Σεβασμιώτατε πάτερ καί Δέσποτα, κ.κ. Ἀλέξανδρε, διδάσκαλε καί οἰακοστρόφε τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας τῆς ἡρωωτόκου Ἀρκαδικῆς γῆς, πολυσέβαστέ μου συμπατριῶτα καί θεῖε,
ἐκ μέρους τοῦ ἁγίου Καθηγουμένου τῆς καθ᾿ ἡμᾶς ἱερᾶς καί Σεβασμίας Μονῆς τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους ἀρχιμ. π. Χριστοφόρου, τῆς Γεροντικῆς Αὐτῆς Συνάξεως καί ὁλοκλήρου τῆς μοναστικῆς Ἀδελφότητος ἡμῶν δεχθῆτε δι᾿ ἐμοῦ τοῦ ἐκπροσωποῦντος τήν Ἱεράν ἡμῶν Μονήν, τάς θερμάς εὐχαριστίας διά τήν τιμητικήν Ὑμῶν πρόσκλισιν, ὅπως συμμετέχομεν εἰς τάς ἑορτάς Ὑμῶν ἐπί τῆ ἀνασυστάσει καί ἀναβαθμίσει τῆς πάλαι ποτε ἀκμαζούσης Ἐπισκοπῆς Τεγέας, τῆς ὁποίας καί ἐπίσκοπος τοὔνομα Ὠφέλιμος, συμμετεῖχε εἰς τήν Πρώτην ἐν Νικαίᾳ Οἰκουμενικήν Σύνοδον.
Ἡδέως ἐπίσης ἠκούσαμεν ὅτι πρός ἔμπρακτον ὑλοποίησιν τῆς ἐν προκειμένῳ ἀποφάσεως Ὑμῶν, προέβητε προσφάτως καί εἰς τήν ἐκλογήν καί χειροτονίαν τοῦ πολυαγαπητοῦ ἡμῖν ἐν Χριστῶ Ἀδελφοῦ, π. Θεοκλήτου Ντούλια εἰς τόν ὕψιστον βαθμόν τῆς ἀρχιερωσύνης, ἐπιδίδοντες αὐτῶ τόν τίτλον τῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Τεγέας.
Πρός Ὑμᾶς ἀγαπητέ μας Θεοφιλέστατε Δέσποτα πάτερ Θεόκλητε, ἐπιτρέψατέ μοι, ὡς φίλος καί ἐν Χριστῶ ἀδελφός, ὅπως δεχθῆτε τάς ταπεινάς ἡμῶν εὐχετηρίους εὐχάς, ἵνα εὐκλεῶς τιμήσητε καί δοξάσητε τόν θρόνον τῆς Ἐπισκοπῆς Τεγέας ἐπ᾿ ἀγαθῶ τοῦ ἐν αὐτῆ χριστεπωνύμου πληρώματος καί πρός δόξαν τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν Ἐκκλησίας.
Ἡ ἐνέργειά Σας, Σεβασμιώτατε πάτερ, ἵνα ἀποστείλητε ἡμῖν μίαν τοιαύτην τιμητικήν πρόσκλησιν, εἶναι γνωστόν, ὅτι προέρχεται ἐκ τῆς ἀγαπώσης καρδίας Σας πρός τό Ἅγιον Ὄρος καί πρός τήν Ἱεράν Μονήν μας, τήν ὁποίαν ἐκλέϊσαν διά τῆς μοναχικῆς των πολιτείας καί προσφορᾶς τεγεάτες μοναχοί, μεταξύ τῶν ὁποίων ἐξέχουσαν θέσιν κατέχει ὁ Καθηγούμενος αὐτῆς ἀρχιμ. Ἰάκωβος Γιαννούλης.
Καί ἐπειδή σήμερον εἴμεθα πάντες προσκεκλημένοι εἰς τάς ἐπισήμους ταύτας ἑορτάς, ἐπιτρέψατέ μοι, ἐν συντομίᾳ νά ἀναφερθῶ κατ᾿ ἀρχήν εἰς τόν Καθηγούμενον ἀρχιμ. π. Ἰάκωβον.
Ὁ μακαριστός Καθηγούμενος π. Ἰάκωβος (κατά κόσμον Ἰωάννης Γιαννούλης) ἐγεννήθη εἰς τό χωρίον Μαυρίκιον τῆς Τεγέας τό ἔτος 1866.. Εἰς τήν Ἱεράν ἡμῶν Μονήν τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου ἀφίχθη τό ἔτος 1888 καί ὑπετάγη ὡς ὑποτακτικός εἰς τόν μεγάλον Γέροντα καί Καθηγούμενον Αὐτῆς, τόν ἀρχιμ. π. Συμεών Ἀγγελίδην, καταγόμενον ἐκ τῆς ἰδιαιτέρας ἡμῶν πατρίδος, τήν Ντροπολιτσάν. Μετά ἕν ἔτος ἐκάρη μοναχός, καί τό 1889 ἐχειροτονήθη ἱεροδιάκονος ὑπό τοῦ εὑρισκομένου εἰς Ἅγιον Ὄρος πατριάρχου Ἰωακείμ τοῦ Γ΄. Ὑπηρέτησεν ὡς παρηγουμενιάρης τοῦ Καθηγουμένου π. Συμεών, ὅστις ἐγκαίρως διέκρινε τάς περικοσμούσας αὐτόν πνευματικάς ἀρετάς καί χαρίσματα.
Τοιουτοτρόπως τό 1894, ἀπεστάλη ὡς Ἀντιπρόσωπος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς εἰς τό κυβερνητικόν Σῶμα Ἀντιπροσώπων τῆς Ἱερᾶς Κοινότητος, ὅπου καί ἐπέδειξεν ἔκτακτα προτερήματα, ἐπίζηλον φιλοπονίαν καί ὑπερβάλλοντα ζῆλον διά τήν ὑπεράσπισιν τῶν συμφερόντων τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἦτο ἕνας ἐκ τῶν σπουδαίων παραγόντων διά τήν τήρησιν τοῦ κύρους καί τῆς ἀρετῆς τοῦ μοναχικοῦ ἡμῶν ἐν Καρυαῖς κυβερνητικοῦ Σώματος. Ἀπήλαυεν ἐκτιμήσεως παρ᾿ ὅλου τοῦ ἁγιορειτικοῦ κόσμου, ἰδιαιτέρως δε παρά τῶν συναδέλφων του Ἀντιπροσώπων. Τεκμήριον τρανόν τῶν ἱκανοτήτων αὐτοῦ ἦτο καί τόδε: Ὅτε ὁ πατριάρχης Ἰωακείμ ὁ Γ΄ προσεκλήθη καί πάλιν εἰς τόν πατριαρχικόν θρόνον, τόν συνώδευσε τριμελής ἐξ Ἀντιπροσώπων Ἐπιτροπή, ἕν μέλος τῆς ὁποίας ἦτο καί ὁ π. Ἰάκωβος, ὅστις καί μετά τῶν λοιπῶν Ἀντιπροσώπων παρεσημοφορήθη ὑπό τοῦ Σουλτάνου.
Ἦτο ἀνήρ χρηστός, σοβαρός, σιδηροῦς τόν χαρακτῆρα, ἐνεργητικός καί ἀποφαστιστικός. Σχεδόν εἰς ἁπάσας τάς δυσκόλους περιστάσεις καί ἐξαρχίας, κατεῖχε πρωτεύουσαν θέσιν καί διετήρει ἀγαθάς σχέσεις μετά τοῦ Γέροντός του π. Συμεών, καί συχνάκις τόν ἐνημέρωνε καί ὑπήκουε εἰς τάς αὐτοῦ ἐντολάς καί προστάγματα.
Ἐπειδή τότε ἡ Μακεδονία μας εὑρίσκετο ὑπό τόν τουρκικόν ζυγόν, τό Ἅγιον Ὄρος ἐκυβερνᾶτο ὑπό τούρκου διοικητοῦ. Κατά τό διάστημα λοιπόν τῆς δωδεκαετοῦς θητείας του ὡς Ἀντιπροσώπου τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς, ὁ π. Ἰάκωβος ἐξέπληξε τούς πάντας διά τήν ἔξοχον αὐτοῦ πατριωτικήν δρᾶσιν πρός ὑπεράσπισιν τῶν ἑλληνικῶν ἰδεωδῶν τῆς φιλτάτης ἡμῶν Πατρίδος. Τό ὄνομά του ἐγένετο γνωστόν εἰς τό τότε Ὑπουργεῖον τῶν Ἐξωτερικῶν, εἰς τό ἐν Θεσσαλονίκῃ Ἑλληνικόν Προξενεῖον καί εἰς πλῆθος φίλων καί πατριωτῶν ἐκ Θεσσαλονίκης. Δι᾿ αὐτό ἐθεώρησαν τήν πρόωρον ἀναχώρησίν του ἐκ τοῦ κόσμου τούτου, ὡς ἐθνικήν καί ἁγιορειτικήν ἀπώλειαν.
Ἐνῶ ὑπηρέτει εἰσέτι εἰς τό ἐν Καρυαῖς Ἀντιπροσωπεῖον ἡμῶν, ἐδέχθη πρόσκλισιν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ὅπως κατέλθη καί ἀναλάβη τήν ἡγουμενείαν, συμφώνως πρός τήν ἐπιθυμίαν τοῦ Γέροντός του, καθηγουμένου π. Συμεών.
Ἀνέλαβε τά ἡγουμενικά του καθήκοντα, ὡς ἄξιος διάδοχος τοῦ μακαριστοῦ π. Συμεών τόν Ὀκτώβριον τοῦ 1905. Λόγῳ πολυχρονίου ὑψηλοῦ πυρετοῦ, προκληθέντος ὑπό ἑλονοσίας, ὅτε εὑρίσκετο εἰς τό ἐν Νέῳ Μαρμαρᾶ Μετόχιόν μας, ὀνομαζόμενον «Παρθενών», ἐξῆλθε τοῦ παρόντος βίου τήν 27ην Ἰανουαρίου 1910 καί ἐτάφη ἐν τῆ Ἱερᾶ ἡμῶν Μονῆ.. Ἡγουμένευσε μόνον τέσσαρα ἔτη καί τρεῖς μῆνας καί ἐκοιμήθη εἰς ἡλικίαν 44 ἐτῶν.
Κατά τό βραχύ διάστημα τῆς ἡγουμενείας του ἐπελήφθη τῶν ἐκρεμμῶν ὑποθέσεων τῶν ἐν τῶ κόσμῳ Μετοχίων τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς, ἐκ τῶν ὁποίων ἐλαμβάνοντο τά ἀναγκαῖα προϊόντα καί ἔσοδα διά τήν συντήρησιν τῶν ἐν τῆς Μονῆ διαβιούντων Ἀδελφῶν. Ἀφῆκε ἐν τῆ Μονῆ ἡμῶν πλουσίαν βιβλιοθήκην καί χρηματικόν ποσόν διά τήν κατασκευήν νέας ξυλίνης βιβλιοθήκης.
Τά ἐν Βεροίᾳ καί Νέῳ Μαρμαρᾶ Χαλκιδικῆς Μετόχια ἡμῶν, εἶχαν καταστῆ ἐφορμητήρια τῶν Ἑλλήνων ἀγωνιστῶν διά τήν ἀπελευθέρωσιν τῆς Μακεδονίας μας ἐκ τῶν βουλγάρων κομιτατζήδων. Εἰς τούς χώρους τῶν Μετοχίων τούτων διέμενον καί ἐτρέφοντο οἱ ἀγωνισταί μετά τῶν ὁπλαρχηγῶν των. Ἐδῶ ἐγυμνάζοντο καί προετοιμάζοντο διά τάς συχνάς ἐπιθέσεις των. Ἀπ᾿ ἐδῶ ἀνεφωδιάζοντο μέ πυρομαχικά καί τρόφιμα καί ἔτρεχον καί πάλιν εἰς τάς ἐπάλξεις τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνος. Ἐπίσης ἐδῶ μετεκομίζοντο οἱ τραυματίαι τοῦ πολέμου καί καθήκοντα νοσηλείας καί θαλπωρῆς ἤσκουν ἐπ᾿ αὐτῶν οἱ Γρηγοριᾶται μοναχοί καί ἐργάται τῶν Μετοχίων ἡμῶν. Πολλάκις ἡ Ἑλληνική Κυβέρνησις ἀπέστειλεν ἱστιοφόρα πλοῖα πλήρη πολεμοφοδίων, τά ὁποῖα κατέφθανον νυκτός εἰς τόν Νέον Μαρμαρᾶν καί Ἀδελφοί τοῦ Μετοχίου μας «Παρθενών», κατ᾿ ἐντολήν τοῦ καθηγουμένου αὐτῶν π. Ἰακώβου, ἀψηφοῦντες κάθε κίνδυνον, μετέφερον ταῦτα καί τά ἀπέκρυπτον εἰς εἰδικούς χώρους τοῦ Μετοχίου μας.
Ἐπίσης πολλάκις εἰς τά Μετόχιά μας, ἐφιλοξενήθησαν στρατιωτικά ἀποσπάσματα τούρκων ὁπλοφόρων, ὑπευθύνων διά τήν ἀσφάλειαν καί εἰρήνην τῆς περιοχῆς, τούς ὁποίους ὑπεδέχοντο φοροῦντες καλογερικά ἐνδύματα, Ἕλληνες ὁπλαρχηγοί μας καί τούς ἀπέδιδον ὑπευθύνους δηλώσεις περί πλήρους ἡσυχίας καί ἀσφαλείας τοῦ τόπου!
Ἄλλοτε ἐστάλησαν ὑπό τοῦ Ἑλληνικοῦ Προξενείου Θεσσαλονίκης ὁμάς ὑπαλλήλων διά τινα ὑπηρεσίαν εἰς τό Μετόχιόν μας «Παρθενών», ἐν Χαλκιδικῆ. Διέμειναν ἐκεῖ καί ἰδόντες τό πλῆθος τῶν Ἑλλήνων στρατιωτῶν καί ἀξιωματικῶν, εἶπον κατενθουσιασμένοι: «Ἠκούαμεν περί τῆς Πελοποννησιακῆς φιλοξενίας καί ἐγνωρίζομεν ἐκ τῆς ἱστορίας τόν πατριωτισμόν τῶν Πελοποννησίων, ἀλλ᾿ ὅ,τι βλέπομεν τώρα ὑπερβαίνει τούς ὑπολογισμούς ἡμῶν».
Αἱ φυλακαί τῆς Θεσσαλονίκης ἐφιλοξένησαν ἀρκετούς Γρηγοριάτας μοναχούς διά τά ἀντιτουρκικά των φρονήματα. Ὁ Γέρων Ραφαήλ ἀπέθανεν εἰς τήν φυλακήν, διότι κατηγέλθη ὡς τροφοδότης τῶν Ἑλληνικῶν Σωμάτων, πρίν φθάσει ἡ ἡμέρα τῆς δίκης του. Ὁ Γέρων Ἀνανίας συνελήφθη, διότι περιέθαλπε τά Ἑλληνικά ἀνταρτικά Σώματα καί κατεδικάσθη εἰς τριετῆ φυλάκισιν. Ὁ Γέρων καί Προϊστάμενος Στέφανος, ὅστις παρέσχε μεγάλας ἐκδουλεύσεις εἰς τόν Ἐθνικόν Μακεδονικόν Ἀγῶνα, ὡδηγήθη σιδηροδέσμιος εἰς τάς φυλακάς Ἑπταπυργίου Θεσσσαλονίκης. Διεσώθη χάρις εἰς τάς ἐνεργείας σημαινόντων Τούρκων καί Ἑλλήνων, πολιτικῶν παραγόντων, ἐκ βεβαίου θανάτου.
Διά νά γνωρίσωμεν ἐκ γραπτῶν ἐπισήμων κειμένων τήν προσωπικότητα τοῦ μακαριστοῦ Καθηγουμένου Ἰακώβου, ἐπιτρέψατέ μοι, Σεβασμιώτατε, καί ἐκλεκτή χορεία τῶν παρισταμένων Κληρικῶν καί εὐσεβῶν χριστιανῶν, νά σᾶς ἀναγνώσω τί ἔγραψεν ἡ Ἱερά Κοινότης τοῦ Ἁγίου Ὄρους πρός τήν Ἱεράν ἡμῶν Μονήν, ἐπί τῆ προώρῳ αὐτοῦ ἀπωλείᾳ. «Οὐ πρό πολλοῦ ἐδέχθημεν ἐν Καρυαῖς τόν Ποιμένα Ὑμῶν πλήρη ζωῆς καί ἠτενίσαμεν τούς πλήρεις θελήσεως καί ἐπιβολῆς ὀφθαλμούς αὐτοῦ. Ἐδέχθημεν τοῦτον, ὅν (τόν ὁποῖον) ἐπί δωδεκαετίαν συνεχῆ μεταξύ ἡμῶν ἀναστρεφόμενον εἴχομεν καί τήν γόητα καί ἐπιθυμητήν αὐτοῦ φωνήν ἑνωτισθέντες ἐπλήσθημεν τῆς γλυκείας ἐκείνου ἄλλοτε ποτέ ἀναμνήσεως. Ἐδέχθημεν αὐτόν τοῦτον τόν Ἰάκωβον Ὑμῶν καί τήν χεῖρα αὐτοῦ καί τήν φωνήν ἠσθάνθημεν….».
Ἡ καθ᾿ ἡμᾶς Ἱερά Κοινότης βαθέως ἐθλίβη ἐπί τῆ ἀπωλείᾳ ταύτῃ καί ἐν τῆ ἀπό 5 παρελθόντος 1ῃ αὐτῆς Συνεδρία, καθ᾿ ἥν ἀνεγνώσθη ἡ περί τοῦ θανάτου τοῦ ἀειμνήστου Καθηγουμένου τῆς Ἱερᾶς Ὑμῶν Μονῆς τοῦ Γρηγορίου κυροῦ Ἰακώβου, ἐπιστολή τῆς Ὑμετέρας Πανοσιολογιότητος, συναισθανομένη τόν πόνον διά τόν πολύτιμον ἐργάτην, ἐχάραξεν ἐν τοῖς Πρακτικοῖς Αὐτῆς τήν ἐκδήλωσιν ταύτην».
Ὁ ἐκ Καΐρου ὁμογενής κ. Μιχαήλ Γκίνης, ἐκδότης τῆς ἑλληνικῆς ἐφημερίδος «Πρόμαχος», ἔγραφεν τά ἑξῆς τήν 25ην Φεβρουαρίου 1910 διά τόν μακαριστόν Γέροντα π. Ἰάκωβον: «Ὁ ἐκλιπών ἡγούμενος τῆς Μονῆς τοῦ Γρηγορίου ἀρχιμ. Ἰάκωβος ὑπῆρξεν εἷς ἐκ τῶν σπανίων του τόπου προμάχων. Δέν ἦτο κάτοχος παιδείας, ἀλλ᾿ οὐδέ ἔφερε διπλώματα. Ὑπερτέρει ὅμως κατά τῶν κεκτημένων τοιαῦτα καί πολυμάθειαν ἐπαγγελομένων Ἀθωνιτῶν Μοναχῶν. Ὡς ὤν πνεύματος γονίμου, θελήσεως ἀκάμπτου, θάρρους ἡρωϊκοῦ, ἀνεδείχθη εἷς τῶν μεγίστων τοῦ Ἄθω ἀνδρῶν…Ἀκέραιος τόν χαρακτῆρα καί ἀμόλυντος ἀπό τήν γάγγραιναν τήν φθείρουσαν ἐν τῆ κομματικῆ διαπάλῃ καί κλονίζουσαν τόν Ἱερόν τόπον ἐκ θεμελίων, ἐξεσφενδόνιζε μύδρους κατά τῶν ἰσχυρῶν δόξῃ καί πλούτῳ ἀφρόνων ἰθυντόρων, οἵτινες ἠξίουν ν᾿ἀπορρέωσι τά πάντα ἐξ αὐτῶν, καί πρό τῆς ἰσχύος τῶν ὁποίων οἱ πάντες ἐκάμπτοντο. Ὑπῆρξεν ἔνθερμος ζηλωτής τῶν Πατρίων καί θαρραλέος ὑπέρμαχος τῶν ἔκπαλαι προνομίων….Ὑπῆρξεν προστάτης τῶν ἀδικουμένων καί ἀδυνάτων. Ἐπετίθετο μετά παρρησίας κατά τῶν ἰσχυρῶν καί ἀδικούντων, μηδένα φοβούμενος μηδενί χαριζόμενος. Ὅλην αὐτοῦ τήν δύναμιν ἤντλει ἐκ τῆς πεποιθήσεως ὅτι μάχεται ὑπέρ τῆς εὐδαιμονίας τοῦ τόπου καί χάριν τῶν ὁμοεθνῶν αὐτοῦ…Δέν εἶχεν φύλακας περί αὐτόν, οὐδ’ἐπιτελεῖον, ἀλλ᾿ ἦτο αὐτός φύλαξ τῶν κειμηλίων καί τῆς εὐκλείας τοῦ γηραιοῦ Ἄθω, ἐπιτελεῖον δέ αὐτοῦ ὅλος ὁ μοναχισμός. Τόν ἠκούσαμεν ποτέ, ἐπιπλήττοντα τόν πορτάρην, διότι δέν ἤνοιξεν τήν θύραν εἰς ἀσκητήν τινα μετά τήν τοῦ ἡλίου δύσιν. «Δέν πρέπει νά λεγώμεθα χριστιανοί, ἔλεγεν αὐτῶ, ὅταν ἀφίνωμεν ἕνα δυστυχῆ νά κοιμηθῆ εἰς τούς δρόμους». Ὁ θάνατός του ὑπῆρξεν ἀνεπανόρθωτος ζημία διά τό Ἅγιον Ὄρος…».
ΜΟΝΑΧΟΣ ΒΑΡΛΑΑΜ ΓΡΗΓΟΡΙΑΤΗΣ
Ὑπῆρξεν ἀνεψιός τοῦ μακαριστοῦ καθηγουμένου π. Ἰακώβου, καταγόμενος καί οὗτος ἐκ τοῦ ἰδίου χωρίου, Μαυρίκιον τῆς Τεγέας. Ἐγεννήθη τό 1882 καί εἰς ἡλικίαν 19 ἐτῶν, τό 1901 ἦλθε καί ἐγκαταβίωσεν ἐν τῆ Ἱερᾶ ἡμῶν Μονῆ. Τό 1904, ἀπεστάλη εἰς νεαράν ἡλικίαν ὡς οἰκονόμος τοῦ Μετοχίου ἡμῶν Βούλτσιστα, εὑρισκόμενον πλησίον τῆς Βεροίας.
Τό 1907 ἐστάλη ὅπως ἐργασθῆ ὡς Β΄ Γραμματεύς ἐν τῆ Ἱερᾶ Κοινότητι τῶν Καρυῶν, ὅπου ἀνέπτυξε ἄκραν δραστηριότητα καί σύνεσιν. Τό 1910 ἐξελέγη Προϊστάμενος τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς καί συνέταξε τόν Ἐσωτερικόν Αὐτῆς Κανονισμόν. Ἐπίσης ὑπῆρξε μέλος τῆς πενταμελοῦς συντακτικῆς Ἐπιτροπῆς διά τόν καταρτισμόν τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτου τοῦ ῾Αγίου ῎Ορους κατά τό ἔτος 1924. Διά τήν δραστηριότητά του, ἐξωρίσθη ἀπό τούς Γάλλους κατά τόν Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εἰς τήν περιοχήν Χώβαλα τῆς Μυτιλήνης μετ᾿ ἄλλων 44 ἁγιορειτῶν Πατέρων
Παραλλήλως πρός τήν ἐν Καρυαῖς προσφοράν του, ἀνέλαβε καί τήν γραμματείαν τῆς Ἱ. ἡμῶν Μονῆς, ὅπου ὑπηρέτησεν ἐπί 35 ἔτη. Δι᾿ ὅλα τά μοναστηριακά ἤ παναγιορείτικα θέματα ὑπῆρξεν ὁ πλέον κατάλληλος, ὅστις καί ἀπεστέλλετο εἰς διαφόρους ἐξαρχικάς ἀποστολάς .Ἐνῶ βοηθός του ἐχρημάτισεν ὁ κατόπιν ἐκλεγείς ὡς ἡγούμενος ἀρχιμ. π. Βησσαρίων, καταγόμενος ἐκ τοῦ χωρίου Γεράκιον τῆς Σπάρτης.
Εἰς τήν Ἱεράν ἡμῶν Μονήν, ὑπῆρξεν ἡ δεξιά χεῖρα τῶν ἑκάστοτε ῾Ηγουμένων. Ἐφρόντιζε διά τά Μετόχια, τά ὑλικά ἀγαθά, τήν καλήν διαβίωσιν καί ἐπαρκῆ συντήρησι τῶν Πατέρων, ἰδιαίτερα τῶν δοκίμων, καί εἶχε εἰς μέγαν βαθμόν τόν πατριωτισμό, ὅπως συνέβαινε παλαιότερον εἰς ὅλας τάς Μονάς τοῦ Ἁγίου ῎Ορους.
Κάποια φορά, ὁ Γέρων-Βαρλαάμ συμπεριφέρθη πρός τόν Καθηγούμενον τῆς Μονῆς ἀρχιμ. Ἀθανάσιον ὄχι σάν ὑποτακτικός, ἀλλά σάν δικαστής. Ὅμως κατόπιν μετενόησε πικρῶς. Προσέτρεξε πλησίον του καί γονατιστός τοῦ ἔλεγε:
-Γέροντά μου, ἅγιε Γέροντα, συγχώρεσόν μοι δι' αὐτό τό ὁποῖον σοῦ ἔκανα, ἀλλά μέσα ἀπό τήν καρδιά σου. Ἐνῶ τά δάκρυά του ἔτρεχαν ἀπό τά μάτια του, ὡς ποτάμια ὕδατα.
-Συγχωρεμένος νά εἶσαι πάτερ Βαρλαάμ, τοῦ ἀπήντησεν ὁ Γέροντάς του.
-Γέροντα, θέλω μέσα ἀπό τήν καρδιά σου νά μέ συγχωρήσῃς, δ᾿ ὅ,τι μέχρι σήμερα ἔκανα τό ὁποῖον σέ ἐπλήγωσε.
Κατόπν ἐμονολόγει καί ἔλεγε ἐνώπιον ἑνός ἄλλου συμπατριώτου μας ἀδελφοῦ, τοῦ μοναχοῦ π. Εὐφραίμ:
Τί ἐκάναμε τόσο καιρό; Ποῦ εἶναι οἱ καρποί μας;
Ὀλίγον καιρό πρίν ἀποθάνει, εἶδε εἰς τόν ὕπνο του ἕναν ἄγγελον μέ τήν μορφήν ἐνόπλου ἀξιωματικοῦ, ὁ ὁποῖος καί τοῦ εἶπε· «Νά ἑτοιμασθῆς ἐσύ, ὁ Κασσιανός καί ὁ Ἰωάννης, διότι μετά ἀπό δύο μῆνες θά σᾶς πάρω». Πράγματι μετά δύο μῆνας ἔφυγεν ὁ Γέρων-Βαρλαάμ. Κατά τό δίμηνον αὐτό διάστημα ἐπέδειξε βαθεῖαν μετάνοια. ῎Εμενε εἰς δωμάτιον τό ὁποῖον ἦτο δίπλα εἰς τό παρεκκλήσιον τῶν ῾Αγίων Ἀρχαγγέλων, καί ἐκεῖ συχνάκις τόν ἤκουον οἱ Πατέρες, νά κλαίῃ μετά στεναγμῶν καί λυγμῶν καί νά προσεύχεται διά νά τόν ἐλεήσῃ Θεός.
Κατά τήν πρόρησιν τοῦ Ἀγγέλου, μετά δίμηνον ἐτελειώθη ὁσιακῶς ὁ Γέρων Βαρλαάμ τήν 10ην Σεπτεμβρίου 1948. Ἀφῆκεν μνήμην λίαν δραστηρίου ἀνδρός, ὅστις ἐδαπανᾶτο κυριολεκτικῶς διά τήν εὔρυθμον λειτουργίαν τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς καί διά τήν σωστήν διευθέτησιν τῶν Παναγιορειτικῶν ζητημάτων.
Αἰωνία ἡ μνήμη τοῦ μακαριστοῦ καθηγουμένου κυροῦ Ἰακώβου καί τοῦ ἀνεψιοῦ αὐτοῦ μοναχοῦ Βαρλαάμ. Εἴθε δι᾿ εὐχῶν τῶν ὁσιωτάτων τούτων Γερόντων νά τύχωμεν καί ἡμεῖς τῆς αἰωνίου μακαριτότητος.
Ὑπάρχουν καί ἕτεροι δέκα μοναχοί καταγόμενοι ἐκ χωρίων τῆς Ἐπισκοπῆς Τεγέας, τούς ὁποίους παραλείπομεν, δι᾿ ἔλλειψιν χρόνου.
Εἴησαν τά ἔτη σας πολλά, πολύκαρπα καί ἀγλαόκαρπα Σεβασμιώτατε πάτερ καί Δέσποτα. Ὁμοίως καί δι᾿ Ὑμᾶς Θεοφιλέστατε πάτερ Θεόκλητε. Εἴθε νά ἔχωμεν τάς ἁγίας εὐχάς εὐλογίας Σας.
Ἕτεροι μοναχοί ἐκ χωρίων τῆς Τεγέας ἦσαν ἐκ τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς οἱ κάτωθι:
ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΣ ΚΟΣΜΑΣ ΓΡΗΓΟΡΙΑΤΗΣ
(1844-1914)
Ἕτερος ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς καί καθηγούμενος Αὐτῆς ἦτο ὁ ἀρχιμ. π. Κοσμᾶς. Κατήγετο ἐκ τοῦ χωρίου Ζευγολατιό Ἀρκαδίας. Ἦλθε τό 1868 καί ὑπετάγη εἰς τόν μεγάλον Γέροντα π. Συμεών. Μετά ἕν ἔτος ἐκάρη μοναχός καί τό ἑπόμενον ἔτος ἐχειροτονήθη διάκονος, ἐνῶ ἱερεύς τό 1872. Τό 1880 διωρίσθη Ἀντιπρόσωπος τῆς Μονῆς παρά τῆ Ἱερᾶ Κοινότητι καί τό 1882 προσκληθείς ὑπό τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἐσφιγμένου ἀνέλαβε τήν ἡγουμενείαν Αὐτῆς, ἡγουμενεύσας σχεδόν δύο ἔτη. Ἐν συνεχείᾳ παρητήθη καί ἀνεχώρησε διά Ἱεροσόλυμα, ἔνθα παρέμεινεν μέχρι τό 1901, δηλαδή ἐπί 17 ἔτη. Ὕστερον ἦλθε καί πάλιν εἰς Ἅγιον Ὄρος. Τό 1903 ἐγένετο δεκτός ὑπό τοῦ Γέροντος Συμεών εἰς τήν Μονήν καί, μετά τήν κοίμησιν τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Ἰακώβου, ἀνέλαβε τήν ἡγουμενείαν τῆς Μονῆς, τό 1910.
Ὡς ἡγούμενος συνεμορφοῦτο εἰς τάς διατάξεις τοῦ νέου Καταστατικοῦ λειτουργίας τῆς Ἱερᾶς Μονῆς. Συμμετεῖχεν ἀνελλειπῶς εἰς τάς ἀκολουθίας τῆς ἐκκλησίας καί εἰς τήν τράπεζαν φαγητοῦ. Συνειργάζετο ἐπιμελῶς μετά τῶν δύο διοικητικῶν Σωμάτων, τῆς Γεροντικῆς Συνάξεως καί τῆς Ἐπιτροπείας, καί κατά τό διάστημα τῆς ἡγουμενείας του προέκυψαν πολλά ἀγαθά ὑπέρ τῆς εὐρύθμου λειτουργίας τῆς Μονῆς. Ἐπρυτάνευε ἡ ἀδελφική μετά τῶν Πατέρων ἀγάπη ἐν ἀγαστῆ κοινωνία καί πνευματικῆ ἡσυχίᾳ.
Λόγῳ σοβαρῶν προβλημάτων τῆς ὑγείας του, μετά μίαν τετραετίαν ὑπέβαλε τήν παραίτησίν του. Ἐνῶ τήν 8ην Ὀκτωβίου ἕνεκα καρδιολογικοῦ ἐπεισοδίου ἀπεβίωσεν, ἄγων τό 70ον ἔτος τῆς ἡλικίας του.
Μοναχός Θεοδώρητος (κατά κόσμον Θεόδωρος Μπισμπίκης). Ἐκατήγετο ἐκ τοῦ χωρίου Καπαρέλιον Τεγέας καί ἐκοιμήθη τό .ἔτος 1912, εἰς ἡλικίαν 72 ἐτῶν.
Χαράλαμπος ἱερομόναχος, ἐκ τοῦ χωρίου Ζευγολατιόν Μαντινείας. Ἦλθε εἰς τήν Ἱεράν ἡμῶν Μονήν τό 1892 καί ἐκοιμήθη τό 1942, εἰς ἡλικίαν 79 ἐτῶν τήν Μεγάλην Τετάρτην.
Μοναχός Βαρθολομαῖος (κατά κόσμον Βασίλειος Φωτόπουλος), ἐκ τοῦ χωρίου Ζευγολατιόν Μαντινείας. Ἦλθε εἰς τήν Μονήν τό 1904 εἰς ἡλικίαν 30 ἐτῶν καί ἐκοιμήθη τήν 19ην Ἀπριλίου τοῦ 1954, εἰς ἡλικίαν 80 ἐτῶν.
Μοναχός Βικέντιος (κατά κόσμον Βασίλειος Σπυρόπουλος), ἐκ τοῦ χωρίου Νεοχώριον Μαντινείας. Ἦλθε τό 1894 καί ἐκοιμήθη τήν 14ην Σεπτεμβρίου 1943, εἰς ἡλικίαν 79 ἐτῶν.
Μοναχός Ἀγάπιος (κατά κόσμον Ἀθανάσιος Μπινοδημητρόπουλος)., ἐκ τοῦ χωρίου Κάτω Κολλίνες Ἀρκαδίας. Ἦλθε τό 1900 εἰς ἡλικίαν 35 ἐτῶν καί ἐκοιμήθη τήν 22 Ὀκτωβρίου 1937. Εἰς αὐτόν συνέβη ἕνα θαῦμα, ὅταν ὑπηρέτει ὡς μάγειρος τῆς Μονῆς. Κάποια ἡμέρα ἐμαγείρευε τραχανᾶν καί ἔξαφνα ἐφούσκωσε καί ἐχύνετο πρός τά ἔξω. Ἔψαχνε κάποια κουτάλα διά νά κατεβάσει τό φούσκωμα καί δέν εὕρισκε. Καί, ὤ τῆς ἁγίας του πίστεως καί ἁπλότητος, ἔβαλε τό δεξιό του χέρι μέσα εἰς τό καζάνι καί ἀνακάτωσε τόν τραχανᾶν, χωρίς διόλου νά καῆ!
Μοναχός Παμβώ. Κατά κόσμον Παναγιώτης Σταθόπουλος καί καταγόμενος ἀπό τό χωρίον Μπερμπάτι Μαντινείας. Ἦλθε τό 1906 εἰς ἡλικίαν 34 ἐτῶν καί ἐτελειώθη τήν 2 Σεπτεμβρίου τοῦ 1937 εἰς ἡλικίαν 67 ἐτῶν.
Μοναχός Ἀνδρέας. Κατά κόσμον Ἀναστάσιος Κανελλόπουλος, ἐκ τοῦ χωρίου Μαυρίκιον Τεγέας. Ἦλθε εἰς τήν Μονήν τό 1885, εἰς ἡλικίαν 26 ἐτῶν καί ἐτελειώθη τήν 3ην Ἰανουαρίου 1934, εἰς ἡλικίαν 75 ἐτῶν. Οὗτος εἰργάζετο ὡς χαλκεύς εἰς Ἀθήνας καί ὅταν ἦλθε εἰς τήν Ἱεράν ἡμῶν Μονήν ἐσυνέχισε αὐτό τό ἐπάγγελμά του. Καρπός τῶν κόπων του ἦσαν ὅλα τά χάλκινα σκεύη τοῦ ναοῦ μας.
Σωφρόνιος Μοναχός (κατά κόσμον Γεώργιος Κανελλόπουλος), ἀδελφός τοῦ ἀνωτέρω μοναχοῦ Ἀνδρέου. Ἦλθε εἰς τήν Μονήν μας τό 1889, ἐκάρη μοναχός καί ἐχειροτονήθη διάκονος. Ἀπεβίωσε μετά ἕν ἔτος. Πρός τῆς κοιμήσεώς του ἠξιώθη νά ἴδη τόν ἅγιον Νικόλαον Προστάτην τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς καί τόν Κτίτορα Αὐτῆς Ὅσιον Γρηγόριον. Οἱ ἀδελφοί αὐτοί ὑπῆρξαν πρῶτοι ἐξάδελφοι τοῦ μακαριστοῦ καθηγουμένου π. Ἰακώβου.
Μοναχός Ἀθανάσιος. (κατά κόσμον Μᾶρκος Παπανικολάου),. Ἐκατήγετο ἀπό τό χωρίον Ρίζες τῆς Τεγέας. Ἦλθε εἰς τήν Ἱεράν ἡμῶν Μονήν τό 1954, εἰς ἡλικίαν 19 ἐτῶν. Ἀλλά, ἐμπλεχθείς μέ τά ζηλωτικά θέματα περί Ἡμερολογίου, ἀνεχώρησεν οἰκειοθελῶς ἐκ τῆς Μονῆς μας.
Ταῦτα τά στοιχεῖα εὗρον ἐν τῶ Μοναχολογίῳ τῆς ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς διά τούς ἐκ τῶν χωρίων τῆς Τεγέας καταγομένους καί ἤδη ἀποβιώσαντας Γρηγοριάτας ἀδελφούς ἡμῶν.
Μοναχός Δαμασκηνός Γρηγοριάτης
ἐκ τοῦ χωρίου Πάπαρι Μαντινείας Ἀρκαδίας.
2019.
Ὁμιλία μας τόν Ἰούλιο τοῦ 2019 στην Τεγέα Μαντινείας Ἀρκαδίας.
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου
