ποὺ στὸ παραπάνω διάστημα καθιερώθηκε στὴν Ἀμερική καί στό πλαίσιο τοῦ ὁποίου ἡ ἀνάπτυξη καὶ πρόοδος τῆς ἀρχιεπισκοπῆς εἶναι δυσέφικτη ἂν ὄχι ἀδύνατη. Τί φταίει ἕνας Ἀρχιεπίσκοπος, ὅταν τὸ σύστημα ἐνθαρρύνει τοὺς Μητροπολίτες νὰ ξύνονται διαρκῶς, γιὰ νὰ τοῦ φάνε τὴ θέση; Τί φταίει ἕνας ἀρχιεπίσκοπος, ὅταν δὲν ἀφήνεται ἀπερίσπαστος στὸ ἔργο του, ὄντας διαρκῶς ἀναγκασμένος νὰ ἀγωνίζεται νὰ διαφυλάξει τὴ θέση του ἀπὸ ἐπίβουλους ἀντίπαλους ποὺ τὸ Φανάρι ρίχνει στὴν ἀρένα κάθε λίγο καὶ λιγάκι;
Ἐνῷ εἶναι λογικὰ καὶ δικαιολογημένα τὰ παραπάνω ἐρωτήματα –σημειώνουν ἔμπειροι σχολιαστὲς– δὲν πρέπει ὡστόσο ν’ ἀποτελέσουν συγχωροχάρτι γιὰ τὶς διάφορες ἀμφισβητούμενες ἐνέργειες τοῦ σημερινοῦ Ἀρχιεπισκόπου ὁ ὁποῖος, χάριν προφανῶς εὔκολης δημοσιότητας, προτιμᾶ τὴν πρόχειρη καὶ ἐπιφανειακή λύση τῶν διαφόρων προβλημάτων στὸ ὄνομα μίας ἀόριστης “εἰρήνης καὶ ἑνότητας”, μὲ ἀποτέλεσμα τὰ προβλήματα νὰ παραμένουν ἄλυτα στὴ βάση τους, προκαλώντας ἁλυσιδωτὴ ἐμφάνιση καὶ ἄλλων συναφῶν ζητημάτων. Παράλληλα, στιγματίζονται οἱ “φιλελεύθερες” καὶ ἀνορθόδοξες θεολογικὲς ἀκρότητες τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, γιὰ τὶς ὁποῖες καὶ δέχεται σήμερα αὐστηρότατη κριτικὴ καὶ ἀπὸ τὶς δύο πλευρὲς τοῦ ὠκεανοῦ. Ἀλλ’ αὐτά, ἔχοντας ἄμεση σχέση μὲ τὸν χαρακτῆρα μᾶλλον καὶ τὴν προσωπικότητα τοῦ σημερινοῦ Ἀρχιεπισκόπου, δὲν ἀποτελοῦν τὴν οὐσία τοῦ θέματος, ποὺ εἶναι οἱ ταλαιπωρημένες σχέσεις Φαναρίου-Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀμερικῆς καὶ ἡ μεθοδευμένη προσπάθεια κατάργησης τῆς κανονικῆς διοικητικῆς αὐτοτέλειας τῆς τελευταίας.
Τέλος, ἡ γενικὴ ἀναστάτωση καὶ σύγχυση ποὺ ἐπιχειρεῖται νὰ προκληθεῖ στὴν Ἑλλάδα καὶ Νέα Ὑόρκη γύρω ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἀμερικῆς καὶ τὸν Ἀρχιεπίσκοπό της –ἄσχετα μὲ τὸ ποιὸς ὑποκινεῖ τὴν ὅλη ὑπόθεση καὶ ποιὸς τελικὰ θὰ βγεῖ κερδισμένος — παρέχει οὐσιαστικά στόν Πατρ. Βαρθολομαῖο μία τελευταία εὐκαιρία νὰ ξανασκεφτεῖ τὶς προηγούμενες ἀποφάσεις του σχετικὰ μὲ τὴν Ἀμερικὴ καὶ νὰ ἀναθεωρήσει τὴν μέχρι τώρα προβληματικὴ πολιτική του, καθώς ἡ ὁμαλὴ πορεία τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀμερικῆς ἔχει περιέλθει σὲ σοβαρὸ ἀδιέξοδο, μὲ ἀποτέλεσμα ν’ ἀδυνατεῖ πλεον ἡ ἐκεῖ Ἐκκλησία “ν’ ἀνοίξει τὰ φτερὰ της” προκειμένου ν’ ἀναπτύξει ἔργο θετικὸ καὶ δημιουργικὸ γιὰ τὸ καλό τῆς ἑλληνορθόδοξης Ὁμογένειας. Ἡ ἄνθηση ἢ τὸ μαράζωμα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀμερικῆς –ἀνεξάρτητα ἀπ’ τό ποιὸς εἶναι Ἀρχιεπίσκοπος– ἐξαρτᾶται πρώτιστα καὶ κυρίως ἀπ’ τὸ Πατριαρχεῖο καί, εἰδικὰ τὴ στιγμὴ αὐτή, ἀπὸ τὸν Πατρ. Βαρθολομαῖο.
