π. Βασίλειος Σπηλιόπουλος
ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΚΛΕΦΤΗΣ
Ακούγεται εντελώς παράδοξο αλλά αποτελεί μία μεγάλη αλήθεια! Πολύ συχνά προσέρχονται άνθρωποι στην εξομολόγηση έχοντας την ανάγκη να ανακοινώσουν με καμάρι στον πνευματικό ότι “δεν έκλεψαν και δεν σκότωσαν”. Την ίδια όμως δήλωση, είτε αμέσως σε ενδεχόμενη ερώτηση του πνευματικού, είτε εμμέσως με την σιωπή ή την ισχυρή πεποίθηση της “καθαρότητος” καταθέτουμε λίγο ως πολύ οι περισσότεροι πιστοί κατά την διάρκεια του μυστηρίου της εξομολόγησης αλλά και γενικότερα στη ζωή μας. Λίγοι, ελάχιστοι, σχεδόν ανύπαρκτοι οι κλέφτες! Όλοι μας τίμιοι και δίκαιοι, ενάρετοι αν όχι άγιοι.
Ας αφήσουμε τον άγιο Νικόδημο τον αγιορείτη, έναν άγιο που συμπυκνώνει όλη την πατερική διδασκαλία και παράδοση, να μας “ξεγυμνώσει”, να μας ταπεινώσει, να μας αποδείξει την υποκρισία μας και τον φαρισαϊσμό μας. Ας τον “ακούσουμε” με προσοχή και προσευχή και μετά ας ξανακοιτάξουμε λίγο τον εαυτό μας στον πνευματικό καθρέφτη, ας ξαναζυγίσουμε με ειλικρίνεια και με την ίδια αυστηρότητα με την οποία το κάνουμε για τους άλλους, τον εαυτό μας και τις αμαρτίες μας κι έπειτα ας απαντήσουμε στο ερώτημα: έχουμε ή δεν έχουμε κλέψει τελικά;
Ο μεγάλος λοιπόν αυτός άγιος στο Εξομολογητάριο, το βιβλίο αυτό στο οποίο με άριστο τρόπο καθοδηγεί τόσο τους πνευματικούς όσο και τους εξομολογουμένους για το πώς θα βιώσουν το μυστήριο της μετανοίας ως πραγματικό μυστήριο που θα οδηγήσει στην θεραπεία και δεν θα αποτελεί μια απλή τυπική, νομική ή ψυχολογική διαδικασία, αναφερόμενος στην Η΄ εντολή, την εντολή “ου κλέψεις” τονίζει ότι κλοπή δεν είναι μόνο αυτό το οποίο έχουμε στο μυαλό μας, η αφαίρεση δηλαδή πράγματος που δεν μας ανήκει αλλά περιλαμβάνει ένα τεράστιο φάσμα πράξεων και στάσεων.
Κλέφτες είναι λοιπόν, κατά τον άγιο Νικόδημο, και οι έμποροι που ξεγελούν δίνοντας εμπόρευμα κατώτερης αξίας ή ξεγελούν στο ζύγισμα ή νοθεύουν τα προϊόντα, κλέφτες είναι οι κλεπταποδόχοι, όσοι χρησιμοποιούν πλαστά χρήματα, όσοι κρατούν ό,τι βρουν τυχαία και μάλιστα χωρίς να ψάξουν τον ιδιοκτήτη, όσοι δεν είναι στην δουλειά τους τυπικοί και εργάζονται λιγότερο ή όσοι πληρώνουν τους εργάτες και υπαλλήλους τους λιγότερο, οι δωροδοκούντες και οι δωροδοκούμενοι, οι επαίτες που δεν έχουν ανάγκη, όσοι μετέχουν σε “καρτέλ”, οι “ μαυραγορίτες” και όσοι εκμεταλλεύονται τις ανάγκες άλλων για να πετύχουν καλύτερες τιμές, όσοι ζημιώνουν και φθείρουν ξένη περιουσία, οι χαρτοπαίχτες, όσοι καταπατούν ξένα κτήματα, όσοι διαβάζουν ξένα γράμματα, οι ζωοκλέπτες, οι πλαστογράφοι και άλλοι παρομοίως ενεργούντες.
