«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
36. Ἐάν, πράγματι καί δικαίως, ἡ ἰδιοκτησία καί ἡ κυριαρχία τοῦ κόσμου εἶναι τοῦ Θεοῦ, τότε ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἕνα εἶδος ἐνοικιαστοῦ, ἕνα εἶδος ὑπαλλήλου καί οὐδέποτε ὁ ἀπόλυτος ἰδιοκτήτης τοῦ κόσμου ἤ κάποιου μέρους αὐτοῦ. Ἐάν, πιστεύη ὅτι εἶναι ὁ ἀπόλυτος κυρίαρχος τοῦ κόσμου, σπέρνει μέ τήν πίστι τοῦ τρελλοῦ ἀγγέλου. Γιά νά συγκρατήση τόν ἄνθρωπο ὁ Θεός ἀπ᾿ αὐτή τήν πτῶσι, τόν ὠνόμασε ἄδικο οἰκονόμο, ἀφ᾿ ἑνός μέν γιά τόν λόγο ὅτι δέν ἔχει κάποια ἀπόλυτη ἰδιοκτησία, ἀλλά σχετική· καί ἀφ᾿ ἑτέρου δέ γιά νά τόν διαφυλάξη ἀπό τήν πτῶσι στήν τρέλλα τοῦ κακοῦ ἀγγέλου. Ἔτσι λοιπόν, ἐάν ἀμέσως πιστεύση ὅτι εἶναι ἀποκλειστικός ἰδιοκτήτης τοῦ κόσμου, συγκρούεται μέ τόν Θεό, Τόν ἀρνεῖται, Τόν ἀπαλλοτριώνει καί πιστεύει ἀκριβῶς ὅπως ὁ Ἑωσφόρος. Δέν ἀντιλαμβάνεται ὁ δυστυχής ἄνθρωπος, δεχόμενος τόν πειρασμό, ὅτι θά συντριβῆ κάτω ἀπό τά ἐρείπια τῆς τρελλῆς ἀγάπης του γιά ἰδιοκτησία.
Ὅταν ὁ ἄνθρωπος προσκολλᾶται στήν κτίσι, στήν περιουσία, στήν δόξα, αὐτά εἶναι ὁ μαμωνᾶς πού σημαίνει χρήματα καί πλοῦτος. Ὁπότε δέν ἠμπορεῖς νά ὑπηρετῆς τόν Θεό καί τόν μαμωνᾶ. Παρ᾿ ὅλα αὐτά ὁ Θεός δοξάζει τόν ἔνοχο οἰκονόμο ὁ ὁποῖος ἔγινε φίλος τοῦ μαμωνᾶ τῆς ἀδικίας καί τοῦ ὑπόσχεται νά τόν δεχθῆ στήν Βασιλεία Του, ὅταν θά κατορθώση νά διασκορπίση, σύμφωνα μέ τόν θεῖο νόμο τῆς ἀγάπης πρός τούς ἀνθρώπους. (ἐννοεῖται ἐδῶ ὅτι γίνεται λόγος γιά σκόρπισμα τοῦ χρήματος καί τοῦ πλούτου-τοῦ μαμωνᾶ). Ἀπό ἐδῶ ἠμποροῦμε νά συμπεράνουμε τήν ἔννοια τοῦ πλούτου: Δέν σέ σώζει ἡ πτωχεία, οὔτε σέ τιμωρεῖ ὁ πλοῦτος· καί ἐπίσης οὔτε ὁ πλοῦτος σέ σώζει, ὅπως οὔτε καί ἡ πτωχεία σέ τιμωρεῖ, ἀλλά πῶς στέκεται ἡ ψυχή σου μπροστά στόν πλοῦτο καί στήν πτωχεία.
37. Εἶσαι πτωχός καί πιέζεσαι ἀπό τόν λογισμό σου γιά ἀπόκτησι περιουσίας; Ἰδού, ὅμως ὅτι δέν σέ σώζει ἡ πτωχεία. Εἶσαι πλούσιος, ἀλλά διαθέτεις μέ τήν καρδιά σου τόν πλοῦτο σου; Νά γνωρίζης ὅτι δέν κινδυνεύης ἀπό τόν πλοῦτο σου. Τό γεγονός εἶναι πῶς στέκεσαι μέ τήν ψυχή σου μπροστά στό ἕνα καί στό ἄλλο· ἀπ᾿ αὐτό κρέμεται ἡ σωτηρία σου ἤ ἡ τιμωρία σου.
38. Οὔτε ὁ πλοῦτος, οὔτε ἡ πτωχεία μόνα τους ἔχουν τήν ἰδιότητα τῆς αἰωνίου τιμωρίας ἤ τῆς εὐτυχίας. Ἡ συμπεριφορά τῆς ψυχῆς μπροστά σ᾿ αὐτά εἶναι αὐτό πού προσδιορίζει τήν αἰωνιότητα. Μπορεῖ νά εἶναι πλούσιοι αὐτοί πού σώζονται καί πτωχοί αὐτοί πού δέν σώζονται καί τιμωροῦνται. Πέραν ἀπ᾿ αὐτά τά ὁρατά, στό βάθος τους, εἶναι ὁ παράδεισος καί ἡ Κόλασις, δύο παράλληλες αἰωνιότητες μ᾿ ἕνα χάος ἀδιαπέραστο ἀνάμεσά τους.
39. Ὁ δυστυχής, ὁ πτωχός Θεός, δέν ἔχει ποῦ νά κλίνη τήν κεφαλή του, διότι οἱ πλούσιοι καί ἡ πονηρή ὁμάδα τῶν γραμματέων (Ἱερεμ.8,12) τοῦ κόσμου αὐτοῦ, Τόν ἀπηλλοτρίωσε ἀπό τό δικαίωμα τῆς ἰδιοκτησίας Του καί ὡς βοηθοῦ τοῦ κόσμου. Ποιός ξέρει, ἐάν παρέμενε σ᾿ Αὐτόν ὅλο τό δικαίωμα νά στενοχωρήση αὐτούς καί νά τούς σκουπίση ὅλους ἀπό τούς λογισμούς γιά τόν μαμωνᾶ τους (πλοῦτο) τελείως. Διότι τό δίκαιο τῆς ἰδιοκτησίας προέρχεται ἀπό τό ἔγγραφο τῆς ἰδιοκτησίας. Συνεπῶς, ὅταν κλονίζη ὁ Θεός τόν μαμωνᾶ, εἶναι σημεῖο ὅτι δέν γίνεται σωστή διαχείρισις ἀπό τούς ἀνθρώπους καί τούς ζητᾶ ἀπολογισμό. Ἀκόμη τούς εἶπε: «νά εἶσθε πτωχοί σάν τόν Πατέρα» (Σοφία Σειράχ)! Ὁπότε ἔχοντας ἀπόλυτα δικαιώματα στήν οἰκονομική ἀξία, μπορεῖ νά τοποθετήση οἰκονόμο αὐτόν πού θέλει, ἀκόμη κι αὐτόν πού Τόν ἀρνεῖται. Μ᾿ αὐτή τήν παντοδύναμη τακτοποίησι, μέ τό ὁποῖο ὁ Θεός ἐργάζεται τό θέλημά Του, χρησιμοποιῶντας ἀκόμη καί τούς ἐχθρούς Του, γιά νά ξυπνήση τήν πέτρινη καρδιά, στέλλει τόν κάθε Λάζαρο στήν πόρτα....
40. Πόσος καιρός χρειάζεται νά τακτοποιήσουμε τίς περιουσίες μας κατά τόν νόμο τῆς ἀγάπης πρός τούς ἀνθρώπους, ὁ Δεσπότης ὅλων τῶν περιουσιῶν μᾶς τό καθορίζει. Ἀλλά, ἐάν σφετερίζουμε τό δικαίωμα αὐτό τοῦ Θεοῦ καί βάζουμε ἄλλους νόμους στήν οἰκονομία τοῦ κόσμου, ἡ περιουσία φεύγει ἀπό ἐμᾶς καί σκορπίζεται. Μέ ὁποιονδήποτε νόμο, ἐκτός ἀπό ἐκεῖνον τοῦ Θεοῦ, ἡ περιουσία σκορπίζεται.
41. Οἱ πατέρες εἶπαν ὅτι, ἀλήθεια, ἡ μοναδική ἰδική μας περιουσία εἶναι οἱ ἁμαρτίες μας. Διότι, κατ᾿ αὐτούς, δέν εἶσαι ἰδιοκτήτης παρά τοῦ ἔργου ἐκείνου, πού τό ἔκανες ἐκ τοῦ μηδενός. Ὅμως, συμπληρώνοντας αὐτή τήν σκέψι, ἐκ τοῦ μηδενός ἐδημιούργησε ὁ Θεός τήν κτίσι καί τό κτίσμα ἔφερε τήν ἁμαρτία.
42. Δέν ἠμπορεῖς νά κηρύττης τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν μέ τόν μόλυβδο (βαρύτητα) τῆς ὕλης στά φτερά σου.
43. Ἐάν ὁ Θεός συντρίψη καί διασκορπίση τόν πλοῦτο τῶν πλουσίων, ἔτσι εἶναι δυνατόν νά σωθοῦν μερικοί ἀπ᾿ αὐτούς.
44. Ἐμεῖς ὅμως ἄς πλουτίζουμε κατά Θεόν, πῶς; Ἐάν Τόν σκεπτώμεθα, ἐάν Τόν ἀγαποῦμε, ἐάν Τόν κοινωνοῦμε, πιέζοντας τήν σκέψιν μας νά Τόν σκεπτώμεθα πάντοτε, παρ᾿ ὅλες τίς φροντίδες πού ἔχουμε στήν ζωή μας. Ἰδού ὁ ἀληθινός πλοῦτος, τόν ὁποῖον δέν ἠμπορεῖ νά μᾶς τόν κλέψη κανείς.
45. Δύο εἴδη ἀνθρώπων ὠνόμασε ὁ Θεός τρελλούς: Σ᾿ αὐτούς πού λέγουν ὅτι δέν ὑπάρχει Θεός (Ψαλμ.52,1) καί στούς πλουσίους, τῶν ὁποίων τό στομάχι ἔχει γίνει ἐξ ὁλοκλήρου θεός (Φιλιπ. 3,19).
46. Διεπίστωσα χωρίς ἀμφιβολία ὅτι ὁ Θεός σχεδόν σ᾿ ὅλες τίς πόρτες τῶν πλουσίων ἔβαλε ἀπέξω καί ἕνα Λάζαρο. Στούς πολλούς ἐτράβηξε τήν προσοχή τους ἡ κατάστασις τῶν Λαζάρων. Ἀπό τόν πόνο τῶν σπυριῶν του καί τήν ὅλη δυστυχία του ὁ Λάζαρος τρέμει φυσικά, ἀλλά τό φοβερό πού μᾶς κυριεύει εἶναι ὅταν ὑπό τήν σωματική δόξα καί μεγαλειότητα τοῦ πλουσίου, βλέπουμε νά κρύβεται ἡ μαύρη δυστυχία μιᾶς ψυχῆς, χωρίς κάποια ἀρετή, χωρίς κάποια καλωσύνη, ἕνας πεσμένος σ᾿ ὅλες τίς ἁμαρτίες ἄνθρωπος, μέ τά ἐξανθήματα τῆς ἀκαθαρσίας του, τά ὁποῖα δέν τά γλύφουν οὔτε οἱ σκύλοι. Αὐτόν τόν γαργαλίζουν οἱ δαίμονες.
ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΑΡΣΕΝΙΟΥ ΜΠΟΚΑ ΡΟΥΜΑΝΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ (+1910-1989) «ΜΕΓΑΣ ΚΑΘΟΔΗΓΟΣ ΨΥΧΩΝ», ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΣΟΦΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΛΟΓΩΝ ΣΕ 500 ΚΕΦΑΛΑΙΑ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΙΣ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Μον. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης.
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου
