«Ἀλλ’ οὐδέ εἰ Πνεῦμα Ἅγιον
ἐστιν ἠκούσαμεν»
(Πραξ. 19,2)
Όταν ο απόστολος Παύλος ρώτησε, ευρισκόμενος στην Έφεσο, κάποιους μαθητές του τιμίου Προδρόμου, αν έλαβαν Πνεύμα Άγιο όταν πίστεψαν, πήρε την κάτωθι απάντηση: «Εμείς δεν έχουμε ακούσει ούτε αν υπάρχει Πνεύμα Άγιο». Τότε τι βάπτισμα κάνατε ξαναρώτησε ο Παύλος. Και εκείνοι απάντησαν βαπτισθήκαμε στο βάπτισμα του Προδρόμου.
Αν ο Παύλος λοιπόν ερχόταν στην σημερινή κοινωνία μας και υπέβαλε την ίδια ερώτηση, ποια απάντηση θα έπαιρνε;
Ας δούμε μερικά σύγχρονα παραδείγματα
που φαίνεται η άγνοια των χριστιανών για το Άγιο Πνεύμα
και η μηδενική μέθεξη του Αγίου Πνεύματος.
Α´. Πολιτικός γάμος–Σύμφωνο συμβιώσεως
Ρωτώ διάφορα ζευγάρια που ζουν χωρίς να έχουν τελέσει θρησκευτικό γάμο, έχοντας κάνει πολιτικό γάμο ή έχοντας το σύμφωνο συμβιώσεως, γιατί δεν τέλεσαν εκκλησιαστικό γάμο και απαντούν· «γιατί δεν είχαμε χρήματα για το γλέντι».
Ο εκκλησιαστικός γάμος όμως γίνεται για να πάρουμε την ευλογία του Θεού στην οικογενειακή ζωή που αρχίζουμε· παντρευόμαστε όχι μόνο για να ικανοποιήσουμε το γενετήσιο ένστικτο, ή να έχουμε συντροφιά και αλληλοβοήθεια στη ζωή, αλλά και για να γίνουμε άγιοι. Αυτός είναι ο απώτερος σκοπός του γάμου. Μέσα από τη συνοίκηση και την ανοχή των αδυναμιών του άλλου να φθάσουμε στην αγιότητα. Συνεπώς που κολλάει το γλέντι και ότι δεν κάνουμε γάμο θρησκευτικό γιατί δεν έχουμε χρήματα για το γλέντι; Γιατί απαντούμε έτσι; Γιατί δεν έχουμε Πνεύμα Άγιο· γιατί έχουμε εκκοσμικεύσει τα μυστήρια σε λαϊκά έθιμα, σε φολκλόρ, σε ανθρώπινες παραδόσεις και χάριν αυτών των παραδόσεων απαρνούμεθα το σωτηριολογικό σκοπό του γάμου.
Β´. Τέλεση βάπτισης τέκνου και γάμου γονέων μαζί.
Κάποια ζευγάρια κάποτε επιτέλους αποφασίζουν να τελέσουν εκκλησιαστικό γάμο, εν τω μεταξύ έχουν έρθει οι καρποί ή ο καρπός του γάμου. Και αποφασίζουν να κάνουν τις ακολουθίες γάμου και βάπτισης μαζύ.
Αλλά το κάθε μυστήριο έχει τη δική του αναφορά, το δικό του χρόνο, τη δική του θεολογία. Δεν είναι καλό να τα ανακατεύουμε. Δεν είναι υλικά αγαθά που τα παίρνουμε δύο σ' ένα. Δεν μπορεί στο ένα να δέεται ο ιερεύς «υπέρ του παρασχεθήναι καρπόν κοιλίας» και αμέσως μετά ο καρπός, που είναι ολοκληρωμένος και τέλειος, να βαπτίζεται και η μητέρα να παρακολουθεί τη βάπτιση του παιδιού της με νυφικό. Αυτό είναι πλήρη καταστροφή της εκκλησιαστικής δεοντολογίας, θεολογίας και του τυπικού της Εκκλησίας. Ταλαιπωρούμε δε για την δική μας κοσμική ευκολία, τους ιερείς, τους νεωκόρους, τους προσκεκλημένους μας, που όλοι τους είναι αναγκασμένοι να παραμένουν στο ναό για τρεις ώρες περίπου.
