«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
Ἡ Θεία Κοινωνία εἶναι πολύ ὠφέλιμη στόν ἄνθρωπο ἐάν κοινωνεῖ μέ ἀληθινή πίστι, μέ ἑτοιμασία καί μέ τήν εὐλογία τοῦ Πνευματικοῦ του. Ἀλλά ὅποιος προσέρχεται ἀναξίως, τιμωρεῖται, διότι ἡ Θεία Κοινωνία εἶναι φωτιά πού καίει τούς ἀναξίους, ὅπως λέγει καί ἡ εὐχή τῆς Θείας Μεταλήψεως. «Ἄνθραξ ἐστι τούς ἀναξίους φλέγων…».
Καί ποιός μπορεῖ νά κοινωνήσει;
-Ποιός ἔχει καθαρή καί ἀμόλυντη ζωή; Ποιός γνωρίζει μέ ἀκρίβεια τούς λογισμούς του; Ποιός δέν ἔχει κανονικά ἐμπόδια καί εἶναι λυμένες ἀπό τόν Πνευματικό οἱ ἁμαρτίες του. Μπορεῖ κάποιος νά κοινωνήσει, ἐνῶ δέν ἔχει ἐξομολογηθῆ καί δέν ἔχει ἐκπληρώσει τόν καθορισμένο κανόνα ἀπό τόν Πνευματικό του; Ὅταν κάποιος κοινωνεῖ μία φορά τόν χρόνο, ὁμοιάζει μέ τόν Ἰούδα, ὁ ὁποῖος μία καί τελευταία φορά κοινώνησε τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ καί κατόπιν μπῆκε μέσα του ὁ διάβολος καί ἔτρεξε νά πωλήσει τόν διδάσκαλόν του, τόν Χριστόν.
Ἐάν κάποιος δέν εἶναι ἄξιος, οὔτε μία φορά τόν χρόνο εἶναι ἄξιος νά κοινωνήσει. Εἶδες τί λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστόμος στόν 53 Λόγο του: «Καί σέ ἐσᾶς τούς ἱερεῖς πού δίνετε τά Ἅγια Μυστήρια, δέν εἶναι μικρά ἡ τιμωρία σας, ὅταν ξέρετε ὅτι κάποιος εἶναι ἀνάξιος νά λάβει τά Πανάγια καί Φοβερά τοῦ Κυρίου Μυστήρια.
Καί ἐάν ἐσύ ὦ ἱερεῦ, φοβᾶσαι αὐτόν πού ἔρχεται σέ σένα εἴτε εἶναι στρατηγός, εἴτε νομάρχης εἴτε ἄρχοντας κρατικός, πού ἔχει κορῶνα στό κεφάλι του, διότι θά στενοχωρηθῆ, ἐάν ἀρνηθῆς νά τοῦ δώσεις τήν θεία Κοινωνία! Τότε νά τόν στείλεις σέ μένα! Ἀλήθεια τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ σ᾿ αὐτόν πού προσέρχεται νά κοινωνήσει ἀναξίως, εἶναι φωτιά. Τό ἴδιο καί τό Αἷμα Του, πού χύθηκε ἀπό τήν πλευρά τοῦ Χριστοῦ ἐπί τοῦ Σταυροῦ, θά παιδεύσει καί θά κατακαύσει τόν ἀνάξιον».
-Τί μπορεῖτε νά μᾶς πεῖτε γιά τήν Θεία Κοινωνία τῶν παιδιῶν μέχρι τήν ἡλικία τῶν ἑπτά ἐτῶν; Εἶναι ἀναγκαία ἡ ἐξομολόγησίς τους;
-Τά παιδιά εἶναι ἀθῶα μέχρι τήν ἡλικία τῶν πέντε ἐτῶν καί εἶναι καλόν νά τά κοινωνεῖτε κάθε Κυριακή. Τά παιδιά τῶν 6-7 ἐτῶν ἰδιαίτερα τώρα, εἶναι καλόν νά τά ἐξομολογεῖτε καί μετά νά τά κοινωνεῖτε, διότι σήμερα τά παιδιά βλέπουν καί ἀκούουν πολλά σκάνδαλα στό σπίτι, στήν τηλεόρασι καί παντοῦ, χωρίς νά ἔχουν τήν ἐπιτήρησι τῶν γονέων τους.
