Τετάρτη 20 Δεκεμβρίου 2023

Σπήλαιο! Παράδοξο ειδύλλιο ή προανάκρουσμα πάθους;

Στο πιο ήρεμο, στο πιο σιωπηλό απ' όλα τα γεγονότα,

που δεν έχει καμία σχέση με οποιαδήποτε καταπίεση,

θα στρέψουμε τώρα τη σκέψη μας”

R. Guardini

 

Ο Ισραήλ, περίεργος και συχνά αλλόκοτος λαός”, σύμφωνα με τον Ρενάν, “κράτησε για τον εαυτό του το προνόμιο να διδάσκει τους άλλους με τις συμφορές και τις αδυναμίες του με τις μοναδικότητές του”. Αυτόν τον λαό όμως επέλεξε ο Θεός ανάμεσα σε τόσους άλλους, επειδή έτσι το έκρινε αυτός, επειδή είναι ο κύριος και ρυθμιστής της ιστορίας, για να εκτυλίξει μέσω αυτού τις σελίδες της θεϊκής ιστορίας.

Έτσι, στον τόπο αυτού του παραδόξου λαού, μία μακρινή νύχτα άρχισαν να συμβαίνουν παράδοξα πράγματα. Μία θεϊκή παράσταση άρχεται, με πρωταγωνιστή τον ίδιο τον Θεό να γεννιέται από μία εκλεκτή παρθένο, την Μαρία. Γεννιέται ο Θεός, συγκαταλεγόμενος και αυτός εν μέσω των λοιπών ανθρώπων, “εισβάλλοντας” όμως παράλληλα στην κοινωνία, ως παράξενος ελευθερωτής. Παράξενος Θεός, καθότι καθίσταται εκ πρώτης στιγμής αχθοφόρος της ανθρώπινης αγωνίας, έσχατος πάντων και άθλιος πρόσφυγας, μέσα στη γη που έπλασε ο ίδιος.

Κάπως έτσι λοιπόν, κάνει την εμφάνισή του στη γη, γεννώμενος στο τερπνό παλάτιο του σπηλαίου και στην κοιτίδα του πιο περιφρονημένου και μισητού λαού της τότε εποχής.

Αλλά ας “διέλθωμεν ἕως Βηθλεέμ” (Λουκ. 2,15) για να πληροφορηθούμε “τά περί τοῦ παιδίου” (Λουκ. 2,17). Όπως ο Ουρανός με το μάτι του Αστέρα παρακολουθεί το “ξένον και παράδοξον”, όπως οι Μάγοι και οι ποιμένες πορεύονται προς την γόησσα Οπτασία, ας εξέλθουμε και εμείς από το δεσμωτήριο της σύγχρονης μοναξιάς μας, προς συνάντηση του ξέχωρου αυτού παιδίου.

Ας εγκαταλείψουμε προπάντων, προς στιγμή, την πλησμονή της σύνθετης ζωής μας και ας αναζητήσουμε την ψυχική μας αυτάρκεια μέσα στην λιτή εξιστόρηση του γεγονότος, από την πνευματέμφορη ψυχή του θείου Λουκά. Η παρουσίαση του μοναδικού γεγονότος είναι λιτή, γιατί το απαιτεί η εν λόγω περίσταση. Γιατί σύμφωνα με τον Guardini “Τα μεγάλα πράγματα δημιουργούνται αθόρυβα... Οι ήρεμες δυνάμεις είναι οι ουσιαστικά ισχυρές”. Μη μας αποσπούν λοιπόν οι πομπώδεις και θορυβώδεις υποδοχές των καισάρων, εν μέσω σαλπίγγων, τυμπανοκρουσιών και πολυπληθών παρατάξεων φρουρών. Μη μας παρασύρουν οι προκατασκευασμένες μεγαλοπρέπειες. Τα πάντα είναι πλαστά, προσποιητά, στοιχεία κάκιστης υποκριτικής και φυσικά από ερασιτέχνες υποκριτές (= ηθοποιούς). Αλλά οι εν λόγω είναι μικροί, ασήμαντοι, προπάντων αδύναμοι και πρέπει να φανούν ισχυροί και αξιοπρόσεκτοι, μέσω της επιβαλλομένης ισχύος. Μέσω του “το κράτος είμαι εγώ”.

Όμως εν προκειμένω, αν θέλουμε να έχουμε όφελος στην προσέγγισή μας, θα πρέπει να ενεργοποιήσουμε τα ψυχοσωματικά αισθητήριά μας, για να αντιληφθούμε και το επιτελούμενο θαύμα.

Πρέπει να αποφράξουμε τα αυτιά μας για να ηχήσουν μέσα μας τα ιερά σήμαντρα του χαρμόσυνου γεγονότος. Πρέπει να ανοίξουμε τα μάτια μας ορθάνοιχτα και να εξετάσουμε τα συμβαίνοντα, όχι μόνο μπροστά από την ειδυλλιακή σκηνή της φάτνης, αλλά και πίσω από τα παρασκήνια, γιατί πάντοτε εκεί αποκρύπτεται επιμελώς η αλήθεια. Προπάντων ας καταπραΰνουμε τις ανάλγητες υπάρξεις μας, για να συλλάβουμε το βαθύ νόημα εκείνης της νυχτιάς. Μπορεί ο Θεός να επισκέπτεται νύχτα την ανθρωπότητα, αλλά κάποια στιγμή αναπόφευκτα ξημερώνει και τότε η πρότερη φαινομενική ειδυλλιακή εικόνα της φάτνης, μας μεταφέρει εξ' ανάγκης στο φως των παρασκηνίων. Στο φως της σκληρής πραγματικότητος του θείου δράματος. Γιατί ο Θεός γεννιέται, για να πεθάνει. Ο Θεός πεθαίνει, για να ζήσουμε εμείς, οι μέχρι πρότινος νεκροί.

Αυτό είναι το πολυδιάστατο μήνυμα της λιτής φάτνης. Η θυσία! Μία θυσία που την ένιωθαν μόνο οι πρώτοι Χριστιανοί, καθότι και οι ίδιοι, μόλις γεννιούνταν, θυσιάζονταν. Όταν η πρώτη Εκκλησία μιλούσε για την Γέννηση, βρισκόταν κάτω από την σκιά δύο καρφωμένων ξύλων σε σχήμα σταυρού και έκλεινε την διήγησή της λαχανιασμένη από την ανηφορική πορεία πάνω σε ένα λόφο, που είχε σχήμα κρανίου. Εκεί πάνω όμως επιτελούνταν η πραγματική γέννησή της.

Σήμερα όμως εμείς, οι Χριστιανοί της πολύπλευρης θαλπωρής, νοσταλγούμε άκρως συμφεροντολογικά μία γέννηση στα μέτρα μας, αποκλειστικά εγκόσμια, χαμογελαστή και την φκιασιδώνουμε με εκείνα τα απελπιστικά λαμπιόνια της ένοχης αυταπάτης μας. Μήπως επιδιώκουμε με αυτό τον τρόπο να φωτίσουμε μερικώς την κατασκότεινη συνείδησή μας, τρέφοντάς παράλληλα την θηριωδία του Ηρώδη μέσα μας ανυποψίαστα; Μήπως δεν μας εξυπηρετεί το απώτερο νόημα του πάθους, που επίκειται;

Αλλά μοναδικός στόχος μας στη ζωή είναι να ωραιοποιούμε τα πάντα, γιατί μόνο απ' αυτή την πλευρά την ποθούμε. Τα πάντα προς τέρψη και στην τροχιά της διασκέδασης. Εν προκειμένω, την φάτνη την προτιμάμε θελκτική, με στεγνά άχυρα και ζεστά στρωσίδια, με γλυκά πρόσωπα και ανάλογα χαμόγελα, για να αποκρύπτουμε πίσω απ' αυτά την δική μας ψυχρότητα και αναισθησία, το αποτρόπαιο έγκλημα μέσω του οποίου ρίχτηκε άσπλαχνα ο Χριστός στην εξορία του σπηλαίου. Εμείς είμαστε αυτοί που τον έχουμε διώξει από την ζωή μας, από τα σπίτια μας, τις οικογένειές μας, τις ατομικές μας υπάρξεις και επιπρόσθετα τον σφαγιάζουμε καθημερινώς, πετώντας τον στους υπονόμους των νοσοκομείων, με την χρηματοδότηση του νέου Ηρώδη. Τουλάχιστον εκείνος περίμενε να γεννηθεί το βρέφος και μετά το κατεδίωξε. Του έδωσε μία ευκαιρία διαφυγής του. Εμείς οι σύγχρονοι διεστραμμένοι Ηρώδες διασφαλίζουμε τον θρόνο της παθογενούς ευδαιμονίας μας, αφαιρώντας την ζωή του νηπίου πριν ακόμη γεννηθεί.

Αλλά συν τοις άλλοις, αρεσκόμεθα αυτές τις μέρες να βλέπουμε τις φάτνες, αλλά ποτέ δεν επιθυμήσαμε να εισέλθουμε για λίγο μέσα σε αυτές. Έχουν περάσει χρόνια που ο “πολυμήχανος” άνθρωπος εγκατέλειψε την ύπαιθρο, κατερχόμενος στα άστεα προκειμένου να ζήσει “ανθρώπινα”. Όμως τα πρότερα βιώματα δεν ξεχνιούνται. Έτσι σπήλαιο, φάτνη, ισοδυναμούν με στάβλο. Τουτέστιν περιβάλλον για άλογα όντα, υγρασία, κακοσμία από τα ούρα και τα κόπρανα των ζώων. Ο στάβλος εμπεριέχει τρωκτικά, σκορπιούς, τσιμπούρια, φίδια και ό,τι άλλο μπορεί να φαντασθεί ένας σεναριογράφος, για να ολοκληρώσει το θρίλερ που αποτελεί γεγονός και όχι απλό αποκύημα της φαντασίας. Άρα μην ωραιοποιούμε κάτι που ούτε καν μπορούμε να το αντικρύσουμε, όχι να ζήσουμε μέσα σ' αυτό και πολύ περισσότερο να γεννήσουμε εκεί τα παιδιά μας. Αλλά τελικά, το σκηνικό της φάτνης στις μέρες μας στήνεται επιμελώς από τους σκηνοθέτες της υποκρισίας, για να περάσουν τα δικά τους κατάξερα και ακατανόητα μηνύματα, που δεν έχουν καμία σχέση με τον Χριστό και την γιορτή των Χριστουγέννων, απλά συντείνουν στο εμπορικό αλισβερίσι. Αλλά αυτό το χρήμα τελικά σταύρωσε τον Χριστό, άσχετα αν μετέπειτα πετάχτηκε.

Αυτό το χρήμα όμως οδήγησε και τον κυνηγό του άνθρωπο, στους απέραντους στάβλους των μεγαλουπόλεων, όπου ούτε αυτόν τον αστέρα δεν μπορεί να αντικρύσει. Αυτό το χρήμα πολύ περαιτέρω, τον ενέκλεισε μέσα στη στρούγκα του πολυτελούς σπιτιού του, όπου τον εξόπλισε με ένα τηλεχειριστήριο στο χέρι, για να διαχειρίζεται ανάλογα την κόπρο που του πετάνε οι ευφυείς καναλάρχες– σταβλάρχες μέσα από την οθόνη. Μέσα όμως σε τέτοιου είδους στάβλο, ο Χριστός δεν μπορεί να ενοικήσει, γιατί είναι ιδιοκτησία άλλου. Έτσι ο Χριστός στις μέρες μας συνεχίζει, γεννιέται, αλλά μετά εξαφανίζεται. Όσοι πραγματικά τον επιζητούν, ας επιδοθούν στην αναζήτησή του. Θα τον βρουν κάπου απόμερα μέσα στις καρδιές τους. Εκεί αγωνιά μαζί τους...

 

Αρίσταρχος