Ἡ προφωνήσιμη ἑβδομάδα, ποὺ ἀναγγέλλει τὴν εἴσοδο στὸ Τριῴδιο καὶ τὴ Μεγάλη Σαρακοστή, ξεκίνησε. Μὲ τὴν Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου ποὺ ἔχουμε σήμερα (Κυριακὴ ΙΣΤ΄ Λουκᾶ), ἀρχίζει ὁ μεγάλος εὐλογημένος πασχάλιος λειτουργικὸς κύκλος, ποὺ θὰ φτάσει μέχρι τὴν Κυριακὴ τῶν Ἁγίων Πάντων.
Ἀλλὰ στὴν πραγματικότητα δὲν θὰ κλείσει οὔτε τότε, ἀφοῦ κάθε Κυριακή, ὅλο τὸ ἐκκλησιαστικὸ ἔτος, ὑμνοῦμε τὴν Ἀνάσταση καὶ τὸ Πάσχα. Ἀλλὰ καὶ κάθε Τετάρτη καὶ Παρασκευή, ὅλο τὸν χρόνο, ψάλλουμε τὰ ἅγια Πάθη καὶ τὴ Σταύρωση τοῦ Χριστοῦ, νηστεύοντας (καὶ μάλιστα αὐστηρά, κατὰ τὸν τύπο τῆς Σαρακοστῆς) γιὰ τὰ γεγονότα αὐτά.
Φέτος εἰδικότερα συμπίπτει νὰ ἀρχίζει ὁ πασχάλιος κύκλος ἀμέσως μὲ τὸ κλείσιμο τοῦ λειτουργικοῦ κύκλου τῶν Χριστουγέννων. Ἄν, κατὰ μία εὐρεία ἔννοια, θεωρηθεῖ ἡ Ὑπαπαντὴ ὡς ἡ τελευταία ἑορτὴ τοῦ κύκλου τῶν Χριστουγέννων, μὲ τὴν ἀπόδοσή της ἀκριβῶς (9 Φεβ.), κλείνει ὁ κύκλος αὐτὸς καὶ αὐθημερὸν ἀρχίζει ὁ πασχάλιος κύκλος (Τριῳδίου-Πεντηκοσταρίου).
Μὲ τὸ ἄνοιγμα λοιπὸν τοῦ Τριῳδίου καλούμαστε νὰ μετάσχουμε σὲ πορεία γιὰ πνευματικὲς ἀναβάσεις, σὲ ἀγώνα κατὰ τῶν παθῶν καὶ τῆς ἁμαρτίας, σὲ ἄσκηση σωματικὴ καὶ πνευματική, γιὰ νὰ γίνουμε ἕτοιμοι νὰ ὑποδεχθοῦμε τὸν Νυμφίο Χριστό. Καὶ σὰν στέρεο θεμέλιο καὶ πανίσχυρη βάση στὸν ἀγώνα αὐτὸν ὑποδεικνύει ὁ Κύριος τὴν ταπεινοφροσύνη. Χιλιοειπωμένο! θὰ ἔλεγε κανείς. Σίγουρα, μὰ ὄχι καὶ κατακτημένο ἀπὸ κανέναν μας οὐσιαστικά.
Γι’ αὐτὸ καὶ τονίζεται παρὰ τῶν ἁγίων, εὐκαίρως-ἀκαίρως, ὅτι «πρὸ παντὸς χρήζομεν τῆς ταπεινοφροσύνης». Ὅποια πνευματικὴ προσπάθεια καὶ ἂν κάνουμε, ἂν δὲν ἑδράζεται στὸν ἄσειστο βράχο τῆς ταπεινοφροσύνης, θὰ εἶναι οἰκοδομὴ πάνω στὴν ἄμμο. Μὲ τὸ πρῶτο χτύπημα τῶν κυμάτων, μὲ τὸ πρῶτο φύσημα τοῦ ἀνέμου, μὲ τὴν πρώτη καταιγιστικὴ νεροποντή, θὰ σωριαστεῖ μὲ πάταγο σφοδρό.
Ὁ ἅγιος Ἀντώνιος εἶδε ὅλες τὶς παγίδες, τοὺς πειρασμούς, τὰ βάσανα, τὶς δυσκολίες τοῦ κόσμου ἁπλωμένα μπροστά του. Καὶ στὴν ἀνησυχία του, ποιὸς μπορεῖ νὰ τὰ ξεπεράσει ὅλα αὐτά, ἔλαβε ἐξ οὐρανοῦ ἀπάντηση: Ἡ ταπεινοφροσύνη. Καὶ δὲν τὰ ὑπερνικάει ἁπλῶς ἡ ταπείνωση ὅλα αὐτά, ἀλλὰ «οὔτε ἅπτονται αὐτῆς». Δὲν τὴν ἀγγίζουν κἄν! «Τῷ ὄντι οὐδὲν ἰσχυρότερον τῆς ταπεινοφροσύνης, οὐδὲν περιγίνεται αὐτῆς».
Καὶ ποιὸς ἔχει ἀληθινὴ ταπεινοφροσύνη;
Ὄχι βέβαια ὅποιος ταπεινολογεῖ, γιὰ νὰ ἀποσπᾶ περισσότερους ἐπαίνους. Λένε ὁ ἅγιοι, ὅτι ὁ ἀληθινὰ ταπεινὸς ἔχει δύο πράγματα: (α) Δὲν ὀργίζεται ὁ ἴδιος καὶ (β) δὲν ἐξοργίζει ἄλλους. Τὰ δυὸ αὐτὰ ἁμαρτήματα εἶναι τὰ βαρύτερα. Ὅποιος τὰ διαπράττει, ἂν δὲν σκεπαστεῖ γρήγορα μὲ τὴν ταπείνωση, ἔρχεται σιγὰ-σιγὰ σὲ κατάσταση δαιμονική, «ταράσσων καὶ ταρασσόμενος».
Ὁ ταπεινὸς ὅμως, ἂν τοῦ συμβεῖ κάτι λυπηρὸ καὶ δυσάρεστο, «εὐθέως χωρεῖ καθ’ ἑαυτοῦ». Ἀμέσως τὰ βάζει μὲ τὸν ἑαυτό του. «Εὐθέως κατακρίνει ἑαυτὸν ὅτι ἐστὶν ἄξιος». Λέει ὅτι τοῦ ἀξίζουν τὰ ὅσα παθαίνει. Δὲν ἀνέχεται νὰ κατακρίνει κανέναν, νὰ φορτώσει σὲ ἄλλον τὴν αἰτία. Καὶ ἔτσι τὰ ξεπερνᾶ ὅλα ἀτάραχος, χωρὶς νὰ στενοχωρηθεῖ. Καὶ ἀναπαύεται τέλεια (Ἀββᾶ Δωροθέου, Β΄ Διδασκαλία, 29-30. Ἐκδ. Ἑτοιμασία, σ. 126-129).
Ἐσὺ πιστεύεις στὴν ἀξία τῆς ταπεινοφροσύνης;
Κάνε λοιπὸν τὰ δυὸ βήματα γιὰ νὰ τὴ βάλεις στὴ ζωή σου: Μὴν ὀργίζεσαι καὶ μὴν ἐξοργίζεις κανέναν.
Ξεκίνα τώρα!