Και γιατί γίνονται όλα αυτά; Γιατί αγνοούμε το έργο του Αγίου Πνεύματος και ούτε καν θέλουμε να ακούσουμε γι' αυτό. Το δικό μας εγώ, η δική μας θέληση, η δική μας επιθυμία προέχει και όχι το να κάνουμε υπακοή στην εκκλησιαστική δεοντολογία. Έχουμε κάνει μια «εθελοθρησκεία», μια θρησκεία κατά τα γούστα μας, που εξωτερικά φαντάζει χριστιανική, ουσιαστικά όμως δεν έχει καμμία σχέση με χριστιανισμό και την αληθινή πίστη. Το κακό είναι ότι η πίεση που ασκούμε αναγκάζει ιερείς και επισκόπους να υποχωρούν συνεχώς στις απαιτήσεις του κόσμου, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Γ´. Μυστήρια και εκκλησιαστικές πανηγύρεις
Η μέριμνα μας γενικά για τα μυστήρια και τις εκκλησιαστικές πανηγύρεις εξαντλείται στον εξωτερικό και πολλές φορές εντελώς κοσμικό στολισμό του ναού, στα διάφορα κεράσματα και τραπέζια και όχι στην πνευματική προετοιμασία. Δεν φροντίζουμε να εξομολογηθούμε, να κοινωνήσουμε, να έρθουμε πιο κοντά στο Θεό με την ευκαιρία των μυστηρίων. Ακόμη κι αυτές οι λιτανείες παρέχουν κυρίως κοσμικό θέαμα και λαμπρότητα, παρά έξοδο της Εκκλησίας στον κόσμο για να γίνει κι αυτός Εκκλησία. Κληρικός γνωστός, όταν ρωτήθηκε ποιό έργο έχει να παρουσιάσει η σύγχρονη Εκκλησία, απάντησε θυμόσοφα· «άρτον και θεάματα». Αυτό που θέλει ο κόσμος που βρίσκεται μακριά από τον Χριστό και οι πολιτικοί που μας διοικούν.
Ειδικά στα μυστήρια του γάμου και της βαπτίσεως το στολισμό τον επιβάλλουν οι έμποροι που ασχολούνται με αυτά. Στο γάμο το νυφικό δεν έχει καμμιά σχέση με την εν Χριστώ ζωή και ηθική. Το όλο σκηνικό σαχλό και απάδον στην εκκλησιαστική ιεροπρέπεια και δεοντολογία. Βαψίματα, μακιγιάζ, έξαλλα ρούχα και άλλα παρόμοια. Κατά την βάπτιση την λαμπάδα που κρατά κάποιος, όταν θυμιάζει ο ιερεύς τον ανάδοχο και το μωρό στο «όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε», κρεμούν αρκουδάκι, μίκυ μάους, δεινόσαυρο και άλλα περίεργα. Στα μωρά έχω δει πολλές φορές καρφίτσες με πέταλο. Τι σχέση έχουν αυτά με τον Χριστό και τον σκοπό του μυστηρίου; Το βάπτισμα είναι κάτι ανάλογο με την μοναχική κουρά. Αφιέρωση στον Χριστό και αποταγή του Σατανά. Είναι ρωμαλέα και νηπτική ακολουθία. Και το παίρνουμε και το ξευτελίζουμε και το αποχριστιανίζουμε. Γιατί να μη μπει στην λαμπάδα μία εικόνα του Χριστού ή του αγίου που πήρε το όνομα ο νεοφώτιστος; Τί σχέση έχουν όλα αυτά με το Άγιο Πνεύμα, που υποτίθεται πρέπει να υπάρχει και να δίνει τον τόνο και το όλο κλίμα στα μυστήρια αυτά.
Δ´. Αντιμετώπιση ασθενείας
Όταν ασθενήσουμε πάμε σε γιατρούς, κάνουμε εξετάσεις, εισερχόμαστε σε νοσοκομεία, ξοδεύουμε χρήματα και άλλα πολλά. Λέμε πάνω απ' όλα η υγεία και αποθεώνουμε την ίαση. Αλλά αντιμετωπίζουμε το θέμα μόνο στην υλική του διάσταση.