Αντιλαμβανόμαστε άραγε πόσα ακόμα αμαρτήματα υπάρχουν μέσα από τα οποία καταπατούμε την εντολή αυτή; Αντιλαμβανόμαστε ότι το να μην χτυπάω εισιτήριο στα μέσα μεταφοράς ή και στα θεάματα, το να αποκρύπτω από την εφορία με οποιονδήποτε τρόπο – ακόμα και με το να μη κόβω απόδειξη-, το να εκμεταλλεύομαι την “πειρατεία” για να “οικειοποιηθώ’’ ή να απολαύσω απλώς κόπους και πόνους και δουλειά κυρίως καλλιτεχνών αλλά όχι μόνο και αναρίθμητα άλλες πράξεις μας μας οδηγούν στο αμάρτημα της κλοπής; “Μα και το κράτος με κλέβει” και σε ποια εντολή ο Κύριος μας μας επέτρεψε να κλέβουμε τους κλέπτες”;
Ποια ακριβώς εξαίρεση διατύπωσε ο Χριστός μας; Καμία! Απολύτως καμία!! Πώς θα μας φαινόταν μάλιστα αν, ακολουθώντας το Μ. Βασίλειο, διατυπώναμε την αλήθεια ότι στο αμάρτημα της κλοπής υποκύπτει ακόμη και αυτός ο οποίος δεν μοιράζει στους φτωχούς το ένα δέκατο απ’ όσα ο Θεός του χαρίζει.
Προσέξτε! Δεν μιλάμε για έλλειψη ελεημοσύνης, στην οποία οι πάντες είμαστε υπόχρεοι, αλλά για κλοπή ξένων αγαθών!! Κατανοούμε τον φαρισαϊσμό μας; Ακούμε για τον Φαρισαίο και, εσωτερικά έστω, τον μεμφόμαστε ενώ βρισκόμαστε σε χειρότερη θέση. Χειρότερη διότι εκείνος ναι μεν αισθανόταν δικαιωμένος και άγιος αλλά τουλάχιστον τηρούσε όντως, τυπικώς βεβαίως, την εντολή της αποδεκατώσεως ενώ εμείς ούτε την εντολή τηρούμε και ταυτοχρόνως αισθανόμαστε δίκαιοι και άμεμπτοι.
Είναι δε άξιο μεγάλης προσοχής και το γεγονός ότι εκτός από την έκταση που έχει το αμάρτημα της κλοπής, τέτοια που λίγο έως πολύ όλοι υποκύπτουμε, η αντιμετώπιση του είναι ιδιαιτέρως “απόλυτη” από τον Θεό. Όσο και αν φανεί περίεργο ή σκληρό ή ακόμα και αιρετικό πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι τα αμαρτήματα της κλοπής δεν έχει την εξουσία ο πνευματικός να τα συγχωρέσει αν δεν επιστραφούν τα κλαπέντα και δεν αποκατασταθεί η αδικία με κάποιον τρόπο.
Να το πάμε, μαζί με τον Άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο (Λόγος εις το Βάπτισμα) και λίγο πιο πέρα; Ούτε αυτό το βάπτισμα εξαλείφει την αμαρτία της κλοπής αν υπάρχει τρόπος αποκατάστασης της αδικίας και δεν γίνεται!! Άλλωστε ο άγιος Νικόδημος μας υπογραμμίζει, σε όλους εμάς τους κλέφτες, ότι τόσο αυστηρός είναι ο Θεός με την αμαρτία μας αυτή ώστε προστάζει ο Ίδιος (Έξοδος Κβ΄, 3) να πωλείται ο ίδιος ο κλέφτης ως δούλος προκειμένου να ξεπληρώσει την αδικία αν δεν έχει άλλον τρόπο. Για τον λόγο αυτό ο άγιος Νικόδημος προειδοποιεί τον πνευματικό να μην διαβάσει συγχωρητική ευχή για τα αμαρτήματα της κλοπής αν δεν προηγηθεί η αποκατάσταση.
Ας έρθει κάποτε για όλους μας η ώρα εκείνη της ειλικρίνειας και της απόφασης να μετάσχουμε στο μυστήριο της Εκκλησίας και το μυστήριο της μετανοίας με πραγματική διάθεση θεραπείας. Ο άγιος Νικόδημος στο παρόν άρθρο μας δίνει ένα ελάχιστο δείγμα, ένα φάρμακο, έναςν μπούσουλα για το πώς γίνεται αυτό. Δεν έχουμε παρά να ”κλέψουμε’’ τις ιδέες του και να αρχίσουμε σοβαρό και κυρίως ειλικρινό αγώνα.
ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΝ
ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΑΡΙΟΝ
Περί της Η’ Εντολής «Ου κλέψεις»
Εις ταύτην σφάλλουν, όσοι είναι κλέπται φανεροί, καθώς είναι οι λησταί, και δυνάσται, και αρπαγές. Όσοι είναι κλέπται κρυπτοί, ως οι κλέπτοντες με κρυπτόν τρόπον. Όσοι είναι κλέπται απατηλοί, καθώς είναι οι Πραγματευταί και όλοι εκείνοι, οποί πάσχουν να γελάσουν τον άλλον, πωλούντες με ζύγια και μέτρα δόλια, και μεταχειριζόμενοι άλλας μυρίας τέχνας και ψεύδη διο και ο Κύριος ληστάς και κλέπτας ωνόμασε τους πραγματευτάς, ειπών «Ο οίκος μου οίκος προσευχής κληθήσεται, ημείς δε αυτόν εποιήσατε σπήλαιον ληστών» (Ματθ. κα’. 12). Καθώς είναι εκείνοι, όπου παίρνουν διάφορα. Ταύτης της Εντολής παράβασις είναι η φιλαργυρία, και εις αυτήν αναφέρονται τα πάθη και αμαρτήματα, όπου γεννώνται από την φιλαργυρίαν, άπερ είπομεν.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
Ης ταύτην ακόμη σφάλλει και αν τινάς:
- Αγοράση πράγμα κλεμμένον, ηξεύρωντάς το, δια να το πάρη ολιγώτερον, από ό,τι αξίζει.
- Αν επέρασε τα κάλπικα, άσπρα δια καλά, ή τα ελλειπή και σκάρτα δια σωστά.
- Αν ο δουλευτής δεν εδούλευσε καθώς έπρεπεν, ή εδούλευσεν αχαμνά, και επήρε την πληρωμήν του.
- Αν τινάς δεν επλήρωσεν εκείνους, όπου τον εδούλευσαν.
- Αν ηύρε τίποτε και το εκράτησε, χωρίς να εξετάση ποιος το έχασεν.
- Αν δεν εστάθη εις τας συμφωνίας όπου έκαμεν,
- Αν αμέλησεν εις τα πράγματα, όπου ήτον επιστάτης ορφανών, ή χηρών, ή Εκκλησιών, ή σχολείων, ή συντροφίας.
- Αν έδωκε δώρα του κριτού δια να κρίνη άδικα, ή αν αυτός επήρε δια να κρίνη.
- Αν ζητή ελεημοσύνην, χωρίς να έχη χρείαν.
- Αν οι πραγματευταί πωλούν το αχαμνόν πράγμα δια καλόν, ή το ανακατώνουν με το καλόν.
- Αν πωλούνε πράγμα περισσότερον από ό,τι αξίζει, ή αγοράζουν ολιγώτερον από ό,τι αξίζει.
- Αν συμφωνούν με άλλους πραγματευτάς να πωλούν εις τιμήν άδικον.
- Αν πωλούν ακριβώτερα εις αμαθή αγοραστήν, ή αγοράζουν φθηνώτερα από αμαθή πωλητήν.
- Αν δεν πωλούν καθώς τους προστάζει ο εξουσιαστής.
- Αν δίδουν δώρα εις τους εξουσιαστάς δια να τους αφίνουν να πωλούν, ως θέλουν.
- Αν δεν δίδουν καλόν λογαριασμόν εις τους συντρόφους τους.
- Αν ειπούν ψευδώς ότι εμουφλούζεψαν δια να φάγουν τα ξένα χρήματα.
- Αν τινάς δούλος πωλεί ακριβώτερα από ό,τι του ειπή ο αυθέντης του.
- Αν έχη κανένας ξένον πράγμα, ή αμχνέτι, και το αφίνει και χαλά, ή το εξοδεύει.
- Αν έπαιζε χαρτία, ή άλλα παιγνίδια με παιδία, ή άλλους αγνώστους δια να τους γελάση. Εις ταύτην την εντολήν ακόμη σφάλλει, αν έκαμε τινάς ζημίαν εις το πράγμα, ή υποστατικόν του αδελφού του.
- Αν εμετασάλευσε τα σύνορα των χωραφίων, ή των σπητίων του, δια να πάρη τόπον από το χωράφι, ή το σπήτι του πλησίον του.
- Αν έκοψε τα δένδρα του αδελφού του, τον οποίον ως κλέπτην παιδεύουν οι πολιτικοί νόμοι.
- Αν έκλεψε τα ζώα του, τον οποίον παιδεύουν οι νόμοι με εξορίας, ή με το κόψιμον της χειρός.
- Εάν εκφαυλίση τινάς και πάρη τον δούλον του άλλου με τάξιμον περισσοτέρας πληρωμής.
- Εάν ανοίξη τινάς γράμματα και τα αναγνώση, ή μιμηθή την υπογραφήν άλλου, ή την μεταγράψη, ή την ξύση, ή την σχίση, ο οποίος παιδεύεται με εξορίαν και αρπαγήν των υπαρχόντων του από τους πολιτικούς νόμους.
Όλα αυτά είναι κλεψιά, και πρέπει να τα δώσουν οπίσω,
αν θέλουν να λάβουν την συγχώρησιν.
