Γράφει ὁ Φιλόθεος Κεμεντζετζίδης
Ὁ
ἐκλιπών Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας Χρῆστος Σαρτζετάκης, οἱ θέσεις του
γιά τό Βορειοηπειρωτικό Ζήτημα καί ἡ σχέση του μέ τόν μητροπολίτη
Σεβαστιανό.
Στίς
3 Φεβρουαρίου ἔφυγε ἀπό τή ζωή ὁ πρώην Πρόεδρος τῆς Ἑλληνικῆς
Δημοκρατίας Χρῆστος Σαρτζετάκης. Στόν Τύπο καί τά Μ.Μ.Ε. γράφτηκαν
πολλά γιά τόν χαρακτῆρα καί τήν διαδρομή τοῦ διακεκριμένου δικαστικοῦ
ἀνδρός, ἀπό τίς αἴθουσες τῶν δικαστηρίων στό ὕπατο πολιτειακό ἀξίωμα,
διαδρομή πού χαρακτηρίστηκε ἀπό ἦθος, ἐντιμότητα καί ὑπευθυνότητα. Πολύ
συχνά οἱ θέσεις καί ἡ στάση του σέ διάφορα θέματα προκάλεσαν
ἐντύπωση, καθώς δέν δίσταζε νά τίς ὑποστηρίξει, ἀκόμη καί ἄν ἐρχόταν
σέ ἀντίθεση μέ τήν κρατοῦσα ἄποψη, κάτι πού φάνηκε περίτρανα καί ἀπό τήν
προϋπηρεσία του στά ἕδρανα τῆς Δικαιοσύνης.
Στή διάρκεια τῆς θητείας
του ὑπερασπίστηκε ἐπανειλημμένα τά ἐθνικά μας δίκαια πρός ὅλες τίς
κατευθύνσεις ἄν καί ἀπέφυγε νά ἔρθει σέ ρήξη μέ τήν κυβερνητική
πολιτική, σεβόμενος τόν κολοβωμένο ρόλο πού ἐπεφύλασσε γιά τόν ἀνώτατο
ἄρχοντα ἡ συνταγματική ἀναθεώρηση τοῦ 1986. Ὡστόσο στή συνέχεια ἐξέφρασε
μέ μεγαλύτερη παρρησία καί εὐθύτητα τίς ἀπόψεις του πάνω σέ θέματα
ἐπικαιρότητας ἀλλά καί στά ἐθνικά θέματα καί σέ ζητήματα ἐξωτερικῆς
πολιτικῆς. Εἶναι εὐρύτατα γνωστές οἱ θέσεις του γιά τά ἑλληνοτουρκικά
ζητήματα ἀλλά καί γιά τήν παραχάραξη τῆς Ἱστορίας τῆς Μακεδονίας ἀπό τό
γειτονικό κράτος τῶν Σκοπίων.
Αὐτό
πού δέν εἶναι ἰδιαιτέρως γνωστό ὅμως, εἶναι ἡ στάση του στό ἐθνικό
ζήτημα τῆς Βορείου Ἠπείρου, ἀλλά καί ἡ σχέση του μέ τόν ἀγῶνα τοῦ
Μητροπολίτου Δρυϊνουπόλεως Σεβαστιανοῦ τήν περίοδο ἐκείνη. Μέ ὑλικό ἀπό
τίς ἐφημερίδες τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ἀλλά καί δημοσιευμένα κείμενα καί
ἄρθρα ἀπό τήν προσωπική του ἱστοσελίδα (https://www.sartzetakis.gr) θά
προσπαθήσουμε νά ἀναδείξουμε τήν σημασία πού ἔδινε ὁ κ. Σαρτζετάκης
στόν μαρτυρικό ἑλληνισμό τῆς Βορείου Ἠπείρου ἀλλά καί τίς θέσεις του
σχετικά μέ τήν ἱστορική ἀδικία πού ὑπέστη ἀπό τίς μεγάλες δυνάμεις.
Τήν
ἄνοιξη τοῦ 1985 στήν ἐσωτερική πολιτική ἐπικαιρότητα κυριαρχεῖ ἡ
ἀνάδειξη στό ὕπατο πολιτειακό ἀξίωμα τῆς χώρας τοῦ δικαστικοῦ Χρήστου
Σαρτζετάκη. Στήν πρώτη του ἐπίσκεψη στήν Ἤπειρο, ὡς Πρόεδρος τῆς
Δημοκρατίας, ὁ κ. Σαρτζετάκης μετέβη στό φυλάκιο τῆς Κακαβιάς, ἐνῶ στό
πλαίσιο τῶν ἑορτασμῶν τοῦ Σουλίου, ἀναφέρθηκε στόν Ἑλληνισμό τῆς Β.
Ἠπείρου: «ὁ Ἑλληνισμός δέν ξεχνᾶ καί δέν θά ξεχάσει ποτέ, τούς
πικραμένους ἀδελφούς μας, πού πέρα ἀπό τά σύνορα ζοῦν, στήν περιοχή πού
γεωγραφικά ὀνομάζεται Βόρειος Ἤπειρος καί πού διατήρησαν καί διατηροῦν
τήν γλῶσσα καί τήν πίστη τῶν πατέρων τους.»[1] Ἡ ξεκάθαρη αὐτή δήλωση
γίνεται δεκτή μέ ἰδιαίτερη ἱκανοποίηση ἀπό τόν Μητροπολίτη Σεβαστιανό
πού μέ τηλεγράφημά του[2] πρός τόν Πρόεδρο τόν εὐχαριστεῖ τονίζοντας: «ἡ
ἐπίσημος ἀναφορά σας εἰς τό Βορειοηπειρωτικόν θέμα, τό ὁποῖον εἶναι ἐξ
ἴσου μέ τό Κυπριακό, ἐθνικόν θέμα, βαθύτατα μᾶς ἱκανοποίησε. Καί ὡς
Μητροπολίτης τῆς ἀκριτικῆς αὐτῆς ἐπαρχίας, ποῦ ἐκ τοῦ πλησίον ζῶμεν τό
δρᾶμα τῶν ὑποδούλων, αἰσθανόμεθα τήν ἀνάγκην νά σᾶς εὐχαριστήσωμεν, καί
ἐπί πλέον νά ἐκφράσωμεν πρός Ὑμᾶς, εἰλικρινῆ καί ἐγκάρδια συγχαρητήρια,
καθ' ὅτι εἶστε ὁ πρῶτος πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας ποῦ ἐλάβατε θέση ἐπί
τοῦ ἐθνικοῦ ζητήματος.»
Στίς
23 Αὐγούστου 1985 τόν κ. Σαρτζετάκη συναντᾶ στήν Ἀθήνα ὁ πρόεδρος τῆς
Πανηπειρωτικής Ὁμοσπονδίας Ἀμερικῆς, Καναδᾶ καί Αὐστραλίας κ. Μπέτζιος.
Ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος [3] « ... διαπιστώσαμε ὅτι ἦταν πλήρως
ἐνημερωμένος στό θέμα μας ἀλλά καί τόσο πολύ λυπημένος «γιά τίς χαμένες
πατρίδες» ὅπως μᾶς εἶπε, ὥστε δάκρυσε ὅταν μᾶς ἔδειξε κάποια στιγμή κατά
τή συζήτηση το Χάρτη τῆς Μεγάλης Ἑλλάδος. Δυστυχῶς ἡ θέση του δέν τοῦ
ἐπέτρεπε νά μᾶς πεῖ τίποτε περισσότερο ἀπό το ὅτι «ἀπό τή θέση πού
βρίσκεται θά προστατεύσει τά συμφέροντα τοῦ Ἔθνους». Ἄλλωστε -εἶπε-
εἶναι ὁ μόνος Πρόεδρος πού μίλησε ἀνοιχτά γιά τή Βόρεια Ἤπειρο σέ
πρόσφατη ἐπίσκεψή του στό Σούλι».
Γιά
τό μεῖζον ζήτημα τῆς μονομεροῦς ἄρσης τῆς ἐμπολέμου καταστάσεως μέ τήν
Ἀλβανία ἀπό τήν κυβέρνηση Α. Παπανδρέου στίς 28 Αὐγούστου 1987, ὁ κ.
Σαρτζετάκης δέν ἐκφράστηκε τήν περίοδο ἐκείνη οὔτε θετικά οὔτε ἀρνητικά,
τηρῶντας ἐπακριβῶς τόν θεσμικό του ρόλο. Ὡστόσο σύμφωνα μέ μαρτυρία τοῦ
τότε προέδρου τῆς ΠΟΑΚΑ κ. Μικέλη [4] σέ συναντήσεις (τοῦ κ. Μικέλη)
με παράγοντες τῆς ἀντιπολίτευσης ἀλλά καί ἠπειρωτικές ὀργανώσεις, κανείς
δέν πίστευε ὅτι ἡ κυβέρνηση θά προχωροῦσε στήν ἐνέργεια αὐτή χωρίς τήν
ἔγκριση τοῦ ἀνώτατου ἄρχοντος. (ἐξυπακούετο προφανῶς ὅτι δέν ὑπῆρχε ἡ
συναίνεση τοῦ κ. Σαρτζετάκη γιά τήν ἀπόφαση αὐτή). Ἡ ἀπόφαση τῆς
κυβέρνησης προκάλεσε ἔντονη πολιτική ἀντιπαράθεση μέ τόν τότε πρόεδρο
τῆς ἀξιωματικῆς ἀντιπολίτευσης Κωνσταντῖνο Μητσοτάκη νά τή χαρακτηρίζει
«ἀπαράδεκτη πράξη ἐθνικῆς μειοδοσίας». Ἄν καί ὁ κ. Σαρτζετάκης δέν
ἐκφράστηκε δημόσια, μᾶλλον διαφώνησε μέ τήν ἀπόφαση αὐτή, γιά τήν ὁποία
κατόπιν ἑορτῆς ἐνημερώθηκε ἀπό τόν πρωθυπουργό σέ συνάντηση 1 ὥρας καί
40 λεπτῶν. Γιά τόν λόγο αὐτό, σύμφωνα μέ δημοσιεύματα στόν ἡμερήσιο
Τύπο, δέν ἐκδόθηκε καί προεδρικό διάταγμα.[5]
Τήν
ἑπόμενη χρονιά σέ ἀνταπόκριση τῆς δημοσιογράφου κ. Λένας Παγώνη ἀπό το
25ο συνέδριο τῆς ΠΟΑΚΑ, (22-26 Ἰουνίου 1988, Ἀτλάντικ Σίτυ),[6]
τονίζεται ὅτι ἔγινε ἐνθουσιωδῶς δεκτό τό μήνυμα τοῦ προέδρου τῆς
Δημοκρατίας κ. Σαρτζετάκη πρός τό Συνέδριο, στό ὁποῖο μεταξύ ἄλλων
ἀναφέρονταν καί τά ἑξῆς : «Ὑπάρχουν ἀνάμεσά σας ὁρισμένοι πού μείνατε
χωρίς πατρίδα, θύματα μιᾶς ἄδικης, ἐνώπιον τῆς ἱστορίας, συγκυρίας γιά
τήν πατρίδα μας, τά στοιχεῖα τῆς ὁποίας ἐξέθρεψαν ἄθλιοι ὑπολογισμοί τῶν
ἰσχυρῶν τῆς γῆς. Τό Συνέδριό σας ἐκφράζει στόν ὑψηλότερο βαθμό τήν
ἀρετή τῆς ἐθνικῆς ἀλληλεγγύης, πρός τά ἄτυχα αὐτά παιδιά τοῦ
Ἑλληνισμοῦ».
Στόν
ἀπόηχο τῶν περίφημων δηλώσεων Σαμαρᾶ το Δεκέμβριο τοῦ 1989, ὅταν
εὐχήθηκε νά ἑορτάσουν ἐλεύθερα τήν ἑπόμενη χρονιά οἱ Βορειοηπειρῶτες
τά Χριστούγεννα, μέ κοινή ἀπόφαση τοῦ ἀρχιεπισκόπου Σεραφείμ, ὡς
προέδρου τῆς ΚΕΒΑ, τῆς ΠΟΑΚΑ καί ὅλων των Βορειοηπειρωτικῶν ὀργανώσεων
ἀποφασίστηκε ἡ διοργάνωση συλλαλητηρίου στά Προπύλαια γιά τίς 11
Ἰανουαρίου 1990. Ἐπιτροπή τῶν ὀργανωτῶν μέ ἐπικεφαλῆς τόν Σεβαστιανό,
συναντήθηκε τήν παραμονή, μέ τόν πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας κ.
Σαρτζετάκη.[7] Ὁ πρόεδρος τῆς ΠΟΑΚΑ κ. Τσούμπανος περιγράφει τή
συνάντηση. «Μετά τή συνάντησή μας μέ τόν κ. Μητσοτάκη, ἡ ἀντιπροσωπεία
τῆς ΠΟΑΚΑ, ἔγινε δεκτή ἀπό τόν Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας κ. Χρῆστο
Σαρτζετάκη. Στή συνομιλία πού κράτησε μία ὥρα καί εἴκοσι λεπτά, ὁ κ.
Σαρτζετάκης ἐπανέλαβε, γιά μιά ἀκόμα φορά, ὅτι τό θέμα τῆς Β. Ἠπείρου
καί τῶν ὑποδούλων Ἑλλήνων εἶναι κάτι πού θά τόν ἀπασχολεῖ πάντοτε, μέχρι
τήν αἴσια λύση του. Ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας, ἀφοῦ ἐξέφρασε τόν
θαυμασμό του γιά τούς ἀπόδημους Ἕλληνες καί γιά τό ἔργο τό ὁποῖο
ἐπιτελοῦν, στό ἐξωτερικό, ἔπλεξε τό ἐγκώμιο τῶν Ἠπειρωτῶν, γιά τήν ἀγάπη
τους καί προσφορά στήν Ἑλλάδα, ἀπό τήν ἀπελευθέρωσή της μέχρι
σήμερα».[8]
Μετά
τή λήξη τῆς θητείας του τόν Μάϊο τοῦ 1990 ὁ κ. Σαρτζετάκης ὅπως
ἀναφέρει καί ὁ ἴδιος στήν ἱστοσελίδα τοῦ «...ἐτόνιζε καί τονίζει καὶ
διὰ τὴν Βόρειον Ἤπειρον, τὴν μαρτυρικὴν αὐτὴν καὶ ἀπὸ τὰ πανάρχαια
χρόνια μόνον ἑλληνικήν γῆν, πάντοτε μὲ παρρησίαν καὶ ἀκαταμάχητον
τεκμηρίωσιν πρὸς πάντας, τὰ δέοντα.»[9] Στίς 8 Σεπτεμβρίου 1994 κατά τήν
περίφημη δίκη τῶν 5 ἡγετῶν τῆς ΟΜΟΝΟΙΑΣ, ἀνακοινώνεται ἡ ἀπόφαση τοῦ
δικαστηρίου τῶν Τιράνων, πού προβλέπει ποινές φυλάκισης ἀπό 6 ὡς 8
χρόνια γιά ὅλους τούς κατηγορουμένους, χωρίς ἀναστολή. Ὁ κ. Σαρτζετάκης
μέ δημόσια δήλωσή του στίς 12 Σεπτεμβρίου 1994 μέ αφορμὴ «τὴν καταδίκην
τῶν πέντε Βορειοηπειρωτῶν ἀδελφῶν μᾶς ἀπὸ δικαστήριο τυράννων,
σταλινικῶν ἐπιγόνων, στὰ Τίρανα, μὲ κατεσκευασμένες κατηγορίες καὶ
ἀνύπαρκτα ἀποδεικτικὰ στοιχεῖα, τίθεται ἐναντίον τῆς ἐγκαταλείψεως τῆς
ὀνομασίας «Βόρειος Ἤπειρος» καὶ ὑἱοθετήσεως, ἀντ' αὐτῆς, τοῦ ὅρου
«Νότιος Ἀλβανία», τὸν ὁποῖον διάφορα δημοσιεύματα, ἢ ἀκόμη καὶ
ἀνερμάτιστοι πολιτικοὶ ταγοὶ ἔχουν ἀρχίσει νὰ χρησιμοποιοῦν
ἀπερισκέπτως, ἀφοῦ ἔτσι συντελεῖται ἡ διολίσθησις πρὸς τὴν ἐθνικήν μας
ἀμνησίαν καὶ διευκολύνεται ἡ συσκότισις τῶν ἑλληνικῶν συνειδήσεων ὡς
πρὸς τὰ ἐπὶ τῆς περιοχῆς ἀπαράγραπτα δίκαια τοῦ Ἑλληνισμοῦ, πρὸς μεγάλην
βεβαίως χαρὰν τῶν ἐπιβούλων».[10]
Μετά
τήν κοίμηση τοῦ μητροπολίτη Σεβαστιανοῦ, ὁ κ. Σαρτζετάκης μέ μήνυμά του
ἐξέφρασε τήν ὀδύνη του γιά τόν θάνατο τοῦ ἱεράρχη, τόν ὁποῖο
χαρακτήρισε «μνήμονα ἀσυμβίβαστο τῶν παραδόσεων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας
ποῦ διαφύλαξε τό Γένος μᾶς ἀπό τήν ἐξαφάνιση... Μέ τήν ἀγωνιστική του
πορεία ἔκανε νά ἀναβιώσουν στό πρόσωπό του ἐπικαί μορφαί τοῦ πανενδόξου
παρελθόντος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. ὁλόκληρος ὁ ἑλληνισμός δέν θά
λησμονήση τούς συνεχεῖς καί πνευματικούς ἀγῶνες τοῦ σεπτοῦ ἱεράρχου ὑπέρ
τῆς μαρτυρικῆς Βορείου Ἠπείρου, τοῦ ἀδιατιμήτου αὐτοῦ τμήματος τῆς
Ἑλληνικῆς μας Πατρίδας, τό ὁποῖο ἄνομα συμφέροντα ἰσχυρῶν καί ἐσχάτη
κατάπτωσις τῆς διεθνοῦς κοινότητος κατεδίκασαν εἰς ἀφόρητον δουλείαν.
Εἰς τήν ἀπορφανισθεῖσα ἀκριτική ἱερά Μητρόπολη, εὔχομαι νά ἀναδειχθῆ
ἀντάξιος τοῦ ἐκλιπόντος διάδοχος. Ἄς εἶναι ΑΙΩΝΙΑ Ἡ ΜΝΗΜΗ τοῦ
Μητροπολίτου Σεβαστιανοῦ, ἀληθινοῦ ὀρθοδόξου ἱεράρχου καί ἀληθινοῦ
Ἕλληνος!»[11]
Κατακλείνοντας
τήν ἀναφορά μας στόν κ. Σαρτζετάκη, παραθέτουμε σημαντικό
ἄρθρο-παρακαταθήκη τοῦ πρώην Προέδρου τῆς Δημοκρατίας σχετικά μέ τά
ἐθνολογικά ὅρια τοῦ Ἑλληνισμοῦ, [12]τό ὁποῖο φρονοῦμε ὅτι θά πρέπει νά
ἀποτελεῖ ὁδηγό γιά τήν ἐξωτερική μας πολτική. Στό ἄρθρο αὐτό ὁ κ.
Σαρτζετάκης ἀναφέρει τά ἑξῆς γιά τή Βόρειο Ἤπειρο: «Τὰ
ἐθνολογικὰ ὅρια τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἀκόμη καὶ κατὰ τὰ τέλη τοῦ 19ου αἰῶνος,
ἐμφανέστατα εὑρίσκοντο πολὺ πέραν τῶν τότε, ἀλλὰ καὶ τῶν σημερινῶν
ἑλληνικῶν συνόρων. Περιελάμβανον ὁλόκληρον τὴν Βόρειον Ἤπειρον, σχεδὸν
ὁλόκληρον τὸ ἔδαφος τοῦ σημερινοῦ κρατιδίου τῶν Σκοπίων, ὁλόκληρον τὴν
Ἀνατολικὴν Ρωμυλίαν, δηλαδὴ τὴν σημερινὴν νότιον Βουλγαρίαν, ὡς καὶ
ὁλόκληρον τὴν Ἀνατολικὴν Θρáκήν. Ἔκτοτε ἡ μὲν Ἀνατολικὴ Ρωμυλία, ποὺ
εἶχε γίνει, μὲ ἀπόφασιν τοῦ Συνεδρίου τοῦ Βερολίνου τοῦ 1878, αὐτόνομη
ἐπαρχία τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας μὲ πρωτεύουσαν τὴν Φιλιππούπολιν,
κατεβροχθίσθη μὲ τὸ βουλγαρικὸν πραξικόπημα τοῦ 1885∙ ἡ δὲ Βόρειος
Ἤπειρος ἐπεδικάσθη εἰς τὸ νεοπαγὲς (1912-13) Ἀλβανικὸν κράτος∙ ἐνῷ ἡ
βόρειος Μακεδονία ἐπεδικάσθη, μετὰ τοὺς βαλκανικοὺς πολέμους (1912-13),
κατὰ τὸ μεγαλύτερον μέρος τῆς εἰς τὴν Νοτιοσλαβίαν, κατὰ δὲ τὸ
μικρότερον (περιοχὴ τοῦ Μελενίκου, Πιρίν) εἰς τὴν Βουλγαρίαν. Τέλος, ἡ
Ἀνατολικὴ Θράκη μετὰ τὴν μικρασιατικὴν καταστροφὴν, μὲ τὴν συνθήκην τῆς
Λωζάννης (1923) περιῆλθεν εἰς τὴν Τουρκίαν.:
Τὰ προκύψαντα λοιπόν μετὰ τὸν ἀ΄ παγκόσμιον πόλεμον
(1914-1918) σύνορα μεταξὺ τῶν βαλκανικῶν κρατῶν ἐχαράχθησαν ὄχι μὲ
κριτήριον τὴν ἐθνολογικὴν σύστασιν καὶ τὴν διασαλπιζομένην ἀρχὴν τῆς
αὐτοδιαθέσεως τῶν λαῶν, ἀλλὰ πρὸς ἱκανοποίησιν συμφερόντων καὶ
ἐπιδιώξεων ξένων πρὸς τὴν Βαλκανικὴν δυνάμεων. Ἔτσι μὲ τὴν δημιουργίαν
τοῦ Ἀλβανικοῦ κράτους, εἰς τὴν ὁποίαν ἐπρωτοστάτησεν ἡ Ἰταλία, ἀφ' ἑνὸς
περιελήφθησαν εἰς αὐτὸ τὰ ἑλληνικώτατα ἐδάφη τῆς, ἀπὸ χιλιετηρίδων,
ἑλληνικωτάτης Βορείου Ἠπείρου, καὶ ἀφ' ἑτέρου ἐτέθη ἐκτὸς αὐτοῦ ἡ,
κατοικουμένη ἀπὸ ἀλβανικῆς καταγωγῆς πληθυσμούς, περιοχὴ τοῦ
Κοσσυφοπεδίου, ἡ ὁποία καὶ ἐδόθη εἰς τὴν τότε συγκροτηθεῖσαν
Νοτιοσλαβίαν. Ἐγχείρημα δολιώτατον, διὰ νὰ εὑρίσκεται τὸ νεοσύστατον
ἀλβανικὸν κράτος ἐξ αἰτίας τῆς ἐθνολογικῶς ἀδίκου αὐτῆς κατανομῆς ἐδαφῶν
εἰς προστριβὰς καὶ μὲ τοὺς δύο γείτονάς του, τὴν ἑλλάδα (διὰ τὴν
Βόρειον Ἤπειρον) καὶ τὴν Νοτιοσλαβίαν (διὰ τὸ Κοσσυφοπέδιον), καὶ νὰ ἔχῃ
ἔτσι ἀνάγκην ξένου προστάτου, ἐν προκειμένῳ κυρίως τῆς, εἰς τὴν
ἀπέναντι ἀκτὴν τῆς Ἀδριατικῆς, Ἰταλίας, ἡ ὁποία καὶ πολυτρόπως
διεισδύσασα καθυπέταξεν εἰς τὴν οὐσίαν τὴν Ἀλβανίαν ἤδη ἀπὸ τὸ 1925,
δηλ. πολὺ πρὶν ἀπὸ τὴν στρατιωτικὴν εἰς αὐτὴν εἰσβολὴν τοῦ Ἀπριλίου
1939. Αὐτὲς δὲ οἱ ἄνομες κατὰ τὴν χάραξι τῶν συνόρων ρυθμίσεις,
ἀπετέλεσαν καὶ τὴν αἰτία τῶν ὅσων κακῶν ἔκτοτε ἐπηκολούθησαν.
ἡ Βόρειος Ἤπειρος μὲ τὸν ἑλληνικὸν κατὰ συντριπτικὴν
πλειοψηφίαν πληθυσμόν της, δικαιωματικῶς μόνον εἰς τὴν ἑλλάδα ἀνῆκε. Ἐν
τούτοις, μὲ τὴν ραδιοῦργον ἀπαίτησιν τῆς Ἰταλίας, παρεχωρήθη εἰς τὴν
Ἀλβανίαν καί, μολονότι ἀπηλευθερώθη τρεῖς φορὲς ἔκτοτε ὑπὸ τοῦ ἐνδόξου
Ἑλληνικοῦ μας Στρατοῦ, παραμένει ἀκόμη ὑπὸ τὸν ἀλβανικὸν ζυγόν,
σκλαβωμένη. Ἔτσι, οὔτε κἂν σήμερα, ἐποχὴν θεοποιήσεως τῶν ἀνθρωπίνων
δικαιωμάτων, ἐφαρμόζεται γιὰ τοὺς δύσμοιρους βορειοηπειρῶτες ἀδελφούς
μας ἔστω τὸ Πρωτόκολλον τῆς Κερκύρας τῆς 17ης Μαΐου 1914, μὲ τὸ ὁποῖον
εἶχε παραχωρηθῆ πανηγυρικῶς εἰς τὴν Βόρειον Ἤπειρον αὐτονομία
(διοικητική, ἐκκλησιαστική, ἐκπαιδευτική, ἀστυνομική) ἔναντι τοῦ τότε
νεοσυσταθέντος Ἀλβανικοῦ κράτους, ἂν καὶ τὸ πρωτόκολλον αὐτὸ καὶ ἀπὸ
τοὺς Ἀλβανοὺς ὑπεγράφη καὶ ἐπεκυρώθη ἐν συνεχείᾳ ἀπὸ τὰς ἕξ τότε Μεγάλας
Δυνάμεις (Γαλλίαν, Ἀγγλίαν, Ρωσίαν, Ἴταλίαν, Γερμανίαν καὶ Αὐστρίαν).
Σκλαβωμένη λοιπόν παραμένει ἡ βόρειος Ἤπειρος χάριν ἀνόμων συμφερόντων
τρίτων, πρὸς αἰωνίαν καταισχύνην τῆς διεθνοῦς διπλωματίας, ὅταν καὶ ἡ
Γερουσία τῶν ἡνωμένων Πολιτειῶν τῆς Ἀμερικῆς δύο φορὲς ἐψήφισε, καὶ
μάλιστα ὁμοφώνως, τὴν 17ην Μαΐου 1920, μετὰ τὸν Ἀ΄ παγκόσμιον πόλεμον,
καὶ τὴν 29ην Ἰουλίου 1946, μετὰ τὸν Β΄ παγκόσμιον πόλεμον (μὲ ἐπικύρωσιν
ἐχούσης προηγηθῆ τὴν 26ην Μαρτίου 1946 ἀποφάσεως τῆς Ἐπιτροπῆς
Ἐξωτερικῶν Ὑποθέσεων), ὅτι ἔπρεπεν ἡ Βόρειος Ἤπειρος νὰ παραχωρηθῆ εἰς
τὴν μητέρα ἑλλάδα.»
Φιλόθεος Κεμεντζετζίδης
[1] Ἐφημ. Πρωϊνά Νέα, 11-6-1985.
[2] ἱερά Μητρόπολις Δρυϊνουπόλεως, Σεβαστιανός, Γιά τήν ἀνάσταση τῆς Βορείου Ἠπείρου, σ. 230.
[3],
βλ. Ἠλ. Μπέτζιου, Πανηπειρωτική ὁμοσπονδία Ἀμερικῆς, Ὁ ἐθνικός
ἀγῶνας τῶν Ἠπειρωτῶν τῆς Ξενιτειᾶς, Νέα Ὑόρκη 2010, σ.295 .
[4]
βλ. Ἠλ. Μπέτζιου, Πανηπειρωτική ὁμοσπονδία Ἀμερικῆς, Ὁ ἐθνικός
ἀγῶνας τῶν Ἠπειρωτῶν τῆς Ξενιτειᾶς, Νέα Ὑόρκη 2010, σ. 338 .
[5] Ἐφημ. Ἑλληνικός Βορρᾶς 6-9-1987.
[6] Ἐφημ. Ἐλευθεροτυπία, 8-7-1988.
[7] Ἐφημ. Μεσημβρινή, 10-1-1990.
[8] βλ. Ἠλ. Μπέτζιου, Πανηπειρωτική ὁμοσπονδία Ἀμερικῆς, Ὁ ἐθνικός ἀγῶνας τῶν Ἠπειρωτῶν τῆς Ξενιτειᾶς, Νέα Ὑόρκη 2010, σ. 364
[9] https://www.sartzetakis.gr/ points/boriaipiros.html
[10] https://www.sartzetakis.gr/ points/boriaipiros.html
[11] ἱερά Μητρόπολις Δρυϊνουπόλεως, Σεβαστιανός, Γιά τήν ἀνάσταση τῆς Βορείου Ἠπείρου, σ. 678.
[12] https://www.sartzetakis.gr/ points/ethologika.html
http://www.orthodoxia-ellhnismos.gr/2022/02/blog-post_724.html#more