Πνευματική προετοιμασία για την αντιμετώπιση της ασθένειας υπάρχει; Ευχέλαιο, εξομολόγηση, θεία κοινωνία προτείνονται ή απαγορεύονται μήπως νομίσει ο ασθενής ότι πρόκειται να πεθάνει και ψυχολογικά καταρεύσει; Υπάρχει ενθύμηση της ορθόδοξης θεολογίας που διακηρύττει: Ουδέν κακόν εκτός της αμαρτίας. Ότι όλα όσα επιτρέπει ο Θεός καλά ή κακά είναι ευλογίες. Ότι όλα είναι μέσα στο σχέδιο του Θεού και αποβλέπουν σε κάποιο σκοπό. Ότι δεν έχει σημασία αν πεθάνουμε ή ζήσουμε, αλλά εάν είμαστε με τον Κύριο, αν ανήκουμε στον Κύριο. «Εάν τε ουν ζώμεν εάν τε αποθνήσκωμεν, του Κυρίου εσμέν» (Ρωμ. 4,16). Κι εδώ απουσιάζει το Άγιο Πνεύμα στην αντιμετώπιση της νόσου.
Ε´. Απελπισία και αυτοκτονία
Όταν συναντούμε διάφορες δυσκολίες στη ζωή, απελπιζόμαστε και πολλές φορές επιχειρούμε να αυτοκτονήσουμε.
Δεν τις αντιμετωπίζουμε με την θεολογία και με τη σκέψη των πατέρων. Έχουμε διαβάσει την φοβερή πραγματεία του αγίου Χρυσοστόμου «Προς Σταγείριον δαιμονιώντα ασκητή»; Εκεί ο Χρυσόστομος διακηρύττει ότι δεν είναι οι δυσκολίες της ζωής που μας οδηγούν στην απογοήτευση και στην αυτοκτονία, αλλά το ότι δεν έχουμε ψυχή γυμνασμένη. Και το ότι δεν έχουμε ψυχή γυμνασμένη φταίμε εμείς που αδιαφορήσαμε να την γυμνάσουμε, όσο κι αν αυτό μας στοιχίζει στην καλοπέραση και στην ήσσονα προσπάθεια που έχουμε ως δόγμα για όλα τα θέματα της ζωής. Συνεπώς δεν έχουμε Άγιο Πνεύμα και ενεργούμε, όπως ενεργούμε.
ΣΤ´. Μιλάμε αόριστα για τον Θεό.
Όταν μιλάμε για τον Θεό οι περισσότεροι λέμε ότι υπάρχει μια δύναμη, υπάρχει κάτι, υπάρχει το θείον· δεν λέμε ότι πιστεύω στον Ιησού Χριστό τον υιό του Θεού, που ήρθε κι έγινε άνθρωπος. Δύναμη όμως είναι ο ηλεκτρισμός, η πυρηνική ενέργεια και άλλα πολλά. Συνεπώς θεοποιούμε δυνάμεις της φύσεως και ξαναγυρίζουμε στην ειδωλολατρία; Ενεργώντας έτσι αποκαλύπτουμε ότι δεν έχουμε Άγιο Πνεύμα. Λέγει ο απόστολος Παύλος: «Ουδείς δύναται ειπείν Κύριον Ιησούν ει μη εν Πνεύματι Αγίω» (Α΄ Κορ. 12,3). Απλούστερα. Πιστεύεις τον Ιησούν ως Θεάνθρωπο, έχεις Πνεύμα Άγιο. Πιστεύεις στα δόγματα ή την ηθική που απορρέουν από το ευαγγέλιο, έχεις Πνεύμα Άγιο.
Θυμηθείτε την ομολογία του Πέτρου. «Συ ει ο Χριστός ο Υιός του Θεού του ζώντος». Και ο Χριστός είπε· Πέτρο δεν είναι δικά σου λόγια αυτά. Ο Πατέρας στα απεκάλυψε. Έτσι και το Πνεύμα αποκαλύπτει, διότι όλα τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος έχουν τις θείες ιδιότητες.
Ζ´. Ακούμε συχνά το σύνθημα «Ποτέ πια πόλεμος».
Εάν όμως πράγματι δεν θέλουμε τον πόλεμο θα πρέπει να εισάγουμε άλλα ρητά και γνωμικά. «Ποτέ πια μίσος, φθόνος, πλεονεξία, φιλαργυρία, ίδιον όφελος και συμφέρον και άλλα παρόμοια», διότι αυτά δημιουργούν τον πόλεμο.
Δεν μπορούμε να τον καταδικάζουμε λεκτικά, χωρίς να καταδικάζουμε τις αιτίες του πολέμου. Αυτό είναι φαρισαϊσμός και υποκρισία και δείχνει ότι στην προσπάθεια και την ευχή να έχουμε ειρήνη δεν μας κατευθύνει το Πνεύμα το Άγιο αλλά απλώς μία κοσμική επιθυμία, η οποία όμως δεν μας εξαναγκάζει να σταυρώσουμε τα πάθη μας.
Λένε μερικοί τι κάνει η Εκκλησία για τον πόλεμο;
Μα όλο το κήρυγμά της και η θεολογία της σε αυτό αποβλέπουν. Όταν λέγει να αγαπούμε και τους εχθρούς μας, όταν λέγει «μηδείς το εαυτού ζητείτω, αλλά το του ετέρου έκαστος», όταν λέγει «μακάριον εστί το διδόναι μάλλον ή το λαμβάνειν», όταν λέγει ότι η πλεονεξία είναι ειδωλολατρία και άλλα παρόμοια, τι κάνει η Εκκλησία; Μας προετοιμάζει για να ζούμε σε καθεστώς ειρήνης τόσο με τον Θεό όσο και και με τους συνανθρώπους μας. Η Εκκλησία δεν κάνει απλώς μια λεκτική καταδίκη του πολέμου, αλλά γυμνάζει με το κήρυγμά της όσους θέλουν να το ακούσουν, για να μη βιώσουμε τη φρίκη του πολέμου. Αυτό βέβαια όταν δεν υποτάσσεται σε κοσμικές επιδιώξεις ή στον επιθετικό εθνικισμό κάποιων χωρών.
Η´. Να μην είμαστε μονοφυσίτες στις επιδιώξεις μας
Όλοι μας επιζητούμε την αγάπη, την χαρά, την ειρήνη, την ευτυχία. Αλλά νομίζουμε ότι αυτό θα το επιτύχουμε με δικές μας μεθόδους και προσπάθειες. Η Εκκλησία μας όμως μας ξεκαθαρίζει ότι όλες οι μεγάλες αρετές, όλα τα μεγάλα επιτεύγματα δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο με τις ανθρώπινες προσπάθειες, αλλά χρειάζεται και η χάρη του Θεού, η δύναμη του αγίου Πνεύματος. «Ο καρπός του Πνεύματος εστίν αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότης (καλωσύνη, επιείκια), αγαθωσύνη, πίστις, πραότης, εγκράτεια» (Γαλ. 5, 21-22). Για να φθάσουμε στην πραγματική αγάπη, χαρά και ειρήνη και τις άλλες αρετές χρειάζεται Άγιο Πνεύμα. Ο πύργος της Βαβέλ παλαιότερα, όπως και η πλήρης αποτυχία στις μέρες μας της Κοινωνίας των εθνών, του Ο.Η.Ε. και άλλων παρομοίων ανθρωποκεντρικών οργανισμών σήμερα αποκαλύπτουν του λόγου το αληθές της Γραφής.
Ας προβληματιστούμε λοιπόν αν γνωρίζουμε το Άγιο Πνεύμα κι αν έχουμε μέθεξη στις ενέργειές του. Αν απαντήσουμε αρνητικά στον προβληματισμό μας, τότε, ας ικετεύσουμε με όλη τη δύναμη της ψυχής μας· «Βασιλεύ ουράνιε, Παράκλητε, το Πνεύμα της αληθείας,... ελθέ και σκήνωσον εν ημίν...».
