Γεωργίου Τσιμπιρίδη
Ποια είναι η έννοια τού:
“Πορευθέντες μαθητεύσατε… βαπτίζοντες”;
Ποια είναι η σχέση τού χωρίου αυτού με τον νηπιοβαπτισμό;
Η ελαχίστη εμπειρία που έχουμε αποκομίσει συζητώντας με ετεροδόξους από το 1990 μας έχει διδάξει ότι ο προβληματισμός τους είναι πιο έντονος ΟΧΙ όταν διατυπώνουμε τα Ορθόδοξα επιχειρήματα και δια τοιούτου τρόπου επιχειρούμε να καταρρίψουμε το σαθρό θρησκευτικόν των οικοδόμημα-πιστεύω, αλλά όταν αφομοιωνόμεθα, όταν γινόμεθα ΕΝΑ με το ιδικό τους πιστεύω και προσπαθούμε, όχι πλέον με Ορθόδοξα επιχειρήματα, αλλά σείοντας, γκρεμίζοντας το δικό τους πιστεύω, διατυπώνοντας επιχειρήματα βασιζόμενα εις την λογική τού δικού τους πιστεύω.
Καμιά φορά, προκειμένου να φθάσουμε εις το επιθυμητόν αποτέλεσμα, ‘αναγκαζόμεθα’ να χρησιμοποιήσουμε χωρία της Γραφής με τον τρόπο που εκείνοι τα εννοούν και τα καταλαβαίνουν. Θα φέρουμε ένα παράδειγμα για να γίνουμε πιο κατανοητοί: Πεντηκοστιανοί, Μάρτυρες του Ιεχωβά κι εν γένει Διαμαρτυρόμενοι ισχυρίζονται ότι εμείς οι Ορθόδοξοι πλανώμεθα, διότι μεταξύ των πολλών ‘πλανών’ που έχουμε, είναι και μία που λέγεται Νηπιοβαπτισμός!
Για να στηρίξουν τον ανωτέρω ισχυρισμό τους πλείστοι εξ αυτών ανατρέχουν εις το περίφημον χωρίον εις το τέλος του κατά ΜΑΤΘ: ΚΗ 19-20 «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αυτούς τηρείν πάντα όσα ενετειλάμην υμίν…»
“Ορίστε, (λένε), εσείς οι Ορθόδοξοι δεν τηρείτε την εντολήν του Χριστού που είπε ΠΡΩΤΑ να μαθητεύονται οι άνθρωποι, δηλαδή να διδάσκονται εις την πίστιν τι πρέπει να πιστέψουν, και ΥΣΤΕΡΑ να βαπτίζονται! Εσείς οι Ορθόδοξοι, λένε, τα εφαρμόζετε αντίθετα απ’ ό,τι τα είπε ο Χριστός, διότι ΠΡΩΤΑ βαπτίζετε τον άνθρωπο εις νηπιακήν ηλικίαν χωρίς καν να μαθητευθεί (κατηχηθεί-διδαχθεί) ή καν να ρωτηθεί εάν επιθυμεί να ενταχθεί εις την Ορθόδοξην Εκκλησίαν κι ΥΣΤΕΡΑ μαθαίνει (όσοι μαθαίνουν) κάτι από την χριστιανικήν πίστιν”.
Οι ετερόδοξοι, λοιπόν, επειδή οι πλείστοι εξ αυτών κατέχουν την Γραφήν επιφανειακά (αλλά δυστυχώς και για πολλούς εξ ημών των Ορθοδόξων το αυτό ισχύει διότι δεν διεισδύουμε εις τα βάθη της θαλάσσης-Γραφής για να ανασύρουμε εκ του βυθού της τα κεκρυμμένα μαργαριτάρια), νομίζουν ότι το «μαθητεύσατε» σημαίνει «διδάξατε» ή «καταστήσατε μαθητάς». Και βεβαίως αυτή είναι η αρχική και συνήθης σημασία του ρήματος «μαθητεύω», δια τούτο και παρασύρονται εις εσφαλμένην εξήγησιν του χωρίου. Αλλά εν τω προκειμένω χωρίω του Ματθαίου το συγκεκριμένο ρήμα έχει εκφύγει εκ της αρχικής και συνήθους εννοίας και έχει λάβει ειδικήν έννοιαν, η οποία ΟΥΤΕ περιέχει την έννοιαν της διδαχής και μαθητείας, αλλά ΟΥΤΕ αναγκαίως προϋποθέτει αυτήν. Το «μαθητεύσατε» ΔΕΝ σημαίνει μέθοδο ή τρόπο, δηλαδή διδαχή και μαθητεία, προς τον σκοπό να καταστούν οι άνθρωποι μέλη της εκκλησίας, αλλά σημαίνει αυτόν τούτον τον σκοπόν, το να καταστούν δηλαδή μέλη της Εκκλησίας. Με άλλα λόγια το «μαθητεύσατε» σημαίνει «καταστήσατε χριστιανούς», «εκχριστιανίσατε»!
Ότι δε πράγματι το «μαθητεύσατε» σημαίνει «εκχριστιάνιση» και όχι μέθοδο ή τρόπο προς επίτευξιν αυτής, δηλαδή διδασκαλία και μαθητεία, τούτο αποδεικνύεται εκ του ότι μέθοδον ή τρόπον σημαίνουν οι δύο μετοχές που ακολουθούν «βαπτίζοντες», «διδάσκοντες» οι οποίες είναι τροπικές.
Επίσης τούτο αποδεικνύεται εκ της σημασίας των εν λόγω μετοχών. Ο Κύριος έδωσε εις τους Αποστόλους την εντολήν να «μαθητεύσουν» τα έθνη. Πώς θα εγίνετο τούτο; «βαπτίζοντες», «διδάσκοντες». Αν το ρήμα «μαθητεύσατε» είχε εδώ την έννοιαν της διδαχής και μαθητείας, η μετοχή «βαπτίζοντες» θα ήτο ασυμβίβαστη προς αυτό και ακατανόητος, η δε μετοχή «διδάσκοντες» θα ήτο ταυτολογία. Συμφώνως, λοιπόν, προς την ερμηνείαν που δίνουν εις το «μαθητεύσατε» η έννοια της εντολής του Κυρίου θα ήταν η εξής: «Διδάξατε τα έθνη με το να βαπτίζετε, με το να διδάσκετε»!!!
Αλλά τώρα η έννοια είναι: «Εχριστιανίσατε τα έθνη με το να βαπτίζετε, με το να διδάσκετε».
Αξία παρατηρήσεως και η αντίθεσις μεταξύ του αορίστου χρόνου «μαθητεύσατε» και του ενεστώτος χρόνου «διδάσκοντες». ΚΑΙ η αντίθεσις αύτη δεικνύει, ότι εδώ το «μαθητεύω» ΔΕΝ έχει την ίδια σημασία με το «διδάσκω». Άξιον παρατηρήσεως επίσης, ότι προηγείται το «βαπτίζοντες» και έπεται το «διδάσκοντες». Και τούτο, όχι μόνον διότι χριστιανός γίνεται κάποιος κυρίως δια τού βαπτίσματος, αλλά διότι ο Κύριος ΑΠΟΒΛΕΠΕΙ ΕΙΣ ΤΑ ΝΗΠΙΑ, τα οποία ΠΡΩΤΑ βαπτίζονται και ΥΣΤΕΡΑ διδάσκονται!
Άξιον επίσης άλλης παρατηρήσεως και ότι οι μετοχές του χωρίου τίθενται παραλλήλως και ασυνδέτως. Δεν λέγει δηλαδή «βαπτίζοντες ΚΑΙ διδάσκοντες», αλλά «βαπτίζοντες, διδάσκοντες». Τούτο σημαίνει, ότι είτε το βάπτισμα είτε η διδαχή πρέπει να εφαρμόζονται αναλόγως της περιπτώσεως. Το βάπτισμα εις τα νήπια, η διδαχή εις τους μεγάλους (ακολουθουμένη βεβαίως υπό του βαπτίσματος).
Αυτό το «και» το οποίο απουσιάζει, συχνά κάποιοι Χριστιανοί προκειμένου να συζητήσουν με τους αιρετικούς στα πλαίσια της δικής τους εσφαλμένης κατανόησης, δεν τους το υποδεικνύουν, αλλά τους λένε: «Βλέπετε λοιπόν; Αναφερόμενος ο Κύριος στον ΤΡΟΠΟ της Μαθητεύσεως, (της Εκχριστιανίσεως), ΠΡΩΤΑ αναφέρει το «βαπτίζοντες», και ΜΕΤΑ το «διδάσκοντες», σε αντίθεση με τη δική σας κατανόηση του χωρίου». Και με τον τρόπο αυτό τους προβληματίζουν σύμφωνα με τις δικές τους, εσφαλμένες προϋποθέσεις ερμηνείας. Και όταν αυτό το κατανοήσουν, τότε τους εξηγούν και την εν συναρτήσει έννοια των λόγων του Κυρίου, ως προς την σειρά, (αν ο βαπτιζόμενος είναι ενήλικος ή νήπιο), και τους υποδεικνύουν την έλλειψη του «και».
Ότι το «μαθητεύσατε» δεν έχει την έννοια της διδαχής αλλά της εκχριστιανίσεως, αποδεικνύεται επίσης εκ τού χωρίου ΠΡΑΞ. ΙΔ: 21 «Ευαγγελισάμενοί τε την πόλιν εκείνην και μαθητεύσαντες ικανούς, υπέστρεψαν εις τη Λύστραν». Εις το χωρίον τούτο το «μαθητεύω», αν και η έννοιά του είναι προφανεστέρα εδώ, δεν αποδίδεται ορθώς σε διάφορες μεταφράσεις. Η ορθή έννοια του χωρίου είναι: «Και αφού εκήρυξαν το ευαγγέλιο εις την πόλιν εκείνην και εξεχριστιάνισαν αρκετούς, επέστρεψαν εις την Λύστραν». Εδίδαξαν πολλούς, εξ αυτών δε, δια του βαπτίσματος, κατέστησαν χριστιανούς αρκετούς.
Ότι επίσης το «μαθητεύσατε» σημαίνει «εκχριστιανίσατε» φαίνεται και εκ του ότι εις τας Πράξεις των Αποστόλων το ουσιαστικόν «μαθητής» σημαίνει «πιστός». «ακόλουθος του Ιησού», «μέλος της Εκκλησίας», «χριστιανός». Έτσι π.χ. στις ΠΡΑΞ. Θ: 26 αναφέρει «Παραγενόμενος δε ο Σαύλος εις Ιερουσαλήμ επειράτο κολλάσθαι τοις μαθηταίς. Και πάντες εφοβούντο αυτόν, μη πιστεύοντες ότι εστί μαθητής». Προσπαθούσε ο Παύλος να πλησιάσει τους πιστούς, τους χριστιανούς δηλαδή, αλλά εκείνοι τον φοβόντουσαν διότι ενώ τον ήξεραν ως διώκτη της Εκκλησίας τώρα δεν δύνανται να πιστεύσουν ότι έγινε κι αυτός «μαθητής» δηλαδή «πιστός», «ακόλουθος του Ιησού», με μία λέξη «χριστιανός»!
Επίσης εις τας ΠΡΑΞ. ΙΑ: 26 διαβάζουμε «Εγένετο δε αυτούς ενιαυτόν όλον συναχθήναι εν τη εκκλησία και διδάξαι όχλον ικανόν, χρηματίσαι τε πρώτον εν Αντιοχεία τούς μαθητάς Χριστιανούς.» Δια πρώτην φοράν εις την Αντιόχειαν «οι μαθηταί», οι πιστοί, τα μέλη της Εκκλησίας, ονομάσθηκαν – συνωνύμως – «χριστιανοί».
Συμφώνως, λοπόν, προς όλα τα ανωτέρω, η ορθή απόδοσις εις την σύγχρονον γλώσσαν του υπ’όψιν εδαφίου είναι η εξής: «Αφού πορευθείτε, εκχριστιανίσατε όλα τα έθνη, με το να βαπτίζετε αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, με το να διδάσκετε αυτούς να τηρούν όλα όσα σας διέταξα».
Έχοντας λοιπόν υπ’ όψιν όλα τα ανωτέρω, προσποιούμεθα εις τον ετερόδοξον συνομιλητήν μας, ότι κι εμείς έτσι το κατανοούμε το συγκεκριμένο χωρίο, και του το αναλύουμε συμφώνως προς την επιφανειακήν του κι εκ πρώτης όψεως ερμηνείαν που φαίνεται ότι έχει αλλά και που δύναται ο συνομιλητής μας να καταλάβει. Κι όταν εκείνος διαπιστώσει ότι πράγματι η ερμηνεία που πίστευε έως τώρα δεν είναι σωστή, διότι δεν αποδίδει ορθώς το νόημα του χωρίου, τότε τα πράγματα γίνονται λίγο πιο εύκολα ως προς την ορθήν, εκ μέρους του συνομιλητού μας, κατανόησιν της Γραφής και εις την αποκατάστασιν της αληθείας.
Κατά συγκατάβασιν λοιπόν δεχόμεθα την εξήγησιν του ετεροδόξου ώστε δι’ αυτού του τρόπου να τον οδηγήσουμε εις το επιθυμητόν αποτέλεσμα. Και εν προκειμένω ποίο είναι το επιθυμητόν αποτέλεσμα; Ότι συμφώνως προς την λεπτομερήν ανάλυσιν που προηγήθη, το συγκεκριμένον χωρίον του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου όχι μόνον ενδείκνυται ως επιχείρημα κατά τού νηπιοβαπτισμού, όπως νομίζουν οι παρερμηνεύοντες το «μαθητεύσατε» και τονίζοντες την προτεραιότητα αυτού ως προς το «βαπτίζοντες, αλλά αντιθέτως το αυτό χωρίον είναι επιχείρημα ΥΠΕΡ του νηπιοβαπτισμού!!!
