Ο ανήθικος προσηλυτισμός στην Αμαζονία
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑ ΤΩΝ ΙΗΣΟΥΙΤΩΝ
ΜΕΧΡΙ ΤΑ ΗΛΙΑΚΑ ΚΑΣΕΤΟΦΩΝΑ ΤΩΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΩΝ
Η Αμαζονία είναι μία από τις τελευταίες περιοχές στον κόσμο όπου ζουν λαοί που έχουν επιλέξει την απομόνωση. Εκεί, ο πολιτισμός και η πνευματικότητα των ιθαγενών παραμένουν σχεδόν ανέπαφα, συνδεδεμένα με το περιβάλλον και τις παραδόσεις τους. Από τον 16ο αιώνα όμως έως και σήμερα, διαδοχικά κύματα ιεραποστολικών επεμβάσεων επιχείρησαν να διαρρήξουν αυτό το πλέγμα ζωής, χρησιμοποιώντας άλλοτε το σπαθί και την αποικιοκρατική βία, άλλοτε το κήρυγμα και σήμερα ακόμη και την τεχνολογία.
Μετά την ανακάλυψη της Αμερικής, οι Καθολικοί Ιησουίτες ανέλαβαν την «εκπολιτιστική αποστολή» της Ισπανίας και της Πορτογαλίας. Στα χωριά που δημιούργησαν, οι ιθαγενείς εξαναγκάζονταν να εγκαταλείψουν τη γλώσσα, τα έθιμα και τη θρησκεία τους. Πολλοί θεωρούν τις ιεραποστολές ως μορφή «προστασίας» από τους δουλεμπόρους, όμως στην πραγματικότητα λειτούργησαν σαν εργοστάσια πολιτιστικής αφομοίωσης. Η λατινική γλώσσα και η καθολική λατρεία επιβάλλονταν δια ροπάλου. Οι παραδόσεις των ιθαγενών καταπνίγονταν και ολόκληρες κοινότητες μετατρέπονταν σε παθητικούς αποδέκτες ενός ευρωπαϊκού μοντέλου ζωής.
Πρώτα βγαίνει η ψυχή, και μετά το χούι των προτεσταντών για προσηλυτισμό!
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η παρουσία καθολικών υποχώρησε. Τη θέση τους πήραν οι ευαγγελικές οργανώσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Με την υποστήριξη τεράστιων οικονομικών πόρων και τη δύναμη της τηλεόρασης, ιεραπόστολοι άρχισαν να εισχωρούν στη ζούγκλα, συχνά με την κάλυψη κυβερνητικών ή στρατιωτικών αρχών. Στην πραγματικότητα, η δράση τους είχε και πολιτική διάσταση: το προτεσταντικό κήρυγμα συνδέθηκε με την αμερικανική επιρροή στη Λατινική Αμερική, δημιουργώντας έναν άξονα θρησκείας και γεωπολιτικής.
Η νέα τεχνολογία του προσηλυτισμού
Η υπόθεση των συσκευών «Messenger» αποτελεί την πιο πρόσφατη εκδοχή αυτής της ιστορικής πορείας. Δεν χρειάζονται πια πάστορες ή μεγάλα καραβάνια. Αρκεί ένα μικρό ηλιακό κασετόφωνο, το οποίο τοποθετείται στο δάσος και αρχίζει να μιλά. Η φωνή που ακούγεται δεν είναι καν ανθρώπινη, αλλά μηχανική, παίζοντας αδιάκοπα αποσπάσματα της Βίβλου. Έτσι η θρησκευτική επιβολή περνά σε μια νέα εποχή, από την ωμή βία του 16ου αιώνα, στη βιομηχανία της πίστης του 20ου, και τώρα στη ρομποτική αποικιοκρατία του 21ου αιώνα.
Μια κοινή έρευνα της βρετανικής εφημερίδας The Guardian και της βραζιλιάνικης O Globo αποκάλυψε ότι οι Κόρου, ένας ιθαγενής λαός που ζει κοντά στα σύνορα Βραζιλίας και Περού, βρέθηκαν να εκτίθενται σε ηλιακά συσκευές που απαγγέλλουν εδάφια της Αγίας Γραφής στα πορτογαλικά και τα ισπανικά. Οι συσκευές αυτές, σύμφωνα με τις έρευνες, τοποθετήθηκαν μυστικά μέσα στο δάσος από ιεραποστολικές ομάδες των Ευαγγελικών, χωρίς καμία ενημέρωση ή συναίνεση των κοινοτήτων, πιθανώς τις τελευταίες εβδομάδες πριν από την ανακάλυψή τους. Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ τις ηλιακές συσκευές τοποθέτησε η αμερικανική βαπτιστική οργάνωση In Touch Ministries, με έδρα την Ατλάντα των ΗΠΑ. Πρόκειται για προτεσταντική ευαγγελική οργάνωση, η οποία διανέμει τα λεγόμενα «Messenger» devices στους απομονωμένους πληθυσμούς της Αμαζονίας, παραβιάζοντας τους νόμους της Βραζιλίας που απαγορεύουν κάθε προσηλυτισμό σε ιθαγενείς κοινότητες χωρίς τη δική τους πρωτοβουλία.
Η πρώτη συσκευή που εντοπίστηκε είχε μέγεθος κινητού τηλεφώνου και μπορούσε να συνεχίσει να παίζει χωρίς εξωτερική πηγή ενέργειας χάρη σε ηλιακό πάνελ. Μέχρι στιγμής έχουν αναφερθεί έως και επτά τέτοιες συσκευές, όλες τοποθετημένες σε διαφορετικά σημεία γύρω από χωριά των Κόρου, με τρόπο ώστε η φωνή της Αγίας Γραφής να ακούγεται συνεχώς στους κατοίκους χωρίς να μπορούν να αποφύγουν την έκθεση.
Αν και πολλές φυλές αποφεύγουν να μιλήσουν σε ξένους, κάποιες φωνές ακούγονται. Ο ηλικιωμένος Καράρι, μέλος της φυλής Ματσέ, δήλωσε σε ανθρωπολόγο: «Ακούσαμε κουτιά που μιλούν. Δεν ξέραμε αν ήταν πνεύματα ή άνθρωποι. Φοβηθήκαμε και τα θάψαμε στο χώμα». Άλλη γυναίκα από τη φυλή Μαράμπα ανέφερε ότι «τα παιδιά άκουγαν τις φωνές και δεν κοιμόντουσαν, πίστευαν πως έρχονται ξένα πνεύματα να τους πάρουν».
Οι ίδιες οι τοπικές αρχές της Αταλάια ντο Νόρτε καταγγέλλουν πως ο φόβος εξαπλώνεται: «Δεν είναι μόνο ζήτημα πίστης, είναι ζήτημα ψυχικής ισορροπίας αυτών των ανθρώπων. Ζουν με μια κοσμοθεωρία δεμένη με το δάσος και ξαφνικά τους φέρνουν μηχανές που μιλούν για έναν ξένο θεό».
Η Ορθοδοξία δεν αρνείται την ιεραποστολή, την αντιλαμβάνεται όμως ως προσφορά αγάπης, σεβασμού και ελευθερίας. Ο Απόστολος Παύλος μίλησε «τοις πάσιν ως πάσι», χωρίς να επιβάλει την πίστη με δόλο ή τεχνάσματα. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας δίδαξαν ότι η αληθινή πίστη δεν φυτεύεται με βία ούτε με εξωτερικά μέσα, αλλά με τη χάρη του Θεού και την ελεύθερη συγκατάθεση του ανθρώπου. Η τακτική των ευαγγελικών οργανώσεων δεν είναι έργο Χριστού αλλά στρατήγημα ανθρώπινης αλαζονείας. Η ιστορία της Αμαζονίας δείχνει ότι ο προσηλυτισμός ποτέ δεν υπήρξε απλή θρησκευτική δραστηριότητα αλλά ήταν πάντα συνδεδεμένη με αποικιοκρατία, με οικονομικά συμφέροντα, με γεωπολιτικές επιδιώξεις. Σήμερα, οι συσκευές «Messenger» είναι η απόδειξη ότι η παλιά νοοτροπία δεν έχει πεθάνει.
Ι.Ν.ΑΓΙΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΙΣΤΙΑΙΑΣ
ΠΗΓΕΣ:
https://www.intouchuk.org/get-involved/messenger-project
https://www.popsci.com/technology/missionary-gadget-amazon-tribe-contact
https://gigazine.net/gsc_news/en/20250816-brazil-isolated-people-missionaries/
Quand de mystérieux boîtiers récitent la Bible | UNADFI
https://www.entaksis.gr/messenger/