Τά ἴδια λέγει ὁ ἅγιος Συμεών Θεσσαλονίκης γιά τούς γέρους καί τούς ἀσθενεῖς: «Οἱ γέροντες καί οἱ ἀσθενεῖς, οἱ ὁποῖοι δέν πίπτουν σέ κανονικά παραπτώματα, εἶναι καλόν νά κοινωνοῦν συχνά καί στίς μεγάλες ἑορτές».
Πάντοτε, πρίν ἀπό τήν Θεία Κοινωνία, νά ἔχει κάνει ὁ χριστιανός τίς μετάνοιές του, νά ἔχει μισήσει τήν ἁμαρτία, νά ἔχει ἐκπληρώσει τόν κανόνα του καί τρεῖς ἡμέρες πρίν δέν πρέπει νά πίνει κρασί, νά τρώγει λαδερό φαγητό ἤ γλυκά. Αὐτή εἶναι ἡ τάξις γιά τήν μετάληψι τῆς θείας Κοινωνίας, Ἀδελφοί.
-Πεῖτε μας κάτι γιά τήν θεία Κοινωνία τῶν μοναχῶν.
-Οἱ μοναχοί τῶν μοναστηριῶν μας, ἐάν ἔχουν καλόν Πνευματικό, νά ἐξομολογοῦνται τακτικά. Σ᾿ἐμᾶς ἡ ἐξομολόγησις, ὅπως βλέπετε, γίνεται μία φορά τήν ἑβδομάδα, τήν Παρασκευή. Ναί, ἀλλά ἔχουμε καί μοναχούς πιό εὐαισθήτους καί ἔρχονται καί 2-3 φορές τήν ἑβδομάδα. Καί μᾶς λέγουν γιά παράδειγμα: «Πάτερ δέν ἤμουν τό πρωΐ στόν ὄρθρο. Πάτερ, δέν ἐξεπλήρωσα ὅλον τόν κανόνα μου. Πάτερ, ἔφαγα, πρίν ἀπό τό φαγητό». Ἐάν τόν ἐλέγχει κάποιον ἡ συνείδησίς του ἔρχεται καί ἐξομολογεῖται. Τοῦ βάζω τό χέρι στό κεφάλι του, τοῦ διαβάζω συγχωρητική εὐχή κι αὐτός ψυχικά αἰσθάνεται εἰρηνικός καί ἐλεύθερος.
Ἀκόμη ἔχουμε γέροντες καί ἀσθενεῖς οἱ ὁποῖοι μποροῦν νά κοινωνοῦν καί μία φορά τήν ἑβδομάδα. Οἱ ἄλλοι, ὅταν ἔχουν εὐλογία ἀπό τόν Πνευματικό τους, εἴτε μία φορά στίς 40 ἡμέρες ἤ πιό συχνά μία φορά τόν μῆνα.
-Ἔχουμε κάποιο θεμέλιο-λόγο τῶν Ἁγίων Πατέρων, οἱ ὁποῖοι ἀναφέρουν γιά τήν Θεία Κοινωνία νά προσφέρεται στούς πιστούς μία φορά κάθε 40 ἡμέρες;
-Ναί, ἔχουμε στόν ἅγιο Συμεών Θεσσαλονίκης. Αὐτός λέγει ὅτι κάθε χριστιανός μία φορά κάθε 40 ἡμέρες νά ἑτοιμάζεται γιά νά κοινωνήσει, ἐκτός καί ἐμποδίζεται ἀπό κάποιο κανονικό ἐπιτίμιο. Εἶναι ἁμαρτία νά σέ κανονίζει κάποιος Πνευματικός μέ 12 χρόνια ἀκοινωνησία.
Σέ περίπτωσι θανάτου, ὅταν βλέπεις ὅτι ὁ ἑτοιμοθάνατος εἶναι στά καλά του, μπορεῖς νά τοῦ δώσεις τήν Θεία Κοινωνία. Δέν πρέπει νά τοῦ στερήσεις τήν θεία Κοινωνία, ἐνῶ πλησιάζει νά ἀποθάνει. Καί ὅσο ἀκόμη ζῆ, νά τοῦ δίνεις συχνά τήν Κοινωνία.
-Μπορεῖ νά κοινωνήσει κάποιος, χωρίς νά ἔχει πρίν ἐξομολογηθῆ;
-Ὄχι. Ποτέ! Μόνο σέ περίπτωσι θανάτου καί ποτέ ἄλλοτε. Πρῶτα ἡ ἐξομολόγησις καί μετά ἡ θεία Μετάληψις.
-Πόσα εἶναι τά εἴδη τῆς κοινωνίας μέ τόν Χριστό; Μέ ὅλα αὐτά μποροῦμε νά συμμετέχουμε κι ἐμεῖς;
Ἠμποροῦμε νά κοινωνοῦμε μέ πέντε τρόπους μέ τόν Χριστόν.
Τό πρῶτο μέσον εἶναι ἡ Θεία Κοινωνία. Εἶναι τό φοβερώτερο καί τό ἁγιώτερο μέσον κοινωνίας μέ τόν Χριστό, διότι λαμβάνουμε ἀληθινά τό Σῶμα καί τό Αἷμα Του.
Τό δεύτερο μέσον εἶναι ἡ πνευματική μας κοινωνία μέςῳ τῆς ἁγίας προσευχῆς καί τῶν στόχασμῶν τῆς καρδίας. Κι ἄν ἀκόμη ἐμποδίζεσαι ἀπό τόν Πνευματικόν σου νά κοινωνήσεις, ἠμπορεῖς νά κοινωνεῖς μαζί Του χιλιάδες φορές τήν ἡμέρα μέ μία ἄλλη ὁδό, τήν ὁδό τῆς νοερᾶς προσευχῆς. Ἐάν πηγαίνεις στήν ἐκκλησία καί λέγεις τήν εὐχή: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ….», μέ ὅλη τήν καρδιά σου, ὅσες φορές ἐστέναξες ἄλλες τόσες φορές κοινώνησες μαζί Του, ὅπως καί αὐτός πού ἐπῆρε μέ τό κουταλάκι τήν Θεία Κοινωνία.
Τό τρίτο μέσον εἶναι ἡ ὁδός ἐκπληρώσεως τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστός μᾶς εἶπε νά νηστεύουμε καί μᾶς ἔδειξε πῶς νά νηστεύουμε. Μᾶς εἶπε νά προσευχώμεθα καί μᾶς ἔδειξε καί πῶς πρέπει νά προσευχώμεθα. Μᾶς εἶπε νά ὑποδεχώμεθα τόν ξένον, νά ποτίζουμε τόν διψασμένον, νά τρέφουμε τόν πεινασμένο, νά ἐπισκεπτώμεθα τούς φυλακισμένους καί νά συγχωροῦμε ὅσους μᾶς στενοχωροῦν.
Ὅταν ἐφαρμόζουμε αὐτές τίς ἐντολές, κοινωνοῦμε μέ τόν Χριστόν, διότι τοῦ δείχνουμε ὅτι Τόν ἀγαπᾶμε, ἀφοῦ ἡ ἐφαρμογή τους εἶναι ἀπόδειξις τῆς ἀγάπης μας γι’ Αὐτόν. Καί μ᾿ αὐτόν τόν τρόπον μποροῦμε νά κοινωνοῦμε μέ τόν Χριστό, πολλές φορές τήν ἡμέρα.
Ἄκουσε τί λέγει ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής στήν Φιλοκαλία: «Ὁ Χριστός στέκεται μυστικά μέσα στίς ἐντολές του. Ὅποιος ἐφαρμόζει μία ἐντολή, δέχεται μέσα του τόν Χριστόν. Καί ὄχι μόνο τόν Χριστόν, ἀλλά ὁλόκληρη τήν Ἁγία Τριάδα». Καί ἄκουσε ἀκόμη τί λέγει ἡ Ἁγία Γραφή: «Ὅποιος Μέ ἀγαπᾶ ἄς ἐφαρμόζει τίς ἐντολές Μου καί θά ἔλθω Ἐγώ μαζί μέ τόν Πατέρα νά κατοικήσουμε μέσα σ᾿ Αὐτόν».
Καθαρά λόγια! Ὄχι μόνον ὁ Υἱός, ἀλλά ἔρχεται καί ὁ Πατήρ. Καί ἄν ἀκόμη ὁ Πνευματικός δέν τοῦ δίνει τήν Θεία Κοινωνία, ὁ χριστιανός, ἐάν ἐκπληρώνει τίς θεῖες ἐντολές, κοινωνεῖ μέ ὁλόκληρη τήν Ἁγία Τριάδα.
Τό τέταρτο μέσον κοινωνίας μέ τόν Θεό εἶναι διά τῆς ἀκοῆς καί τῆς ἀναγνώσεως. Ἐάν ἐγώ ἐμποδίζομαι ἀπό τόν Πνευματικό μου νά κοινωνήσω, πηγαίνω ὅμως στήν θεία λειτουργία, ἀκούω μέ εὐλάβεια τό Εὐαγγέλιο, τόν Ἀπόστόλο, τίς πατερικές ὁμιλίες, τό κήρυγμα τοῦ ἱερέως. Καί μ᾿ αὐτό τό μέσον κοινωνῶ μέ τήν Χάρι τοῦ Χριστοῦ. Καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει «ὅτι ἡ πίστις ἔρχεται διά τῆς ἀκοῆς καί μέ τήν ἀκρόασι τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ». Παράλληλα στό σπίτι μου θά ἀνοίξω ἕνα πνευματικό βιβλίο καί ἀπό ἐκεῖ θά λάβω θεία ὠφέλεια καί τήν θεία Χάρι.
Τό πέμπτο εἶδος κοινωνίας γίνεται στήν ἐκκλησία, ὅταν ὁ ἱερεύς βγάζει στήν Προσκομιδή μερίδες γιά τούς ζῶντες καί τούς πεθαμένους. Μερίδες δέν μπορεῖ νά βγάλει ὁ ἱερεύς γιά αὐτούς πού συνεχίζουν νά μεθοῦν, νά τρέχουν στά δικαστήρια, ζοῦν ἀστεφάνωτοι, εἶναι αἱρετικοί ἤ εἶναι αὐτόχειρες. Ἡ κάθε μερίδα πού βγαίνει ἀντιπροσωπεύει καί μία ψυχή ἀπό τούς ζῶντες ἤ τούς νεκρούς. Τοποθετοῦνται ὅλες μαζί στό Ἅγιο Ποτήριο καί ἑνώνονται μέ τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Ὁπότε λαμβάνουν μία μυστική κοινωνία καί ἕνωσι μαζί Του.
-Ἐάν ἕνας προτεστάντης κοινωνεῖ μέ τά εἴδη αὐτά, ἐκτός ἀπό τήν θεία Κοινωνία, ἔχει ἐλπίδα σωτηρίας;
-Ὄχι! Δέν ἔχει καμμία ἀξία ἡ κοινωνία του μέ τά ἄλλα τέσσερα εἴδη, διότι ἔχει ἀποκοπεῖ ἀπό τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καί δέν ὑπάρχει στίς κοινότητές τους ἡ Χάρις τῆς ἱερωσύνης. Ἐμεῖς δέν ἠμποροῦμε νά ἀλλάξουμε ὅ,τι ἐθεμελίωσε ὁ Χριστός γιά ὅλο τόν κόσμο. Αὐτός εἶπε: «Λάβετε, φάγετε, τοῦτο εἶναι τό Σῶμα Μου. Πίετε ἀπό Αὐτό πάντες, τοῦτο εἶναι τό Αἷμα Μου…».(Ἰωάννου 6,53).
Ἔτσι, ἄλλοι κοινωνοῦν τόν Χριστό μέ τό κουταλάκι, ἄλλοι μέ τήν εὐχή τοῦ Ἰησοῦ, ἄλλοι μέ τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ καί ἄλλοι μέ τήν ἀκρόασι ἤ ἀνάγνωσι τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ.
Μετάφρασις ἀπό τά ρουμανικά Μον. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου
