«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ
ΚΟΣΜΑ ΓΡΗΓΟΡΙΑΤΟΥ
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΟΥ
ΚΟΓΚΟ ΑΦΡΙΚΗΣ
ΤΟ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΜΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
Ὑπό π. Δαμασκηνοῦ
Γρηγοριάτου. 2003
Ἀναχώρησις ἀπό Ἀθήνα
Ἀφορμή γιά τό ξεκίνημα στάθηκε ἡ ἐπίσκεψις στήν Ἑλλάδα τοῦ ἀρχιμ. π. Ἀμφιλοχίου Τσούκου, ὁ ὁποῖος ἦλθε ἀπό τήν Ἀφρική, ὅπου ἐπί διετία ἐργαζόταν ἱεραποστολικά στό κράτος τοῦ Κογκό. Συναντήθηκα μαζί του καί συνωμίλησα. Στήν ἐπίμονη πρότασί του νά τόν ἀκολουθήσω γιά ἕνα χρόνο, δέχθηκα ὁλοπρόθυμα παίρνοντας τήν ἀπόφασι σέ πέντε λεπτά. Θεωροῦσα ἀναγκαία αὐτή τήν πρώτη μετάβασί μου στήν Ἀφρική γιά νά γνωρίσω ἀπό κοντά τίς συνθῆκες διαβιώσεως τῶν κατοίκων, τίς δυνατότητες ἐξαπλώσεως τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύγματος, τά ἤθη καί ἔθιμα τῶν ἰθαγενῶν καί ἀπ᾿ ὅλα αὐτά νά ἀποκομίσω τίς ἀνάλογες ἐντυπώσεις καί ἐμπειρίες μου γιά μία στό μέλλον συστηματικώτερη ἐργασία.
Αὐτή λοιπόν εἶναι γιά μένα ἡ τελευταία ἡμέρα πού εὑρίσκομαι μαζί μέ τά συγγενικά μου πρόσωπα, στῶν ὁποίων τήν μορφή διαφαίνεται ἡ ἀγωνία γιά τήν ἀναχώρησί μου σέ μιά ξένη χώρα καί γιά πρώτη φορά. Ὅλες οἱ προετοιμασίες ἔγιναν μέ τίς εὐχές τῶν γονέων καί ἀδελφῶν μου, οἱ ὁποῖοι δέν σταματοῦσαν μέχρι τό τραῖνο νά μέ συνοδεύουν μέ τήν ἀγάπη τους καί τά δάκρυά τους.
Ὁ π. Ἀμφιλόχιος Τσοῦκος ταξιδεύει μέ τήν ἀεροπορική ἑταιρεία SABENA μαζί μέ τόν π. Νεκτάριο (νῦν μητροπολίτη Λέρου) διά Ζαΐρ (νῦν Κογκό). Ἐγώ παρέμεινα λόγῳ τοῦ ὅτι δέν ἔλαβα τήν βίζα.
Τρίτη 5-8-75
Ἔφθασα στήν Ἀθήνα προκειμένου νά ἑτοιμάσω τά ἀπαραίτητα δικαιολογητικά μου γιά τό ταξίδι. Ἄμεσοι βοηθοί μου στάθηκαν ὁ ἀρχιμ. π. Μελέτιος Καλαμαρᾶς, νῦν μητροπολίτης Νικοπόλεως, ὡς ὑπεύθυνος τοῦ ἱεραποστολικοῦ γραφείου τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας καί ὁ μακαρίτης τώρα φίλος μου κ. Μαστρίδης, ὁ ὁποῖος ἐργάσθηκε χρόνια στό Κολουέζι Κογκό, ὡς ἔμπορος ἠλεκτρικῶν εἰδῶν
Μέ τόν Σεβασμιώτατον Κεντρώας Ἀφρικῆς, κ. Νικόδημον Γαλατσιᾶτον ἀνταλλάξαμεν σκέψεις. Μέ συνεβούλευσε καί κατόπιν περατώσεως ὡρισμένων ἐργασιῶν καί φιλοξενίας τῆς ὁποίας ἔτυχον, ἐπῆρα σχετική ἐπιστολήν διά τόν πρόεδρον τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητος Κινσάσας Κογκό κ. Νικόλαον Καλημέρην καί τήν εὐλογίαν του καί ἀνεχώρησα διά Ἡλιούπολιν, ὅπου ἔμεινα ὁλίγας ἡμέρας εἰς τό σπίτι τῆς κ. Χρύσης, ὅπου ἔμενε καί ὁ π. Ἀμφιλόχιος.
Μέ τόν Θανάση (ἱεροσπουδαστή) μέχρι ἀργά τά μεσάνυκτα ἑτοιμάσαμεν τά τοῦ ταξιδίου καί σχετικάς ἀποδείξεις διά τό γραφεῖον Ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς, διά π. Γαβριήλ, Ἀδελφή Εὐαγγελία καί τήν κ. Πόπη Μουζάζη.
Ἡ αἰθέρια διαδρομή ἀπό Ἑλλάδα στήν Ἀφρική
Τετάρτη 6-8-75
Ὁ Κύριος ἐλπίζω νά μοῦ συγχωρέση τήν ἀπουσίαν μου ἀπό τήν σημερινή Θεία Λειτουργία, καθότι μέ τόν ἀγαπητό Θανάση ἀρχίσαμεν ἀπό πολύ πρωΐ νά ἐτοιμάζουμε τά τοῦ ταξιδίου μου. Ὁ Θανάσης εἰς τήν ἀγοράν πρός ἑτοιμασίαν ἑνός δοχείου τυροῦ καί ὀλίγον χαλβᾶ, ἐνῶ ἐγώ μέ τό ταξί, τό ὁποῖον ἐκράτησα μέχρι τό ἀεροδρόμιον, ἔσπευσα εἰς Φιλοθέη, εἰς τήν πρεσβείαν τοῦ Ζαΐρ πρός λῆψιν τῆς βίζης καί τελικῶς ἐφθάσαμεν εἰς τό ἀεροδρόμιον, ὅπου εὑρῆκα τήν κ. Πόπη Παπαδοπούλου, ἡ ὁποία ἐσυνώδευε τόν γαμβρόν της μετά τοῦ ὁποίου συνταξιδεύσαμεν μέχρι τό Λάγκος τῆς Νιγηρίας. Ἐγνώρισα ἐπίσης μία ἄλλη κυρία, τήν Ἀμαλία, ἡ ὁποία ἐταξίδευε διά τό Λουμπουμπάσι Ζαΐρ, ὅπου εὑρίσκεται ὁ ἄνδρας της.
Τό ἀεροσκάφος τῆς Air Zaire, ἕνα μεγαθήριον, πλέον τῶν 300 θέσεων, ἀπογειώνεται ἀπό τοῦ Ἑλληνικοῦ εἰς τάς 12, 45. Ὀλίγα μόνον δευτερόλεπτα ἐκ τῶν παραθύρων διακρίνω τόν Πειραιᾶ (Πασαλιμάνι) καί ἀμέσως ἀπό κάτω μας ὑπάρχει ἡ γαλάζια τῆς πατρίδος μου θάλασσα. Σέ λίγο τά μικρά καί μεγάλα νησιά φεύγουν πρός τήν οὐρά τοῦ ἀεροπλάνου μέ μεγάλη ταχύτητα. Δέν θά ἔχουν περάση 20 λεπτά καί νά τώρα βλέπομεν κάτωθέν μας τήν ἡρωϊκήν μας λεβεντο-Κρήτην, ἀλλά μόνο γιά ὀλίγα δευτερόλεπτα, διότι τό ἀεροσκάφος ἔχει ἀναπτύξει μεγάλην ταχύτητα. Ἡ Κρήτη φαίνεται ἀπό τήν μία ἕως τήν ἄλλη ἄκρη της καί σάν ψεύτικα βουναλάκια διακρίνονται τά πανύψηλα βουνά της.
Ταξιδεύουμε μία περίπου ὥρα καί πλησιάζουμε εἰς τήν Βεγγάζη τῆς Λιβύης. Ἔχω μαζί μου ἕνα καλό χάρτη τῆς Ἀφρικῆς. Πηγαίνω εἰς τόν πιλότο καί τόν παρακαλῶ νά μοῦ σχεδιάση μέ μολύβι ἐπί τοῦ χάρτου τῶν πορεία, τήν ὁποίαν θά ἀκολουθήσωμεν. Ἐκεῖνος μέ ἐξυπηρετεῖ εὐχαρίστως καί ἔτσι τῇ βοηθείᾳ τοῦ χάρτου παρακολουθῶ πλέον τό ταξίδι ἀνέτως.
Ἀπό κάτω μας διακρίνεται ἡ θάλασσα καί μόνον ποῦ καί ποῦ διακρίνω κανένα ὠκεανοφόρο ὡς καρυδότσουφλο ἤ ὡς ξύλινα μολύβια μέ μίαν ἄσπρη γραμμή ἀπό πίσω του (ἀπόνερα). Ἀριστερά μας διακρίνω τήν ξηρά τῆς Λιβύης. Εἶναι μία καλλιεργήσιμη περιοχή μέ ὡραίους δρόμους, γέφυρες, ἀρδευτικά ἔργα. Εἶναι ἡ ὡραιωτέρα διαμόρφωσις καί καλλιέργεια γῆς ἀπό ὅ,τι μπόρεσα νά διακρίνω ἀπό τό ἀεροσκάφος. Πλησιάζομεν τήν Βεγγάζη. Ἐδῶ διακόπτω τήν παρατήρησιν ἐκ τοῦ παραθύρου, διότι μᾶς ἔχουν σερβίρει φαγητό. Μόλις ἐτελείωσα ἐκ τοῦ φαγητοῦ, ταξιδεύομεν καί πάλι πάνω ἀπό τήν θάλασσαν, τήν ὁποία καλύπτουν πότε-πότε σύννεφα. Τώρα ἐφάνη καί πάλιν ἡ ξηρά τῆς Λιβύης μέ τόν ὡραῖο παραλιακό δρόμο, ὁ ὁποῖος συνδέει τήν Βεγγάζη μέ τήν Τρίπολιν. Μικρά εἶναι ἡ λωρίδα τῆς καλληεργησίμου γῆς. Ἀμέσως ἀρχίζει ἀποτόμως ἡ ἀπέραντος ἔρημος τῆς Σαχάρας. Τώρα τό ἀεροσκάφος πετάει παραλλήλως μέ τούς πετρελαιοαγωγούς. Ποῦ καί ποῦ διακρίνομεν πετρελαιοπηγάς καί συνεργεῖα ἀνθρώπων. Δύο καί πλέον ὧρες πετῶμεν ἐπάνω ἀπό τήν ἔρημον· ἄμμος, ἄμμος σχηματίζει πεδιάδες, χαράδρες καί βουνά καί πάλιν ἄμμος καί βαρυέται κανείς νά διέλθη αὐτήν τήν ἔρημον μέ τό ἀεροπλάνο. Διακρίνουμε καί μεγάλα βουνά κατάμαυρα, ἴσως νά εἶναι πέτρινα. Περάσαμε ἀπό τήν Ἀλγερία καί τόν Νίγηρα καί τώρα αἰσθανόμεθα Ἀφρική, διότι μπήκαμε εἰς τήν Νιγηρία. Ἀπό κάτω μας οἱ ζοῦγκλες, διακρίνω τήν Κάνο, ἔπειτα ἀπό λίγο τήν πόλι Ζαρία καί τώρα περνᾶμε πάνω ἀπό τήν Καντούνα (πόλεις τῆς Νιγηρίας). Δένουμε τίς ζῶνες, τά σύννεφα ἐπύκνωσαν, δέν διακρίνουμε πλέον τίποτε, παρά μόνον λευκά καί μελανά σύννεφα. Τό ταξίδι ὅμως συνεχίζεται κανονικά. Δέν εὑρίσκουμε κενά ἀέρος, μόνο πού μᾶς ἔχουν διακόψει τά σύννεφα τό ὡραῖο θέαμα τῆς ζούγκλας μέ τά πανύψηλα δένδρα.
Σέ λίγο ὑποχρεώνεται ὁ πιλότος νά κατευθύνη τό ἀεροσκάφος ἐντός τῶν συννέφων. Εἶναι αἰσθητή ἡ ἀντίθεσις καί οἱ κραδασμοί τούς ὁποίους ὑφίσταται τό ἀεροσκάφος. Δέν αἰσθάνεται κανείς καί τόσον ἀσφαλής. Ὁ πιλότος κατέρχεται χαμηλότερα καί τώρα εὑρισκόμεθα πάνω ἀπό τήν πρωτεύουσα τῆς Νιγηρίας, τό Λάγκος. Κτίρια δέν βλέπω, παρά μόνον μονοόροφα καί διάφορα σπίτια, ὅλα σκεπασμένα μέ αὐλακωτές λαμαρίνες, οἱ περισσότερες σκουριασμένες. Εἰς τούς δρόμους ὑπάρχουν πολλά αὐτοκίνητα, ἀλλά ἡ πόλις αὐτή ἀπό ὅ,τι δύναται νά καταλάβη ἕνας παρατηρητής τοῦ ἀεροσκάφους εἶναι πολύ καθυστερημένη.
Τό ἀεροσκάφος πάτησε εἰς τόν διάδρομο τοῦ ἀεροδρομίου καί σέ λίγο κι ἐγώ πάτησα τήν γῆ τῆς Μαύρης Ἠπείρου, εἰς τήν ὁποία ἐλπίζω ὁ Πανάγαθος Θεός νά μοῦ ἐπιτρέψη νά ἐργασθῶ πρός δόξαν τοῦ ἁγίου Ὀνόματός Του.
Ἡ πρώτη ἐπαφή μέ τήν ἀφρικανική ἀτμόσφαιρα εἶναι κἄπως παράξενη. Αἰσθάνομαι λίγη ὑγρασία, μία ζέστη κἄπως διαφορετική, ὀλίγον ἀποπνικτική. Ἔχει δέ καί μίαν ἐλαφρά ὀσμή, κἄπως σάν σαπισμένων δένδρων.
Καθυστερήσαμε περίπου δύο ὧρες εἰς τό Λάγκος, εἰς τήν αἴθουσαν διελεύσεως τοῦ ἀεροδρομίου. Παντοῦ στρατιῶτες...Εἰς τόν τοῖχο διακρίνω δύο τεχνητά μάτια πού σαρώνουν ὅλην τήν αἴθουσα. Κἄπου ἀλλοῦ ἕνας στρατιώτης ἀσφαλῶς θά παρακολουθῆ διά μέσου αὐτῶν τῶν μηχανημάτων εἰς κάποιαν ὀθόνην τάς κινήσεις ὅλων τῶν ἐντός τῆς σάλας εὑρισκομένων.
Εἰς τό βάθος τῆς αἰθούσης πωλοῦν διάφορα σουβενίρ ἐντόπια. Ὡς φαίνεται ὑπάρχουν πολλοί μουσουλμᾶνοι, διότι ἐκεῖ βλέπω ἕνα νέο, γονατισμένο νά προσεύχεται λίγο πιό πέρα, ἄλλον πάνω εἰς ἕνα κιλιμάκι. Παρατηρῶ τήν ἐκφόρτωσιν τῶν πραγμάτων. Οἱ ἐργάται εἶναι πολύ ἀργοί.
Τέλος τό ἀεροσκάφος σηκώνεται καί πάλιν εἰς τούς αἰθέρας καί νά τώρα, ἔξω ἀπό τόν λιμένα τοῦ Λάγκος πάρα πολλά πλοῖα πετρελαιοφόρα, στόλος τεράστιος πλοίων.
Εἰς τήν Νιγηρία κατέβηκαν πάρα πολλοί ἕλληνες τεχνικοί, μεταξύ αὐτῶν καί ὁ συγγενής τῆς κ. Πόπης διά νά ἐργασθοῦν εἰς ἔργα, τά ὁποῖα ἔχει ἀναλάβη ἡ ἐδῶ ἑταιρεία.
Τώρα ἐμείναμε ὀλίγοι εἰς τό ἀεροσκάφος καί μετά μία καί μισή ὥρα ἐφθάσαμε εἰς τήν Νουάζα. Ἡ ὥρα εἶναι 9,30. Ἐδῶ βρέχει καί ἐσκοτίνιασε κανονικά. Κατέβηκαν οἱ ἐπιβάτες καί ἀνέβηκαν νέοι, ἀλλά τό ἀεροσκάφος εἶναι τεράστιο καί εἶναι σχεδόν ἄδειο. Διά τήν διευκόλυνσι τῆς ἀπογειώσεως οἱ ἐπιβάτες πηγαίνουν πρός τά τελευταία καθίσματα. Τό ταξίδι συνεχίζεται καί εἰς τάς 12 τό βράδυ ἐφθάσαμε εἰς τήν πρωτεύουσα τοῦ Ζαΐρ (Κογκό), εἰς τήν Κινσάσα. Ὁ ἔλεγχος τῶν διαβατηρίων ἐκράτησε χαρακτηριστικά μία ὥρα. Κατά τόν ἔλεγχο ἕνας στρατιώτης ἤθελε νά μοῦ κρατήση ἕνα μπουκάλι νᾶμα, ἀλλά τελικά δέν τοῦ τό ἔδωσα. Λίγο πιό πέρα εἰς τόν ἔλεγχο τῶν ἀποσκευῶν ἀναγκάσθηκα νά τοῦ δώσω ἕνα πακέτο χαλβᾶ γιά νά περάσω.
Μία κυρία μέ τήν ὁποία συνταξιδεύαμε, τήν περίμενε ὁ σύζυγός της μἐ συγγενεῖς μέ δύο ἁμάξια. Αὐτοί μέ ἐξυπηρέτησαν καί μέ μετέφεραν εἰς τήν Ἑλληνική Κοινότητα τῆς Κινσάσας. Ἐκεῖ μέ συνέστησαν εἰς τόν πρόεδρο κ. Καλημέρη, διά τόν ὁποῖον εἶχα καί σχετική ἐπιστολή ἐκ μέρους τοῦ Σεβασμιωτάτου κ. Νικοδήμου. Ὁ κ. πρόεδρος μέ μετέφερεν εἰς τό σπίτι του μέ τό ἁμάξι του. Ἐκεῖ μέ ἐγνώρισε μέ τόν μικρόν υἱόν του, τόν Βασίλη, καί ἐπέστρεψεν εἰς τήν Κοινότητα. Μέ τόν Βασίλη συζητήσαμε ἀρκετά καί μοῦ ἔδειξε διάφορες φωτογραφίες ἀπό τό κολέγγιον, ὅπου ἐσπούδασεν εἰς τήν Νότιον Ἀφρικήν. Κατόπιν ἔκανα μπάνιο καί ἔπλυνα τό ὑποκάμισό μου, διότι τά ροῦχα μου ὅλα τά εἶχε πάρει μαζί του ὁ π. Ἀμφιλόχιος (Τσοῦκος). Ἐφιλοξενήθηκα δύο βραδυές εἰς τό φιλόξενο σπίτι τοῦ κ. Νικολάου Καλημέρη.
Πέμπτη 7-8-75.
Εὑρίσκομαι εἰς τήν Κινσάσα. Οἱ Ἀρχές πανηγυρίζουν μέ τήν ἄφιξιν τοῦ γάλλου προέδρου. Ἐγώ μέ τόν Βασίλη ἐπήγαμε εἰς τό πολυτελέστατον ξενοδοχεῖον τῆς πόλεως, ὅπου ἐπήραμε ἀπό ἕνα καφέ καί ἀπό ἐκεῖ παρακολουθήσαμε ἀπό τήν τηλεόρασιν τήν ὑποδοχήν καί τούς ἀτελειώτους τοπικούς χορούς, τούς ὁποίους βαρεθήκαμε. Ἔτσι βγήκαμε ἀπό τό ξενοδοχεῖον περπατῶντας εἰς τήν ὄχθην τῶν μεγάλου ποταμοῦ Κόγκο, ὁ ὁποῖος ὁμοιάζει μέ ἀπέραντη λίμνη, δεδομένου ὅτι διά νά φθάσης εἰς τήν ἀπέναντι ὄχθη χρειάζεσαι 15-20 λεπτά μέ τήν βενζινάκατο. Ἔχει δέ μεγάλο βάθος καί μεγάλους κροκοδείλους. Κἄπου κοντά εἰς ἕνα δένδρο ἀκούσαμε χτυπήματα ἀπό τύμπανα. Πλησίασα μέ τόν Βασίλη καί εἴδαμε τό συνεργεῖο πού ἔφτιαχνε τά τύμπανα καί ἄλλα σκαλιστά, λαϊκή τέχνη, ὡραιώτατα ἀντικείμενα. Τούς μίλησε ὁ Βασίλης διά νά ἀγοράσουμε ἕνα τύμπανο πού παρουσίαζε μία κεφαλή μέ γένεια, ἴσως κάποιου θεοῦ των, δηλαδή κομμάτι μήκους 60 πόντων ἀπό ἕνα κορμό. Τόν ἄδειασαν ἐσωτερικῶς καί τόν ἐσκάλισαν ἐξωτερικῶς καί ἐπάνω ἔδεσαν τό δέρμα τεντωμένο. Ἔμεινα κατάπληκτος καί διά τήν τέχνην των, ἀλλά κυρίως διά τά ἐργαλεῖα των. Ὁ καθένας τους εἶχε γιά σφυρί ἀπό ἕνα κομμάτι ξύλο εἰς τό χέρι καί μερικά σκαρπέλα. Ἐπίσης εἶχαν μία λάμα ἀπό λαμαρίνα, δεμένη εἰς τό ἄκρον ἑνός ξύλου καί μέ αὐτήν ἔξυναν τό ἐσωτερικό τοῦ ξύλου διά νά δημιουργήσουν τά κουφώματα. Ἐκάθοντο ὅλοι κάτω καί μέ τά γυμνά πόδια τους κρατοῦσαν τό ξύλο, ἐνῶ τά χέρια ἐδούλευαν συνεχῶς.
Μέ τόν Βασίλη ἐδιαβάσαμε τήν περικοπή τῆς Μεταμορφώσεως καί συζητήσαμε ἀρκετά περί Γραφῆς, θρησκείας καί ὀλίγα περί ἀρχαίων, διότι τό παιδί αὐτό εἶχε πολλά σχετικά ἐνδιαφέροντα.
Τό ταξίδι ἀπό Κινσάσα στό Κολουέζι
Παρασκευή 8-8-75
Εἰς τάς 5 τό πρωΐ ἐξύπνησα μέ τόν κ. Καλημέρη καί μέ τό ἁμάξι του ἐπήγαμε εἰς τό ἀεροδρόμιο. Ἐκεῖ συνάντησα καί πάλιν τήν κ. Ἀμαλία, τόν Κίκο καί τόν Γιῶργο ἀπό τήν Κάλυμνο. Ἀποχαιρέτισα τόν κ. Πρόεδρο καί ἄρχισε ἡ διαδικασία τοῦ ἐλέγχου. Εἰς μίαν μάλιστα στιγμή, λέει ὁ ἕνας στρατιώτης (διότι στρατιωτικό εἶναι τό καθεστώς) εἰς τόν ἄλλον νά προσέξη ἐάν εἶναι οἱ φωτογραφίες οἱ δικές μας εἰς τό διαβατήριο. ὁ ἄλλος τοῦ λέει: «Ποῦ νά τούς διακρίνω, ὅλοι τους εἶναι ἴδιοι, ὅλοι τους ἔχουν λευκά πρόσωπα». Τό ἴδιο παθαίνουμε κι ἐμεῖς μέ ὅλους τούς ἰθαγενεῖς. Τούς βλέπουμε νά μοιάζουν μεταξύ τους καί δύσκολα διακρίνουμε τόν ἕνα ἀπό τόν ἄλλον.
Τέλος τό ἀεροπλάνο πλῆρες ἐπιβατῶν ἀπογειώνεται εἰς τάς 10 τό πρωΐ καί μετά ἀπό δύο ὧρας ταξίδι εὑρισκόμεθα εἰς τό Λουμπουμπάσι. Πρός τό τέλος τῆς διαδρομῆς μας τό ταξίδι γίνεται ὀλίγον ἐπικίνδυνον. Τό ἀεροσκάφος συναντᾶ ἀλλεπάλληλα κενά ἀέρος καί σύννεφα. Χάνει συνεχῶς ὕψος καί ὁ κόσμος δεμένος καί τρομαγμένος περιμένει τό ἀποτέλεσμα. Τά μικρά παιδιά, τά ὁποῖα ἦταν πάρα πολλά κλαίγανε ἀπό τόν φόβο τους. Ἐγώ προσωπικά δέν ταράχθηκα καθόλου. Εἶπα ὅ,τι θέλει ὁ Θεός ἄς γίνη τό θέλημά Του. Τέλος φθάσαμε στό Λουμπουμπάσι καί προχωρήσαμε πρός τήν ἔξοδον τῆς πίστας. Εἶδα ἀπό μακριά νά μέ χαιρετάη ὁ π. Ἀμφιλόχιος μέ τήν Ἀδελφή Ἀναστασία καί τόν ὁδηγό τους, τόν Μουγιοῦτο.
Μετά τήν σχετική διαδικασία τοῦ ἐλέγχου, μοῦ εἶπεν ὁ π. Ἀμφιλόχιος νά ὁδηγήσω τό ἁμάξι, ἕνα Τουότα μεγάλο, πρός τήν πόλιν. Ἐκεῖ φθάνοντας φιλοξενηθήκαμε εἰς τό πρεσβυτέριον τοῦ π. Ἐλευθερίου καί τῆς πρεσβυτέρας καί ἀμέσως ἄρχισε τό ταξιδι πρός τό Κολουέζι. Ταξιδεύσαμε 4 ὧρας, περάσαμε ἀπό τό Λικάσι καί ἀπό μεγάλες ἐγκαταστάσεις ξένων ἑταιρειῶν.
Τό ταξίδι μας ἀνάμεσα στήν ζούγκλα ἦταν εὐχάριστο. Δεξιά καί ἀριστερά τοῦ δρόμου ὑπῆρχαν τεράστιες καί ἀναρίθμητες μυρμηκοφωλιές. Εἰς πολλά σημεῖα ἐκαίγοντο ἀπέραντες ἐκτάσεις, ἑκατέρωθεν τοῦ δρόμου διά τόν φόνον τῶν φιδιῶν. Βεβαίως ἡ φωτιά δέν προχωρεῖ μέσα στό δάσος, διότι τά δένδρα δέν ἁρπάζουν φωτιά, τά δέ καμμένα χόρτα, μόλις βρέξει γίνονται δύο καί τρία μέτρα ὕψους.
Εἰς ἕνα σημεῖον βλέπουμε μπροστά μας μία ὁμάδα πιθήκων. Ἐγώ κουνάω τό χέρι μου. Ἕνας πίθηκος σηκώνεται στά πόδια του καί μοῦ ἀνταποδίδει τόν χαιρετισμό κουνώντας κι αὐτός τό χέρι του.
Σέ λίγο ἀνά μικρά ἤ μεγάλα διαστήματα διακρίνω τίς καλύβες τῶν ἰθαγενῶν, φτιαγμένες ἀπό ξύλο καί χόρτα ἤ τά τείχη ἀπό πλίνθους καί ἡ στέγη τους ἀπό χόρτα. Ἐπίσης εἰς τήν ἄκρη τοῦ δρόμου βλέπουμε ἰθαγενεῖς ἀπό μακριά νά μᾶς δείχνουν κάτι (τό θήραμά τους) καί ὅταν τούς προσπερνούσαμε, ἐβλέπαμε διάφορα εἴδη. Μερικά ἀπ᾿αὐτά ἦταν ζαχαροκάλαμα, ντομάτες, μπουκάρι (ἄψητο ζυμάρι ἀπό καλαμποκάλευρο), μπανάνες ἤ ἄλλα φροῦτα, ἀφρικάνικα φίδια, διάφορα πουλιά, παπαγάλοι ζωντανοί, ψάρια ἀπό κάποιο ποτάμι ἤ τό συνηθέστερο τεράστιοι ποντικοί εἰς τό μέγεθος γάτας· τούς κρατοῦν ἀπό τήν οὐρά καί τούς πωλοῦν διά πλούσιο γεῦμα. Βεβαίως εἰς πολλά σημεῖα τοῦ δρόμου μᾶς σταμάτησαν στρατιῶτες διά ἔλεγχο καί ἀφοῦ παίρνουν κάτι ἤ ἀπό ἕνα σταυρουδάκι, συνεχίζεται τό ταξίδι μας.
Συγκινητική εἶναι ἡ ὑποδοχή εἰς τόν ἱεραποστολικό σταθμό τοῦ Κολουέζι. Ὅταν χαιρέτισαν τόν π. Ἀμφιλόχιο οἱ τρεῖς ἰθαγενεῖς πού ἔμεναν ἐκεῖ, ἐξεπλάγην. Ὁ ἰθαγενής Ἀνδρέας ἔπεσε στά πόδια του, τόν ἀγκάλιασε καί ὁ σπουδαῖος γιά τόν ἀσκητισμό του Ἀντώνιος Κογκόλο δέν ξεκολλοῦσε ἀπό τήν ἀγκαλιά του. Τό βράδυ μάλιστα μᾶς διάβασαν ἕνα χαιρετιστήριο γράμμα λίαν συγκινητικό.
Ἐπιμέλεια: Ἱεραποστολικό Κλιμάκιο Ρουάντας-Μπουρούντι
ΠΡΩΤΗ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Σάββατο 9-8-75.
Ἐπισκεφθήκαμε ἕνα κοντινό χωριό καί συννενοήθηκα μέ τούς μαστόρους τό πῶς θά συνεχίσουν τό κτίσιμο. Εἰς τό ἱεραποστολικό κέντρο ἔδειξα σέ δύο μαστόρους πῶς νά σκάψουν ἕνα χωνευτήριο τριῶν μέτρων.
Κυριακή 10-8-75.
Ἡ πρώτη θεία Λειτουργία πού παρακολουθῶ καί συγκινοῦμαι, ἰδίως ὅταν ψάλλη στήν σουαχίλι γλῶσσα ἡ χορωδία ὑπό τήν καθοδήγησι τοῦ Ἀνδρέα, τό «Κύριε ἐλέησον».
Δευτέρα 11-8-75.
Ἐπισκεπτόμεθα ἕνα δεύτερο χωριό, τό Καμπούντζι, ὅπου εἶναι ἕτοιμα τά ντουβάρια τοῦ ναοῦ. Εἰς τήν ἐπιστροφή μας βλέπουμε μία κηδεία ἑνός ἀνθρώπου. Σταματήσαμε διά νά περάση ἡ πομπή. Μερικοί ἄνθρωποι φέρουν εἰς τά κεφάλια τους μία παλιά κάσα μέ τόν νεκρό σκεπασμένο μέ μία παλιοψάθα καί τό χωριό ἀκολουθεῖ τόν νεκρό σχεδόν τρέχοντας καί τραγουδῶντας ἤ μοιρολογώντας. Ἐννοεῖται βεβαίως ὅτι τά ταξίδια γίνονται εἰς χωματόδρομο μέ ψιλή σκόνη μιᾶς σπιθαμῆς. Εἰς ἕνα σημεῖο κόλλησα εἰς τήν ἄμμο καί ἀρκετοί ἰθαγενεῖς μέ ἔσπρωξαν διά νά βγῶ, βάζοντας ἐπάνω εἰς τήν ἄμμο ἀρκετά χόρτα.
Τρίτη 12-8-75.
Διεπίστωσα πῶς εἶναι ἀδύνατον νά συνεχίσω ἤ νά ἀρχίσω τήν ἀνοικοδόμησιν τῶν ἐκκλησιῶν, ἄνευ μεταφορικοῦ μέσου, δεδομένου μάλιστα ὅτι τά ὑλικά, ἐάν τά εὕρη κανείς, θά τά εὕρη εἰς μεγάλας ἀποστάσεις καί διά τήν μεταφοράν τους δέν ὑπάρχει αὐτοκίνητον. Τό νερό μεταφέρεται μισή ὥρα κυλίοντας ἕνα βαρέλι μέ τά χέρια. Ὅλα αὐτά μᾶς ἀναγκάζουν νά ταξιδεύσωμεν πρός Λουμπουμπάσι πρός ἀνεύρεσιν αὐτοκινήτου καί ὑλικῶν. Μέ ἀκολούθησε καί ἡ ἀδελφή Ἀναστασία Πέξου μέ τήν ὁποία εὑρήκαμε ὡρισμένα μόνο ἀπό τά ἀπαραίτητα ἐργαλεῖα μας. Τά καταστήματα τά εἶχαν μέχρι προσφάτως οἱ Εὐρωπαῖοι καί σήμερα τά ἐπῆραν οἱ ἰθαγενεῖς μέ ἐντολή τοῦ προέδρου τῆς χώρας Μομπούτου, χωρίς ἀποζημιώσεις, ἀλλά, ὅπως διεπίστωσα, γρήγορα θά τά κλείσουν, διότι δέν ἔχουν τίς ἱκανότητες νά τά διατηρήσουν. Μετά ἀπό διάστημα τριῶν ἡμερῶν κοπιώδους ἀναζητήσεως ἑνός καταλλήλου φορτηγοῦ, ἐπί τέλους εὑρήκαμε ἀπό μία ἑταιρεία ἕνα τέτοιο μάρκας Φίατ, τό ὁποῖο μοῦ ἄρεσε γιά τίς δουλειές πού ἤθελα.
Κυριακή 17-8-75
Ὁ συνεργάτης τῆς ἱεραποστολῆς μας ἀρχιμ. π. Νεκτάριος Χατζημιχάλης καί νῦν μητροπολίτης Καλύμνου καί Λέρου, ἐλειτούργησε σήμερα τό πρωΐ στήν πόλι Λικάσι σ᾿ ἕνα ναΐδριο, πού εὑρίσκεται μέσα σ᾿ ἕνα παλαιό ξενοδοχεῖο, τό ὁποῖο ἀγόρασαν οἱ Ἕλληνες. Τό ἐκκλησίασμα ἀποτελεῖτο ἀπό ὀλίγους Ἕλληνες καί ἐντοπίους. Τό ἀπόγευμα ἔγινα νουνός, διότι ἐστεφάνωσα ἕνα ζεῦγος καί ἐβάπτισα τό μωρό τους, στό ὁποῖο ἔδωσα τό ὄνομα Νεκτάριος.
Δευτέρα 18-8-1975
Ἐξύπνησα στίς 3 μετά τά μεσάνυκτα, διότι τό πρόχειρο ξυλοκρέββατο πού ἔφτιαξα ἀπό παλαιές πολυθρόνες γιά νά κοιμηθῶ, ἔσπασε καί ἔπεσα στό πάτωμα. Τό μαυλό μου ἐβασάνιζαν σκέψεις γιά τήν ἀγορά ὑλικῶν καί τήν ἵδρυσι ναῶν. Ἡ ὀξύτης τοῦ προβλήματος προερχόταν ἀπό τό γεγονός ὅτι, ἐάν ἔπαιρνα ὑλικά, τσιμέντα, σίδερα, λαμαρίνες κλπ. γιά ὀκτώ ἐκκλησίες, δέν θά εἶχα κατόπιν χρήματα γιά τό κτίσιμό τους. Ἐάν καθυστεροῦσα τήν ἀγορά τους, τότε ἡ τιμή τους θά ἔπαιρνε τά ὕψη. Εἴθε ὁ Θεός νά μέ φωτίση καταλλήλως νά ἐνεργήσουμε.
Πέμπτη 21-8-1975
Εἴμεθα ἕτοιμοι γιά ἐπιστροφή στό Κολουέζι, ἀλλά μέ τί καύσιμα; Ὁ ἰθαγενής ὁδηγός μας Μουγιοῦτο ψάχνει μέ δύο μπιτόνια στά πρατήρια ἐπί δύο ὧρες. Τελικά εὑρῆκε καί τό ἀγόρασε σέ τετραπλάσια τιμή, διότι ἐδῶ ὀργιάζει ἡ μαύρη ἀγορά. Στήν συνέχεια ψάχνουμε καί γιά βενζίνη, ἐνῶ τά αὐτοκίνητα περιμένουν «οὐρά» στά λίγα βενζινάδικα. Προμηθευθήκαμε 46 λίτρα καί μόλις τό ἀπόγευμα στίς 5 ξεκινήσαμε. Καί νά σημειωθῆ ὅτι πέραν τῆς 6ης βραδυνῆς ἀπογορευόταν ἡ κυκλοφορία τῶν φορτηγῶν αὐτοκινήτων στούς ἐκτός τῆς πόλεως δρόμους.
Μέγα τό πρόβλημα τῶν καυσίμων στόν τόπο αὐτόν. Ἀνά πᾶσαν στιγμήν εἶναι ἐνδεχόμενο νά μείνης στούς δρόμους, χωρίς τήν βοήθεια κάποιου ἐκτεθειμένος στόν κίνδυνο ἐπιθέσεως ληστρικῶν ὁμάδων, οἱ ὁποῖοι ληστεύουν ἀδίστακτα.
Σάββατο 23-8-1975
Τελέσαμε ἀγρυπνία πρός τιμήν τῆς Ἀποδόσεως τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου. Τό πρωΐ ἐξύπνησα ἀρκετά κουρασμένος καί βαρύς. Ἡ Μετάληψις τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, ὁσάκις τά λαμβάνω μέ ξεκουράζουν στόν ἀγῶνα μου μέσα σέ μία κατάξερη καί διψασμένη πνευματικά χώρα. Φροντίζω πάντοτε νά κοινωνῶ τακτικά καί νά εἶμαι ἕτοιμος γιά τό ἐνδεχόμενο ὁποιουδήποτε κινδύνου, ἀκόμη καί τοῦ θανάτου, διότι ἐδῶ δέν ὑπάρχει καμμία ἀσφάλεια ζωῆς.
Δευτέρα 25-8-1975
Μετέφερα τοῦβλα μέ τό φορτηγό μας στό χωριό Τσαμπούλα γιά τήν ἀποπεράτωσι τῆς ἐκκλησίας τοῦ ἁγίου Γερασίμου Κεφαλληνίας. Ὑπέδειξα στούς ἰθαγενεῖς μαστόρους πῶς νά κατασκευάζουν τά τόξα τῶν παραθύρων καί πῶς νά τοποθετοῦν τά τοῦβλα. Χάρηκα γιά τήν προθυμία τους μέ τήν ὁποία ἐργάζονται καί, ἀφοῦ τούς ἐκέρασα κάτι, ἐπέστρεψα στήν Βάσι μου.
Κλοπές καί ληστεῖες
Τρίτη 26-8-1975
Τό μεσημέρι ἐφύγαμε μέ τόν π. Σεραφείμ Παρχαρίδη γιά τό Λικάσι, πού εὑρίσκεται μακριά 220 χιλιόμετρα. Αὐτός ἔπρεπε ἐκεῖ νά λειτουργήση καί ἐγώ νά παραλάβω τόν ἱερέα τῆς ἐλληνικῆς Κοινότητος π. Ἐλευθέριο μέ τήν πρεσβυτέρα του γιά νά μεταβοῦμε στήν Κασέγκα (μικρή πολιτεία, ἐμπορικό κέντρο ἀλιείας τῶν Ἑλλήνων). Φθάνοντας στό Λικάσι εὑρήκαμε τόν π. Ἐλευθέριο καί τήν πρεσβυτέρα του σέ βαθειά θλῖψι. Ἡ αἰτία ἦταν ἡ ἁρπαγή τῆς τσάντας τῆς πρεσβυτέρας ἀπό κάποιο ληστή. Βαδίζοντας ἡ πρεσβυτέρα στόν δρόμο γιά τό σπίτι τοῦ ἕλληνος ὀδοντιάτρου Σπυρίδη, τῆς ἐπετέθη ὁ ληστής καί βίαια τῆς ἀφήρεσε τήν τσάντα καί στήν συνέχεια μπῆκε σ᾿ ἕνα ταξί καί ἐξαφανίσθηκαν. Τό περιεχόμενό της ἦταν 200 ζαΐρια, 12.000 δραχμές, φωτογραφική καί κινηματογραφική μηχανή καί ἄλλα εἴδη μικρότερης ἀξίας.
Οἱ κλοπές καί ληστεῖες καί μάλιστα μέ ἀπίθανους τρόπους, ἔχουν αὐξηθῆ πολύ ἐδῶ. Οἱ ἄνθρωποι δέν γνωρίζουν, ὅταν βαδίζουν στόν δρόμο, ἐάν θά φθάσουν σῶοι μέ τά χρήματά τους στό σπίτι τους. Πρό ἡμερῶν ἐλήστευσαν τό κατάστημα ἑνός ἕλληνος, ἀφοῦ ἐγκρέμισαν τόν τοῖχο. Ἄλλον ἕλληνα τόν ἐλήστευσαν μέσα στό σπίτι του, ἀφοῦ ἐχάλασαν τήν σκεπή καί μπῆκαν μέσα σάν τούς καλικάντζαρους προκαλώντας φόβο καί πανικό στήν οἰκογένειά του. Ἄλλη μέθοδος εἰσόδου στά σπίτια καί καταστήματα τῶν πλουσίων, κυρίως τῶν Ἑλλήνων, εἶναι ὁ ἑξῆς: Δένουν μ᾿ ἕνα χονδρό σχοινί τήν κάσα ἑνός παραθυρου ἤ τῆς πόρτας καί τήν ἄλλη ἄκρη τήν δένουν πίσω ἀπό τό αὐτοκίνητό τους, τό ὁποῖο θέτουν σέ λειτουργία καί τραβοῦν. Κατόπιν μπαίνουν μέσα μέ εὐκολία, ρίχνουν ναρκωτικό στούς ἐνοίκους καί ἐπιδίδονται μέ ἄνεσι στό πλιάτσικο. Στό Λουμπουμπάσι πρό καιροῦ ἄνοιξαν μέ λοστό τήν πόρτα τοῦ σπιτιοῦ τοῦ παπᾶ τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητος, τοῦ π. Ἐμμανουήλ Ζόπα καί μπῆκαν μέσα. Ὁ π. Ἐμμανουήλ, ἄνθρωπος τεραστίων διαστάσεων καί ἀσυνήθους βάρους, ἔπιασε ἀπό τόν λαιμό τό πιό δραστήριο ἀπ᾿ αὐτούς καί τόν ἀκινητοποίησε καθήμενος ἐπάνω του μέχρι πού νά ἔλθη ἡ ἀστυνομία. Ἕνας ἀρμένιος ἐσκότωσε καί τούς δύο κλέπτες τήν ὥρα πού ἐλήστευαν τό σπίτι του, ἐνῶ ἄλλοι προκειμένου νά τελειώσουν τό παράνομο ἔργο τους, ἔκλεισαν τό στόμα τοῦ θύματός τους, ἑνός ἑβραίου, μέχρι πού ἀπέθανε ἀπό ἀσφυξία.
Πέμπτη 28-8-1975
Τήν προηγουμένη ἡμέρα φεύγοντας ἀπό τό Λικάσι, ἤλθαμε στήν πόλι Κασέγκα ταξιδεύοντας σ᾿ ἕνα ἐλεεινό χωματόδρομο ἐπί ἑπτά ὧρες. Στήν συνέχεια, μετά ἀπό μερικές δουλειές μας στήν Κασέγκα, βαπτίσαμε 10 παιδιά. Ἡ Ζάμπια εἶναι ἀπένατι χωριζομένη ἀπό ἕνα πλωτό ποτάμι. Μαγευθήκαμε ἀπό τήν θαυμαστή περιοχή μέ τά ὑψηλά δένδρα, τό πράσινο καί τό μεγάλο ποτάμι, μέσα στό ὁποῖο ζοῦν ὑπερμεγέθεις ἱπποπόταμοι καί κροκόδειλοι. Τά δένδρα στούς μεγαλυτέρους δρόμους σχηματίζουν μέ τά πανύψηλα κλαδιά τους ἕνα ἀτελείωτο «τοῦνελ». Ἐδῶ παλαιότερα ὑπῆρχαν ἐγκατεστημένοι πολλοί Ἕλληνες καί τώρα μόλις ὑπάρχουν ἑπτά ἄτομα. Στό βάθος τῆς πόλεως, ἀπέναντι ἀπό τόν δρόμο εὑρίσκεται τό ἑλληνικό ἐκκλησάκι, τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητος, πρός τιμήν τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ τοῦ Πανορμίτου, βαμμένο καί περιτριγυρισμένο μέ πλούσια βλάστησι. Πλησίον τοῦ ναοῦ εἶναι τό σπίτι τοῦ ἐφημερίου τῆς Κοινότητος, ὅπου καί διαμείναμε γιά μερικές ἡμέρες. Μέσα στήν αὐλή του εἶναι φυτευμένα ἀπό τόν μακαριστό ἱεραπόστολο π. Χρυσόστομο Παπασαραντόπουλο τρία δένδρα, πού λέγοντα παπάϊ. Σ᾿ αὐτό τό σπίτι ἔμεινε καί ὁ ἴδιος γιά ἐννέα μῆνες, μετά τήν ἀναχώρησί του ἀπό τήν Κένυα καί τήν Οὐγκάντα.
Σαρκοβόρα μυρμῆγκια
Παρασκευή 29-8-1975
Ὅταν ἦλθα πρό ἡμερῶν στό Κογκό, ἕνας Ἕλληνας μοῦ εἶπε ἐδῶ: «Συχνά θά ἀκοῦς ἐδῶ ἀπό τούς ἰθαγενεῖς μία λέξι στά σουαχίλι «Τζιάλα» δηλαδή πεῖνα. Καί πράγματι, βαδίζοντας ἐδῶ κοντά στό ποτάμι τῆς Ζάμπιας, μέ πλησίασε μία ὁμάδα παιδιῶν καί ἐφώναζαν ὄχι στήν γλῶσσα τους ἀλλά στά ἑλληνικά: «πεινᾶμε». Οἱ σπαρακτικές φωνές τους μοῦ ἐπλήγωναν τά μύχια τῆς καρδιᾶς μου καί μέ τά χέρια τους ἁπλωμένα πρός τό μέρος μου γιά βοήθεια μ᾿ ἔκαναν νά συγκινοῦμαι μέχρι δακρύων. Ὅμως καί οἱ δικές μας τροφές ἦταν ὀλίγες καί πολλοί οἱ πεινασμένοι καί πῶς ἦτο δυνατόν νά τούς ἀναπαύσω;
Μιά ἄλλη ἱστορία θά σᾶς διηγηθῶ τώρα γιά τά σαρκοφάγα μυρμῆγκια, τά ὁποῖα κάνουν ἄγριες ἐπιδρομές στά σπίτια τῶν ἀνθρώπων, στά ζῶα, στά πουλερικά τους, ἀκόμη καί ἐπιθέσεις σέ ἀνθρώπους. Ἡ πρεσβυτέρα τοῦ ἱερέως τῆς κοινότητος εἶχε ἡ καϋμένη μερικές κόττες σ᾿ ἕνα πρόχειρο κοτέτσι στήν αὐλή τοῦ σπιτιοῦ της. Μία ἡμέρα μοῦ διηγήθηκε: «Εἶδα νά πλησιάζουν πρός τό σπίτι μας ἕνας ὁλόκληρος στρατός ἀπό μυρμῆγκια. Ἤρχοντο ἀπό τήν γειτονική ζούγκλα μέ τόση γρηγοράδα, ὡσάν νά ἐκινεῖτο ὅλη ἡ γῆ. Ἔσπευσε ὁ φύλακας τοῦ σπιτιοῦ καί ἔφτιαξε ἕνα φράγμα ἀπό στάκτη καί κάρβουνα γύρω ἀπό τήν αὐλή, ὥστε αὐτά νά γλυστροῦν καί νά μή μποροῦν νά μποῦν μέσα. Πράγματι σταμάτησε ἡ ἀκάθεκτη ἔφοδό τους, ἀλλά δέν ἀπελπίσθιηκαν. Ἀμέσως ἄρχισαν νά σκάβουν ὑπογείως μέ τόση ταχύτητα καί περνοῦν, ὅπως βγαίνει τό νερό ἀπό ἀρτεσιανό φρέαρ. Ἄλλες γειτόνισσες ἑλληνίδες μέ συμβούλευσαν νά τούς ρίξω ψάρια γιά νά τά καθυστερήσω, ἕως ὅτου σκεφθῶ μέ τί τρόπο θά τά ἀπομακρύνω. Πράγματι, σέ λίγα λεπτά ἔφαγαν τά ψάρια καί ἔτρεχαν πρός τό σπίτι. Τότε μέ τήν βοήθεια ἑνός ἀπορρυπαντικοῦ πού ἐμύριζε ἰσχυρά, τά ἐράντισα καί ἔτσι ἐγλύτωσα τίς κόττες μου καί τόν ἑαυτό μου ἀπό τήν ἀπροσδόκητη στρατιά τῶν μυρμηγκιῶν.
Ὁ ἰθαγενής Κόνις διηγεῖται
Σάββατο 30-8-1975
Τό βράδυ τῆς ἡμέρα αὐτῆς, εὑρισκόμενοι στό σπίτι τοῦ ἕλληνος ἐφημερίου τῆς πόλεως Κασέγκα, γνωρισθήκαμε μέ τόν φύλακα τοῦ σπιτιοῦ, ὀνόματι Κόνις, ὁ ὁποῖος μᾶς διηγήθηκε μέ παραστατικότητα πῶς ἐγλύτωσε μία φορά ἀπό τόν βέβαιο πνιγμό του, ἐξ αἰτίας ἑνός ἱπποποτάμου, πού τόν κυνηγοῦσε μέσα στό ποτάμι. Εὑρισκόταν μέ τήν βάρκα του στήν ἀπέναντι ὄχθη, ὅπου καί τό κράτος Ζάμπια καί ἐρχόμενος πρός τήν ἄλλη ὄχθη τοῦ Κογκό, εἶδε πολύ κοντά του μέσα στό νερό ἕνα τεράστιο ἱπποπόταμο. Τό θηρίο αὐτό, ὅταν εἶδε τό θήραμά του, ἐτίναξε τό κεφάλι του γιά νά φύγουν τά νερά, διότι δέν βλέπει ὅταν βγῆ ἀπό τόν βυθό καί ἐμούγκρισε δυνατά. Μετά ἐβούτηξε πάλι μέσα προκειμένου νά φθάση πλέοντας πλησιέστερα στό θῦμα του. «Ἐγώ τότε, μᾶς ἔλεγε ὁ Κόνις, εἶπα δέν θά γλυτώσω καί ὅσο μποροῦσα κωπηλατοῦσα πρός τήν ὄχθη. Ξαφνικά βλέπω τό θηρίο καί εὑρίσκεται δεξιά μου, ἀλλά ἕως ὅτου τινάξει τά νερά ἀπό τό κεφάλι του, ἐγώ μ᾿ ἕνα πήδημα βρέθηκα μέσα στό νερό καί πετάχθηκα στήν ξηρά. Ἔπεσα κάτω ἐξαντλημένος ἀπό τήν κούρασι καί τόν φόβο μου καί εἶπε: ὑπάρχει Θεός, διότι μ᾿ ἔσωσε». Ὁ ἱπποπόταμος αὐτός βλέποντας ὅτι ἔχασε τό θήραμά του, ἄρχισε νά οὐρλιάζη καί νά κτυπᾶ τό νερό. Ὁ κίνδυνος ἀπό ἱπποπόταμο εἶναι ἄμεσος καί μόλις πρό καιροῦ ἕνα τέτοιο θηρίο ἔπνιξε ἑνα ψαρᾶ.
Οἱ πρῶτες βροχές
Τετάρτη 3-9-1975
Αὐτές τίς ἡμέρες φορτώσαμε τό φορτηγό μας μέ διάφορα πράγματα, ἀναγκαῖα γιά βαπτίσεις καί μέ τόν π. Ἀμφιλόχιο, τόν π. Νεκτάριο καί τίς ἀδελφές Ἀναστασία καί Ζωή ἐταξιδεύσαμε ἐπί πέντε ὧρες μέσα στό δάσος γιά νά φθάσουμε σ᾿ ἕνα χωριό. Ἐκεῖ μᾶς περίμενε ὁ Κατηχητής καί ἀδελφός τοῦ Κλιμακίου μας, ὁ Κογκόλο, ὁ ὁποῖος εἶχε φθάσει μέ τό ποδήλατο ἀπό ἡμέρες πρίν γιά νά κατηχήση τούς ὑποψηφίους νεοφωτίστους καί νά ἐπιστατήση στήν ἀποπεράτωσι τῆς σκεπῆς τῆς πλινθόκτιστης ἐκκλησίας τοῦ χωριοῦ. Ἐγώ ἤμουν μέ τόν βοηθό καί ὁδηγό μου, ὀνόματι Ματαφάρι, μέσα στά δάση καί τά χωριά, διότι χωρίς ὁδηγό εἶναι ἀδύνατο νά βαδίσης μέσα στίς ἀχανεῖς ἐκτάσεις. Ἐστήσαμε δύο σκηνές, πού ἦσαν προσφορά τῆς ἱεραποστολικῆς Ἀδελφότητος Θεσσαλονίκης. Ἡ μία προωρίζετο γιά τόν π. Νεκτάριο καί ἡ ἄλλη γιά τόν π. Ἀμφιλόχιο. Οἰ Ἀδελφές ἐκοιμῶντο μέσα στό φορτηγό καί ἐγώ στό κουβούκλιο, ἐνῶ ὁ Κογκόλο καί ὁ Ματαφάρι ἐφιλοξενοῦντο σέ καλύβες ἰθαγενῶν.
Τήν ἄλλη ἡμέρα ἡ πομπή ἦτο ἕτοιμη γιά ὁδοιπορία μισῆς ὥρας μέχρι τό ποτάμι, ὅπου θά ἐγίνοντο οἱ βαπτίσεις ἀρκετῶν κατηχουμένων. Οἱ ἰθαγενεῖς φορτώθηκαν πάνω στά κεφάλια τους τά πράγματα καί ὁ ἕνας πίσω στόν ἄλλο ἀνάμεσα σέ δένδρα καί πυκνόφυτους θάμνους κατευθύνοντο στό ποταμάκι. Ἐγώ μέ μερικούς ἄλλους ἐπῆρα μαζί μου τσεκούρια, φτιάρια , σκεπάρνια καί πριόνια προκειμένου νά φτιάξουμε ἕνα μικρό φράγμα ἐκεῖ, γιά νά μαζευτῆ τό νερό σχηματίζοντας λίμνη καί νά γίνουν οἱ βαπτίσεις. Φθάνοντας ἐκεῖ ἔκοψα ἕνα μεγάλο κορμό δένδρου, τόν ὁποῖον μετέφεραν μερικοί ἰθαγενεῖς κατά μῆκος τοῦ χειμάρρου. Καρφώσαμε καί μερικά ἄλλα ξύλα γιά νά ἐμποδίσουμε τά νερά καί ἔτσι ἄρχισε τό Μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος.
Οἱ ὑποψήφιοι νεοφώτιστοι ἐδέχοντο μέ χαρά τήν πρώτη αὐτή μυστηριακή Χάρι τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ μας Ἰησοῦ Χριστοῦ καί μετά τήν βάπτισί τους, τά πρόσωπά τους ἔλαμπαν ἀπό μία ὑπερβάλλουσα καί ὑπερκόσμια Χάρι. Ντυμένοι μέ τούς λευκούς χιτῶνες τους, μ᾿ ἕνα ξύλινο σταυρό στόν τράχηλό τους, ἐδόξαζαν γιά πρώτη φορά στήν ζωή τους τόν ἀληθινό Θεό μας. Μαζί τους χαιρόμασταν καί ἐμεῖς, εὐχαριστοῦντες τόν Θεό, πού μᾶς ἐκάλεσε στό ἀποστολικό αὐτό ἔργο Του, παρά τίς ἀδυναμίες καί ἐλλείψεις μας, γιά νά ἔλθη ὁ θεῖος φωτισμός Του καί ἡ σφραγίς τοῦ Ἁγίου Πνεύματός Του καί σ᾿ αὐτούς τούς ἀπομακρυσμένους ἀδελφούς μας. Συνολικά βαπτίσθηκαν 30 ἰθαγενεῖς, πρώην εἰδωλολάτρες. Εἴθε ὁ Θεός νά τούς ὁδηγήση τελικά στήν αἰώνια σωτηρία τῆς ψυχῆς τους.
Τήν ἄλλη ἡμέρα ἐπήραμε τόν δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς, ἀλλά ἀπό ἄλλη διαδρομή, προκειμένου νά ἐπισκεφθοῦμε καί ἄλλα χωριά. Ταξιδεύαμε σχεδόν ὅλη τήν ἡμέρα ἀνάμεσα σέ δένδρα καί στενούς δρομίσκους. Δύο φορές ἐπεράσαμε μέ ταχύτητα ἀνάμεσα σέ φωτιές, πού λόγῳ τοῦ ἀνέμου, οἱ φλόγες τους ἦταν τεράστιες. Τό μεσημέρι ἐσταθμεύσαμε στό σπίτι ἑνός ὀρθοδόξου παπποῦ, πού εὑρίσκεται ἔξω ἀπό τό χωριό του καί ὀνομάζεται Μούσιμα. Ἐκεῖ εἶδα λεμονιές, πορτοκαλλιές πάνω ἀπό 10 μέτρα ὕψους, καθώς καί καφεόδενδρα γιά πρώτη φορά. Ἀπό τό Μούσιμα ἐπήραμε καί τόν διδάσκαλο τοῦ χωριοῦ Ἱερεμία, γιά νά παρακολουθήση τό σεμινάριο Κατηχητῶν καί ὑποψηφίων Κληρικῶν στό Κολουέζι.
Σάββατο 6-9-1975
Τήν ἡμέρα αὐτή ὁ π. Σεραφείμ Παρχαρίδης ἐβάπτισε στό ὡραιότατο βαπτιστήριο, πού ἔχει σταυροειδές σχῆμα καί εἶναι ἔξω ἀπό τόν ναό τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Κολουέζι, 14 ἄτομα. Τά χρήματα γιά τήν κατασκευή τοῦ βαπτιστηρίου ἀποτελοῦν προσφορά τῶν Χριστιανικῶν Μαθητικῶν Ὁμάδων Ἀθηνῶν.
Τρίτη 9-9-1975
Ἀπό χθές μετέφερα τά ὑλικά στό χωριό Κισότε γιά τήν ἵδρυσι τῆς ἐκκλησίας. Σήμερα τό πρωΐ μέ 10 ἄτομα τακτοποιήσαμε τήν ἐπιφάνεια τοῦ χώρου, ἐρίξαμε τούς «ὁδηγούς» γιά τό μπετόν τοῦ ναοῦ καί σέ μισή ὥρα ἐπέστρεψα πάλι στήν Βάσι μας. Μετά ἐκάθισα νά γράψω γράμμα στόν σεβαστό μου π. Αὐγουστῖνο, μητροπολίτη Φλωρίνης, στόν ὁποῖον ἔστειλα δύο ἀκόμη φωτογραφίες καί ζητοῦσα τίς εὐχές του, διότι πράγματι οἱ κίνδυνοι ἐδῶ εἶναι πολλοί, ὅπως ἄλλωστε τούς γράφει καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος.
Πέμπτη 11-9-1975
Σήμερα συνεργάσθηκα μέ τόν π. Νεκτάριο Χατζημιχάλη γιά τίς δυνατότητες ἀναλήψεως καί ἐγώ κάποιας ποιμαντικῆς ἐργασίας, δεδομένου ὅτι εἶμαι ἀκόμη λαϊκός. Ἐντύπωσι μοῦ ἔκανε ἡ γνώμη ἑνός ἰθαγενοῦς, πού μοῦ ἀνέφερε ὁ π. Νεκτάριος, σάν ἀπάντησι καί διαμαρτυρία σέ πολλούς Εὐρωπαίους πού καταφρονοῦν καί καταδικάζουν τήν ἰδική τους νοοτροπία ὡς καθυστερημένη καί πρωτόγονη. Ἰδού τί εἶπε: «Οἱ Ἀφρικανοί ζοῦν πέρα ἀπό τόν χρόνο καί δέν κυνηγοῦνται ἀπό τούς λεπτοδεῖκτες. Οἱ πρόγονοί μας προκειμένου νά μᾶς ἀναθρέψουν, περίμεναν στήν ζούγκλα ὁλόκληρη τήν ἡμέρα γιά νά σκοτώσουν κάποιο ζῶο. Δέν τούς ἐνδιέφερε καθόλου ὁ χρόνος, ἀλλά τό ἀποτέλεσμα...Ἄρα, ἄλλη εἶναι ἡ ἰδική μας νοοτροπία καί ἄλλη τῶν Εὐρωπαίων...».
Ὁ Ἕλληνας κ. Ἀρίστος διηγεῖται...
Παρασκευή 12-9-1975
Σήμερα ἔχω ἀρκετή δουλειά στήν ἐκκλησία τοῦ χωριοῦ Κισότε. Ἔγινε τό χωνευτήριο, τό δάπεδο καί ἄρχισε ἡ κατασκευή τοῦ Ἱεροῦ Βήματος. Τό μεσημέρι ἐκάθισε γιά γεῦμα καί ὁ κ. Ἀρίστος, ἕλληνας στήν καταγωγή, ἀλλά ὁλόκληρες δεκαετίες ζῆ μέσα στήν ζούγκλα σέ ἕνα ἰδικό του σπίτι καί μακριά ἀπό κατῳκημένες περιοχές, ὀκτώ ὧρες μέ τό αὐτοκίνητο. Μοῦ διηγήθηκε πολλές ἱστορίες, κυρίως μέ τά ζῶα καί τά φίδια τοῦ δάσους. Σχεδόν κάθε ἡμέρα σκοτώνει τεράστια φίδια πού ἔρχονται πλησίον τοῦ σπιτιοῦ του. Μία φορά εὑρῆκε μέσα στόν σταῦλο του ἕνα πύθωνα μήκους ἕξι μέτρων καί πάχους ὅσο ἡ περίμετρος ἑνός πιάτου φαγητοῦ. Στήν ἴδια περιοχή, καθὠς μοῦ ἔλεγε, ἕνας βόας κατάπιε ἕνα μικρό παιδί, τό ὁποῖο εὑρῆκαν ὁλόκληρο μέσα στήν κοιλιά του, ὅταν τόν ἐσκότωσαν, διότι ὁ βόας ὅταν φάγη, δέν κινεῖται καθόλου. Τό φοβερώτερο ἀπό τά φίδια εἶναι ἡ τόκα. Φθάνει τά δύο μέτρα καί κρέμεται ἀπό τά κλαδιά τῶν δένδρων πρός τά κάτω. Ἡ τόκα ἀποφεύγει τά ἄλλα φίδια, ἀλλά ἄν ἰδῆ ἄνθρωπο, ἐπιτίθεται ἐναντίον του μέ σφοδρότητα καί τόν κτυπᾶ στό κεφάλι. Ἔχει φοβερό δηλητήριο, τό ὁποῖο δρᾶ ἀστραπιαίως καί ὁ ἄνθρωπος πεθαίνει μέ φρικτούς πόνους. Αὐτές τίς ἡμέρες ἕνα τέτοιο φίδι ἐσκότωσε συγχρόνως ἕξι ἄτομα, ἐπιτιθέμενο μέ ταχύτητα πότε στό ἕνα καί πότε στό ἄλλο. Οἱ ἰθαγενεῖς ἔχουν εἰδικές πέτρες μέ τίς ὁποῖες μποροῦν ν᾿ ἀπορροφήσουν τό δηλητήριο ἀπό τά θύματα τῆς τόκας.
Κοντά του, μᾶς εἶπε, ἔχει καί ἕνα πίθηκο, ὁ ὁποῖος κάθεται ἐπάνω στούς ὤμους του καί τοῦ καθαρίζει τό κεφάλι καί τά χέρια ἀπό διάφορα μικρά ἔντομα, πού ὑπάρχουν ἀνάμεσα στίς τρίχες, ὅπως ψύλλοι κοριοί, σκνίπες καί ἄλλα. Αὐτή εἶναι ἡ καθημερινή δουλειά του. Ὁπότε μία ἡμέρα ἔπιασε ἑνα κόκορα στήν ἀγκαλιά του καί τοῦ ἔβγαλε ὅλα τά πούπουλα ἕνα-ἕνα.
Οἱ ἰθαγενεῖς, μᾶς ἔλεγε ὁ κ. Ἀρίστος, εἶναι φιλόξενοι καί φιλόστοργοι ἄνθρωποι. Δέν τούς ἐδίδαξε κανείς τίς ἀρετές αὐτές καί ὅμως συμμετέχουν στήν χαρά καί τόν πόνο τοῦ ἄλλου, μοιράζουν καί τό ὀλίγο φαγητό τους, εἶναι ἀπονήρευτοι καί γυρίζουν στά χωριά τους καί ὄχι στίς πόλεις σχεδόν τελείως γυμνοί, ἄνδρες καί γυναῖκες. Τήν φιλαδελφία πού ἔχουν μεταξύ τους τήν διεπίστωσα καί στά μικρά παιδιά, τά ὁποῖα σπάζουν τίς καραμέλλες σέ κομμάτια γιά νά τίς μοιρασθοῦν μεταξύ τους. Τό ἴδιο κάνουν καί οἱ ἐργάτες. Ὅ,τι φαγητά ἔχουν τά μοιράζουν μεταξύ τους καί ἔτσι κανείς δέν μένει νηστικός καί ἄγευστος ἀπό κάποιο φαγητό. Ὅταν ὅμως ἐκραγῆ πόλεμος ἤ τοπικές ἐξεγέρσεις μεταξύ τους, τότε ξυπνοῦν τά ἄγρια ἔνστικτα καί ἐπιτίθενται ἀγρίως ὁ ἕνας ἐναντίον τοῦ ἄλλου μέχρι σημείου νά καίουν τούς ἀνθρώπους ζωντανούς ἤ νά τούς σπάζουν πόδια καί χέρια σέ κομμάτια.
Ἵδρυσις ἐκκλησίας στό χωριό Τσαμπούλα
Δευτέρα 15-9-1975
Ἀπό σήμερα ἄρχισα νά ἐργάζομαι στόν ναό τοῦ χωριοῦ Τσαμπούλα. Ἀρκετοί ἰθαγενεῖς μετέφεραν μέ τό φορτηγό χῶμα ἀπό μία μυρμηκοφωλιά γιά τό κτίσιμο τῆς ἐκκλησίας. Μέ τό ἴδιο χῶμα κτίζουν καί τίς καλύβες τους, διότι, ὅταν ξεραθῆ, γίνεται σκληρό σάν τό τσιμέντο. Αὐτό τό βγάζουν τά μυρμήγκια ἀπό τό ὑπέδαφος καί τό ἐναποθέτουν πάνω ἀπό τίς ὑπόγειες φωλιές τους σχηματίζοντας ἔτσι κωνικές πυραμίδες ὕψους ἐνίοτε περισσότερο ἀπό ἑπτά μέτρα. Ἐσωτερικά τῶν χωμάτινων αὐτῶν πυραμίδων ὑπάρχουν πολυδαίδαλοι διάδρομοι πού διευκολύνουν τά μυρμήγκια νά ἀνεβάζουν τό χῶμα σέ μεγάλα ὕψη.
Στήν ἐκκλησία τῆς Τσαμπούλας οἱ περισσότεροι ἐργάτες, πού εἶναι ὀρθόδοξοι χριστιανοί, ἐργάζονται δωρεάν καί μέ φλογερό ζῆλο. Τούς καμαρώνω καί τούς ἐνισχύω πνευματικά, διότι συντελοῦν μέ τόν ἀκάματο ζῆλο τους νά δοξάζεται στούς αἰῶνες τό Ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ μας καί στήν χώρα τους.
Αὐτές τίς ἡμέρες πολύ κουράσθηκα ἀπό τήν δουλειά καί τό βράδυ ἔπεσα σάν νεκρός στό κρεββάτι. Τά πόδια μου ἔσκασαν καί μέ πονοῦν. Φορῶ, χωρίς κάλτσες τά πέδιλά μου, τά ὁποῖα βυθίζονται στήν ἄφθονη σκόνη. Καθημερινά ἀλλάζω τά ροῦχα μου καί πλένομαι γιά νά ἀπαλλαγῶ ἀπό τήν μυρουδιά καί τήν σκόνη. Ἀντί γιά πέδιλα, ἔκτοτε χρησιμοποιῶ μονίμως βαρειά ἄρβηλα.
Οἰκογενειακά ἔθιμα τῶν ἰθαγενῶν
Ἐδῶ θ᾿ ἀναφέρουμε περιπτωσιακῶς ὡρισμένα ἔθιμά τους, τά ὁποῖα εἶναι ἄγνωστα καί ἀσυνήθη σ᾿ἐμᾶς τούς Εὐρωπαίους.
1. Ἕνας ἰθαγενής εἶναι ὑποχρεωμένος, ἐάν πεθάνη ὁ ἀδελφός του, νά πάρη τήν γυναῖκα του ὡς ἰδική του γυναῖκα. Αὐτό μᾶς θυμιζει τούς Σαδδουκαίους, οἱ ὁποῖοι ἐρώτησαν τόν Χριστό γιά τό ἴδιο πρᾶγμα, σέ ποιόν δηλαδή ἀπό τά ἑπτά ἀδέλφια θ᾿ ἀνήκη ἡ μία γυναῖκα τους.
2. Κάθε βράδυ ἡ βουλή τῶν γερόντων, τήν ὁποίαν ἀποτελοῦν οἱ ἄνδρες κάθε χωριοῦ ἡλικίας πάνω ἀπό 50 ἐτῶν, συγκεντρώνονται στό κιόσκι καί τρώγουν μαζί συζητῶντας καί τά διάφορα προβλήματά τους, πού ἔχουν σχέσι μέ τήν ἀσφάλεια τοῦ χωριοῦ τους καί τήν εἰρηνική διαβίωσι τῶν κατοίκων.
3. Ὁ κόκκορας μέσα στό κοτέτσι τῶν χωρικῶν θεωρεῖται, λόγω τῆς ἐπιβλητικότητος καί ἀρχηγίας πού ἔχει ἀνάμεσα στίς κότες, τό ἱερό πουλί τοῦ ἀρχηγοῦ τῆς φυλῆς τους καί ἀπαγορεύεται νά τό τρώγουν.
4. Ὅπου κάθονται ἄνδρες, ἀπαγορεύεται νά πλησιάσουν καί καθίσουν γυναῖκες.
5. Οἱ συμπεθέροι δέν ἐπιτρέπεται νά καθίσουν στό ἴδιο κάθισμα.
6. Τήν νύμφη τήν εὑρίσκουν οἱ γονεῖς γιά τό παιδί τους.
7. Ὅταν ἕνας ἄνδρας θέλει νά νυμφευθῆ κι ἄλλες γυναῖκες, δέν ἐνδιαφέρεται ὁ ἴδιος ἀλλά ἡ πρώτη του γυναῖκα, ἀρκεῖ νά ἔχη τήν ἄδειά του πόσες αὐτός θέλει νά κρατήση κοντά του μέ τίς ὁποῖες συζῆ καί ἀποκτᾶ ἀπό ὅλες παιδιά. Ἔχουν δηλαδή τόν εἰδωλολατρικό καί μουσουλμανικό θεσμό τῆς πολυγαμίας.
8. Ὁ ἀρχηγός τοῦ χωριοῦ, πού ταυτίζεται μέ τόν μάγο τῆς περιοχῆς τους, φορεῖ πάντοτε τά έμβλήματα τῆς ἐξουσίας του, πού εἶναι τό σκῆπτρο, τό σιδερένιο βραχιόλι καί ἡ ἔγχρωμη φουστανέλλα του.
9. Μετά τήν τέλεσι ἑνός χριστιανικοῦ γάμου πού ἔγινε, κατόπιν οἱ γυναῖκες μέσα σέ κάτι κουτιά δερμάτινα ἔβαλαν χαλίκια, τά κινοῦσαν ρυθμικά καί ἐχόρευαν. Μερικές σάν τρελλές ἀλλάλαζαν, σάν νά εὑρσκοντο στήν ζούγκλα.
Παρασκευή 3-10-1975
Σήμερα ἔτρεξα νά παραγγείλω σιδηροκατασκευές καί τσιμέντα γιά τίς ἐκκλησίες καί ἀγόρασα ἕνα βαρέλι πατρέλαιο ἀπό κάποιο γάλλο φίλο μου. Συγκινιτική ἡ ἀγάπη ἑνός βέλγου, ὀρθοδόξου χριστιανοῦ καί πρώην καθολικοῦ ἱερέως, ὁ ὁποῖος νυμφεύθηκε μία ὀρθόδοξη κογκολέζα καί ἀπέκτησε δύο παιδιά. Ἐκτός ἀπ᾿ αὐτά υἱοθέτησε καί ἄλλα 17 τῶν ἰθαγενῶν, τά ὁποῖα καί ἐμεγάλωσε μέ ἰδικά του ἔξοδα καί κοινό τραπέζι.
Ἀπό τίς ἐπαφές μου μέχρι τώρα μέ τούς ἰθαγενεῖς διεπίστωσα ὅτι δέν χρειάζεται ἐξοικείωσις, διότι εἶναι καταστρεπτική γι᾿ αὐτούς. Χρειάζεται μεγάλη ἀγάπη πρός αὐτούς, ἀλλά νά μήν ἐπιδεικνύεται. Συμφέρει ἡ ἀγάπη ἀπό ἀπόστασι. Τό διάβασμα τοῦ βιβλίου: «Μέσα ἀπό τούς λαμπρούς Πυλῶνες» κυριολεκτικά μέ ἀπερρόφησε καί μέ ὠφέλησε. Περιγράφει τίς περιπέτειες πέντε ἱεραποστόλων στήν χώρα τῶν Ἰνδιάνων τῆς Ἀμερικῆς, πού κατώρθωσαν μέσα σέ καθημερινούς κινδύνους τῆς ἰδίας ζωῆς τους, νά φέρουν στό φῶς τοῦ Χριστοῦ, τίς ἄγριες αὐτές φυλές.
Κυριακή 12-10-1975
Ἐκκλησιάσθηκα στόν ναό τοῦ Εὐαγγελισμοῦ στό Λουμπουμπάσι, ὅπου τό πλήρωμα ἦταν μεγάλο. Παρέστη ὁ πρόξενος καί καθολικός ἀντιπρόσωπος στό μνημόσυνο τοῦ ἀφημερίου τοῦ ναοῦ, ἱερέως π.Ἐμμανουήλ Ζόππα, καταγομένου ἀπό τήν Ρόδο. Ὁ ἀείμνηστος αὐτός ἱερεύς ὑπηρέτησε μέ αὐτοθυσία τούς πιστούς χριστιανούς καί ὅλοι διατηροῦν ἀγαθές ἀναμνήσεις. Κόλλυβα δέν ὑπῆρχαν, διότι τό σιτάρι ἐδῶ εἶναι δυσεύρετο.
Τό ἀπόγευμα εἶχα φοβερό πονοκέφαλο. Ἐπῆρα τά κατάλληλα χάπια, ἀλλά δέν μοῦ ἐπέρασε. Εἶναι τά πρῶτα συμπτώματα ἡλιάσεως, πού συνοδεύονται ἀπό ἰσχυρούς καί ἀδιάκοπους πονοκεφάλους.
Τήν ἑπομένη ἡμέρα ἔτρεχα συνεχῶς γιά νά εὕρω καί ἀγοράσω τά ὑλικά γιά τίς σκεπές τεσσάρων ἐκκλησιῶν. Ἀπό λεπτό σέ λεπτό ἀλλάζω γνῶμες, διότι τά ὑλικά εἶναι πανάκριβα καί δέν τά εὑρίσκω μέ εὐκολία. Τελικά ἕνας φίλος μου πού μένει ἐκεῖ, μοῦ ὑποσχέθηκε νά μοῦ στείλη ἕνα βαγόνι τσιμέντα.
Τό μαρτύριο ἑνός ἰθαγενοῦς ἱερέως
Παρασκευή 17-10-1975
Σέ συζήτησι πού εἴχαμε μέ τόν π. Θεόφιλο γιά τήν ἱεραποστολή μοῦ διηγήθηκε γιά τό μαρτύριο ἑνός ἰθαγενοῦς, καθολικοῦ ἱερέως. Τό 1961 οἱ ὁμόφυλοί του τόν συνέλαβαν καί τόν ἐτύφλωσαν. Κατόπιν τοῦ ἔκοψαν τά χέρια καί τά γεννητικά ὄργανα, τά ὁποῖα ἔδωσαν στίς γυναῖκες τους καί τά ἔφαγαν καί στήν συνέχεια τοῦ ἄνοιξαν τήν κοιλιά καί τοῦ ἔβγαλαν τά ἐντόσθια ἔξω. Ὅλα αὐτά τά ὑπέμεινε μέ θαυμαστή καρτερία καί μόνο, ὅταν ἠθέλησαν νά τόν τυφλώσουν, τούς ἐζήτησε νά τοῦ ἐπιτρέψουν νά προσευχηθῆ λίγο καί τοῦ ἐπέτρεψαν. Ἡ φυλή αὐτή ὀνομάζεται Μπαλούμπα. Ἐνῶ ὁ ἱερεύς πού κατακρεουργήθηκε ὠνομάζετο π. Θεόδωρος καί ἦταν 62 ἐτῶν.
Τήν ἴδια ἐποχή ἡ ἀγριότης τους ξεπέρασε τά ἀνθρώπινα ὅρια καί, ὅπως ἐμάθαμε, συνέλαβαν ἑπτά ἰταλούς ἀεροπόρους σέ περίοδο πολέμου καί, ἀφοῦ τούς κατέσφαξαν, ἐπώλησαν τό κρέας τους στά χασάπικα.
Ὁ π. Νεκτάριος Χατζημιχάλης ἑτοιμάσθηκε γιά ἐπιστροφή στήν Ἑλλάδα. Ἐπεβράδυνα τήν ἀναχώρσησί του μία ἑβδομάδα καί πολύ ὠφελήθηκα ἀπό τίς συζητήσεις μας γιά τήν κατάστασι τοῦ ἱεραποστολικοῦ μας ἔργου. Τόν εὐχαρίστησα, τόν κατευώδωσα ζητῶντας τήν εὐχές του. Ἐπίσης τοῦ ἔδωσα γιά ἀνάμνησι καί μερικές φωτογραφίες μέ ἀφιέρωσι γιά τούς σεβαστούς μου καθηγητές τῆς Ριζαρείου σχολῆς: γιά τόν σχολάρχη π. Μάξιμο Δασκαλάκη, τόν κ. Ν. Μπρατσιώτη, τόν κ. Δημ. Κοῦρο, τόν κ. Ἰωάννη Κολλᾶρο, τόν κ. Γεράσιμο Κονιδάρη, τόν κ. Ἀνδρέα Θεοδώρου καί τόν κ. Κων. Καχριμάνη καθώς καί γιά ἄλλα 14 φιλικά μου πρόσωπα.
Τό κυνήγι ἀγρίων ζώων τῆς ζούγκλας
Παρασκευή 31-10-1975
Σφοδρά μου ἐπιθυμία ἦταν νά πάω κάποια φορά γιά τό κυνήγι ἀγρίων ζώων στήν ζούγκλα καί ἡ εὐκαιρία δόθηκε. Ὁ κ. Σπανογιάννης, ἐργοστασιάρχης στό Λικάσι καί πρόεδρος τῆς ἐκεῖ εὑρισκομένης Ἑλληνικῆς Κοινότητος, δέχθηκε νά πᾶμε μαζί γι᾿ αὐτή τήν ἀποστολή. Ὁ ἴδιος μετέτρεψε τό τζιπάκι του σέ τεθωρακισμένο ὄχημα, ὥστε νά τρέχη στό πιό ἀνώμαλο ἔδαφος μέσα στήν ζούγκλα, νά ρίχνη κάτω δένδρα καί νά προσπερνᾶ, χωρίς νά παθαίνη τίποτε. Στό πίσω μέρος ἔβαλε ὑψηλές θέσεις γιά νά κάθεται καί νά σημαδεύη τά θηρία. Μαζί μας ἦλθε καί ὁ ὑπεύθυνος γιά τό κυνήγι σ᾿ ὁλόκληρη τήν περιοχή κ. Μεντᾶς, οἱ δύο βοηθοί τοῦ κ. Σπανογιάννη, ὁ σπουδαῖος ὁδογός μας Φρανσουά καί ὁ κ. Μαρσέλ, ὡς βοηθός τοῦ κυνηγοῦ.
Φεύγοντας ἀπό τό Λικάσι τό ἀπόγευμα στίς 6, ταξιδεύσαμε 140 χιλιόμετρα μέσα στήν ζούγκλα. Τό σκοτάδι ἦταν πηχτό. Ἐβλέπαμε στόν δρόμο τεράστιους σπορπιούς καί ἐγώ ἔπιασα ἕνα μήκους 15 ἑκατοστῶν. Ἐπίσης εἴδαμε καί κάτι μυρμήγκια πού τρῶνε τό ὁποιοδήποτε ζωντανό, ἀκόμη καί μικρά παιδιά. Ὁ κ. Σπανογιάννης μᾶς εἶπε ὅτι γιά νά ταξιδεύουν τά μυρμῆγκια, σημαίνει ὅτι δέν θά ἔχουμε βροχή. Καί τώρα ἀρχίζει τό νυκτερινό κυνήγι, τό ὁποῖον κάνει γιά νά ἰδῶ ἐγώ ὁ ἴδιος. Τό αὐτοκίνητο βαδίζει ἀργά καί μέ σβυσμένα τά φῶτα, ἐνῶ ὁ κυνηγός κ. Σπανογιάννης κάθεται ἐπάνω στό τσίπ καί μέ ἕνα προβολέα ἀνιχνεύει τήν δασική περιοχή. Ὅπου ὑπάρχει ζῶο, θαμπώνεται ἀπό τό φῶς καί στέκεται ἀκίνητο, ἐνῶ τά μάτια του φωσφορίζουν. Τό λεοντάρι τήν νύκτα δέν χρειάζεται φῶς, διότι τά μάτια του φωσφορίζουν σάν τό φῶς ποδηλάτου. Σέ λίγο βλέπουμε μία ἀντιλόπη. Σταματήτησε τό αὐτοκίνητο ὁ ὁδογής καί ὁ κυνηγός τήν σημάδευσε καί τήν ἐσκότωσε. Μέχρι τίς 1 τήν νύκτα εἴχαμε σκοτώσει 4 ἀντιλόπες, ἕνα λαγό καί ἐπιάσαμε καί μία ἀντιλόπη ζωντανή.
Προσωρήσαμε κατόπιν σέ ἄλλη περιοχή, ὁπου κατοικοῦν ἐλέφαντες. Τό ἁμάξι ἐχάλασε καί ἀμέσως ἐπεσκευάσθηκε, διότι εἶχε γνώσεις ὁ κυνηγός καί ὅλα τά ἐργαλεῖα καί ἀνταλλακτικά μαζί του. Διαλέξαμε ἕνα τόπο καί διανυκτερεύσαμε ἀνάβοντας μία μεγάλη φωτιά γιά νά φοβοῦνται τά θηρία καί νά μή πλησιάζουν. Τά ζῶα πού σκοτώσαμε τά τεμάχισαν οἱ ἰθαγενεῖς βοηθοί μας καί τά ἄφησαν σέ μία ἀπόστασι 80 μέτρων, ὥστε, ἐἀν ἔλθουν λιοντάρια, νά μυρισθοῦν καί νά φάγουν τά κρέατα καί νά μήν ἐπιτεθοῦν ἐναντίον μας. Ἐφάγαμε κάτι πρόχειρο καί κοιμηθήκαμε. Λίγη νυκτερινή προσευχή μέσα σ᾿ αὐτή τήν ἄγρια ζούγκλα ἦταν γιά μένα πολύ κατανυκτική καί εὐφρόσυνη.
Τό πρωΐ στίς 5 ἐγερθήκαμε. Ἐφάγαμε κάτι καί ξεκινήσαμε γιά τό κυνήγι ἐλεφάντων. Ἐγώ ἑτοίμασα τήν κινηματογραφικη καί τήν φωτογραφική μηχανή μου. Σέ ἀπόστασι 200 μέτρων, ἀπ᾿ ὅπου διανυκτερεύσαμε, συναντήσαμε μέσα σέ πυκνόφυλλα δένδρα δύο ὑπερμεγέθεις ἐλέφαντες. Τό αὐτοκίνητό μας σταμάτησε 50 μέτρα μακριά τους. Ὑπολόγισα ὅτι τό ὕψος τους ἦταν τρία καί πλέον μέτρα καί τό βάρος καθενός περί τούς 5 τόννους. Ἦταν γιά ὅλους μας μία ἔκπληξις, διότι τό βράδυ κοιμηθήκαμε σχεδόν δίπλα τους καί δέν τούς περιμέναμε τόσο κοντά.
Σταματήσαμε τό αὐτοκίνητο καί τούς ἀκολουθούσαμε στά 100 περίπου μέτρα. Τά δύο αὐτά βουνά, οἱ ἐλέφαντες, δέν βλέπουν μακριά, ἀλλά ἀντιλαμβάνονται τόν κίνδυνο ἀπό τήν ὄσφρησι καί τόν κατάλλληλο ἄνεμο. Ὅταν μᾶς ἀντελήφθησαν, ἄρχισαν νά ὑποχωροῦν καί νά σπάζουν στό πέρασμά τους μεγάλα δένδρα, ἀνοίγοντας διάπλατα δρόμο. Μᾶς διευκολύνουν στήν ἀνίχνευσί τους τά βαθειά ἀποτυπώματα τῶν ποδιῶν τους καί τά κόπρανά τους πού σχηματίζουν σέ κάθε ἀποβολή ὁλόκληρο λοφίσκο περί τά 200 κιλά.
Τό εὐαίσθητο σημεῖο γιά τόν έλέφαντα εἶναι τό κεφάλι, πάνω ἀπό τά αὐτιά. Γιά ἐμᾶς εἶναι χαμένο τό παιγνίδι, διότι τούς ἀκολουθοῦμε ἀπό πίσω. Σέ μία στιγμή στρέφεται πρός τό μέρος μας τό ἕνα ζῶο καί σηκώνει τά αὐτιά του. Αὐτό εἶναι σημεῖο ἀπειλῆς καί ἐπιθέσεως. Σέ περίπτωσι ἐπιθέσεώς του θά ἐγινόμασταν πολτός, ἀφοῦ θά περνοῦσαν πάνω ἀπό τά σώματά μας. Εὐτυχῶς δέν μᾶς ἐπιτέθηκαν καί προχωρώντας, ἐπέρασαν ἕνα ποτάμι, ἀδιάβατο γιά ἐμᾶς καί ἔτσι ἀπέτυχε ἡ προσπάθειά μας. Δέν ἠμπόρεσα ὅμως νά τούς φωτογραφίσω, λόγῳ τῆς πυκνότητος τῶν δένδρων, τῆς ἀρκετά μεγάλης ἀποστάσεως καί τῆς ἐλλείψεως ἡλιακοῦ φωτός.
Σέ ἄλλες περιοχές πού κατοικοῦνται ἀπό ἰθαγενεῖς ὕψους μόνο μέχρι 1,15 καί λέγονται πυγμαῖοι, τό κυνήγι τοῦ ἐλέφαντος ἀπ᾿ αὐτούς εἶναι μᾶλλον εὐκολώτερο. Ἰδού τί κάνουν:Ἀλείφονται μέ τίς κοπριές τῶν ἐλεφάντων, ὥστε αὐτοί νά μή ὀσφραίνωνται ἀνθρώπινο κρέας καί κρέμονται ἀπό τά ὄπισθεν, τά καπούλια τους, ἐπάνω στά πόδια τους ἤ τούς ἀκολουθοῦν ἀπό πίσω. Τό τέχνασμά τους εἶναι τό ἑξῆς: Μέ ἕνα αἰχμηρό ἐργαλεῖο -φαλτσέτα- κόβουν τίς ἀρτηρίες τους, τότε τό αἷμα τρέχει ἄφθονο καί τό ζῶο, ἀφοῦ περπατήσει ἀρκετά. συνεχῶς χάνει τήν ἀντοχή του καί σέ λίγη ὥρα σιωριάζεται στό χῶμα. Κατόπιν πηγαίνουν οἱ πυγμαῖοι τό λιανίζουν καί τό μεταφέρουν στούς καταυλισμούς τους. Τό πολυτιμώτερο τμῆμα τοῦ ελέφαντος εἶναι οἱ χαυλιόδοντες, πού ἔχουν μεγάλη ἀξία καί ζυγίζουν μέχρι 100 κιλά ὁ καθένας.
Ὁ ὑπεύθυνος τῆς κρατικῆς τηλεόρασεως ἀνέφερε ὅτι σέ μία δεκαετία οἱ ἐλέφαντες ἐλαττώθηκαν ἀπό 70.000 σέ 30.000 ζῶα καί ἐτόνισε ὅτι αὐτό εἶναι ἀνησυχητικό φαινόμενο καί χρειάζεται ἡ προστασία τους.
Μοῦ διηγήθηκε ὁ κυνηγός μας κ. Σπανογιάννης ὅτι παλαιότερα ὅταν πυροβόλησε ἕνα ἀπό τούς δύο ἐλέφαντες, πού συνάντησε μέσα στήν ζούγκλα, ἐθαύμασε τήν ἀδελφική ἀλληλεγγύη τοῦ ἑνός πρὸς τόν ἄλλον, τόν τραυματισμένο. Ἅρπαξε μέ τήν προβοσκίδα του τόν λαβωμένο ἀπό τόν λαιμό καί τόν ἀνεσήκωσε. Κατόπιν τόν ἐστήριξε στά πόδια του μέ τό ἰδικό του σῶμα καί ἔτσι τόν βοήθησε νά βαδίσουν μαζί ἕνα ἀρκετά μεγάλο διάστημα, ὥσπου τελικά ἔπεσε μέσα σέ μία βλάστησι ὕψους τριῶν μέτρων. Ὁ ἴδιος παρακολουθοῦσε τό θέαμα τῆς μεταξύ τους ἀγάπης ἀνεβασμένος σ᾿ ἕνα ὑψηλό δένδρο. Μετά ἀπὸ λίγες ἡμέρες, ὑπῆρχε ἐκεῖ μόνο τό πτῶμα του, ἐνῶ τά τεράστια δόντια του τά εἶχαν πάρει οἱ ἰθαγενεῖς.
Ἡ ἔξοδος ἀπό τήν ζοῦγκλα εἶναι δυνατή μόνο μέ πυξίδες, διότι τό τοπίο εἶναι παντοῦ τό ἴδιο. Μέ τήν βοήθεια λοιπόν αὐτῶν εὑρήκαμε τό αὐτοκίνητό μας καί συνεχίσαμε τό κυνήγι γιά ἀγριογούρουνα τώρα. Εἴδαμε ἕνα κοπάδι ἀπ᾿ αὐτά καί αὐξήσαμε τή ταχύτητα τοῦ τζίπ. Πέντε ἀπ᾿ αὐτά ἔκοψαν ἀπό τό κοπάδι καί τά ἀκολουθήσαμε. Μέ τούς ἀλλεπάλληλους πυροβολισμούς ἔπεσαν τρία ἀπ᾿ αὐτά σέ διαφορετική τό ἕνα ἀπό τό ἄλλο ἀπόστασι. Τό δεύτερο, ἄν καί τραυματισμένο, μᾶς ἐπιτέθηκε, ἀλλά μέ ἕνα σφυρί στό κεφάλι τό κτύπησε ὁ Μαρσέλ καί τελειώσαμε μ᾿ αὐτά.
Τό αὐτοκίνητό μας περνᾶ μέσα ἀπό χόρτα ὕψους τριῶν μέτρων, χωρίς τήν ὕπαρξι κάποιου δρομίσκου καί μέ μηδέν ὁρατότητα. Μόνη σωτηρία μας εἶναι ἡ πυξίδα. Στόν δρόμο συναντήσαμε δύο ἀντιλόπες. Τίς κυνηγήσαμε μέχρι πέντε χιλιόμετρα καί τίς σκοτώσαμε σέ ἀπόστασι 1500 μέτρων τήν μία ἀπό τήν ἄλλη. Σέ μιά στιγμή βλέπουμε ὅτι προχωρεῖ πρός τό μέρος μας μία φωτιά καί ἔτσι ἀλλάζουμε πορεία.
Τά κρέατα τά τεμάχισαν οἱ βοηθοί ἰθαγενεῖς καί ἐπήραμε τόν δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς. Αὐτά τά ἔδωσε ὁ κ. Σπανογιάννης γιά τόν στρατό, διότι μέ ἄδεια τοῦ κράτους κάνει αὐτή τήν δουλειά καί γι᾿ αὐτό τον σκοπό.
Στό Κολουέζι ἔφθασα τό βράδυ στίς 10,30, ἀρκετά κουρασμένος, ὅμως πολύ ἱκανοποιημένος γι᾿ αὐτή τήν περιπετειώδη πορεία μας γιά κυνήγι μέσα στήν ἀφρικάνικη ζούγκλα.
Τίς δύο ἑβδομάδες ἀπό 2-11 ἕως 16-11-75 ἀσχολήθηκα μέ τίς ἐργασίες:
Ἐπισκέφθηκα τήν περιοχή τοῦ Κολουέζι πού λέγεται Μανίκα γιά ἐπιλογή καί περιχάραξι οἰκοπέδου γιά ἐκκλησία. Μετέφερα 200 σακκιά τσιμέντα στό Λικάσι, λαμαρίνες καί ασβέστη στό Κολουέζι. Ἀγόρασα μπότες, ἀδιάβροχα καί γιά τό προσωπικό μου, διότι εἶναι ἀναγκασμένοι νά δουλεύουν πολλές ὧρες μέσα στήν βροχή. Ἐχάραξα τά θεμέλια τοῦ ναοῦ στό χωριό Λουαλάμπα. Ἔλαβα ἀπό τήν Ἑλλάδα μιὰ μέθοδο γαλλικῆς γλώσσης, διότι ἐδῶ ἐπίσημη γλῶσσα τοῦ κράτους εἶναι ἡ γαλλική, ἡ ὁποία διδάσκεται καί σ᾿ ὅλα τά σχολεῖα. Ὡμίλησα στήν ἑορτή τῶν Ταξιαρχῶν μέ θέμα: Οἱ Ἄγγελοι»καί μετέφραζε ἡ πρεσβυτέρα τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητος.
Ταξίδευσα πρός τό χωριό Μούσιμα (μακριά 75 χιλιόμετρα) μέσα σέ λασπώδη χωματόδρομο. Στήν ἐπιστροφή σέ μιά ἀνηφόρα ἐκόλλησε τό αὐτοκίνητο καί τό ἔδεσα μέ σχοινιά ἀπό τά δένδρα γιά νά μή ἀνατραπῆ καί πέση στό χαντάκι. Ἔφθασα πολύ ταλαιπωρημένος στήν Βάσι μου τό βράδυ φέροντας μαζί μου καί τούς συνεργάτες π. Σεραφείμ καί ἀδελφή Ἀναστασία (νῦν μακαρίτισσα Μοναχή Ἀνυσία), πού εὑρίσκοντο στήν θεία Λειτουργία στό χωρίο πρό δύο ἡμερῶν.
Ἀπό 17ης Νοεμβρίου ἕως 30 ἔγιναν οἱ κάτωθι δουλειές συνοπτικά
Ἐχάραξα τά θεμέλια τοῦ ναοῦ τοῦ χωριοῦ Τσιάλα, πού θ᾿ ἀφιερωθῆ στήν Ἁγία Ἀναστασία τῆς Φαρμακολύτρια. Μέχρι στίς δύο μετά τά μεσάνυκτα τῆς Παρασκευῆς τό βράδυ (21-11) ἔφτιαχνα τά σχέδια γιά τό τέμπλο τοῦ ναοῦ τοῦ χωρίου Τσαμπούλα. Εἶχα τό πρόβλημα ποιόν τεχνίτη νά εὕρω γι᾿ αὐτή τήν ἐργασία;Καί τό πρωΐ ὁ Κύριος μοῦ ἔφερε ἕνα, πού κάτι ἤξερε ἀπό τοῦβλα. Ἦταν ὁ ἰθαγενής Ἀθανάσιος.
Κουράζομαι καθημερινά πολύ, διότι οἱ τεχνίτες δέν καταλαβαίνουν καί, ἕως ὅτου τούς μάθω λίγο, ὑποφέρω. Τό χέρι μου μέ ἄρχισε πάλι τούς πόνους στόν δεξιό καρπό, λόγῳ ὑπερκοπώσεως. Στό χωριό Τσαμπούλα δουλεύουν γιά τήν ἐκκλησία 20 ἄτομα. Θά τιμηθῆ στόν Ἅγιο Γεράσιμο Κεφαλληνίας, ὥστε κι ἐδῶ νά θεραπεύη μέ τήν χάρι πού ἔλαβε ἀπό τόν Χριστό τούς δαιμονισμένους καί ὅλους τούς ἀσθενεῖς.
Κάθε ἑβδομάδα πληρώνω τούς εργάτες μου, ἐφ᾿ ὅσον τούς τονίσω μέ αὐστηρότητα ὅτι δέν θά πίνουν λουτούκου, ποτό ἀπό τίς ρίζες ἑνός φυτοῦ. Ἐάν μάθω ὅτι μεθοῦν, δὲν τούς δίνω δουλειά τήν ἑπομένη ἑβδομάδα καί ἀναγκάζονται νά πειθαρχοῦν. Ὅλοι σχεδόν, ἀδιακρίτως φύλου καί ἡλικίας πίνουν πολύ, κι αὐτό εἶναι κατάλοιπο ἀπό τήν ἐποχή τῆς ἀποικιοκρατίας.
Κάθε Κυριακή λαμβάνουμε τά Πανάχραντα Μυστήρια γιά νά ἐνισχυώμεθα στόν πνευματικό καί ἱεραποστολικό μας ἀγῶνα. Ἐπί πλέον γιά νά εἴμεθα ἕτοιμοι καί γιά τόν θάνατο ἤ τό μαρτύριο ἀκόμη, διότι ἐδῶ οἱ κίνδυνοι εἶναι μεγάλοι καί ἀπροσδόκητοι.
Ἐκινηματογράφησα ἕνα εἶδος μυρμηγκιῶν, τά ὁποῖα τρώγουν ὅλα τά ζῶα, ἀκόμη καί μικρά παιδιά. Εἶναι σαρκοφάγα.
Τά παιδιά ἐδῶ, ἀπό τήν ἡλικία ἀκόμη τῶν τριῶν ἐτῶν, εἶναι εὐφυέστατα, ἀλλά καί γρήγορα ἐπέρχεται ἡ διανοητική καί βιολογική τους παρακμή. Γι᾿ αὐτό σπάνια νά συναντήσουμε ἐδῶ ὑπέργηρους ἀνθρώπους.
Ἀπό ἀρχές Δεκεμβρίου ἔγιναν οἱ ἑξῆς δουλειές: Τήν Παρασκευή 5η τοῦ μηνός ἐπῆγα στό δάσος, πολλά χιλιόμετρα μακριά γιά τήν ἀνεύρεσι πετρας. Γιά δύο ὧρες ἐκόλλησε τό φορτηγό στήν ἄμμο καί μέ τήν βοήθεια τῶν ἰθαγενῶν πού φέρω μαζί μου ἔφθασα στόν προορισμό μου.
Οἱ οἰκοδομικές ἐργασίες τῆς ἐκκλησίας στήν Τσαμπούλα ἐτελείωσαν καί θα ξαναπάω μέ τά παράθυρα καί τίς πόρτες σέ λίγες ἡμέρες. Ἡ ἐκκλησία τοῦ χωριοῦ Κισότε θά τιμᾶται στόν ἅγιο Νικόδημο τόν Μυροφόρο. Οἱ ἐργασίες συνεχίζονται ὁμαλά. Ἀπό ἀπροσεξία μου ἴσως, ἔπεσε ἀπό μία σκαλωσιά καί ὁ θεός μ᾿ἐφύλαξε. Αἱμάτωσε μόνο τό χέρι μου καί αίσθάνθηκα μικρή ζάλη. Σέ λίγο συνῆλθα ἀμέσως. Συνήθως δουλεύουμε Ὑπό βροχήν κατά τίς ἀπογευματινές κυρίως ὧρες, πού γίνεται κατακλυσμός, σπάνιο φαινόμενο στήν Ἑλλάδα.
Τίς βραδυνές ὧρες, παρά τήν κούρασί μου, ἀσχολοῦμαι μέ τό διάβασμα μέχρι ἀργά τήν νύκτα. Μέχρι τώρα ἐτελείωσα τό βιβλίο: «Τό Ἀρχιπέλαγος τοῦ Γκουλάκ» τοῦ συγγραφέως Ἀλεξ. Σολζενίτσιν, τό ὁποῖον ἀναφέρεται στήν σταυρωμένη ζωή τῆς Ὀρθοδόξου Ρωσικῆς Ἐκκλησίας κατά τήν περίοδο τῆς ἐξουσίας ἀπό τούς Κομμουνιστας. Κατόπιν ἐδιάβασα τό βιβλίο: «Ὁ π. Δαμιανός», πού ἀναφέρεται στήν μέχρι θυσίας ὑπηρεσία τοῦ πρωταγωνιστοῦ αὐτοῦ τῆς ἀγάπης πρός τούς λεπρούς. Ἐξ αἰτίας αὐτῆς τῆς διακονίας του, ἐκόλλησε ὁ ἴδιος ἀπό λέπρα καί ἀπέθανε στό καθῆκον τῆς ἀγάπης πρός τούς «ἐλαχίστους ἀδελφούς» τοῦ Χριστοῦ. Ὁ λαβωμένος Ἄγγελος», εἶναι ἐπίσης ἕνα συναρπαστικό βιβλίο πού ἐξαίρει τήν αὐτοθυσία καί τό δρᾶμα μιᾶς νέας γυναίκας πού ἀφιέρωσε τήν ψυχή της στούς ἰδίους ἀσθενεῖς. Τό βιβλίο τοῦ Ἀλ. Σολζενίτσιν «Μία ἡμέρα τοῦ Ἰβάν» μ᾿ ἐνθουσίασε πολύ γιά τά κατορθώματα τοῦ Ἰβάν μέσα σέ μία ἡμέρα. Ὅλα αὐτά τά ἀναγνλωσματα μοῦ ἀνεπτέρωναν τό φρόνημά μου καί τήν πίστι μου ν᾿ ἀγωνισθῶ στήν ἴδια διακονία ἔχοντας ὡς πρότυπα τούς ἁγίους ἱεραποστόλους τῆς Ἐκκλησίας μας καί αὐτούς τούς ἐπαξίους μιμητάς τῶν Ἁγίων μας.
Μέ τό φορτηγό μεταφορᾶς τῶν ὑλικῶν, παίρνω καθ᾿ ὁδόν καί πολλά παιδάκια πού πηγαίνουν στό Δημοτικό σχολεῖο τοῦ διπλανοῦ χωριοῦ σέ ἀπόστασι πέντε χιλιομέτρων. Αὐτή τήν διαδρομή τήν κάνουν κάθε ἡμέρα ξυπόλυτα εἴτε ἔχει καύσωνα, εἴτε βροχή καί λάπσες. Τό ἴδιο κ΄λανω καί γιά τίς γυναῖκες πού τίς μεταφέρω σέ ἄλλες ἀποστάσεις γιά νά ἐργασθοῦν.
Ἡ καθεμία μεταφέρει καθ᾿ ὁδόν ἕνα πανέρι στό κεφάλι μέ χόρτα ἤ μανιόκ (βολβοί σάν τήν πατάτα, τό ὁποῖο κάνουν ἀλεύρι καί τρώγουν τό μπουκάρι τους) πάνω ἀπό 50 κιλά, ἕνα μωρό στήν πλάτη τους καί κάποιο ἄλλο σκαπτικό ἐργαλεῖο στά χέρια τους. Μοῦ κάνει ἐντύπωσι τό γεγονός ὅτι τόσες φορές ἔχω μεταφέρει τίς ἴδιες καί δέν ἀντιλαμβάνονται νά εἰποῦν ἕνα εὐχαριστῶ, ἐκτός σπανίων περιπτώσεων. Ὅμως αργότερα κατάλαβα ὅτι δέν τό κάνουν ἀπό ἀπό ἀγνωμοσύνη, ἀλλά ὡς φυσικό ἐπακόλουθο τῆς ἀμοιβαίας μεταξύ τους ἀγάπης. Αὐτό τό κατα΄λαβαίνει ὅποιος ζήσει κοντά τους.
Εἶμαι σχεδόν πάντα κουρασμένος. Τά νεῦρα μου ἔσπασαν στήν ἐπίμονη προσπάθειά μου νά μάθω τούς ιθαγενεῖς τήν μαστορική τέχνη στίς ἀνοικοδομήσεις τῶν ἐκκλησιῶν. Εἶναι ἐκ φύσεως βραδυκίνητοι στό μυαλό καί στά χέρια. Τό μόνο ὅπλο μου γιά νά τούς ξυπνήσω στήν δουλειά εἶναι οἱ αὐστηρές φωνές καί οἱ ἀπειλές. Ἡ ζέστη τούς ἔχει ἀποβλακώσει, οἱ ἀσθένειες τούς θερίζουν, οἱ μαγεῖες τούς τρομάζουν, οἱ ληστεῖες εἶναι μόνιμος ἐφιάλτης γιά ὅλους μας. Ὁ Κύριος νά εἶναι βοηθός μας. Ἀμήν.
Ἐπίσκεψις στό χωριό Τσαμπούλα
Στίς 11 Δεκεμβρίου 1975 παρότι ἤμουν ἐξαντλημένος καί ἄγρυπνος, λόγῳ ὑπερεντάσεως, ὁ π. Ἀμφιλόχιος μοῦ ἐπρότεινε ἕνα περίπατο στό γειτονικό χωριό Τσαμπούλα. Πράγματι ἐπήραμε μαζί μας δύο ἰθαγενεῖς ἱερεῖς καί ἄλλους ὁμογενεῖς καί ἐπήγαμε. Ἄρεσε ἡ ἐκκλησία στόν π. Ἀμφιλόχιο καί στήν συνέχεια κατευθυνθήκαμε στήν καλύβα τοῦ ἀρχηγοῦ τοῦ χωριοῦ, τοῦ κ. Ραφαήλ.
Ὁ κ. Ραφαήλ, ὀρθόδοξος πιστός χριστιανός ἀπό τούς πρώτους πού ἐγνώρισαν καί ἀσπάσθηκαν τήν Ὁρθοδοξία, εἶναι ἕνας εὐγενής καί λαμπρός ἄνθρωπος. Παρά τήν ἀναπηρία του πού ἔχει ἀπό τό ἕνα πόδι, μᾶς ὑποδέχθηκε μέ εἰλικρινῆ ἀγάπη καί ἐνθουσιασμό ἀσπαζόμενος τό χέρι τοῦ π. Ἀμφιλοχίου μέ βαθύ σεβασμό. Παρότι σχεδόν παράλυτος, καθ᾿ ὅλη τήν διάρκεια τῶν οἰκοδομικῶν ἐργασιῶν γιά τήν ἐκκλησία τοῦ χωριοῦ του, βοηθοῦσε σχεδόν σερνόμενος σάν τό φίδι, μεταφέροντας χώματα, σκάβοντας καί βγάζοντας ρίζες στό προαύλιο. Μᾶς συνεκίνησε πραγματικά ἡ πίστις καί φιλοπονία του στό ἱερό ἔργο.
Καί τώρα κάτι γιά τό ἔθιμο χαιρετισμοῦ πού ἔχουν οἱ ἰθαγενεῖς μέ ἄλλους ἐπισκέπτες.΄Ὅταν πλησιάσαμε τόν πρόεδρο κ. Ραφαήλ, τοῦ εἴπαμε: Γιάμπο γιάκο, δηλαδή Γειά σου. Χαιρετιθήκαμε μέ τά δεξιά μας χέρια καί αὐτός ἔβαλε τήν ἀριστερή του παλάμη ἐπάνω στήν ἰδική μου δεξιά παλάμη καί ἐγώ τήν ἀριστετή μου παλάμη ἐπάνω στήν δεξιά ἰδική του, δηλαδή, θερμός καί σφικτός χαιρετισμός καί τῶν τεσσάρων χεριῶν μας. Μετά ἀφήσαμε τά χέρια καί κτυπήσαμε ὁ καθένας τρεῖς φορες παλαμάκια. Μετά γίνεται γιά δεύτερη καί τρίτη φορά τό σφίγξιμο τῶν χεριῶν καί τό κτύπημα τῶν παλαμῶν. Ὁ ὅλος χαιρετισμός συνοδεύεται ἀπό αἰσθήματα χαρᾶς καί πολλά γέλια. Τό πιό χαρακτηριστικό καί κουραστικό γιά ἐμᾶς εἶνξαι νά χαιρετίσουμε ὅλους ὅσοι εὑρίσκονται ἐκεῖ καί μέ τόν ἴδιο τρόπο, ἀκόμη καί στά μικρά παιδιά. Γι᾿ αὐτό, μόλις μᾶς εἶδαν τά παιδια 3-5 ἐτῶν, ἔτρεξαν μέ ἁπλωμένα τά χέρια τους νά μᾶς χαιρετίσουν. Βέβαια ὁ τρόπος χαιρετισμοῦ διαφέρει σέ κάθε τόπο καί φυλή. Ἔτσι ἀλλοῦ, ὅταν συναντηθοῦν δύο,κτυποῦν ρυθμικά καί χαρούμενα παλαμάκια γι᾿ ἀρκετή ὥρα, κάνοντας συγχρόνως καί ἀμοιβαίες ὑποκλίσεις. Τό ἴδιο κάνουν καί ὅλη η συντροφιά τῶν ἰθαγενῶν, ἐάν εἶναι ἐκεῖ πλησίον. Πάντως πολύ εὐχαριστοῦνται νά τούς χαιρετοῦμε μέ τόν ἰδικό τους τρόπο.
Ὁ πρόεδρος Ραφαήλ ἀγαπᾶ τήν ἐκκλησιαστική ζωή καί κάθε Κυριακή ἀψηφᾶ κάθε ἐμπόδιο γιά νά πάη μέ τό ἀναπηρικό του ποδήλατο στήν ἐκκλησία τοῦ Κολουέζι πού ἀπέχει ἀπό τό χωριό του ἕξι χιλιόμετρα. Ἀπό τώρα δέν θά κουράζεται πλέον διότι ἡ καινούργια ἐκκλησία πού φτιάχνουμε γιά ὅλο τό χωριό του θά εἶναι κοντά στά πόδια του.
Μεταξύ τῶν ἀνθρώπων πού μᾶς χαιρέτισαν ἦλθε καί μάι γυναῖκα. Σέ ἔνδειξι σεβασμοῦ ἀπό μακριά μᾶς ἔβαλε ἐδαφιαία μετάνοια καί πκησιάζοντας μᾶς χαιρέτισε κατά τόν προαναφερθέντα τρόπον.
Ἐδῶ οἱ ἐργάτες ἰθαγενεῖς μᾶς ζητοῦσαν ἐπίμονα μοσχοσάπουνα. Τά χρειάζονται γιά ν᾿ ἀλείφωνται μετά τύ πλύσιμό τους, ἀφ᾿ ἑνός γιά νά κλείνουν οἱ πόροι τοῦ σώματός τους καί νά μή σκάζη τό δέρμα καί ἀφ᾿ ἑτέρου γιά νά μή μυρίζουν.
Ἐργασίες στό δεύτερο 15νθήμερο τοῦ Δεκεμβρίου
Τήν Δευτέρα τῆς 15ης τοῦ μηνός Δεκεμβρίου ἐπισκεφθήκαμε τό κρατικό νοσοκομεῖο. Ἡ μόνη παρηγοριά γιά τούς ἀσθενεῖς εἶναι ἡ ἐπίσκεψις ὡρισμένων γιατρῶν πού ερχονται ἕνα διάστημα τῆς ἡμέρας καί τίποτε ἄλλο. Δέν ὑπάρχει ὑπαλληλικό προσωπικό: νοσοκόμες, προϊστάμενες, μαγείρισσες, τραπεζάρισες, πλύντρες κλπ. Ὅλοι οἱ ἀσθενεῖς ὑπηρετοῦνται μόνοι τους καί ἀλλοίμονο, ἐάν δέν ἔχουν κάποιο συγγενῆς νά τούς συμπαρασταθῆ καί νά τούς φέρη φαγητό. Κινδυνεύουν νά πεθάνουν ἀπό τήν πεῖνα, τήν ἀκαθαρσία τῶν χώρων καί τήν μεταξύ τους μετάδοσι θανασίμων νοσημάτων. Ἐκεῖ εὑρήκαμε σ᾿ ἕνα δωμάτιο, ἕνα παιδάκι πού ξεψυχοῦσε. Ὁ π. Ἀμφιλόχιος ἠθέλησε νά τό ἀεροβαπτίση, ἀλλά δέν ἔδειχνα σημεῖα ζωῆς.
Μετέφερα τήν ἑπομένη τούς ἐργάτας μου, 25 ἄτομα, γιάσ τήν συνέχισι τῶν ἐργασιῶν στήν ἐκκλησία τοῦ χωριοῦ Κισότε. Ἡ βροχή πού ἔπεφτε ἦταν τόσο δυνατή, ὥστε ταλαιπωρήθηκα ἐπί πολλές ὧρες μέσα στίς λάσπες τοῦ χωματόδρομου, πού εἶχε ἀληθινά μεταβληθῆ σέ ποτάμι.
Ὁ Πανάγαθος Θεός μέ λυπήθηκε καί σήμερα 17ην τοῦ μηνός μοῦ ἔστειλε ἕνα βοηθό καί φίλο μου ἀπό τήν Ἑλλάδα, τόν κ. Κώστα Φιλίππου. Κατάγεται ἀπό τήν Θεσσαλονίκη, γνωρίζει ἀπό τεχνικά ἔργα καί διέπεται ἀπό τό ἱεραποστολικό ἰδεῶδες διαθέτοντας καί ἱκανή πίστι καί εὐσέβεια. Εὐχαριστῶ τόν Θεό γι᾿ αὐτό τό ἀπροσδόκητο γιά μένα δῶρο, πού τόσο πολύ τό εἶχα ἀνάγκη.
Στίς 19 τοῦ μηνός ἐπήγαμε στό χωριό Καμπούντζι γιά μία συνάντησι μέ τόν ἀρχηγό τους πού ἔχει τό ἴδιο ὄνομα μέ τό χωριό τους. Εὑρήκαμε αὐτόν καί ὅλους τούς ἄλλους «στουπί» στό μεθύσι. Μᾶς ὑποδέχθηκαν μέ τόν γνωστό χαιρετισμό. Ἐζητήσαμε κατάλυμα γιά τόν π. Ἀμφιλόχιο καί ὁ ἀρχηγός μᾶς ἔδωσε μέ χαρά ἕνα καλυβάκι. Μαζί τους ἀνταλλάξαμε σκέψεις γιά τό ἱεραποστολικό ἔργο καί τήν ἀληθινή μας πίστι. Περνῶντας μπροστά ἀπό τίς καλύβες τους, ἔβλεπα τίς μαννάδες μέ τά πολλά παιδιά τους νά κάθωντια γύρω τους κάτω στά χώματα μέ μία ἀθυμία καί ραθυμία σάν ζαλισμένα κοτόπουλα. Μας εκύτταζαν μ᾿ ἕνα ἀπλανές βλέμμα καί δέν μέ ἐνέπνεαν γιά κάοποια συζήτησι μαζί τους. Ἐσκεπτόμουν πόση δύναμι καί ὑπομονή πρέπει νά ἔχη ὁ ἱεραπόστολος γιά νά μπορέση αὐτή τήν τόσο ἄβουλη καί ὀκνηρή φύσι τῶν ἀνθρώπων νά ἐνεργοποιήση καί ἐμπνεύση γιά μία ὑψηλότερη καί μάλιστα ὀρθόδοξη πνευματική ζωή. Τό ποτό λουτούκου εἶναι ὁ μεγαλύτερος ἐχθρός τους, διότι τούς φέρνει ἀναισθησία καί σωματική παραλυσία. Ἐάν ὁ ἱεραπόστολος κατορθώση καί τούς κόψη τό ποτό, τότε ἠμπορεῖ ἀρκετά εὔκολα νά ἐργασθῆ στίς καρδιές τους, διότι μέ εὐχαρίστησι ἀκούουν τό ευαγγελικό μηνυμα καί τά τόσο ὑπερφυῆ γεγονότα τοῦ Χριστοῦ καί τῶν Ἁγίων μας.
Ἐπίσης δύσκολα ἀσπάζονται τόν Χριστιανισμό οἱ μπλεγμένοι στά δίκτυα τῆς μαγείας καί αὐτό, ὄχι ἀπό κακή τους προαίρεσι, ἀλλά ἀπό τήν θρησκευτική δαιμονική ἐπήρεια πού τούς διακατέχει. Ἔχουμε βέβαια παραδείγματα ἀσπασμοῦ τῆς Ὀρθοδοξίας τέτοιων θυμάτων, ἀκόμη καί μεγάλων μάγων, οἱ ὁποῖοι ἐπέταξαν τά μαγικά τους ἐργαλεῖα γιά πάντα.
Στό χωριό Κισότε, τό Σάββατο στίς 20 τοῦ μηνός, ἐξήλωσα τίς σκαλωσιές καί τά καλούπια τοῦ καμπαναριοῦ, ὁπότε φάνηκε πόσο ὡραῖα καί ἐπιβλητικά ἐδέσποζε στήν γύρω περιοχή. Ἔχουν καί οἱ Καθολικοί καί ἄλλες αἱρέσεις τίς θρησκευτικές τους καλύβες, ἀλλά ὄχι τήν μεγαλοπρέπεια καί τήν ΄τεχνη τῶν ὀρθοδόξων ἐκκλησιῶν μας.
Τό Σάββατο βράδυ στίς 20 τοῦ μηνός ὥρμησε στίς 3, μετά τά μεσάνυκτα μία συμμορία ληστῶν στίς ἐγκαταστάσεις τοῦ Κλιμακίου μας. Ἔκλεψαν τά σκεύη τῶν ἰθαγενῶν παιδιῶν τοῦ οικοτροφείου τῆς ἱεραποστολῆς μας, ἔσπασαν τήν κλειδαριά τοῦ φορτηγοῦ γιά νά κλέψουν ἐργαλεῖα, ἀδιάβροχα καί ἄλλα εἴδη, ἀλλά τούς ἀντελήφθηκε ὁ φύλακάς μας Ἰωσήφ καί τούς κυνήγησε. Τό πρωΐ, γνωριζοντας τόν ἄμεσο κίνδυνο στόν ὁποῖο καθημερινά εὑρισκόμεθα, ἐφωδίασα ὅλα τγά παιδιά τοῦ Κλιμακίου μας ἀπό μία σωλῆνα τῶν 60 ἑκατοστῶν τῶν 3/4 τῆς ἴντσας γιά αὐτοάμυνα σέ περίπτωσι ἐπιθέσεως πολλῶν ληστῶν ἐναντίον μας.
Ἐπιστρέφοντας ἀπό τό Κισότε στήν Βάσι μας, ἔφερα μαζί μου καί τόν ἀστυνόμο τῆς περιοχῆς ἔχοντας μαζί του δύο κλέπτες πού εἶχαν κλέψει μία κατσίκα. Ἐάν δέν τούς τιμωρήσω, μοῦ εἶπε, θά σοῦ κλέψουν αὔριο τίς λαμαρίνες τῆς ἐκκλησίας. καί εἶχε δίκαιο...
Τά ἐμπόδια πού μᾶς παρεμβάλει ὁ διάβολος φαίνονται κατ᾿ ἀρχάς ἀνυπέρβλητα κι αὐτά δέν εἶναι λίγα. Σίγουρα φθονεῖ τό ἔργο μας. Ἄλλοτε κολλάει τό αὐτοκίνητο στίς λάσπες, στήν ἄμμο καί ἄλλοτε χαλοῦν τό χειρόφρενο, ὁ συμπλέκτης, ἡ μηχανή, οἱ βαλβίδες. Ἔτσι, ὅλες τίς δουλειές τίς κάνω μέ ἀγωνία καί ἀγῶνα, μή γνωρίζοντας ἐάν αὔριο θά ξημερώσω. Γι᾿ αὐτό ἐνίοτε ψάλλω, μετά τό Ἀπόδειπνο: τήν πᾶσαν ἐλπίδαμου εἰς σέ ἀνατίθημι, Μῆτερ τοῦ Θεοῦ, φύλαξόν με ὑπό τήν σκέπην σου».
Τά Χριστούγεννα τοῦ 1975 τά ἔζησα στόν ναό τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, τῆς Ἑλληνικῆς κοινότητος, στό Λικάσι. Εἶχαν ἔλθει ἀρκετοί ὁμογενεπις καί ἰθαγενεῖς.
Μέ προτροπή τοῦ ἱερέως μας, ὡμίλησα μετά τό Εὐαγγέλιο. Καί ἰδού πῶς ἄρχισα: Ἀδελφοί, ἦλθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου καί ἐξαπέστειλε ὁ Θεός τόν ΥἹόν Αὐτοῦ. Γιατί τόν ἀπέστειλε;....
Τήν ἑπομένη ἡμερα μοῦ ρυμουλκκεῖ τό ἁμάξι μου τό φορτηγό τοῦ κ. Παπαβασιλείου γιά νά πάη σέ συνεργεῖο στό Λουμπουμπάσι. Ἀνταλλακτικά δέν εὑρίσκοντο. Ὅμως ὁ Θεός ἔκανε τό θαῦμα του. Ὁ ἅλληνας ἀρχιμηχανικός Μ. Γιαννιοῦ τῆς ἑταιρείας Φίατ ἦταν τότε ἐκεῖ. Μοῦ εὑρῆκε ὅλα τά ἀνταλλακτικά καί ἀντί γιά 15 ἡμέρες καθυστέρησι, τήν ἑπομένη τό πρΐ τό ἐπῆρα καί συνέχισα τίς δουλειές μου.
Τόν τελευταῖο ὄρθρο τοῦ 1975 τόν ἔψαλλα μέ τόν ἱερέα π. Ἐλευθέριο Σγολόμβη καί τήν πρεσβυτέρα του, ἐφημέριο τῆς ἑλληνικῆς Κοινότητος τοῦ Λουμπουμπάσι.
Εἶχα φοβερό κοιλόπονο καί τάσι πρός ἔμετο, χωρίς ὄρεξι γιά φαγητό. Ἴσως μέ ἐπείραξε τό κλίμα ἤ τό νερό, διότι ἐδῶ οἱ Εὐρωπαῖοι τό νερό δέν τό πίνουν κατ᾿ εὐθεῖαν ἀπό τήν βρύσι, ὅπως δυστυχως κάνω ἐγώ, ἀλλά ἀρχικά τό βράζουν, τό φιλτράρουν καί μετά τό πίνουν.
Ἐπέρασε ἕνας χρόνος ἀμετανοησίας καί ἰδού προστίθεται καί ἄλλος μπελᾶς στήν πλάτη μου, γιάσ τόν ὁποῖον θά δώσω λόγο στόν Κύριό μου τήν ἡμέρα τῆς Μελούσσης Κρίσεως. Κύριε, Κύριε, ἕως πότε θά μέ ἀνέχεσαι καί θά παρατείνης ἀπόἀγάπη τήν παροῦσα ζωή μουθ ἐδῶ κάτω στήν γῆ; Κϋριε, δώσε μου τήν δύναμι ν᾿ἀπαλλαγῶ ἀπό τόν παλαιό ἑαυτό μου καί μέ τό Νέο Ἔτος βοήθησέ με νά ξεπεράσω τόν ἐγωϊσμό καί ὅλα μου τά πάθη. Ἀμήν.
Ἡ αἵρεσις τῆς ἁγίας Σάρρας
Τό Σάββατο τῆς 3ης Ἰανουαρίου 1976 ἐπήγαμε μέ τόν π. Ἀμφιλόχιο στύο χωριό Κατούμπα γιά τήν τέλεσι ἑνός ὀρθοδόξου γάμου. Τήν ἑπομένη τό πρωΐ, κατά τήν διάρκεια τῆς Θείας Λειτουργίας, τελέσθηκε καί τό μυστήριο τοῦ γάμου. Μετά τήν Θεία Λειτουργία, δύο ἄτομα ἀπό τούς ἰθαγενεῖς μᾶς ἐπρότειναν νά τούς ἀκολουθήσουμε σέ ἀπόστασι περίπου 10 χιλιομέτρων,προκειμένου νά ἰδοῦμε καί γνωρίσουμε μία ὁμάδα θρησκευομένων ἀνθρώπων. Πράγματι ἐπήγαμε καί εὑρήκαμε κἄπου 100 ἄτομα συγκεντρωμένα σ᾿ ένα χῶρο 4Χ4 τε.μ. σάν παστωμένες σαρδέλλες. Μέ δυσκολία ἄνοιξαν ἕνα στενό διάδρομο ἀπό τόν ὁποῖον περάσαμε στό μέσον τοῦ δωματίου. Ἐκεῖ εἴδαμε ἕνα τραπέζι, ἐπάνω στό ὁποῖο ἦταν ἕνα ποτήρι μέ πράσινα χόρτα κι ἕνας σταυρός, ἡ Ἁγία Γραφή, ἕνα κερί καί ἀπό κάτω ἕνα μεταλλικό κουτί μέ συρμάιτνο χερούλι γιά θυμιατό καί μία τσανάκα ἀπό τήν Ὁποία φαινόταν ὅτι ὅλοι θά εἶχαν πάρει πρό ὀλίγου τόν καφέ τους. Ὅλοι εἶναι ξυπόλυτοι, διότι δέν τούς ἐπέτρεψαν οἱ πολλές λάσπες νά πάρουν μαζί τους τά παπούτσια τους. Οἱ γυναῖκες κρατοῦσαν τά μικρά στίς ἀγκαλιές τους καί ὅλων τά πρόσωπα ἦταν στραμμένα σ᾿ ἕνα πρόσωπο, στόν ἀρχηγό πού καθόταν στό κέντρο καί τούς ἑρμήνευε τήν Ἁγία Γραφή. Μᾶς προσέφεραν δύο καθίσματα καί καθίσαμε. Ἀπό τήν συζήτησι ἐμάθαμε ὅτι εἶναι ὁπαδοί τῆς Ἁγίας Σάρρας, μιᾶς ἀπό τίς ἀναρίθμητες αἱρέσεις πού ὑπάρχουν ἐδῶ. Τό παράδοξο εἶναι ὅτι, ἐνῶ εἶναι αἱρετικοί ἤ εἰδωλολάτρες, πιστεύουν ὅτι εἶναι ὀρθόδοξοι. Αὐτό ὀφείλεται στόν ἀρχηγό τους, ὁ ὁποῖος συνδέεται μέ κάποιον οὐνίτη ψευδοεπίσκοπο ἀφρικανό καί λένε ὅτι ἔχουν τήν ἰδότητα τοῦ ὀρθοδόξου, χωρίς ὀρθόδοξη πίστι καί ζωή.
Ἐκτός ἀπ᾿ αὐτούς ἐγνωρίσαμε καί μία ἄλλη θρησκευτική Ὁμάδα, μέ τήν ὁποία ὁ π. Ἀμφιλόχιος συμφώνησε νά συναντηθοῦν κάποια ὥρα καί ἡμέρα στόν ὀρθόδοξο ναό τοῦ Λουμπουμπάσι. Πράγματι ἦλθαν καί ἐκεῖνος τούς ὥρισε κατηχητή ἀπό τήν φυλή τους, μέχρις ὅτου ἔλθει ὁ ὀρθόδοξος ἐπίσκοπος τῆς περιοχᾶς μας κ. Νικόδημος Γαλατσιᾶτος. Ἐγώ ἐκράτησα τίς ἐπιφυλάξεις μου γιά ὁμαδικές ἐπιστροφές στήν Ὀρθοδοξία, διότι δημιουργοῦν πολλά προβλήματα, ἰδίως οἱ ἄνθρωποι τῆς φυλῆς Κασάϊ. Θέλουν ἐπί παραδέιγματι οἱ ἀρχηγοί τους νά χειροτονηθοῦν ἱερεῖς καί, ἐάν τούς ἐμποδίσουμε γιά διαφόρους σοβαρούς λόγους, τότε αὐτοί, εἴτε εἶναι βαπτισμένοι, εἴτε κατηχούμενοι, ἀναχωροῦν ὁριστικά ὅλοι μαζί.
Πέμπτη 15-1-1976
Πρωΐ μέ τόν Κώστα Φιλίππου καί δύο βοηθούς κατωρθώσαμε νά φορτώσουμε πόρτες καί παράθυρα, μία σκεπή (σιδηροκατασκευές), μπετοσίδερα καί ἀπό Λουμπουμνπάσι φθάσαμε στό Λικάσι. Ὁ ἥλιος, καθπώς ὡδηγοῦσα, μοῦ κτυποῦσε τό ἀριστερό χέρι καί μέ τρυποῦσ εμέχρι τό κόκκαλο. Στό Λικάσι φορτώσαμε 7-- κιλά λαμαρίνες καί στίς 5,30 ξεκινήσαμε γιά τό Κολουέζι, ὅπου φθάσαμε μετά ἀπό 320 χιλιόμετρα δόξα τῷ Θεῷ καλά.
Τήν ἄλλη ἡμέρα ἔμεινα νά ἐπισκευάσω τό ἁμάξι τοῦ Κλιμακίου μας, διότι τά ἐδῶ γκαράζια φτιάχνουν μία βλάβη καί προκαλοῦν δύο. Ἀλλοίμονο στόν ὁδηγό ἄν δέν γνωρίζη ἐδῶ κάτι ἀπό μηχανικές βλάβες.
Ἄρχισα κατά τά μέσα Ἰανουαρίου τήνμεταφορά ὑλικῶν γιά τόν ναό τοῦ ἁγιου Ἀνδρέου τοῦ χωριοῦ Λουαλάμπα. Μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ καί τῶν ἀνθρώπων ὁ ναός ἐτελείωσε σ᾿ ἕνα μῆνα. Οἱ δυσκολίες καί οἱ κόποι ὅλων μας δέν περιγράφονται καί ἀρκεῖ πού τά γνωρίζει ὅλα ὁ Θεός. Μόνο οἱ κατακλυσμιαίες βροχές μᾶς παρέσυραν ἕτοιμα χαρμάνια οἰκοδομικοῦ ὑλικοῦ, βυθιστήκαμε στήν λάσπη, δέν εἴχαμε πού νά, κρυφτοῦμε ἀπό τίς καταρρακτώδεις βροχές. Ἀπό τήν ἑπομένη ὅμως ἡμέρα ἔπαιρνα μαζί μου ἕνα μεγάλο νάϋλον καί ἔτσι, ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι μόνο, γλυτώναμε ἀπό τίς νεροποντές. Ὅταν ἔκαιγαν κυριολεκτικά οἱ ἀκτῖνες τοῦ ἡλίου, τό ἀπόγευμα σχεδόν πάντοτα θά εἴχαμε βροχή. Ἀπό τότε ἀπέκτησα καί τόν μόνιμο πονοκέφαλο. Ἦταν τά δεύτερα συμπτώματα τῆς ἡλιάσεως.
Στίς 21 τοῦ μηνός ἐχάραξα μέχρι τίς 8 τό βράδυ τόν χῶρο γιά τήν ἵδρυσι τοῦ ναοῦ στήν συνοικία τοῦ Κολουέζι, πού λέγεται Μανίκα καί ἀπέχει τρία χιλιόμετρα ἀπό τήν Βάσι μας. Αὐτός ὁ ναός θά τιμηθῆ στόν Ἅγιο Νεκτάριο Αἰγίνης.
Ὁ κατηχητής τοῦ Κλιμακίου μας κ. Κογκόλο κατήρτισε στό χωριό Λουαλάμπα τρεῖς οἰκογένειες 16 ἀτόμων γιά βαπτίσεις. Αὐτούς τούς ἐβάπτισε ὁ π. Σεραφείμ.
Οἱ ἰθαγενεῖς ἐργάτες μου, λόγῳ τοῦ καύσωνος, ἐργάζονται μέ ραθυμία καί συχνά μοῦ ζητοῦν χάπια γιά τούς πονοκεφάλους. Τούς δίνω μόνο ἕνα καί τούς ὑποχρεώνω νά τό καταπίνουν μπροστά μου. Ἕνας ἐργάτης μέ παρεκάλεσε νά τοῦ θεραπεύσω τό πόδι, πού είχε ἕνα τραῦμα ἀνοικτό, ὅσο τό ὠρολόγιο τῆς χειρός καί βαθος δύο ἑκατοστῶν. Τό ἀπολύμανα, τό καθάρισα καί τό ἔδεσα. Ἀσφαλῶς γιά ἐμᾶς τούς Εὐρωπαίους, ἄν εἴχαμε τέςτοια πληγή, θά ἔπρεπε νά μέναμε στό νοσοκομεῖο τουλάχιστον 15 ἡμέρες. Κατάλαβα πόσο ἀπαραίτητες εἶναι καί οἱ ἰατρικές ἤ νοσοκομειακές γνώσεις γιά ἕνα ἱεραπόστολο στήν Ἀφρική. Τό φαινόμενο τῶν μολύνσεων, κυρίως στά παιδιά, εἶναι συνηθισμένο. Σέ πολλά ἀπ᾿ αὐτά γύρω ἀπό τ᾿ αὐτιά τους καί σέ ἄλλα μέρη τοῦ προσώπου τους, ἀνοίγουν κάτι τρύπες καί βγαίνει ἕνα πυκνό καί ἀηδιαστικό πύον. Τό διάστημα αὐτό διαβάζω καί τόν Σβάϊτσερ, προτεστάντη ἰατρό ἱεραπόστολο, ὁ ὁποῖος ἀναφέρει πολλά περιστατικά σάν τά παραπάνω.
Στά τέλη τοῦ μηνός, εἴχαμε συνεργασία μέ τόν κ. Σπανογιάννη γιά τίς σιδηροκατασκευές τῶν ἐκκλησιῶν. Κατόπιν κλέβοντας λίγο χρόνο ἀπό τίς ἀτελείωτες ἐνασχολήσεις μου, ἄκουσα ἀπό τόν παραπάνω φίλο μου πῶς γίνεται τό κυνήγι γιά τούς ἱπποποτάμους καί τούς κροκοδείλους.
Το κυνήγι τῶν ἰπποποτάμων καί τῶν κροκοδείλων
Ὁ κυνηγός μ᾿ ἕνα μονόξυλο - συνήθως εἶναι φαρδύς σκαμμένος στήν μέση κορμός δένδρου - προχωρεῖ μέσα στά πλωτά ποτάμια τῆς Ἀφρικῆς. Μέσα σ᾿ αὐτά ὑπάρχουν σποραδικά νησάκια, ὅπου βγαίνει καί περιμένει νά βγοῦν τά ὑδρόβια θηρία. Αὐτά πλέον μέσα στό νερό καί, ὅταν βγοῦν, τινάζουν τά νερά ἀπό τό κεφάλι τους, κυττάζοντας ὁλόγυρα γιά λεία. Ἀλλοίμονο στόν κυνηγό πού θά εὑρίσκεται μέ τό μονόξυλο μέσα στό νερό. Ὁ ἱπποπόταμος πηγαίνει ἀπό κάτω καί τό ἀναποδογυρίζει, τόν δέ ἄνθρωπο τόν ἁρπάζει καί τόν ὁδηγεῖ στόν βυθό. Ὅταν λοιπόν, βγαίνει στήν ξηρά ἑνός νησιοῦ τοῦ ποταμοῦ γιά νά ἡλιασθῆ τό θηρίο, ὁ κυνηγός πού τό περιμένει, τό πυροβολεῖ στό κεφάλι πολλές φορές κι ἔτσι πέφτει κάτω.
Τό κυνήγι τῶν κροκοδείλων εἶναι ἁπλό, ἀλλά καί πολύ τολμηρό. Γίνεται ὡς ἑξῆς: Ὁ κροκόδειλος, ὅταν ἀντιληφθῆ ἄνθρωπο, ἀνεβαίνει στήν ἐπιφάνεια τοῦ νεροῦ, ὥστε νά φαίνεται ἡ ράχη του καί πλησιάζει τόν ἄνθρωπο πού κολυμπᾶ. Πλησιάζποντας σιγά-σιγά ἀνοίγει τό στόμα του καί τό κλείνει ἀπότομα κρατῶντας ἀνάμεσα στίς δύο σειρές τῶν δοντιῶν του κάποιο ἀνθρώπινο μέλος. Ἔτσι τόν τραβᾶ τόν δυστυχῆ ἄνθρωπο στόν βυθό. Τόν ἀφήνει ἐκεῖ μέχρι νά σαπίση καί κατόπιν θά τόν φάγη.
Ὁ ἰθαγενής πού θέλει νά σκοτώση ἕνα κροκόδειλό, ἔχει ἑτοιμάσει ἕνα ξύλο μήκους 20-30 ἑκατοστῶν μέ δύο μύτες αἰχμηρές στά ἄκρα του, ὅπως τό βέλος καί τό,κρατᾶ μέ μία κατάλληλη χειρολαβή γιά νά μή τοῦ πιάση τό χέρι τό στόμα τοῦ κροκοδείλου. Μέ τό ξύλο (κοντάκιο) λοιπόν αὐτό στό χέρι, πέφτει στά θολά νερά τοῦ ποταμοῦ καί παρατηρεῖ τόν πρῶτο κροκόδειλο πού πλησιάζει μέ τό στόμα ἀνοικτό. Τήν στιγμή ἐκείνη, χωρίς νά χάση τήν ψυχραιμία του, χώνει τό χέρι του μέ τό ξύλο ὄρθιο ἀνάμεσα στίς δύο σιαγόνες του. Τό θηρίο κλείνει μέ δύναμι τά σαγόνια του, νομίζοντας ὅτι ἔπιασε τή ν τροφή του, ὁπότε καρφώνεται τό ξύλο σ᾿ αὐτά καί ὁ κροκόδειλος ἀκινητοποιεῖται. Τότε οἱ ὑπόλοιποι ἰθαγενείς τόν τραβοῦν ἔξω καί τόν περιποιοπῦνται καταλλήλως. Τό κρέας του εἶναι νοστιμώτατο καί ὁμοιάζει στήν γεῦσι μέ τό ἑλληνικό ψάρι, τόν ροφό (ὀρφό), πού χρησιμοποιεῖται συνήθως στίς Ἁγιορείτικες πανηγύρεις.
Ὁ δεύτερος τρόπος ψαρεύματος γίνεται μ᾿ ἕνα μεγάλο πλεούμενο καί ἕνα μονόξυλο. Μόλις ἐμφανισθῆ ὁ κροκόδειλος, τόν πυροβολεῖ ὁ κυνηγός, πού εὑρίσκεται στό μεγάλο καΐκι. Τό ὅπλο του ἔχοντας σιγαστῆρα, δέν κάνει κρότο γιά νά μή θορυβηθοῦν οἱ ἄλλοι κροκόδειλοι καί ἀπομακρυνθοῦν. Ἕνας ἄλλος ἰθαγενής πού εἶναι στό μονόξυλο, μόλις πυροβολήσει ὁ πρῶτος τόν κροκόδειλο, μπαίνει στό ποτάμι καί μέ τό καμάκι του, τόν καρφώνει στήν ράχι του καί τόν κρατᾶ ἔτσι στην ἐπιφάνεια τοῦ νεροῦ. Ἐάν δέν προλάβη νά τό κάνη αὐτό, τότε ὁ κροκόδειλος, σάν βαρύς πού εἶναι, πηγαίνει κατ᾿ εὐθεῖαν στόν βυθό.
Τό ἔργο τοῦ Φεβρουαρίου τοῦ 1976
Τήν Κυριακή τῆς 1ης τοῦ μηνός ἐκκλησιάσθηκα στό Λικάσι. Μετά, μαζό μέ τόν π. Σεραφείμ καί π. Ἐλευθέριο μέ τήν πρεσβυτέρα του, ἐπήγαμε στό χωριό Μουαντικούσια. Ἐκεῖ γνώρισα τόν ἕλληνα κ. Γεώργιο, παντρεμένο ἐκεῖ μέ μία γυναῖκα ἰθαγενῆ, ὁ ὁποῖος μόνος του ἔχει κτίσει τήν ἐκκλησία τοῦ χωριοῦ τους. Δέν πρόλαβε ὅμως νά τήν σκεπάση καί μέ τίς πολλές βροχές οἱ πλίνθοι μαλάκωσαν καί γκρεμίσθηκε. Ἐγώ ἐπέστρεψα ἀφήνοντας πίσω τούς ἱερεῖς νά κάνουν τίς κατηχήσεις καί τά Μυστήρια. Στόν δρόμο βρῆκα ἕνα χαμαιλέοντα ἀπό τούς μεγαλυτέρους τῆς Ἀφρικῆς, μήκους 30 ἑκατοστῶν. Τόν φωτογράφισα καί τόν βιντεοσκόπισα.
Τήν ἑπομένη τό πρωΐ ἄρχισα τήν θεμελίωσι τῆς ἐκκλησίας στήν συνοικία Μανίκα τοῦ Κολουέζι. Τόν ἁγιασμό γιά τόν θεμέλκιο λίθο ἐτέλεσε ὁ π. Ἀμφιλόχιος ὑποό καταρρακτώδη βροχήν. Τήν Τρίτη τό πρωΐ μετέφερα τό καλοῦπι τῆς κόγχης τοῦ Ἱεροῦ στό χωριό Λουαλάμπα γιά τήν ἐκκλησία του μέ πολλές ταλαιπωρίες στόν δρόμο. Μέχρι τά μεσάνυκτα ἐφόρτωνα 3000 τοῦβλα γιά τό Κολουέζι.
Τήν Πέμπτη τῆς 5ης τοῦ μηνός, μόλις ἄφθασα στήν Λουαλάμπα, ὁ φύλακας τῆς ἐκκλησίας μοῦ εἶπε ὅτι κλεπτες ἔκλεψαν τά πιό καλά σανίδια. Ἀμέσως ἔστειλα ἀνθρώπους καί ἔψαξαν σ᾿ ὅλο τό χωριό. Κατόπιν εἶπα σ᾿ ὅλους τούς ἐργάτες καί μαστόρους μου πού κατήγοντο ἀπ᾿ αὐτό τό χωριό, ὅτι δέν θά δουλέψουν, ἐάν δέν εὑρεθοῦν τά ξύλα. Σέ δύο ὧρες μέ εἰδοποίησαν ὅτι εὑρέθησαν οἱ ἑπτά σανίδες σέ κάποια καλύβα. Ἐζήτησα νά παρουσιασθῆ ὁ κλέπτης καί σέ λίγο ἦλθε ἕνας κακομοίρης καί μοῦ εἶπε ὅτι πεινοῦσε καί γι᾿ αὐτό τό ἔκανε. Τέλος ἐφόρτωσα αὐτόν καί τόν ἀδελφό του τά σανίδια καί τούς διέταξα νά τά πᾶνε στήν ἐκκλησία. Οἱ μαστόροι τούς ἐμάλωσαν καί τούς ἔδωσαν καί μερικές....ἐνῶ τό χωριό μαζεύτηκε ἐκεῖ γύρω καί τούς ὕβριζε γιά τήν πρᾶξι τους αὐτή. Γιά τιμωρία τους καί παραδειγματισμό τῶν ἄλλων τούς κράτησα σέ ἐπιτήρησι μέ φύλακα κάποιον ἄλλον καί ὕστερα ἀπό ἀρκετές ὧρες τούς ἄφησα ἐλεύθερους.
Τό νερό τό μεταφέρουν οἱ ἐργάτες μου ἀπό τό ποτάμι μέ βαρέλια. Ἐκεῖ στά δέκα μέτρα ἔκαναν μπάνιο μερικές γυναῖκες γυμνές. Δέν αἰσθάνοντο καμμία ἐντροπή, ὡσάν νά εὑρίσκοντο σέ πρωπτοτική κατάστασι. Πιό πέρα ἔβλεπα μόνο τό κεφάλι ἑνός ἱπποπόταμου καί ἔτσι δέν ἠμποροῦσα νά τόν φωτογραφίσω, ὅπως ἤθελα.
Τήν Κυριακή τῆς 8ης τοῦ μηνός ἦλθε στό Κολουέζι μία ὁμάδα 100 ἰθαγενῶν μέ ἐπικεφαλῆς τόν νεαρό ἀρχηγό τους, ἄνθρωπο, ὅπως φαινόταν, μέ ἀρκετά τάλαντα. Ἐπειδή δέν τόν χειροτόνησε ἱερέα ὁ καθολικός ἐπίσκοπος τῆς περιοχῆς, ἐπῆρε τό κοπάδι του καί ἔφυγε ἀπό τήν ἐκκλησία του. Τώρα ἦλθαν καί ζητοῦν νά ἐνσωματωθοῦν στήν Ἐκκλησία μας. Εὐχόμεθα νά στερεωθοῦν στήν πίστι, διότι εἶναι ἀρκετά καλό ὑλικό.
Ἐδῶ μᾶς συμβαίνει καί κάτι ἄλλο πού δέν τό συναντᾶμε στήν Ἑλλάδα. Ἐνῶ στεγνώνουν κρεμασμένα τά πλυμένα ροῦχα μας, ἔρχεται μία μυῖγα,κάθεται συνήθως ἐπάνω στά μάλλινα ροῦχα καί ἐκεῖ γεννᾶ τ᾿ αὐγά της. Ὅταν φορέσουμε τά ροῦα αὐτά, τά αὐγά, λόγῳ τῆς θερμότητος τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος, ἐκκολάπτονται καί βγαίνουν τά ζωΰφια, τά ὁποῖα μπαίνουν κατ᾿ εὐθεῖαν στό δέρμα τοῦ ἀνθρώπου μέ δριμυτάτους πόνους. Γι᾿ αὐτό πρίν τά φορέσουμε, χρειάζονται πολύ καλό σιδέρωμα γιά νά καταστραφοῦν τά αὐγά. Αὐτό ἔπαθε ὁ συνεργάτης μου κ. Φιλίππου, ἀλλά πρόλαβε καί τά ἔβγαλε πρίν μποῦν στόν ὑποδόριο ἱστό.
Τήν Παρασκευθή τῆς 13ης τοῦ μηνός ὁ φύλακας τοῦ ἐργοταξίου μου, μόλις ἔφθασα στήν Λουαλάμπα, μοῦ παρουσίασε ἕνα σίδερο καί ἕνα ζευγάρι παπούτσια, χωρίς σόλες. Μοῦ εἶπε: «Τήν νύκτα ἦλθε ἕνας κλέπτης καί προσπάθησε νά ξεβιδώση τά βερέλια, νά χυθῆ τό νερό καί τά κλέψη. Εὐτυχῶς τόν ἀντελήφθηκα καί τόν ἔδιωξα. Ἐκεῖνος ἔφυγε στό δάσος, ἀφήνοντας πίσω αὐτά πού σοῦ δίνω».
Ἡ αἵρεσις τῶν Ἀποστόλων
Εὑρισκόμενος στήν Λουαλάμπα, παρηκολούθησα καί τίς τελετουργικές συνάξεις τῶν ὁπαδῶν μιᾶς ἄλλης αἱρέσεως πού λέγονται τῶν Ἀποστόλων. Τό πρωΐ στίς 9,30 συγκεντρώθηκαν πίσω ἀπό τήν ἐκκλησία πού ἑτοιμάζω. Εὑρίσκονται κυκλικά σ᾿ ἕνα χῶρο καθαρισμένο ἀπό τά χόρτα σάν τό ἁλώνι. Ὁ πάστοράς τους στέκεται ὄρθιος. Φορεῖ μία πράσινη ρόμπα καί ἔχει ἕνα ὕφασμα στόν λαιμό του 20-30 ἑκατοστῶν σάν ἐπιτραχήλιο. Ἔχει ξυρισμένο τό κεφάλι του καί ἡ γενειάδα του εἶναι πολύ μεγάλη. Μέ τόν ἴδιο τρόπο καί κόμμωσι εἶναι ὅλοι οἱ ὁπαδοί του, ἀλλά μέ λευκές κελεμπίες. Ὅλοι κρατοῦν στά χέρια τους ἀπό μία γκλίτσα μήκους δύο μέτρων περίπου. Ὁ πάστοράς τους ἀρχίζει νά λέγη κάτι πολύ σύντομα λόγια κουνώντας τό κεφάλι του. Τότε τόν πλησδιάζει ἕνα ςμέ λευκή κελεμπία καί σέ ἀπόστασι ἑνός μέτρου ἀρχίζει νά ἐξομολογῆται. Τό ἴδιο κάνει πιό, πέρα καί ὁ ἄλλος πάστορας. Ἐάν κριθῆ ἀναμάρτητος ὁ ἐξομολογούμενος, βγάζει τά παπούτσια του καί κάθεται σ᾿ ἕνα καθορισμένο τόπο. Ἐάν ἔχη διαπράξει ἁμαρτίες, κρίνεται ἀνάξιος τῆς συνάξεως καί φεύγει μακριά. Ἐπλησίασα ἕναν ἀπ᾿ αὐτούς καί τόν ἐρώτησα, ἐάν αὐτό τό βιβλίο πού κρατᾶ εἶναι ἡ Βίβλος καί μοῦ ἀπήντησε θετικά. Ἐπῆγα πρός τό μέρος τοῦ πάστορος κι ἐκεῖνος μοῦ ἔδιξε τά παπούτσια μου. Κατάλαβα ὅτι ἤθελε νά μοῦ εἰπῆ νά τά βγάλω, διότι ὁ τόπος τους εἶναι ἱερός. Μετά τήν ἐξομολόγησι ὅλων, ἔφυγαν 4-5 ἄτομα, ὡς ἀνάξια, καί οἱ ἄλλοι ἐκάθισαν κυκλικά κρατῶντες οἱ μέν τίς γκλίτσες τους καί οἱ γυναῖκες μικρά ξύλινα σκῆπτα.
Κατόπιν ἔψαλλαν μαζί ἐπί μισή ὥρα. Ἕνας κατηχητής τους σηκώνεται καί τούς φωνάζει: «Ματέντε Ἀποστόλ». Ἡ γλῶσσα τους εἶναι ἡ Λιγκάλα καί δέν τήν καταλαβαίνω. Ἄλλοτε βαδίζει ἀργά, ἄλλοτε γρήγορα, ὥστε νά προκαλῆ τά γέλια στούς πιστούς του. Τό τυπικό τους, ἀπ᾿ ὅ,τι εἶδα, εἶναι διαδοχική ἐπανάληψις τριῶν πραγμάτων: Ἀνάγνωσις χωρίων ἀπό τήν Βίβλο, κατήχησις καί ψαλμωδία. Στό τέλος ἕνας μαέστρος ἐφώναξε δυνατά, τά ὁποῖα στήν γλῶσσα μας σημαίνουν: ὁ Θεός εἶναι μαῦρος, ἔχει χρῶμα μαῦρο, ἀλληλούϊα...καί κουνοῦσε τήν γκλίτσα του. Μετά σηκώθηκαν ὅλοι ὄρθιοι καί ἔψαλλαν κάνοντας κάτι κινήσεις, ὑψώνοντας τό δεξί τους χέρι σέ σχῆμα ὅρκου. Ἕνας ἰθαγενής ἐφώναξε: «Ὠσσανά Ἄφρικα». Στό διάστημα αὐτό ὁ πάστοράς τους δέεται μέ συντριμμένη τήν φωνή καί τότε ἕνας-ἕνας ἀποχωροῦν ἀπό τήν σύναξί τους ψάλλοντας.
Τήν Κυριακή τῆς 15ης τοῦ μηνός ἀξιώθηκα νά παρακολουθήσω τήν Θεία Λειτουργία στόν νεόκτιστο ναό τοῦ χωριοῦ Τσιαμπούλα. Ἦλθαν περίπου 30 πιστοί καί κοινώνησαν 15. Οἱ ἐργασίες γιά τόν ἅγιο Νεκτάριο τῆς συνοικίας Μανίκα συνεχίζονται συστηματικά μέ 40 ἐργατοτεχνίτες.
Ἐλάβαμε εἰδοποίησι νά κατέβουμε ἐπειγόντως στό Λουμπουμπάσι, διότι θά ἐρχόταν ὁ Σεβασμιώτατος. Ὁ στρατιωτικός ἔλεγχος τῶν διοδίων μᾶς ταλαιπώρησε ἀρκετά. Τελικά ἐφθάσαμε στόν προορισμό μας. Ὁ Δεσπότης δέν ἦλθε διότιτ ό ἀεροπλάνο δέν προσγειώθηκε, λόγῳ νεφῶν. Ἔκανε καί δέυτερη καί τρίτη ἀπόπειρα καί στήν τελευταία κατέβηκε μόνο ὁ πρέσβυς, ἐνῶ ὁ Δεσπότης ἐπέστρεψε στήν Κινσάσα.
Ἐπ᾿ εὐκαιρίᾳ ἐπήγαμε στήν Ἀσφάλεια γιά ἀνανέωσι βίζας. Δέν ἐπιτυγχάνουμε τίποτε καί μᾶς διατάζουν νά φύγουμε γιά τήν Ἑλλάδα. Ἐδῶ εἶναι φανερός ὁ πόλεμος τοῦ σατανᾶ που μᾶς κάνει γιά νά μᾶς σταματήση τήν ἀνέγερσι ἐκκλησιῶν, ἀλλά δέν τοῦ γίνεται τό κέφι. Μέ τόν Πρόξενο κ. Βασίλειο Βασάλο, ἄξιο διπλωματικό ὑπάλληλο, ἐπήγαμε μαζί στήν Ἀσφάλεια καί μετά ἀπό μία «τιτανομαχία» ἐπιτύχαμε νά μᾶς δοθῆ ἀκόμη ἄδεια παραμονῆς γιά τρεῖς μῆνες.
Ἐπήγαμε γιά ἕκτη φορά στό ἀεροδρόμιο καί ὁ Δεσπότης δέν φάνηκε. Τότε ἐγώ μή ἔχοντας ἄλλη ὑπομονή, ἔφυγα νά συνεχίσω τίς δουλειές μου στίς διάφορες ἐκκλησίες πού ἔχω ἀρχίσει. Τήν ἑπομένη ἡμέρα ἦλθε ὁ Δεσπότης καί μόνος του μέ ἕνα ταξί ἐπῆγε στό ξενοδοχεῖο τοῦ Λουμπουμπάσι. Μετά ἀπό λίγες ἡμέρες ἦλθε καί στό Κλιμάκιό μας. Ἐπισκέφθηκε τά ἔργα μας καί τίς νεόκτιστες ἐκκλησίες καί τόν ἐρώτησα, ἐάν ἔχη νά παρατηρήση κάτι. Ἐκεῖνος ἐξέφρασε τόν ἐνθουσιασμό του καί τήν χαρά του γιά τό ἐπιτελούμενο ἔργο, χωρίς νά κάνη κάποια παρατήρησι.
Οἱ συνεχεῖς βροχές κατέστρεψαν ὄχι μόνο τούς φρέσκους σουβάδες, ἀλλά ἐπεδείνωσαν καί τήν δική μου ὑγεία. Μ᾿ ἔχει ταράξει ἕνα δυνατό κρῦο καί δέν ἠμπορῶ νά συνέλθω.
Τά ἔργα τοῦ Μαρτίου 1976
Βρῆκα χρόνο, λόγῳ βροχῆς καί συνωμίλησα μέ τόν μητροπολίτη κ. Νικόδημο, στήν αἴθουσα τοῦ Κλιμακίου μας γιά ἱεραπστολικά θέματα. Ἐκεῖνος μοῦ ἔδωσα νά διαβάσω μία φωτοτυπημένη ἐπιστολή τοῦ ἀειμνήστου π. Χρυσοστόμου Παπασαραντοπούλου πού ἔστειλε στόν Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας καί πάσης Ἀφρικῆς κ. Νικόλαο. ἈΠοτελοῦσε αὐτή ἡ ἐπιστολή τό κύκνειο ἆσμα του καί ἄφησε τήν καρδιά του νά ξεσπάση καί νά εἰπῆ τό παράπονό του, γιατί δέν ἄντεχε ἄλλο τίς δολιότητες καί κατηγορίες τῶν ἐξ Ἑλλάδος ἐκκλησιασατικῶν παραγόντων. Μεταξύ ἄλλων λέγει χαρακτηριστικά: «Ναί, Μακαριώτατε, λέγουν ὅτι δέν ἐπράξαμε τίποτε οἱ ἐξ Ἀθηνῶν. Τό δεχόμεθα, ἀλλά κάτι ἐκάναμε καί ἐμεῖς. Δημιουργήσαμε προϋποθέσεις γιά νά ἐργασθοῦν οἱ ἔχοντες τά προγράμματα καί τίς ἱκανότητες. Ἐγώ εἶμαι ἄχρηστος, ἀνίκανος, ἀκατάλληλος...».
Κατόπιν ὁ Σεβασμιώτατος μοῦ ἀφηγήθηκε περιστατικά ἀπό τήν παιδική του ἀκόμη ἡλικία καί ὅτι ἔβλεπε πάντοτε τό χέρι τοῦ Θεοῦ καί τήν προστασία τοῦ ἁγίου Γερασίμου, Προστάτοιυ τοῦ νησιοῦ τῆς Κεφαλληνίας, πατρίδος τοῦ Σεβασμιωτάτου.
Τήν Τετάρτη, στίς 10 τοῦ μηνός, δημοσιεύθηκε καί στίς τοπικές ἐφημερίδες τό σατανικό καί ἀπάνθρωπο ὁμαδικό ἔγκλημα 115 παιδιῶν μέ δολοφόνους δύο μάγισσες. Τό ἀκόμη φοβερώτερο εἶναι ὅτι τό κρέας τους τό ἐπώλησαν στά χωριά, δῆθεν ὡς κρέας ζώων τοῦ δάσους.
Ἡ ἵδρυσις τῆς ἐκκλησίας στήν Μανίκα συνεχίζεται. Ἐκεῖ πλησίον ἄνοιξα ἕνα πηγάδι νεροῦ νά μή μεταφέρουν οἱ έργάτες ἀπό τό ποτάμι. Στά πέντε μέτρα εὑρήκαμε τόσο νερό, ὥστε δέν προλαβαίνουμε νά τό βγάζουμε ἔξω. Ὁ Ἰωάννης ἐργάζεται μέσα σ᾿ αὐτό καί τό νερό ἀνεβαίνει τόσο γρήγορα καί τόν ἐμποδίζει στήν δουλειά του.
Ἡ μισθοδοσία τῶν ἐργατῶν γίνεται στόν καθένα μέ ῎ακρα μυστικότητα, διότι δέν θέλουν νά μαθαίνουν οἱ ἄλλοι πόσα χρήματα ἐπῆρε ὁ καθένας. Αὐτή ἡ μυστικότης ὑπάρχει καί μεταξύ τους. Ὅταν μοῦ δίνουν τήν παραμικρή ἀφορμή τούς ἀπολύω ἤ τούης ἀπειλῶ μέ ὁριστική τους ἀπόλυσι ἀποό τό συνεργεῖο. Μ᾿ αὐτό τόν τρόπο καί τήν αὐστηρότητα κρατῶ τό συνεργεῖο σέ καλό ἐπίπεδο φιλοπονίας καί ὑποταγῆς.
Ὁ Σεβασμιώτατος πααρασημοφόρησε τόν κ. Μιχαήλ Κάγκα, τοπογράφο, κάτοικο Κολουέζι, μέ τόν Σταυρό τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου Μάρκου, διότι μαθαίνει τά ἑλληνόπουλα τοῦ Κολουέζι ἑλληνικά γράμματα καί εἶναι στενός καί σοφός σύμβουλος τῆς ἱεραποστολῆς μας.
Ἡ ἀξία τοῦ χρήματος πέφτει συνεχῶς καί φροντίζω ὅ,τι χρήματα εἶχα ἀπό τούς Φίλους τῆς Ἱεραποστολῆς ἀπό τήν Ἑλλάδα νά ρτά ἐξοδεύσω γρήγορα στήν ἀγορά ὑλικῶν.
ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Ἡ πρώτη περίοδος τοῦ ἱεραποστολικοῦ ἔργου ἐκράτησε 14 μῆνες. Δόθηκε μεγαλύτερη βαρύτης στά ἐξωτερικά ἔργα, κυρίως στήν ἵδρυσι 10 ἐκκλησιῶν, χωρίς τίς ὁποῖες δέν θά ἦταν δυνατή καί ἡ προσφορά τοῦ πνευματικοῦ καί ἁγιαστικοῦ ἔργου, κυρίως στούς χειμερινούς μῆνες.
Στήν δεύτερη αὐτή περίοδο τό ξεκίνημα ἔγινε ἀπό μοναστήρι μέ περισσότερες μοναστικές καί ἐκκλησιαστικές προϋποθέσεις. Ἄλλωστε καί στό παρελθόν ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ μέσα ἀπό τά Μοναστήρια συνήθως κατήρτιζε τούς ἔχοντας ἱεραποστολικό αὐτό τάλαντο καί τούς ἔστελνε σέ τόπους πνευματικά ἀνύδρους γιά τόν εὐαγγελισμό τῶν ψυχῶν. Γι᾿ αὐτό σκεπτόμενος πόσο βασική εἶναι μία πνευματική προετοιμασία σέ μία Μονή γιά τήν καλλίετερη διακονία στόν χῶρο τῆς ἱεραποστολῆς, ἀπεφάσισα νά έγκαταβιώσω ἐπί τι διάστημα σέ κάποια ἁγιορείτικη Μονή.
Τά πρόσωπα στά ὁποῖα ἐμπιστεύθηκα αὐτή τήν ἀπόφασί μου καί μέ βοήθησαν ὡς στοργικοί Πατέρες καί σοφοί σύμβουλοι ἦταν Ἁγιορεῖται Μοναχοί: ὁ Πνευματικός τῆς Νέας Σκήτης, π. Σπυρίδων Ξένος, γνωστός κυρίςω αστήν Στερεά Ἑλλάδα καί ἰδίως σατό Ἀγρίνιο, γιά τούς ἱεραποστολικούς του ἀγῶνες πρός τά νειᾶτα, μοῦ συμπαραστάθηκε θερμά. Μέ τήν σοφή ὑπόδειξι γιά μοναχική μου ἀφιέρωσι τοῦ ἀσκητοῦ π. Παϊσίου γιά τήν Ἱερά Μονή τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου, ἦλθα μέ τόνμ π. Σπυρίδωνα σ᾿ αὐτή τήν Μονή τόν Δεκέμβριο τοῦ 1977. Ὁ ἅγιος Καθηγούμενος τῆς Μονῆς π. Γεώργιος, παρότι μᾶς εἶπε ὅτι δέν προβλέπεται ἀπό ἁγιορειτικά τυπικά καί παραδόσεις ἀποστολή μοναχῶν σέ ξένες χῶρες γιά ἱεραποστολή, τελικά κάνοντας ὑπακοή στούς διακεκριμένους ἀνωτέρω Γεροντάδες, μέ ἐκράτησε στήν Μονή, ἀφοῦ ἐπευλόγησε τήν ἔνταξί μου στήν Μονή καί ἡ Γεροντική Σύναξις. Ἀπό τότε πλέον ἡ Μονή αὐτή ἔγινε τό Μοναστήρι μου, ἡ Μετάνοιά μου. Ὁ ἅγιος ἡγούμενος ἔγινε ὁ Πνευματικός μου πατέρας καί ὁδηγός γιά ὅλη μου τήν ζωή καί τό ἔργο μου, ἐντός καί ἐκτός τῆς Μονῆς. Ἐπίσης καί οἱ μοναχοί αὐτῆς τῆς Μονῆς ἔγιναν γιά πάντα τά πνευματικά μου ἀδέλφια καί ἔτσι θά μοιραζώμεθα μαζί τίς χαρές καί τίς θλίψεις τῆς μοναχικῆς μας ζωῆς.
Τό διάστημα τῶν 10 μηνῶν πού ἔμεινα ὡς Δόκιμος μοναχός στό Μοναστήρι μου, ἐπῆρα γιά πρώτη φορά στήν ζωή μου μικρές ἐμπειρίες τοῦ μοναχικοῦ ἀγγελικοῦ βίου. Αἰσθάνθηκα τον περιβόητο πόλεμο τῶν λογισμῶν, τίς ἀλλεπάλληλες ἐπισκέψεις καί ἀναχωρήσεις τής Θείας Χάριτος. Μέ τούς σωματικούς κόπους στίς ἀγρυπνίες, στίς νηστεῖες, στίς μετάνοιες, στά διακονήματα ἔννοιωσα τήν παρηγοριά τοῦ Θεοῦ, τήν ἀνάγκη ἀναζητήσεως τοῦ συμφέροντος τοῦ πλησίον καί λιγώτερο ἤ καθόλου τοῦ ἑαυτοῦ μου.
Ἡ στοργικότης τοῦ σεβαστοῦ μου Γέροντος π. Γεωργίου καί ἡ ποιμαντική του φροντίς μέ ἐβοήθησαν νά γνωρίσω στό πρόσωπό του τόν ἄνθρωπο τῆς ἀγάπης καί τῆς σωστῆς ἱεραποστολικῆς ἐργασίας.
Ἡ ὑπακοή στόν πνευματικό μου ὁδηγό ἀσκητή π. Παΐσιο καί ἡ συγκατάθεσί του νά ἐγγραφῶ στήν Μονή τοῦ Ὁσίου Γρηγοριου ὠς ἀδελφός Αὐτῆς καί κατόπιν νά ἐργασθῶ στήν Ἀφρική, ἀποτελοῦν τήν μεγαλύτερη προσφορά στήν ταπεινότητά μου. Γι᾿ αὐτό θά τοῦ εἶμαι πάντα εὐγνώμων καί ὑπάκουος στά προστάγματά του, διότι διεπίστωσα πόσο μεγάλο κέρδος γιά τήν σωτηρία τῆς ψυχῆς μου ἔχω ἀποκομίσει ἀπ᾿ αὐτή τήν ὑπακοή μου.
Στήν ἀγρυπνία τῆς ἑορτῆς τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ τοῦ ἔτους 1978 ἐκάρην ρασοφόρος μοναχός παίρνοντας τό ὄνομα ἑνός, ἴσως τοῦ μεγαλυτέρου ἱεραποστόλου τῆς τουρκοκρατουμένης τότε πατρίδος μας, τοῦ ἁγίου καί ἰσαποστόλου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ. Προφανῶς ἡ ἐπιλογή τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ τοῦ Ἁγίου ἀπό τόν σεβαστό μου Γέροντα π. Γεώργιο, ἀπέβλεπε στό νά κεντρίση τόν πόθο μου νάβαδίσω ἐπάνω στά ἴχνη αὐτοῦ τοῦ μεγάλου Ἱεραποστόλου τῆς Ἐκκλησίας μας, ἐμπνεόμενος ἀπό τό δικό του παράδειγμα καί τόν βίο.
Στήν ἀγρυπνία πρός τιμήν τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, προσκλήθηκε ἐκ μέρους τῆς Μονῆς μας ὁ θεοφιλέστατος Ἐπίσκοπος Ροδοστόλου κ. Χρυσόστομος, σχολάρχης τῆς Ἀθωνιάδος Ἀκαδημίας ἀφ᾿ ἑνός νά προστῇ τῆς ἀγρυπνίας καί ἀφ᾿ ἑτέρου νά μέ εἰσαγάγη στά ενδότερα τοῦ καταπετάσματος χαρίζοντάς μου διά τῶν σεπτῶν χειρων του τούς δύο βαθμούς τῆς ἱερωσύνης. Μαζί μας συμπροσευχήθηκε καί ὁ θεοφιλέστατος Ἐπίσκοπος Ἀνδρούσης (νῦν Ἀρχιεπίσκοπος τῆς Ὀρθοδόξου Ἀρχιεπισκοπῆς τῆς Ἀλβανίας), ἕνας ἀπό τούς μεγαλυτέρους στυλοβάτες τῆς ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.
Μετά τήν Θεία Λειτουργία τῆς πανηγύρεως, παρακαθίσαμε στήν πανηγυρική τράπεζα τῆς Μονῆς, ἡ ὁποία ἦταν κατάμεστη ἀπό εὐλαβεῖς προσκυνητάς, φίλους, ἀδελφούς, συγγενεῖς καί ἁγιορείτας Πατέρας. Ὁ ἅγιος Καθηγούμενος καί Γέροντάς μου, ἐκτός τῶν λεχθέντων γιά τό εὔσημον γεγονός τῆς ἡμέρας, τήν Κοίμησι τῆς Κυρίας Θεοτόκου, ἐξέφρασε καί τά ἰδικά μκου αἰσθήματα πρός τούς δύο Θεοφιλεστάτους, πρός ὅλους τούς συνεστιάζοντας, πρός τούς φίλους καί συγγενεῖς. Τοῦτπ τό ἔκανε διότι οἱ νεοχειροτονούμενοι ἁγιορεῖτες μοναχοί δέν προσφονοῦν λόγους στό Ἅγιον Ὄρος, διότι κατέχουν τήν τάξι τῆς μαθητείας.
Στήν περίοδο τῶν 40 ἡμερῶν, μετά τήν εἰς ἱερέα χειροτονία μου, ἐτέλεσα τίς 40 Λειτουργίες, ὅπως ἐπικρατεῖ τό ἔθιμο στό Ἅγιον Ὄρος. Ἔτσι ἐκπαιδεύθηκα καί στήν πρακτική πλευρά τῆς τελετουργικῆς τῶν Ἀκολουθιῶν καί Μυστηρίων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας.
Πρίν ἀναχωρήσω γιά τόν προορισμό μου, ὁ ἅγιος Καθηγούμενος ἐκείνη τήν ἡμέρα ἔδωσε εὐλογία νά τελεσθῆ συλλείτουργο. Μετά τό φαγητό στήν Τράπεζα, μπήκαμε πάλι μέσα τήν ἐκκλησία. Ἐκεῖ γονάτισα μπροστά του. Ἔβαλε ἐκεῖνος ἐπιτραχήλιο καί μοῦ ἐδιάβασε σχετική εὐχή ἐπί τῇ ἀναχωρήσει μου. Κατόπιν ὅλοι οἱ Ἀδελφοί τῆς Μονῆς ἐπέρασαν νά μέ χαιρετίσουν καί νά μοῦ εὐχηθοῦν τά δέοντα, ἀρχίζοντας ἀπό τούς γεροντοτέρους. Ἕνα γεροντάκι ὁ π. Ἡσύχιος, πνιγμένος στά ἀναφυλλητά καί τά δάκρυα, δέν ἠμποροῦσε νά μοῦ εὐχηθῆ.
Ὁ Γέρο-Αὐξέντιος, ἀσκητής τοῦ κοινοβίου μας, μία σπάνια ὁσιακή φυσιογνωμία τοῦ ἁγιορειτικοῦ μοναχισμοῦ τοῦ 20ου αἰῶνος, ἀγωνιστής μέχρι τήν τελευταία του ἀναπνοή τῆς ἀδιαλείπτου εὐχῆς τοῦ Ἰησοῦ, ἰδού τί μοῦ εἶπε στήν ἐρώτησί μου: «Πάτερ Αὐξέντιε, τώρα πού θ᾿ ἀναχωρήσω γιά τήν Ἀφρική, τί νά προσέξω σάν κληρικός στήν ζωή μου;» Μοῦ εἶπε τά ἑξῆς:
«-Νά ἔχεις βαθειά ταπείνωσι καί νά ἀποφεύγεις τά σκάνδαλα. Ἐάν κάποτε φταίξει κάποιος ἀπέναντί σου νά πᾶς νά συμφιλιωθῆς μαζί του καί μετά νά λειτουργήσεις. Νά μή δέχεσαι ποτέ λογισμούς, ἀλλά νά τούς διώχνεις λέγοντας συνεχῶς τό: "Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με" . Αὐτό εἶναι τό πᾶν. Ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός θά σέ διδάσκει καί θά σέ φωτίζει. Μόνο νά κυττᾶς ὁ νοῦς σου νά εἶναι πάντοτε μέσα στήν καρδιά. Ὅταν ὅμως κουράζεσαι νά λέγεις τήν εὐχή μέ τόν νοῦ καί τήν καρδιά, τότε νά τήν λέγεις καί μέ τό στόμα". Ἔτσι θά νικᾶς τούς λογισμούς. Ἐάν ὅμως καμμιά φορά ὁ λογισμός σου ἐπιμένει καί δέν ἠμπορεῖς νά τούς διώξεις, νά πηγαίνεις στόν Ἡγούμενο καί νά ἐξομολογῆσαι. Ἔτσι πάλι θά ἐλευθερώνεσαι. Ἐγώ αὐτό πού ἔχω νά σοῦ εἰπῶ εἶναι νά λέγεις πάντοτε:"Τό Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ...". Δέν ἔχω τίποτε ἄλλο. Νά πηγαίνετε στόν Γέροντα καί νά ἐξομολογεῖσθε τακτικά. Αὐτός ξέρει πολλά γιατί εἶναι θεολόγος, ἐνῶ ἐγώ εἶμαι τυφλός καί στήν ψυχή καί στό σῶμα".
Μετά ὁ ἅγιος Γέροντας μ᾿ ἐπῆρε στό Ἡγουμενεῖο, ὅπου μ᾿ ἐφωδίασε μέ πολύτιμα δῶρα, ἐνῶ τήν ἴδια στιγμή μία ὁμάδα ἀπό ψάλτες πατέρες τῆς Μονῆς μαγνητοφωνοῦσαν ὡρισμένα μέλη στό ἀρχονταρίκι, ἀπαραίτητα γιά τήν ἱεραποστολή.
Τό μεσημέρι μέ συνοδεία τούς ἀδελφούς, παπᾶ-Γρηγόριο καί μοναχό Δαμασκηνό, οἱ ὁποῖοι πολύ μ᾿ ἐβοήθησαν στίς προετοιμασίες μου καί ἔδειξαν ὅτι ἀγαποῦν τό ἔργο τῆς ἱεραποστολῆς στήν Ἀφρική, κατεβάσαμε τίς βαλίτσες στήν παραλία. Ἦλθε τό καΐκι καί γιά μιά μόνο βραδυά ἐπῆγα στήν Νέα Σκήτη γιά ν᾿ ἀποχαιρετίσω κι ἐκεῖ μερικούς ἀγαπητούς καί σεβαστούς πατέρες: τόν γέροντα π. Σπυρίδωνα Ξένον, τόν π. Ἀβραάμιο, τόν π. Βαρλαάμ μέ τίς συνοδεῖες τους καί τόν π. Τρύφωνα. Τήν ἄλλη ἡμέρα τό πρωΐ ἤλθαμε μέ τόν π. Ἀνδρέα τῶν Ἀβραμαίων στήν Μονή μου. Ἔβαλα μετάνοια στούς Προϊσταμένους τῆς Γεροντικῆς Συνάξεως, ἐπῆρα τήν εὐχή τοῦ σεβαστοῦ μου Γέροντος καί φύγαμε μέ τόν π. Ἀνδρέα γιά τήν Δάφνη. Στήν συνέχεια ἀνέβηκα στίς Καρυές γιά ν᾿ἀποχαιρετίσω καί ἐκεῖ μερικά προσφιλῆ πρόσωπα.
ἡ πρώτη μου ἐπίσκεψις ἦταν στόν ἀσκητή π. Παΐσιο. Μαζί του ἐκάθισα δύο ὧρες καί συζητήσαμε διάφορα θέματα. Στό τέλος μοῦ ἔδωσε τά δῶρα του, τίς εὐχές του καί τίς συμβουλές του, λέγοντάς μου: «Πάτερ Κοσμᾶ, ὅταν μοῦ γράφεις, ἴσως ἐγώ νά μή σοῦ ἀπαντῶ, ἀλλά θά σοῦ ἀπαντῶ μέ ἄλλο τρόπο. Πρόσεξε μή σοῦ περάσει ἡ ἰδέα ὅτι ἐκεῖ στήν Ἀφρική θά εἶσαι μόνος σου. Θά εἴμαστε πάντα μαζί σου, ἐγώ καί τό Μοναστήρι σου». Ὁ Γέροντας Παΐσιος μοῦ ὑποσχέθηκε ὅτι, ὅταν μποῦν σέ μιά σειρά τά πράγματα στό Κλιμάκιο θά ἔλθει νά μείνει κοντά μου λίγες ἡμέρες. Μέ ξεπροβόδισε μέ πολλή ἀγάπη προσφέροντάς μου ὅ,τι πολυτιμώτερο εἶχε στό κελλί του: Τό Λείψανο τοῦ ἁγίου Γέροντός του, τοῦ ἁγίου Ἀρσενίου τοῦ Καππαδόκη. Ἀλληλοασπασθήκαμε καί ἔφυγα μέ τά μάτια μου βουρκωμένα. Εὐχαριστῶ τόν Θεό πού μέ ὡδήγησε σέ τέτοιους φωτισμένους ἀνθρώπους πού θά μέ συνοδεύουν στό κάθε βῆμα τῆς ζωῆς μου μέ τίς ἅγιες προσευχές καί τήν ἀγάπη τους.
Στίς Καρυές συναντήθηκα μέ τόν ἅγιο Ροδοστόλου, ὁ ὁποῖος μέ συνεβούλευσε, μέ ἐνίσχυσε στήν προσπάθειά μου καί μοῦ χάρισε γιά ἀνάμνησι καί εὐλογία ἕνα ἐπιτραχήλιο. Κατόπιν ἐπῆγα νά χαιρετίσω τήν Κάρα τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, πού εὑρίσκεται στό Κελλίο τῶν Σκουρταίων στίς Καρυές. Παρεκάλεσα τόν Ἅγιο νά μέ συνοδεύη καί προστατεύη στόν ἀγῶνα πού ἑτοιμάζομαι ν᾿ ἀρχίσω τώρα ὡς κληρικός.
Τό βράδυ διανυκτέρευσα στό Ἀντιπροσωπεῖο τῆς Μονῆς μας, ὅπου μέ περίμεναν οἱ Γρηγοριᾶτες πατέρες, Γέρο-Ἀντώνιος, Ἀντιπρόσωπος καί ὁ κοναξῆς Γέρο Συμεών. Πάντοτε ἐνθυμοῦμαι τήν ἀγάπη τους καί τίς ὲγκάρδιες συμβουλές τους. Ὅλους θά τούς μνημονεύω στό αγιο Θυσιαστήριο καί ἐκεῖ πνευματικῶς θά εἴμεθα παρόντες καί ἑνωμένοι.
Τήν ἄλλη ἡμέρα ἐταξίδευσα γιά τήν Θεσσαλονίκη. Μαζί μου εἶχα ὡς συνταξιδιώτη καί τόν ἰατρό τῆς Μονῆς Φιλοθέου π. Σάββα, μέ τόν ὁποῖον ἀνταλλάξαμε πολλές σκέψεις.
Τήν παραμονή τῆς μνήμης καί πανηγύρεως τοῦ ἁγίου Δημητρίου τοῦ Μυροβλύτου ἦλθε καί ἡ πάντιμοςε Κάρα του στήν Θεσσαλονίκη ἀπό τήν Ἱταλία. Οἱ δρόμοι εἶχαν ἀποκλεισθῆ ἀπό τά αὐτοκίνητα, λόγῳ τῆς λιτανείας.
Ἀνήμερα στήν μνήμη τοῦ Ἁγίου συλλειτούργησα μέ ἄλλους ἱερεῖς στήν ἐνορία μου, στόν Ἅγιο Ἐλευθέριο Σταυρουπόλεως. Κατόπιν ἐβάπτισα τά δύο παιδιά τῶν ἀδελφῶν μου Ἀλεξάνδρου δίνοντάς τους τά ὀνόματα Δημήτριος καί τῆς ἀδελφῆς μου Σταυρούλας μέ τό ὄνομα Ἰωάννης.. Ἐπηκολούθησε στό σπίτι μας φαγητό πρός τιμήν τριῶν γεγονότων: τῶν δύο βαπτίσεων, τῆς ἑορτῆς τοῦ πατέρα μας Δημητρίου καί ἐπί τῇ ἐμῇ ἀναχωρήσει εἰς Ἀφρικήν.
Ἐπισκέφθηκα δύο εὐσεβεῖς χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι μοῦ ὑπεσχέθησαν ὅτι ἠμποροῦσαν νά ἐνισχύσουν τό ἔργο τῆς ἱεραποστολῆς. Ἦταν ἡ κ. Ἀπολλωνία Ἀναστασιάδου καί ὁ κ. Λάμπρος Γυφτάκης. Τούς ἐπρότεινα νά χρηματοδοτήσουν τήν ἵδρυσι δύο ναῶν, πρᾶγμα τό ὁποῖο καί δέχθηκαν.
Ἀπεχαιρέτισα ὅλους τούς συγγενεῖς μου. Μέ εὐλάβεια καί τιμή κρατῶ στήν σκέψι μου τίς πατρικές συμβουλές τῶν γονέων μου πού κι αὐτοί μεγάλωσαν στά ἴδια ἱεραποστολικά ἰδεώδη καί ἡ ζωή τους εἶναι μία ἀκάματη προσφορά γιά τήν βοήθεια καί τήν ἀνάπαυσι τοῦ πλησίον τους.
Μέ τό τραῖνο ἔφυγα γιά Ἀθήνα, ἐνῶ τά ἀδέλφια μου μέ χαιρετοῦσαν ἀπό τόν σταθμό συγκινημένα. Φθάνοντας ἐκεῖ, τακτοποίησα τίς ὑποθέσεις μου μέ τήν Ἱερά Σύνοδο καί τό β΄ραδυ τῆς 27ης Ὀκτωβρίου παρηκολούθησα δύο μικρές ἀγρυπνίες μέ τόν φίλο μου, Γρηγόριο Ἀλεξόπουλο: τόν Ἑσπερινό στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο Μενάνδρου καί τόν Ὄρθρο καί τήν Θ. Λειτουργία στόν ἅγιο Ἀνδρέα στήν πλατεῖα Ἀμερικῆς.
Τήν ἑπομένη ἡμέρα ἐταξίδευσα γιά τήν Πάτρα, προκειμένου νά ἰδῶ καί ν᾿ ἀποχαιρετίσω τόν ἐκδότη τοῦ ἱεραποστολικοῦ περιοδικοῦ καί πρόεδρο τοῦ ὁμωνύμου Συλλόγου κ. Νικόλαο Σίμο καί τούς λοιπούς συνεργάτες του. Τό βράδυ τῆς 29ης τοῦ μηνός ἐτέλεσα τόν Ἁγιασμό στά νέα κτίρια τοῦ Συλλόγου τῆς Ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς καί συνωμιλήσαμε μέ τά μέλη καί ἄλλουςε χριστιανούς σκέψεις γιά τό ἔργο. Φεύγοντας μοῦ ἔδωσαν ἀρκετά δῶρα γεμᾶτα ἀπό πλούσια ἀισθήματα τῆς ἀγάπης τους.
Φθάνοντας τό βράδυ πάλι στήν Ἀθῆνα συνέφαγα μέ τόν ἀείμνηστο ἀρχιμ. π. Χαράλαμπο Βασιλόπουλο. Ὁ μέχρι τώρα Πνευματικός μου, π. Φώτιος Σταματόπολυλος, μοῦ ἔδωσε σάν δῶρο ἕνα σκουφάκι τοῦ μακαριστοῦ π. Χτυσοστόμου Παπασαραντοπούλου. Ὁ π. Μᾶρκος Μανώλης ὡμίλησε στήν αἴθουσα τοῦ Ὀρθοδόξου Τύπου, ὅπου εἶπα καί ἐγώ λίγα λόγια. Στό τέλος πολλοί χριστιανοί μέ χαιρετοῦσαν καί μί ἔδιναν ἐπίμονα χρήματα στό χέρι. Ἕνας ναυτικός πού μέ περίμενε στήν ἄκρη τοῦ διαδρόμου μοῦ ἔδωσε στό χέρι, κα΄θως μέ χαιρετοῦσε, 100 δολλάρια. Εὐλογημένο παιδί. Ὁ Θεός νά τό εὐλογῆ.
Αὔριο εἶναι ἡ τελευταία ἡμέρα μου στήν Ἑλλάδα. Ἔτρεχα ὅλη τήν ἡμέρα γιά ψώνια καί διάφορες ἐπισκέψεις σέ γνωστούς καί στήν Ἱερά Σύνοδο. Πολλοί μοῦ ἀγόρασαν δῶρα καί μοῦ ὑποσχέθηκαν ὅτι θά μέ βοηθήσουν στήν ἱεραποαστολή μέ τίς προσευχές τους καί μέ οἰκονομικές ἐνισχύσεις. Ὁ κ. Νικόλαος Σίμος ἦλθε ἀπό τήν Πάτρα, μαζί μέ ἄλλους Πατρινούς καί Ἀθηναίους νά μοῦ δώσουν στό ἀεροπλάνο τόν τελευταῖο χαιρετισμό.
Τήν 1ην Νοεμβρίου 1978 μπῆκα στό ἀεροπλάνο καί μετά ἀπό ἕξι ὧρες ταξίδι φθάσαμε στήν Κινσάσα. Ἐκεῖ μέ περίμενε ὁ ἀρχιμ. π. Διονύσιος Μπέκος. Τό βράδυ ἐμείναμε μαζί στό σπίτι τοῦ ἐφημερίου τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητος καί τήν ἑπομένη τό πρωΐ ταξίδευσα γιά τήν πόλι Κανάγκα ἀεροπορικῶς.
Ἐκεῖ μᾶς περίμεναν ἄλλοι ἐν Χριστῷ Ἀδελφοί μας: ὁ π. Χαρίτων Πνευματικάκης, πού ἐργάζεται ἀπό χρόνια στήν Κανάγκα γιά τόν εὐαγγελισμό τῶν Ἀφρικανῶν, ἡ Ἀδελφή Ὄλγα Παπασαραντοπούλου, ἀνιψιά τοῦ μακαριστοῦ π. Χρυσοστόμου Παπασαραντοπούλου καί ἄλλοι ἰθαγενεῖς Κληρικοί.
Στήν Κανάγκα, ἀφοῦ ἐνημερώθηκα ἀρκετά καί προσανατολίσθηκα γιά τίς δυνατότηες ἀναπτύξεως τοῦ ἱεραποστολικοῦ προγράμματος, μετά ἀπό ἕνα μῆνα, ταξίδευσα γιά τό Κολουέζι, μακριά 1500 χιλιόμετρα. Φθάνοντας μέ τό τραῖνο στό χωριό Τένκε, τηλεφώνησα καί ἦλθαν καί μέ παρέλαβαν ὁ π. Ἐλευθέριος Σγολόμβης καί ἡ Ἀδελφή Ἀναστασία Πέξου.
Τήν ἑπομένη ἦταν ἡξ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νικολάου καί λειτούργησα στό Λικάσι, ὅπου πολλοί Ἕλληνες καί χάρηκαν. Τήν ἑπομένη, μετά ἀπό 220 χιλιόμετρα ἔφθασα στό Κολουέζι, ὅπου συναντήθηκα μέ τά γνωστά μου ἀπό παλαιότερα πρόσωπα, τούς Κατηχητές καί τά παιδιά μας.
Ἐπιστροφή στό Κολουέζι - Δεκέμβριος 1978
Ἡ πρώτη σκέψις μου γιά τό ἔργο ἦταν νά εὕρω παιδιά γιά τήν κατάρτισι κατηχητικοῦ σχολείου, τά ὁποῖα ἀργότερα θά βοηθήσουν καί τό ἔργο τῆς ἱεραποστολῆς.
Στίς 12 Δεκεμβρίου λειτούργησα στό χωρι΄πο Τσαμπούλα. Ὁ π. Γεράσιμος μοῦ διηγήθηκε τά τοῦ πολέμου. Δίπλα ἀπό τό χωριό του ἦταν 4000 ἀντάρτες κρυμμένοι γιά 4 ἡμέρες, σέ ἀπόστασι 500 μέτρων καί δέν τούς ἀντελήφθηκε κανείς, λόγῳ τῶν παρθένων δασῶν. Σήμερα μέ ἐντολή τῶν στρατιωτῶν τοῦ Μαρόκου καί τῆς Σενεγάλης ἔκοψαν τά δένδρα γιά νά ἐλέγχουν τήν περιοχή. Μοῦ περιέγραψε τήν φυγή τῶν ἐντοπίων στρατιωτῶν μας, οἱ ὁποῖοι ἔβγαζαν τά στρατιωτικά τους ροῦχα καί φορώντας πολιτικά, ἔφευγαν γιά νά μή τούς συλλάβουν οἱ ἀντάρτες. Μοῦ εἶπε ἀκόμη γιά τήν ἄφιξι τῶν γάλλων στρατιωτῶν, πού ὀνομάζονται «Λεγεών τῶν ξένων», οἱ ὁποῖοι τόν ἔστησαν στόν τοῖχο τοῦ σπιτιοῦ του, γιά νά τόν ἐκφοβίσουν καί νά ὁμολογήση ποῦ ὑπάρχουν ἀντάρτες. Μόνο ὁ ,π. Γεράσιμος καί ὁ πρόεδρος τοῦ χωριοῦ ἔμειναν στά σπίτια τους. Ὅταν τόν ἐρώτησα γιατί δέν ἔφυγε, μοῦ εἶπε ὅτι, ἐάν ἔφευγε, δέν θά ὑπῆρχαν τώρα λαμαρίνες στήν στέγη τῆς ἐκκλησίας καί στό σπίτι του.
Τόν πρῶτο κύκλο τοῦ κατηχητικου ἀπετέλεσαν ὀκτώ παιδιά, ἐνῶ τά παιδια-βοηθοί στό ἔργο μου εἶναι τρία: ὁ Ἀνδρέας, ὁ Μωΰσῆς καί ὁ Σταῦρος Κασόγκο.
Αὐτές τίς ἡμέρες ἄρχισα τό κτίσιμο δωματίων γιά τά ἀνωτέρω παιδιά. Κάθε πρωΐ κάνουμε τόν ὄρθρο, καί μετά ἑρμηνεία στά εὐαγγελικά καθημερινά ἀναγνώσματα. Ἀρχίσαμε ἀπό τό κατά Ματθαῖον Εἀγγέλιο.
Στίς 23 τοῦ μηνός μέ ἐκάλεσαν στήν ὑποδοχή τοῦ προέδρου τοῦ κράτους κ. Μομπούτου Σεσεσέκο. Τόν καλοσώρισα στό ἀεροδρόμιο μέ ἄλλους ἐπισήμους καί κληρικούς ἄλλων θρησκειῶν καί τοῦ εἶπα ὅτι «ἡ παρουσία σου ἐδῶ σ᾿ αὐτήν τήν ἐπικίνδυνη περιοχή τοῦ πολέμου, ἐνθαρρύνει ὅλους μας». Ἐχάρη καί μ᾿ εὐχαρίστησε. Τό βράδυ μέ ἐκάλεσε σέ κοινό συμπόσιο μέ ἄλλους 30 ἀνωτέρους κρατικούς ὑπαλλήλους.
Τήν ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων, μετά τήν Θ. Λειτουργία παρέθεσα γεῦμα σέ 30 ἰθαγενεῖς, συνεργάτες καί μαθητές τοῦ γυμνασίου καί τό βράδυ ἔδειξα σλάϊτς σ᾿ ὅλο τόν κόσμο.
Καθημερινά σχεδόν τελῶ τήν Θεία Λειτουργία, ἐνῶ κάθε Κυριακή γίνεται στόν Ἅγιο Νεκτάριο, τῆς συνοικίας Μανίκα Κολουέζι γιά νά ἐνισχυθοῦν κι ἐκεῖ οἱ Χριστιανοί.
Τό ἱεραποστολικό ἔργο κατά τό ἔτος 1979
Ἀσχολοῦμαι σχεδόν κάθε ἡμέρα μέ τήν κατήχησι τῶν νέων, ἀλλά καί τῶν ἡλικιωμένων καθ᾿ ὁμάδας, διδάσκοντας αὐτούς θέματα ἀπό τήν Παλαιά καί τήν Καινή Διαθήκη, τούς Βίους τῶν Ἁγίων καί θέματα γιά τήν λατρεία τῆς Ἐκκλησίας μας. Μέ προβληματίζει ἡ ζωή τῶν νέων, διότι σχεδόν ὅλοι τους ρέπουν στήν σαρκολατρεία καί ἡ συμπεριφορά τους ἐνίοτε εἶναι προβληματική. Πολλοί εἶναι τυχοδιῶκται καί τούς διώχνω πάλι γιά τά σπίτια τους.
Ἄρχισα νά μαζεύω μελίσσια ἀπό τά δένδρα τοῦ δάσους καί τά βάζω σέ κυψέλες γιά τήν ἐκ τῶν χεριῶν μας συντήρησι.
Τήν ἡμέρα τῶν Θεοφανείων ἐτέλεσα Ἁγιασμό στό Βαπτιστήριο. Ἔκαμα Τρισάγιο στό νεκροταφεῖπ, ὅπου εἶναι θαμμένοι ἐκεῖ 20 ἕλληνες καί μετά στά μνήματα τῶν ἑπτά φονευθέντων κατά τόν πρόσφατο πόλεμο.
Μέ τά παιδιά φτιαξαμε τά κρεββάτια τους μέ σανίδια καί πέτρινα ντουβαράκια. Ἐκτίσαμε στίς 16 Ἰανουαρίου τόν μανδρότοιχο τῆς Βάσεώς μας μέ τσιμεντολίθους. Τά παιδιά μετά ἔσκαψαν τούς κήπους πού ἦταν γεμᾶτοι ἀπό φίδια.
Στίς 22 τοῦ ἰδίου μηνός ἐκήδευσα τόν πρόεδρο τοῦ χωριοῦ Τσαμπούλα. Ὁ μακαρίτης κ. Ραφαήλ ἀγάπησε πολύ τήν Ὀρθοδοξία καί ἐδούλευσε γι᾿αὐτήν, παρότι ἦταν ἀνάπηρος καί ἀπό τά δυό του πόδια. Βοηθοῦσε σχεδόν σερνόμενος στίς ἐλαφρές δουλειές κατά τήν ἵδρυσι τῆς ἐκκλησίας καί ἔδωσε 100 στρέμματα γῆς γιά νά φτιάξουμε κτῆμα γιά καλλιέργειες τῆς ἱεραποστολῆς μας. Τίς τελευταῖες ἡμέρες ἐξωμολογήθηκε, κοινώνησε καί ἀπῆλθε πρός Κύριον. Τόν μεταφέραμε μέ τό φορτηγό μας στό κοιμητήριο. Ἐκεῖς ἐσκάψαμε ἕνα τάφο 70 πόντων, γιατί σέ περισσότερο βάθος ἔβγαινε νερό. Ἐδιάβασα Τρισάγια καί γιά ἄλλους νεκρούς πού τούς ἔθαψαν, χωρίς κηδεία, λόγῳ ἐλλέιψεως ἱερέως. Τότε μοῦ ἔφεραν ἕνα πίσω τό ἄλλο καί δύο μικρά παιδιά, τά ὁποῖα καί ἐδιάβασα. Ἡ θνησιμότης τῶν παιδιῶν στόν τόπο αὐτόν εἶναι πολύ μεγάλη. Τό ζήτημα τῆς διαδοχῆς τοῦ ἀρχηγοῦ δημιουργεῖ παντοῦ προβλήματα. Διότι, ἐάν ὁ γυιός του εἶναι καλός, τό χωριό παραμένει κοντά του, ἐνῶ, ἐάν δέν εἶναι, διαλύεται καί μεταφέρεται σέ ἄλλο τόπο. Γι᾿ αὐτό τό νά κτίζη κανείς ἐκκλησίες στά χωριά εἶναι λίγο ἐπισφαλές. Ὑπάρχουν περιπτώσεις νά μένουν μόνο οἱ ἐκκλησίες τῶν διαφόρων ὁμολογιῶν καί οἱ ἄνθρωποι νά πηγαίνουν ἀλλοῦ καίγοντες τίς καλύβες τους.
Στίς 27 Φεβρουαρίου ἐπισκέφθηκα μέ τούς καθηγητάς τοῦ γυμνασίου τόν ζωολογικό κῆπο. Μέ πόνο εἶδα, ὅσα ζῶα ἀπέμειναν, νά ἀργοπεθαίνουν ἀπό τήν ἔλλειψι νεροῦ. Φοβερό τό θέαμα. Μέ ἐντυπωσίασε ἡ ἐξυπνάδα ἑνός γορίλα πού μοῦ ζητοῦσε νερό καθώς καί ἡ σβελτάδα καί δύναμις τοῦ κροκοδείλου.
Τήν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, στίς 11 Μαρτίου, μετά τήν Θεία Λειτουργία, ἐτελέσαμε λιτανεία μέ τίς εἰκόνες στά χέρια τους οἱ χρισατιανοί μας περιφερομενοι γύρω ἀπό τόν ναό, πρᾶγμα τό ὁποῖον ἔγινε γιά πρώτη φορά. Διότι τίς ἄλλες χρονιές ἔκαμαν οἱ ἐφημεριοι ἱεραπόστολοι τήν λιτανεία ἐντός καί πέριξ τοῦ ναοῦ καί ὄχι ἐκτός αὐτοῦ. Αὐτό τό τυπικό πολύ ἐνθουσίασε τούς χριστιανούς μας.
Γιά 45 ἡμέρες ἀντικατέστησα τόν ἀρχιμ. ἱεραπόστολο π. Διονύσιο Μπέκο, ὁ ὁποῖος μετέβη στήν Ἑλλάδα. Ἔτσι ἐγώ βρέθηκα στήν Κινσάσα. Ἐκεῖ κάποιο βράδυ παρουσίασα στήν αἴθουσα τῆς Κοινότητος τῶν Ἑλλήνων σλάϊτς ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος. Τό ἴδιο ἐπαναλήφθηκε μέ πουσιώτερες συλλογές στήν Ἑλληνική Πρεσβεία, μέ τήν παρουσία τοῦ Πρέσβεως κ. Κοραντῆ, τῆς συζὐγου του καί μερικῶν ὑπαλλήλών του. Μετά τό δεῖπνο ἐπηκολούθησε συζήτησις περί μοναχισμοῦ καί Ἁγίου Ὄρους. Ὅλοι χάρηκαν καί εὐχαριστήθηκαν.
Ὁ π. Διονύσιος ἐπέστρεψε στήν Κινσάσα στίς 13 Μαρτίου καί ἐγώ μετά ἀπό τρεῖς περίπου ἑβδομάδες, ἐπέστρεψα στό Κολουέζι, πού ἀπέχει 2.500 χιλιόμετρα. Εὑρῆκα τό ποίμνιο ἀναστατωμένο. Ἀλλά μέ τήν Χάρι τοῦ Θεοῦ ἀποκαταστάθηκε ἡ ἑνότης καί ἡ εἰρήνη ἀνάμεσα στούς χριστιανούς μας.
Ἀρχές Ἀπριλίου μπῆκαν τήν νύκτα κλεπτες στήν Βάσι μας γιά κλοπές. Ἐγώ ἀπουσίαζα στήν Κινσάσα, ἀλλά εἶχα ἀφήσει γιά φύλακα τόν νεαρό Σταῦρο Κασόγκο. Αὐτός παραμόνευσε τήν νύκτα καί τούτς συνέλαβε τήν ὥρα πού ἔκοβαν τά σύρματα καί προσπαθοπυσαν νά βγάλουν τίς σιδεριές πίσω ἀπό τά παράθυρα. Ἐπηκολούθησε πάλη καί τελικά τό ἔβαλαν στά πόδια, ἀφήνοντα πίσω λοστούς, σίδερα καί ἄλλα ἐργαλεῖα.
Τήν ἑπομένη ἡμέρα, 2 τοῦ μηνός Ἀπριλίου, πηγαίνοντας γιά τό Ἡσυχαστήριο τοῦ Καζέμπε, μᾶς ἐμπόδιζαν νά πᾶμε μία ὁμάδα μεθυσμένων εἰδωλολατρῶν. Παρότι εἶχα μαζί μου 15 ἄτομα προσωπική φρουρά καί ἄμυνα, δέν ἐπέτρεψα ν΄'α ξυλοκοπηθοῦν καί γυρίσαμε πίσω. Οἱ ἴδιοι τήν νύκτα μᾶς ἔσπασαν τήν ἐξώπορτα τοῦ Ἡσυχαστηρίου. Ἕνας φύλακάς μας, ὁ Ἀντώνιος συνέλαβε τούς ἀρχηγούς τῆς σπείρας στό κρατητήριο γιά μερικές ἡμέρες.
Χαιρετισμούς καί Προηγιασμένες ἐπιτελῶ ἐκ περιτροπῆς στά διάφορα χωριά τῆς περιφερείας μου βοηθούμενος ἀπό τά παιδιά τοῦ Κλίμακιου μας.
Τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα, κάθε βράδυ ἐκάναμε τίς Ἀκολουθίες τοῦ Νυμφίου καί τῶν Παθῶν τοῦ Κυρίου μας μαζί μέ ὅλους σχεδόν τούς Χριστιανούς μας. Στήν Ἀνάστασι τοῦ Χριστοῦ τούς μοιράσαμε κόκκινα αὐγά εὐχόμενοι μέ τόν ἀναστάσιμο χαιρετισμό: Κρίστου ἀλιφουφούκα - Κουέλι ἀλιφουφούκα. Λόγῳ τῶν συνεχῶν ἐπιθέσεων τῶν κλεπτῶν, μεταφέραμε τούς χριστιανούς στίς καλύβες τους μέ τά φορτηγά μας.
Ἕνας νέος,΄μετά ἀπό φιλοξενία στό Κλιμάκιό μας μιᾶς ἑβδομάδος, ἀνεχώρησε κλέβοντας καί τήν φόρμα τῆς ἐργασίας του. Γιά μερικούς ἰθαγενεῖς ἡ κλοπή θεωρεῖται ἀρετή. Ὁ ἴδιος ἀπέφευγε τήν ἐργασία, διότι ἔλεγε ὅτι, ἐάν ἐργασθῆ θά παραμείνη κοντός. Εἶναι μία πρόληψις ἀπό τίς πολλές τῆς φυλῆς του.
Στίς 8 Μαΐου φόβος καί τρόμος κατέλαβε τά γυναικόπαιδα, διότι ἀκούσθηκε ἄγριο ντουφεκίδι. Ὁ κόσμος ἐξαφανίσθηκε ἀπό τούς δρόμους τοῦ Κολουέζι καί τά παιδιά σάν τρελλά ἔτρεχαν νά κρυφθοῦν μέσα στά σπίτια τους. Κατά τήν ὁρμητική ἔξοδο ἀπό τό σχολεῖο τους τά παιδιά τσαλαπάτησαν ἄλλα τέσσερα. Συναντήθηκα μέ τόν νομάρχη τῆς περιοχῆς καί ἐρώτησα νά μάθω τί συμβαίνει καί μοῦ εἶπε ὅτι δραπέτευσαν μερικοί φυλακισμένοι καί ἔδωσε ἐντολή νά πυλοβολήσουν οἱ ἀστυνομικοί. Δέν ἦταν ἄραγε τίποτε τό σοβαρό.
Μετά ἀπό δύο ἡμέρες ἐπήγαμε μέ τά παιδιά στόνεκροταφεῖο, ὅπου εἶναι θαμμένοι καί ἀρκετοί Ἕλληνες. Εὐτρεπίσαμε τούς τάφους τους βάζοντας γύρω-γύρω χαλίκια καί ὡραίους σταυρούς. Τούς ἐδιάβασα Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεώς τους καί ἐπιστρέψαμε.
Στίς 18 τοῦ ἰδίου μηνός, μετά ἀπό κατήχησι ἀρκετῶν μηνῶν, ξεχώρισα μερικούς νέους ἀπό τό Κολουέζι γιά τό βάπτισμα. Τό ἀπόγευμα ἑτοιμασθήκαμε γιά ταξίδι στό χωριό Καμπούντζι. Περάσαμε τίς ὁμάδες στρατιωτῶν, ζαϊρινῶν καί σενεγαλέζων, οἱ ὁποῖοι περίμεναν ἐκεῖνες τίς ἡμέρες ἐπίθεσι τῶν ἀνταρτῶν, καί φθάσαμε στόν προορισμό μας. Τακτοποιηθήκαμε ἄλλοι σέ ἀντίσκηνα καί ἄλλοι σέ χορτοκαλύβες τῶν ὀθαγενῶν καί, ἀφοῦ μαζεύσαμε τό χωριό, τούς παρουσιάσαμε σλάϊτς. Κατόπιν τούς ἀναπτύξαμε ἀλήθειες τῆς Πίστεώς μας μέ ἱκανοποιητικά ἀποτελέσματα. Εἶδα ὅτι ὁ τρόπος κατηχήσεως μέ σλάϊτς εἶναι καταπληκτικός. Οἱ ἄνθρωποι ἐνθουσιάζονται καί μέ εὐκολία ἀκούουν τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ μας. Ἐπίσης τήν προβολή παρηκολούθησαν καί ἡ φρουρά τῶν στρατιωτῶν, πού εὑρισκόταν τότε στό χωριό.
Τήν ἄλλη ἡμέρα στήν ἐκκλησία τους πού εἶναι ἀκόμη χορτοκαλύβα, ἐτελέσαμε συλλείτουργο μέ τόν π. Γεράσιμο. Εἴχαμε φέρει μαζί μας τά ἱερά ἀντικείμενα καί ἦλθαν ἀρκετοί χριστιανοί. Μετά ἔδωσα ἐντολή νά γίνουν ἑτοιμασίες στό ποτάμι γιά ὁμαδικές βαπτίσεις.
Στός 22 τοῦ μηνός, ἡμέρα Τρίτη, ξεκίνησε ἡ πομπή γιά τό ποτάμι. Διασχίσαμε γιά 15 λεπτά τά πανύψηά χόρτα μέσα στό δάσος καί ἤλθαμε στόν τόπο τῶν βαπτίσεων. Οἱ ὑποψήφιοι νεοφώτιστοι μέ τούς λευκούς χιτῶνες καί μέ τήν σειρά, πρῶτα οἱ μικροί,μετά οἱ μεγαλύτεροι, ἔλαβαν τό λουτρό τῆς ψυχικῆς τους ἀναγεννήσεως στό Ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ἐτελειώθησαν μέ τήν σφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Κατόπον ἐφόρεσαν τόν σταυρό τους. Τήν ἡμέρα αὐτή ἐβαπτίσθησαν 34 συνολικά ψυχές καί προσετέθησαν στό ποίμνιο τοῦ Χριστοῦ. Πρῶτος βαπτίσθηκε ὁ Ἀνδρέας, ἔχοντας στήν ἀγκαλιά του τόν γυιό του Πετρο. Τό ἀπόγευμα τελέσαμε καί δύο γάμους. Μέχρι ἀργά τό βράδυ ὅλο τό χωριό ἐχόρευαν καί τραγουδοῦσαν γύρω ἀπό τούς νεονύμφους.
Τήν ἄλλη ἡμέρα ἐκάναμε τήν Θεία Λειτουργία, ὅπου καί κοινώνησαν τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων ὅλοι οἱ νεοφώτιστοι καί οἱ παλαιοί χριστιανοί. Μετά τελέσαμε Ἁγιασμό καί ἔδωσα ἐντολή εἰς τόν π. Γεράσιμο νά ραντίση τίς μισές καλύβες, ἀκόμη καί τῶν εἰδωλολατρῶν. Τόιτε ξέσπασε σάν καταιγίδα ἡ ὀργή μερικῶν ἀπ᾿ αὐτούς τούς ἀπίστους, διότι τά δαιμόνια ἀντιδροῦσαν καί ἐκαίγοντο ἀπό τόν Ἁγιασμό. Ὁ π. Γεράσιμος φοβήθηκε καί σταμάτησε τό ράντισμα τῶν καλυβῶν τους. Συνέχισα ὅμως μέ περισσότερο ζῆλο ἐγώ γιά νά φύγη κανένα πονηρό δαιμόνιο ἀπ᾿ αὐτότ τό χωριό.
Τό μεσημέρι ξεκινοῦμε πορεία, ἄλλες δύο ὧρες, μέσα στήν ζούγκλα γιά νά φθάσουμε σ᾿ ἕνα μεγάλο χωριό, τό Μούσιμα, ὅπου ἔμενε ὁ σουλτᾶνος (δήμαρχος) τῆς περιοχῆς. Ἐστήσαμε τίς σκηνές μας γιά νά διανυκτερεύσουμε, ἐνῶ στούς ἰθαγενεῖς βοηθούς μας παρεχώρησε ὁ πρόεδρος τοῦ χωριοῦ καλύβες γιά νά κοιμηθοῦν. Τό βράδυ ἐδείξαμε σλάϊτς σέ πολλούς θεατές.
Τήν ἑπομένη, στίς 24 τοῦ μηνός ἔγιναν οἱ ἴδιες ἑτοιμασίες καί γράφθηκαν τά ὀνόματα τῶν ὑποψηφίων γιά τήν βάπτισι. Ἐπήγαμε στόν γειτονικό ποταμό καί ἐβαπτίσαμε 56 ἄτομα. Κατόπιν ἔγιναν καί 4 γάμοι μέ τίς ἀνάλογες ἐκδηλώσεις χαρᾶς καί διασκεδάσεως τῶν ἰθαγενῶν.
Λόγῳ τῆς ὑπερεντατικῆς ἐργασίας μου μέ ποικίλα ἱεραποστολικά προβλήματα, γιά ἕνα μεγάλο χρονικό διάστημα, περίπου 4 ἐτῶν, δέν εἶχα χρόνο καί δυνάμεις νά μαγνητοφωνῶ τά σπουδαιότερα γεγονότα τῆς κάθε ἡμέρας, ὅπως ἔκανα σποραδικά μέχρι τώρα. Ἔτσι τώρα θά σημειώσουμε γεγονότα τοῦ ἔργου μας, ἐννοῶ τά βασικώτερα, ἀπό τόν Ἰανουάριο τοῦ 1883.
Τό ἱεραποστολικό μας Κλιμάκιο, ἀνάμεσα σέ πολλά παιδιά, ἐξέλεξε περίπου 50, στά ὁποῖα παρέχει διατροφή, στέγασι καί ρουχισμό δωρεάν. Δηλαδή λειτουργεῖ οἰκοτροφεῖο μέ πλήρη σεβασμό στούς κανόνες διαβιώσεως τῶν οἰκοτρόφων μαθητῶν. Τά παιδιά σπουδάζουν στά κρατικά σχολεῖα, ἀλλά διαβάζουν καί κοιμοῦνται στά κτίρια τοῦ οἰκοτροφέιου μας. Ἀπ᾿ αὐτά τά παιδιά ἐδιαλέξαμε, ὅσα ἔχουν καλλίτερες φωνές, καί καταρτίσαμε μία παιδική χορωδία γιά τίς θρησκευτικές μας ἑορτές καί ἐθνικές ἐκδηλώσεις τοῦ τόπου μας.
Ἀρκετές ὧρες θυσιάζω γιά τήν μόρφωσι καί πνευματική πρόοδό τους, χωρίς καί νά βλέπω μέ πολλές ἐλπίδες τίς προσπάθειές μου. Καί ἐξηγοῦμαι γιατί. Ἐδῶ οἱ ἄνθρωποι εἶναι βυθισμένοι στά πάθη τῆς σαρκός, τῆς μέθης, τῆς παντοειδοῦς ἁμαρτίας, λόγῳ τῆς εἰδωλολατρικῆς τους θρησκείας. Ἐάν ἔκανα τίς προσπάθειες πού κάνω ἐδῶ σέ ἀνθρώπους τῆς Ἑλλάδος ἤ τῆς Εὐρώπης γενικώτερα, οἱ ἄνθρωποι θά προώδευαν χωρίς πολλές δυσκολίες. Τά πάθη αὐτά καλλιεργοῦν ἀπό τήν μικρή τους ἡλικία καί εἶναι τόσο ριζωμένα, ὥστε ἀναρωτιέμαι, θά κάνουμε τίποτε μ᾿ αὐτούς τούς ἀνθρώπους, πού ἡ ζωή τους δέν εἶναι ἁπλῶς ἕνα ἄγονο καί ἄνυδρο χωράφι, ἀλλά ἕνας ἀπέραντος βάλτος; Ἐκτός ἀπό τό πρόβλημα αὐτό, τό μεγαλύτερο ἐμπόδιο γιά τόν ἐκκεντρισμό τους στήν καλιέλαιο Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ μαγεία.
Ἀπό τά πρῶτα θρησκευτικά κείμενα πού ἐπιβάλλω νά μαθαίνουν τά παιδιά ἀπό στήθους εἶναι τό Σύμβολο τῆς Πίστεως, τήν Κυριακή Προσευχή, Ἀπολυτίκια Ἁγίων καί ἑορτῶν Χριστοῦ καί Παναγίας, τόν 50 Ψαλμό καί ἄλλα. Δυσκολεύουνται ἀρκετά, ἀλλά τελικά τά μαθαίνουν.
Στήν ἐπιλογή τῶν ὑποψηφίων γιά τό βάπτισμα δίνω μεγάλη προσοχή. Ὅσοι ἔχουν πόθο νά βαπτισθοῦν, τούς ὑποχρεώνω νά φέρουν πρῶτα ὅλα τά μαγικά τους ἀντικείμενα, διότι ὅλοι σχεδόν ἔχουν ἀσχοληθῆ μέ τήν μαγεία. Αὐτή ἦταν καί εἶναι γιά πολλούς ὁ θεός τους καί ἡ ἀνωτέρα δύναμις, πού ἄλλους ἐξυψώνει καί ἄλλους καταστρέφει. Πολλοί ἀπ᾿ αὐτούς, πρίν ἔλθουν στήν ἐξομολόγησι, τά φέρνουν μόνοι τους, διότι ἔχουν κυριολεκτικά καταστραφεῖ ἀπ᾿ αὐτά τά μαγικά.
Πρό καιροῦ μοῦ ἔφερε κάποιος ἕνα κέρατο μέσα σ᾿ ἕνα μπουκάλι μαζί μέσα μέ ἄλλα διαβολικά πράγματα, σπόρους κλπ. Αὐτός ἦταν ἀξιωματικός τοῦ στρατοῦ καί τοῦ τά ἔδωσαν οἱ μάγοι ἀπό τήν μικρή του ἡλικία γιά νά τόν φυλάγουν ἀπό τίς σφαῖρες κατά τούς πολέμους καί νά μή τόν πιάνουν τά μάγια ἄλλων μάγων. Τόν ἐρώτησα:
-Πές σέ παρακαλῶ: τώρα ἡ πίστις σου εἶναι σ᾿ αὐτά ἤ στόν Χριστό;
-Σοῦ τά παραδίδω, μοῦ εἶπε, μέ τήν ψυχή μου καί πιστεύω ὅτι ἀπ᾿ εδῶ καί πέρα θά μέ φυλάγη ὁ Χριστός ἀπ᾿ αὐτά, πού πιστεύω ὅτι εἶναι δαιμονικά.
Μέχρι τώρα (1983) ἔχω μαζέψει ἕνα μεγάλο δοχεῖο ἀπό τέτοια μαγικά ἀντικείμενα καί τά κρατῶ γιά νά γράψουμε κάποια ἐργασία στό μέλλον ἐκτενέστερη γιά τήν δρᾶσι τῆς μαγείας στήν Ἀφρική. Πολλά ἀπ᾿ ἀυτά τά ἔχω ρίξει στό πῦρ.
Τό γεωργοκτηνοτροφικό ἔργο τῆς Ἱεραποστολῆς μας
Οἱ ἐμπειρίες μου ἀπό τήν πρώτη περίοδο τῆς ἐργασίας μου στό Κογκό, ὅπου ἐργάσθηκα γιά τήν ἀνοικοδόμησι ἐκκλησιῶν καί τό γεγονός ὅτι οἱ προκάτοχοί μου ἱεραπόστολοι ἔφθασαν στό σημεῖο νά στερηθοῦν καί τοῦ ἐπιουσία ἄρτου, λόγῳ καθυστερήσεως ἀνεφοδιασμῶν ἀπό Ἑλλάδα, μέ ὡδήγησαν στήν ἀπόφασι, παράλληλα μέ τό ἔργο εὐαγγελισμοῦ τῶν ψυχῶν, ν᾿ ἀσχοληθῶ καί μέ τήν καλλιέργεια τῆς γῆς καί τήν διατροφή ζώων, κατά τό λόγιον τοῦ Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου, πού γράφει: «Καί κοπιῶμεν ἐργαζόμενοι ταῖς ἰδίαις χερσί»(Α΄Κορ.4,12).
Μ᾿ ἕνα τέτοιο πρόγραμμα σκέφθηκα ὅτι θά ἔχουμε μία σωρεία ἐυεργετικῶν γιά ἐμᾶς καί τούς ἄλλους ἀγαθῶν. Θά ἀπασχοληθῆ ἐργατικό προσωπικό ἰθαγενῶν, οἱ ὁποῖοι θ᾿ ἀπαλλαγοῦν ἀπό τόν λήθαργο καί τήν ὀκνηρία καί θά παύσουν νά πεινοῦν οἱ οἰκογένειές τους. Ἡ ἐργασία καθ᾿ ἑαυτό ὠφελεῖ τόν ἄνθρωπο ψυχικά καί σωματικά. Γιά τά μέλη τῆς ἱεραποστολῆς καί τοῦ οἰκοτροφείου θά ὑπάρχη ἡ αὐτάρκεια γιά συντήρησί μας. Θά δημιουργηθοῦν προϋποθέσεις γιά τήν ἐξάσκησι τοῦ φιλανθρωπικοῦ ἔργου καί τελευταῖα θά ἀποτελῆ μία γενικώτερη συνδρομή στήν ἀνάπτυξι τοῦ κοινωνικο-οἰκονομικοῦ προγράμματος τῆς Χώρας.
Ἡ ἔναρξις γιά τήν πραγματοποίησι αὐτοῦ τποῦ προγράμματος ἔγινε μέ τήν βοήθεια ἕξι νέων πού μ᾿ ἐπαλισίωσαν καί ἀγωνίσθηκαν μαζί μου σ᾿ αὐτό τόν σκοπό. Ἄξιο σημειώσεως εἶναι ὅτι, παρότι προήρχοντο ἀπό χωριά μέ μία ἐλέυθερη ζωή, κατώρθωσαν νά προσαρμοσθοῦν στό κλειστό περιβάλλον τοῦ κοινοβίου καί ἀνάλογα μέ τά τάλαντα καί τίς γνώσεις τους νά ἐπιδοθοῦν στό ἔργο. Ἕναν ἀπ᾿ αὐτούς τόν Μωϋσῆ, τόν ἔστειλα γιά τέσσερα χρόνια στήν Μονή τῆς Μετανοίας μας, στό Ἅγιον Ὄρος, ὅπου, ἐκτός ἀπό τήν ἐξοικείωσί του στίς Ἀκολουτθίες καί τήν μοιναχική τάξι, ἔμαθε καί ἄλλα πράγματα, ὅπως τήν ἑλληνική γλῶσσα, τήν βυζαντινή μουσική, τήν ἁγιογραφία, τό τυπικό τῆς ἐκκλησίας κ.λπ. Σήμερα ἐργάζεται μαζί μας μέ προθυμία καί ὀρθόδοξο ἦθος διδάσκοντας τά παιδιά μας βυζ. μουσική καί ἁγιογραφία.
Ἡ ἐφαρμογή τοῦ προγράμματός μου ξεκίνησε ἀπό τήν πρωτοβουλία τοῦ Ὀργανισμοῦ Ἡνωμένων Ἐθνῶν γιά τήν βοήθεια καί προστασία τῶν προσφύγων ἐκ τοῦ πολέμου. Τότε ἐπῆρα κι ἐγώ σπόρους καί γεωργικά ἐργαλεῖα καί ἐκάναμε τόν πρῶτο μας κῆπο, κοντά στήν ἐκκλησία τοῦ ἁγίου Γερασίμου, τοῦ χωριοῦ Τσαμπούλα. Στήν συνέχεια Φίλοι μας Ἕλληνες, μετανάστες ἐδῶ, μᾶς ἔδωσαν ἀπό μερικά κατοικίδια ζῶα, τά ὁποῖα καί γρήγορα τά πολλαπλασιάσαμε. Δύο ἄλλοι πατρτιῶτες μας, ὁ κ. Μιχαήλ Ψάθας καί ὁ κ. Γεώργιος Χατζηχαραλάμπους μᾶς ἐχάρισαν μία ἐδαφική ἔκτασι μέ λίγες ἐγκαταστάσεις καί μέ τήν οἰκονομική ἐνίσχυσι τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας, ἐφθάσαμε στήν σημερινή κατάστασι. Ἰδιαίτερα ἐδῶ πρέπει νά μνημονεύσω τήν πατρική ἀγάπη καί βοήθεια τοῦ κατά σάρκα πατέρα μου, Δημητρίου Ἀσλανίδου, ὁ ὁποῖος ἦλθε ἐδῶ τρεῖς φορές μέχρι τώρα καί μᾶς βοήθησε στό ἀγρόκτημα. Ἐνῶ στόν ἄμεσο συνεργάτη μου, μοναχό π. Κύριλλο, χρωστάω πολλά καί εὔχομαι θερμά ὁ Θεός νά τόν χαριτώνη καί νά τόν ἐνισχύη στόν ἀγῶνα πού σχεδόν μαζί ἔχουμε ἐπωμισθῆ τώρα.
Στήν προσπάθειά μας αὐτή γιά τήν ὁποία κοπιάσαμε μέχδρι σωματικῆς ὑπερκοπώσεως καί ἀσθενείας, πολλές φορές ἦλθε ὁ φθονερόα διάβολος νά μᾶς πολεμήση. Ἔτσι, στίς ἀρχές οἱ κλέπτες μᾶς ἔπαιρναν τά ζῶα καί τά ἐργαλεῖα. Κάποιος ἱερεύς τοῦ Κλιμακίου μας, μοῦ εἶπε: «Κλεῖσε τήν φάρμα καί σταματῶ τήν πολεμική». Στό ἐρώτημά μου γιατί, ἐφ᾿ ὅσον βοηθεῖ ἡ προσπάθεια αὐτή τό ἔργο μας καί τούς ἰθαγεμνεῖς 100%, ἐκεῖνος δέν ἤξερε τί ν᾿ ἀπαντήση. Ὁ πόλεμος ἀπό τήν Ἑλλάδα ἦταν καί εἶναι ἀκόμη σφοδρότερος. Ὁ Κύριος ὅμως, βλέποντας τήν ἁγνότητα τῶν προθέσεών μας, χωρίς ἐμεῖς νά διαμαρτυρηθοῦμε, μᾶς εὐλόγησε μέ τό παραπάνω.
Ὁ ἀγαπητός μας φίλος καί συνεργάτης κ. Μιχαήλ Χατζηϊωάννου μᾶς ἀγόρασε ἕνα τρακτέρ, σπαρτικά μηχανήματα καί ἄλλα. Ἡ ἑταιρεία ΣΠΕΚΑ μᾶς προσέφερε ἄλλο τρακτέρ καί ἄλλα γεωργικά ἐργαλεῖα. Ἡ κ. Σουρέλη μέ φίλες της ἔβαλαν τά ἔξοδα τῆς μεταφορᾶς τους στήν Κινσάσα, περίπου 500.000 δραχμές. Ὁ πρόεδρος τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητος στήν Κινσάσα μᾶς ἔδωσε μία πλατφόρμα καί ἄλλα ὑλικά. Ἔτσι, οἱ ἐργασίες μας ἐκσυγχρονίσθηκαν καί μηχανοποιήθηκαν. Ἐπίσης ὁ νῦν ὑπουργός Ἐσωτερικῶν τῆς κυβερνήσεως τοῦ Ζαΐρ (Κογκό τώρα) κ. Μπουλανιάτη μᾶς ἐχάρισε νέες μεγάλες ἐκτάσεις μέ τίτλους, τίς ὁποῖες ἀρχίσαμε νά ἀξιοποιοῦμε.
Ἀπό τά ὑπάρχοντα σήμερα ζῶα, τά ὁποῖα διατρέφουμε στό ζωοτροφεῖο μας γιά τίς ἰδικές μας ἀνάγκες καί γιά φιλάνθρωπικούς σκοπούς εἶναι τά ἑξῆς: 500 χοίροι, 400 κουνέλια, περίπου 3000 κότες, 80 γιδοπρόβατα, 4 βόδια (προσεχῶς θά τά ἐπαυξήσουμε) καί διάφορα ἄλλα πουλερικά καί ἤμερα ζῶα. Ἀπό ἐδαφικές ἐκτάσεις ἔχουμε 6000 στρέμματα κατάλληλα γιά γεωργικές καλλιέργειες. Γιά τήν Ὥρα καλλιερεγοῦμε μόλις 40 στρέμματα.
Τό φιλανθρωπικό μας ἔργο ἀπευθύνεται κυρίως στούς λεπρούς, στά νοσοκομεῖα, στίς φυλακές κλπ.
Πρό καιροῦ ἐκάναμε μία ἐπίσκεψι στό λεπροκομεῖο. Ἀπέχει ἀπότ ό Κολουέζι 60 χιλιόμετρα, μέσα στό δάσος. Εἶναι οἱ λεπροί μέ τίς οἰκογένειές τους, ἕνα ὁλόκληρο χωριό. Μ¨ολις μᾶς εἶδαν ἐχάρησαν πολύ κι ἔσπασε λίγο ἡ μονοτονία τους. Ἐντός τοῦ Φεβρουαρίου 1983 ἀπέθαναν ἀπό τήν πεῖνα ἑπτά λεπροί. Ἄλλοι εἶναι μά ἕνα χέρι, ἄλλοι μέ ἕνα πόδι. Ὅσοι ἠμποροῦν ἐργάζονται σέ μικρούς κήπους γιά νά φᾶνε κανένα χορταρικό. Τούς ἐδώσαμε ἀρκετά φάρμακα, τρόφιμα, ζυμαρικά καί ενα γουρούνι μαγειρευμένο.
Τό ῎ιδιο πρόγραμμα ἐφαρμόζουμε καί γιά τούς φυλακισμένους τῶν ὁποίων τά προβλήματα εἶναι καί αὐτῶν πολλά καί πολλοί πεθαίνουν ἀπό τήν πεῖνα.
Προχθές ἦλθαν ἐδῶ δύο παιδιά ἀπό τίς φυλακές. Δέν ἠμποροῦσαν νά σταθοῦν στά πόδια τους ἀπό τήν ἀδυναμία καί ἦταν μόνο τά κόκκαλά τους ἐπάνω τους. Ἡ κατηγορία τῆς φυλακίσεώς τους ἐπί 10 μῆνες ἦταν διότι θεωρήθηκαν ἔνοχοι γιά τόν πνιγμό ἑνός ἄλλου ψαρᾶ, ὁ Ὁποῖος παραπάτησε καί ἔπεσε στό ποτάμι. Τούς κατηγόρησαν λοιπόν ὅτι αὐτοί τόν ἔριξαν στό ποτάμι.
Εἶχαν νά φάγουν 4 ἡμέρες. Τούς ἐδώσαμε φαγητό, ἐπῆραν καί γιά τόν δρόμο, καί λίγα χρήματα ὁ καθένας τους καί ξεκίνησαν γιά τό χωριό τους Φουγκουροῦμε. Τό ἴδιο συνέβη καί παλαιότερα μέ δύο ἀποφυλακισμένα παιδιά, τά ὁποῖα δέν μποροῦσαν νά σταθοῦν στά πόδια τους. Ἔμειναν στήν φυλακή ἕνα χρόνο, χωρίς καμμιά αἰτία. Μιά φορά μέ πληροφόρησε ὁ βοηθός μου, π. Κύριλλος, ὅτι στήν φυλακή τοῦ Κολουέζι ἀπέθανε ἕνας φυλακισμένος καί καί ἀκολουθοῦ καί ἄλλοι. ἈΣποφασίσαμε νά τούς στείλουμε τρόφιμα, πού ἐπήραμε δωρεάν ἀπό τά μαγαζιά τῶν Ἑλλήνων τῆς πόλεως καί ἐμεῖς τούς ἐδώσαμε ἕνα γουροῦνι πού βγῆκε 250 μερίδες.
Ὁ διευθυντής τῶν φυλακῶν εἶναι καλός ἄνθρωπος, ἀλλά οἱ Ὑπάλληλοι καταχρῶνται τά χρήματα πού προορίζονται γιά τήν σίτιτι τῶν φυλακισμένων. Ἀπό φαγητό τούς δίνουν μία φορά τήν ἡμέρα μουκάρι, δηλαδή ζυμάρι ἀπό καλαμποκάλευρο καί μία φορά τήν ἑβδομάδα ψάρι.
Κατά τήν ἐπίσκεψί μου στήν φυλακή Ντιλάλα, εἶπα στούς φύλακες νά μοῦ δέιξουν 2-3 περιπτώσεις φυλακισμένων ἀπό τίς πιό σοβαρές. Ἔβγαλαν λοιπόν δύο-τρεῖς ἀπ᾿ αὐτούς στά χέρια. Ἦταν πετσί καί κόκκαλο. Εἶπα στόν διευθυντή: «Αὔριο θά στείλω αὐτοκίνητο νά πάση αὐτούς γιά τό νοσοκομεῖο. Βέβαια καί ἐκεῖ ἡ κατάστασις, δέν εἶναι καλλίτερη, ἀλλά θά τούς παράσχουμε ἐμεῖς φάρμακα, φαγητό καί ροῦχα. Ἴσως νά τούς γλυτώσουμε». Μοῦ εἶπε: «Κάνετε, πάτερ, ὅ,τι θέλετε γι᾿ αὐτούς».
Τούς ἐπήγαμε στό νοσοκομεῖο καί, μετά ἀπό φαγητά καί βιταμίνες, συνῆλθε ὁ ἕνας καί στάθηκε στά πόδια του καί δραπέτευσε ἀπό τό νοσοκομεῖο. Εἶναι ὅμως ἀδύνατο νά φθάση στό χωριό του καί μᾶλλον στό δάσος θά μείνη. Καί ὁ ἄλλος, ἀφοῦ θά γίνη καλλίτερα, μᾶλλον θά δραπετεύση».
Μερικοί ἰθαγενεῖς, λόγῳ διαφόρων συνθηκῶν, θρησκευιτκῶν προλήψεων καί κλιματολογικῆς ἐπιδράσεως, δέν ἀγαποῦν καί τό τήν ἐργασία. Ἀρέσκονται νά εἶναι πάντοτε ξαπλωμένοι μέσα ἤ ἔξω στίς καλύβες τους, νά καπνίζουν εἰδικό ναρκωτικό χόρτο, νά μεθύσκουν καί τήν ὅλη φροντίδα τῆς οἰκογενείας τους τήν ἔχουν ἀφήσει στίς γυναῖκες τους. Αὐτές πηγαίνουν στά μακρινά τους κτήματα μέσα στά δάση μέ τούς γνωστούς κινδύνους καί σκάβουν μέ τήν τσάπα. Οἱ ἄνδρες, ὄχι βέβαια ὅλοι, φροντίζουν γιά κάποιο θήραμα ἤ ψάρι ἀπό τούς ποταμούς. Δέν τούς ἐνδιαφέρει πῶς θά ζήσουν τήν αὐριανή ἡμέρα. Μόνο τρέχουν νά λύσουν τό πρόβλημα συντηρήσεώς τους γιά τήν σημερινή ἡμέρα. Γιά τήν ἑπόμενη ἡμέρα θά φροντίσουν, ὅταν ξημερώση καί μετά.
Οἱ ἐργασίες πού γίνονται στό Κλιμάκιό μας μέ κάποιο προγραμα τισμό γιά τό μάλλον τούς διδάσκουν, μπορῶ νά εἰπῶ, καί τούς προβληματίζουν. Βλέπουν ἐμᾶς τούς Εὐρωπαίους νά σκεπτώμεθα καί γιά τό μέλλον καί ἔχουμε συνέπεια στήν δουλειά μας. Βλέποντας αὐτά μπαίνουν σιγά-σιγά στό τρόπο σκέψεών μας, σ΄το πρόγραμμά μας καί σέ μιά πειθαρχημένη ζωή. Ὅλα αὐτά γίνονται γιά νά ἐπιτευχθοῦν ἀπαιτεῖται ἐκ μέρους μας τεραστία ὑπομονή καί πνεῦμα αὐτοθυσίας.
Οἱ δραστηριότητες τοῦ Κλιμακίου μας ἀποβλέπουν καί σ΄την παροχή ἐμπράκτου ἀδελφικῆς ἀγάπης πρός τούς διαφόρους πάσχοντας ἀδελφούς μας κι αὐτό κάνει μεγάλη ἐντύπωσι στούς ἰθαγενεῖς, κυρίως στά μικρά παιδιά. Χαίρονται μαζί μας στά ἔργα τῆς ἀλληλεγγύης, διδάσκονται στην πρᾶξι πῶς ν᾿ ἀγαποῦν καί νά βοηθοῦν τόν πλησίον τους.
Ζοῦμε πάντα μέ τήν ἐλπίδα ὅτι ὁ κόπος μας, πού προσφέρεται κυρίως στά μικρά παιδιά θά ΄φερη καρπούς,μετά ἀπό 15-20 χρόνια. Ἀπ᾿ αὐτά τά παιδιά, ἐάν ζήσουν μαζίμας μέ τό πνευματικό πρόγραμμα πού ἀκολουθοῦμε, θά μπορέσουν στό μέλλον νά γίνουν ἄξιοι κληρικοί.
Κάποια φορά σέ συνεργασία μέ τόν Ὀργανισμό τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν, μᾶς ἐστάλησαν ἄφθονα τρόφιμα καί ρουχισμός. Οἱ ἰθαγενεῖς, ὅταν τό ἔμαθαν, ἔτρεξαν νά ἐπωφεληθοῦν τῆς εὐκαιρίας, λέγοντας: Κι ἐγώ εἶμαι χριστιανός κι ἐγώ χριστιανός. Τούς ἔλεγα, ὅτι ἐσᾶς δέν σᾶς εἶδα στά δύο τελευταῖα χρόνια ἐδῶ καμμία φορά. Τελικά ἐδόθησαν τά ἀναγκαῖα εἴδη ρουχισμοῦ καί τροφίμων στούς συνειδητούς χριστιανούς καί ὄχι σ᾿ αὐτούς πού χρησιμοποιοῦν ὡς δέλεαρ καί πρόφασι τήν ἰδιότητα τοῦ χριστιανοῦ γιά ν᾿ ἀποκομίσουν ὑλικά ὠφέλη. Δυστυχῶς αὐτή ἡ νοοτροπία ἔχει καλλιεργηθῆ ἐδῶ ἀπό παλαιότερα ἀπό ἄλλους φορεῖς τοῦ ἱεραποστολικοῦ πνεύματος μέ ἀποτέλεσμα νά τείνουμε νά καταλήξουμε στό συμπέρασμα ὅτι, ὅπου ὑπάρχει πολύ φαγητό ἐκεῖ θά ἔχουμε καί πολλούς χριστιανούς. Ὅταν ἀνέλαβα τήν διεύθυνσι τοῦ Κλιμακίου Κολουέζι, γιά νά δοκιμάσω τόν βαθμό τῆς χριστιανικῆς τους ζωῆς καί πνευματικότητος, ἀπηγόρευσα νά προσφέρωνται ρουχισμός καί τρόφιμα σ᾿ αὐτούς. Τό ἀποτέρλεσμα ἦταν ν᾿ ἀπομακρυνθοῦν τά 2/3 ἀπ᾿ αὐτούς. Αὐτό τό πρόγραμμα ἀκολουθῶ μέχρι τώρα, χωρίς δηλαδή νά μοιράζω ἤ νά ὑπόσχομαι ὑλικές βοήθειες.
Ἐδῶ, ἐπειδή δέν μᾶς δόθηκε ἀπό παλαιοτέρους ἐργάτας τοῦ Εὐαγγελίου, ἡ μέθοδος πῶς νά ἐπιλύουμε τά ποικίλα προβλήματά τους, ἀναγκαζόμερθα καί πειραματιζόμεθα ἀναζητοῦντες τήν πιό βιώσιμη γιά τούς ἰθαγενεῖς, προσαρμοσμένη στά διοτικά τους δεδομένα λύσι. Ἔτσι ὁ ἀναγνώστης, κατά τήν ἀνάγνωσι τοῦ Ἡμερολογίου μου, θά συναν΄τηση πολλές ἀλλαγές, κυρίως στήν διαπαιδαγώγησι τῶν παιδιῶν. Εἴμεθα στό στάδιο ἀποκομίσεως ἐμπειριῶν καί ἀφοῦ πάθουμε πολλά, θά μπορέσουμε στό μέλλον νά εἰποῦμε δύο λόγια καί στούς νεωτέρους μας, ἰδιαίτερα στούς ἱεραποστόλους, ποιά ἦταν ἤ εἶναι τά προβλήματα τῶν ἰθαγενῶν τῆς Ἀφρικῆς καί πῶς εἶναι δυνατόν νά ἐπιλυθοῦν.
Ἔτσι στήν ἀρχή συγκέντρωσα μαζί μου ἀρκετούς νέους , τούς ὁποίους ἔφερα ἀπό τά χωριά τους. Ἔζησαν λίγους μῆνες μαζί μου καί δέν μπόρεσαν δυστυχῶς νά βελτιωθοῦν ὡς πρός τίς παλαιές τους συνήθειες. Κα΄τοπιν ἐποῆρα μαθητές γυμνασίου μέ τό ἴδιο σκεπτικό. Τό ἀποτ΄ρελεσμα ἦταν τό ἴδιο καί ἔτσι κατέληξα στό σημερινό μου πρόγραμμα, δηλαδή νά παίρνω παιδιά ἡλικίας 6-10 ἐτῶν. Μόνο μ᾿ αὐτά ὑπάροχυν οἱ περισσότερες ἐλπίδες γιά πνευματικό καταρτισμό καί ἀνάδειξι ἀξίων ἐργατῶν τοῦ Εὐαγγελίου.
Κάθε χρόνο γίνονται πάλι οἱ ἀνάλογες ἐπιλογές ἤ ἀπορρίψεις τῶν παιδιῶν. Ἀπό τούς νέους ἀπέμειναν τώρα μαζί μου περί τούς 10, ἐνῶ ἀπό τά μικρότερα παιδιά ὁ ἀριθμός τους, χωρίς πολλές ἀλλαγές, παραμένει στούς 50 γιά κάθε χρόνο.
Ὅταν ἦλθα σ᾿ αὐτή τήν περιοχή γιά ἱεραποστολή, ἡ κατάστασις στά χωριά ἦταν ἀπελπιστική. Εἶχαν βαπτισθῆ πέντε ἄτομα στό ἕνα χωριό καί δέκα στό ἄλλο, χωρίς καμμία ἄλλη φροντίδα. Οἱ πρῶτοι ἱερεῖς πού χειροτονήθηκαν, βάσει ἑνός καταλόγου πού μοῦ ὑπάδειξε ὁ π. Ἀμφιλόχιος, ἀπεδέιχθησαν σχεδόν ἀκατάλληλοι οἱ μισοί, διότι ἀπέβλεπαν μόνο σέ ὑλικές ὠφέλειες. Τό ἀποτέλεσμα, λόγῳ κανονικῶν τους παραπτωμάτων, καθηρέθησαν καί ἀπέμεινε πλεόν σέ μένα ἡ προσπάθεια νά ἀνεύρω ἄλλους καί νά κατηχήσω γιά τό ἔργο αὐτό τῆς ἱερωσύνης.
Ὅπως εἶναι γνωστό στήν Ἀφρική ὀργιάζουν οἱ αἱρέσεις. Ἐάν ὑποθέσουμε ὅτι 10 ἄτομα μιᾶς ὁμάδος δέν συμφωνοῦν μέ τόν ἀρχηγό τους, χωρίζονται καί σχηματιζουν δική τους θρησκευτική ὁμάδα καί δική τους «ἐκκλησία». Τό πρόβλημα ἄρχισε νά γίνεται ὀξύ μέ τόν νόμο πού εἰσήγαγε ὁ πρόεδρος τῆς χώρας κ. Μομπούτου. Αὑτός ἀνεγνώρισε ὡς ἐπίσημες θρησκεῖες τοῦ κράτους ἑπτά, τίς ἑξῆς: Τῶν Καθολικῶν, Προτεσταντῶν, Ὀρθοδόξων, Ἑβραίων, Μουσουλμάνων, Κιμπαγκουϊστῶν καί μιά ἄλλη προτεστάντικη ὁμάδα πού λέγεται «'Εκκλησία τοῦ Χριστοῦ τοῦ Ζαΐρ». Οἱ ἄλλες αἱρέσεις πάνω ἀπό 300 καταδιώκονται.
Τότε λοιπόν αὐτές οἱ αἱρετικές ὁμάδες γιά νά μή ἐκδιωχθοῦν, καλύπτονται πίσω ἀπό τό ὄνομα μιᾶς ἀνεγνωρισμένης θρησκείας. Ἔτσι, πολλοί ὀνομάζονται ὀρθόδοξοι, χωρίς νά ἀνήκουν στην Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Πολλοί ἀπ᾿ αὐτούς γιά νά μᾶς δέιξουν καλό πρόσωπο, ἤρχοντο στίς Ἀκολουθίες μας καί τό βράδυ ἔκαμαν τά δικά τους θρησκευτικά καθήκοντα τῆς ὁμάδος τους, πού συνήθως εἶχαν σχέσι μέ τήν σατανολατρεία.
Αὐτά ἀκριβῶς συνέβαιναν σέ μία τέτοια αἱρετική ὁμάδα, ὅταν ἀνέλαβα τό 1978 τήν διεύθυνσι τῆς ἱεραποστολῆς στήν περιοχη τοῦ Κολουέζι. Τό ὄνομά της ἦταν Σάγκο-Σάρρα. Εἶχαν ἰδικούς τους κατηχητές, δῆθεν ὀρθοδόξους, οἱ ὁποῖοι ἔκαναν κατηχήσεις στά σπίτια καί μέ παράδοξο τρόπο. Ἰδού μία τέτοια περίπτωσις: Ἕνας κατηχητής τους ἔσφαζε ἕνα κόκκινο κόκκορα, ἐράντιζε μέ τό αἷμα τους τίς 4 γωνίες τῆς αὐλῆς, ἔτρωγε τόν κόκκορα, κατόπιν ἔβαζε τήν σύζυγο ἑνός ἀνδρογύνου γυμνή σ᾿ ἕνα ξεχωριστό δωμάτιο κοντά στήν ὁποία κοιμόταν καί αὐτόες καί μετά ἄρχιζε τήν κατήχησι στήν Ὀρθοδοξία.
Ὅταν ἔμαθα αὐτά ἐνήργησα ραγδαίως. Ἔδωσα ἐντολή στούς ὀρθοδόξους ἱερεῖς μας ν᾿ ἀπομακρύνουν αὐτές τίς ὁμάδες καί οἱ κατηχήσει νά γίνωνται ἀπό κατηχητάς διωρισμένους ἀπό ἐμᾶς καί μέσα στίς ἐκκλησίες μας. Ἔτσι τό κακό ἀποσοβήθηκε στήν περιοχή μας.
Ἐκπρόσωποι αὐτῆς τῆς αἱρετικῆς ὁμάδος, μᾶς ἐζήτησαν νά τούς δεχθοῦμε ἐπισήμως στήν Ὀρθοδοξία. Σίγουρα εἶναι ἑλκυστικό τό φαινόμενο ἀσπασμοῦ τῆς Ὀρθοδοξίας ἑνός μεγάλου πλήθους ἀνθρώπων, ἀλλά ἡ πεῖρα μᾶς ἐδίδαξε ὅτι οἱ ὁμαδικές προσχωρήσεις εἶναι προβληματικές καί ἐπικίνδυνες. Ἀπαίτησις αὐτῶν τῶν ὁμάδων ἦταν νά χειροτονηθῆ ὁ ἀρχηγός τους ἱερεύς καί, ἐάν ἐμποδιζόταν, τότε ὅλοι θά ἀποχωρίζοντο. Ἐμεῖς τούς προτείναμε νά τούς δεχθοῦμε ὄχι σάν ὁμάδα, ἀλλά σάν ξεχωριστές οἰκογένειες. Ἀρκετοί ἀπ᾿ ἀυτούς δέχθηκαν καί ἐνσωματώθηκαν στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, ἐνῶ οἱ συγκροτημένοι σέ ὁμάδα ἔφυγαν.
Τό θρησκευτικό Κίνημα τῶν Κιμπαγκουϊστῶν
Ὅταν οἱ ἀφρικανικές χῶρες ἦταν ὑπό τήν κυριαρχία τῶν διαφόρων Εὐρωπαίων, ἐνεφανίσθησαν ἀνάμεσα στούς ἰθαγενεῖς ἀρκετοί δυναμικοί ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι ἐκήρυξαν ὅτι ἦλθε ὁ καιρός τῆς ἀπελευθερώσεώς τους. Ἕνας τέτοιος ἦταν καί ὁ Σίμων Κιμπάνγκου, ὁ ὁποῖος ὡμίλησε γιά ἀπελευθέρωσι τῆς χώρας του ἀπό τούς ἀποικιοκράτας. Συνελήφθη καί κλείσθηκε στίς φυλακές, ὅπου καί ἀπέθανε. Στήν ζωή του ἦταν προτεστάντης ἀντβεντιστής καί πάστορας μιᾶς ὁμάδος χριστιανῶν. Ἐπειδή ἠσχολεῖτο μέ τά μάγια, ἔκαμε διάφορα θαυμαστά σημεῖα μέ τήν δύναμι τοῦ σατανᾶ καί ὁ κόσμος τόν ἀκολούθησε πιστεύοντας ὅτι εἶναι προφήτης. Ἔτσι ἀπέκτησε πολλούς ὁπαδούς. Σήμερα στό Κογκό ἀριθμοῦνται περί τά ἑπτά ἑκατομμύρια.
Τήν διοίκησι τῆς ὁμάδος αὐτῆς τήν ἔχουν τώρα τά δυό παιδιά τοῦ Σίμωνος Κιμπάνγκου, ἐκ τῶν ὁποίων ὁ ἕνας εἶναι «ἐπίσκοπος». Ὁ μεγαλύτερος γυιός μοῦ διηγόταν ὅτι πρό ἐτῶν ἦλθε σέ ἐπαφή μέ τό Ὀρθόδοξο Πατριαρχεῖο τῆς Ἀλέξανδρείας καί μέ τήν Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν προκειμένου νά εὑρεθοῦν τρόποι γιά τήν πλήρη ἔνταξί τους στήν Ὀρθοδοξία. Δυστυχῶς ὅμως οἱ ἰθύνοντες ἐκεῖ δέν ἐκμεταλλέυθηκαν τήν εὐκαιρία καί δέν ἐπετεύχθη μία ἐπικοινωνία μαζί τους γιά τήν ποθητή ἐνσωμάτωσί τους στήν Ἐκκλησία μας.
Μετά τήν συνομιλία μας αὐτή, ἐκρπόσωποι τῆς ὁμάδος ἔκαναν ἀνάλογες προτάσεις στόν πατριάρχη τῶν Κοπτῶν τῆς Αἰγύπτου, ὁ ὁποῖος φαίνεται ὅτι δέχθηκε ἕνα διάλογο μαζί τους. Δέν γνωρίζω ἐάν συνεχίζεται ὁ διάλογος. Τό ἴδιο ἔκαναν καί οἱ ἐξ Εὐρώπης προτεστάντες στέλλοντας ἕνα καθηγητή πανεπιστημίου. Πάντως τέτοιες ἐλπιδοφόρες περιπτώσεις θά πρέπει νά ἀντιμετωπίζωνται μέ θερμές συζητήσεις καί μέ ε'΄ιλικρινπῆ ἀγάπη καί πίστι.
Οἱ Κιμπαγκουϊστές ἔχουν δικά τους σχολεῖα καί τελευταῖα ἀπέκτησαν καί πανεπιστήμιο, ὅπου διδάσκουν μεταξύ τῶν ἄλλων ἕνας γάλλος καί ἕνας γερμανός. Τούς πλησιάζουν μουσουλμᾶνοι, γάλλοι, γερμανοί μέ σκοπό νά τούς προσηλυτίσουν, ἀλλ᾿ αὐτοί εἶναι περισσότερο ἀνοικτοί στήν Ὀρθοδοξία. Εἴθε ὁ Θεός νά φωτίση τούς ἰθύνοντας γιά τήν ἔναρξι ἑνός καρποφόρου διαλόγου μαζί τους.
Τό ἱεραποστολικό ἔργο εἶναι συνυφασμένο μέ ἀποτυχίες καί πολλές περιπέτειες. Μέ τά ἀνθρώπινα δεδομένα εἶναι ἀδύνατον νά μείνη ἐδῶ ἱεραπόστολοπς γιά πολύ χρονικό διάστημα. Ξέρετε τί σημαίνει κοπιώδεις προσπάθειες μηνῶν, ἴσως καί ἐτῶν, νά τινάζωνται στό τέλος στόν ἀέρα; Παρηγορούμεθα μόνον ἀπό τήν Χάρι τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος σ᾿ αὐτές τίς δύσκολες περιστάσεις μᾶς ξαφνιάζει μέ τήν ἐπίσκεψί Του καί μᾶς ἐνδυναμώνει. Ὁ ἀγῶνας εἶναι εὔκολος, ὅταν γίνεται μέ τήν Χάρι τοῦ Θεοῦ. Τότε κι ἐμεῖς ζοῦμε μέ τήν ἐλπίδα ὅτι θά μᾶς ἐλεήση ὁ Θεός καί δέν θά χάσουμε τήν ψυχή μας. Ἡ μάχη ἐδῶ γίνεται μέ τόν σατανᾶ σῶμα μέ σῶμα καί δέν εἶναι τά πράγματα εὔκολα, ὅπως στήν Ἑλλάδα. Προσπαθοῦμε νά τοῦ ἁρπάξουμε ψυχές ἀπό τά χέρια του πού τ΄λις κρατᾶ χρόνια κοντά του. Ἐλπίζουμε βέβαια καί στίς προσευχές τῶν εὐλαβῶν χριστιναπῶνμας καί τῶν Ἁγιορειτῶν Πατέρων καί ἄλλων ψυχῶν πού μᾶς γράφουν καί μᾶς παρηγοροῦν.
Ἰανουάριος 1983
Τήν Πρωτοχρονιά τελέσαμε τήν ἀκολουθία καί βγήκαμε ἔξω στό βαπτιστήριο γιά τόν μηνιαῖο Ἁγιασμό. Μία ὁμάδα ἀπό 15 γυναῖκες, τίς ἑπόμενες ἡμέρες, ἔραψαν χιτῶνες γιά τούς ὑποψηφίους νεοφωτίστους καί ἔπλυναν τά νυμφικά ροῦχα γιά τούς γάμους. Συνήθως βαπτίζουμε ὁλόκληρες οἰκογένειες γιά τήν ἀποφυγή προβλημάτων καί ἀμέσως τελοῦμε τό μυστήριο τοῦ γάμου γιά νά ἀποφευχθοῦν περιπτώσεις σαρκικῶν ἁμαρτιῶν.
Παράλληλα ἐργαζόμεθα μέ τούς 50 ἐργάτες μας στίς διάφορες οἰκοδομικές ἐργασίες. Τώρα κτίζουμε τό οἰκοτροφεῖο καί τρία δωμάτια, ἐνῶ ἡ τοιχοποιΐα μιᾶς ἀποθήκης ἔχει προχωρήσει ἀρκετά.
Ἡ πεῖνα ἔχει κτυπήσει ὅλες τίς πόρτες τῶν ἰθαγενῶν μας. Γι᾿ αὐτό οἱ ἐργάτες μᾶς ἐζήτησαν προκαταβολή ν᾿, ἀγοράσουν καλαμποκάλευρο πού κοστίζει 300 ζαΐρια ἕνα σακκί, δηλαδή 15 δολλάρια. Καί νά σκεφθοῦμε ὅτι 300 ζαΐρια εἶναι ὁ μηνιαῖος μισθός τους. Ἐμεῖς ἀγοράσαμε 25 σακκιά ἀπό τά ὁποῖα τούς ἐμοιράσαμε δωρεάν τά ἑπτά. Εἶθε ὁ Θεός νά εὐλογήση τίς καλλιέργειές μας καί νά βγάλουμε ἰδικό μας καλαμπόκι.
Τήν ἡμέρα τῶν Θεοφανείων γίνονται ἐδῶ πολλές βαπτίσεις. Ἐμεῖς αὐτή τλην χρονιά ἐβαπτίσαμε 155 ἄτομα καί ἐσταφανλωσαμε 16 ζεύγη. Εἴχαμε πολύ κόπο διότι καί οἱ ἄνθρωποι δέν παίρνουν καί πολλές στροφές...Οἱ ἴδιοι ἔλεγαν τό:«Πιστεύω...» καί τίς ὑποσχέσεις ὅτι συντάσσονται μέ τόν Χριστό καί ἀποτάσσονται τόν σατανᾶ. Μετά τήν βάπτισί τους, ἐβλέπαμε πόσο λαμπρά καί χαρούμενα ἦταν τά πρόσωπά τους. Ἦταν ἡ Χάρις τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος πού τούς συγχώρησε τίς ἁμαρτίες καί τούς ἐχάρισε τίς δωρεές τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τήν ὥρα πού βαπτ΄πιζω αἰσθάνομαι πολύ διαφορετικά. Μία ἐσωτερική πνευματική εὐφορία καί μία χαρά. Οἱ βαπτίσεις γίνονται μέσα στό βαπτιστήριο, ὅπου πρίν ἔγινε καί ὁ Ἁγιασμός τῶν Θεοφανείων. Βέβαια παίρνουν πρῶτα οἱ Χριστιοανοί ἁγιασμό γιά τά σπίτια τους καί μετά γίνονται οἱ βαπτίσεις. Τήν ἄλλη ἡμέρα τούς καλοῦμε ὅλους σ΄την ἐκκλησία νά λάβουν τήν Θεία Μετάληψι. Καί ἔρχονται πάντοτε ὅλοι. (Ὁ διάδοχός του π. Μελέτιος τούς κοινωνεῖ ἀμέσως μετά τήν βάπτισί τους, καί μετά ἀπό μία ὥρα τελοῦνται οἱ γάμοι).
Λόγῳ ὑπερκοπώσεως δέν μπορῶ τήν ¨ημέρα αὐτή νά ἀγιάζω τάσπ΄πιτια καί τά μαγαζιά τῶν Ἑλλήνων τοῦ Κολουέζι, πού εἶναι περί τούς 50 ἄτομα. Τό κάνω αὐτό τήν ἑπομένη ἡμέρα.
Ἐφέραμε στό ἀγρόκτημα νά φυτέψουμε καί γλυκοπατάτα. Πιστεύω ὅτι θά εὐδοκιμήση καί εἶναι πολύ ἀπαραίτητη τόσο γιά τά παιδιά, ὅσο καί γιά τά ζῶα. Ἐπίσης ἀρχίσαμε νά φυτεύουμε μπανάνες κοντά στό ποτάμι. Μᾶς εἶναι ἀναγκαῖες, ἀφ᾿ ἑνός γιά τόν καρπό τους καί ἀφ᾿ ἑτέρου γιά τά γουρούνια μας, τά ὁποῖα τρώγουν τόν κορμό καί τά φύλλα, ἀφοῦ τά κόψουμε κομμάτια καί τά βράσουμε μαζί μέ τόν φλοιό κριθαριοῦ πού μένει στό ἐργοστάσιο ζυθοποιΐας τοῦ Κολουέζι.
Τό ἀπόγευμα τῆς 10ης τοῦ μηνός μοῦ ἀνέφεραν ὅτι ἕνα κοριτσάκι, ἡλικίας 12 ἐτῶν εἶναι μεγάλη μάγισσα. Τοῦ ἔδωσε ὁ πατέρας του τά μαγικά σύνεργα καί μ᾿ αὐτά ἐσκότωσε τήν μάννατου καί κάνει καί ἄλλα φοβερά σημεῖα μέ τήν βοήθεια τοῦ σατανᾶ. Τούς εἶπα νά μοῦ τό φέρουν ἐδῶ. Ἐκεῖνο δέν ἤθελε νά ἔλθη καί μετά βίας τό ἔφεραν. Ἔκελισα μαζ΄λι του συνάντησι γιά μιά ἄλλη ἡμέρα. Τί νά σᾶς εἰπῶ: ἐδῶ ὀργιάζει ἡ μαγεία καί οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι ἐδῶ πεθαίνουν ὄχι ἀπό φυσικό θάνατο, ἀλλά ἐξ αἰτίας τῆς μαγείας.
Πέραν ἀπ᾿ αὐτές τίς δουλειές μας ἀσαχολούμεθα καί μέ τίς μεταφράσεις διαφόρων βιβλίων, Προσευχῶν καί ἐγκυκλίων ἐπιστολῶν τοῦ Μητροπολίτου μας. Προσφάτως μεταφράσαμε στήν σουαχίλι ἕνα χριστουγεννιάτικο μήνυμα τοῦ Ἐπισκόπου μας, τό ὁποῖον ἐδιάβασαν οἱ ἱερεῖς μας στίς ἐνορίες τους. Μεταφράσαμε τήν Ἀκολουθία τποῦ Μικροῦ Ἁγιασμοῦ γιά νά μποροῦν νά τελοῦν τήν Ἀκολουθία στήν ἀρχή κάθε μηνός, κατά τά τυπικά τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἐπίσης μεταφράσθηκεμέ τήν εὐλογία μου ἕνα βιβλίο ἀπό τά γαλλικά «Κατήχησις καί Λειτουργική» γιά τούς ἱερεῖς καί κατηχητάς μας κλπ. Ὅλα αὐτά τά μεταφραστικά κείμενα ἀπαιτοῦν χρόνο γιά νά πολυγραφηθοῦν καίν΄λα σταλοῦν στίς ἐνορίες, πού εἶναι πολλές σέ μακρινές ἀποστάσεις.
Λόγῳ ἐλλείψεως τῶν καταλλήλων ἰατρῶν, κάνουμε ἐδῶ συχνά κι αὐτές τίς διακονίες μέ τίς λίγες πρακτικές γνώσεις πού διαθέτουμε. Σχεδόν κάθε ἡμέρα ἔχουμε περιπτώσεις ἀσθενῶν πού χρειάζονται τίς πρῶτες βοήθειες. Ἔτσι, ἄλλοτε κάνουμε τούς φαρμακοποιούς, ἄλλοτε τούς ὀδοντοτεχνίτες καί τά βράδυα τούς παθολόγους, ἐπισκεπτόμενοι καί παρηγοροῦντες τούς ἀσθενεῖς μέ παυσίπονα χάπια καί βιταμίνες.
Ἐπειδή δέν ὑπάρχει ἱκανό ρεῦμα γιά τίς ἀνάγκες τῶν τεχνικπων μας ἐργασιῶν, ἀγοράσαμε μία βενζινοκίνητη ἠλεκτροκολλητική μηχανή, τήν ὁποία μποροῦμε νά μεταφέρουμε καί στό τελευταῖο χωριό μας γιά νά συγκολλοῦμε σίδερα καί ὅ,τι ἄλλο θέλουμε. Καταρτίσαμε ἀπό τούς νέους 2-3 γιά ἠλεκτροσυγκολλητάς, ἀγοράσαμε καί ἄλλα ἐργαλεῖα, ὥστε νά δουλεύουμε χωρίς δυσκολίες στίς οἰκοδομικές μας δουλειές.
Ἐντός αὐτοῦ τοῦ μηνός ἐκάναμε καί τόν τελικό ἀπολογισμό τοῦ περασμένου ἔτους. Ἐξωδεύσαμε τό 1982 1.700.000 ζαΐρια καί, ὅταν τό ζαΐρι ἔχει 4 δραχμές, τότε ἔχουμε 6.800.000 δρχ. Ἔχουμε ἀκόμη νά λάβουμε ἀπό τήν Ἀποστολική Διακονία 1.000.000 δρχ, ὁπότε καλύπτονται ὅλα τά ἔξοδά μας. Ὁ Θεός μᾶς στέλλει, ὅσα μᾶς χρειάζονται.
ὅσον ἀφορᾷ γιά τούς συκοφάντας μας δέν εἶναι πρέπον σ᾿ ἐμᾶς, πού εἴμεθα μοναχοί, ν᾿ ἀπολογούμεθα γιά τό ἔργο μας. Θά εὑρεθοῦν στό μέλλον ἀντικειμενικοί ἄνθρωποι καί θ᾿ ἀποδώσουν τό δίκαιο, γράφοντας τήν ἱστορία τοῦ ἔργου μας. Ὁμολογῶ, ὡς κατενώπιον τοῦ Θεοῦ, ὅτι δέν ἐργαζόμεθα μέ σκοπιμότητα, ἀλλά μόνο γιά τήν δόξα τοῦ Θεοῦ καί τήν σωτηρία τῶν ἰδικῶν μας ψυχῶν καί ἄλλων πού θά δεχθοῦν τήν θεῖο σπόρο. Ἐάν ἐπιτυγχάνουμε στό ἔργο μας, τό ὀφείλουμε σ΄την Χάρι τοῦ Θεοῦ καί εἶναι πλέον ὅλο ἔργο τοῦ Θεοῦ καί ὄχι ἰδικό μας. Ἐμεῖς ἰδικ΄λα μας ἔργα ἔχουμε τίς ἀδυναμίες, τίς ἁμαρτίες καί τίς ἐλλείψεις μας γιά τίς ὁποῖες ζητοῦμε τό θεῖον ἔλεος καί τίς εὐχές τῶν πνευματικῶν μας πατέρων καί διδασκάλων.
Ὅταν ἐργάσθηκα σάν λαϊκός ἐδῶ κτίζοντας ἐκκλησίες τό 1975-76, λόγῳ τῶν δυνάμεών μου καί τῆς νεότητός μου, δέν ἔδινα σημασία στίς ἡλιάσεις καί τούς πονοκεφάλους. Τώρα ὅμως ἡ παραμικρή παραμονή μου στόν ἥλιο, μέ ταράζει στούς πονοκεφάλους. Εἴμεθα βέβαια κοντά στόν Ἰσημερινό καί ὁ ἥλιος ρίχνει κάθετα ἐδῶ τίς ἀκτῖνες του μέ ἀποτέλεσμα, λόγῳ τῶν πονοκεφάλων νά .εχω έμνετούς καί μιά γενική ἀδιαθεσία.
Ἀσχολούμεθα ἐπίσης καί μέ τήν δενδροφυτεία. Προσφάτως ἐφυτεύσαμε 400 λεμονιές. Ὁ βοηθός π. Κύριλλος ἐπῆγε στόν καθολικό ἱεραπόστολο π. Φερνά, νά τόν μάθη πῶς νά ἐμβολιάζη τά δένδρα. Τό πόσο ἀπαράιτητα εἶναι τά κηπουρικά, τό διεπίστωσα πρό ὀλίγων ἡμερῶν, ὅταν ἦλθε μία καθολική μοναχή καί μοῦ ζητοῦσε λαχανικά, διότι δέν εὕρισκε πουθενά. Τῆς ἔδωσα 20 κιλά.
Ἕνα βράδυ ἀσχολήθηκα καί μέ τόν προϋπολογισμό τοῦ 1983. Ἔβγαλα ὅτι θά μᾶς χρειασθοῦν περί τά 12.000.000 δρχ. Τόν ἔστειλα ἐγκαίρως στόν Δεσπότη μου κι ἐκεῖνος στό Πατριαρχεῖο καί στήν Ἀποστολική Διακονία.
Ἕνα βράδυ ἦλθε στήν Βάσι μας ὁ πατέρας τριῶν παιδιῶν πού τά ἔχουμε οἰκότροφα κοντά μας καί ἐκάναμε μαζί καί τό Ἀπόδειπνο. Εἶναι ἑλληνικῆς καταγωγῆς, ἀλλά γεννήθηκε καί μεγάλωσε στά δάση τοῦ Ζαΐρ. Λίγα χρόνια ἔζησε στήν Κύπρο, τήν πατρίδα τῶν γονέων του καί πάλι γύρισε στό σπίτι του στό δάσος, πού ἀπέχει ἀπό τό Κολουέζι 400 χιλιόμετρα. Ἐκτός ἀπό τά δικά του παιδιά, διέτρεφε καί 4 ἀνίψια του. Τό τελευταῖο ἀνιψάκι του, τόν Μιλτιάδη, τόν ἅρπαξαν οἱ μάγοι τῆς μαύρης μαγείας μία βραδυά καί τόν ἐπῆγαν στό δάσος γιά νά κάνουν τά μαγικά τους. Τό βράδυ έφαγαμε μαζί. Εὑρισκόμενος τόσα χρόνια στήν ζούγκλα εἶχε ξεχάσει νά κάνη καί τόν σταυρό του. Τόν ἔκανε ὅπως οἱ παπικοί. Δέν εἶχε κάποιον νά τοῦ ὑποδείξη πῶς γίνεται τό σημεῖο τοῦ σταυροῦ καί πῶς λέγεται μία προσευχή.
Ἕνας ἄλλος, Κύπριος στήν καταγωγή, ὁ Χάρις, μοπῦ εἶπε:
-Πάτερ, ἤλθατε ἐδῶ νά κάνετε ἱεραποστολή στούς ἰθαγενεῖς, μά δέν βλέπετε κι ἐμᾶς ἐδῶ πού ἔχουμε γίνει χειρότεροι;
-Ἀσχολούμεθα καί μέ ἐσᾶς, ὅσο μποροῦμε, ἀλλά, ὅταν κάποιος ἀπομακρυνθῆ ἀπό τόν ἀληθινό Θεό, λόγῳγ παθῶν καί ἁμαρτιῶν του, δέν ἐπιστρέφει εὔκολα πίσω. Καλῶ τούς Ἕλληνες στίς Ἀκολουθίες καί μόλις ἐλάχιστοι εἶναι οἱ πιστοί χριστιανοί· οἱ περισσότεροι μέ τήν βία ἔρχονται δύο φορές τόν χρόνο στήν ἐκκλησία, τά Χριστούγεννα καί τό Πάσχα. Στήν πόλι Λικάσι οἱ Ἕλληνες μετανάστες ἀπό τή ν Κύπρο εἶναι περισσότερο θρησκευόμενοι ἀπό ὅ,τι σέ ἄλλες περιοχές. Ἐλάχιστοι ἀπ᾿ αὐτούς εἶναι μορφωμένοι, ἐνῶ ὅλοι σχε΄δον ἔφθασαν ἐδῶ ὡς ἐργαζόμενοι κοντά σέ παλαιότερους Ἕλληνες. Ὁ κυβερνήτης (νομάρχης) κάποτε μοῦ ἔλεγε ὅτι οἱ ἰθαγενεῖς, ὅταν ἰδοῦν κάποιον Ἕλληνα νά κάνη λαθρεμπόριο, κλο΄πες ἤ ἄλλες παρανομίες δέν λέγουν τό ἔκανε ὁ τάδε ἕλληνας, ἀλλά οἱ ἕλληνες. Καί μερικούς ἀπ᾿ αὐτούς πού ἐπεδίδοντο μέ τό λαθρεμπόριο, ἔσπευσα νά τούς προειδοποιήσω ὅτι θά ἐκλείοντο στίς φυλακές ἀπό τήν ἀστυνομία.
Στίς 17 Ἰανουαρίου ἔγινε ἡ θεία Λειτουργία πρός τιμήν τοῦ ἁ΄γιου Ἀντωνίου. Ἑτοιμάσαμε τό ἀπόγευμα τά σχέδια γιά τήν ἵδρυσι τοῦ ναοῦ τοῦ ἁγίου Δημητρίου στό χωριό Τσαμουτέντε καί ἐπισκεφθήκαμε μερικούς ἕλληνες τοῦ Κολουέζι ἐθιμοτυπικῶς. Τήν ὑπό ἵδρυσι ἐκκλησία ἔχει χρηματοδοτήσει ἕνας εὐσεβής χριστιανός, ὁ κ. Φυτίλης ἀπό τήν Ἀθήνα. Γιά τό σκάψιμο τῶν θεμελίων καί τό καθάρισμα τοῦ χώρου μᾶς βοήθησαν οἱ ἄνδρες, οἱ γυναῖκες καί τά παιδιά τοῦ χωριοῦ. Χρειάσθηκε πολλή ὥρα γιά νά κόψουμε τά χόρτα καί νά στρώσουμε τά χώματα. Ἐρίξαμε τά θεμέλια καί γιά ἕνα δωμάτιο, δίπλα στόν ναό γιά νά μένη ὁ ἱερεύς π. Πέτρος, πού ἔρχεται ἀπό ἕνα διπλανβό χωριό, τήν Τσιάλα. Εἶναι εὐχάριστο τό γεγονός ὅτι ἐμεῖς διαλέξαμε τόν τόπο, ὅπου θά κτισθῆ ἡ ἐκκλησία, τό σχολεῖο, τό'ἰατρεῖο καί σπίτι τοῦ ἱερέως. Γύρω σ᾿ αὐτά τά κτίρια, πού θά κτίσουμε, ἐδώσαμε στούς χωρικούς ἀπό ἕνα στρέμμα ἔδαφος γιά νά κτίσουν τά δικά τους σπίτια, ἀφοῦ γκρεμίσουν τίς ἑτοιμόρροπες λασποκαλύβες τους. Δηλαδή πρόκειατι νά γίνη ἕνα καινούργιο ὀρθόδοξο χριστιανικό χωριό μέ προστάτη καί ὁροφύλακα τόν Ἅγιο Δημήτριο τόν Μυροβλύτη.
Θεῖες ἐπισκέψεις σέ ἑτοιμοθάνατο παιδί
18-1-1982
Ὅταν ἐπέστρεψα στό Κλιμάκλιόν μας, ἤμουν κατάκοπος ἀπό τήν κούρασι καί ἔπεσα νά κοιμηθῶ. Τό πρωΐ μέ πλησίασε ἕνας ἀπό τούς φύλακες τῆς Βάσεώς μας καί μοῦ ἀνήγγειλε μέ δάκρυα ὅτι πέθανε τό παιδί του, Ἡλικίας 14 ἐτῶν, ἐνῶ ἐγώ ἀπουσίαζα στό ἱεραποστολικό ἔργο. Πέρυσι τοῦ εἶχε πεθάνει κι ἄλλο παιδί, ἡλικίας 16 ἐτῶν καί πάλιν ἐν ἀπουσίᾳ μου. Ὁ πονεμένος αὐτός πατέρας μοῦ ἔλεγε τά γεγονότα τῶν τελευταίων στιγμῶν τοῦ παιδιοῦ του. Τό βράδυ ἄρχισε νά κάνη ἐμετούς καί ἐζήτησε Ἱερέα νά ἐξομολογηθῆ καί νά κοινωνήση. Ἐκεῖνος ἐπῆγε στόν ἱερέα τῆς ἐνορίας του καί τόν παρεκάλεσε νά ἔλθη. Καθυστέρησε ὅμως νά ξεκινήση καί μετά ἀπό τήν δέςυτερη πρόσκλισι, χωρίς ἀνταπόκρισι τοῦ ἱερέως, τό παιδί ἀπέθανε στίς 7,30 τό πρωΐ, ἐν[βω περίμενε τόν ἱερέα ἀπό τίς ἕξι. Τό παιδί τοῦ ἐμίλησε συνολικά τέσσερεις φορές. Στήν πρωτη φορά εἶπε στόν πατέρα του ὅτι εἶδε τόν Ἅγιο Κοσμᾶ, γιά τόν ὁποῖον εἶχε ἀκούσει στό κατηχητικό σχολεῖο καί τοῦ εἶπε΅ «Ἔλα μαζί μας». Τήν δεύτερη φορά εἶδε τόν Χριστό καί τοῦ εἶπε: «Ἔλα, ἔλα ἀμέσως, σέ περιμένω». Τήν τρίτη φορά πού ἐμίλησε, εἶπε τά ἑξῆς: «Εἶμναι ἁμαρτωλός, εἶμαι ἕνας ἄσωτος γυιός». Καί τήν τετάρτη φορά εἶπε ὅτι τόν ἐπισακέφθηκε κάποια ἁγία, ἴσως μέ τό ὄνομα Συλβία, δέν ξέρω ἄν ὑπάρχη τ'΄ετοια γνωστή ἁγία στό Ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας μας-ἡ ὁποία καί τόν προσκαλοῦσε μέ τά ἴδια λόγια.
Γιά τόν ἅγιο Κοσμᾶ ἔχω νά εἰπῶ ἐδῶ ὅτι ἐμφανίζεται σέ πολλούς καί τούς κάνει καί θαύματα. Καί ἐμᾶς βοηθεῖ καί προστατεύει στό ταπεινό μας ἔργο, πού τό ἐπιτελοῦμε μέ τίς εὐχές του.
Τό παιδί αὐτό τό ἐβαπτίσαμε πρίν ἀπό ἕνα χρόνο, τό 1981, δίδοντάς του τό ὄνομα Νάρκισσος. Ἦταν καλό παιδί, γι᾿ αὐτό καί ὁ Θεός τό ἐπῆρε μαζί του. Αἰωνία του ἡ μνήμη.
Προβληματίζομαι συχνά γιά τέτοιες ψυχές πού φέυγουν χωρίς νά προλάβουμε νά τίς βοηθήσουμε. Ἀλλά τί νά πρωτοκάνη κανείς: Λειτουργίες, κτισίματα, κατηχήσεις, φάρμες, ἀσθενεῖς...Ὁ μέν θερισμός πολύς οἱ δέ ἐργάται ὀλίγοι (Ματ.9,37) Ὁ Κύριος γνωρίζει ὅτι δέν ἀμελοῦμε τό ἔργο μας, ἀλλά δέν ἐπαρκοῦν οἱ δυνάμεις μας γιά ὅλα αὐτά τά πράγματα καί τίς πνευματικές ἀνάγκες τῶν χριστιανῶν μας. Ὁ Θεός νά ἐλεήση ἐμᾶς καί ἄλλους νά φωτίση γιά νά μᾶς βοηθήσουν, ὅπως ἐκεῖνο μποροῦν.
Εἶναι τά ξημερώματα τῆς 19ης πρός 20ην Ἰανουαρίου καί ἀκόμη δέν μπορῶ νά κοιμηθῶ ἀπό τούς πόνους πού αἰσθάνομαι στό χέρι μου. Ἀνέβηκα χθές σέ μία μυρμηκοφωλιά καί ἕνα χόρτο μέ αγκάθια μέ τσίμπησε μέ ἀποτέλεσμα τό δάκτυλό μξου νά πρησθῆ. Ἔξω τά 10 σκυλιά μας, ἄγρυπνοι φρουροί τοῦ Κλιμακίου μας, συνεχῶς γαυγίζουν. Λόγῳ τῆς πείνας στήν Χώρα ξεχύθηκαν οἱ κλέπτες γιά ληστεῖες, αλλά τά σκυλιά μας, ἰδιαιτέρως πο Ντίκ ὁρμοῦν καί δαγκώνουν τούς ἀνεπιθύμητους ἐπισκέπτες τους.
Οἱ 30-40 ἐργάτες συνεχίζουν τίς δουλειές τους στό κτίσιμο τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, ἀλλά οἱ συνεχεῖς βροχές τούς ἐμποδίζουν πολύ. Τά αὐτοκίνητα πού μεταφέρουν τά ὑλικά, κολλοῦν μέσα στήν λάπση στούς δρόμους. Ἐγώ μέ τό ἄλλο φορτηγό εἰδοποίησα τόν στενό μκου φίλο καί συνεργάτη μου κ. Χαράλαμπο Γεωργίου ἀπό τήν Κύπρο, ὁ ὁποῖος κατοικεῖ στό Λικάσι, νά μοῦ φορτώση τσιμέντα. Ὅ,τι θέλουμε σ᾿ αὐτόν τά παραγγέλουμε, ἐνίοτε πληρώνει ὁ ἴδιος και ἀπό τήν τσέπη του τά οἰκοδομικά ὑλικά μας, ὅταν ἐμεῖς δέν ἔχουμε ἐκείνη τήν στιγμή χρήματα. Τό σπίτι τους στό Λικάσι εἶναι γιά ἐμᾶς πανδοχεῖο, ὁσάκις κατεβαίνουμε ἐκεῖ γιά τίς δουλειές μας.
Χθές ἔλαβα γράμμα ἀπό τόν κατά σάρκα πατέρα μου. Μοῦ ἔγραφε ὅτι μέλη τῆς ἱεραποστολικῆς Κινήσεως Θεσσαλονίκης δέν θέλουν νά μᾶς βοηθήσουν γιά τήν ὥρα. Τοῦ ἀπήντησα ὅτι τό ἔργο εἶναι τοῦ Θεοῦ καί ὄχι ἰδικό μας καί θά φωτίση ἄλλους ὁ Θεός νά μᾶς βοηθήσουν. Τό ἔργο προχωρεῖ, χωρίς μεγάλες οἰκονομικές δυσχέρειες. Ἐμεῖς δέν κολακεύουμε κανέναν.
Τά σπίτια ἐδῶ κτίζονται μέ πλίνθους καί σκεπάζονται μέ χόρτα. Μόνο στίς πολιτεῖες θά συναντήσης σπίτια μέ σκεπή ἀπό λαμαρίνες. Σ᾿ ὅλη τήν Ἀφρική σπάνια νά συναντήσης σπίτι μέ σκεπή ἀπό πλάκες. Τό γιατί δέν τό ξέρω. Ἐμεῖς ἐκάναμε τήν ἑξῆς διαμόρφωσι καί συγκρότησι τῶν κτιρίων τοῦ Κλιμακίου μας. Στήν εἴσοδο τῆς αὐλῆς ὀρθώνονται δεξιά καί ἀριστερά δύο πύργοι μέ ἐπάλξεις, χάριν θεαματικότητος. Ἀπό ἀριστερά μας εἶναι μία ἀποθήκη, δεξιά Αἡ πτέρυγα τοῦ οἰκοτροφείου καί γύρω-γύρω ἐσωτερικά θά κτισθοῦν συμμετρικές καμάρες, νά φαίνεται ἐξωτερικά σάν μοναστήρι, ἐνῶ στήν μέση θά κτισθοῦν οἱ κατοικόιες τῶν ἱεραποστόλων καί τό ἐκκλησάκι γιά νά ἐπ[οπτέυουν τήν ὅλη λειτουργία τοῦ Κλιμάκίου.
Τούς ἰθαγενεῖς δέν μπορεῖς νά τούς ἐμπιστευθῆς νά διεξάγουν ἕνα ἔργο μόνοι τους. Ἔχουν ἄμεση ἀνάγκη ἀπό παρακολούθησι τοῦ ἐπιστάτου, χωρίς τόν ὁποῖον δέν πρόκειταοι νά τελειώσουν ποτέ κανένα ἔργο. Ἡ ἀνευθυνότης τῶν ἰθαγενῶν εἶναι κάτι τό τρομερό. Γι᾿ αὐτό η πρόοδος τοῦ ἔργου μας ἐξαρτᾶται ἀπό τό ἔμψυχο ὑλικό πού ἔχουμε νά διαπλάσουμε. Ἐπί παραδείγματι, οἱ Κορεᾶτες, ὅπου τώρα ἐργάζεται ἐκεῖ ἱεραποστολικά ὁ Ἐπίσκοπος Ζἠλων π. Σωτήριος Τράμπας, εἶναι 200 χρόνια μπροστά στήν πρόοδο καί τόν πολιτισμό ἀπό τούς Ἀφρικανούς. Ἀπό τούς ὀρθοδόξους κορεᾶτες στούς πέντε θά μείνουν τρεῖς ὀρθόδοξοι, ἐνῶ ἀπό τούς ἀφρικανούς χριστιανούς ζήτημα εἶναι νά μείνου πιστοί ἀπό τούς δέκα οἱ τρεῖς.
Ὁ ὀρθόδοξος ἱερεύς π. Ἰάκωβος Μπάνζα, πολύτιμος συνεργάτης στό ἔργο μας, ἐπί ἑνάμισυ μῆνα περιώδευσε μερικά χωριά, ὅπως στήν Λουένα, στό Λουμπούτι, στήν Καμίνα καί ἐπιστρέψας μοῦ ἔκαμε ἀπολογισμό τοῦ ἔργου του. Λειτούργησε, ἐξωμολόγησε καί κοινώνησε τούς πιστούς καί μέ τήν παρουσία του τούς ἔδωσε πολλή χαρά καί εὐλογία. Μοῦ ἀνέφερε καί μία λυπηρά ὑπόθεσι: Ἕνας ἀπό τούς κατηχητάς μας, τόν ὁποῖον ἔχουμε στό χωριό Καμίνα, πιέσθηκε ἀπό μία μοναχή καί ἕνα ἱερέα ρωμαιοκαθολικούς, νά βαπτίση τό παιδί του μέ τό δικό τους βάπτισμα. Ἄν ἀρνηθῆ, θά τοῦ ἀπαγορεύσουν τοῦ λοιποῦ νά στέλλη τά παιδιά τους στά σχολεῖα τους, δεδομένου ὅτι ἐμεῖς δέν ἔχουμε ὀρθόδοξα σχολεῖα στίς ἐνορίες μας καί τά ὀρθόδοξα πᾶιδιά μας πηγαίνουν γιά σπουδές στά σχολεῖα τῶν ρωμαιοκαθολικῶν καί τῶν προτεσταντῶν. Τό ἄκρως λυπηρό εἶναι ὅτι δέχθηκε νά τό βαπτίσουν στήν ἐκκλησία τους. Ἐμεῖς βέβαια δέν ἤλθαμε σέ ρῆξι μα΄ζι τους τηροῦντες τά προσχήματα τῶν ἀγαθῶν σχέσεων μεταξύ μας.
Ἐλάχιστοι ἀπό τούς παπικούς ἰθαγενεῖς ἱερεῖς ἐργάζονται ἐκκλησιαστικά μέ πόθο γιά τόν φωτισμό τῶν συμπατριωτῶν τους. Οἱ περισσότεροι «σκοτώνουν» τόν καιρό τους σκεπάζοντες τίς πονηρές τους πράξεις.
Τό πρόβλημα κατηχητῶν γιά τήν ὕπαιθρο εἶναι ὀξύτατο. Σκέφθηκα νά διορίσω εὐλαβεῖς ἀνθρώπους ἀπό τό Κολουέζι, ἀλλά οἱ ἄνθρωποι δέν ἔχουν χρόνο νά γυρίζουν στά χωριά σάν κατηχητές, λόγῳ τῶν ἐργασιῶν τους. Ἀπό τά τρία πρόσωπα πού σκέφθηκα νά ἐπιστρατεύσω, δέν μπορεῖ νά πάη κανένα. Πάσχουμε ἀπό ἐντοπίους συνεργάτας. Τούς λόγους τούς εἶπᾶ καί τούς ξαναλέγω: Οἱ ἄνθρωποι ἔχουν σαπίσει στήν σαρκολατρεία, στήν μαγεία, στήν κλοπή καί στά ἄλλα πάθη καί δέν εἶναι εὔκολο νά θεραπευθοῦν, ἐπηρεαζόμενοι ἀπό τίς καταστάσεις καί τό περιβάλλον. Δέν μπορεῖς νά τούς ἀναθέσης τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων. Ἡ μόνη ἐλπίδα μας εἶναι, ἀπό ὅτι βλέπω, τά παιδιά τοῦ οἰκοτροφείου μας. Ἀλλά μετά ἀπό 10 χρόνια δέν ξέρω ποιοί θά μείνουν καί ποιοί θά προκόψουν. Ὁ Θεός μᾶς εὐλογεῖ ὑλικῶς καί πενυματικῶς καί ἐλπίζοντες σ᾿ Αὐτόν, δέν ἀπελπιζόμεθα.
Τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου Τιμοθέου, την 22αν Ἰανουαρίου ἐτελέσαμε συλλείτουργο γιά τήν ἑορτή τοῦ Σεβασμιωτάτου μητροπολίτου κ. Τιμοθέου, εὐχόμενοι ὁ Θεός νά τόν ἔχη καλά γιά νά ἐνισχύη τό ἔργο μας.
Αὐτές τίς ἡμέρες μεγάλη ἀναταραχή ἐπικρατεῖ στό Κολουέζι καί προβλέπεται ὅτι πάλιν οἱ ἀντάρτες θά κάνοιυν εἰσβολή. Ἐμεῖς δέν σταματᾶμε βέβαια τό ἔργο μας, ἄσχετα ἄν ἔλθουν οἱ ἐχθροί καί μᾶς καταστρέψουν ὅλο τό ἔργο καί φονεύσουν καί ἐμᾶς. Τά ἴδια συνέβαιναν καί στήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ὁ ὁποῖος μέ κατάλληλες καί φλογερές ἐπιστολές καλοῦσε τούς νέοπυς στό ἱεραποστολικό ἔργο, διότι οἱ εἰδωλοάτρες ἐκείνου τοῦ καιροῦ κατέστρεψαν τό ἔργο τῶν ἱεραποστόλων, ἐφόνευσαν τούς ἰδίους καί ἔσπειραν παντοῦθ τόν πανικό. Δουλεύουμε, ὁ Θεός τό γνωρίζει, μέ καθαρή συνείδησι, μόνο γιά τήν δόξα τοῦ Θεοῦ, τήν σωτηρία μας, τήν σωτηρία ἄλλων ψυχῶν καί ὄχι γιά τήν προσωπική μας δόξα. Τό ἱεραποστολικό ἔργο, ὅπως μέχρι τό ἀντελήφθηκε ὁ ἀναγνώστης, δέν εἶναι δαφνοσταφανωμένη καί εἰρηνική πορεία μέ ἀξιώματα καί τιμητικές διακ΄ρισεις, ἀλλά εἶναι καθημερινός σταυρός καί θανάτου ἐπαγγελία.
Χθές εἶδα μία γυναῖκα μέ κομμένα τά μάγουλά της. Τήν ερώτησα τί συμβαίνει;
-'Εγώ, μοῦ εἶπε, εἶμαι ἀπό τήν φυλή Μπαταμπούα. Ἔχουμε ἔθιμο, καθώς καί ἄλλες φυλές, ὅπως οἱ Μαμπέμπα καί Χαγιέμπα, νά κόβουμε τό μάγουλό μας στό ἐπάνω μέρος κένοντας διάφορα σχέδια καί μετά βάζουμε μαύρη πούδρα, ἡ ὁποία δέν ἀφήνει νά κλείση ἡ πληγή καί ἔτσι δημιουργεῖται ἕνα κοίλωμα πού μᾶς διακρίνει ἀπό τίς ἄλλες φυλές. Τό ἴδιο κάνουν καί οἱ ἄνδρες. Ἡ φυλή Τσόκουε ἔχουν ἕνα ἄλλο χαρακτηριστικό. Τροχίζουν τά μπροστινά τους δόντια καί τά κάνουν σουβλερά σάν τοῦ σκύλου. Οἱ ἄνθρωποι τῆς φυλῆς Μπαλούμπα ξερριζώνουν τά δύο μπροστινά δόντια τῆς κάτω σιαγόνος, ἐνῶ οἱ τῆς φυλῆς Κασάϊ βγάζουν τά δύο μπροστινά δόντια τῆς ἄνω σιαγόνος.
Αὑτές τίς ἡμέρες ἀσχοληθήκαμε καί μέ τήν σπορά τοῖ σιταριοῦ. Πρό μηνῶν εἶχε ἔλθει ὁ πατέρας μου νά μέ βοηθήση καί ἔφερε μαζί του λίγο σιτάρι γιά κόλλυβα, ἐπειδ΄ξη ἐδῶ εἶναι ἀνύπαρκτο. Μοῦ πρότεινα νά τό σπείρη γιά νά ἰδοῦμε ἐάν θά προοδεύση. Πράγματι, τό ἔσπειρα καί εἴχαμε ἐπιτυχία. Τό ἔμαθε τό κράτος καί χάρηκαν οἱ ὑπεύθυνοι τοῦ ἁρμοδίου ὑπουργείου. Μᾶς ἔφεραν λοιπόν οἱ κρατικοί 19 εἴδη σοιταριῶν ἀπό τήν Κένυα γιά νά δοκιμάσουμε ποιό ἐυδοκιμεῖ καλλίτερα. Τά ἐσπείραμε ὅλα καί ὅλα εἶχαν ἐπιτυχία. Ἄμεσος βοηθός μας σ΄τη σπορά ἦταν ὁ κ. Μιχαήλ Ψάθας, θερμός πατριώτης, ὁ ὁποῖος παρά τήν ἐργασία του, εὕρισκε χρόνο νά μᾶς βοηθῆ σημαντικά.
Στούς Ἀφρικανούς δέν ὑπάρχει καθόλου τό ἔνστικτο τῆς δημιουργίας καί διαφυλάξεως προσωπικῆς περιουσίας. Ἔτσι τά προβλήματα πού ἔχουμε μέ τούς μικρούς τοῦ οἰκοτροφείου μας ειναι πολλά καί γιά ἐμᾶς φαιδρά. Πρό καιροῦ τούς ἀγόρασα ὀδοντόκρεμες καί βο'΄υρτες γιά νά πλένουν τά δόντια τους. Μετά ἀπό λίγες ἡμέρες, ἔκανα ἔλεγχο νά μάθω πόσα τά ἔχουν καί ἀπο τά 50 παιδιά μόνο τά 4 τά κρατοῦσαν. Ὅλα τά ἄλλα τά ἐπέταξαν. Δέν τούς ἐνδιαφέρουν αὐτά. Πηγαίνουν στό σχολεῖο καί, ἐνῶ τά ἄλλα παιδιά τούς κλέβουν ἤ στά φανερά τούς παίρνους τά σχολικά τους βιβλία καί ἄλλα ἀντικείμενα, ἐκεῖνα δέν ἐνδιαφέρονται καθόλου, ἐάν τά ἔχασαν ἤ ἄν τά ἔχουνβ μα΄ζι τους. Δέν ξερουν τί σημαίνει: αὐτό εἶναι δικό μου καί πρέπει να΄τό φυλάξω καί νά τό κρύψω. Παλαιότερα τούς ἀγοράσαμε κουτάλια καί μετά ἀπό δύο ἡμέρες ἔτρωγαν τήν φασολάδα μέ τά χέρια τους. Ἄλλοτε πάλι τούς ἐδώσαμε κύπελλα. Σέ λίγες ἡμέρες ἐλάχιστα εἶχαν τό ἰδικό τους. Ἐάν ὑπάρχη μόνο ἕνα κύπελλο ἀρκεῖ μ᾿ αὐτό νά πίνουν ὅλοι μαζί ῎η μέ τίς χοῦφτες ἀπό τήν βρύσι καί δέν τούς ἐνδιαφέρει τίποτε ἄλλο. Γιάνά γλυτώσουν ἀπό τά λάθη τους μᾶς λέγουν πολλά ψέμματα. Μέ διαφόρους τρόπους ἀποκαλύπτουμε τά ψέμματά τους κι αὐτά ἀποροῦν γιά τόν τρόπο πού τά ἐρωτοῦμε καί ἀποκαλύπτονται.
Στό ἱεραποστολικό ἔργο ἔχουμε ὡς συνεργάτη ἕνα ἀγαθώτατο ἱερέα, τόν π. Γεράσιμο. Ἕνα βράδυ συζητούσαμε γιά τά ὀρυχεῖα καί τούς ἀνθρ΄βωπους πού δουλεύουν μέσα σ᾿ αὐτά. Τότε ἐκεῖνος μοῦ εἶπε:
-Γνωρίζεις τί εἶναι ἐκεῖνο πού γκρεμίζει τά ὀρυχεῖα καίμ σκοτώνει τούς ἐργάτες;
-Τοῦ εἶπα ὅτι γίνονται διάφορες κατολισθήσεις ἀπό τίς βροχές καί ἄλλες γεωλογικές ἐπιδράσεις τοῦ ὑπεδάφους.
-Ὄχι, μοῦ εἶπε αὐτός. Ὑπάρχει ἕνα τεράστιο ζῶο πού ὀνομάζεται πουμίνα, τό ὁποῖο ἔχει σ΄την ἐξουσία του ὅλο τόν ὀρυκτό πλοῦτο στόν κόσμο. Ὅταν οἱ ἄνθρωποι θέλουν νά βγάλουν αὐτό τόν ὀρυκτό πλοῦτο, θά πρέπει νά δώσουν στήν πουμίνα φαγητό ἤ ποτό ἤ χρήματα. Ἐάν δέν τῆς δώσουν αὐτή θυμώνει καί κάνει σεισμό. Αὐτό τό ζῶο τρέχει, ἄλλοτε στά ὑπόγεια τῆς γῆς μέσα σέ μεγάλες σήραγγες γιά νά προκαλέση τόν σεισμό καί σ᾿ ἄλλες περιοχές καί ἄλλοτε στόν ἀέρα, χωρίς νά τό βλέπουν οἱ ἄνθρωποι. Μέ τό ρεῦμα πού δημιουργεῖ τό πέρασμά του, γκρεμίζει τίς καλύβες τῶν ἰθαγενῶν. Τό πιό φαιδρό εἶναι ὅτι ὁ π. Γεράσιμος δικαιώθηκε γι᾿ αὐτή τήν παράξενη θεωρία του.Ἐκεῖνες τίς ἡμέρες ἔλαβα γράμμα ἀπό τόν ἀνεψιό μου Ἀλέξιο ὁ ὁποῖος, προκειμένου νά ἀποεικονίση τούς σεισμούς τῆς Θεσσαλονίκης τό 1981, ἔφτιαξε ἕνα ἀλλόκοτο ζῶο καί τό ὠνόμασε «τό θηρίο τοῦ σεισμοῦ». Τότε ὁ π. Γεράσιμος ἐπέταξε ἀπό τήν χαρά του λέγοντας: «Βλέπετε, ὁ Ἀλέξιος πού εἶναι καθαρό παιδί, τοῦ ἀπεκάλυψε ὁ Θεός τήν ἀλήθεια αὐτή γιά τό ζῶο Πουμίνα». Ὁπότε ὅλες οἱ δικές μας θεωρίες περί γεωλογικῶν μεταβολῶν τινάχθηκαν στόν ἀέρα.
Μάρτιος 1983
Κατά τόν Φεβρουάριο τοῦ ἰδίου ἔτους ἀπουσίαζα στό Λουμπουμπάσι, πρωτεύουσα τῆς ἐπαρχίας μας γιά ὡρισμένες ὑποθέσεις. Ἐμίλησα μέ τόν κυβερνήτη γιά πολλά θέματά μας, γιά τά ὁποῖα ἔδειξε πολύ ἐνδιαφέρον.. Καί κατ᾿ ἀρχάς τοῦ ἐζήτησα νά μεσαλοβήση στόν πρόεδρο τποῦ κράτους γιά τήν ἐπίσημη ἀναγν΄λωρισι τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ὡς μιᾶς ἀπό τίς ἐπίσημες θρησκεῖες τῆς χώρας. Αὐτό τό ἔργο εἶναι πολύ σπουδαῖο, διότι μέχρι τώρα ἡ Ἐκκλησία μας ἐργαζόταν ὡς ἁπλό σωματεῖο ἤ σάν μία θρησκευτική ὁμάδα. Ὁ Σεβασμιώτατος ἀνέλαβε νά ἐκπονήση ἕνα σχέδιο Καταστατικοῦ Χάρτου, βάσει τοῦ ὁποίου θά ἐπιτευχθῆ ὁ σκοπός μας αὐτός. Μαλιστα ὁ ἴδιος ὁ κυβερνήτης μοῦ εἶπε ὅτι θά πάη προσωπικά στόν πρόεδρο γιά νά τοῦ παραδώση τά Σχέδιο αὐτό. Τό δεύτερο αἴτημά μας ἦταν ὁ ἀνεφοδιασμός καυσίμων, τα ὁποῖα ἐδῶ σπανίζουν.. Μᾶς ὑποσχέθηκε ὅτι θά μπᾶς φέρη ἀπό τήνν Κινσάσα καί προσωρινά μᾶς ἔδωσε ἀπό τά καύσιμα τοῦ στρατοῦ ἀρκετή ποσότητα. Ἐπίσης τό δύσκολο πρόβνλημά μου ἦταν ἡ νόμιμος μεταγραφή τῶν οἰκοπέδων στά ὁποῖα κτίσαμε τίς ἐκκλησίες. Ἐπί ἕνα μῆνα κάθε ἡμέρα ἐπήγαινα στό κτηματολογικό γραφεῖο. Ἑτοίμασα νέους φακέλλους γιά τό κάθε οἰκόπεδο, πε΄ριπου 22 μέ τούς νεωτέρους νόμους τούς ὁποίους ἐδιάβασα καί ἐνημερώθηκα. Ἦλθε στό Κλιμάκιό μας καί ὁ νοάρχης τοῦ Κολουέζι, ο Ὁποῖος καί τά ὑπέγραψε ὅλα. Ὅλα αὐτά θέλουν κόπο καί καμμιά «εὐλογία». Καθένας θέλει ἕνα γουρουνάκι, ἕνα κοτόπολυλο καί ἔτσι γίνεται ἡ δουλειά μας.
Ἕνα πρωΐ ἐπῆγα ν᾿ ἀγοράσω σέ μιά ἑταιρεία σίδερα. Παιδε΄λυθηκα πολύ, γιατί αὐτά ἦταν πλακωμένα μέ τσιμεντόπλακες γιά νά μή τά κλέβουν. Τελικά τά ἐπῆρα μέ πολύ χαμηλή τιμή. Ἀρκεῖ νά σκεφθῆ κανείς ὅτι ὁ τόννος κοστίζει 2-2.500 ζαΐρια, ἐνῶ στήν μάυρη ἀγορά ἔχουν 22.000 ζαΐρια ὁ τόννος.
Μετά ἀπό τρία χρόνια ταλαιπωρίας, κατωρθώσαμε καί ἐπισκευάσαμε τό αὐτοκόινητος μάρκας Φίατ. Αὐτή ἡ καθυστέρησις ὠφείλετο στήν κλοπή πολλῶν ἐξαρτημάτων, τά ὁποῖα μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, τα εὑρήκαμε. Αὐτότ ό χρησιμοποιοῦμε αὐτές τίς ἡμερες γιά τήν μεταφορά 50 ἐργατῶν πού κτίζουν τήν ΄'εκκλησία τοῦ ἁγίου Θωμᾶ, 20 χιλιόμετρα ἀπό ἐδῶ στό χωριό Γκαρκαζέμπε, ἐνῶ τό φορτηγό τῶν 10 τόννων χρησιμοποιεῖται γιά τήν μεταφροά τῶνβ ὑλικῶν. Ἔτσι οἱ οἰκοδομικές δουλειές μας συνεχίζονται μέ γοργό ρυθμό. Ἀὐτές τίς ἡμέρες προσέλαβα καί ἄλλον ὑπάλληλο στό Κλιμάκιό μας ἕνα γραμματέα, ὁ ὁποῖος διεκπεραιώνει τήν ἐργασία πού τοῦ ἑτοιμάζω ἀπό τό βράδυ.
Τό προσωπικό τοῦ Ἱεραποστολικοῦ μας Κλιμακίου
Χωρίς νἀ τό ἔχω ἐκ τῶν προτέρων προγραμματίσει, δημιουργήθηκε μέ τήν Χάρι τοῦ Θεοῦ, ἕνας ὁλόκληρος ὀργανισμός στό Κλιμάκιό μας γιά τό ὁποῖο δοξάζουμε τόν Θεό.
Τό συνολικό προσωπικό τῆς Βάσεώς μας εἶναι περίπου 200 ἄτομα. Γιά τήν φρούρησι τῆς Βάσεώς μας ἔχουμε τρεῖες φύλακες ἕνα γιά τήν ἡμέρα καί δύο τήν νύκτα. Γιά τίς ηγραφικές ἐργασίες τόν γραμματέα, γιά τό μαγείρευμα τῶν φαγητῶν τόν μάγειρα, ὁ ὁποῖος μᾶς καθαρίζει καί τό σπίτι. Ἔχουμε ἕνα ἄλλο μάγειρα γιά τό φαγητό τῶν παιδιῶν τοῦ οἰκοτροφείου. Ἔχουμε μία γυναῖκα γιά νά περιποιηται τά λουλούδια, μία ἄλλη γιά τό ο΄'ικοτροφ[ειο καί μία νά καθρίζη καί σφουγγαρίζει τήν ἐκκλησία. Ἐπίσης ἔχουμε μία ὁμάδα γυναικῶν πού ἔρχονται μία ἤ δύο φο΄ρες τήν ἑβδομάδα καί πλένουν τά ροῦχα τῶν παιδιῶν μας. Γιά τά κτισίματα καί ἄλλες οἰκοδομικές ἐργασίες ἔχουμε συνμολικά 50 ἐργάτες καί μαστόρους, ἐνω γιά τό ἀγρόκτημα χρειάζονται περί τά 70 ἄτομα καί ἄλλα 10-20 γιά νά κόβουν ξύλα ἀπό τό δάσος. Ἀγοράσαμε ἕξι μηχανές γιά τήν κατασκευή τούβλων, στίς ὁποῖες ἐργάζονται περί τά 50 ἄτομα. Ἔχουμε περί τούς 20 ἱερεῖς καί διακόνους πού ἔχουν ἐνορίες καί ἐργάζονται γιά τήν κατήχησι καί τήν στερέωσι τῶν χριστιανῶν μας. Ἀνάμεσά τους ξεχωρίζουν ἕξι ἱερεῖς πού ξεχωρίζουν γιά τόν πολύ ἐνθουσιαμσό τους. Αὑτούς τούς σττέλλουμε νά περιοδεύουν τά χωριά καί νά ε'πιτελοῦν τά μυστήρια καί ἐπιστρέφοντες μᾶς φέρουν τά νέα ἀπό τίς περιοδεῖες τους καί τήν ζω΄ξη τῶν χωρικῶν.
Οἱ πυγμαῖοι
Εἶναι μία ἄγρια φυλή πού ζῆ μέσα στήν ζούγκλα. Μέχρι πρό ολίγων ἐτῶν δέν εἶχαν γνωρίσει ποτέ ἄλλουςε ἀνθρώπους, οὔτε εἶχαν βγεῖ σέ πολιτεῖες. Τό κράτος τούς ἀνεκάλυψε καί τούς ὑπεχρέωσε νά στρατεύωνται. Μήξ γνωρίζοντες ὅμως ἀπό ὑποταγή καί νόμους δημιουργοῦσαν προβλήματα στόν στρατό. Κάποτε ἔκλεισαν κάποιον στίς φυλακές καί αὐτός ἐδραπέτευσε πηγαίνοντας στόν διοικητή γιά ἐξηγήσεις. Ἐπειδή τό ὕψος τους εἶναι 1 ἕως 1,20 πόντους οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι τούς εκύτταζαν περίεργα. Τότε αὐτοί ὡρμοῦσαν μέ ρόπαλα καί τούς κτυποῦσαν ζητῶντες ἐξηγήσεις γιατί τούς κυττάζουν ἔτσι. Ὁ διοικητής τοῦ στρατοῦ βλέποντας ὅτι ματαιποπονεῖ νά τούς βάλη στήν σειρά, τούς ἄφησε ἐλέυθερους νά ἐπιστρέψουν στά δάση τους. Μοῦ εἶπαν ἄλλοι ἰθαγενεῖς ὅτι αὐτοί οἱ πηγμαῖοι εἶναι αἱμοβόροι ἄνθρωποι, ὅτι τρώγουν ἀνθρωπινο κρέας κλπ. Σ᾿ ἕνα χωριό ἐσκότωσαν μία γυναῖκα καί οἱ ἄλλοι χωρικοί ἀπό τ΄πον φόβο τους σκορπίσθηακν σέ ἄλλα χωριά ἤ μετώκησαν στό γειτονικό κράτος Ζάμπια. Ἄλλοτε πάλι ἐκσότωσαν ἕνα καλό χριστιανό μας καί ἕνα κορίτσι, καθώς περπατοῦσαν στόν δρόμο.
Ἡ αἵρεσις τοῦ Κασόγκο
Στό Λουμπουμπάσι, ὅπου ἔμεινα ἕνα μῆνα, ἐφρόντισα γιά τήν διοργάνωσι τῆς ἐκκλησίας τοῦ ἁγίου Στεφάνου. Συγκέντρωσα μέ τίς ἀκολουθίες καί τό κήρυγμα περί τίς 20 οἰκογένειες καί ἐλπίζουμε νά πᾶμε καλά. Μία ἡμέρα παρετήρησα κάτω στόν δρόμο μία πομπή 2000 ἀνθρώπων πού βάδιζαν ὁ ἕνας πίσω ἀπό τόν ἄλλον. Παραξενεύτηκα καί ρώτησα τί αἶναι αὐτοί. Ἀρχηγός τους ἦταν ἕνας ἰθαγενής παπᾶς, ὁ ἀββᾶς Κασόγκο, ὁ ὁποῖος τους συγκέμντρωνε καί ἔλεγε διάφορεςε προσευθχές. Εἶχε μαζί τους δύο γυναῖκες γιά τίς ὁποῖες ἔλεγε ὅτι ἦταν οἱ ἀρχάγγελοι Μιχαήλ καί Γαβριήλ. Ἔκαναν διάφορα δαιμονικά πράγματα ἀπό τά ὁποῖα οἱ ἄνθρωποι, μάλιστα καί ἄλλων αἱρετικῶν ὁμάδων, προσελκύοντο καί τούς ἀκολουθοῦσαν. Ὁ ἀββᾶς Κασόγκο, προερχόμενος ἀπό τήν ρωμαιοκαθολική ἐκκλησία, ἔχει καθαιρεθῆ ἀπό τόν ἀρχιεπίσκοπό του. ΟἹ ἄνθρωποι ἀρέσκονται στίς ἀποκαλυπτικές διδασκαλίες καί τρέχουν ν᾿ ἀκούσουν τί θά τούς ἔλεγε ὁ ἀρχάγγελος Μιχαήλ, χωρίς νά ἐξετάζουν, ἐάν εἶναι πράγματι αὐτός ὁ ἀρχάγγελλος. Ἔτσι στήν Ἀφρική ὁ κάθε ἄνθρωπος, ἐάν θέλη, ἱδρύερι δική του ἐκκλησία. Γι᾿ αὐτό στό ζαΐρ ὑπάρχουν μέχρι τώρα περί τίς 400 αἱρέσεις καί καθημ,ερινά δημιουργοῦνται νεώτερες.
Οἱ ἰθαγενεῖς φοβοῦνται τούς λευκούς
Ὁ π. Πέτρος περιοδεύει τά χωριά κάνοντας κατηχήσεις καί τά μυστήρια στούς πιστούς, ἀλλά ἔχει ἀκόμη την μητέρα του στήν ἀπιστία. Τόν ἐρώτησα πῶςε τρέχει νά βοηθήση ἄλλους καί δέν βοηθεῖ πρῶτα τήν μητέρα του νά γνωρίση τήν ἀληθινή πίστι; Καί μοῦ εἶπε: «Ἡ μητέρα μου ὅταν άκούση ὅτι ἔρχονται λευκοί στό σπίτι της, φέυγει νά κρυφθῆ, διότι φοβᾶται ὅτι θά τήν σφάξουν καί θά τήν φᾶνε. Μία ἡμέρα τῆς εἶπα: «Αὔριο θά ἔλθη ἡ παπᾶ Κοσμᾶς νά σέ βαπτίση, καί ἐκείνη μοῦ ἔκανε νόημα ὅτι θά ἔλθη νά μέ φάη». Ἡ νοοτροπία αὐτή εἶναι πολύ παλαιά. Καί οἱ κάτοικοι τῶν χωριῶν, ὅταν ἔβλεπαν λευκούς ἐκρύβοντο μέσα στό δάσος. Πολλοί ἀπ᾿ αὐτούς πιστεύουν αὐτά ἀπό τήν περίοδο τῶβ Βέλγων, οἱ ὁποῖοι ἔπαιρναν τούς ἰθαγενεῖς στήν Εὐρώπη καί ἐπίστευαν ὅτι ἐκεῖ τούς κάνουν κονσέρβες καί τούς τρώγουν. Γι᾿ αὐτό οἱ ἴδιοι δέν τρώγουν ποτέ κρέας ἀπό κονσέρβες, γιατί πιστεύουν ὅτι θά ἔχη μέσα κρέας ἀφρικαῶν ἀδελφῶν τους.
Οἱ μάγισσες μητέρες φονεύουν τά παιδιά τους
Ἀπό τούς ἱερεῖς πού περιοδεύουν στίς ἐνορίες τῆς ὑπαίθρου εἶναι καί ὁ π. Γεράσιμος, ὁ ὁποῖος μοῦ ἀνέφερε τό εξῆς δυσάρεστο γεγονός: «Ἕνα παιδί πού δούλευε παλαιότερα στό ἀγρόκτημά μας, ἔγινε ἀστυνομικός καί μά ἄδεια τῆς ὑπηρεσίας του, ἦλθε νά ἰδῆ τήν μάννα του. Τόν ἴδιο καιρό ἕνα ἄλλο παιδί, πού δούλευε στά χωριάφια μας καί μετά ἔφυγε, ἐπῆγε κι αὐτό νά ἰδῆ τήν μάννα του. Αὑτή ἦταν μάγισσα καί, ἀφοῦ ἐσκότωγσε τό παιδί της, ἐκάλεσε μία ἡμέρα τήν μάνα τοῦ ἀστυνομικοῦ, πού ἦταν κι αὐτή μάγισσα καί τῆς ἔδωσε ἕνα πόδι τοῦ παιδιοῦ της ψημμένο νά τό φάγη. Τώρα πλέον εἶχε ὑποχρέωσι καί ἡ μάνα τοῦ ἀστυνομικοῦ νά σκοτώση κάποιο συγγενῆ της καί νά δώσει κρέας στήν ἄλλη μάγισσα νά τό φάγη. Ἐν τῷ μεταξύ ἡ μάννα τοῦ ἀστυνομικοῦ, ἐκράτησε ἕνα κομμάτι κρέας ἀπό τό παιδί τῆς ἄλλης μάγισσας καί μέ διάφορα ἄλλα μαγικά φάρμακα τό ἔδωσε στόν γυιό της νά τό φάγη. Τό παιδί, ὁ ἀστυνομικός, ἀρρώστησε καί, ἐνῶ ὁ π. Γεράσιμος τῆς ἔδωσε 30 ζαΐρια νά π΄'αη τό παιδί της στό νοσοκομεῖο, ἐκείνη ἔδωσε τά χρήματα στόν μάγο τῆς περιοχῆς, δῆθεν γιά νά βρῆ τό παιδί τήν ὑγεία του μέ τίς ἰδικές του (σατανικές) ἱκανότητες. Τό ἀποτέλεσμα ἦταν να πεθάνη τό παιδί της προχθές καί ἐκείνη, ἀφοῦ συνελήφθηκε, ὡμολόγησε τίς πράξεις της καί καταδιώχθηκε μέ πέτρες ἀπό τούς συγχωριανούς της. Ἐμάθαμε ὅτι κατέφυγε στό διπλανό κράτος Ζάμπια γιά νά συνεχίση ἐκεῖ τά δαιμονικά καί φονικά της ἔργα.
Οἱ ἱεραπόστολοι προσπαθοῦν ἐδῶ ν᾿'απομακρύνουν τήν μαγεία, ἀλλά εἶναι τόσο ριζωμένη στήν ζωή τῶν ἀνθρώπων, ὥστε ἐάν δέν ἔχουν στενές πνευματικές σχέσεις μέ τήν Ἐκκλησία, εὔκολα πάλι παρασύρονται καί μπερδεύονται στά ἴδια.
«Διαβάς εἰς Ντιλόλο βοήθησον ἡμῖν»
Ἕνας ἄνθρωπος πού κατάγεται ἀπό τό Ντιλόλο, πόλις περιοχῆς τοῦ Κασάζι, 600 χιλιόμετρα μακριά ἀπό τό Κολουέζι, εὑρῆκε χρήματα καί ἄφθασε μέχρις ἐδῶ τό Κολουέζι νά μᾶς εἰπῆ: «Στήν περιοχή μου ἔχουμε μαζευτῆ 30 οἰκογένειες καί θέλουμε νά ἔλθετε νά μᾶς κάνετε χριστιανούς». Τόν ἐκράτησα κοντά μου μερικές ἑβδομάδες. Τόν ἄφησα νά βλέπη πῶς κάνουμε τόν Ἑσπερινό, τόν Ὄρθρο κλπ. Τοῦ ἐδώσαμε μερικά βιβλία κατηχήεων καί ἀκολουθιῶν γιά νά τά διάβαση. Τοῦ εἶπα: «Πρέπει νά μάθης τό «Πάτερ ἡμῶν...». Δυσκολεύτηκε στήν ἀρχή. Τόν ἐπίεσα καί τελικά ἔμαθε καί τό «Πιστεύω...». Μοῦ εἶπε ὅτι αὐτή ἡ σουαχίλι τῶν προσευχῶν εἶναι ἡ καθαρεύουσα, ἐνῶ ἐμεῖς μιλᾶμε διαφορετικά. ὁ λαϊκός ἰθαγενής βοηθός μας ἔβγαλε μερικές προσευχές σ΄τον πολύγραφο, τό βιβλίο τῶν Κατηχήσεων, μερικές ἀκολουθίες καί τά ἐδώσαμε ὥστε νά τά δια;βαζουν καί μόνοι τους, γιατί ἐμεῖς δέν ἔχουμε χρόνο, οὔτε προσωπικό νά κάνουμε ἱεραποστολή καί σέ ἄλλα τόσο μακρινά μέρη. Τό ἴδιο συνέβη καί μ᾿ ἕνα ἄλλο ἄνθρωπο πού ἦλθε ἀπό τήν Μουτσάτσα, μαρκιά ἀπό τό Κολουέζι 200 χιλιόμετρα. Τοῦ εἶπα: «Δέν μποροῦμε νά σᾶς βοηθήσουμε...» Πάρτε μερικά βοηθήματα καί διαβᾶστε μόνοι σας καί ἀργότερα βλέπουμε». Ἔχουμε καί ἄλλα περιστατικά, ἀλλά δέν μποροῦμε νά ἀνταποκριθοῦμε.
Ἔργα τῆς 14ης Μαρτίου 1983
Τά οἰκοδομικά ἔργα συνεχίζονται τόσο στίς ἐγκαταστάσεις τοῦ Κλιμακίου μας, ὅσο καί στίς ἐκκλησίες τῶν χωριῶν. Κάνουμε μάι ἐπέκτασι τοῦ οἰκοτροφέιου μας καί ἀρχίσαμε τήν ἵδρυσι τοῦ σχολέιου σ΄το χωριό Τσαμπούλα. Τά θεμέλια τοῦ Ἁγίου Δημητρίου στό χωριό Τσαμουτέντε, 17 χιλιόμετρα μακράν τοῦ Κολουέζι, ἔχουν τελειώσει. Μεταφέρθηκαν τά τοῦβλα καί στήν συνέχεια θ᾿ἀσχοληθοῦμε μέ τήν τοιχοποιΐα. Τά τοῦβλα μᾶς ἐτελείωσαν καί ἔδωσα ἐντολή στούς ἐργατες ν᾿ ἀρφχίζουν νάκόβουν πάλι ξύλα ἀπό τό δάσος γιά νά ψηθοῦν τά τοῦβλα πού κάνουν οἱ τουβλομηχανές. Τό σχολεῖο τοῦ χωριοῦ Τσιάλα ἔχει φθάσει στά τρία μέτρα ὕψος. Ἐρίξαμε πλάκα τήν δεξιά καί ἀριστερά τῆς εἰσόδου τοῦ Κλιμακίου μας καί μᾶς βοηθεῖ ὁ Θεός, δότι βρέχει ἀσταμάτητα καί ποτίζεται τό μπετόν πού θέλει ἄφθονο νερό γιά νά μή σκάση. Ἐβάλαμε τίς μισές περίπου λαμαρίνες στήν ἐκκλησία τοῦ ἁγίου Θωμᾶ τοῦ χωριο[πυ Γκαρκαζέμπε. Ἐφτιάξαμε τήν Ἁγία Τράπεζα, τήν ὁποία καί σοβατίσαμε. Τό καμπαναριό προχωρεῖ, ἀλλά τελείωσαν τά τοῦβλα. Θά κάνουμε ὅμως καινούργια γιά νά προχωρήση τό ἔργο.
Δύο βουλευτές στό Κλιμάκιό μας
Πρτίν ἀπό μία ἑβδομάδα μᾶς ἐπεσκέφθηκαν δύο βουλευ΄τες. Ἦλθαν γιά νά πάρουν φάρμακα γιά τά στομάχια τους καί νά ἐκδηλώσουν τήν εὐγνωμοσύνη τους γιά κάποια ἐξυπηρέτησι πού τούς ἐκάναμε. Μιλήσαμε μαζί τους γιά διάφορα θέματα πού ἀφορτοῦν τό τόπο καί ὁ ἕνας μοῦ ἐπρότεινε νά πάω στήν δική του περιοχή, στό Ντιλόλο, νά ἐργασθῶ. Το[πυ εἶπα ὅτι δέν ἔχουμε δυνα΄τοτητες καί τοῦ ἔδβωσα λίγα φάρμακα γιά τό ἐκεῖ νοσοκομεῖο τους, τό ὁποῖο στερεῖται καί τῶν πλέον βασικῶν φαρμάκων.
Ἦλθαν, ὅπως εἶπα, καί γιά νά μᾶς εὐχαριστήσουν. Ὁ λόγος εἶναι ὁ ἑξῆς: Ἐρχόμενοι ἀπό τήν Κινσάσα γιά τό Κολουέζι, τό βράδυ ἔφθασαν στό Λικάσι καί, ἐπειδή δέν εἶχαν ποῦ νά μείνουν, τούς δεχθληκαμε στό σπίτι τοῦ ἐφημρίου τῆς ἑλληνικῆς Κοινότητος τοῦ Λικάσι. Ἐκεῖ ἔφαγαν καί κοιμήθηκαν καί τό πρωΐ συνέχισαν στό ταξίδι τους.
Μαθήματα σέ νέους καί ἡλικιωμένους
Παρά τήν σωματική καί διανοητική μου κούρασι, προσπαθῶ, ὅταν ἐπιστρέφω ἀπό τίς δουλειές μου νά ἀσχολοῦμαι καί μέ τήν κατήχησι τῶν ἐδῶ ἰθαγενῶν. Στούς μεγάλους ἄρχισα μαθήματα ἀπό τό καυά Ματθᾶιον Εὐαγγέλιο. Δυσκολεύονται πολύ νά καταλαβαίνουν τίς ἔννοιες, ἰδιαίτερα στά χωριά πού μποροῦν νά κατανοηθοῦν καί διαφορετικά, οπως δηλαδή τά ἐξηγοῦν οἱ αἱρετικοί. Στούς νέους κάνω μαθήματα ἀπό μερικά ποιμαντικά ἤ καί πατερικά βιβλία, ὅπως εἶναι ἡ Κλῖμαξ τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου.Τά παιδιά ἐνθουσιάζονται ἀπό τά μαθήματα αὐτά, ἀλλά δύσκολα νά τά ἐφαρμόσυν στήν ζωή τους. Ἔχουν συνηθίσει στήν ἐλευθερία, σ΄την πολυγαμία καί οἱ ἔννοιες τῆς ἐγκρατείας πρό τοῦ γάμου εἶναι ἄγνωστες σ᾿ αὐτούς.
Μοῦ ἔλεγαν ὅτι τά ἤθη ἐδῶ ἐχάλασαν ἀφ᾿ ὅτου οἱ ἄνθρωποι ἄρχισαν νά διαβάζουν βιβλία. Παλαιότερα ἦταν πολύ αὐστηρά τά ἔθιμά τους. Ἐάν, ἐπί παραδείγματι, συνελάμβαναν μία γυναῖκα νά ἁμαρτάνη, τῆς ἄλειφαν τό κορμί μέ πιπέρι. Ἔτσι, ἐάν δέν πέθαινε., δέν ἐπρόκειτο πλέον νά τό ξανακάνη. Ἄλλοτε οἱ γυναῖκες ἐντρέποντο καί δέν ἐπαρουσιάζοντο μπροστά στούς ἄνδρες. Ἐάν κάποιος αὐτοκτονοῦσε, τόν ἄφηναν γιά τιμωρία του στό ΄δενδρο μέ τό σχοινί πού κρεμάσθηκε.
Κυριακή τῶν Ἀπόκρεω τοῦ 1983
Τό πρωΐ τελέσαμε τήν Θεία λειτουργία. Ὁ νξαός ἦταν κατάμεστος ἀπό κόσμο. Ἐκάναμε καί τό μνημόισυνο τοῦ ἕλληνος Κίμωνος Κατσούλη. Μετά τό κήρυγμα ἔκανα μερικές ἀνακοινώσεις γηιά τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή καί ἐπρότεινα στούς χριστιανούς νά ἔλθουν αὔριο μαζί μ,ας στό μοναστήρι μας, πρός τιμήν τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου, πού ἀπέχει ἀπό ἐμᾶς περί τά 2 χιλιόμετρα γιά νά περάσουμε ἐκεῖ τήνἡμέρα μας μέ νηστεία καί προσευχή. Τό ἀπόγευμα ἔκανα μαθήματα μέ τούς νέους, ἀλλά μᾶς διέκοψε ὁ ἐρχομός τοῦ νομάρχη τῆς περιοχῆς, ὁ ὁποῖος ἦλθε μ᾿ ἕνα πατριώτη του, διευθυντή τῶν ὁδικῶν ἔργων. Ἀπό καιρός αὐτός ἦθελε νά συναντηθοῦμε γιά νά συζητήσουμε φιάφορα θέματα πού ἀφοροῦν τήν περιοχή μας. Ἐπίσης μᾶς ἦλθε κι ἕνας συνταγματάρχης ἰατρός, ὁ ὁποῖος, ἀφοῦ εἶδε τίς ἐργκαταστάσεις μας, τ΄'ο ἀγρόκτημα, τά παιδιά κλπ.ἐνθουσιάθσηκε καί μοῦ π[ρότεινε νά ἔρχεται μία φορά τήν ἑβδομάδα μέ τήν σύζυγό του, παιδίατρο νά βλέπουν τά παιδιά στην ὑγεία τους. Τοῦ εἶπα δέν χρειάζεται. Ἐκεῖνος ἐπέμενε λέγοντας: 'Εμεῖς θά ἐρχόμαστε καί σύ ἄς μᾶς διώχνεις». Τοῦ ἐδέιξαμε καί τό φαρμακεῖο μας καί τοῦ ἐδώσαμε ἀρκετά ἀπ᾿ αὐτά γιά τό νοσοκομεῖο, ὅπου ἐργάζεται. Ἀλλά εἶναι μέγα τό πρόβλημα τῶν φαρμάκων, διότι ἀφ᾿ ἑνός εἶναι δυσεύρετα, ἀφ᾿ ἑτέρου, ἐάν στείλουμε μερικά γιά κάποιο νοσοκομεῖο, ὑπάρχει πιθανότης νά φθάσουν μία τοῖς ἑκατό (1%). Αὑτοί πού τάπαίρνουν γιά τό νοσοκομεῖ εἴτε τά χρησιμοποιοῦν γιά τόν ἑαυτό τους ἤ τά πωλοῦν καί παίρνουν χρήματα γιά ν᾿ ἀγποράσουν καλαμποκάλευρο γιά τό μπουκάρι τους.
Μετά τήν Θεία Λειτουργία ὁ μοναχός Κύριλλος ἐζήτησε νά πᾶη μ'[ε τόν σύμβουλό μας κ. Μιζαήλ Ψάθα στό αγρόκτημα. Τούς εἶπα ὅτι ὁ καιρός εἶναι βροχερός καί δέν τό ἐπιτρέπει. Ἐπέμεναν καί ἐπῆγαν. Λόγῳ τῶν βροχῶν τό νερό ἦταν πάνω ἀπό τήν γέφυρα, πλησίον τῆς φαρμας 60 πόντους καί ὅταν ἤθελαν νά ἐπιστρέψουν, εἶχε φθάσει στούς 1, 20 πόντους, ὁπότε γιά δύο ἡμέρες ἔμειναν στό ἀγρόκτημα καί τό αὐτοκόινητο τό ἐγκατέλειψαν μέσα σρτό ποτάμι μέ ἀποτέλεσμα νά χαλάση ἡ μηχανή του.
Μετά ἀπό δύο ἡμέρες, με τήν βοήθεια ἰθαγενῶν ὁ π. Κύριλλος καθάρισε τήν μηχανή τοῦ αὐτοκινήτου πού εἶχε ἐγκαταλείψει στό ποτάμι καί ἔτσι μέ πολλές ταλαιπωρίες ἔφθασαν στήν Βάσι μας.
Ἀνήσυχος ἐπῆγα μέ τό ἀσθενοφόρο νά τούς ἀναζητήσω, ἀλλά ἦταν ἀδύνατο νά περάσω τούς χειμάρρους καί ἐγύρισα πίσω.
Τήν Καθαρά Δευτέρα ἀντί ἄλλη νηστήσιμου φαγητοῦ, ἐψήσαμε καλαμπόκια ἀπό τό ἀγρόκτημά μας καί ἐφάγαμε. Δέν ἔχουμε ἐδπῶ τίς ἑλληνικές λαγάνες, οὔτε τίς ἐλιές καί τά ἄλλα φαγητά τῆς νηστείας.
Αὐτές τίς ἡμέρες εἶμαι ἀρκετά στενοχωρημένος μέ τά παιδιά τοῦ οἰκοτροφείου μας. Ὅ,τι πρόγραμμα καί νά ἐφαρμόσω, σέ λίγες ἡμέρες ἰσοπεδώνεται. Τούς γινόμαστε φορτικοί στήν ἐκμάθησι μερικων προσευχῶν ἤ νοηματων τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τά ὁποῖα ἀποστηθίζουν, ἀλλά μετά ἀπό λίγες ἡμέρες τά ἔχουν ξεχάσει ὅλα. Δέν τούς ἐνδιαφέρει νά συνεχίσουν τό διάβασμα καί τήν πρόοδό τους. Οὔτε νά φυλάξουν τά πράγματά τους καταλαβαίνουν, οὔτρε νά μποῦν σ᾿ ἕνα πρόγραμμα ἐπιθυμοῦν. Φοβοῦμαι μήπως ματαίως κοπιάζουμε. Δέν ἀπελπιζόμεθα ὅμως γιατί ὁ Θεός εἶναι μεγάλος. Οἱ προσπάθειές μου τώρα στρέφονται περισσότερο στήν νεολαία. Ὁ Θεός βοηθός μας. Ἀμήν.
Προσβολή ἀπό τήν ἑλονοσία
Ἐκεῖνο τό βράδυ, τῆς 20ης Μαρτίου 1983, στενοχωρημένος καί κατάκοπος ὅπως ἤμουν, μ᾿επιασε δυνατο ρίγος, ἐμετοί, πονοκέφαλοι καί πόνοι σ᾿ ὅλα τά κόκκαλά μου. Αὐτά ἦταν τά πρῶτα συμπτώματα τῆς ἑλονοσίας, ἡ ὁποια πρόκειται νά μέ συνοδεύεη σ᾿ ὅλη μου τήν ζωή. Τό ἀπόγυεμ αἦλθαν ὁμάδες ἀνδρῶν καί νέων γιά τά καυηχητικά μαθήματα τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἀλλά μή μπορῶντας νά τούς διδάξω, ἔκαναν μόνοι τό Μέγα Ἀπόδειπνο καί ἔφυγαν. Ἔμεινα στό κρεββάτι νηστικός καί ἀδιάθετος γιά ὁποιοδήποτε φαγητό. Μετά ἀπό τρεῖς ἡμέρες κλινηρης ἔβαλα στό στόμα μου λίγες κουταλιές σοῦπα ρύζι, ἤπια λεμοναδα καί μοῦ ἔβαλαν πάγο στό κεφάλι, λόγῳ ἡλιάσεων. Ἔτσι σιγά-σιγά ἄρχισα νά συνέρχομαι.
Συκοφαντίες ἐναντίον μου ἀπό τίς ἐφημερίδες
Ἀρκετοί ἱερεῖς μας, πού χειροτονεῖ κατ᾿ ἀνάγκην ὁ Μητροπολ΄θτης μας, λόγῳ τῶν κακῶν τους συνηθειῶν, εἶναι δυνατόννά ὑποπέσουν σέ κανονικά παραπτώματα. Ἔτσι τούς ἐπιβάλλονται ἐπιτίμια, μέχρι καί τό τῆς καθαιρέσεως. Ἕνας τέτοιος πρώην ἱερεύς, ὁ Ἱερώνυμος τοῦ χωριοῦ Μουαντικούσια, ξεγελάσθηκε ἀπό κάποιον ψευδο-παπᾶ, ὁ ὁποῖος ἔλεγε ὅτι ἦταν ἀπό τήν Κινσάσα καί ἔγραψαν ἕνα ἄρθρο σ΄την ἐφημερίδα μέ τόν τίτλο: «Σκάνδαλα στό Κολουέζι». Ἐκεῖ ἔγραφαν ὅτι ἕνας λευκός παπᾶς, ὁ παπᾶ-Κοσμᾶς, ἔφτυσε στό πρόσωπο ἕνα ντόπιο παπᾶ, ὅτι οὁι ντόπιοι ἱερεῖς δέν πληρώνονται καί ὅτι ὁ παπᾶ-Κοσμᾶς ἐμπόδισε τόν ἱερέα αὐτόν νά πάη καί ν᾿ ἀπολογηθῆ στόν Δεσπότη. Ἐμεῖς δέν ἀπαντήσαμε σ᾿ αὐτά, ἀλλά οἱ τρεῖς δικοί μας καθαιρεθέντες παπάδες ἔγραψαν μία ἐπιστολή στόν κυβερνήτη τῆς περιοχῆς καί ἔλεγαν ὅτι πράγματι ἔκαναν ὡς νέοι ἱερεῖς ἕνα παράπτωμα, ἀπό ἄγνοια τῶν νόμων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί ὁ Δεσπότης τούς ἐτιμώρησε μέ καθαίρεσι. Ἔλεγαν ἀκόμη ὅτι ὁ παπᾶ Κοσμᾶς δέν ἔχει καμμία ἀνάμειξι σ 'αὐτή τήν ὑπόθεσι καί ὅσα γράφει ὁ ἄλλος συνάδελφος μας π. ἱερώνυμος στήν ἐφημερίδα εἶναι ὅλα ψέμματα. Μετά οἱ ἴδιοι οἱ παπᾶδες ἔγραψαν καί ἄλλη ἐπιστολή στόν κυβερνήτη, στήν ὁποία λέγουν ὅτι ὁ παπᾶ Κοσμᾶς δέν ἔφτυσε κανέναν, ἀλλά ἐνδιαφέρθηκε ἀπό τήν πρώτη κιόλας ἡμέρα γιά τήν διαστροφή μας, τήν ἐνδυμασία μας, τά φάρμακά μας καί ἀπό τό 1982 μᾶς δίνει κανονικό μισθό μέ ἀποδείξεις. Ὁπότε ἐμεῖς δέν ἀπαντήσαμε τίποτε στήν ἐφημερίδα καί ὁ Θεός μᾶς ἐδικαίωσε ἀπό ἐκεῖ πού δέν τό περιμέναμε.
Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας
27-3-1983
Σύμφωνα μέ τό ὀρθόδοξο μοναστηριακό τυπικό ἐτελέσαμε τίς ἀκολουθίες αὐτῆς τ[πης Κυριακῆς καί μετά τήν Θεία Λειτουγία ἔγινε ἡ περιφορά τῶν εἰκόνων. Τούς εἶχα εἰδοποιήσει ἀπό ἡμέρες νά φέρουν ἀπό τά σπίτια τους ἀπό μία εἰκόνα τό ἄτομο. Ἦλθαν περίτά 300 ἄτομα. Πολύ ἐνθουσιάσθηκαν βλέποντας γιά πρώτη φορά στόν τόπο τους αὐτό τό ἐκκλησιααστικό τυπικό τῆς περιφορᾶς εἰκόνων πέριξ τοῦ ναοῦ καί δεήσεων. διαβάσαμε καί τό Συνοδικό τῆς Ὀρθοδοξίας τῆς Ζ΄Οἰκουμενικῆς Συνόδου καί ὅλοι ἀπό κάτω ἐφώναξαν δυνατά τό «ἀνάθεμα »καί τό «Αἰωνία ἡ μνήμη αὐτῶν». Μετάτούς ἐξηγήσαμε τά γεγονότα τῆς Ἑορτῆς αὐτῆς καί ὅτι τώρα εἶναι καθῆκον μας νά κρατήσουμε ἐμεῖς αὐτή τήν πίστι, τήν ὁποία ἐκράτησαν οἱ Πατέρες μας μέ αἵματα καί θυσίες.
Ἱεραποστολικά ἔργα μέσα στόν Ἀπρίλιο τοῦ 1983
Τό Σάββατο, 2α τοῦ μηνός ἔστειλα τόν ὑπεύθυνο ἱερέα τοῦ Λικάσι, τόν π. Λεωνίδα νά πάη στό χωριό Μουαντικούσια καί νά πάρη τά ἱερά Σκεύη καί τά ἐκκλησιαστικά βιβλία ἀπό τήν εκκλησία, διότι ὁ ἱερεύς π. Ἱερώνυμος, ὁ ὁποῖος ἔγραψε στόν τύπο γιά μένα, είχε φύγει ἀπό τόν χωριό ὡς καθῃρημένος. Ἐπῆγε λοιπόν ἐκεῖ καί δέν εὑρῆκε τίποτε. Προφανῶς τά ἅρπαξε ὅλα αὐτός ὁ ἀπατεών ἱερεύς. Ἐπῆγα στόν εἰσαγγελέα καί ζήτησα τίς συμβουλές του. 'Εκεῖνος πού πρότεινε νά τόν καταγγείλω, πράγμα πού ἔκανε ὁ π. Λεωνίδας καί τώρα ὅλη ἡ ὑπόθεσις ἔμεινε στά ἀρχεῖα.
Τήν ἴδια ἡμέρα μαζι μέ τόν ἐκλεκτό μου φίλο καί βοηθό κ. Χάμπο (Χαράλαμπο) Γεωργίου ἐπήγαμε στήν περιοχή, ὅπου .ἔχει ἔγκατασταθῆ ἡ ἑταιρεία ὀρυχείων. Συναντήθηκα μέ τόν διευθυντή τόν κ. Φρουνώ, ἐξαιρετικό ἄνθρωπο, καί τοῦ ἐζήτησα νά μᾶς δώση παλιά ἄχρηστα σίδερα, λαμαρίνες καί ὅ,τι ἄλλο ἄχρηστο ἔχει γιά νά τό ἀξιοποιήσουμε στίς δουλειές μας. Μοῦ εἶπε: νά πάω στίς παλαιές ἐγκαταστάσεις τῶν Ἀμερικανῶν, οἱ ὁποῖοι πρίν ΄'από 40 χρόνια ἐκμεταλλεύοντο τό οὐράνιο μέ τό ὁιποῖο ἔφτιαξαν τήν ἀτομική βόμβα καί κατέστρεψαν τίς ιαπωνικές πόλεις Χιροσίμα καί Ναγκασάκι. Αὐτές εὑρίσκοντο 40 χιλιόμετρα μέσα στό δάσος. Ὄχι μόνο ἦταν ἐκεῖ τά ἐργοστάσια, ἀλλά καί οἱ κατοικίες τῶν ἐργατῶν. Σήμερα εἶναι μία νεκρούπολις, ὅπου πηγαίνουν ἰθαγενεῖς καί σπάζουν τά μπετά γιά νά βγάλιυν τά σίδερα. Ἐθαύμασα τήν τεχνική καί οἰκοδομική ἐξέλιξι τῶν ἀμερικανῶν, οἱ ὁποῖοι ἤξεραν ἀπό τότε νά χρησιμοποιοῦν τά ὑλικά οιἰκοδομῶν, ὅπως σήμερα οἱ ἄνθρωποι. Ἔχουν σκεπασθῆ ἀπό χόρτα 3-4 μέτρων καί ευρίσκονται κον τά στό χωριό Κικολούμπιε περιοχῆς τοῦ Λικάσι. Πράγματι, εὑρήκαμε πολλά σίδερα γιά τά ὁποῖα θά πάρουμε ἄδεια νά πᾶμε ἐκεῖ ἄλλη ἡμέρα νά φτιάξουμε τά σχολεῖα καί τίς ἐκκλησίες μας.
Μετά περάσαμε ἀπό τήν ἑταιρεία «Μινωτερί», ὁποία ἀλέθει καί πωλεῖ ἀλεύρι, μετά αγοράσαμε φοινικέλαιο, πού λέγεται στήν σουαχίλι Κικόντζα γιά τά οἰκοτροφεῖα μας καί ἐπιστρέψαμε.
Τήν ἄλλη ἡμερα μέ τήν βοήθεια τοῦ κ. Ἠλία Μαυρονικόλα, Ἕλληνος ἀπό τό Λικάσι, ὑπαλλήλου τῆς ἑταιρείς ὀρυχέιων φορτώσαμε στά βαγόνια 20 τόνους τσιμέντα στό τραπινο, τό ὁποῖο καί τά μετέφερε στήν Βάσι μας. Τοῦ ἀφήσαμε ἀκόμη παραγγελλία γιά 20 τόννους ἀκόμη τσιμέντα καί 10 τόννους ἀσβέστι. Ὅλα αὐτά τά ὑλικά τά πληρώσαμε μέ ἔσοδα τῆς ἱεραποστολῆς μας καί ἔτσι μπορέσαμε νά συνεχίσουμε τίς ἀνοικοδομήσεις.
Ἐπιστρέφοντας σταματήσαμε στήν ἐνορία τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, τοῦ χωριοῦ Φουγκουροῦμε. Εἶχαν προκύψει κάτι διενέξεις μέ τόν ἱερέα καί τούς ἐπιτρόπους τῆς ἐκκλησίας. Ἤθελαν αὐτοί, κατά τά προτεστάντικα προγρ΄παμματα, νά κρατοῦν ἤ ν᾿ ἀπορρίπτουν τούς ἱερεῖς. Τούς ἔστειλα μία ἐγκύκλιο Ἐπιστολή γιά ὅλες τίς ἐμνορίες τῆς ἐπικρατείας μου γρ΄παφοντας ὅτι γιά τήν ἐγκαθίδρυσι ἤ καθαίρεσι ἤ μετάθεσι ἑνός ἱερέως ὑπεύθυνος καί μόνο εἶναι ὁ Ἐπίσκοπος τῆς ἐπαρχίας καί κανείς ἄλλος, ἐνῶ γιά ἄλλα μεγταλύτερα παραπτώματα ἀπποφασίζει ἡ Ἱερά Σύνοδος τοῦ Πατριαρχείου μας. Ἀκόμη τούς ἔγραψα ποιά εἶναι τά καθήκοντα τῶν ἐςκκλησιαστικῶν ἐπιτρόπων καί πῶς βοηθοῦν τόν ἱερέα στό ἔργο του. Ἔτσι ταπειν΄λωθηκαν οἱ Ἐπίτροποι καί σωφρονίσθηκαν. Ἕναν ὅμως ἀπό το΄λυς ἐπιθτρόπους τόν τιμωρήσαμε μέ ἕξι μῆνες ἀργία, μακριά ἀπό τά καθήκοντά του, διότι ἦταν ἀντάρτης. Προσεχῶς θ᾿ ἀσχοληθοῦμε μέ τήν ἀποστολή καί ἄλλων ἐγκυκλίων Ἐπιστολῶν γιά τούς ἱερεῖς καί τίς πρεσβυτέρες τους, ὥστε νά μαθαίνουν τά καθήκοντά τους, παρότι τόσες φορές τούς τά ἔχουμε εἰπεῖ προφορικά. Γιά ἐμᾶς τούς Εὐρωπαίους εἶναι εὐκολοόνητα πράγματα, γι᾿ αὐτούς εἶναι «ἄλγεβρα».
Γιά νά φθάοσυμε μέχρι τό Κολουέζι ἀπό Λικάσι εἴχαμε μπροστά μας 200 χιλιόμετρα. Ταξιδεύσαμε λοιπόν μέσα στό σκοτάδι. Σέ ἀπόστασι ἀπό τό Φουγκουροῦμε 30 χιλιομέτρων ἐστρίψαμε δεξιά γιά τό χωριό Τένκε. Οἱ χριστιανοί μᾶς ὑποδέχθηκαν μέ ἐνθουσιασμό. Εἶχαν ἀρκετά προβλήματα. Μᾶς πλκησίασαν δύο χριστιανοί πού εἶχαν φάει μέ τόν μάγο κι ἔκαναν μάγια μαζί γιά νά γίνη καλά κάποιος ἄρρωστος. Τούς ζητήσαμε τά μάγια καί μᾶς τά ἔδωσαν. Τούς συμβουλεύσαμε καί στόν ἄρρωστο διαβάσαμε εὐχές καί δώσαμε φάρμακα, ἀπ᾿ ἀυτά πού φέρνουμε πάντοτε μαζί μας. Ἐπίσης ἐξωμολόγησα ἕνα νέον πού ἦταν κι αὐτός ἄρρωστος καί ἐδιαβασα εὐχές σέ ἀσθενεῖς καί σέ δύο μωρά. Οἱ ἄνθρωποι ἔμειναν ὅλοι εὐχαριστημένοι καί μᾶς κατευώδωσαν.
Στίς 3 τοῦ μηνός ἐτελέσαμε τήν Θεία Λειτουργία καί μετά τόν Ἁγιασμό, ὅπως γίνεται κάθε μῆνα, κατά τό ἁγιορείτικο τυπικό. Πρό δύο ἐτῶν σάν σλήμερα εἶχαν περάσει δύο καθολικοί ἱερεῖς καί, ὅταν τούς εἶπα ὅτοι ἐμεῖς δέν βάζουμε ἁλάτι στόν Ἁγιασμό, ἀπόρησαν, διότι ἐκεπινοι χωρίς ἁλάτι δέν μποροῦν νά τόν διατηρήσουν. Ἀπό τότε πού ἔχασαν τήν ἀληθινή πίστι, εχασαν καί τήν σωτήρια χάρι.
Τούς μιλήσαμε καί γιά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ, γιά τό Ἄκτιστο φῶς, τίς διαφορές μας μέ τούς παπικούς καί ὅτι ἐμεῖς ἁγιαζόμεθα λαμβάνοντες τίς ἄκρτιστες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ καί ὄχι μετέχοντες σ΄την ἀπρόσιτη οὐσία Του, ὅπως πιστεύουν ἐκεῖνοι.
Τό βράδυ κάθε Κυριακῆς ἔρχονται περί τούς 15ο χριστιανοί γιά τό Μέγα Ἀπόδειπνο. Τούς ἀρέσει γιατί εἶναι μεταφρασμένο στήν γλῶσσα τους καί γίνεται μέ τό ἁγιορείτικο τυπικό μέ μετάμοιες, ψαλμωδίες κλπ.
Τήν Δευτέρα τό πρωΐ ὁ μόνιμος βοηθός μου, μοναχός π. Κύριλλος ἐπλήρωσε τούς ἐργάτες μας, ἀφοῦ δανεισθήκαμε ἀπό τήν κ. Ἀνδρούλα (Κύπρια, κατοικο Κολουέζι). Τῆς χρεωστοῦμε ἀκόμη 400.000 ζαΐρια καί τό ολο χρέος μας ἔφθασε τά 2.000.000. Ἐλπίζουμε ὅτι κάποιος χριστιανός θά μᾶς βοηθήση νά τά ξεπληρώσουμε.
Ἀπό παπᾶς ...βατραχάνθρωπος.
Τό μεσημέρι ἐπήγαμε μέ τόν π. Κύριλλο στό ἀγρόκτημά μας. Ἐπιστρέφοντασς τό νερό τοῦ ποταμοῦ ἦταν μισό μέτρο πάνω ἀπό τήν γέφυρα, ἀλλά περάσαμε ἀκίνδυνα. Σ᾿ ἕνα παραπλήσιο φράγμα ἦταν μαζεμένοι πολλοί ἄνθρωποι καί ἔκλαιγαν, ἐνῶ ἄλλοι κάτι ἔψαχναν νά βροῦν μέσα στά νερά τοῦ φράγματος.
Σταματήσαμε καί ρωτήσαμε νά μάθουμε τί συνέβαινε. Μᾶς εἶπαν ὅτι ἕνα παό τ΄σα τρία παιδάκια πού έψάρευαν δίπλα ἐκεῖ μέ τό καλάμι, ἔπεσε μέσα καί πνίγηκε. Μάλιστα ἴσως μπερδεύθηκε μέ τήν μπετονιά καί βυθίσθηκε στόν λασπώδη βυθό.
Συλλογίσθηκα ἀρκετά, καθώς ἔβλεπα τούς γονεῖς νά '΄οδύρωνται καί νά περιμένουν 2-3 ἡμέρες μήπως καί τό παιδί τυους βγῆ σ΄τηξην ἐπιφάνεια τοῦ νεροῦ. Βρέθηκα στόν πειρασμό νά πέσω μέσα νά τό βγάλω. Ἐν τῷ μεταξύ ἀπό τότε πού ἔβαλα μετάνοια γιά μοναχός στό μοναστήρι μου δέν ξαναβούτηξα στήν θάλασσα. Ἐπῆρα τήν ἀπόιφασι καί τούς εἶπα: «Θά σᾶς βοηθήσω». Εἶπα στούς ἄνδρες νά διώξουν μακριά τίς γυναῖκες τους καί ἐγώ, ἀφοῦ ἔβγαλα τό ζωστικό μου καί μόνο μέ τό παντελόνι, ἔπεσα στά βαθειά νερά τοῦ φράγματος, τοῦ ὁποίου τό βάθος, ὅπως διεπίστωσα ἦταν πάνω ἀπό 20 μέτρα. Στά 20 μέτρα ἀντελ΄ξηφθιηκα τό καλάμι τοῦ παιδιοῦ καί κατάλαβα ὅτι ἐκε[πι κονβτά θά εἶναι καί τό πτῶμα τοῦ παιδιοῦ. Ἐτάβηξα τό καλάμι καί τό πέταξα ψηλά. Βγῆκα ἐπανω γιά άναπνοή. Ἔδωσα ἄλλη βουτιά θέλοντας νά διαπιστωσω ἐάν ἔχει ὁ βυθθός πέτρες, δένδρα, χόρτα. Διεπίστωσα ὅτι εἶχε πέτρες. Μέ ὡδήγησε τό χέρι τοῦ Θεοῦ καί προχωρώντας ὑποβρυχίοως στά ἕξι μέτρα ἅπλωσα τό χέρι μου κι ἔπιασα τό χέρι τοῦ παιδιοῦ καί τό ἔφερα μέ δυσκολία ἐπάνω. Οἱ γονεῖς καί οἱ συγγενεῖς ἔκλαιγαν τώρα μᾶλλον ἀπό χαρά καί δέν ἤξεραν πῶς νά μ᾿ εὐχαριστήσουν. Ἐγώ ἔριξα τό ζωστικό βιαστικά ἐπάνω μου καί μπῆκα στό αὐτοκίνητο, ἐνὠ τά παπούτσια καί τό ὑποκάμισό μου τά εἶχε πάρει στό αὐτοκόινητο ὁ π. Κύριλλος. Μοῦ ἐζήτησαν νά τούς βαπτίσω χριστιανούς καί τούς εἶπα μία ἄλλη φορά γιά νά μή φανῆ οτι ἐκμεταλλεύθηκα τήν ανάγκη τους καί τήν ψυχική τους ὁδύνη, αλλά καί τήν ευγνωμοσύνη τους γιά τήν άνασυρσι τοῦ πνιγμένου παιδιοῦ τους.
Μετά ἀπό ἑπτά χρόνια, πού εἶχα νά μπῶ σέ θάλασσα ὁ Πανάγαθος Θεός μέ χρειάσθηκε, κοντά στίς ἄλλες ἀπασχολήσεις μου, νά βοηθήσω στήν ὀδύνη αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων. Γι᾿ αὐτό πρέπει ν᾿ ἀφήνουμε τόν ἑαυτό μας στά χέρια τοῦ Θεοῦ καί ὅπως θέλει Ἐκεῖνος, ἄς μᾶς χρησιμοποιεῖ. Συνεβη και ῎αλλη μία φορά ὁ πνιγμός καί χαμός δύο ἀνθρώπων, ἀλλά τά εἰδικά συνεργεῖα πού ζήτησαν τήν βοήθειά μου, δέν μέ βρῆκαν διότι εὑρισκόμουν σέ περιοδεία.
Στίς 11 Ἀπριλίου ἦλθε στήν Βάσι μας ἕνας ἰθαγενής χριστιανός, λέγοντας μέ δάκρυα ὅτι τό παιδί του εἶναι ἄρρωστο. Εἶπα στόν π. Κϋριλλο νά τοῦ δώση χρήματα καί νά πάη τό παιδί του στό νοσοκομεῖο. Στ'΄ον δρόμο ὅμως ἀπέθανε καί ἐβύθισε σέ μέγα πένθος τούς γονεῖς του. Δέν εἶχαν τίποτε τό ἀναγκαῖο γιά τήν κηδεία, οὔτε ἕνα σεντόνι. Τούς ἐδώσαμε ἕνα κομμάτι λευκό ὕφασμα νά τυλίξουν τό παιδί, μία κάσα καί ὅ,τι ἄλλο ἀπαραίτητο γιά τήν ταφή. Μεγάλη εἶναι ἐδῶ ἡ παιδική θνησιμότης. Ὁ νομάρχης τῆς πόλεώς μας ὑπολογίζει σέ 20 τούς θανάτους κάθε ἡμέρα στό Κολουέζι.
Στίς 12 τοῦ μηνός συναντήθηκα μέ τά παιδιά ἀνφερόμενος σέ θέματα ἠθικῆς. Παρότι γιάτούς Εὐρωπαίους τέτοια μαθήματα εἶναι εὐνόητα καί γνωστά ἀπό τήν παιδική τους ἡλικία, στούς ἰθαγενεῖς πού τά ἤθη καί ἔθιμά τους ἔθιμά τους εἶναι διαφορετικά, θεωροῦνται καί εἶναι πολύ δύσκολα καί πρωτάκουστα. Μοῦ εἶπαν ὅτι εἶναι δύσκολο νά τά ἐφαρμόσουν, ἀλλά, ἀφοῦ πρέπει, θά προσπαθήσουν, παρότι τά ἀκούουν γιά πρώτη φορά.
Ἱεραποστολικό Σύμβούλιο
Γιά ν᾿ἀντιμετωπίζωνται μέ περισσότερη εὐχέρεια, σύνεσι καί οἰκονομική ἐπάρκεια τά ἱεραποστολικά μας ἔργα, ὁ Σεβασμιώτατος μητροπολίτης μας κ. Τιμόθεος ἵδρυσε ἕνα συμβούλιο, ἀποτελούμενο ἀπό δύο μηχανικούς, ἕνα λογιστή καί ἕνα τεχνικό. Σήμερα ἐκάναμε τό πρῶτο συμβούλιο. Τά ὀνόιματά τους εἶναι: Μιχαήλ Ψάθας, ἔμπορος, Μιχαήλ Κάγκας καί Μιχαήλ Ματσάγκος καί ὁ Τάκης Χριστοδουλίδης. Μέ τό συμβούλιο ἐπισκεφθήκαμε διαφόρους χώρους τῆς ἱεραποστολῆς μας καί ἀνελύσαμε διάφορα προγράμματά μας. Μιά ἄλλη ἡμέρα θά πᾶμε σέ ἐνορίες, ἐκκλησίες καί χωριά γιά ν΄λα ἰδοῦμε ἀπό κοντά τά ἔργα, ἀλλά καί τίς δυσκολίες τους, ὥστε νά ἔχουμε τήν εὐθύνη ὅλοι μαζί γιά ὅ,τιδήποτε κάνουμε.
Τό ἑπόμενο πρωΐ ἐπήγαμε γιά νά φτιάξουμε μία γέφυρα σ᾿ ἕνα ποτάμι, ἀπ᾿ ὅπου περνοῦν οἱ ἄνθρωποι καί βουλιάζουν μέσα στήν λάσπη. Μέ τό ἁλυσοπρίονο ἐκόιψαμε κορμούς δένδρων 30 μέτρων, τά ὁποῖα τοποθετήσαμε κατά μῆκος καί τά στηρίξαμε ἀπό κάτω μέ ἄλλους χονδρούς πασάλλους.
Στίς 15 Ἀπριλίου ἐψάλλαμε καί τούς Χαιρετισμούς τῆς Θεοτόκου. Ἔψαλλε τό «Ἀλληλούϊα καί τό Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε» στά ἑλληνικά, μία παιδική χορωδία ἀπό παιδιά τῆς Α΄ καί Β΄ τάξεως τοῦ γυμνασίου.
Αὐτοκινητιστικό δυστύχημα
Αὐτές τίς ἡμέρες εἶχε ἔλθει ὁ Σεβασμιώτατος μέ τόν κ. Πρέσβυ στό Λουμπουμπάσι καί ἐπήγαμε ἐκεῖ νά τούς πάρουμε. Τήν νύκτα στίς 1,30, καί ἀπέχοντας γιάνά φθάοσυμε 70 χιλιόμετρα στό Λουμπουμπάσι ἀντικρύσαμε μπροστά μας ἕνα φοβερό δυστύχημα. Δυο αὐτοκίνητα εἶχαν συγκρουσθῆ μετωπικά καί ὁ ὁδηγός τοῦ ἑνός αὐτοκινήτου ἦταν πλακωμένος κάτω ἀπό τό αὐτοκίνητό του καί ὁ ἄλλος ἦταν βαρειά τραυματισμένος. Μοῦ εἶπαν ἐκεῖ οἱ ἄνθρωποι ὅτι εἶχε σπάσει τό χέρι καί τό πίδι του. Μέ τά φάρμακα καί ἐπιδέσμους πού φέρουμε πάντοτε μαζί μας, προσφέραμε τίς πρῶτες βοήθειες καί τόν μεταφέραμε στό νοσοκομεῖο τῆς πόλεως. Τά δυστυχήματα ἐδῶ εἶναι ἀρκετά, διότι οἱ ὁδηγοί τίς περισσότερες φορές εἶν αι μεθυσμένοι. Γι᾿ αὐτό σκοτώνονται πολλοί, οἱ ὁποῖοι καί πιστεύουν ὅτι ἦταν πεπρωμλένο τους νά τελειωθοπυν μνέ τόν ἄλφα ἤ βῆτα τρόπον.
Καθ᾿ ὁδόν δυσκολευτήκαμε πολύ ἀπό τά νυκτοπούλια πού κατά χιλιάδες ἐστέκοντο στούς δρόμους καί πετοῦσαν γύρω καί ἐπάνω μας. Ἐφθάσαμε στό νοσοκομεῖο καί ἀφήσαμε ἐκεῖ τόν τραυματία, ὁ ὁποῖος στόν δρόμο εἶχε χάσει πολύ αἷμα, πού ἔτρεχε ἀπό τήν μύτη καί τό στόμα του.
Διάλογοι μέ τόν Ἱερομόναχο π. Ἰουστῖνος Παλυβᾶ
Ὁ ἱερεύς π. Ἰουστῖνος ἦλθε ἀπό τήν Ἑλλάδα καί ἐργάσθηκε γιά 2,5 χρόνια ὡς ἐφημέριος τῆς Ἑλληνικπῆς Κοινότητος τοῦ Λουμπουμπάσι. Αὑτή ἦταν ἡ τελευταία ἡμέρα του στήν ἀφρικανική ἤπειρο καί κατόπιν θά ἔφευγε, μέσῳ Βρυξξελῶν, γιά τήν Ἑλλάδα. Τόν ἐρωτησα πῶς τά ἐπέρασε ἐδῶ καί γιατί καυστε΄ρησε τό ταξίδι του. Ἐκεῖνος μοῦ εἶπε:
-Καθυστέρησα νά φύγω ἕνα ἑξάμηνο, ἐπειδή εἶχα '΄αναλάβωει καθήκοντα καί σάν δάσκαλος στό σχολεῖο, καθ᾿ ὅσον τό διδακτικό προσωπικό ἐστερεῖτο ἀρκετῶν διδασκάλων. Στό διάστημα αὐτό δέν εἶχα κανένα παράπονο ἀπό τήν Κονότητα. Μέ βοήθησε καί εὐνόσηε τό ἔργο μου. Ἐγώ πάλι διέθεσα ὅλες τίς δυνάμεις μου γιά νά μπορέσω ν᾿ἀνταποκριθῶ στήν διακονία, πού μοῦ ἀνέθεσε ὁ Δεσπότης καί ἦλθα ἐθελοντικά ἀπό τήν Ἑλλάδα. Τόσοι ἱερεῖς εἶναι στήν Ἑλλάδα καί δέν ἀποφασίζουν κι αὐτοί νά ὑπηρετήσουν τήν Ἐκκλησία κι ἐδπῶ στήν ξενιτειά. Τόσοι ἄνθρωποι εἶνια κι αὐτοί, οἱ ὁποῖοι ἔχουν ἀνάγκη νά στηριχθοῦν ἀπό τήν ἀληθιονή '΄Εκκλησία. Μετἀ ἀπ᾿ ἐδῶ θά πάω στό Ἅγιονβ Ὄρος, ὅπου μέ περιμένουν.
-Πόσων ἐτῶν εἶσθε, πάτερ;
-Ὁδεύω τό ἑβδομηκοστόν πρῶτον.
-Ποῦ ἀλλοῦ ὑπηρέτησες τόσα χρόνια;
-Κατ᾿ ἀρχάς ὑπηρέτησα στήν Πάτρα ἐπί 10 χρόνια καί μετά στήν Ἀθήνα ὡς ἀδελφός τῆς Ἱ. Μονῆς Πετράκη ἐπί 20 χρόνια. Ἐκεῖ εἶναι καί τό κελλί μου, διότι ὡς μοναχός πού εἶμαι δέν ἔχω ἰδιωτική κατοικία καί μόνι,η κατοικία μου εἶναι τά μοναστήρια.
-Εἶχες γνωρίσει τόν ἀείμνηστο ἱεραπόστολο π. Χρυσόστομο Παπασαραντόπουλο;
-Εἴμασταν συμμονασταί τποσα χρόνια καί τώρα στό κελλί του μένω. Αὐτός ἔφυγε γιά τήν Ἀφρική τό ἔτος 1960-61. Στήν ἀρχή ἐπηγε στήν Οὐγκάντα. Ἐπειδή ἦταν τελείως μόνος του, ἐπῆγα κι ἐ΄γω ε'πί ἑνάμισυ χρόνο καί τόν βοήθησα. Αύτός .εμενε στήην Ναϊρόμπι, εἶχε στείλει ἐμένα νά ἐξυπηρετῶ τό ἑλληνικό σχολεῖο στήνπόλι Ἀροῦσα πού 200 ἑλληνόπουλα. Ἦταν τό μόνο ἑλληνικό δημοτικό σχολεῖο τριῶν κρατῶν τῆς Κένυας, Ούγκάντας καί Τανζανίας. Ἀνέβαινα μία φορά τόν μπηνα στήν Ἀροῦσα, πού ἀπέχει ἀπό τήν Ναϊρόμπι 300 χιλιόμετρα καί τόν ἐνημέρωνα κι ἐκεῖνος μέ συμβούλευε. Κατόπιν ἦλθε ἐδῶ στό Λουμπουμπάσι, ὅπου ὁ Δεσπότης Κυπριανός τόν δέχθηκε μέ πολλή χαρά. Εἶχε πρόθεσι νά πάη στήν Τανζανία, ἀλλά δέν ἦταν πρόσφορο τό ἔδαφος, ἐνῶ στήν Ροδεσία (Ζιμπάμπουε) πού προγραμμάτιζε το[ῦ χάλασαν τά σχέδια «οἱ μεγάλοι». Ἐδῶ στό Ζαΐρ μετέβη πρῶτα γιά τρεῖες μῆνες στό Κολουέζι καί μετά ἦλθε στήν Κανάγκα. Ἀφοῦ ὠργάνωσε λίγο ἐδῶ τό ἔργο, ἐπῆγε στήν Κανάγκα, ὅπου καί ἐτελειώθη ἐπάνω στό καθῆκον τῆς θυσίας γιά τόν φωτισμό τῶν Ἀφρικανῶν. Ἔπαθε ρινορραγία μέσα στό δάσος καί μή ὑπάρχοντας οἱ πρῶτες βοήθειες, παρέδωσε τό πνεῦμα σέ ἡλικία 74 ἐτῶν μέ 12 χρόνια ἱεραποστολικῆς ὑπηρεσίας. Ἐτάφη στήν Κανάγκα.
Ὅλες οἱ ἱεςραποαστολές που κάνουμε σήμερα στηρίζονται στά θεμέλια πού ἔβαλε πρῶτα ὁ π. Χρυσόστομος. Ὅταν ἦλθε ἐδῶ βρῆκε μόνο τρεῖς ἕλληνες ὀρθοδόξους κλήρικούς τόν π. Νικόδημο Σπάρτα, τόν π. Γαδούνα πού ἔγινε καί Ἐπίκοπος καί τόν π. Ὀβαδία Μπασαγιακιτάλο πού ζῆ μέχρι σήμερον. Οἱ δύο τελευταῖοι ἦταν ἰθαγενεῖς. Ὁ π. Ὀβαδίας πρέπει νά ὀνομασθῆ ἅγιος διότι '΄εργάσθηκε πολύ. Μέ ἕνα ποδήλατο διέσχιζε μέσα στά δάση μεγάλες ἀποστάσεις γιά νά κηρύξη στούς συμπατριῶτες του τόν θεῖο λόγο.
-Πῶς βλέπετε τό μέλλον τῆς ἱεραποστολῆς π. Ἰουστῖνε;
-Τό ἔργο, ὅπως τό εἶδα ἀπό κοντά εἶναι τεράστιο καί οὐσιαστικά οἱ ἄμεσοι βοηθοί μας εἶναι οἱ χριστιανοί τῆς διασπορᾶς, ἐνῶ ἀπό τό ἑλληνικό κράτος δέν ὑπάροχυν τέτοιου εἴδους ὑλικές ἐνισχύσεις. Τό ἔργο σας, πάτερ Κοσμᾶ, μέ συνεκίνησε καί εὔχομαι στόν Θεό νά στείλη κι ἄλλους συνεργάτες, διότι ὁ θερισμός εἶναι πολύς.
-Πῶς βλέπετε τούς ἰθαγενεῖς; Θά ἠμπορέσουμε νά κάνουμε κάτι μ᾿ αὐτούς ἤ πᾶνε οἱ κόποι μας χαμένοι;
-Οἱ ἰθαγενεῖς, λόγῳ τῆς πτωχείας καί ὀκνηρίας τους, εἶναι μαθημένοι στίς δωρεές καί στό χρῆμα. Οἱ ἱεραποστολές τῶν ρωμαιοκαθολικῶν καί ἄλλων «ἐκκλησιῶν» ἐπέτυχαν στό ἔργο αὐτό, ἐδῶ καί 100 χρόνια, διότι εἶχαν ἄφθονο χρῆμα. Βέβαια τά ἐργύρια τοῦ Ἰούδα ἐπρόδωσαν τόν Χριστό, ὅπως λέγη ὁ λαός μας, ὅμως γι᾿ αὐτούς ὑπῆρχε καί ὑπάρφχει ὁ μεγαλύτερος παράγων προσηλυτισμοῦ στούς πτωχούς ἰθαγενεῖς. Τό 1967, ὅταν ἤμουν ἐδῶ, ἦλθαν στήν Ναϊρόμπι πλεόν τπῶν 50 καρδιναλίων καί ἑώρτασαν τά 100 χρόνια τῆς ἱεραποστολῆς τους στήνἈνατολική Ἀφρική. Τό ἴδιο ἔγινε καί ἐδῶ πρίν τρία χρόνια. Πάντως τό θέμα γιά ἐμᾶς τούς ὀρθοδόξους δέν εἶναι νβα΄τούς ὁδηγοῦμε στήν πίστι μέ τήν ὑπόσχεσι χρημάτων, ἀλλά μέ τά ὅπλα τοῦ φωτός καί τῆς ἀληθείας νά διαλύσουμε τά νέφη τῶν παθῶν καί ἁμαρτιῶν τους πρῶτα καί μετά νά τούς ἐνιςσχύσουμε καί οἰκονομικά, ἀνάλογα μέ τίς δυνατότητές μας. Βέβαια οἱ ἐργαζόμενοι μαζί μας παίρνουν μισθό. Γι᾿ αὐτό ἐδφῶ ἐδημιουργήσατε καί τά ἀγροκτήματα γιά νά χοῦ καί πολλοί ἀπ᾿ αὐτούς ἀπό ἐσᾶς. Στήν Ἑλλάδα πολλοί σᾶς κατηγοροῦν γιά «γουρουνᾶ« καί διαφωνοῦν μ᾿ αὐτό τό σύστημα τῆς ἱεραποστολῆς. Ἐσεῖς, πάτερ Κοσμᾶ, πῶς βλέπετε αὐτό τό θέμα τῶν ἀγροκτημάτων;
-'Επειδή τό ταμεῖο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος εἶναι πενιχρό καί ἀδυνατεῖ ν᾿ ἀνβταποκριθῆ στίς ἐξωτερικές του ἱεραποστολές πού ἔχει ἐδῶ στήν Κορέα καί ἀλλοῦ, σκέφθηκα ὅτι ἡ πιό σταθερή οἰκονομική ἐνίσχυσις θά εἶναι οἱ γεωργικές καλλιέργειες καί οἱ κτηνορτροφίες ἀπό μισθωτούς ἐργάτες ἰθαγενεῖς. Καί πράγματι, αὐτό ἀποδείχθηκε σωτήριο μέσο γιά τά ἔργα μας. Ἐμεῖς ἔχουμε μόνο τήν ἐπιστασία τους καί ἐργάζονται σ᾿ αὐτά οἱ ἰθαγενεῖς χριστιανοί μας ἤ ἄλλων δογμάτων.
-Πάτερ Ἰουστῖνε, πῶς βλέπετε τήν χριστιανική ζωή τῶν ἰθαγενῶν μας;
-Στό Λουμπουμπάσι πού ἔμεινα καί ἐργάσθηκα ὑπάρχει ἡ ἐκκλησία τῶν ἰθαγενῶν, οἱ ὁποῖοι ἐκκλησιάζονται συχνά καί κοινωνοῦν μέ τήν ἄδεια τοῦ Πνευματικοῦ τους, σχεδόν κάθε Κυριακή. Τό ἀντίθετο συμβα΄λινει μέ τούς ἰδικούς μας τούς ἕλληνες μετανάστας. «Οὔ μέ πείσεις κἄν μέ πείσης». ὅσο καί νά φωνάζη ὁ ἱερεύς ἀπό τόν ἄμβωνα, αὐτοί ἔχουν τόν νοῦ τους στό χρῆμα καί τίποτε ἄλλο. Ἔρχονται στήν ἐκκλησία δύο φορές τόν χρόνο. Εἶναι καί ἀρκετοί εὐλαβεπις πού ἔρχονται κάθε Κυριακή.
Ὅταν ἦλθα πρίν ἀπό δυόμισυ χρόνια, ἐκκλησιάζοντο 2-3 ἄνθρωποι καί τώρα μέ τήν θεία βοήθεια, ἔρχονται 70-80 ἄτομα! Τώρα ὅμως πού θά φύγω θά ὀλιγοστεύσουν, διότι δέν ὑπάρχει ἄλλος ἱερεύς νά μέ ἀντικαταστήση. Παρεκάλεσα τόν Δεσπότη νά εὕρτη ἀναπληρωτή γιάνά δώσω τήν σκυτάλη τοῦ ἀγῶνος σέ νεώτερο, ἀλλά μοῦ εἶπε ὅτι δέν εὑρίσκει. Μέ παρεκάλεσε νά καθίσω γιά τά Χριστούγεννα καί ἔμεινα. Πάλι μοῦ εἶπε γιάσ τ΄πον Εὐαγγελισμό, τοῦ ἔκανα ὑπακοή. Ἔμεινα καί τό Πάσχα διότι σκεπτόμουν τί θά γίνουν 800 ψυχές χωρίς τήν ἀκολουθία τῶν Παθῶν τοῦ Κυρίου μας καί τήν Ἀνάστασί Του; Τώρα ὅμως οἱ δυνάμεις μου μέ ἐγκατέλειψαν, λόγῳ κόπων καί γειρατειῶν μου καί ἰδού μ΄λε τίς εὐχές σα;ς ἐπιστρέφω στήν Ἑλλάδα.
Ἔργα μέσα στόν Μάϊο τοῦ 1983
Ἡ πρώτη ἑβδομάδα τοῦ Μαΐου συμπίπτει καί μέ τήνἙβδομάδα τῶν Παθῶν τοῦ Κυρίου μας. Μέ εὐλάβεια τελέσαμε τίς ἀκολουθίες τοῦ Νυμφίου, τίς ὁποῖες παρηκολούθησαν οἱ χριστιανοί μας μέ πρωτόγνωρη χαρά καί συγκίνησι. Μάλιστα στούς ἱερεῖς μας, ἐπειδή δέν γνωρίζουν τό τυπικό αὐτῆς τῆς ἑβδομάδος καί τίς κινήσεις στίς τελετέρς τοῦ Ἐπιταφίου καί τοῦ Ἐσταυρωμένου, ἔβαλα τήν Δόκιμη μοναχή ἀδεδλφωή Θέκλα, ζαΙριν΄λη στήν καταγωγή, ὀνόματι Θεμελίνα (νῦν μοναχή Θέκλα) νά φτιάξη κατάλληλα σκίτσα μέ ἐπεξηγηματικές ὑποσημειώσεις. Μ᾿ αὐτό τό βοήθημα καί λίγο, πιστέυω, ὅτι θά μπορέσουν οἱ παπάδες μας νά τελέσουν αὐτές τίς ἀκολουθίες.
Μέσα σ᾿ αὐτή τήν ἑβδομάδα ἀδέσποτοι στρατιῶτες, μᾶλλον ἀντάρτες, ξεχύθηκαν στούς δρόμους ληστεύοντες καί βασανίζοντες τούς ἁπλοϊκούς ἀνθρώπους. Δύο φορές προέβην σέ διαμαρτυρίες πρός τούς διοικητάς τῆς περιοχῆς, οἱ ὁποῖοι μοῦ εἶπαν ὅρτι δέν εἶναι τίποτε τό σοβαρό. Μάλιστα μία ἡμ΄λερα σρταμάτησα μερικούς ἀπ᾿ αὐτούς τούς ἀντάρτες καί τούς ἅρπἆξα ἀπό τά χέρια ἕνα ρολόγι πού τό εἶχαν ἁρπάξει ἀπό κάποιον καθ΄λως καί ἄλλα ἀντικείμενα. Τό ἑπόμ,ενο πρωΐ ἀκούστηκαν, τά ξημερώματα στίς 5,λ ὁμοβροντίες. Παντοῦ ἀναταραχή καί φόιβος. Οἱ ἕλλληνες τῆς διασπορᾶς μ ετηλαφωνοῦν ζητῶντα ςπληροφορίες, διόιτι ἡ Βάσις μας εἶναι στό κέντρον τῆς πόλεως σχε΄δον καί ἔχουμε γνωριμίες καί ἐπαφές μέ ὅλους τούς μεγάλους ἐδῶ τούς πολιτικούς ἄρχοντες.
Οἱ ἄλλες δραστηριότητες τῆς ...Πουμίνα
Ὁ π. Γεράσιμος, προκειμένου νά εξηγήση στόν κ. Γεώργιο, ἕλληνα ἀπό τήν Ἑλλάδα, πῶς γινονται οἱ σεισμοί τοῦ ἀνέφερε καί για τό μυθολογικό τέρας πού παίρνει καί τήν μορφή φιδιοῦ, λέγοντας: «Ἡ πουμίνα εἶναι ἕνα μεγάλο φίδι που περνᾶ κάτω ἀπό τήν γῆ καί τήν κάνη νά τρέμει. Ἄλλοτε περνᾶ ἀπό ψηλά καί μέ τήν βοή του σγκρεμίζει σπίτια.
Κατόπιν ερωτησαμε καί ἄλλους καί τόν μικρό μαθητή, τόν Θεολόγο τοῦ οικοτροφέιου μας.
-Πέσ μας, Θεολόγε παιδί μου, τί πρᾶγμα εἶναι ἡ Πουμίνα;
-Εἶναι ἕνα φίδι καί ἔχει κεφάλι σάν τοῦ ἀνθρώπου. Σκρεμίζει καί σπίστια ἀκόμη. Ἐάν τρέφουμε πολλά γουρούνια καί δέν δώσουμε τά μισά να΄τά φάγη αὐτό τό θηρίο, τότε θά γκρεμ΄λιση τ΄λις καλύβες τῶν γουρουνιῶν καί θά φάγη τά μισά.
Ἕνας ἄλλος μικρός τοῦ οἰκοτροφείου μας συνέχισε γιά τίς παράξενες αὐτές ἀντιλήψεις
-Εὑρίσκεται καί κάτω ἀπό τά ὀρυχεῖα. Μάλιστα αὐτοί πού ἀνεβαίνουν τελευταῖοι μέ τό ἀναβατόριο ἀπότ ό ὀρυχεῖο, τό βλέπουν. Ἔχει τήν μορφή λευκοῦ ἀνθρώπου μέ λίγα μαλλιά στό κεφάλι του, γένεια καί μουστάκια μακριά καί φορεῖ παντελόνια. Ἕνας ἐργάτης τοῦ ὀρυχείου πού ἔμεινε μία νυκτα μέσα στό ὀρυχεῖο, εἶδε τό θηρίο, τό ὁποῖο τοῦ εἶπε: «Μή φοβᾶσαι πήγαινε νά εἰπῆς στούς φίλους σου νά μοῦ φέρουν 50 λευκούς καί 50 μαύρους γιά νά τούς φάγω καί ὕστερα θά σᾶς δώσω τήν ἄδεια νά σκάψετε πιό βαθειά γιά ματάλλευμα».
Κατόπιν ὁ διευθυντής τοῦ ἐργοστασίου ἔστειλε περίπου 100 ἄτομα νά δουλέψουν, ἀλλά ἡ Πουμίνα ἐπῆγε ἀποκάτω, ἔκανε τό χῶμα λάσπη καί ὅλοι αὐτοί ἐχώιθησαν μέσα καί ἔτσι τούς ἔφαγε. Οἱ λευκοί ἐπρόλαβαν καί ἐγλύτωσαν. Ἄν σκάψουν ἕνα ὀρυχεῖο, θά πάη ἡ Πουμίνα στό γραφεῖο καί θ᾿ ἀφήση ἕνα σημείωμα, ὅπου θά γράφη τί θέλει. Ἐάν δέν τῆς δώσουν αὐτά πού ζητεῖ, δέν θά τούς ἀφήση νά σκάψουν τό χῶμα. Ἐάν σκάψουν, χωρίς νά ἱκανοποιήσουν τά αἰτήματά της, θά κλείση τήν πόρτα καί θά τούς σκοτώση ὅλους.
-Τί δουλειά κάνει αὐτό τό θηρίο;
-Δουλειά του εἶναι νά φυλάγξ τόν θησαυρό πού ὑπάρχει μέσα στά βουνά. Ἐάν θέλη κάποιος νά σκάψη, τοῦ γράφει στόν τοῖχο: «Θέλω νά μοῦ δώσης τόσα λεπτά γιά νά σ᾿ ἀφήσω νά σκάψης, ἀλλιῶς θά σᾶς σκοτώσω ὅλους».
Μέ τά παραμύθια αὐτά, πού πιστέυουν οἱ '΄ιθαγενεῖς, τούς ξεγελοῦσαν τόσα χρόνια οἱ Εὐρωπαῖοι, χωρίς νά ἀνακρίνωνται γιά τήν ΄'εξαφάνισι μέσα στά ὀρυχεῖα ἤ τόν σκοτωμό ἑκατοντάδων ἰθαγενῶν ἐργατῶν πού κατεπλακώνοντο ἀπ΄πο τά χώματα. Ἔλεγαν στούς ἰθαγενεῖς «δέν φταῖμε ἐμεῖς, ἀλλά ἡ Πουμίνα πού ἦλθε καί τούς ἐσκότωσε».
Παρά τήν ἐπίμονη προσπάθειά μας νά τούς πείσουμε ὅτι ολα αὐτά εἶναι παραμύθια, στάθηκε ἀδύνατονη νά τούς πείσουμε. Πιστεύουν ἀκραδάντως ὅτι ἐμεῖς τούς λέμε ψέμματα καί μόνο αὐτοί ξέρουν τήν ἀλήθεια.
Κλέπτης καί μάγος ἀπό τήν ἡλικία τῶν ὀκτώ ἐτῶν
Αὐτές τίς ἡμέρες ἔχουμε πρόβλημα μέ κάποιο μικρόν. Τόν βρήκαμε σχεδόν παρατημένον στούς δρόμους καί τ΄ποιν φέραμε στό οἰκοτροφεῖο μας. Ἔκανε κλοπές, τοῦ ἐκάναμε παρατηρήσεις, ἀλλά συνέχισε τό κακ΄πο, ὡσάν νά τό εἶχε μέσα στό αἷμα του. Τόν διώξαμε καί πάλι τόν δεχθήκαμε. Ἔκλεψε κάτι καλαμπόκια, ἐπήδησε ἔξω ἀπό τήν μάνδρα τῆς Βάσεώς μας. Τόν συνέλαβαν μερικοί ἄλλοι καί τόν ἐκτύπησαν σκληρά. Τόν ἐδιώξαμε καί πάλι ἦλθε γιά νά κλέψη. Τελικά ἐμάθαμε ἀπό τόν ἴδιον ὅτι ὁ παπποῦς του τοῦ ἔδωσε νά πιῆ κάτι μαγικά ποτά καί τόν ἔκανε μάγο ἀπό τήν ἡλικία αὐτή.
Προβληματίζομαι μέ τέτοιες περιπτώσεις καί δέν ξέρω τί νά κάνω. Ἐπικρατεῖ βαθύ σκοτάδι καί ἀδιαπέραστο κύκλωμα σατανικοῦ μυστηρίου. Κάποτε ἐρώτησα τόν ἀσκητή τοῦ Ἁγίου Ὄρους π. Παΐσιο γι᾿ αὐτές τίς περιπτώσεις τῶν ἀτάκτων παοιδιῶν καί μοῦ εἶπε νά σχηματίσω δύο ὁμάδες· ἡ μία νά περιέχη τά ἥσυχα παιδιά καί ἡ ἄλλη τά ἄτακτα καί νά κάνω διάφορα πειράματα γιά νά μπορέσω μά μάθω κοντά τους τήν νοοτροπία τους καί ποιές θά εἶναι οἱ δυνατότητες τῆς διορθώσεώς τους.
Μετά ἀπό λίγες ἡμέρες ἦλθε ἐδῶ ὁ παρτέρας αὐτοῦ τοπυ μικροῦ διαμαρτυρόμενος ὅτι ἐκτυπήσαμε τό παιδί του. Τόν ἀπείλησα ὅτι θά τόν κλείσω στό κρατητήριο πού ἀφήνει τό παιδί του στούς δρόμους ἀδέσποτο. Εἰδοποίησα τόν νομάρχη καί μέ μία ἐπιστολή μου ἐνημερωτική γιά τό γεγονός, ἐκάλεσε αὐτός τόν πατέρα του καί ἐζήτησε ἐξηγήσεις. Ταυτόχρονα μέ εἰδοποίησε νά μέ ἐρωτήση τί νά κάνη μέ αὐτόν. Τοῦ εἶπα τίποτε, μόνο νά τοῦ δώση συμβουλές καί συστάσεις.
Ὁ μικρός ἀπεκάλυψε μόνος του στόν νομάρχη ὅτι ἦταν μάγος πού τόν ἔκανε ὁ παπποῦς του. Ἀκόμη τοῦ εἶπε ὅτι κι ἄν οἱ γονεῖς του θελήσουν νά τόιν κλειδώσουν στό σπίτι, περνᾶ ἀπ΄'ο πάνω του ὁ παπποῦς του, πού εἶναι αστό Ντιλόλο, μακρ΄λιιά 700 χιλιόμετρα, καί τόν φωνάζη νά πάη μαζί του. Ὅταν τόν γωνάζη μέ τήν λέξι: «Ραμαζάνι» αὐτός ὁ μικρός πετᾶ σάν πολύ 200,300 καί 1000 χιλιόμετρα, τρώγει μαζί μέ ἄλλους ἀνθρώπινα κρέατα καί πάλι γαναγυρίζει στό σπίτι του. Ὅταν κουράζεται, κοιμᾶται στόν δρόμο μά τούς νυκτοφύλακαες μέ τούς ὁποίους τρώγει μαζί ἀνθρώπους.
Ὅλα αὐτά τά ἔχω μαγνητοφωνήσει σέ κασσέτα ἀπό τόν δικαστή, πού εἶναι ὁ δήμαρχος τῆς περιοχῆς καί ξέρει ὅλες τίς τελεςτές τῆς μαγείας. Αὑτός δικάζει καθημερινά τέτοιες περιπτώσεις καί χρησιμοποιεῖ ἄλλους μάγους τῆς λευκης μαγείας γιά νά μάθη τήν ἀλήθεια τῶν γεγονότων καί τῶν ἀνθρώπων πού ἀσχολοῦνται μέ τήν μαύρη μαγεία, ἡ ὁποία χρησιμοποιεῖ ἀνθρώπινο αἷμα.
Πάντως τό παιδί αὐτό ἀποδείχθηκε ὅτι ἔχει τόν σατανᾶ μέσα του. Ἄλλος ἄνθρωπος εἶναι τήν ἡμέρα καί ἄλλος γίνεται τήν νύκτα.
Ἡ ἀντικατάστασις τοῦ μάγου μέ πρόεδρο ὀρθόδοξο χριστιανό
Κάθε χωριό ἔχει τόν πρόεδρό του πού εἶναι τό ἴδιο πρόσωπο μέ τόν μάγο τοῦ χωριοῦ. Ὅλοι οἱ χωρικοί σ᾿ αὐτόν τρέχουν γιά μνά λύσουν τά διάφορα προβλήματά τους, θρησκευτικά, δικαστικά, κοινωνικά, πνευματικά. Βέβαια, οἱ λύσεις πού θά δώσουν θά εἶναι ἀπό τό μυαλό τοῦ διαβόλου, γιατί οἱ μάγοι αὐτοῦ τήν δύναμι καί ἐξουσία ἐπικαλοῦνται.
Προχθές πού εὑρισκόμουν στό ἀγρόκτημά μας, πλησίον τοῦ χωριοῦ Τσαμπούλα, ὅπου εἶναι ¨η '΄ενορία τοπῦ ἱερέως μας π. Γερασίμου, σκέφθηκα ὅτι πρέπει νά κάνω κάτι γιά νά ελαττωθῆ ἡ δρᾶσις τῆς μαγείας, ἡ ὁποία κυριολεκτικά ὀργιάζει. Ἡ οὐσιαστική δρᾶσις τῆς μαγείας ἔχει σάν ἀποτέλεσμα τόν ἄδικο θάνατο πολλῶν ἀνθρώπων. Μέσα σ᾿ ἕνα χρόνο φονεύθηκαν 12 ἄτομα, τά ὁποῖα τρώγουν οἱ μάγοι τῆς μαύρης μαγείας κάνοντας ἔτσι τά θελήματα τῶν κακῶν ἀνθρώπῶν καί τοῦ σατανᾶ. Ἐπῆγα λοιπόν στόν νομάρχη καί τοῦ ἐζήτησα ἐπιμόνως ν᾿ ἀλλάξη τόν ἀρχηγό αὐτοῦ τοῦ χωριοῦ μ᾿ ἕνα ἄλλον ὀρθόδοξο χριστιανό, τόν ὁποῖον ἐγώ θά τοῦ ὑποδέιξω. Πράγματι, ἔπεισα τόν νομάρχη καί τόν μεγάλο σουλτᾶνο (δήμαρχο) καί ἦλθαν μαζί μου στό χωριό. Μᾶς περίμεναν περίπου 300 ἄτομα καί ἀμέσως ἔγινε ἡ συζήτησις ὑπό τύπον δικαστικοῦ συνεδρίου. Ἐρώτησε ὁ νομάρχης ποιός ἐκάλεσε τόν μάγο νάκάνη μάγια μέ τόσα φονικά ἀνθρώπων; Μέσα ἀπό τό πλῆθος σηκώθηκε μία ἡλικιωμένη γυναῖκα μέ τήν κόρη της, ἡλικίας περιπου 40 ἐτῶν, ἡ ὁποία καί εἶπε: «Ἐγώ τόν ἐκάλεσα νά μέ θεραπεύση ἀπό τό ἀκάθαρτο πνευμα πού ἔχω μέσα μου, διότι τά φάρμακα τῶν λευκῶν (Εὐρωπαίων) δέν μέ βοήθησαν. Ὁ μάγος μ᾿ ἔφερε στό ποτάμι καί ἄρχισε νά κάνη τά μλαγια του, χωρίς νά ξέρω τί ἄκριβῶς ἔκανε. Τό ἀποτέλεσμα ἦταν μέσα σ᾿ ἕνα χρόνο νά σκοτωθοῦν 12 ἄτομα.
Στήν συνέχεια ὁ νομάρχης εἶπε: «Ἀπό σήμερα θά ἔχετε ἄλλον ἀρχηγο, τόν Γκαστόν, ὁ ὁποῖος εἶναι ὀρθόδοξος χριστιανός. Τόν παρουσίασε στό πλῆθος καί ἐρώτησε ἄν τόν θέλουν. Ἐκεῖνοι εἶπαν μέ ἀλλαλαγμούς τό «ναί». Μετά ἔβαλε τόν νέον πρόεδρο νά ὁμιλήση στό πλῆθος. Αὐτός ἀνέβηκε σέ μιά τερμιτιέρα (λοφίσκο μυρμηγκιῶν) καί εἶπε ταπεινά: «Ἀκοῦστε, ἀδελφοί, ἐγώ δέν εἶμαι εἰδωλολάτρης, ἀλλά ὀρθόδοξος χριστιανός. Κατ᾿ ἀρχήν δέν ἔχω τίποτε μέ κανέναν μαζί σας, σᾶς ἀγαπῶ ὅλους καί θέλω νά συνεργασθῶ μαζί σας. Ἄς μή προσπαθήση κανένας νά κάνη πάλι μάγια καί ἄλλα παρόμοια πράγματα διότι δέν θά περάσουμε καλά». Στό τέλος τούς εὐχαρίστησε καί ἐτελείωσε ἡ συνεδρίασις. Ἐμεῖς, ἀφοῦ ἐπισκεφθήκαμε τό ἀγρόκτημά μας, ἐπιστρέψαμε στό Κολουέζι.
Πάσχα τοῦ 1983
Ἐπέρασε ἡ Μεγάλη Ἑβδομάς μέ ἀθρόα τήν συμμετοχή στίς Ἀκολουθίες τῶν ἰθαγενῶν χριστιανῶν μας. Τήν Μεγάλη Παρασκευή καί τό Ἅγιο Πάσχα, μᾶς ἦλθαν καί ἀρκετοί Ἕλληνες τῆς πόλεώς μας. Τήν ἡμέρα τοῦ Πάσχα, μετά τήν Θεία Λειτουργία, παραθέσαμε πανηγυρική τράπεζα φαγητοῦ γιά χίλια καί πλέον ἄτομα, γιά χριστιανούς μας καί κατηχουμένους. Ἀνταλλάξαμε εὐχές καί ἀσπασμοιύς καί τούς Αὡμίλησα γιά τό μέγα γεγονός τῆς Λαμπροφόρου Ἀναστάσεως τοῦ Κυρλίου μας, διά τῆς ὁποίας καταργήθηκαν οἱ δυνάμεις τοῦ σκότους, νικήθηκε ὁ θάνατος μέ τήν ἀνάστασι τοῦ Χριστοῦ μας καί ῎ανοιξε ὁ παράδεισος τῆς αιωνλίου χαρᾶς καί ἀγαλλιάσεως γιά ὅλους τούς ἀνθρωπους, πού θάλάβουν τό ὀρθόδοξο Βάπτισμα καί ἀγωνισθοῦν στήν ζωή τους νά φυλάξουν τίς θεῖες ἐντολές.
Τήν Δευτέρα τῆς Λαμπρῆς ἔστειλα τρεῖς ἱερεῖς σέ ἀπομακρυσμένα χωριά μας νά κάνουν ἐκεῖ τήν Λειτουργία τοῦ Πάσχα, ἐνῶ ὁ βοηθός μου π. Κύριλλος μαζί μέ τόν π. Γεράσιμο ἐπῆγαν νά λειτουργήσουν στό χωριό Μούσιμα. Σ᾿ αὐτές τίς περιοχές εἶναι ἀδύνατο νά φθάση αὐτοκόινητο καί γι᾿ αὐτό καί οἱ ιεραποστολικές μας ἐξορμησεις εἶναι περιορισμένες. Μάλιστα ἐπῆγα στόν διευθυντή τῶν Δημοσίων ἔργων καί τόν παρεκάλεσα νά στείλη μηχαν΄ληματα μέ ἰδικά μου καύσιμα καί ν᾿ ἀνοίξουν τόν δρόμο αὐτόν πρός Μούσιμα. Μᾶλλον δέχθηκε γιά μετά ἀπό ἕνα μῆνα.
Ἱεραποστολικά νέα ἀπό τήν περιοδεία στό Μούσιμα
Ὅταν ἐπέστρεψε ἀπό ἐκεῖ ὁ π. Κύριλλος μᾶς διηγήθηκε τά ἑξῆς: «Ἀφοῦ τελέσαμε τήν πασχαλιάτικη θεία Λειτουργία μέ λίγους πιστούς, ἔγώ ἔμεινα στό αὐτοκίνητο, πού τό εἴχαμε ἀφήσει '΄αρκετά μακριά ἀπό τό χωριό καί ἐδιάβαζα. Ξαφνικά ἀκούω παιδική φωνή καί κλάμματα. Εἶπα στόν π. Γεράσιμο θά πάω νά ἰδῶ τί συμβαίνει. Τοῦ εἶπα νά ἔλθη καί ὁ ῎ιδιος, ἀλλά ἕως ὅτου ἑτοιμασθῆ, ἐγώ εἶχα φθάσει στήν καλύβα, ὅπου ἄκουγα τίς φωνές. Ἦταν ἕνα κορίτσι 12 περίπου ἐτῶν, τό ὁποῖον μόλις μέ εἶδε φώναζε: «Φῦγε, φῦγε μακριά». Ἐγώ ὄχι μόνο δέν ἔφυγα, ἀλλά τό πλησίασα περισσότερο. Ἔδιωξα τίς ἄλλες γυναῖκες πού ἦταν κοντά του καί πλησιάζοντάς το ἄρχισα νά τό ἐρωτῶ. Αὐτό ἀγρίεψε καί ἐξαφανίσθηκε τρέχοντας στό δάσος. Κατάλαβα ὅτι ἦταν μάγισσα. Σ᾿ αὐτό τό χωριό πού ὀργιάζει ἡ μαγεία, μέσα σ᾿ ἕνα χρόνο οἱ μάγοι ἐσκότωσαν 60 ἄτομα. Ὑπάρχει ἕνας κατηχητής, σεμνό παιδί, ὁ Εὐάρεστος, γιά τόν ὁποῖον σκέπτομαι νά καλέσω τόν Δεσπότη καί νά τόν χειροτονληση παπᾶ γιά νά τούς κάνη μία ἀκολουθία καί νά φεύγουν τά δαιμόνια. Εἶναι φοβερή ἡ κατάστασις.
Ἐπειδή αὐτό τό χωριό εἶναι μεγάλο, οἱ ἱεραπόστολοι προτεστάντες ἵδρυσαν σχολεῖο καί, ὅσα παιδιά θέλουν νά μαθαίνουν γράμματα, τά ὑποχρεώνουν πρῶτα νά γίνουν προτεστάντες. Ἀπ᾿ αὐτό βλέπουμε ὅτι πρέπει νά φτιάξουμε καί ἐμεῖς σχολεῖα, ὥστε τά ὀρθόδοξα παιδιά νά μή πιέζωνται νά ἀλλάξουν τήν θρησκεία τους ἀπό τούς αἱρετικούς.
Ἕνα ἄλλο γεγονός πύ διεπίστωσα εἶναι ὅτι οἱ ἰθαγενεῖς φοβοῦνται ν᾿ ἀνοίξουν τό στόμα τους καί νά εἰποῦν μία κουβέντα. Ἡ τυραννική ἐξουσία καί παρουσία τοῦ μάγου τούς καθηλώνει καί τούς κλείνει τό στόμα. Θά πρέπει πέραν τῆς μιᾶς ἑβδομάδος νά μείνης μαζί τους, νά ἐξοικειωθῆς καί ἔτσι παίρνουν θάρρος καί ὁμιλοῦν.
Τά μαθήματα καί οἱ συμβουλές πού τούς δίνουμε τά δέχονται ἀμέσως, ἀλλά δυσκολεύονται ὑπερβολικάν΄λα τά ἐφαρμόσουν, διότι ὅλη ἡ ζωή τους εἶναι ζυμωμένη μέ τήν ἁμαρτία καί προπαντός μέ τίς σαρκικές ἁμαρτίες. Ἐάν ὅμως ἡ παρουσία τοῦ ἱερέως εἶναι συνεχής καί τό φρόνημά του ὑγιές καί ὀρθόδοξο, τότε ἔχουμε ἐπιτυχίες. Ἡ μάχη μέ τόν σατανᾶ γίνεται μέ τούς ἀξίους καί δραστηρίους ἱερεῖς, οἱ ὁποῖοι ἔχοντας τήν Χάρι τοῦ Θεοῦ, δέν φοβοῦνται τά μάγια καί τόν μάγο.
Οἱ οἰκοδομικές δραστηριότητες συνεζχίζονται μά κἄπως ἀργό ρυθμό, διότι περιμένουμε χρήματα ἀπό τήν Ἀποστολική Διακονία, ἡ ὁποία δέν ξέρω τό κονδύλιο θά ἐγκρίνη γιά τίς δουλειές μας. Αὑτές τίς ἡμέρες ἐτελειώσαμε τήν σκεπή τοῦ οἰκοτροφέιου. Ἐπισκέφθηκα τίς τουβλομηχανές, στίς ὁποῖες ἐργάζονται 40 ἄτομα. Βγάζουν 10.000 τοῦβλα τήν ἡμέρα. Ἀπ᾿ αὐτά μεταφέραμε 10 φορτηγά γιά τό χτίσιμο τοῦ ναο[πυ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου στό χωριό Τσιαμουτέντε καί γιά τό σχολεῖο τοῦ χωριοῦ Τσιάλα μετασφέραμε τσιμέντα.
Ἄφιξις τοῦ μητροπολίτου μας κ. Τιμοθέου
Ἀπό τό Κολουέζι κατέβηκα μέ 2-3 ἀδελφούς στό Λουμπουμπάσι γιά νά ὑποδεχθοῦμε τόν Δεσπότη μας. Ἔκανα καί μία στάσι στό Λικάσι γιά μία νύκτα, προκειμένου νά λειτουργήσω γιά τούς ἐκεῖ ἕλληνες καί ἰθαγενεῖς χριστιανούς μας. Μαζίμέ τόν Δεσπότη ἦλθε μαζί μας καί ὁ κ. Πρέσβυς μέ τήν σύζυγό του καί ὀ ὑπάλληλος τοῦ Προξενείου.
Σκοπός τοῦ Σεβασμιωτάτου εἶναι νά ἐπισκεφθῆ πολλές ἐνορίες, νά ἰδῆ τίς ἐργασίες στά χωριά, νά διοργανώση καινούργιες καί νά κάνη σεμινάρια γιά τούς ἱερεῖς καί κατηχητάς μας.
Στόν δρόμο γιά τό Κολουέζι μᾶς σταμάτησαν μία ὁμάδα ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι εἶχαν βαδίσει 10 χιλιόμετρα μέ τάπόδια γιά νά ὑποδεχθοῦν τόν Ἐπίσκοπό τους. Μᾶς δέχθηκαν μέ τραγούδια καί χαρές. Μᾶς εἶπαν ὅτι εἶναι κατηχούμενοι καί θέλουν νά βαπτισθοῦν. Τό αὐτοσχέδιο τραγούδι τους ἔλεγε: «Πατέρα μας, ἀρχιεπίσκοπε, ἐδῶ στόν δρόμο πού περνᾶς, εὐλόσησέ μας μέ τό «Χριστός Ἀνέστη». Ἐμεῖς ἀπό τό χωριό Καπολόουε βαδίσαμε τόσο δρόμο γιά νά σᾶς ἰδοῦμε καί νά σᾶς χαιρετίσουμε. Εἴμαστε στενοχωρημένοι, διότι δέν ἔχουμε ἀκόμη ἐκκλησία. Ἀγαπητέ μας Μητροπολίτη, βοήθησέ μας νά ζήσουμε καί ἐμεῖς σάν καί ἐσᾶς μέ τόν Χριστό καί τήν ἐλπίδα στήν ζωή μας». Μετά τό τραγούδι τους, τά μικρά ἄρχισαν νά χορεύουν καί οἱ ἐκπρόσωποί τους ἔδωσαν στόνη Ἐπίσκοπο μία ἀνθοδέσμη καί ἕνα ξύλινο ὁμοίωμα κροκοδείλου.
Μπήκαμε στό Λικάσι. Στά σύνορα τῆς πόλεως μᾶς περιμεναν ὁ π΄ροεδρος τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητος κ. Σπανοφιάννης, ὁ γραμματεύς του καί ὁ κ. Χαράλαμπος Γεωργίου, σύμβουλος καί βοηθός τῆς ἱεραποστολῆς μας. Μᾶς ὑποδέχθηκαν, ἕλληνες καί '΄ιθαγενεῖς στόν ναό τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν. Κτυποπῦσαν χαρμόσυνα οἱ καμπάνες. Οἱ ἰθαγενεῖς κτυποπυσαν ρυθμικά παλαμάκια καί τραγουδοῦσαν, ἐνῶ τά ἀγόρια καί τά κορίτσια ἔψαλλαν τήν φήμη τοῦ Μητροπολίτου στά ἑλληνικά: «Τιμοθέου τοῦ Σεβασμιωτάτου...τῆς Ἁγιωτάτης Μητροπόλεως Κεντρώας Ἀφρικῆς, ὑπερτίμου καί ἐξάρχου πάσης Ἰσημερίας, ἡμῶν δέ Πατρός καί ποιμενάρχου, πολλά τά ἔτη». Στήν συνέδεια ὡμίλησε ὁ Μητροπολίτης λέγοντας τά ἑξῆς:
«Εἶναι βαθειά ἡ συγκίνησίς μας, γι᾿ αὐτή τήν αὐθόρμητη ὑποδοχή πού μᾶς κάνετε ἐδῶ στό Λικάσι. Αὑτό εἶναι ἔργο καί νεπῦσις τοῦ Θεοῦ καί φι᾿ αὐτό δέν εὑρίσκω λόγια νά σᾶς εὐχαριστήσω, τόσο τούς Ἕλληνες ὁμογενεῖς, ὅσο καί τούς ἐντόπιους ὀρθοδόξους χριστιανούς μας. Μόνο ἕνα πρᾶγμα θέλω νά σᾶς εἰπῶ, ὅτι προγεύεσθε κατά κάποιο τρόπο τούς καρπούς τῆς ἱεραποστολικῆς αὐτῆς ἐργασίας πού γίνεται στήν περιοχή αὐτή μέ τήν ἐποπτεία τοῦ π. Κοσμᾶ καί μέ τό πρόγραμμα πού ἔχει ἐκπονήσει ἡ Μητρόπολίς μας.
Ἀγαπητοί μου ὁμογενεῖς καί ἀγαπητοί μου ζαϊρινοί, ξέρετε πόσο ἀναγνωρίζω τόν ἀγπωνα σας καί τούς κόπους σας. Ἕνα πρᾶγμα μέ κάνει νά ἀπέχω ἀπό κοντά σας, κι αὐτό εἶναι ἡ ἄσχημη σωματική μου ὑγεία. ὅμως μέ τό πνεῦμα καί τήν καρδιά μου εἶμαι πάντοτε κοντά σας. Σήμερα ἡ μικρή ἑλληνική παροικία μας ἔχει τήν μεγάλη τιμή νά δέχεται τόν κ. Πρέσβυ μέ τήν σύζυγό του, οἱ ὁποῖοι ἦλθαν ἀπό τήν Ἑλλάδα μέχρις ἐδῶ γιά νά σᾶς σφίγξουν τό χέρι καί νά ζήσουν λίγες στιγμές κοντά σας, ἀκούοντας τά προβλήματά σας καί τόν πόνο σας. Ἦλθαν νά σᾶς διαβεβαιώσουν ὅτι, ὅσο καιρό ὑπηρετήσουν τήν περιοχή μας, θά εἶναι πρόθυμοι ἀρωγοί καί διάκονοι στό /'εργο σας. Ἀπό τά βάθη τῆς καρδιᾶς μου σᾶς εὐχαριστῶ γιά τήν ἀγάπη καί τήν θερμή ὑποδοχή σας».
Ἀκολούθως ὡμίλησε ὁ κ. Πρέσβυς λέγοντας τά ἑξῆς:
«Ἀγαπητοί συμπατριῶτες, αἰσθάνομαι πραγματικά πολύ συγκινημένος, γιατί ἔρχομαι σέ μία περιοχή πού τγήν θεωροῦμε ἀκριτική, γιά νά χρησιμοποιήσω ἕνα ὅρο πού τόν λέμε συνήθως στήν Ἑλλάδα, προκειμένου περί τῶν μακρινῶν περιοχῶν της, ὅπου κατοικοῦν ὁμογενεῖς μας. ἬΘελα νά σᾶς διαβεβαιώσω ὅτι ἡ Ἑλληνική Κυβέρνησις, δέν ἀγνοεῖ τά προβλήματα τά ὁποῖα ἀντιμετωπίζετε. Ἡ ἔλευσίς μου ἐδῶ ἔχει σκοπό νά δώση μία ἐλπίδα καί ἕνα χέρι βοηθείας στά ὑπάρχοντα προβλήματά σας. Θέλω νά σᾶς ἐπαναλάβω ὅτι ἡ πρεσβεία εἶναι τό σπίτι σας. Γιά ὁποιαδήποτε ἀνάγκη σας ἡ Πρεσβεία θά εἶναι στό πλευρό σας. Σᾶς εὐχαριστῶ γιά τήν ὑπομονή πού εἴχατε νά μέ ἀκούσετε καί σᾶς εὔχομαι κάθε προκοπή στίς προσπάθειές σας.
Στήν συνέχεια ἔψαλλαν τά παιδά τό «Χριστός Ἀνέστη» στά ἑλληνικά καί σουαχίλι, κα΄τοπιν τήν φήμη τοῦ Μητροπολίτου καί ἄλλα τραγούδια μέ γοργούς καί μελωδικούς ρυθμούς.
Αὔγουστος τοῦ 1983
Παρεμβάλλεται ἕνα διάστημα σιωπῆς γιά δύο μῆνες, τόν Ἰούνιο καί Ἰούλιο, διότι εὑρισκόμουν στήν Ἑλλάδα καί τώρα συνεχίζουμε μέ τίς δραστηριότητες καί τά νέα τοῦ Κλιμακίου μας ἀπό τόν μῆνα Αὔγουστο.
Ἀρχές τοῦ μηνός ἔφθασε γιά ἐνίσχυσι στό ἱεραποστολικό ἔργο μας ὁ κατά σάρκα πατέρας κ. Δημήτριος Ἀσλανίδης. Διακρίνεται γιά τίς πολλές του ἱκανότητες στήν ἀγροτοκαλλιέργεια καί τήν κτηνοτροφία καί πιστεύουμε ὅτι ἡ συμβολή του στόν ἀγῶνα μας θά εἶναι πολύ σημαντική.
Χαιρόμεθα διότι ὁ κυβερνήτης τῆς περιοχῆς μας καί ὅλες οἱ Πολιτικές Ἀρχές τῆς Χώρας εἶναι εὐχαριστημένοι μαζί μας. Οὐσιαστικά ἐργαζόμεθα, ὄχι μόνο γιά τήν διαφώτισι τῶν εἰδωλολατρῶν, ἀλλά καί γιά τό οἰκονομικό συμφέρον τποῦ κράτους μκέ τ΄πις διάφορες πειραματικές ἐργασίες πού κάνουμε στίς γεωρικές καλλιέργειες. Βοηθοῦμε τόν λαό νά μάθη νάἐργάζεται, νά ἐξέλθη ἀπό τόν μαρασμό, τήν πτωχεία καί τήν ἀμάθεια, ὅπου εὑρίσκεται. Ἡ εὐμενής καί συμπαθής στάσις καί συμπεριφορά τῶν κρατούντων μᾶς ἐνισχύει ἠθικά γιά τό καλό τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τήν ὁποίαν ἤδη συμπεριέλαβαν μεταξύ τῶν ἑπτά ἀνεγνωρτισμένων θρησκειῶν τοῦ κράτους. Βέβαια ἡ πρώτη καί ἐπίσημη θρησκειία τους εἶναι ἡ θρησκεία τῶν προγόνων τους, ἡ προγονολατρεία.
Ἐδῶ μία ὁμάδα ἀπό πέντε ἰθαγενεῖς καί πλέον μποροῦν νά ἀνοίξουν δική τους ἐκκλησία. Τά ἔθιμά τους νά ἀναμειγνύουν μέ χριστιανικά ἔθιμα καί κάνουν ἕνα κρᾶμα ἐθίμων καί θρησκευτικῶν πεποιθήσεων. Τήν τάσι αὐτή δημιουργίας νέων ἐκκλησιῶν τήν ἐνίσχυσε ὁ προτεσταντισμός, ὁ ὁποῖος ἔχει ἑκατοντάδες παραφυάδες ἐδῶ στό Κογκό καί χιλιάδες σ᾿ ὅλο τόν κόσμο. Στούς Κρατοῦντες ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἡ ὁποία ἦλθε ἀπό τήν Ἑλλάδα, στήν ἀρχή δέν τούς ἔκανε καμμία ἐντύπωσι, διότι τήν .εβλεπαν σάν μία ἀπό τίς πολυάριθμες θρησκευτικές ὁμάδες πού ἦλθαν γιά τόν ἐκχρισταμνισμό τῶν ἐντοπίων. Μέ τίς προσπάθειές μας ὅμως στήν γεωργία, στήν κτηνοτροφία, πού ἀπέβλεπαν γιά τό καλό τοῦ τόπου, τούς ἐδώσαμε τήν δυνατότητα νά ἐκτιμήσουν τό ἔργο μας κιαί νά ἐμπιστεύωνται τό πρόσωπό μας. Σήμερα διατηροῦμε ἀγαθές σχέσεις μέ ὅλους τούς κυβερνῆτες καί ὑπαλλήλους τοῦ κράτους, διότι ἀντελήφθησαν ὅτι ἤλθαμε νά τούς βοηθήσουμε καί ὄχι νά τούς ἐκμεταλλευθοῦμε.
Πρό ἡμερῶν εἶπα στόν κυβερνήτη τῆς περιοχῆς ὅτι ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό 30 βαρέλια πετρέλαιο τόν μῆνα γιά νά λειτουργήσουμε 6 αὐτοκίονητα καί ἕξι τουβλομηχανές. Ὁπωσδήποτε, μοῦ εἶπε, πρέπει νά κάνουμε κάτι γιάνά βροῦμε. Ὅποια δυσκολία καί νά ἔχουμε ἤ νά ἔχη κάποιος ἰθαγενής χριστιανός μας, μποροῦμε νά ἐπέμβουμε στίς Ἀρχές μέ θετικά ἀποτελέσματα.
Ἀγορά οἰκοπέδων γιά κτίσιμο ἐκκλησιῶν
Ἐπισκεφθήκαμε μία ἡμέρα τό χωριό Κακάντα, τό ὁποῖον εὑρίσκεται 130 χιλιόμετρα μακριά ἀπό τό Κολουέζι. Σ᾿ ἐκείνη τήν περιοχή ἔχει ἐγκαταστάσεις της ἡ ἑταιρεία ἐκμεταλλεύσεως μετάλλων, ἡ Τζεκαμίν. Ἐζήτησα ἀπ᾿ αὐτήν ἕνα χῶρο γιά οἰκόπεδο γιά νά κτίσουμε ἐκκλησία. Πράγματι, μοῦ ἐπέτρεψαν νά διαλέξω σ᾿ ἕνα χῶρο, ὅποιο οἰκόπεδο ἤθελα. Ἄρχισα νά φτιάχνω τά σχέδια καί τά κατάλληλά χαρτιά γιά τήν παραχώρησί του.
Τήν ἑπομένη ἡμέρα επῆγα στό χωριό Καμπόβε, τό ὁποιον ἀπέχει ἀπό τό Λικάσι 25 χλμ. Σ᾿ αὐτήν περιοχή διαμένουν ἐργαζόμενοι χριστιανοί μας στήν παραπάνω ἑταιρεία. Καί ἐδῶ ζήτησα ἀπό τον δήμαρχο τῆς πόλεως ἕνα οικόπεδο γιά ἐκκλησία καί εὐχαρίστως το παρεχώρησε. Τό μετρήσαμε καί ἦταν 100Χ100 τ.μ.
Μερικές ἀπό τίς ἡμέρες τοῦ Δεκαπενταύγουστου τίς ἐπέρασα στό Λικάσι, ὅπου ἔκανα Παρακλήσεις στήν Παναγία μας κάθε Αἡμέρα. Στήν ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου ἦλθαν πολλοί χριστιανοί μας ἕλληνες, οἱ περισσότεροι τῶν ὁποίων εἶναι ἀπό τή Ρόδο.
Ἵδρυσις βαπτιστηρίου στό Λουμπουμπάσι
Παραμένοντας στό Λουμπουμπάσι γιά τίς Ἀκολουθίες καί τόν ἐρχομό τοῦ πατέρα μου, ὅπως ανέφερα παραπάνω, σκέφθηκα νά ἐκμεταλλευθῶ τίς λίγες αὐτές ἡμέρες γιά τήν κατασκευή ἑνός βαπτιστηρίου. Ἦταν πρόθεσίς μου, ἐδῶ καί 2-3 μῆνες νά προβουμε σέ βαπτίσεις ἀρκετῶν κατηχουμένων, τούς ὁποίους εἴχαμε καταρτίσει καταλλήλως. Χρήματα δέν ὑπῆρχαν. Ἀναγκάσθηκα καί δανείσθηκα ἀπό τόν Χαράλαμπο Εὐαγγελᾶτο 300.000 ζαΐρια μέ ἄτοκη ἐξόφλησι στό ἐγγύς μέλλον. Αὐτός ὁ ἄνθρωπος, κατάγεται ἀπό τήν Κεφαλληνία, εἶναι πιστός χριστιανός καί μᾶς ἔχει ἐξυπηρετήσει συχνά στίς δυσκολίες μας.
Ἐσκάψαμε λοιπόν σ᾿ ἕνα ὑφαιοστειογενές μέρος περι τά 4 μέτρα βάθος. Τά τρία μέτρα χρησιμοποιήθηκαν γιά χωνευτήριο καί στό ὑπόλοιπο ἕνα μέτρο ἔγινε τό βαπτιστήριο. Ἐργάτες καί μαστόρους εἶχα τούς ἰδικούς μου, τούς ὁποίους ἔφερε ὁ π. Κύριλλος ἀπό τό Κολουέζι, ἐνῶ ὑλικά ἔψαχνα ἐπί τρεῖς ἡμέρες, ἀπό τό πρωΐ μέχρι τό βράδυ νά εὕρω. Τίς πέτρες κουβάλησα ἀπό τό δάσος διανύοντας μέσα πολλά χιλιόμετρα, ἐνῶ τά τσιμέντα πολύ σπάνια, προμηθεύθηκα ἀπό ἕνα ἐργάτη χριστιανό μας, πού τά ἐπῆρε ἀπό τήν ἑταιρεία ἐπ᾿ ὀνόματί του.
Τό βαπτιστήριο ἔγινε ἔξω ἀπό τήν ἐκκλησία τοῦ ἁγίου Πρωτομάρτυρος Στεφάνου, ἐνορία τῶν ἰθαγενῶν χριστιανῶν μας στήν περιοχή Κατούμπα, πού εἶναι προάστειο τῆς μεγάλης πόλεως τοῦ Λουμπουμπάσι. Ἔφγινε πολύ ὡραῖο καί μέ πολλούς κόπους. Σκέφθηκα ὅτι γιά νά ἔχη βυζαντινή χάρι, ν΄λα τό περιβάλουμε μέ στύλους καί μέ μία τρουλωτή ὀροφή. Τά ἐκάναμε αὐτά, καθώς καί τόν πρόναο τῆς ἐκκλησίας, ὥστε νά συνδεθοῦν κιαί ν᾿ἀποτελέσουν ἕνα ὡραῖο συγκρότημα. Μέ ἐβοήθησαν καί οἱ Θεσσαλονικεῖς τοῦ ἱεραποστολικοῦ Συλλόγου γιά τήν ἀποπεράτωσι αὐτῶν τῶν ἔργων.
Οἱ μάγοι ἐξηφάνισαν μία γυναῖκα
Στό οικοτροφεῖο μας ἔχουμε τρεῖς ἱερεῖς ὑπευθύνους τόν καθένα γιά 15 ἡμέρες. Αὐτές τίς ἡμέρες ἦταν ἡ βάρδια τοῦ π. Πέτρου, ὁ ὁποῖος μοῦ ἀνέφερε τήν περίπτωσι ἐξαφανίσεως τῆς ἀδελφῆς του.
Αὐτή ἡ γυναῖκα εἶχε πάει μαζίμέ ἄλλες στό ποτάμι νά ψαρέψουν. Ἀφοῦ ἔπιασαν μερικά ψάρια, ἑτοιμάσθηκαν νά γυρίσουν πίσω. Ἡ ἀδελφή τοῦ π. Πέτρου εἶπε στίς ἄλλες: «Πηγαίνετε κι ἐγώ θά σᾶς ἀκολουθήσω σέ λίγο». Ἔφθασαν οἱ ἄλλες γυναῖκες στό χωριό καί ἡ ἄλλη δέν φάνηκε ἀκόμη. Ἐπῆγε ὁ ἴδιος ὁ π. Πέτρος μέ τόιν ἄνδρα της γιά νά τήν βροῦν, ἀλλά πουθενά δέν τήν εἶδαν. Ἐδῶ ἐργάζεται τρομερά ἡ μαγεία. Σίγουρα τήν συνέλαβαν οἱ μάγοι, τήν ἐκσότωσαν καί παίρνοντας τήν καρδιά καί τά ἐντόσθιά της, ἔκαναν τίς τελετές τους. Στό ποταμάκι πού χωρίσθηκε ἀπό τίς ἄλλες, βρῆκαν κοντά σέ μία πηγή, τά ψάρια καί τά ροῦχα της. Ἐρώτησα τόν π.Πέτρο, ἄν θά βρεθ[πη τό πτῶμα της καί εἶπε ὅτι ἴσως εὑρεθῆ τό κρανίο της, διότι τό σῶμα τό βάζουν μέσα στήν σχισμή ἑνός μεγάλου δένδρου στό δάσος. Ἐκεῖ χωνεύει καί μετά ἀπό χρόνια βρίσκουν μόνο τά κόκκαλα. Αὐτές οἱ περιπτώσεις εἶναι συνηθισμένες ἐδῶ ἀπότ ά ὄργανα τῆς μαύρης μαγείας. Ὅταν οἱ μάγοι σφάζουν ἕνα ἄνθρωπο, τοῦ ροφοῦν τό αἷμα μέ τήν σύριγγα καί πίνουν ἀρκετό. Ἡ ἴδια περίπτωσις συνέβη μέ τό παιδί ἑνός ἕλληνος.
Μετά τόν ἐρχομό καί τίς διηγήσεοις γιά τό ταξίδι τοῦ πατέρα μου, ὁ Ἀπόστολος (π. Κύριλλος) θά ἑτοιμασθῆ προσεχῶς γιά τήν Ἑλλάδα. Ὅπως ἀνέφερε σέ ὅλους μας εἶναι εὐχαριστημένος μέ τήν προσπάθεια πού γίνεται ἐδῶ, ὅτι τοῦ γεμίζει τήν καρδιά καί, μετά ἀπό ἕνα διάστρημα παραμονπης του στό Ἅγιον Ὄρος, θά ἔλθη πάλι νά συνεχίση τούς τομεῖς τῆς δραστηριότητός του. Μέ τούς γονεῖς του ἔχει λίγες ἀντιδράσεις γιά τήν ἀφιερώσι του στό ἱεραποστολικο ἔργο, ἀλλά, πιστεύει, ὅτι ὅλα θά τακτοποιηθοῦν καλά. Ἀπώτερος σκοπός τοῦ ἀδελφοῦ Ἀποστόλου εἶναι νά ἐνδυθῆ τό μοναχικό σχῆμα στό Μοναστήρι τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου, ἀπό ὅπου καί ἐγώ ξεκίνησα γι᾿ αὐτή τήν ἐργασία τοῦ εὐαγγελισμοῦ τῶν ψυχῶν. Τοῦ εὐχόμεθα καλό ταξίδι καί ὁ Θεός νά τόν χαριτώση.
Ἔργα μέσα στόν Σεπτέμβριο τοῦ 1983
Τίς πρῶτες ἡμέρες, παραμ΄λενοντας ἀκόμη γιά ἕνα μῆνα στήν ἑλληνική ἐνορία τοῦ Λουμπάσι, ἐκτός ἀπό τό βαπτιστήριο καί τήν ἐπεκτασι τοῦ προνάου πού ἐκάναμε στό ναοῦ τοῦ ἁγίου Στεφάνου στήν Κατούμπα, κατώρθωσα νά πείσω τόν κυβερνήτη νά μοῦ ὑπογράψη τούς τίτλους ἰδιοκτησίας 10 οἰκοπέδων, ἀριθμουμένων σέ πολλές χλιάδες στρέμματα γιά τήν κατασκευή ναῶν. Μέ τά ἐντατικά μαθήματα στούς κατηχουμένμους καταρτίσαμε τόν κατάλογο γιά τούς ὑποψηφίους γιά βάπτισμα στό Λουμπουμπάσι.
Ὑποδέχθηκα στό ἀεροδρόμιο τόν ἱερέα π. Γεώργιο Καστανιά, πού ἦλθε γιά νά ὑπηρετήση τήν ὀρφανή μέχρι τώρα ἐνορία τῶν Ἑλλήνων τῆς διασπορᾶς στό Λουμπουμπάσι.
Τήν ἄλλη ἡμέρα ἔφυγα γιά τό Κολουέζι. Λόγῳ κοπώβσεως π[ού τώρα τελευταία μοῦ ἔγινε μόνιμος κατάστασις, ἔμεινα άκίνητος στό κρεββάτι μία καί πλέον ἡμέρα. Τήν ἄλλη ἡμέρα ἐπῆγα μέ τον πατερα μου στό χωριό Καμπούντζι. Τό μέγα πρόβλημα σ᾿ αὐτούς τούς ἀνθρώπους εἶναι ὅτι ἔχουν δεθῆ πολύ μέ τά μάγια. Τά ἐνδιαφέροντά τους δέν εἶναι μεγάλα γιά τήν πίστι, γι᾿ αὐτό τούς ἐγκατέλειψαν καί οἱ ἱεραπόστολοι, παπικοί καί προτεστάντες. Γιά τήν ὥρα σκέφθηκα ν᾿ ἀφήσω ἐπί μία ἑβδομάδα τόν π. Μᾶρκο κοντά τους νά τούς κατηχῆ καί νά διαβάζη μερικές ἀκολουθίες. Στό μέλλον συνέχομαι ἀπό τόν λογισμό νά τούς κτίσουμε σχολεῖο καί ἰατρεῖο καί ν᾿ ἀσχοληθοῦμε ἐντατικά μέ τήν εἰδωλολατρική αὐτή φυλή.
Ὁ πατέρας μου, τόν μῆνα πού ἀπουσίαζα στό Λουμπουμπάσι, ἔκανε πολλά ἔργα. Μᾶς ἔβαλε σίτες στίς πόρτες καί τά παράθυρα. Ἔτσι μπορτοῦμε τώρα νά κοιμηθοῦμε ἀνενόχλητοι ἀπό τά κουνούπια, ἕνεκα τῶν ὁποίων ἡ ἑλονοσία μπῆκε πλέον στό αἷμα μας καί τήν καταπολεμοῦμε μέ τούς ὀρούς καί τά κινίνα. Ἐπίσης ὁ πατερας μου διωργάνωσε τό ἀγρόκτημά μας μέ νέες εὐρωπαϊκές μαθόδους, ἔφτιαξε καλύβες γιά τά ζῶα καί ἄλλα πολλά.
Ἀρκετοί ἀπό τούς ἐργάτες μας ἐπῆγαν στό βουνό γιά νμά κόψουν ξύλα γιά τήν τελευταία φάσι τῆς πυρώσεως τοῦ τούβλων. Ὁ κάθε φοῦρνος γιά τό ψήσιμο τῶν τούβλων χωρεῖ περί τίς 320.000 τοῦβλα. Ἔχουμε καί ἕτοιμα περί τίς 200.000 ἀπό τά ὁποῖα ἔχουμε καταναλώσει τά μισά. Τά τοῦβλα εἶναι πολύτιμο οἰκοδομικό ὑλικό καί μᾶς συμφέρει οἰκονμικά. Φιά σκεφθῆτε, ποῦ θά εὑρίσκαμε τόσα χρήματα γιά ν᾿ ἀγοράσουμε 500.000 τοῦβλα; Τώρα ὅμνως τά κατασκευάζουμε ὅλα μόνοι μας μέ ἐλάχιστα χρήματα γιά τίς μισθοδοσιέις τῶν 40 ἐργατῶν μας πού δουλεύουν γιά την κατασκευή τους.
Τό κτίσιμο οἰκίας τοῦ φυλάρχου τοῦ χωριοῦ Κισότε
Μέ ἄλλο ἁμάξι μεταφέραμε ἐργάτες καί ὑλικά στό χωριό Κισότε πού ἀπέχει 15 χιλιόμετρα μακράν τοῦ Κολουέζι. Σκοπός μας εἶναι νά ἱδρύσουμε μέ πέτρες καί πλίνθους τό σπίτι τοῦ προέδρου τοῦ χωριοῦ κι ἔτσι ν᾿ ἀναγκάσουμε τούς κατοίκους τρόπον τινα νά μή ἀναχωρ΄σηουν μέ τόν ἀρχηγό τους σέ ἄλλο τόπο, διότι ἐμάθαμε ὅτι σκέπτοναι ν᾿ ἀναχωρήσουν ὁριστικά. Πῶς ὅμως θ᾿ ἀνεχθοῦμε αὐτή τήν μετανάστευσί τους, ἐφ᾿ ὅσον ἐκεῖ ἔχουμε κτίσει καινούργια ἐκκλησία; Νά φύγη ὁ κόσμος καί νά μείνη ὁλομόναχο τό κτίριο τῆς ἐκκλησίας; Τέτοια λάθη ἐπάθαμε ἀρκετά, ἕως ὅτου γνωρίσουμε τά ἔθιμα καί τήν νοοτροπία τοῦ ἀφρικανικοῦ λαοῦ. Ὅπως εἴπαμε καί ἀλλοῦ, ὅταν πεθάνη ὁ πρόεδρος τοῦ χωριοῦ, ἐάν ὁ γυιός καί διάδοχός του δέν εἶναι ἱκανός νά τούς κυβερνήση, τότε φεύγουν οἱ χωρικοί καί φτιάχνουν ἀλλοῦ τίς χορταρένιες καλύβες τους.
Στήν ἀνοικοδόμησι τοῦ σπιτιοῦθ τοῦ προέδρου μᾶς βοήθησαν καί 50 περίπου παιδάκια τοῦ χωριοῦ. Μᾶς μέτεφεαν νερό, τοῦβλα καί ἄλλα ὑλικά. ἡ πρόθεσις μας εἶναι νά βοηθήσουμε τούς ἀνθρώπους νά μή ἐγκαταλείψουν τό χωριό, ἔστω καί νά πεθάνη ὁ ἀρχηγός τους. Καλ΄΄εσαμε καί ἀρκετούς νέους στήν ἡλικία γιά ἐργασία, ἀλλά οἱ περισσότεροι κρύφθηκαν. Τούς διακρίνει μία κλασσική τεμπελιά. Δέν τούς συγκινεῖ ἡ ἐργασία, οὔτε ἡ μέχρι θυσίας προσφορά τοῦλευκοῦ γιά τόν τόπο τους καί τό καλό τους. Προσπαθοῦμε νά τούς διδάξουμε μέ τό παράδειγμά μας, ἀλλά δέν καταλαβαίνουν σχεδόν τίποτε, ἐκτός ἐξαιρέσεων. Θά περάσουν ἀκόμη πολλά χρόνια γιά νά γνωρίσουμε τήν ψυχολογία τοῦ ἀφρικανοῦ.
Ἕνα μέρος τοῦ χωριοῦ, περί τίς ἕξι οἰκογένειες, ἀπό τίς 30 πού ὑπάρχουν ἀπεκόπησαν ἀπό τούς ἄλλους καί ἐπῆγαν πιό μέσα στό δάσος γιά ὁριστική ἐκεῖ ἐγκατάστασι. Ὑπέθεσα ὅτι θά ἐμάλλωσαν μέ τόν ἀρχηγό τους. Ἐπῆγα τούς συνλαντησα καί μοῦ εἶπαξν ὅτι ἔφυγαν, ὄχι ἐξ αἰτίας τοῦ φυλάρχου, ἀλλά διότι σ᾿ αὐτότ μέρος βρῆκαν κατάλληλο χῶμα γιά νά φυτέψουν τά λαχανικά τους, διότι στό κανονικό χωριό τους παντοῦ ὑπάρχει ἄμμος καί ὀροπέδιο.
Ἐπάνω στίς δουλειές μας ὁ ἐργάτης μας Ντονασιέ εκοψε τό χέρι του μ᾿ ἕνα σίδερο πολύ βαθειά. Τοῦ ἔκανα ἀντιτετανικό ὁρό κι ἔτσι μέ ἐπιδέσμους κι ἄλλες πρῶτες βοήθειες σταμάτησε η αἱμορραγία. Βλέποντας τό χέρι τοῦ ἐργάτου μου κομμένο, θυμήθηκα τίς φρικαλεότητες τοῦ βασιλεώς τοῦ Βελγίου Λεοπόλδου τοῦ Β΄, ὁ ὁποῖος εἶχε τότε τό Ζαΐρ σάν τσιφλίκι του. Ἀπό τά 30.000.000 κατοίκους πού εἶχε τό Ζαΐρ, μέ τά βάσανα, τούς ἀκρωτηριασμούς, τά ὁμαδικά φονικά τούς ἔφθασε σέ 15.000.000. Δέν γνωρίζω ἄν αὐτά εἶναι ἀλήθεια, ἀλλά τά ἔδιάβασα στό βιβλίο πού λεγεται: «Ὁ μονόλογος τοῦ βασιλιᾶ Λεοπόλδου». Ἔτσι ἐξηγεῖται τό μῖσος πού τρέφουν οἱ ἰθαγενεῖς γιά τούς λευκούς, τό ὁποῖον μεταδοθηκε σήμερα ἀπό τούς παλαιοτέρους στούς νεώτερους. Οἱ λευκοί ἱεραπόστολοι ἦταν πάντοτε συμπαθεῖς, διότι τά ἐμνδιαφέροντά τους ἦταν ἁγνά καί ἀπέβλεπαν στήν ἐκβαρβάρωσι τῶν κατοίκων μέ τήν γνωριμία καί ἀποδοχή τῆς χριστιανικῆς θρησκείας. Ἔτσι σήμερα διατηρεῖται αὐτή ἡ διαφορά τοῦ λευκοῦ ἀποικιοκράτη ἀπό τόιν λευκό ἱεραπόστολο. Τόν πρῶτο τόν μισοῦν τόν δέυερο τόν ἀγαποῦν καί ἀφοσιώνονται στό ἔργο του.
Ἐπιστρέφοντας συνεχίσαμε τήν ἐργασία μας. Ὅπου πηγαίνω ἐκτελῶ καί χρέη νοσοκόμου καί ἰατροῦ. Ἦλθαν στό Κισότε ἀρκετοί χριστιανοί καί ἄνθρωποι ἄλλων θρησκειῶν μέ πῦρεττούς, μάτια πρησμένα ἀπό τσιμπήματα ἐντόμων,μέ αϊμορραγίες καί μέ τά φάρμακα που φερνω μαζί μου, τούς ἀνεκούφισα λίγο τόν πόνο. Δόξα σοι ὁ Θεός δέν ἐπῆγαν χαμένες οἱ γνώσεις πού ἐπῆρα κάποτε ἀπό τόν Ἐρυθρό Σταυρό.
Ἀσθένειες, ἀτυχήματα κλπ.
Εἶναι Σεπτέμβριος καί ἄρχισαν νά πέφτουν καί οἱ π[ρωτρες καταρρακτώσδχεις βροχές. Παράλληλα ἀρχίζουν καί οἱ μεγάλες ζέστες. Ἐπιστρέφοντα ςἀπό τό Κισότε συναντήσαμε στόν δρόμο δύο γυναῖκες καί 5-6 κοριτσάκια, πού μᾶς σταμάτησαν καί μᾶς πρότειναν ἕνα πιάτο μέ σκουλήκια γιά νά τά ἀγοράσουμε. Τούς εἶπα πειρακτικά:
-Τί εἶναι αὐτά, σκουλήκια τρῶτε;
-Ἄαα, μοῦ εἶπαν, εἶναι γλυκά, ἔχουν πολύ λῖπος καί εἶναι πολύ θρεπτικά.
Τό βράδυ πού ἐφθάσαμε εὑρῆκα τόν ἱερέα π. Ἰάκωβο ἄρρωστον. Τόν πονοῦσε τό στομάχι του, τό κεφάλι του καί τοῦ ἐδώσαμε τίς πρῶτες βοήθειες. Ἦλθε καί ὁ φίλος μας συνταγματάρχης ἰατρός κ. Σιάμπα. Τόν εἶδε καί αὔριο θά τοῦ κάνη ἐξετάσεις.
Ἄλλο ἀτύχημα εἶναι ἕνα παιδί μας, ὁ θεολόγος. Κτύπησε τό χέρι του καί τόν πονεῖ πολύ. Ὁ πατέρας μου ἐπῆρε κρεμμύδι, τό ἔψησε στήν φωτιά καί μαζί μέ σαποῦνι ἐτύλιξε τό χέρι τοῦ παιδιοῦ. Ὁ ἰατρός ἀπόρησε καί τόν ρώτησε τί κάνει ἐκεῖ. «Αὐτό, τοῦ εἶπε ὁ πατέρας μου, εἶναι πρακτική συνταγή καί βοηθεῖ νά μή πονᾶ καί πρησθῆ τό χέρι του». Γι᾿ αὐτές τίς περιπτώσεις καλοῦμε καί τόν φίλο καί χριστιανο μας κ. Ἠλία, ἀρχινοσοκόμο, ὁ ὁποῖος αὔριο θά κάνη στόν π. Ἰάκωβο ἐξετάσεις αἵματος.
Στίς 24 Σεπτεμβρίου, Σάββατο βράδυ, ἤμουν πολύ κουρασμένος καί στενοχωρημένος. Εἶχα πέντε ὧρες ἐξομολόγησι τῶν νέων καί εἶδα πόσο ὁ διάβολος φθονεῖ τό ἔργο μας καί μᾶς πολεμεῖ καί ἐμᾶς καί τούς νέους μας λυσσωδῶς. Μέ τήν βοήθεια ὅμως τοῦ Θεοῦ τό ἔργο προχωρεῖ.
Στίς 28 τοῦ νηνός τελέσαμε τόν Ἑσπερινό πρός τιμήν τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου. Μετά ἔκανα μία ὁμιλία γιά τούς γονεῖς τῶν παιδιῶν. Τά πιό ἁπλᾶ πράγματα δέν μποροῦν νά τά καταλάβουν, παρά μόνο μέ πολλά παραδείγματα. Ἔτσι, πάλι καί πάλιν ἀπό τήν ἀρχή, μήπως κάποτε στερεωθοῦν στά χριστιανικά φρονήματα πού θέλει νά ζοῦμε ὁ Χριστός μας. Πράγματα πού ἔμαθαν, πρίν ἀπό μία ἑβδομάδα, ὅταν τά ἐρώτησα, τά εἶχαν ξεχάσει ὅλα. Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τά παιδιά τοῦ γυμνασίου.
Τήν ἄλλη ἡμέρα ἐπήγαμε γιά τήν περίφραξι ἑνός μεγάλου οἰκοπέδου 110 στρεμμάτων πού μᾶς ἐχάρισε τό κράτος μέσα στήν πόλι τοῦ Κολουέζι. Τό προορίζουμε γιά τήν κατασκευή οἰκοτροφείου. Πρέπει μέσα σέ τρία χρόνια νά ἔχουμε οἰκοδομήσει, διαφορετικά θά μᾶς τό πάρουν πίσω. Ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό χρήματα καί ἐγράψαμε στήν στόν ἱεραποστολικό Σύλλογο τῆς Θεσσαλονίκης νά μᾶς βοηθήση.
Οἱ μάγοι κυνηγοῦν νά σκοτώσουν μία γυναῖκα
Μετά ἀπό τά μαθήματα περί Μακαρισμῶν πού ἔκανα στούς μεγάλους, ἐπειδή εἶχε νυκτώσει, τούς μετέφερα στά σπίτια τους μέ τό αὐτοκίνητό μας. Μετά ἐπῆγα στόν ἅγιο Νεκτάριο, ὅπου καί τό οἰκοτροφεῖο τῶν κοριτσιῶν πού διευθ΄λυντεαι ἀπό τήν κογκολέζα δόκιμη μοναχή Θεμελίνα. Αὐτή ἡ κοπέλλα ἦλθε στήν Ἑλλάδα καί ἔμεινε 10 χρόνια στό γυναικεῖο μοναστήρι τῆς Καλύμνου, ὅπου ἔμαθε τήν ἁγιογραφία, τήν βυζαντινή μουσική, τήν ἑλληνική γλῶσσα καί τό κέντημα. Σήμερα εἶναι μαζί μας καί ἐργάζεται ὡς ὑπεύθυνη τοῦ οἰκοτροφείου καί ὡς ἁγιογράφος μέ τήν βοήθεια δύο ἰθαγενῶν.
Εὑρισκόμενος λοιπόν, ἐδῶ, μέ εἰδοποίησε ὁ Ἀπόστολος (π. Κύριλλος) ὅτι ἦλθε μία χριστιανική οἰκογένεια ἀπό τήν Κανάγκα καί ὅτι ὅλοι τολυς εἶναι ἄρρωστοι μέ σοβαρά προβλήματα. Ἐπήγαμε καί τούς ἐπισκεφθήκαμε. Ἦταν πέντε ἄνθρωποι, ὅλοοι τους μέ 40 πυρεττό. Ἐρώτησα νά μάθω γιατί εἶναι σ᾿ αὐτή τήνκατάστασι καί μοῦ διηγήθηκαν τήν «ὁδύσσεια» τῆς ζωῆς αὐτῆς τῆς γυναίκας. Ἡ περιπέτειά της ἔχει ὡς ἑξῆς:
Πρίν ἀπό τρεῖς ἑβδομάδες ξεκίνησε ἡ γυναίκα αὐτῆς τῆς οἰκογένειας μέ κάτι ἐμπορεύματα γιά τήν Κανάγκα, προκειμέμνου νά τά πωλήση ἐκεῖ. Ἔλαβε ἐντολή ἀπό τόν ἄνδρα της νά διανυκτερεύση στούς συγγενεῖς του, πού ἦταν ὀρθόδοξοι χριστιανοί τοῦ Κλιμακίου τοῦ π. Χαρίτωνος, ἱεραποστόλου τῆς Κανάγκας. Ὅμως αὐτοί οἱ συγγενεῖς τοῦ ἀνδρός της τήν ἡμέρα ζοῦσαν σάν ὀρθόδοξοι καί τήν νύκτα ΄'επήγαιναν στόν μάγο καί ἀσχολοῦντο μέ μαγικά ὄργια. Ὅταν ἦλθε ἐκεῖ στό σπίτι τους ἡ καϋμένη ἡ γυναῖκα, ἀπεφάσισαν νά τήν σκοτώσουν. Τῆς ἐξέσχισαν λοιπόν τά ροῦχα, τ΄'ην ἐπέταξαν ἔξω ἀπό τό σπίτι σάν τρελλή καί ἐσφύριζαν ρυθμικά γιά νά ἔλθουν κάι ἄλλοι συντρόφοι τους γιά νά τήν τεμαχίσουν καί νά κάνουν τίς θυσίες τους. Ὅταν κατάλαβε αὐτή ὅτι κινδυνεύει ἡ ζωή της, μαζί μ᾿ ἕνα παιδί πού εἶχε κοντά της, ἔφυγε γιά τό δάσος. Μετά ἐπῆγτε στόν στρατό καί εἰδοποίησε τόν διοικητή ὅτι θέλουν νά τήν σκοτώσουν οἱ συγγενεῖς τοῦ ἀνδρός της καί ὅτι τῆς ἐππηρανβ τά χρήματα καί τά πράγματα πού εἶχε φέρει μαζί της. Ὁ στρατός ἐπ[πηγε ἐμάζεψε καί ἐφύλαξε τά πράγματά της, ἐνῶ ἡ ἴδια ἔφυγε μέ τά πόδια διανύοντας ἀπόστασι 100 χιλιομέτρων γιά νά γλυτώση. Ἐκεῖ ἀγαθοί ἄνθρωποι τῆς πλήρωσαν τά εἰσιτήρια καί τήν φυγάδευσαν σ᾿ ἄλλο μέρος. Ἐκεῖ πού πῆγε, ἔμενε ἡ μητ΄λερα τοῦ ἀνδρός της, ἡ ὁποία ἤθελε νά τήν φέρη στό Κολουέζι. Τήν ἐθεώρησε ὅμως τρελλή καί τήν ἔδιωξε λέγοντας στόν κόσμο ὅτι εἶναι μάγισσα. Τήν ἔπιασαν οἱ κάοτικοι τοῦ χωριοῦ ἐκείνου καί τήν ἐπῆγαν στόν μάγο. Καί ἀπό ἐκεῖ δραπέτευσε τρέχοντας πρός τό δάσος. Μετά συνάντησε τήν πεθερά της, τ[]ης ἐξήγησε πῶς ἔχουν τά πράγματα καί μαζί της καί μέ τό παιδί της ἔφυγαν καί περπατοῦσαν τρεῖς ἑβδομάδες μέσα στά δάση τελείως σχεδόν νηστικοί. Ὁ στρατός ἔκανε ἔρευνες καί τήν ἀνεκάλυψε. Τῆς ἐπέστρεψε τά πράγματα πού τῆς εἶχαν πάρει οἱ συγγενεῖς της καί ἀφοῦ τά ἐπώλησε, ἀγόρασε εἰσιτήρια καί ἐπῆγε στήν Κανάγκα. Ὁ ἄνδρας τηςε ἐν τῷ μεταξύ εὑρισκόταν σ᾿ ἐμᾶς, σ΄το Κολουέζι. Τόν τηλεφώνησαν ὅτι ἡ γυναῖκα του τρελλάθηκε. Δέν τούς ἐπίστεψε καί ἀποφάσισε νά ψάξη νά τήν βρῆ. Ἐπῆρε ψτό τραῖνο γιά νά πάη στήν Κανάγκα. Ἡ γυναῖκα του μέ ἄλλο τραῖνο κατευθυνόταν γιά τό Κολουέζι. Τελικά κ῎απου συναντήθηκαν καί ἦλθαν στό Κολουέζι. Ἄνθρωποι γνωστικοί τῆς εἶπαν τά ροῦχα πού τῆς ἔδωσε ὁ στρατός νά μή τά φορέση, διότι οἱ μάγοι τῆς ἔχουν ράψει μαγικά πράγματα καί μ᾿ αὐτά θέλουν νά τήν σκοτώσουν. Πράγφματι, ὅταν μᾶς ἔφερε ἐδῶ τά ροῦχα αὐτά, βρήκαμε ραμμένα μαγικά πανιά μέ μαγικά μέσα. Ἐπειδή δέν κατάφεραν νά τήν σκοτώσουν μέ τά χέρια τους, χρησιμοποίησαν τήν ἄλλη μέθοδο νά τήν ἀποτελειώσουν μέ μαγικά. Ὅλα αὐτά τά μαγικά ἐγώ τά ἐκράτησα. Τούς ἀνθρώπους τούς βρῆκα ταλαιπωρημένους, νηστικούς καί ἀρρώστους. Ἔχουν χολέρα. Ἐάν δέν προλάβουν νάκάνουν ἐμβόλια τήν πρωτη ἡμέρα ἔχουν διάρροια καί τήν ἑπομένη ἐπέρχεται ὁ θάνατος.
Τούς ἐδώσαμε ἀσπιρῖνες, ἀντιβιοτικά καί ἄλλα φάρμακα. Οἱ σφυγμοί της ἦταν πάνω ἀπό τούς 120 καί ὁ πυρεττός 40 βαθμούς. Κι ἐμεῖς πολύ κουρασθήκαμε, μᾶλλον ξεκουρασθήκαμε ψυχικά, διότι μέ τήν χάρι τοῦ Θεοῦ βοηθησαμε τούς ἀδελφούς μας.
Ὅπου ὁ πτωχός καί ὁ μοῖρα του...
30-9-1983
Σήμερα ἀνέβηκε ἡ θερμοκρασία τῆς ἀτμοσφαίρας καί οἱ βροχές ἐπλήθυναν. Οἱ πονοκέφαλοι τώρα μέ τίς ζέστες γίνονται ἐνοχλητικοί, ὥστε γιά πολλές ὧρες μέ καθηλώνουν στό κρεββάτι.
Προχθές ἐπέρασε ἀπ᾿ ἐδῶ ἕνας φοιτητής πού σπουδάζει στό Λουμπουμπάσι. Ὅμως '΄εγκατέλειψε τό πανεεπισ΄τημιο, ὅπως μνοῦ εἶπε, διότι δέν ἔχει χρήματα νά συνεχίση τίς σπουδές του. ἡ πεῖνα τόν μαστίζει καί οἱ ἀρρώστειες τόν περιτριγυρίζουν. Παλαιότερα εἶχε δουλέψει σάν ἐργάτης στήν κατασκευή τούβλων καί τώρα μ᾿ἐρωτᾶ:
-Τί νά κάνω; Θέλω νά σπουδάσω, ἀλλά μέ τί χρήματα. Τοῦ εἶπα:
-Καλά, φέρε μου ἕνα χαρτί νά ἰδῶ ὅτι εἶσαι φοιτητής. Μοῦ τόι ἔφερε ἐπικυρωμένο ἀπό τούς καθηγητάς του. Τοῦ εἶπα:
-Θά πηγαίνης στήν σχολή σου καί ἀπ᾿ ἐδῶ καί πέρα, ὅ, τι ἀνάγκες ἔχεις, ὅταν κατεβαίνω στό Λουμπουμπάσι, θά μέ εὑρίσκης καί θά σέ βοηθῶ νά τελειώσης τήν σχολή σου.
Εἶδε τελειώσει τό τρίτο ἔτος καί ἐπήγαινε γιά τό τέταρτο. Τοῦ ἔδωσα καί 500 ζαΐρια σάν πρώτη ἐνίσχυσι καί ἀνεχώρησε.
Τήν ἄλλη ἡμέρα μέ πῆρε τηλέφωνο ἡ Θεμελίνα ἀπό τό οἰκοτροφεῖο τῶν θηλέων καί μοῦ εἶπε ὅτι αὐτός ὁ φοιτητής, φεύγοντας ἐππηρε μ,αζί του καί τόν ἀδελφό του, ἡλικίας 15 ἐτῶν καί στόν δρόμο, συγκρούσθηκε τό αὐτοκόινητο στό ὁποῖο ἐπέβαιναν μέ ἄλλο μέ ἀποιτέλεσμα νά σκοτωθ[ξη ὁ ἀδελφός του καί αὐτός νά σπάση τό πόδι του. Τόν ἀδελφό του τόν ἔθαψαν ἐκεῖ πού σκοτώθηκε. Στίς κηδεῖες ἔχουν συνήθεια οἱ ἰθαγενεῖς νά κάνουν τραπέζι στούς ἄλλους, νά πίνουν ποτά ἤ χυμούς καί νά ξενυκτοῦν τόν νεκρόι συμαραστεκόμενοι στούς θλιμμένους συγγενεῖς, ὅπως πε΄ριπου γίνεται καί στήν Ἑλλάδα.
Ἡ ἁπλότης καί ...σοφία τοῦ ἱερέως μας π. Γερασίμου
Ἕνα βράδυ, μετά τίς κοπιαστικές ἐργασίες μας, ἐκαθίσαμε λίγο στό κιόσκι, ὅπου εἶχε λίγη δροσιά. Στήν συζήτησί μας μοῦ ἀνέφερε ὁ πατέρας μου γιά τίς μεγάλες θεομηνίες πού γίνονται στήν Ἀμερική, ὅπου ὁ ἄνεμος ἐσήκωσε σπίτια, αὐτοκίνητα καί ἀνθρώπους. Ἀκούοντας αὐτά ὁ π. Γεράσιμος, ἡλικίας τώρα (τό 1983), 70 ἐτῶν, μᾶς ἔδωσε τίς ἑξῆς ἐξηγήσεις: «Ἄαα, ἡ Ἀμερική εἶναι αὐτό τό μέρος ἀπ᾿ ὅπου στέλλουν ἀεροπλανα στήν σελήνη; Βλεέπετε; Ἐθύμωσε ὁ Θεός, γι᾿ αὐτό τώρα τούς καταστρέφει. Παλιά οἱ προγονοί μας ἕνωναν δύο ξύλα καί ἔφτιαχναν ὑψηλές σκαλωσιές πού ἔφθαναν μέχρι τά ἄστρα. Τούς εἶδε ὁ Θεός καί τούς ἐσκότωσε ὅλους. Ὁ Θεός δέν θέλει νά πηγαίνουμε κοντά Του, νά ἀνεβαίνουμε ἐκεῖ ψηλά. Ὁ π. Ἰάκωβος ζήτησε σαφέστερες ἐξηγήσεις ἀπό τόν πατέρα μου, ἀλλά ἐπρόλαβε ὁ π. Γεράσιμος καί ἔδωσε τίς ἰδικές του: «Στήν Ἀμερική αὐτοί οἱ ἄνθρωποι τά ἔβαλαν μέ τόν Θεό, γι᾿ αὐτό κι Ἐκεῖνος τούς ἐπῆγε μέ τόν ἀέρα σέ ἄλλο μέρος. Ἐκεῖ θά τους σκεπάση μέ χῶμα καί ἐπάνω στό χῶμα θά φυτρώσουν ἄφθονα χόρτα. Ἐμεῖς ὅμως δέν θά μάθουμε ποτέ ποῦ εἶναι χωμένοι αὐτοί οἱ ἄνθρωποι...»
Κατόπιν ὁ πατέρας μου μᾶς ἀνέφερε γιά ἔνα παιδί, τό ὁποῖον σκοτώθηκε τό 1983 στό χωριό Σταυρός Χαλκιδικῆς καί μετά ἀπό ἕνα χρόνο βρέθηκε τό πτῶμα του στήν θάλασσα. Τούς εἶπα: «Βλέπετε, πόσο ἐνδιαφέρονται οἱ ἄνθρωποι στήν Ἑλλάδα γιά τήν ἀνεύρεσι ἑνός ἀνθρλωπου .εστω καί σκοτωμένου; Ἐνῶ ἐδῶ στήν Ἀφρική ἡ ζωή τοῦ ἰθαγενοῦς δέν ἔχει καμμία ἀξία. Πόσοι σκοτώνοινται ἀπό δυστυχήματα καί ἀπό μάγους καί ὅμως δέν '΄ανυσηχοῦν σχεδόν καθόλου οἱ Ἀρχές, οὔτε οἱ συγγενεῖς τους». Ὁ π. Ἰάκωβνος εἶπε: «Ἐμεῖς ἐδῶ εἴμεθα σάν τά ζῶα καί δέν ἐνδιαφερόμεθα νά μάθουμε πόσοι ἀπέθαναν ἤ σκοτώθηκαν ἤ νά ψάξουμε νά τούς βροῦμε, ἐάν χάθηκαν». Μετά ὁ π. Γεράσιμος ἐπρόσθεσε: «Ἄ, ἐκεῖ σέ ἐσεῖς, εἶναι λίγοι οἱ ἄνθρωποι, ἐνῶ ἐδῶ ἐμεῖς εἴμεθα πολλοί. Καί νά πεθάνουν ἀρκετοί, δέν ἔχουμε ἄμεση ἀνάγκη ἀπό ἀνθρώπους, δέν πειράζει. Γιά τούς Ἀμερικανούς ἔχω ἀκόμη νά προσθέσω ὅτι, ἐάν πᾶνε στήν σελήνη, ὁ Θεός θά σκεπάση ὅλη τήν Ἀμερική μέ χῶμα.
Τό φυτό μανιόκ, (στήν σουαχίλι) Μουχόκο\
Στό Ζαΐρ καί σ᾿ ὅλη σχεδόν τήν Ἀφρική ὑπάρχει οἰκονομική κρίσις. Τά σιτηρά δέν εὐδοκιμοῦν παντοῦ, λόγῳ τοῦ τροπικοῦ κλίματος πού διευκολύνη τήν ταχεῖα ἀνάπτυξι τῶν ἀγρίων χόρτων εἰς βάρος τῶν σιτηρῶν καί λόγῳ τῆς ἀνεπαρκοῦς παραγωγῆς λιπασμάτων, τῶν ὁποίων ἡ ἀγορά εἶναι ἀπλησίαστη γιά τόν πτωχό ἰθαγενῆ. Ἔτσι οἱ ἄνθρωποι τρέφονται μέ ρίζες, βότανα, ἄγρια καί ἤμερα ζῶα, σκουλήκια, ἀρουραίους τοῦ δάσους καί ἄλλα. Ὁ Θεός προνόησε γι᾿ αὐτούς καί τούς ἔδωσε ἕνα δένδρο πού λέγεται στά γαλλικά μανιόκ, στά σουαχίλι μουχόκο. Ἴσως αὐτό νά εἶναι τό λεγόμενο ἀρτόδενδρο. Ἀπό τούς ὑπόγειους βολβούς του, ἀφοῦ τούς ἐπεξεργασθοῦν, κάνουν τό ἀλεύρι τους καίμ᾿ αὐτό φτιάχνουν τό μπουκάρι τους, ἐνῶ τά φύλλα του τά κτυποῦν στό γουδί, τά κάνουν πολτό καί τά τρῶνε μαζί μέ τό μπουκάρι. Τό χόρτο αὐτό στήν γλῶσσα τους λέγεται σόμπε κι ἔχει πολύ σίδερο. Τό μανιόκ τό καλλιεργοῦν οἱ ἰθαγενεῖς, τό ἀφήνουν τρία χρόνια στήν γῆ καί μετά τό βγάζουν μαζί μέ τούς βολβούς του, πού εἶναι μεγαλύτεροι ἀπό τήν πατάτα. Τούς βολβούς αὐτούς τούς πετᾶνες μέσα στό νερό γιά μία ἑβδομάδα γιά νά νά μαλακώσουν καί νά βγάλουν τό δηλητήριό τους. Κατόπιν τούς ἀφήνουν σέ κλιμακωτά ἡλιοστάσια γιά νά ξεραθοῦν. Μετά τούς κτυποπῦν στό γουδί ακί γίνονται σκόνη-ἀλεύρι. Τό μπουκάρι πού γίνεται ἀπό σχέτο ἀλεύρι ἀπό μανιόκ εἶναι κολλῶδες καί δυσκολοχώνευτο στό στομάχι. Γι᾿ αὐτό, ὅσοι μποροῦν κάνουν τό μπουκάρι μέ μισή ποσότητα ἀλεύρου ἀπό καλαμπόκι καί μισή ἀπό μουχόκο. Τότε τρώγεται εὐχάριστα μέ τό σόμπε.
Προσεχῶς θ᾿ ἀσχοληθοῦμε κι ἐμεῖς μέ τήν καλλιέργεια τοῦ μουχόκου καί τῆς γλυκοπατάτας, ἡ ὁποία εἶναιν πολύ νόστιμη γιά ἀνθρώπους καί γιά ζῶα.
Ἔργα μέσα στόν μῆνα Ὀκτώβριο τοῦ 1983
Στούς μεγάλους συνεχιζω τά μαθηματα γιά τούς Μακαρισμούς καί τήν ἐξήγησι τῆς Προσκομιδῆς. Ἔμειναν πολύ εὐχαριστημένοι. Τούς μετέφρασα στήν σουαχίλι καί περικοπές γιά τήν ἐξήγησι τῶν Μακαρισμῶν τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου.
Ἔστειλα γιά λίγες ἡμέρες στό σπίτι του τόν ἰθαγενῆ βοηθό μου Μωϋσῆ. Στό σπίτι του συνέβη πρό μηνῶν τό ἑξῆς τραγικό γεγονός: Οἱ μάγοι ἐξηφάνισαν τόν πατέρα του. Τοῦ ἔκοψαν τά χέρια, τάπόδια, τό κεφάλι. Μετά τοῦ ἔβγαλαν τήν καρδιά γιά νάκάνουν τά μαγικά τους ἔργα.
Ἡ ἐκκλησία τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου Θωμᾶ στό χωριό Γκαρκαζέμπε κοντεύει νά τελειώση, ἐνῶ τό καμπαναριό μᾶς ἔμεινε στήν μέση ἀπό ἔλλειψι χρημάτων καί ὑλικῶν. Ὁ περίβολος τοῦ ναοῦ τοῦ ἁγίου Δημητρίου ἰσοπεδώθηκε μέ τήν μεταφορά χωμάτων ἀπό μία μυρμηκοφωλιά, τήν ὁποία κατέβασαν κάτω μέ τσαπιά οἱ ἐργάτες μας.
Τόν ἱερέα π. Μᾶρκο, ὁ ὁποῖος ὑπηρετοῦσε μέχρι τώρα στό χωριό Κισότε, τόν μεταφέραμε μέ τά πράγματά του καί μερικά ζῶα του σέ ἄλλο χωριό μακριά 600 χλμ, πού λεγεται Καμίνα, διότι μᾶλλον στό Κισότε ἀπέτυχε νά ἀποδώση στό ἔργο του. Θά ἰδοῦμε τί θά κάνη τώρα στό καινούργιο χωριό. Στό Κισότε ἐγκαταστήσαμε τόν κατηχητή Φλῶρο μέ τήν οἰκογένειά του. Τόν Ἱερέα τποῦ χωριοῦ Καμίνα τόν κατεβάσαμε στήν ἐνορία τοῦ ἁγίου Στεφάνου στό Λουμπουμπάσι.
Στίς 6 τοῦ μηνός ἦταν ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου Θωμᾶ. Εἴχαμε τήν πανήγυρί του. Ἦλθαν σχεδόν ὅλοι οἱ ἀρχηγοί τῶν γύρω χωριῶν καί τούς ἐστρώσαμε κοινό τραπέζι. Ἐκόψαμε ἕνα γουρούνι καί ὅλοι οἱ χριστιανοί εὐχαριστήθηκαν. Μόνο οἱ φύλαρχοι φδημιούργησαν κάποια ἀνωμαλία. Σύμφωνα μέ τά ἰδικά τους ῎εθιμα, ἔπρεπε πρῶτα οἱ δικές τους γυναῖκες νά πάρουν νερό ἀπό τό πηγάδι καί νά μαγειρέψουν καί νά ΄φαγουν χωριστά ἀπό τούς ἀλλους.. Καί ὅλα αὐτά τά κάνουν διότι φοβουνται τά μάγια, μήπως καί τούς σκοτώσουν αὐτοί πού ἀσχολοῦνται μέ τήν μαγεία. Τότε ἐγώ τούς εἶπα: «Ἐσεῖς πού ἔχετε αὐτά τά ἔθιμα θά φᾶτε μακριά ἀπό ἐμᾶς, ἐνῶ ὁ ὀρθόδοξος ἀρχηγός τοῦ χωριοῦ θά φάη μαζί μας. Προσπαθοῦμε νά ἀλλάζουμε τούς φυλάρχους τῶν χωριῶν μέ ὀρθοδόξους χριστιανούς, ὥστε νά βοηθήσουμε τά χωριά ν᾿ ἀπαλλαγοῦν ἀπό τά μάγια καί τήν δρᾶσι τῶν μάγων, οἱ ὁποῖοι εἶν αι ταυτόχρονα καί πρόεδροι τῶν χωριῶν τους.
Στίς 7 Ὀκτωβρίου εἴχαμε ἕνα βαρύ πρόγραμμα. Ἑτοιμάσαμε ὀκτώ οἰκογένειες, συνολικά 95 ἄτομα, γιά νά τούς βαπτίσουμε τό Σάββατο. Ὅλους αὐτούς τούς ἐξωμολόγησα καί τούς εἶπα νά μο[πυ φέρουν ὅ,τι μαγικά ἀντικείμενα ἔχουν, ὥστε στό βάπτισμα αὔριο νά μήν ἔχουμε καθυστερήσεις καί πειρασμούς.
Τό β΄ραδυ, ὥρα 10,30 μέ περίμενε μία κυρία, κἄπου 40 χρόνων μαζί μέ τόν ἐξάδελφό της, τόν Σεραφείμ, πού ἦταν δικό μας παιδί τοπῦ οἰκοτροφείου παλαιότερα. Ἔκανε παράπονα στόν ἐξάδελφό της, λέγοντας: «Γιατί δέν μέ βαπτίζει καί μένα ὁ π. Κοσμᾶς;»
Ἐμεῖς συνηθίζουμε ἐδῶ νά βαπτίζουμε ὁλόκληρες οἰκογένειες καί κατόπιν στεφανώμνουμε τά ζεύγη καί ὕστερα τούς δίνουμε τήν Θεία Κοινωνία. Τίς ἐλέυθερες καί χῆρες δέν τίς βαπρτίζουμε, διότι σέ λίγο καιρό βρίσκουν κάποιον καί «παντρεύονται». Εἶναι καλλίτερα νά βρίσκουν τόν ἄνθρωπό τους καί μετά νά τούς βαπτίζουμε. Τελικά αὐτή ἡ γυναῖκα ἦταν εἰδωλάτρισσα ἐκ γενετῆς. Ἀσχολεῖτο μέ τήν λευκή μαγεία καί τῆς εἶπα νά μοῦ φέρη ὅλα τά σύνεργά της. Ἡ λευκή μαγεία δέν κάνει ἀνθρωποθυσίες, ὅπως ἡ μαύρη, ἀλλά ἐμφανίζεται ὡς ἰατρική ἐπιστήμη, ἡ ὁποία μέ τήν ἐπίκλησι τῶν δαιμόνων θεραπεύει ὡρισμένες ἀρρώστειες. Γνωρίζουμε βέβαια ὅτι ὁ διάβολος ποτέ δέν θέλει τό καλό τοῦ ἀνθρώπου καί, ὅταν ἀκόμη ὁ μάγος ἐμφανίζεται ὡς ἰατρός, οὐσιαστικά δέν προσφέρει τίποτε, παρά ἐξαρτᾶ τό θῦμα του ἀπό τίς ίδικές του ἱκανότητες. Ἔτσι τό ἀποκλείει ἀπό ὁποιαδήποτε ἄλλη δύναμι, ἡ ὁποία θά θελήση νά τό βοηθήση οὐσιαστικά.
Η γυναῖκα αὐτή, λοιπόν, τό πρωΐ μοῦ ἔφερε τά σύνεργά της: κιμωλίες, βάζα, φυτά, βότανα κλπ. Εἶναι ἡ μάγισσα τῆς λευκῆς μαγείας, πού, πιστεύει, ὅτι κάνει καλά τούς ἀνθρώπους. Ἄν, γιά παράδειγμα μια γυναῖκα δέν μπορεῖ νά γεννήση, αὐτή μέ τά βότανά της τήν βοηθεῖ. Ἄλλος ἔχει πονοκέφαλο ἤ θέλει ν᾿ ἀγαπήση κάποια κί ἐκείνη δέν τόν θέλει, τότε ἐπεμβαίνει τό ὄργανο τοῦ διαβόλου μέ τά μαγικά του βότανα καί κάνει τό θέλημα τοῦ σατανᾶ.
-Τήν ἐρώτησα: Ἐσύ δέν σκοτώνεις;
-Ὄχι, ἐγώ δέν κἀνω τέτοια πράγματα. Αὐτοί πού τά κάνουν ἔχουν μαῦρο θεό, ενῶ ἐγώ ἔχω λευκόν. Ἐκεῖνοι ἔχουν τόν διάβολο μέσα τους...
-Ἐσύ ποιόν ζητεῖς νά σέ βοηθήση στίς μαγεῖες σου;
-Δέν ξέρω. Δέν ὑπάρχει διάβολος. Ἄραγε αὐτά πού κρατῶ στά χέρια μου εἶναι ὁ διάβολος;
-Ἐάν εἶσαι μέ αὐτά δέν πρόκειται νά σέ ἀφήση ὁ διάβολος.
Τήν ἐρώτησα: Ὅταν ἀρχίζης νά μιλᾶς, παίρνεις αὐτό τόν καπνό καί τά ἄλλα καί λέγεις διάφορα λόγια. Ἀλλά ποιός σοῦ τά λέγει αὐτά;
-Οὔτε κι αὐτότ ό ξέρω.
-Στά λέγει ὁ διάβολος μέ τό στόμα σου, τῆς εἶπα.
-Γιατί μέχρι τώρα δέν ἔγινες χριστιανή; Ὅταν ἔχης κοντά σου τόν σατανᾶ δέν σέ ἀφήνη ν᾿ ἀποφασίσης.
-'Επῆγα πολλές φορές στούς καθολικούς καί προτεστάντες, ἀλλά δέν μοῦ ἄρεσαν, οὔτε οἱ ἄλλες θρησκεῖες μοῦ ἄρεσαν κι ἔτσι ἔμεινα συνέχεια σ᾿ αὐτά τά πράγματα. Τώρα κάτι μοῦ ἐμίλησε μέσα μου, γι᾿ αὐτό ἐπῆρα τά σύνεργά μου καί σοῦ τά ἔφερα. Μοῦ μίλησε γιά τήν πίστι σας καί ὁ ἐξάδελφός μου Σεραφείμ. Μέχρι τώρα δέν αἰσθάνθηκα ποτέ χαρά στήν ζωή μου. Πάντα εἶμαι λυπημένη καί ἀπογοητευμένη.
Ἐξωμολογήθηκε ἐπί μία ὥρα μέ εἰλικρίνεια. Τῆς εἶπα ὅτι θά ζήση μόνιμα τήν χαρά στήν ζωή της, ἀρκεῖ νά συνδεθπῆ γιά πάντα μέ τόν Χριστό. Τό Σάββατο, πού εἴχαμε τίς βαπτίσεις, ἦλθε πάλι μέ τήν κόρη της, 15 ἐτῶν. ἔχει καί ἕνα ἄλλο πειρασμό. Πῶς θά ζήση τώρα, ἀφοῦ θά ἐγκαταλείψη τά μάγια ἀπό τά ὁποῖα ἔβγαζε τό ψωμί της; ὅταν τήν ἐρώτησα μοῦ εἶπε:
-Ἔεε, κάτι θ᾿ ἀγοράζω, κάτι θά πουλάω. Θά προσπαθησω νά βγάζω τό ψωμί μου τίμια. Τῆς εἶπα:
-Θά σέ βοηθήσουμε κι ἐμεῖς καί θά σοῦ συμνπαρασταθοῦμε. Καί ἄν εἶσαι σέ συνεχῆ ἐπαφή μέ τήν ἐκκλησία μας, ἴσως τά Θεοφάνεια νά σέ βαπτίσουμε.
Τό Σάββατο ἔγιναν οἱ 95 βαπτίσεις κιαί οἱ γάμοι ὀκτώ ζευγῶν. Κα΄τοποιν ὅλοι τους κοινώνησαν τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Ἦταν κι ἕνα ἀνάπηρο παιδί πού σερνόταν μή ἔχοντας πόδια. Ἤθελε κι αὐτό νά βαπτισθῆ. Τό ἐρώτησα:
-Δέν εἶσαι ἐσύ βαπτισμένος ἀλλοῦ;
-Ὄχι, εἶμαι εἰδωλολάτρης ἀκόμη καί θέλω νά βαπτισθῶ χριστιανός. Τόν βαπτίσαμε καί τοῦ δώσαμε τό ὄνομα Χρυσόστομος.
Ἕνα πρωϊνό τά παιδιά μοῦ ἔκαναν μία ἀταξία καί γιά νά τά σωφρονίσω, τά ἄφησα νηστικά μέχρι τό ἀπόγευμα. Μᾶς κουράζουν βέβαια, ἀλλά ὅλες σχεδόν τίς ἐλπίδες μας γιά τό μέλλον τῆς ιεραποσρτολῆς σ᾿ αὐτά τίς ἐκρεμάσαμε. Μετά τό δημοτικό σχολεῖο μπλέκουν μέ ἄλλα παιδιά καί μαθαίνουν στίς ἁμαρτίες. Γι᾿ αὐτό ἔχουμε σκοπό νά ἱδρύσουμε ἰδικό μας σχολεῖο μέ ἰδικούς μας δασκάλους, ὥστε νά τά διαφυλάξουμε κυρίως στήν ἐφηβική τους ἡλικία. Ἐπήραμε καί τρεῖς δασκάλους γιάσ τά μικρά, διότι στό σχολεῖο τους πολύ ἐλάχιστα πράγματα μαθαίνουν.
12η Ὀκτωβρίου 1983
Σήμερα ἔγινε ἡ ἐπίσκεψις στούς φυλακισμένους τῶν κρατικῶν φυλακῶν Ντιλάλα. Ἑτοιμάσαμε ἕνα γουροῦνι, τό ὁποῖο βγῆκε 25ο μερίδες, μπουκάρι καί χορταρικά. Ὅλοι ἐπῆραν τίς μερίδες τους καί εὐχαριστήθηκαν, καθώς καί ἐμεῖς.
Τά συνεργεῖα μας ἐργάσθηκαν γιά τήν τελειοποίησι τριῶν ἀποθηκῶν μας στίς ὁποῖες, ἀφοῦ τίς συνενώσαμε, τοποθετήσαμε τά μηχανληματα τοῦ ξυλουργείου μας, τό ὁποῖο μέχρι τώρα λειτουργοῦσε ἔξω. Ἤδη ἄρχισαν οἱ βροχές καί τά ἐργαλεῖα μας θά χαλοῦσαν ἔξω στήν ὕπαιθρο. Δόιξα τῷ Θεῷ.
Πρίν ἀπό δύο ἡμέρες μᾶς παρεκάλεσαν νά μεταφέρουμε ἕνα στρατιώτη βασρειά ἄρρωστο ἀπό τίς φυλακές στό νοσοκομεῖο. Ἀπέθανε ὅμως καί μᾶς ἐζήτησαν μία κάσα (φέρετρο) γιά νά τόν βάλουν μ΄λεσα καί νά τόν θλάψουν. Ἀπαγορεύεται ἀπό τό κράτος νά γίνεται ἡ ταφή κάποιου χωρίς νἆναι μέσα στήν κάσα. Οἱ ἄνθρωποι ἐδῶ εἶναι πάμπτωχοι καί δέν ἔχουν οὔτε 5 σανίδια νά φτιάξουν μία κάσα γιά τόν νεκρό τους. Πρό καιροῦ ἐζήτησα ἀπό τόν διευθυντή τῆς ἑταιρείας ὀρυχείων τῆς Τζεκαμίν νά μοῦ δίνουν ὅ,τι ἄχρηστα σανίδια πετοῦν ἀπό τό ξυλουργεῖο τους. Πράγματι, μοῦ ἐνέκριναν τό αἴτημά μου καί μ᾿ αὐτά φτιάχνουμε πρόχειρα τά φέρετρα.
Τό καμπαναριό τοῦ ἁγίου Θωμᾶ προχωρεῖ. Ἐφτιάξαμε τήν σκεπή του καί μεταφέραμε λίγα τσιμέντα γιά τούς σοβάδες. Τά χρήματα γιά τίς ἀνοικοδομήσεις εἶναι λίγα. Περιμένουμε ἀπό Ἑλλάδα 250.000 δρχ. ὅπως μᾶς τηλεφώνησε ὁ κ.Γ.
14η Ὀκτωβρίου 1983
Σήμερα δέν ἐργαζόμεθα διότι εἶναι τά γενέθλια τοῦ πρόεδρου τῆς χλωρας, τοῦ Μομπούτου Σεσεσέκο. Ἔγινε ἡ παρέλασις. Παρευρέθηκα μέ τούς ἐπισήμους στήν ἐξέδρα. Κατόπιν συναντήθηκα καί συνωμίλησα μέ τόν ἀρχιεπίσκοπο τῶν Ρ/καθολικῶν. Τοῦ ἀνέφερα τήν περίπτωσι ἑνός ἰδικοῦ τους ἱερέως , τοῦ Κασόγκο, ὁ ὁποῖος ἐξαπατᾶ τόν κόσμο λέγοντάσς τους ὅτι εἶναι χαρισματοῦχος. Τόν ἀκολουθοῦν πολλοί κι ἔτσι σχηματίσθηκε ἄλλη αἱρετική «ἐκκλησία». Ἀκόμη του εἶπα ὅτοι μίλησα μέ τόν ἰθαγενενῆ ἱερέα τους, Κασόγκο, λέγοντάς του ὅτι πρέπει νά ἐπιστρέψη στήν ἐκκλησία του. Ὁ ἀρχιεπίσκοπος μοῦ εἶπε ὅτι εἶναι ξεροκέφαλος καί σέ 10-15 ἡμέρες θά τόν καθαιρέσουν.
Τό βράδυ ἤμουν ἐξαπλωμένος στόν καναπέ ἀπό πονοκεφάλους. Οἱ ἄλλοι ἐπηγαν γιά τόν Ἑσπερινό κι ἐγώ συνωμίλησα μέ τόν νομάρχη τῆς περιοχῆς μας. Ὀνομάζεται Οὐκέλο καί εἶναι φίλος μου καί καλός οἰκογενειάρχης. Μεταξύ τῶν ἄλλων τοῦ εἶπα γιά μιά ἐκκλησία πού λέγεται «Μάρτυρες τοῦ Χριστοῦ». Αὐτοί λέγουν ὅτι εἶναι τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας γιά νά μποροῦν νά τελοῦν τά καθήκοντά τους ἐλεύθερα. Μάλιστα μέσα στά χαρτιά τους ἔβαλαν ἀντίγραφο ἐγκρίσεως τοῦ προέδρου τῆς χώρας πού μᾶς εἶχε δώσει γιά τήν ἰδική μας Ἐκκλησία. Τότε ἐγώ μέ τήν βοήθεια τοῦ Κλεόπα Χριστοδούλου, συμβούλου τῆς ἱεραποστολῆς μας, ἔγραψα μία ἐπιστολή, ἡ ὁποία μετεγράφη στά γαλλικά καί τήν ἔστειλα στόν πρόεδρο τῆς χώρας, στόν Μητροπολίτη μου καί σ᾿ ἄλλους πολιτικούς παράγοντες γιά νά μάθουν τήν ἀπάτη πού ἔκαναν αὐτοί οἱ ἄνθρωποι.
Πρό καιροῦ εἴχαμε ἕναν, ὁ ὁποῖος ἔλεγε ὅτι εἶναι καλβινιστής καί ὡς ἐπίσκοπό του, ἔλεγε, ὅτι εἶχε τόν ἕλληνα πρόξενο κ.Εὐάγγελο Δαμιανάκη. Εἶναι πολλοί αὐτοί πού θέλουν νά ἐκμεταλλεύωνται τά ὀνόματα τῶν ἀνεγνωρισμένων Ἐκκλησιῶν, γιά νά προστατεύωνται ἀπό τό κράτος καί νά δροῦν ἐλεύθερα. Ὅσοι ὅμως θελήσουν νά κάνουν αὐτό τό πρᾶγμα εἰς βάρος τῆς ἰδικῆς μας Ἐκκλησίας, ἀμέσως μᾶς εὑρισκουν μπροστά τους...
Τήν 20ην Ὀκτωβρίου ἐτελέσαμε τήν πανήγυρι τοῦ ἁγίου Γερασίμου στό χωριό Τσαμπούλα. Εἴχαμε συλλείτουργο μέ τόν π. Γεράσιμο καί τόν π. Πέτρο. Τούς ὡμίλησα γιά τόν βίο τοῦ Ἁγίου ἐκτενῶς. Μετά τήν Θ. Λειτουργία ἐπηκολούθησε τράπεζα φαγητοῦ μέ τραγούδια καί ὅλη ¨η ἀτμόσφαιρα ἐθύμιζε τά ἰδικά μας πατριωτικά ἑλληνικά πανηγύρια. Εἶχαν ἔλθει πολλοί ἄνθρωποι ἀπό τά γύρω χωριά καί ἀπό τό Κολουέζι.
Ἀνεπαρκῆ εἶναι τά ὑλικά γιά τήν ἀνοικοδόμησι ἐκκλησιῶν καί λοιπῶν χώρων, ἰδίως τοῦ τσιμέντου. Λόγῳ πληθωρισμοῦ ἡ τιμή του ἔφθασε σέ ἀστρονομικά ὕψη. Τό ἀγοράζαμε 20 ζαΐρια τό σακκί καί τώαρ ἔφθασε τά 200.
Ἡ Κυριακή τῆς 23ης τοῦ μηνός ἐπε΄ρασε μέ ὁμιλίες τόσο στήν Λειτουργία τοῦ ἁγίου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου, ὅσο καί στούς μεγάλους τό βράδυ καί στ΄πα 150 παιδάκια πού μαζευτήκανε γιά τό κατηχητικό. Στούς μεγάλους συνεχίζουμε τήν ἀνάλυσι τῆς Θείας Λειτουργίας καί ἀναπτύξαμε τήν αἴτησι: «...εὐσταθείας τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ ἐκκλησιῶν...»καί ποιά εἶναι ἡ θέσις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἀνάμεσα στίς ἄλλες αἱρετικές ἐκκλησίες. Παρουσιάσαμε καί σλάϊτς ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος. Ἔκανε πολλή ἐντύπωσι τό Περιβόλι τῆς Παναγίας μας στούς ἀφρικανούς ἀδελφούς μας.
Στίς 26 τοῦ μηνός ἐκάναμε συλλείτουργο στόν πανηγυρίζοντα ναό τοῦ ἁγίου Δημητρίου τοῦ χωριοῦ Τσαμουτέντε. Ἦταν περί τά 500 ἄτομα. Τό κ΄ληρυγμα τούς τό ἔκανα ἀνεβα΄πινοντας ἐπάνω σέ μία τερμιτιέρα, ὥστε νά μέ βλέπουν καί ν᾿'ακούουν τό κήρυγμα ολοι οἱ χριστιανοί. Ὁ ναός δέν ἐτελείωσε. Ἔχουμε κτίσει περί τά δύο μέτρα τά ντουβάρια του καί συνεχίζουμε.
Ἔργα μέσα στόν Νοέμβριο τοῦ 1983
Ἐκάναμε ὁμαδικές βαπτίσεις στό Κολουέζι. Τά σχετικά νέα τά ἔγραψα στήν ἀδελφή μου Σταυρούλα πού μένει στήν Θεσσαλονίκη. Ἰδού ἡ ἐπιστολή μου συνοπτικά: «Αὐτές τίς ἡμέρες αἰσθάνομαι πολύ κουρασμένος, γιατί σχεδόν κάθε Σαββατοκύριακο ἔχουμε βαπτίσεις, οἱ ὁποῖες γίνονται στήν ὕπαιθρο. Λόγῳ τῶν βροχῶν δέν μποροῦμε νά κινούμεθα εὔκολα γιά τίς βαπτίσεις. Πρό καιροῦ βαπτίσαμε 100 ἄτομα καί στίς 5 τοῦ μηνός 302 βαπτίσεις μέ 40 γάμους στό Λουμπουμπάσι. Στίς 12 τοῦ μηνός 273 βαπτίσεις μέ 40 γάμους στό Κολουέζι. Χθές πήγαμε μέ τόν πατέρα μου στό Φουγκουροῦμε γιά νά ἑτοιμάσουμε τίς βαπτίσεις γιά τίς 19 τοῦ μηνός. Κάθε πρόγραμμα βαπτίσεως εἶναι πολύ κουραστικό. Κατ᾿ ἀρχήν πρέπει νά ξεχωρίσουμε ἀπό τούς κατηχουμένους ποιοί δέν ἔχουν προβλήματα, ὅπως μαγφείας, πολυγαμίας κλπ. Κατόπιν νά τούς ἐξομολογήσουμε καί κατασχέσουμε τυχόν μαγικά τους βότανα καί εἴδωλα πού ἔφεραν πρίν μαζί τους καί σ᾿ αὐτά ἐστήριζαν τήν ζωή καί τό μέλλον τους. Τούς νέους τούς ἐνισχύουμε καί ἐπιτρέπουμε τήν βάπτισι, ἐάν πρῶτα εὕρουν καί τήν μέλλουσα σύζυγο τῆς ζωῆς τους. Ἀποτελεῖ θρίαμβο τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὅταν ἔρχονται μάγοι καί παραδίδουν τά σατανικα τους ὅπλα ὁμολογοῦντες ὅτι τοῦ λοιποῦ θά ἔχουν τήν ἐλπίδα τους στόν Φεσπότη Χριστό. Ἰδού μερικά ἀπό τά σατανικά τους ἀντικείμενα: κέρατα ζώων, ἀνθρωπινο αἷμα, μέλη ἀνθρωπου ἀπό ἀνθρωποοθυσίες, μπουκάλια μέ διάφορα ὑγρά, δέρματα ζώων, γύλινα ὁμοιώματα ἀνθρώπων ἤ ζώων, δόντια καί νύχια ζώων, δι΄λαφορα τεμάχια ρούχων, πλῆθος βοτάνων, κόκκαλα μικρῶν χελωνων, διάφορες πούδρες, χῶμα, καμμένα ἀντικείμενα, ἀσβέστι κλπ. Προχθές ἦλθε ἕνας γέρος μάρος καί, ἀφοῦ παρέδωσε τά μαγικά του ὅπλα καί ἐσπίστευσε στόν Χριστό, τόν βαπτίσαμε δίνοντάς του τό ὄνομα Κυπριανός καί τήν γυναῖκα του Ἰουστίνη.
Στίς πόλεις κυρίως τούς βαπτίζω τό Σάββατο, ὥστε οἱ ἄνθρωποι πού ἐργάζονται, τήν ἑπομ΄λενη ἡμέρα πού εἶναι Κυριακή νά κοινωνήσουν τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Μέ τήν βοήθεια τῶν κατηχητῶν καί ἱερέων ἐξετάζω τούς καταλόγους τῶν ὑποψηφίων καί βλέπω ἕναν-ἕναν ὅλους τούς ἰθαγενεῖς πού πρόκειται νά βαπτισθοῦν, γράφοντας στό παλιό ὄνομα τό νέο χριστιανικό, τό ὁποῖο θά τόυς τό δώσω στό Μυστήριο.
Τό Μυστήριο γιά ὅλους τούς ὑποψηφίους ἄρχισε στίς 6 τό πρωΐ τοῦ Σαββάτου καί τελείωσε στίς 4 τό ἀπόγευμα. Ἡ κούρασις ἦταν μεγάλη. Σκεφθῆτε 300 ἄτομα, ὅλα νά περάσουν ἀπό τά χέρια μου καί νά βαπτισθοῦν. Εἶναι ὅμως ἡ ὡραιότερη, μπορῶ νά εἰπῶ ἡ ἁγιώτεςρη στιγμή, διότι βλέπουμε τά μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ. Οἱ πρώην ἄγριες μορφές τῶν ὀθαγενῶν, λάμπουν ἀπό τήν ἐπίσκεψι τῆς Θείας Χάριτος. Ὁ σατανᾶς κυριολεκτικά ὠρύεται, διότι χάνει μιά γιά πάντα τόσους καί τόσους μέχρι τότε δούλους του. Ἔχουμε καί τίς ἐπεμβάσεις τοῦ Θεοῦ γι᾿ αὐτούς, οἱ ὁποῖοι εἶναι ὀλιγόπιστοι καί κρατοῦν λίγα μαγικά στό σπίτι τους γιάκάθε ἀνάγκη. Τούς βλέπεις κι ἔρχονται γονατιστοί ζητῶντας βοήθεια, διότι ὁ διάβολος τούς πολέμησε ἀγρίως. Ἄλλοτε δαιμονίζονται καί αὐτότ ό φαινόμενο εἶναι πολύ διδακτικό γιά τούς ἄλλους.
Μεςτά τήν βάπτισι ἔγιναν καί οἱ 40 γάμοι. Οἱ μελλόνυμφοι στολίστηκαν μέ τά νυφικά τους ροῦχα καί φορέματα καί τό Μυστήριο τελείωσε ἀργά τήν νύκτα. Ἀντί γιά φῶτα ἠλεκτρικά εἶχαμε τούς προβολεῖς τῶν αὐτοκινήτων μας.
Μέ τά γεγονότα αὐτά γράφεται ἡ ἱστορία τῆς νεοϊδρυθείσης ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τοῦ Κογκό. Ζοῦμε σέ ἀτμόσφαιρα ὅμοια μέ τήν πρωτοχριστιανική ἐποχή. Γιά τίς ἐπιφυλάξεις ἤ τά πικρόχολα λόγια μερικων «Φίλων» τῆς ἱεραποστολῆς θά ἀπαντήσουν τά ἴδια τά γεγονότα στό ἐγγύς μέλλον. Ἐμεῖς δέν ζητᾶμε τιμητικές διακρίσεις καί ἀξιώματα, ἀλλά τήν ἡσυχία μας ἀπό μερικούς «ἄσσους» τ[ξης Ἐκκλησίας μας, ὥστε νά ἐργασθοῦμε μόνο γιά τήν δόξα τοῦ Θεοῦ, τῆς Ἐκκλησίας Του καί τήν σωτηρία τῶν ψυχῶν μας. Ζητῶ τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ τόσο γιά μενα, ὅσο καί γιά τούς φίλους καί ἐχθρούς, παρότι μέσα στήν καρδιά μου δέν αἰσθάνομαι καμμία ἐχθρότητα γιά κανέναν.
Στίς 19 Νοεμβρίου ἐπηγαμε στό χωριό Φουγκουροπυμε γιά βαπτίσεις μέ τούς ἱερεῖς μου, π. Γεράσιμο, π.Πέτρο καί π. Ἰάκωβο. Μετά τό «κοσκίνισμα» τῶν κατηχουμένων, ἔγιναν οἱ ἐξομολογήσεις ὅλων ἀπό τούς ἱερεῖς μου καί ἀρχίσαμε τίς βαπτίσεις. 'Εγώ μπῆκα στό ποτάμι μέχρι τήν μέση καί ἐπί δύο ὧρες ἐβάπτισα ὅλα τά μικρά παιδιά, ἐνῶ οἱ ἄλλοι ἱερεῖς ἐβάπτισαν τούς μεγάλους σέ κοντινές ὁ ἕνας ἀπό τόν ἄλλον ἀποστάσεις. Συνολικά βαπτίσθηκαν 190 ἄτομα. ἈΣρκετοί ἀπ᾿ αὐτούς προήρχοντο καλί ἀπό ἄλλες δύο κοντινές ἐνορίες.
Ὁ βοηθός μου Ἀπόστολος ἐπῆγε στό Φουγκουροῦμε νά σπείρη καλαμποκι. Προσβλήθηκε ὅμως ἀπό τήν ἑλονοσία καί εἶχε συνεχῆ διάρροια, πονμοκεφάλους καί πυρεττό. Ἔκανε ἐνέσεις καί πάει καλλίτερα. Ὑπέφερε καί ἀπό τήν πεῖνα, διότι δέν ἐπῆρε μαζί του οὔτε λίγο ρύζι νά φάη.
Ἐπισκευάσαμε τόσ πίτι τοῦ ἱερέως π. Ἰακώβου καί ἐπιστρέφοντας στήν Βάσι μας εὑρῆκα ἕνα κατηχητή μας, τόν Νικόδημο, νάἔχη καταληφθῆ ἀπό δαιμόνιο. Μοῦ τά ἐξωμολογήθηκε ὅλα. Τό ἔπαθε ἀπό κάτι ἀπροσεξίες πού ἔβλεπε στούς ἄλλους καί τίς ῎εκανε κι αὐτός. Τοῦ διάβασα τούς ἐξορκισμούς τοῦ Μεγ. Βασιλείου καί Ἱ. Χρυσοστόμου. Ἐμούγκριζε. Σήμερα τό πρωΐ μοῦ ἐπιτέθηκε ἀγριεμένος. Διέταξα καί τόν ἔδεσαν καί τήν ἐπῆγαν στήν ἐκκλησία. Μετά τόν ὄρθρο, τοῦ ἐδιλάβασα τούς ἐξορκισμούς τοῦ ἁγίου Κυπριανοῦ καί τόν ἔλύσαμε...Ἄρχισε να μουγκρίζη καί νά τ΄ρεχη πρός τά ἔξω. Ἦλθαν οἱ συγγενεῖς του καί ἤθελαν νά τόν πάρουν, διότι ετσι τούς συμβεύλευε ὁ μάγος, ὁ ὁποῖος ἐράντισε τό σπίτι το[πυ Νικοδήμου μέ μία μαγική σκόνη σάν κιμωλία. Τούς εἶπα νλα φύγουν καί ἐπειδή δέν μ᾿ ἄκουσαν, τούς ἔδιωξα μέ τήν βία. Ἤθελαν αὐτοί οἱ 3-4 νά τόν πᾶνε στόν μάγο, γιατί κι αὐτοί εἶναι εἰδωλολάτρες. Ἀπείλησαν, ἐφώναζαν λέγοντας ὅτι θά πεθάνη τό παιδί, ἐάν δέν τό πᾶμε στόν μάγο, ἀλλά ἐγώ δέν τούς ἔδωσα σημασία. Ἔβαλα κοντά στόν Νικόδημο ἕνα χειροδύναμο κωφάλαλο νά τόν φυλάγη. Εἶχε νά κοιμηθῆ μία ἑβδομάδα καί σήμερα κοιμήθηκε εἰρηνικά πολλές ὧρες.
Μία ἄλλη περίπτωσις δαιμονισμένου
Τέλη Νοεμβρίου ἦλθε στήν Βάσι μας ἕνας χριστιανός νεοφώτιστος φέροντας μαζί του καί μία γυναῖκα εἰδωλολάτρισσα τῆς ὁποίας ὁ γυιός εἶχε καταληφθῆ ἀπό δαιμόνιο, ἀπό κάποιο πνευμα τῶν νεκρῶν. Μοπῦ εἶπε, τί μποροῦμε νά κάνουμε σ᾿ αὐθτή τήν περίπτωσι; Εἶπα ν΄λα τοῦ δώσουν νά πιῆ ἁγιασμό καί νά ραντίσουν τό σπίτι του μέ Ἁγιασμό. Μετά ἀπό λίγες ἡμέρες ἦλθε ὁ χριστιανός αὐτός καί μοῦ εἶπε:
Ἔγινε καλά, πάτερ, ὁ ἄνθρωπος αὐτός. Σταμάτησε νά τόν ἐνοχλῆ τό πνευμα κάποιου νεκροῦ καί κυνηγᾶ τώρα ἐμένα, λέγοντας τά ἑξης λόγια τά βράδυα: «Γιατί τόν ἐπῆγες στούς ὀρθοδόξους καί μ᾿ ἔδιωξαν; Τώρα θά βασανίσω ἐσένα». Τί πρέπει νά κάνω τώρα λοιπόν, ἐγώ, πάτερ;
-'Εσύ νάκάνης τήν προσευχή σου καί νά ἡσυχάζης. Ἐάν σέ ἐνοχλήση, τότε θά ἔλθω στό σπίτι σου νά κάνω Ἁγιασμό.
Ἔτσι ἔφυγε ὁ ἄνθρωπος αὐτός εἰρηνικός καί εὐχαριστημένος.
Ἐντύπωσι μοῦ ἔκανε τό γεγονός ὅτι τά μαγικά πού ἀναφέρει ὁ ἅγιος Κυπριανός, πρώην μέγας μάγος, τά ἴδια χρησιμοποιοῦν καί ἐδῶ τώρα οἱ μάγοι. Τίποτε δέν ἄλλαξε ὁ σατανᾶς ἀπό τήν φιλοσοφία καί τίς τέχνες του. Μόνο τά πρόσωπα ἀλλάζουν καί οἱ μεθοδεῖες του εἶναι πάντα οἱ ἴδιες καί τότε καί τώρα.
Τήν Δευτέρα τό πρωΐ τῆς 28ης Νοεμβρίου μᾶς ἔφεραν μία γυναῖκα ἀπό τό δάσος τραυματισμένη. Ἐπῆγε νά βρῆ χόρτα νά τρά πουλήση καί ν᾿ ἀγοράση κάτι νά φάγη ἡ οἰκογένειά της, ἀλλά τήν βρῆκαν οἱ κλέπτες καί τήν τραυμάτισαν. Μάλιστα ἀπό τά κτυπήματα τό ἐπάνω χεῖλος της κόπηκε τελείως. Τηλεφώνησα στόν φίλο μου, τόν συνταγματάρχη ἰατρό καί δέν τόν βρῆκα στό σπίτι του. Στήν ἑταιρεία πού παρέχει νοσηλεία, δέν θά ἦταν δυνατόν νά τήν πάω, διότι θά ἔπρεπε νά πληρώσω 1500 ζαΐρια, δηλαδη περιπου 4000 δρχ. Δέν ξέρω γιατί τό κάνει αὐτό, γιά νά μή πηγαίνουν ἐκεῖ οἱ ἄνθρωποι γιά θεραπεία; Ὁπότε τούς πηγαίνουμε στό δημόσιο νοσοκομεῖο, ὅπου δέν ὑπάρχει καθόλου νοσηλευτικό ἤ βοηθητικό προσωπικό, παρά μόνο μία φορά τήν ἡμέρα περνᾶ ἕνας ἰατρός.. Λειτουργοῦν καί ἰδιωτικά ἰατρεῖα, ἀλλά καί ἐδῶ χρειάζονται ἀρκετά χρήματα. Τελικά τήν ἐπήγαμε σέ ἰδιωτικό καί τῆς ἔραψε τό χεῖλος ὁ ἰατρός.
Τήν ἄλλη ἡμέρα κλέπτες ἐκτύπησαν ἕνα ἐργάτη μας στό μάτι. Ὑπάρχει μεγάλη πεῖνα καί ἡ κατάστασις εἶναι φοβερή. Κτυποῦν οἱ κλέπτες μέχρι νά σέ σκοτώσουν, χωρίς νά ὑπολογίζουν ἐάν ζήσης. Δέν σέ βλέπουν καθόλου σάν ἄνθρωπο, ἀλλά οὔτε καί ἀστυνομική διοίκησις οὐσιαστικά ὑπάρχει.
Ἐπίσης μεγάλο εἶναι καί τό πρόβλημά μας μέ τούς ἀνθρωπους ἐκείνους πού μένοντας στήν εἰδωλολατρεία δέν θέλουν νά ἰδοῦν συμπατριώτη τους νά προοδεύη στήν χριστιανική ζωή. Ἀπό τήν μιά μεριά ἐμεπῖς προσπαθοῦμε νά τούς ἀπαλλάξουμε ἀπό τήν προηγούμενη ἁμαρτωλή καί σατανική τους ζωή καί ἀπό τήν ἄλλη, τάλογικά αὐτάσ πρόβατα τοῦ Χριστοῦ, φίλοι καί συγγενεῖς τους νά πασχίζουν νά τούς βγάλουν ἀπό τήν μάνδρα τοῦ Χριστοῦ.
Στίς 29 τοῦ μηνός ἑτοίμασα στόν π.Γεράσιμο μέ τόν κατηχητή μας Φλῶρο, νά πᾶνε μία περιοδεία γιά δύο ἑβδομάδες στά χωριά Μούσιμα, Μιτόντο, Καμπούντζι, Τιμότε καί Κισότε. Σέ κάθε χωριό θά μένουν 2-3 ἡμέρες γιά Λειτουργίες, ἐξομολογήσεις, συζητήσεις καί ἐπιλύσεις προβλημάτων τους.
Στίς 30 τοῦ μηνός, μνήμη τροῦ ἁγ΄πιου Ἀποστόλου Ἀνδρέου εἴχαμε συλλείτουγο μέ τόν π. Ἰάκωβο στήν ὁμώνυμη ἐκκλησία τοῦ Ἀγίου στόπ χωριό Λουαλάμπα. Εἶχαν ἔλθει χριστιανοί ἀπό τό Κολουέζι καί τά γύρω χωριά συνολικά περίπου 1500 ἄτομα. Μετά τήν Θεία Λειτουργία τούς ὡμίλησα γιά τόν ἑορταζόμενο Ἅγιο. Μετά ἐκεῖνοι ἐκάθισαν νά φᾶνε τό μπουκάρι τους μέ ψάρια, ἐνῶ ἐγώ ἔφυγα διότι ἤμουν καί λίγο ἀδιάθετος.
Μέ τόν Σον Μητροπολίτη μας εἴχαμε τηλεφωνική ἐπικοινωνία ἀπό Ἀθῆνα. Δανειζεται ἤ συγκεντρώνει χρήματα γιά νά ἐξοφλήσουμε τά χρέη μας. Ἐπίσης οἰκονόμησε καί χρηματα γιά τήν ἔκδοσι δύο εἰσιτηρίων μας, γιά τόν βοηθό μκου Ἀπόστολο (μον.Κύριλλο) καί τόν ἰθαγενῆ Μωϋσῆ. Οἱ δύο αὐτοί θά πᾶνε στό μοναστήρι μου τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου στό Ἅγιον Ὄρος γιά νά ἐπιδοθοῦν λίγο στά πνευμνατιλά καθήκοντά τους, διότι ἐδῶ οἱ ἐξωτερικές δραστηριότητες δέν μᾶς ἀφήνουν πολύ χρόνο γιά τήν ἐσωτερική μας ζωή. Ἐπίσης έκδόθηκε καί τό εἰσαιτήριο ἑνός φίλου μας, ναυτικοῦ στό ἐπάγγελμα , τοῦ κ. Βασιλείου Βερβέρη, ὁ ὁποῖος ἕνα χρόνο Ὑπηρετεῖ στά καράβια καί τόν ἄλλο χρόνο ἔρχεται ἐδῶ καί μᾶ βοηθεῖ. Εἴθε ὁ Θεός νά τοῦ δινη ὑγεια ψυχῆς καί σώματος γιά νά μᾶς ἐνισχύη στό πολύμοχθο ἔργο μας.
Ἔργα μέσα στόν Δεκέμβριο τοῦ 1983
Ἡμέρα Σάββατο, 3 τοῦ μηνός, θά πρέπει νά πληρώσω τούς ἐργάτες μου. Χρειάζομαι 30.000 ζαΐρια καί δέν ἔχω τίποτε. Δανείσθηκα ἀπό ὁμογενεῖς, ἀλλά ὅλοι σχεδόν εἶχαν γραμμάτια καί μόνο 10.000 ζαΐρια ἐξοικωνόμησα. Ἐμίλησα τηλεφωνικά μέ τόν Σεβασμιώτατο καί μοῦ εἶπε νά περιορίσω τά ἔξοδα. Ἔτσι ἀπέλυσα ἀρκετούς ἐργάτες καί σταμάτησα τίς ἀνοικοδομήσεις καί τά ἔργα πού εἴχαμε ἀρχίσει σταμάτησαν στην μέση.
Μιά παράξενη αἵρεσις
Στίς 5 τοῦ μηνός ἐτελέσαμε τήν ἀκολουθία τοῦ Ὁσίου Σάββα. Κατόπιν ἐπῆγα στό ἀγρόκτημά μας. Ἐκεῖ κρατήσαμε 30 ἄτομα νά φυλάγουν καί φροντίζουν γιά τά ζῶα καί πουλερικά μας καί ἀπέλυσα περί τούς 40. Μετά πῆγα μέ δύο συνοδούς μου στό δάσοςε νά ψάξουμε γιά μιά γυναῖκα πού χάθηκε. Ἐφθάσαμε μπροστά σ᾿ ἕνα χωριό. Ὅλοι οἹ ἄνθρωποι, περί τούς 60, εἶχαν κρεμάσει μπροστά τους ταμπέλες σέ ἄσπρο χαρτί ἤ πανί καί ἔγραφαν στά σουαχίλι ὅτι «Βασιλιᾶς εἶναι ὁ Ἰεχωβᾶ καί Ἀρχάγγελος ὁ Μιχαήλ». Τό χωριό λέγεται Μουσάλο καί εἶναι ἀπομονωμένο ἀπό τά ἄλλα. Μάλιστα ἀπαγορέυεται νά μπῆ ἄλλος στό χωριό τους. Ὅταν εἶδαν ΄λευκό ἄνθρωπο, παραξενεύτηκαν καί συνάμα ἐτρόμαξαν. Ἦταν ἕτοιμοι να τραποῦ σέ φυγή. Εἶχαν τό αἴσθημα τοῦ ἐνόχου. Ἐάν κάποιος ἀπ᾿ αὐτούς ἀπουσιάση 2-3 ἡμέρες ἀπό τό χωριό του καί ἐσπιτρέφοντας ἰδεῖ ἀνδρικά παπούτσια ἔξω ἀπό τήν καλύβα του, τότε πρέπει νά κοιμηθῆ σέ ἄλλο σπίτι μέ τήν γυναῖκα ἄλλου, διότι στό σπίτι του ἐπῆγε ἄλλος καί κοιμήθηκε μέ τήν γυναῖκα του. Δηλαδή ἔχουν τήν ἐναλλασόμενη μοιχεία καί πορνεία.
Σ᾿ ἕνα διπλανό χωριό πλησίασα δύο παιδιά καί ρτά ἐρώτησα νά μοῦ εἰποῦν τί αἵρεσι εἶναι αὐτή. Αὐτά ἐφοβοπῦντο μ΄ληπως τά ἀκούσει κανείς καί τά σκοτώσει. Τά ἐπῆγα λοιπόν βαθειά μέσα στό δάσος καί μοῦ εἶπαν καί ἄλλα πράγματα ὅτι: ὅταν ἑορτάζουν γιά νά εὐχαριστήσουν τόν Χριστό, πρέπει νά κάνουν ἀνθρωποθυσία. Ἔτσι, ἄν κάποιος περάση ἐκεῖνες τίς ἡμέρες ἀπό τήν περιοχή τους, παραμονε΄λυουν καί τόν συλλαμβάνουν. Δύο νέοι πρό καιροῦ ἐπῆγαν ἐκεῖ γιά νά βροῦν μία κοπέλλα. Τήν βρῆκαν σκοτωμένη σ᾿ ἕνα σπίτι πού ἦταν μακριά 5 χλμ. ἀπό τό χωριό τους, σ᾿ αὐτή τήν περιοχήη τῶν ἀνθρωποφάγων. Οἱ μάγοι τῆς εἶχαν κόψει τά ἄκρα τῶν ποδιῶν καί τῶν χεριῶν της. Τό κεφάλι τό χρησιμοποιοπῦν οἱ μάγοι ὡς σκεῦος γιά νά πίνουν τά ποτά τους. Ἀκόμη τῆς εἶχαν κόψει τά ἀπόκρυφα μέλη, τίς γάμπες τῶν ποδιῶν, τίς ὁποῖες καί τρώγουν, ἐνῶ τήν καρδιά τήν ξερριζώνουν ὁλόκληρη καί τραβοῦν μέ σύριγγα τό αἷμα της γιά νά κάνουν τά μαγικά τους ἔργα. Τίς τελετές τους τίς κάνουν κάθε Σάβατο βράδυ σέ μία ὑπόγεια «ἐκκλησία» τους.
Πρό ἡμερῶν ἀπέθανε ὁ ἀρχηγός τους καί ἐπῆραν τό παιδί του, τό ὁποῖο ἔμενε στό Κασάϊ, μακριά 1000 χλμ. καί τό ἔκαναν διάδοχο τοῦ πατέρα του.
Πηγαίνοντας σέ ἄλλη περιοχή εὑρήυκαμε ἔξω ἀπό μία καλύβα πολύ κόσμο. Ἐρώτησα τί συμβαίνει ἐκεῖ, μήπως πενθοῦν κάποιον; Διότι γιά τόν θάνατο κάποιου νεκροῦ ξενυχτοῦν 1-2 ἡμερονύχτια ἔξω ἀπό τόσ σπίτι του, ἀνάβουν φωτιές καί κάθονται πίνοντας καφέ.
-Ὄχι, μοῦ εἶπαν, ἀλλά αὐτόν πού περιμένουν ὅλοι νά ἔλθη εἶναι ὁ μάγος. Ἦλθαν νά τούς δώση φάρμακα γιά τίς ἀρρώστειες τους, νά τούς βρῆ ποιός τούς ἔκλεψε ἤ τούς ἐσκότωσε τό παιδί τους, νά τούς λύση τάμάγια, νά κάνη προσευχές γιά νά πᾶνε καλά οἱ δουλειές τους. Αὐτό ἐθύμιζε σ᾿ ἐμᾶς ἱδιωτική κλινική ἤ νοσοκομεῖο, ὅπου παρεχεται η θεραπεία γιά κάθε νόσημα.
Σταμάτησα ἐκεῖ καί εἶπα στόν μάγο: «Θέλω νά ἔλθης στό Κολουέζι νά μιλήσουμε γιά τίς δουλειές πού κάνεις».
-Ἐν τάξει, πάτερ, θά ἔλθω.
Αὐτόν τόν μάγο, ἔμαθα ἀργότερα, ὅτι τόν ἐπρότειναν νά ἔλθη νά δουλέψη σάν μάγος στό χωριό Τσαμπούλα, πού εἶναι δίπλα στό ἀγρόκτημάμας καί πνευματικῶς τό παιμαίνουμε ἐμεῖς. Ἔμαθα ὅτι ἀρνήθηκε νά πάη, παρότι θά εἶχε τά κέρδη τιυ, λέγοντας: «Γιά νά μπῶ στο χωριό θά πρέπει νά ἔχω τήν ἄδεια τοῦ π. Κοσμᾶ, γιατί αὐτός εἶναι μεγαλύτερος ἀπό μένα. Ἐάν μοῦ ἐπιτρέψη, τότε θά πιάσω ὅλους αὐτούς τούς χριστιανούς, οἱ ὁποῖοπι ἀσχολοῦνται καί μέ τά μάγια».
-Θά ἔλθης στό Κολουεζι; Τόν ἐρώτησα καί πάλι.
-Πότε, θέλεις νά ἔλθω, πάτερ;
-Ὄχι αὔριο διότι θ᾿ ἀπουσιάζω, ἀλλά μεθαύριο. Ἔχ καλέσει τόν εἰσαγγελέα, τόν νομάρχη καί ἄλλους μεγάλους σουλτάνους γιά νά πάρω συνεντεύξεις καί νά γράψω κάποιο βιβλίο μελλοντικά γιά τήν μαγεία καί μ᾿ ἐνδιαφέρει νά συζητήσω καί τό δικό σου θέμα.
-Θά ἔλθω, μοῦ εἶπε καί πάλι.
Τό παιδί.....φάντασμα
Ὅπως σᾶς ἀνέφερα στ΄απαραπάνω, ἕνα παιδί, τό ὁποῖον εἶχε δαιμονισθῆ, ὁ κατηχητής μας Νικόδημος, σιγά-σιγά ἔγινα τελείως καλά. Ἕνα βράδυ, τόν ἐρώτησα γιά τήν κατάστασί του καί μοῦ εἶπε: «Πάτερ, εἶμαι πολύ καλλίτερα, ἀλλά οἱ ἄνθρωποι τοῦ χωριοῦ μου μέ ἀποφεύγουν και, ὅταν μ έ βλέπουν, ἀλλάζουν δρόμο. Ἐρώτησα τόν π. Γεράσιμο, γιατί συμβαλινει αὐτό καί ἐκεῖνος, ὡς παλιός ἰθαγενής, μοῦ εἶπε τά ἑξῆς: «Τόν θεωροῦην πλέον γιά φάντασμα. Αὐτός, ἀφοῦ δαιμονίσθηκε καί ἔβαζε φωνές, ἔσπαζε δεσμά, ἐμούγκριζε σάν ζῶο κλπ καί τώρα τόν βλέπουν νά ἔγινε τελείως καλά, νά μιλᾶ σοβαρά, νά περπατᾶ, νά μη κάνη τίποτε ἀπό τά προηγούμενα ἔργα του. Πιστεύουν ὅτι ἔχει πεθάνει κα΄κ τώρα μέ τό πνεῦμα του βγαίνει ἀπό τόν τάφο καί γυρίζει. Τέτοιοι δαιμονισμένοι πρέπει ἤ νά πεθαίνουν ἤ νά χάνωνται στά δάση. Γι᾿ αὐτό δ΄νε τόν πλησιάζει κανένας, διότι εἶναι...φάντασμα».
«Ὁ μεγάλος παπᾶς μας ξέρει τέτοιες προσευχές».
Εἴχαμε εἰπεῖ στά προηγούμενα ἵτι ἔπεσα μέσα σ᾿ ἕνα μεγάλο φράγμα γιά νά βγάλω ἀπό τόν βυθό ἕνα πνιγμένο παιδάκι πού εἶχε κολλήσει. Αὐτό τό γεγονός ὁ κόσμος τό εἶδε σάν θαῦμα καί ὅτι οἱ ὀρθόδοξοι μποροῦν νά βγάζουν θαυματουργικά ὅλους τούς πνιγμένους. Ἔτσι λοιπόν, μ᾿ αὐτό τό σκεπτικό, ἦλθε μία ὁμάδα ἀνθρώπων στήν Βάσι μας. Ἐγώ ἀπουσίαζα γιά μία ἑβδομάδα στό Λουμπουμπάσι καί εἶχα ἀφήσει στήν θέσι μου τόν π. Γεράσιμο. Ἐκεῖνοι ζητοῦσαν τόν λευκό ὀρθόδοξο παπᾶ νά βγάλη μέ τίς προσευχές του ἕνα πνιγμένο συγγενῆς τους. Ὁ π. Γεράσιμος τούς εἶπε: «Ἐγώ δέν ξέρω αὐτή τήν προσευχή. Αὐτή τήν ξέρει μόνο ὁ μεγάλος παπᾶς μας, ὁ ὁποῖος τώρα ἀπουσιάζει. Ἐγώ δέν μπορῶ νά κάνω τέτοιες προσευχές. Ἐκεῖνος κάνει καί βγαίνουν οἱ πνιγμένοι».
Τά νέα ἀπό τήν ἐκκλησία τοῦ ἁγίου Στεφάνου τοῦ Λουμπουμπάσι
Ἔμεινα ἐκεῖ περίπου δύο ἑβδομάδες, γιά νά διοργανώσω τήν ἐκκλησία. Βαπτίσαμε τώρα τελευταῖα, ὅπως εἴπαμε, περίπου 300 ἄτομα. Τούς ἔβαλα καί ἐξέλεξαν μέλη τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ τους συμβουλίου. Σάν πρόεδρος βγῆκε ἕνας καλός χριστιανός, ὁ ὁποιος εἶχε περίσσευμα ἀπό τά χρήματά του περί τά 3000 ζαΐρια. Εἶναι σπάνιο σέ ἀφρικανούς βιοπαλαιστές νά ὑπ΄παρχη καί περίσσευμα χρημάτων. Τό θαυμαστό εἶναι, ὅταν τοῦθ πρότεινα νά τά χαρίση στήν ἐκκλησία, τά ἔδωσε μέ πολλή χαρά προκειμένου νλα φτιάξουμε καθίσματα. Αὐτοί πάνοτε συνηθως περιμένουν νά πάρουν καί ὄχι νά δώσουν στήν ἐκκλησία. Τούς ἐξήγησα ὅτι ἡ ἐκκλησία εἶναι γιά τήν σωτηρία τῶν ψυχῶν μας καί ὄχι γιά νά μᾶς συντηρῆ. Τό ἴδιο θεάρεστο ἔργο ἔκανε καί ὁ γραμματεύς τοῦ συμβουλίου, ὁ ὁποῖος ἔδωσε στόν ἱερεέα 6 μπουκάλια νᾶμα. Αὐτά εἶναι σημάδια προόδου τῶν χτιστιανῶν μας καί δοξάζουμε τόν Θεό καί τόν ἅγιο Στέφανο, οἱ ὁποῖοπι τούς φωτίζουν.
Τίς ἡμέρες ὁ ἐφημέριος τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητος μέ φιλοξένησε στό πρεσβυτέριό του καί τόν εὐχαριστῶ πολύ.
Οἱ κρατικοί παράγοντες βοηθοί στό ἔργο μας
Στήν προσπάθειά μας νά συνεχίσουμε τίς ἐργασίες μας ἐζήτησα, ὅπως καί παλαιότερα πετρέλαιο ἀπότ ό κράτος. Μοπῦ ὑπέγραψαν γιά τώρα 20 βαρέλια. Ἐπίσης ὁ κυβερνήτης τῆς περιοχῆς ὑπέγραψε 4 τίτλους οἰκοπέδων γιά τήν ἵδρυσι ἐκκλησιῶν. Συνολικά τώρα ἔχουμε 14 οἰκόπεδα γι᾿ αὐτό τόν σκοπό, τά ὁποῖα εἶναι πε΄ριπου 7.000 στρέμματα, περιουσία τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας καί τῆς Ὀρθοδόξου Ἱεραποστολῆς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κεντρώας Ἀφρικῆς. Ἐπῆρα καί τά σχέδια γιά τήν Ἱεραποστολική Βάσι στό Κολουέζι, ὑπογεγραμμένο ἀπό τό Ὑπουργεῖο Δημοσίων Ἔργων, γιατί μέχρι τώρα ἐκτίζαμε χωρίς νά εἴμεθα στό σχέδιο πόλεως.
Παραμονές Χριστουγέννων
Τό πρωΐ ἔγινε ἡ θεία Λειτουργία καί ἐκοινλωμησαν ἀρκετοί χριστιανοί μας. Κατόπιν ἀνέθεσα στόν π. Γεράσιμο νά ἐξομολογήση τόν πολύ κόσμο καί ἐγώ ἀνέλαβα τούςπιστούς στούς ὁποίους εἶχα στό παρελθόν ἐπιβάλει κάποιο ἐπιτίμιο. Τά μικρά παιδιά μας ἐπῆγαν στίς Ἀρχές τοῦ Κολουέζι καί εἶπαν τά ἑλληνικά κάλαντα, τά ὁποῖα εἶχαν μάθει στά ἑλληνικά. Τό βράδυ μετέφερα τόν π. Γεράσιμο στό χωριό του γιά νά τελέση τήν Θεία Λειτουργία, αὔριο τῶν Χριστουγέννων.
Τήν 27ην συνέβη τό ἑξπης ἀτυχημα: Ἕνας ἰθαγενής ὡφηγοῦσε ἕνα τραῖνο τῆς ἑταιρείας Τσεκαμίν. Ξαφνικά ἄρχισε αὐτό νά τρέχη καί ἐκεῖνος φοβισμένος ἐπήδησε ἔξω ἀπό τό παράθυρο ἀφήνοντας τό τραῖνονά τγρέχη μόνο του. Σταμάτησε κἄπου, ἀφοῦ κτύπησε πάνωγ σέ φυσικά ἐμπόδια καί ἐπί 2-3 ἡμέρες καιγόταν τό πετρέλαιο πού μετέφερε σέ ἕξι στέρνες καί ἡ βενζίνη σέ δύο στέρνες. Ἔτσι χάθηκαν τόσα καύσιμα πού εἶναι σπάνια σ᾿ αὐτό τόν τόπο. Δέν ἔχουν τήν δέουσα ὑπευθυνότητα αὐτοί οἱ ἄνθρωποι!
Λόγῳ ἔλλείψεως τσιμέντων, τίς διάφορες μικρές δουλειές μας τίς κάνουμε μέ λάσπη ἀπό χῶμα καί, ὅταν θ᾿ ἀποκτήσουμε τσιμέντα καί χρήματα, θά τά σοβατίσουμε ἀπέξω μ΄'ε χαρμάνι ἀπό τσιμέντο γιά νά κρατηθοῦν καί νά μή καταστραφοῦν ἀπό τίς βροχές.
Ἡ κλωσσομηχανή μας πρόκειται νά μᾶς βγάλη περί τά 700 πουλάκια. Δοκιμάσαμε καί τόν ἀλευρόμυλο πού ἐπήραμε καί εἴδαμε ὅτι βγάζει καλό ἀλέυρι γιά τά παιδιά. Τό πρῶτο πού ἀλέσαμε τό ἐδώσαμε στούς ἐργάτες μας.
Τό Νέον ἔτος 1984
Ἰανουάριος
Τό βράδυ τῆς 1ης τοῦ μηνός ὡμίλησα στούς χριστιανούς μας τό θέμα τῆς περιτομῆς, ὅτι δηλαδλη ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι (διά τούς ἄρρενες) δέν κάνουμε περιτομή. Συνήντησα μεγάλη ἀντίδρασι ἀπό τούς ἰθαγενεῖς, οἱ ὁποῖοι περιτέμνουν τά παιδιά τους. Μοῦ ἔλεγαν ὅτι, «ἐάν ὁ ἄνδρας δ΄νε κάνει περιτομή, δέν τόν παίρνει καμμία γυναῖκα, διότι θεωρεῖται ἄχρηστος. Τούς εἶπα ὅτι οἱ ΄'ιδικοί τους γάμοι θά γίνωνται μεταξύ ὀρθόδόξων, ὁπότε δέν θά ὑπάρχη τέτοιο θέμα. Τούς κατωχύρωσα τό θέμα καί μέ μαρτυρίες ἀπό τήν Ἁγία Γραφή καί τ΄πον Ἱερό Χρυσόστομο. Τελικά ὑπεσχάθησαν ὅτι θά προσπαθήσουν νά συνηθίσουν αὐτό τό καινούργιο ἔθιμο καί μάθημα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας, δεδομένου ὅτι πρώτη φορά τό ἄκουσαν.
Αὐτές τίς ἡμέρες ἔκανα τόν ἀπολογισμό τοῦ ἔτους. Κατά τό διαρεῦσαν ἔτος 1983 ἐξωδεύσαμε περί τά 8.000.000 δχμ., ἀπό τά ὁποῖα χρεωστο[πυμε τά 3,5 ἑκατομμύρια. Ὁ Θεός νά μᾶς βοηθήση τό πα΄ρον ἔτος νά ἔχουμε λιγώτερα ἔξοδα γιά νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπ᾿ αὐτό τό χρέος.
Στήν ἑορτή τῶν Θεοφανείων ἦλθαν πολλοί ἰθαγενεῖς χριστιναοί μας. Ἐπῆραν Ἁγιασμό καί στά σπίτια τους γιά νά φέυγουν τά δαιμόνια.
Ἐμᾶς ὅλους, λόγῳ τῶν συχνῶν βροχῶν, μᾶς ἔχει πειράεξι ἡ ἑλονοσία μέ ὑψηλό ρῖγος, πυρεττό καί γενική ἀδιαθεσία. παίρνουμε κινίνα καί εὑρισκόμεθα πολλές ὧρες στό κρεββάτι.
Ὁ βοηθός Ἀπόστολος μέ όν ἰθαγενῆ Μωϋσῆ ἔφυγαν στίς 10 τοῦ μηνός, μέσῳ Βρυξελλῶν γιά τήν Ἑλλάδα. Θά μείνουν γιά ἕνα χρόνο στήν Μονή τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους γιά πνευματική καί σωματική ἀνανέωσι. Ὁ ἀδελφός Ἀπόστολος ἀνεβαίνει μέ τήν ἀπόφασι νά καρῆ ρασοφόρος μοναχός καί νά ἐγγραφῆ στούς καταλόγους τῶν μοναχῶν τῆς Ἱερᾶς μας Μονῆς.
Πρό καιροῦ ἀρχίσαμε τήν ἵδρυσι νέου, δευτέρου ναοῦ, στήν περιοχή Ρουάσι τῆς πόλεως τοῦ Λουμπουμπάσι πρός τιμήν τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ. Ἔχουν προχωρήσει οἱ ἐργασίες. Τλωρα γίνεται ἡ ἐσωτερική τοιχοποιΐα καί ἀπό τήν ἄλλη ἑβδομάδα θ᾿ ἀρχίσουμε τήν τοποθέτησι τῆς σκεπῆς.
Ἔργα μέσα στόν Φεβρουάριο τοῦ 1984
Στίς 13 τοῦ μηνός ἦλθε ὁ ἕλληνας πλοίαρχος κ. Βασίλειος Βερβέρης προκειμένου νά ἐργασθῆ μαζί μας γιά ἕνα χρόνο. Τοῦ ἀνέθεσα τήν φροντίδα τῶν παιδιῶν τοῦ οἰκοτροφείου, τά ὁποῖα ἐξοικειώθηκαν μαζί του μέ τήν φροντίδα πού τούς ἐπιδεικνύει κι ἔτσι πρός τό παρόν πᾶνε ὅλα καλά.
Στίς 15 τοῦ μηνός ἐκάλεσα τούς ἐπισήμους τῆς περιοχῆς, τόν κ. εἰσαγγελέα, τόν κ. νομάρχη καί τόν ἰατρό μας, οἱ ὁποῖοι ἦλθαν μέ τίς γυναῖκες τους γιά ἕνα ἐπίσημο δεῖπνο. Ἔμειναν εὐχαριστημένοι. Συζητήσαμε τά διάφορα προβλήματά μας καί χάιρομαι, διότι μᾶς ἀγαποῦν καί ἔτσι προχωροῦμε στό ἔργο μας.
Ἐδῶ καί ἀρκετές ἡμέρες ἔχω ἕνα κρύωμα καί εὑρίσκομαι στό σπίτι. Ἀσχολοῦμαι μέ τήν σύνταξι τοῦ ἡμερολογίου τῶν Ἀκολουθιῶν μέ τήν τυπική τους διάταξι γιά να΄τό μοιράσω σέ φυλλάδια στούς ἱερεῖς μας στά χωριά γιά τίς ἑορτές τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς καί τοῦ Πάσχα. Ὁ πολύγραφος μᾶς ἐχάλασε καί δέν ἔχουμε ἀνταλλακτικό. Δέν ξέρω τί θά γίνη.
Τά ἔθιμα στήν κηδεία ἑνός ἰθαγενοῦς
Ἔχουμε στήν ἱεραποστολή μας δύο παιδιά τά ὁποῖα ἐργάζονται δωρεάν καί προχθές ἀπέθανε ὁ πατέρας τους στήν Βάσι μας. Εἶπα ὅτι κοντά στόν νεκρό θά μείνουν μόνο οἱ χριστιανοί γιά νά διαβάσουν τό ψαλτήριο, ἐνῶ οἱ ἄλλοι συγγενεῖς του, πού εἶναι εἰδωλολάτρες, θά μείνουν ἔξω νά κλαῖνε τόν νεκρό. Ἐγώ εἶχα πάει στό νεκροταφεῖο καί περίμενα μιά ἄλλη συνοδία μέ νεκρό ἕνα παιδί καί στήν Βάσι μας εἶχα ἀφήσει τόν π. Ἰάκωβο. Σ᾿ αὐτόν λοιπόν διαμαρτυρήθηκαν, ἐπειδή τούς εἶπα ὅτι θά μείνουν μέσα οἱ χριστιανοί καί ἔξω οἱ εἰδωλολάτρες. Τά δισέγγονά του ἤθελαν νά ἐφαρμόσουν τά δικά τους ἔθιμα. Καί ἰδού ποιά εἶναι αὐτά: Θά πρέπει νά πᾶνε στόν νεκρό νά τόν ὑβρίσουν, νά τόν κτυποῦν, να΄τοῦ ρίχνουν νερό στό σῶμα του κλπ. Δηλαδή καμμία τιμή καί ἀξία γιά τόν νεκρό ἄνθρωπο. Βάσανα καί περιπέτειες ἔχει ὁ ἄνθρωπος στήν ζωή του, τά ἴδια συνεχίζονται καί μετά θάνατον ἀπό τούς συγγενεῖς του.
Τελικά ἐπεκράτησε τό χριστιανικό ἔθιμο. Ἔξω οἱ εἰδωλολάπτρες ἐχόρευαν καί τραγουδοῦσαν μέ διάφορα κύμβαλα, ἄλλοι μοιρολογοῦσαν καί ἄλλοι βασάνιζαν τόν ἀδελφό ρτοῦ νεκροῦ, γέροντα κι ἀυτόν στήν ἡλικία. Τοῦ ἔδιναν γροθιές, τόν ὕβριζαν, τόν τραβοῦσαν ἀπό τόν λαιμό μ᾿ ἕνα σχοινί καί ἄλλες ἀτιμίες.
Ἀφοῦ τόν ἐπήγαμε στό νεκροταφεῖο, ἐπέμεναν τά δισέγγονά του νά ἐφαρμόσουν τά ἔθιμά τους, δηλαδή νά μποῦν μέσα στόν τάφο καί νά ζητοῦν χρήματα γιά νά ἐνταφιάσουν τόν νεκρό. Ἐάν τούς ἔδιναν λίγα, ζητοῦσαν περισσότερα, ἀλλιῶς δέν θά ἔθαπταν τόν νεκρό. Ὁ π. Ἰάκωβος τούς εἶπε: «Ἄς κάνουμε πρῶτα ἐμεῖς τά χριστιανικά μας ἔθιμα καί μετά ἐσεῖς τά δικά σας». Πράγματι, ἔβαλαν τόν νεκρό στόν τάφο, τόν ἐδι΄λαβασε, ἔριξε λάδι καί λίγο χῶμα καί διέταξε νά τόν σκεπάσουν. Οἱ εἰδωλολάτρες ἐθλυμωσαν μαζί του καί ἄρχισαν νά ξεσκαπάζουν τόν τάφο γιά νά κάνουν τά ἰδικά τους ἔθιμα.
-Τούς ἐρώτησα: Γιατόι κάνετε αὐτά τά ἔθιμα σ᾿ ἕνα νεκρό;
-Διότι μ᾿ αὐτό δείχνουμε τήν ἀγάπη μας, μοῦ εἶπαν.
-Καλά μέ κτυπήματα καί ὕβρεις δείχνετε τήν ἀγάπη σας;
Δέν ἤξεραν τί νά μοῦ ἀπαντήσουν, ἀλλά ἐγώ θά ἐρευνήσω τό θέμα γιά νά μάθω τά βαθ΄λυτερα αἴτια αὐτῶν τῶν ἀτιμιῶν πού κάνουν στά πτώματα τῶν νεκρῶν συγγενῶν τους/
Ἔργα στόν Ἀπρίλιο τοῦ 1984
Στό διάστημα τῶν δ΄πυο μηνῶν πού μεσολάβησα ἀπουσίαζα στό Λουμπουμπάσι, ὅπου ἀπό καιρό ἔχουμε ἐπιδοθπῆ στήν ἀποπεράτωσι τοῦ ναοῦ τῆς τοῦ Χριστοῦ Γενν΄λησεως στό Ρουάσι. Οἱ ὁμογενεις μοῦ ἔδωσαν γενναῖα ποσά γιά νά τελειώση ὁ ναός, ἀλλά τό μέγιστο τῶν χρημάτων τό προσέφερε ὁ ἐκ Θεσσαλονίκης κ. Λάμπρος Γυφτάκης.
Ὁ ὁμογενής μας κ. Κώστας Καραγιάννης
Μένει στό Λουμπουμπάσι καί ἐργάζεται τίμια. Κάποιο βράδυ τοῦ ἐπετέθηκαν κλέπτες στό σπίτι του καί τοῦ ἀφήρεσαν 500.000 ζαΐρια, δηλαδή ἑνάμισυ ἑκατομμύριο δχμ. Τοῦ εἶπα:
-Εἶχα σκοπό νά σ᾿ ἐνοχλήσω γιά τήν τελειοποίησι τῆς ἐκκλησίας, ἀλλά πού ἔμαθα ὅτι σέ ἔκλεψαν, οὔτε τολμῶ νά τό διανοηθῶ.
-Τί σημασία ἔχει αὐτό. Οἱ κλέπτες ἐπῆραν τά δικά τους καί ἡ ἐκκλησία πρέπει νά πάρη τά δικά της.
Καί ἀμέσως ἔβγαλε ἀπό τό συρτάρι καί μοῦ εδωσε 50.000 ζαΐρια, δηλαδή 150.000δρχ.
9 Ἀπριλίου 1984
Ὁ βοηθός Βασίλειος Βερβέρης τακτοποίησε πολλές ἐκρεμότητες γύρω ἀπό τό οἰκοτροφεῖο, τίς ἀνάγκες τῶν παιδιῶν, τό φαρμακεῖο κλπ. Ὁ πατέρας μου ασχολεῖται μέ ἰδιαίτερο ζῆλο μέ τά χωράφια καί τά ζῶα μας. Οἱ Λειτουργίες, ὁμιλίες καί τά κηρύγματα συνεχίζονται κανονικά μέ τήν Χάρι τοῦ Θεοῦ. Προσεχῶς θά προβοῦμε σέ μιά χειροτονία καί περιμένουμε τόν Δεσπότη μας.
Πάσχα τοῦ 1984
Ἐπέρασε ἡ ἑβδομάς τῶν Παθῶν τοῦ Κυρίου μας μέ πολλή κούρασι. Κάθε ἡμέρα εἴχαμε θεῖες Λειτουργίες καί τό ἐκκλησίασμα ἦταν πυκνό. Τό πρόγραμμα τό εἴχαμε φορτώσει, ὥστε οἱ ἄνθρωποι νά μή γυρίζουν ἐδῶ κι ἐκεῖ στίς ἀγορές καί στίς βόλτες. Ἔμειναν κι αὐτοί εὐχαριστημένοι.
Στόν Ἑσπερινό τῆς Ἀγάπης ἦλθαν περί τά 700 ἄτομα. Κατοπιν τούς ἐστρώσαμε τραπέζι ἀγάπης μέ ψητά γουρουνόπουλα καί ἄλλα φαγητά ἀπό τό ἀγρόκτημά μας.
Τό Εὐαγγέλιο τῆς Ἀναστάσεως τό εἴπαμε σέ πολλές τοπικές γλῶσσες καί διαλέκτους.
Πρῶτος τό εἶπα ἐγώ στά ἑλληνικά.
Δεύτερος ὁ Γεώργιος Σόνυ, διευθυντής δημοτικοῦ σχολείου στήν γλῶσσα σουαχίλι.
Τρίτος ὁ κατηχητής μας Ἀντώνιος Κογκόλο στήν γλῶσσα Λούντα.
Τέταρτος ὁ Καμπέγια στήν γλῶσσα τσόκουε.
Πέμπτος ὁ Γεώργιος Καπόνγκο στήν γλῶσσα Τσιλούμπα.
Ἕκτος ὁ Φερδινάρδος Κοῦλο στήν τσιλούμπα πού ὁμιλεῖται στήν περιοχή Σάμπα.
Ἕβδομος ὁ Σελεστέν στήν γλπῶσσα Ντέμπο.
Ὄγδοος ὁ Ἀνδρέας Νάγκα στήν γλῶσσα τῆς Ροδεσίας (Ζιμπάμπουε).
Ἔννατος ὁ Δημήτριος στ΄πην γλῶσσα Λιγκάλα, τήν ὁμιλεῖ ὁ στρατός καί ὁ πρόεδρος τῆς χώρας.
Δέκατος ὁ Διονύσιος στήν γλῶσσα τοῦ Μαλάουϊ.
Ἐνδέκατος ὁ Σεραφε΄λιμ στά ἀγγλικά.
Δωδέκατος ὁ Γεώργιος στά γαλλικά.
Δέκατος τρίτος ὁ Βασίλειος Βερβέρης στήν ἀραβική, διότι κατάγεται ἀπό τήν Αἴγυπτο.
Δέκατος τέταρτος ὁ Διονύσιος, πρώην ὑπουργός μᾶς διάβασε σέ δύο γλῶσσες (δέν ἐνθυμοῦμαι τά ὀνόματά τους) καί μετά στά λατινικά.
Οἱ χριστιανοί μας χάρηκαν πολύ διότι ἄκουσαν καί σέ δικές τους τοπικές διαλέκτους τό ἀναστάσιμο Εὐαγγέλιο.
Ἔπειτα ἑτοιμάσαμε τρόφιμα γιά τίς φυλακές, ὅπου ζοῦν περί τούς 200 φυλακισμένους. Ἔφαγαν ὅλοι, εὐχαριστήθηκαν καί ἐδόξασαν τόν Θεό.
Μαθήματα μέ κοπέλλες
Σκέφθηκα ὅτι εἶναι καιρός νά μιλήσουμε μέ εἰλικρίνεια γιά τά προβλήματα τῆς νεότητος γύρω ἀπό τήν ἁμαρτία. Ἦλθαν περίτ ά 50 κορίτσια, ἡλικίας 17-20 ἐτῶν. Τούς ὡμίλησα ὠμά γιά τίς ἁμαρτίες τῆς πορνείας, τῆς μοιχείας καί γιά κάθε παράνομο δεσμό. Παρακολουθοῦσαν μέ ἐνδιαφέρον. Δύο μάλιστα α'π᾿ αὐτές συγκινήθηκαν. Φωτίσθηκαν ἀπό τό Ἅγιο Πνεπῦμα καί εἶπαν ὅτι ὅλες οἱ πράξεις εἶναι μόνο γιά τίς αἰσθήσεις καί τά μάτια καί ὅτι θέλουν ν᾿ ἀφιερωθοῦν ὡς ἐργαζόμερνες κοντά μας γιά τλην σωτηρία τῶν ψυχῶν τους καί τήν βοήθεια τοῦ πλησίον. Εἴδαμε ὅτι ἦταν εἰλικρινεῖς καί τίς κρατησαμε στό οἰκοτροφεῖο τῶν θηλέων πού στεγάζεται στό μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου Αἰγίνης, πού εἶναι δύο χιλιόμετρα μακριά ἀπό τήν Βάσι μας.
Ἐδῶ στά 100 κορίτσια εἶναι ζήτημα νά εὑρεθοῦν 3-4 ἁγνά. Τό ἴδιο καί χειρότερο συμβαίνει μέ τά ἀγόρια. Νέα στήν ἡλικία τά κορίτσια φαίνονται σάν γριές ἀπό τίς καταχρήσεις, τήν ἁμαρτία καί τήν παρανομία. Γεννοῦν παιδιά ἀπό τήν μικρή τους ἡλικία καί τά δίνουν στούς γονεῖς τους νά τά μεγαλώσουν, χωρίς αὐτοί νά ἔχουν κάποια ἀντίρρησι. Ὁ ἐλέυθερος ἔρωτας εἶναι τό φαΐ τους. Ἐάν εἶναι πλούσιοι μερικοί νέοι δέν δυσκολεύονται νά διατρέφουν μαζί τους 3-4-5 παλλακίδες. Καί οἱ γυναῖκες δέν πειράζονται, ἐάν ἔχπουν πολλές μαζί ἕνα ἄνδρα. Ἀρκεῖ νά ἔχουν, νά τρώγουν καί νά διασκεδάζουν. Ὁ πολύγαμος ἄνδρας κοιμᾶται ἀνά μία βραδυά στά σπίτια τῶν γυναικῶν του, οἱ ὁποῖες ἀπαγορεύεται νά ἐπισκέπτεται ἡ μία τήν ἄλλη στό σπίτι της.
Μάϊος 1984
Στήν πρώτη τοῦ μηνός εἴχαμε Θ. Λειτουργία πρός τιμήν τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου. Εἶχα προετοιμασθῆ ἀπό τό βράδυ καί τό πρωΐ τούς ὡμίλησα γιά τόν βίο τοῦ Ἁγίου.
Στίς 6 Μαΐου, ἑορτή τῶν Μυροφόρων, ὁ π. Γεράσιμος μέ τούς 4 ὑποψηφίους ἱερεῖς ἐπῆγαν στόν πανηγυρίζοντα ναό τοῦ χωριοῦ Κισότε, ὁ ὁποῖος τιμᾶται στόν ἅγιο Νικόδημο τόν Μυροφόρο, μαθητή τοῦ Κυρίου. Ἐγώ ἔμεινα στό Κολόυέζι, ὅπου ἐλειτούργησα. Ἦλθαν περί τούς 200 χριστιανούς. Στήν συνέχεια εἶχα ὁμιλίες γιά ὅλες τίς ἡλικίες τῶν ἀνθ΄ρωπων. Μετά ἐξωμολόγησα ἀρκετούς, κυρίως αὐτούς πού εἶχαν προβλήματα ἠθικ[πης καί τούς παρακολουθῶ ἀπό καιρό. Λόγῳ ὅμως τῆς κοπώσεως, ἐξομολογῶ ἤ συζητῶ μέ τά παιδιά καί τούς ἄλλους χριστιανούς ξαπλωμένος στό κρεββάτι.
Ἰούλιος 1984
Τήν 7ην τοῦ μηνός εἶχα συνάντησι μέ δύο διακόνους, δυο ἱερεῖς καί μερικούς ὑποψηφίους κληρικούς, στούς ὁποίους ἔκανα μαθήματα γιά τήν τελετουργική, ἕνα δηλαδή ταχύρυθμο σεμινάριο. Δέν ἔχω ὅμως ἀρκετό καιρό νά διαβάζω καί νά προετοιμάζομαι ἐπαρκῶς γι᾿ αὐτά τά μαθήματα καί τίς ὁμιλίες μέ τούς νέους καί νέες. Πάντως ὅσο πρωτόγπονοι εἶναι οἰ λαοί τόσο καλλίτερα ἀνξτοιλάμβάνονται τόν ἄλλον, ἐάν εἶναι στό μάθημά του προετοιμασμένος ἤ ὄχι.
Ὁ Ἐπίσκοπος μᾶς ἐπισκέφθηκε τόν μπηνα αὐτόν καί εύλόγησε τίς προπάθειές μας. Ἐτέλεσε τά ἐγκαίνια τριῶν ναῶν: τοῦ τῆς Γεννλησεως τοῦ Χριστοῦ στό Λουμπουμπάσι, τῶν Ἁγίων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης καί τοῦ ἁγίου Νεκταρίου στό Κολουέζι, τόν ὁποῖον εἶχα κτίσει σάν λαϊκός τό 1975.
Ὁ Ἐπίσκοπός μας χειροτόνησε ἕνα πρεσβύτερο, ἕνα διάκονο καί δύο ὑποδιακόνους. Δέν προχώρησε σέ ἄλλες χειροτοινίες πού εἴχαμε προγραμματίσει, διότι κάτι ἀπροσεξίες καί ἀνευλάβειες στούς ὑποψηφίους. Ἐπίσης χειροθέτησε καί τήν Θεμελίνα μέ τρεῖς ἄλλες κοπέλλες νά μπαίνουν στό Ἱερό Βῆμα νά τό καθαρίζουν.
Μετά ἐπισκαφθ΄πηκαμε μέ τόν Δεσπότη μας, κατά τήν ἐπιστροφή τους τά χωριά πού ἦταν πλησίον τοῦ δρόμου πρός τό Λουμπουμπάσι. Παντοῦ τοῦ ἔγιναν θερμές ὑποδοχές μέ τραγούδια, λουλούδια καί εὐχές. Ἀλλοῦ, σ᾿ ἕνα ἄλλο χωριό οἱ ἰθαγενεῖς ἔπαιξαν ἕνα ἀφρικάνικο σκέτς, τό ὁποῖο ἦταν πολύ ὡραῖο.
Τά προβλήματα τῶν νέων μας παραμένουν τά ἴδια καί ἐνίοτε μέ ἀπογοητεύουν. Δέν ἔχω πολλή αἰσιοδοξία ὅτι θά βγάλουμε ἱερεῖς ἀπ᾿ αὐτά τά παιδιά. Ἡ μόνη λύσις τήν ὁποία σκέπτομαι τώρα εἶναι νά στείλουμε μερικά παιδιά στό Ἅγιον Ὄρος νά μορφωθοῦν καί προοδεύσουν πνευμαιτκά. Ἐδῶ τά κυνηγοῦν χίλιοι σατανᾶδες καί ἁμαρτίες.
Καί μέ τούς ἱερεῖς τά προβλήματά μου δέν εἶναι λιγώτερα. Ἔμαθα προσφάτως ὅτι ἕνας καθηρημένος ἱερεύς μας κάνει στό Λικάσι γάμους καί βαπτίσια. Ἔστειλα τόν π. Ἰάκωβο γιά νά ἐξακριβώση τί γίνεται. Ἕνας ἄλλος καθηρημένος, ὁ Ἱερώνυμος, χσρηματοδοτεῖταιν ἀπό ὕποπτα πρόσωπα τῆς Ἐκκλησίας γιά νά καταστρέψη τήν Ἐκκλησία καί τό ἔργο της.
Ὁ π. Γεράσιμος μέ τόν Βασίλη Βερεβέρη ἔφυγαν ἐπί δύο ἑβδομάδες, γιά τ᾿ ἀκριτικά μας χωριά γιά μιά ποιμαντική περιοδεία. Ἐνῶ τόν π. Πέτρο τόν ἔστειλα στίς ἐνορίες τῆς Λουένας καί Λουμπούτι.
Ἁμάρτημα μοιχείας
Προχθές ἦλθε μία γυναίκα ἀπό ἕνα χωριό μέ τά πόδια. Ξεκίνησε τό πρωΐ καί ἔφθασε στήν Βάσι μας τό βράδυ. Μοῦ ἀνήγγειλλε μέ πόνο τό πρόβλημά της ὅτι ὁ ἄνδρας της, ἀρχηγός καί πρόεδρος τοῦ χωριοῦ, τήν ἔδιωξε ἀπό τήν καλύβα καί ζῆ τώρα μέ μία ἄλλη. Ἐδῶ πρέπει νά σημειώσω ὅτι εἶναι ὀρθόδοξοι χριστιανοί καί ἐγώ ἐπρότεινα στόν νομάρχη νά τόν βάλη πρόεδρο τοῦ χωριοῦ. Μάλιστα θεωρεῖται παράξενο σ᾿ αὐτούς νά ζοῦν σάν πρόεδροι μόνο μέ μία γυναῖκα, διότι τά ἔθιμά τοθυς τρόπον τινά τούς ἐπιβάλλουν τήν πολυγαμία. Ἐπ΄πηγαμε μαζί της στό χωριό τους. Ὁ ἴδιος ἀπουσίαζε. Ἐκάλεσα τό συμβούλιο τῆς ἐκκλησίας τους, τόν κατηχητή καί τούς συμβούλευσα τά δεόντα. Πρίν φύγω ἦλθε αὐτός. Παρόντος τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ συμβουλίου τοῦ εἶπα: «Ἡ γυναῖκα σου, ἐφ᾿ ὅσον ἔχεις βαπτισθῆ χριστιανός, εἶναι αὐτή πού ἔχεις καί τήν ἄλλη κοπέλλα νά τήν ἀπομακρύνης ἀπό κοντά σου, ἀλλά θά τήν πληρώνης ἐφ᾿ ὅσον τήν ἔχεις ἔγγυο τώρα τριῶν μηνῶν. Θά μείνης ἀκοινώνητος τόσους μῆνες καί δέν θά πρέπει νά τό ξανακάνης. Ἄν διώξης τήν γυναῖκα σου, θά φύγης ἐσύ ἀπό τό σπίτι καί ὄχι ἡ γυναῖκα σου. Ἐπίσης ἐάν συνεχίζης νά ντροπιάζης τό ὄνομα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, θά σέ καταγγείλλω στόν νομάρχη καί θά σέ βγάλη ἀπό τήν θέσι σου ὡς προέδρου τοῦ χωριοῦ». Τούς ἄφησα κι ἔφυγα, ἐλπίζοντας ὅτι ὁ Θεός θά τούς βοηθήση νά ἐπανορθώσουν τό σφάλμα τους.
Ὅταν ἤμουν στό χωριό αὐτό, ἦλθαν χριστιανοί νά μοῦ εἰποῦν ὅτι δύο παιδιά εἶναι ἄρρωστα. Ἔχουν ἐκεῖ μία πρόληψι, ὅτι ἄν τά στείλουν καί τά δύο στό νοσοκομεῖο, θά πεθάνουν καί τά δύο στό νοσοκομεῖο, ἐνῶ ἄν θά μείνη τό ἕνα στό σπίτι, θά γλυτώση. Μπῆκα στήν καλύβα τους, πού στήν ὀρογφή της εἶχε κλαδιά καί χόρτα καί γύρω γύρω μέ ξύλα καί λάσπη καί εὑρῆκα μία ἀθλία κατάστασι. Ὅλη ἡ περιουσία τους εἶναι τό μαγγάλι μέ τ᾿ ἀναμμένα κάρβουνα, μία κατσαρόλα, ὅπου κάμνουν τό μπουκάρι τους, μία ἀξίνα, ἕνα τσεκούρι, μερικές τριμμένες κουβέρτες καί καλαμένιο κρεββάτι, ὅπου ξαπλώνουν ν΄'α κοιμηθοῦν. Ὅλες οἱ καλύβες τους αὐτά τά ἀντικείμενα περίπου ἔχουν. Ἐπῆγα κα΄λι σ᾿ ἄλλους ἀρρώστους, οἱ ὁποῖοι ἔχουν ἑλονοσία σέ βαρειά μορφή. Ἐπῆρα μαζί μου τόν κατηχητή τους καί τοῦ ἔδωσα φάρμακα γιά νά τούς τά δώση.
Τοποθέτησις ἀσυρμάτου
Στό ἀγρόκτημά μας τοποθετήσαμε μία μεγάλη κεραία μήκους 13 μέτρων σέ μιά κολόνα καί τήν συνδέσαμε μέ ἀσύρματο. Δεύτερο ἀσύρματο ἐβάλαμε, μέ τήν βο΄ληθεια καθολικῶν τεχνικῶν, στήν Βάσι μας, ὥστε νά ἐπικοινωνοπυμε μεταξ΄λυ μας γιά τίς διάφορες '΄ανάγκες μας,. Ἰδιαίτερα ἀναγκαῖος εἶναι ὁ ἀσύρματος στίς περιπτώσεις κλοπῶν, ὥστε νά εἰδοποιοῦμε ἐγκαίρως τήν ἑταιρεία Τζεκαμίν καί νά καλῆ τήν περίπολο τῶν ἀστυνομικῶν γιά τήν σύλληψι τῶν κλεπτῶν.
Ζωολογικός κῆπος στό ἀγρόκτημά μας
Στίς 14 Ἰουλίου τοῦ 1984 ἐπήγαμε στό ἀγρόκτημά μας καί ἐγκαταστήσαμε ζῶα τοῦ δάσους, ὅπως πιθήκους, χιμπατζῆδες καί ἄλλα. Ἕνας μικρός πίθηκος, τήν ὥρα πού τόν μετέφερα, φοβούμενος μηπως τόν κτυπήσω, μέ δάγκωσε στό πόδο σέ δύο σημεῖα. Ἀλλά τά πιό διασκεδαστικά εἶναι οἱ χιμπατζῆδες, οἱ ὁποῖοι ἐνίοτε συμεροιφέρονται σάν ἄνθρωποι. Τούς ἐβάλαμε σ᾿ ἕνα τεχνικό νησάκι, τό ὁποῖον γύρω-γύρω περιβρέχεται ἀπό νερό γιά νά μή μποροῦν νά φύγουν καί ἐπειδή φοβοῦνται πολύ τό νερό. Πιάνονται καί τά δύο χέρι-χέρι καί κάνουν βόλτες μέσα στό πράσινο χορτάρι καί κάνουν διάφορα χαριτωμένα παιγνίδια. Τόν ἕνα μοῦ τόν ἔδωσε ὁ κυβερνήτης τοῦ τόπου καί τόν ἄλλον ἕνας φίλος μου ἀπό τό Λικάσι.
Ἕνας μάγος παραδίδει τά μαγικά του...
Ὁ ἱερεύς π.Ἰάκωβος ἐπέστρεψε ἀπό τήν περιοδεία του πού εἶχε κάνει στό Λικάσι. Μοῦ εἶπε πολλά ἀπό τά διάφορα προβλήματα τῶν κατοίκων πού συνήντησε. Ἕνα χριστιανικό ζευγάρι δέν μπορεῖ νά κάνη παιδιά καί θέλει ὁ ἄνδρας νά τήν χωρίση τήμ γυναῖκα του... Μία ἄλλη γυναῖκα εἶδε στόν ὕπνο της τόν ἀδελφό της νά τήν συμβουλεύει μερικά πράγματα. Αὐτό σημαίνει ὅτι ἦταν μάγος. Ὁ π. Ἰάκωβος συνωμίλησε μέ τόν νέον, ὁ ὁποῖος ὡμολόγησε ὅτι τόν ἔκαναν μάγο ἀπό τήν μικρή του ἡλικία. Στήν ζώνη τοπῦ εἶχε πάντοτε κρεμασμένα ἕνα σχοινί καί στά ἄκρα του ἐκρέμοντο δύο μικρά κέρατα καί ἄλλα ἀντικείμενα ἀπό νεκρούς καί ζῶα.λ Μ᾿ αὐτά αἰσθάνεται δυνατός ἀπέναντι στούς ἄλλους κι, ὅταν ἄλλοι μάγοι θελήσουν νά τοπῦ κάνουν μάγια, αὐτός μπορεῖ μέ τά ἰδικά του νά ἀκινητοποιήση τήν δρᾶσι τῶν μαγίων τῶν ἄλλων μάγων.
Μετά ἀπό πολλές συζητήσεις καί ἐξομολόγησι τοῦ ἰδίου, δέχθηκε καί τά παρέδωσε στόν π. Ἰάκωβο, ὁ ὁποῖος μοῦ τά ἔφερε. Τώρα ἔλεγε, ποιός θά φυλάγη ἐμένα; Ὁ π. Ἰάκωβος τοῦ εἶπε ὅτι ἀπό τώρα θλα τόν προστατεύη ὁ Θεός.
Ὁ π. Σεραφείμ Δημόπουλος στό Κολουέζι
Προχθές εἶχα πάει νά ὑποδεχθῶ καί παραλάβω ἀπό τό ἀεροδρόμιο Λουάμπο τοῦ Λουμπουμπάσι τόν π. Σεραφείμ Δημόπουλο, κληρικό τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Λαρίσης. Θά μείνη μαζί μας λίγο διάστημα γιά νά ἰδπῆ τό ἔργο, τίς ἀνάγκες μας, τά προβλήματά μας καί ἐπιστρέςφοντας στήν Πατρίδα νά ἐνδιαφερθῆ γιά τήν ἀποστολή τῶν ἀναγκαίων πραγμάτων. Μαζί ἐκάναμε ἐπισκέψεις καί περιοδεῖες στά χωριά καί στίς ἐνορίες κι ἔμεινε εὐχαριστημένος γιά τήν προσπάθειά μας.
Σεπτέμβριος τοῦ 1984
Λόγῳ τῶν πολλῶν μου ἀπασχολήσεων καί τῶν ὑπερβολικῶν κόπων δέν ἔχω οὔτε διάθεσι, οὔτε χρόνο νά σημειώσω κάτι γιά τά καθημερινά μας νέα. Πάντως αὐτόν τόν καιρό δαπανῶμαι γιά τήν ψυχική καλλιέργεια καί ἠθική βελτίωσι τῶν ἀνθρώπων μας. Συνεχίζονται τά σεμινάρια γιάμία φορά τήν ἑβδομάδα σέ τρεῖς κύκλους:τῶν κοριτσιῶν, τῶν ἀνδρῶν καί τὼν μεγάλων γυναικῶν. Τά θέματά μου εἶνμαι κάι πάλιν ἀπό τήν Καινή Διαθήκη, τήν Θεία Λειτουργία, ἐνῶ γιά τούς ἱερεῖς κάνω ἰδιαίτερα μαθληματα γιά τό τελετουργικό. Σχεδόν κάθε ἡμέρα ἔχουμε συλλείτουργο, ὥστε νά συνηθίσουν στἰς κινήσεις καί στά λόγια πού πρέπει ταυτόχρονα νά λέγουν. Πολλές φορές ἀμελοῦν νά διαβ΄λαζουν τήν Ἀκολουθία τῆς Θείας Μετάληψεως, ἀλλά τελικά ὑποτάσσονται, ἀφοῦ πρῶτα μέ στενοχωρήσουν ἀρκετά.
Ὁ Μποντουέν κλυδωνίζεται στήν πίστι
Ὁ Μποντουέν εἶναι ἀδελφός τῆς Δόκιμης ἀδελφῆς Θεμελίνας, ἰθαγενοῦς, ὁ ὁποῖος τώρα τελευταῖα παρουσίασε διάφορα προβλήμ,ατα. Ἐπειδή ἀπέτυχε στήν προσπάθειά του ν᾿ἀνυψωθῆ σέ θέσεις καί ἀξιώματα, μέσῳ τῆς Ἱεραποστολῆς μας καί ἐπιθυμώντας νά σπουδάση στήν Ἑλλάδα, ἔστειλε μία ἡμέρα στούς γονεῖς του μία παράξενη ἐπιστολή. Ἐζήτησε νά ἀδειάσουν τό δωμάτιό του ἀπ᾿ ὅλα τά ἱερά ἀντικείμενα πού ὑπηρχαν ἐκεῖ, δεδομένουθ ὅτι ἦταν βαπτισμένος ὀρθόδοξος χριστιανός. Ἐπίσης νά μήν ὑπάροχυν μέσα καπνιστά ψάρια, ποτά καί κανείς ἄνθρωπος. Ἀκόμη τούς ἔγραφε ὅτι τό τάδε πρωϊνο θά ἔλθη ὁ προφήτης, λέγε ὁ μάγος, γιά νά διώξη ὅλα τά δαιμόνια πού ὑπάρχουν μέσα σ᾿ αὐτό. Οἱ γονεῖς;του, χωρίς νά ξέρουν τί γίνεται, ἔκαναν ὑπακοή καί ἔβγαλαν ἔξω τούς σταυρούς, τά κομποσχοίνια, τά ἱερά βιβλία καί ἄλλα πράγματα.
Ὅταν τά ἔμαθα ὅλα αὐτά ἀπό τήν Θεμελίνα, ἐπῆγα τό βράδυ στίς 10 στό σπίτι τους καί τούς ἐπέπληξα. Μαζί μου ἔφερα καί 10 ἱερεῖς καί ἐκάναμε Ἁγιασμό ραντίζοντας ὅλο τό σπίτι. Ἐπίσης ἐδιάβασα τούς ἐξορκισμούς τοῦ ἁγίου Κυπριανοῦ καί ἐφύγαμε. Γιά τό πρωΐ ἔστειλα ἀπό τίς 5,30 ἱερεῖς μου νά κάνουν ἐκεῖ μέ τούς γονεῖς του τήν ἀκολουθία τοῦ ὄρθρου καί, ὅσα πράγματα εἶχαν βγάλει χθές ἔξω ν΄λα τά βάλουν μέσα στό δωμάτιό του, Τούς εἶπα νά ἔχουν μαζί τους καί καπνιστά ψᾶρια, ποτά γιά τά ὁποῖα εἶχε δώσει ἐντολή ὁ ἴδιος νά μή ὑπάρχουν μέσα στό σπίτι.
Τελικά δέν ἦλθε ὁ μάγος μέ τόν Μποντουέν καί ὁ σατανᾶς συνετρίβη. Ἤθελε νά μᾶς πολεμήση μέσῳ τῆς οἰκογενείας τῆς Θεμελίνας. Τώρα ἔχω πληροφορίες ὅτι ἔχει μετανοήσει καί σκοπεύει νά ἐπιστρέψη στήν Ἐκκλησία. Παραμένει ἀκόμη μακριά ἀπό τό σπίτι του, ἀλλά, ἄν ἐπιστρέψη, θά ἔχη καί τόν ἀνάλογο κανόνα.
Ὅπως βλέπετε, χρειάζεται νά δίνουμε τήν μάχη πρός τον διάβολο ἐνίοτε στ᾿ ἀνοικτά γιά νά μή δείξουμε ὅπτι ὀπισθοχωροῦμε καί καυχηθῆ ὁ διάβολος. Τό ἔργο βέβαια αὐτό ἀπαιτεῖ πολλή χάρι καί πίστι. Νά εύχεσθε ὁ Θεός νάμᾶς φυλάγη καί χαριτώνη, διότι χωρίς τήν χάρι Του εἴμεθα κι ἐμεῖς χαμένοι.
Ὁ ἰατρός Θᾶνος Τζῶτζος ἀπό τό Ἄργος στό Κολουέζι
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου
