«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
Ὑπό ρουμάνου Γέροντος π. Πετρωνίου Ἀγιορείτου
Τό 1986 καθιερώθηκε ἀπό τόν Ὀργανισμό Ἡνωμένων Ἐθνῶν σάν «ἔτος τῆς εἰρήνης». Ὁπότε εἶναι φυσικό ἡ ἀνθρωπότης νά δώση ἰδιαίτερη προσοχή στήν εἰρήνη. Συγκλήθηκαν πολιτικά καί ἐκκλησιαστικά συνέδρια γιά τήν εἰρήνη, ἔγιναν προτάσεις καί ἐλήφθησαν σχετικές ἀποφάσεις γι᾿ αὐτό τόν σκοπό. Μερικές χῶρες ἐξέδωκαν σειρά ταχυδρομικῶν γραμματοσήμων γιά τό ἔτος τῆς εἰρήνης, προτάθηκε ἀκόμη νά γίνη μία σύναξις γιά τήν εἰρήνη ὅλων τῶν χριστιανῶν τοῦ κόσμου, ὑπό τήν προεδρία τοῦ πάπα τῆς Ρώμης.
Ἄρα γε θά φθάση ἡ ἀνθρωπότης στήν πολυπόθητη εἰρήνη, τήν ὁποίαν θέλει νά ἑορτάση τώρα σ᾿ αὐτό τό ἔτος τῆς εἰρήνης;
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία προσεύχεται διά μέσου τῶν αἰώνων: «Ὑπέρ τῆς ἄνωθεν εἰρήνης, ὑπέρ τῆς εἰρήνης τοῦ σύμπαντος κόσμου...». Οἱ πρῶτες καί οἱ τελευταῖες σελίδες τοῦ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου ὁμιλοῦν γιά τήν εἰρήνη. Ὁ Σωτήρας μας Χριστός δοξάσθηκε ἀπό τούς Προφῆτες σάν «ὁ Ἄρχων τῆς εἰρήνης», τῆς «ἄνευ συνόρων εἰρήνης» (Ἡσαΐας). Στήν γέννησί Του οἱ ἄγγελοι ἔψαλλαν «...καί ἐπί γῆς εἰρήνη...», ἐνῶ μετά τήν ἀνάστασι καί πρίν ἀπό τήν ἀνάληψί Του στόν Πατέρα, Αὐτός μᾶς εὐλογοῦσε λέγοντας: «Εἰρήνη πᾶσι» «εἰρήνη τήν ἐμήν δίδωμι ὑμῖν», καί μᾶς ὑποσχέθηκε ὅτι θά μένη μαζί μας μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων.
Συνεπῶς, ἦλθε ἐπί τῆς γῆς ὁ Ἄρχων τῆς εἰρήνης, μᾶς ἔφερε τήν ἀδιάκοπη εἰρήνη καί εὑρίσκεται ἐν μέσῳ ἡμῶν ὁ δημιουργός τῆς εἰρήνης. Ἀλλά γιατί δέν ὑπάρχει εἰρήνη στόν κόσμο; Γιατί ὁ κόσμος, ὡσάν νά μή τήν ἔλαβε ποτέ, τήν ἀναζητεῖ, τήν ἐπιθυμεῖ καί στενάζει μέσα στήν εἰρήνη;
Ἀλλά πῶς κατανοεῖ ὁ κόσμος τήν εἰρήνη;
Ὁ εἰδωλολατρικός κόσμος πρό Χριστοῦ, ἰδιαιτέρως οἱ Ρωμαῖοι, εἶχαν κάποιο σύνθημα γιά τήν εἰρήνη: «Ἐάν θέλης εἰρήνη, προετοιμάσου γιά πόλεμο». Κι αὐτός ὁ νόμος ἔμεινε σέ τιμητική θέσι μέχρι σήμερα στίς καρδιές τῶν μεγάλων τῆς γῆς. Ὅταν στίς χῶρες τῶν λαῶν γίνονται φοβεροί ἐξοπλισμοί, προετοιμάζονται πόλεμοι, «γιά τόν ἐκφοβισμό τῶν ἀντιπάλων», γιά τήν «προστασία τῆς εἰρήνης».
Ἐάν στόν κόσμο πρό Χριστοῦ αὐτή ἡ ἔννοια εἶχε μία δικαιολογία: ἡ ἀπαιδευσία καί ἡ ποικίλη ἁμαρτία τῆς ἡγεμονίας, ἀλλά μετά τήν ἔλευσι τοῦ Ἄρχοντος τῆς εἰρήνης στόν κόσμο, αὐτά εἶναι ἀναχρονικά καί στεροῦνται νοήματος. Πῶς νά φέρης εἰρήνη, κατασκευάζοντας ἐργαλεῖα γιά τόν πόλεμο; Πῶς θά γίνης ὑγιής παίρνοντας δηλητήρια τά ὁποῖα προκαλοῦν τήν ἀρρώστεια;
Μερικοί ἄνθρωποι περιμένουν τήν εἰρήνη ἀπό κάποια πολιτικά συστήματα, ἀπό κάποιον μεγαλοφυῆ ἡγέτη τοῦ λαοῦ. Εἶναι φυσικόν λοιπόν νά ἐρωτοῦμε: «Ποιοί ἄνθρωποι μποροῦν νά φέρουν τήν εἰρήνη στόν κόσμο, καί ποιά πολιτικά συνέδρια μποροῦν νά ἐγκαθιδρύσουν τήν εἰρήνη ἐπί τῆς γῆς;
Τό ἅγιο Εὐαγγέλιο μᾶς λέγει ὅτι αὐτοί πού πιστεύουν στό Ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, τούς δόθηκε ἡ δύναμις νά γίνουν παιδιά τοῦ Θεοῦ (Ἰωάν.1,12). Καί σέ ἄλλο χωρίο διαβάζουμε: «Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι αὐτοί Θεοῦ κληθήσονται» (Ματ.5,9). Ὁπότε τό πρᾶγμα εἶναι ἁπλό: «Δημιουργοί τῆς εἰρήνης», εἶνα μόνο οἱ υἱοί τοῦ Θεοῦ, δηλαδή ὅσοι πιστεύουν σ᾿ Αὐτόν. Μποροῦν καί ἄλλοι νά τήν φέρουν; Μᾶς ἀπαντᾶ ὁ Ἴδιος ὁ Κύριός μας Χριστός: «Ἄνευ ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν».(Ἰωάν.15,5).
Κατόπιν ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς λέγει ὅτι ἡ εἰρήνη δέν εὑρίσκεται ὁπουδήποτε, ἀλλά εἶναι πνευματικό ἔργο καί καρπός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στόν κόσμο καί στίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων: «Ὁ καρπός τοῦ Πνεύματος ἐστιν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη...»(Γαλ.5,22).
Εἶναι σαφές ὅτι ἐκεῖ, ὅπου ὑπάρχει τό Ἅγιο Πνεῦμα, πηγάζουν καί οἱ καρποί Του. Ἀλλά ξέρουμε ὅτι μέσῳ τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος καί τοῦ Χρίσματος κάθε χριστιανός γίνεται δοχεῖον τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί πλῆρες ἀπό τούς καρπούς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος,...καί τῆς εἰρήνης.
Ἀλλά, ὑπάρχει ἄραγε εἰρήνη στήν ψυχή τοῦ σημερινοῦ ἀνθρώπου; Ὅλος ὁ κόσμος γνωρίζει καί ἀπαντᾶ ὅτι δέν ὑπάρχει! Ὁ σημερινός ἄνθρωπος εἶναι νευρασθενής, βασανισμένος, ταραγμένος, δέν ἔχει ἐσωτερική εἰρήνη. Τήν ἀναζητεῖ παντοῦ καί δέν τήν εὑρίσκει. Ὁ τουρισμός, τά σπόρ, τά ναρκωτικά καί ἄλλα, τί εἶναι παρά μία ἔκφρασις αὐτῆς τῆς ματαίας ἀναζητήσεως τῆς εἰρήνης. Καί δέν τήν εὑρίσκει ὁ ἄνθρωπος, διότι τήν ἀναζητεῖ ἐκεῖ, ὅπου δέν ὑπάρχει. Τήν ἀναζητεῖ στήν καταδίωξι τοῦ χρήματος, στίς κοσμικές ἀπολαύσεις καί στίς δόξες καί σέ ἄλλα παρόμοια, τά ὁποῖα ὅμως δέν εἶναι καρποί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀλλά κάποιου ἄλλου πνεύματος, τοῦ πνεύματος αὐτοῦ τοῦ αἰῶνος, τοῦ πνεύματος τῆς ταραχῆς, τοῦ σατανᾶ. Καί, ἐάν δέν ὑπάρχει εἰρήνη στίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων, δέν ὑπάρχει οὔτε καί ἔξω ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους. Πῶς εἶναι δυνατόν νά καρποφορήση τό πνεῦμα τοῦ σατανᾶ τούς καρπούς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος;
Ἡ Ἁγία Γραφή μᾶς λέγει ὅτι στήν ἀρχή τοῦ κόσμου ἦταν τό Ἅγιο Πνεῦμα καί Αὐτός εἶναι «ὁ χορηγός τῆς ζωῆς», καί ὅτι ἐπεφερόταν ἐπάνω ἀπό τά νερά (Βλέπε Γέν.1,2).
Ἐπιφέρεται ἄραγε καί στόν αἰθέρα τοῦ σημερινοῦ κόσμου τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, Δημιουργοῦ τῆς ζωῆς καί τῆς εἰρήνης; Ναί, ἐπιφέρεται, ἀλλά ξέρουμε ποιό πνεῦμα εἶναι αὐτό: τό πνεῦμα τῶν νεκρῶν, οἱ ἀστραπές τῶν νεφῶν, τά πυρηνικά ἐκρηκτικά ὅπλα, οἱ σπαρακτικές κραυγές πονεμένων ἀνθρώπων, τά ὁποῖα κατεσκεύασε ὁ ἄνθρωπος καί συνεχίζει νά τά δημιουργῆ. Καί οἱ καρποί αὐτοῦ τοῦ πνεύματος; Οἱ ἀσταμάτητοι πόλεμοι μεταξύ τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι καλλιεργοῦν τό μῖσος τῶν ἀνθρώπων μεταξύ τους καί νομιμοποιοῦν τίς κατώτερες ἀδυναμίες καί ἁμαρτωλές ἐπιθυμίες τῶν ἀνθρώπων, τά πελώρια ἐργοστάσια, στά ὁποῖα κατασκευάζουν ἡμέρα καί νύκτα τά ἐργαλεῖα τοῦ θανάτου τῶν λαῶν! Αὐτό τό ὁπλοστάσιο τοῦ μίσους, τῆς ἐχθρότητος, τῆς καταστροφῆς, τῆς ἁμαρτίας πῶς νά καρποφορήση τήν εἰρήνη στόν κόσμο;
Ἡ Ἐκκλησία μας προσεύχεται ἡμέρα καί νύκτα γιά τήν εἰρήνη ὅλου τοῦ κόσμου. Ὁ κόσμος συγκαλεῖ συνέδρια, ὁμιλεῖ, γράφει «πόλεμος» γιά τήν προστασία τῆς εἰρήνης καί παρ᾿ ὅλα αὐτά δέν ἔρχεται ἡ εἰρήνη στόν κόσμο, ἀλλά ἀντιθέτως ὁ κόσμος ἀπειλεῖται ἀπό ἕνα ἀποκαλυπτικό πόλεμο.
Ἡ Ἐκκλησία προσεύχεται γιά τήν εἰρήνη, ἀλλά ἡ ἴδια ἡ Ἐκκλησία εἶναι διαιρημένη καί ὁ διχασμός εἶναι τό πιό ἔκδηλο σημεῖο ἀπουσίας τῆς εἰρήνης. Καί, ἐάν δέν ἔχει τήν εἰρήνη, πῶς νά τήν προσφέρη στόν κόσμο;
Ἕνας ἱερεύς κάποτε ταξίδευε μέ τό τραῖνο. Ἕνας κύριος εὑρισκόταν στό ἴδιο δωμάτιο μ᾿ αὐτόν καί τόν ἐρώτησε μέ κάποια εἰρωνεία: «Ποιοῦ εἶσθε, πάτερ, τοῦ Ἀνδρέα;» Ὁ ἱερεύς δέν τοῦ ἔδωσε καμμία ἀπάντησι. Ὁ κύριος αὐτός ὅμως ἐπέμενε καί πάλι καί τόν ἐρωτᾶ: «Ποιοῦ εἶσαι; Μήπως εἶσαι τοῦ πατρός Γεροντίου;» Ὁ ἱερεύς συνέχιζε νά σιωπᾶ. Βλέποντας τήν προκλητική σιωπή τοῦ ἱερέως τόν ἐρώτησε καί πάλι ἐπίμονα: «Μίλησέ μου μιά φορά πάτερ, ποιοῦ εἶσαι;» καί ὁ ἱερεύς τοῦ ἀπήντησε: «Εἶμαι τοῦ Χριστοῦ, κύριε».
Παρόμοια ἡ ἀνθρωπότητα μάχεται γιά τήν εἰρήνη, μάχεται γιά τήν ἐπικράτησι τῆς εἰρήνης, συγκαλεῖ συνέδρια καί ὁμιλεῖ γιά τήν εἰρήνη, ἀλλά ὅλα αὐτά δέν φέρουν καμμία μορφή τῆς εἰρήνης στόν κόσμο, διότι εἶναι θεμελιωμένα ἐπάνω στήν ἀνθρώπινη λογική. Εἶναι ἕνα στοιχειῶδες ἔργο, γνωστό σέ ὅλο τόν κόσμο: στό θεμέλιο ἑνός μίσους, μιᾶς ἀσθενείας, μιᾶς ἀκαταστασίας εὑρίσκονται μερικές αἰτίες πού προκαλοῦν τό κακό καί τήν ἀρώστεια. Ἐάν αὐτές οἱ αἰτίες εἶναι μικρές, τό κακό ἐξαφανίζεται μόνο του. Οἱ Ρωμαῖοι ἔλεγαν: «Παραμέρισε τήν αἰτία καί ἐξαφανίζεται τό πρόβλημα». Ἔτσι μπορεῖ νά γίνη καί μέ τήν εἰρήνη.
Τό μῖσος, οἱ λογομαχίες, ἡ ταραχή, τά ὁποῖα διώχνουν τήν εἰρήνη, εἶναι καρπός τῆς ἁμαρτίας καί ἔργο τοῦ σατανᾶ. Καί ὁ κόσμος, ἀντί νά καταπολεμῆ τίς αἰτίες, πού ἐκμηδενίζουν τήν εἰρήνη, βυθίζεται περισσότερο στό βάθος τῆς ἁμαρτίας καί στήν καταστροφή.
Ἡ Ἐκκλησία προσεύχεται ἀκατάπαυστα γιά τήν εἰρήνη, πρᾶγμα τό ὁποῖον σημαίνει ὅτι τήν εἰρήνη τήν προσφέρει Κάποιος ἀπό τό Ὁποῖον τήν ζητᾶμε, γι᾿ αὐτό καί λέγομεν: «Ὑπέρ τῆς ἄνωθεν εἰρήνης», δείχνοντας ἔτσι ὅτι ἡ πηγή τῆς εἰρήνης δέν εἶναι στήν γῆ, ἀλλά τήν ζητᾶμε ἀπό τόν Θεό. Καί ὁ κόσμος, ἀντί νά τρέχη στήν Πηγή τῆς εἰρήνης, στόν Θεό, ἀρνεῖται τόν Θεό, ἀρνεῖται τούς νόμους τοῦ Θεοῦ καί κατασκευάζει τόν ἀθεϊσμό καί τό μῖσος ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους. Μέ τά ἔργα τοῦ σατανᾶ θέλει νά ἀποκτήση τήν εἰρήνη, ἐνῶ αὐτή εἶναι χάρισμα τοῦ Θεοῦ.
Νά εἴμεθα συνεπεῖς! Ἐάν θέλουμε ἀληθινά τήν εἰρήνη ἐπί τῆς γῆς, τότε νά τήν ἀναζητήσουμε ἐκεῖ πού εὑρίσκεται, νά τρέξουμε στήν Πηγή τῆς εἰρήνης. Ὄχι, «μάχη γιά τήν προστασία τῆς εἰρήνης», πρᾶγμα πού δέν γίνεται, διότι ἡ ἴδια ἡ φράσις εἶναι παραλογισμός. Δηλαδή, νά φθάσουμε στήν εἰρήνη μέ τήν βοήθεια τῆς ταραχῆς; Ὄχι, ἀλλά, μάχη ἐναντίον ὅλων τῶν κακῶν, τά ὁποῖα καταστρέφουν τήν εἰρήνη.
Τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ εὑρίσκεται καί σήμερα στόν κόσμο, διότι εἶναι πανταχοῦ παρών καί τά πάντα πληρῶν, ἀλλά δέν καρποφορεῖ τήν εἰρήνη ἐξ αἰτίας τῶν ἀνθρωπίνων παθῶν καί πτώσεων. Ἄς ἀναγνωρίσουμε μέ ταπείνωσι τά λάθη μας καί τήν ἀποξένωσί μας ἀπό τόν Θεό, διότι ὅλα τά κακά τά ὁποῖα κτυποῦν σήμερα τόν κόσμο, ἔλεγε δικαίως ἕνας μεγάλος ἀπόστολος τῆς εἰρήνης, ὁ Σολζενίτσιν, ἀπό ἐδῶ προέρχονται, διότι ὁ κόσμος ἀπομακρύνθηκε ἀπό τόν Θεόν.
Στήν ἑορτή τῆς Ἀναλήψεως τοῦ Κυρίου, ἡ Ἐκκλησία μας εὔχεται: «Μή ἀφήσης ἡμᾶς ὀρφανούς, Κύριε, ἄς ἔλθη τό Πνεῦμα Σου, φέροντας τήν εἰρήνη στόν κόσμο» (Τροπάριο Λιτῆς). Λοιπόν, ἄς ἐπιστρέψουμε στόν Θεό μέ μετάνοια καί προσευχή: «Κύριε, ἄς ἔλθη τό Πνεῦμα Σου γιά νά φέρη τήν εἰρήνη στόν κόσμο»! Καί ἡ εἰρήνη θά ἔλθη χωρίς ἀργοπορία.
Ἡ ἀλήθεια τοῦ Κυρίου μένει στόν αἰῶνα! «Χωρίς Ἐμένα δέν ἠμπορεῖτε νά κάνετε τίποτε». Εἰρήνη χωρίς Χριστό καί χωρίς ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δέν εἶναι δυνατόν. Ἡ ἄλλη ὁδός; Ματαιότης εἶναι ὅλα τά ἀνθρώπινα ἔργα γιά τήν ἀπόκτησι τῆς εἰρήνης, διότι ἡ εἰρήνη δέν θά ἔλθη. Καί θά συμβῆ καί σ᾿ ἐμᾶς ὁ λόγος τοῦ Προφήτου: «Εἰρήνη, εἰρήνη καί τελικά θά ἔλθη ἡ ἀπώλεια! Καί πῶς νά μή γίνη αὐτό!
Μετάφρασις ἀπό τά ρουμανικά π. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου
