Στυλιανός Μπούρης
Αδελφότητα Testimonianza Ortodossa
Μετὰ τὴν πτῶσιν τῶν πρωτοπλάστων ἐκ τοῦ Παραδείσου, πᾶς ἄνθρωπος γεννᾶται ἐν φθορᾷ καὶ θανάτῳ πνευματικῷ. Διὰ τοῦτο ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἐθέσπισε ἐν τῇ ἁγίᾳ Αὐτοῦ Ἐκκλησίᾳ τὸ μυστήριον τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος, δι᾿ οὗ ὁ ἄνθρωπος ἀναγεννᾶται, ἀπαλλάσσεται ἀπὸ τῆς προγονικῆς ἁμαρτίας καὶ ἐντάσσεται εἰς τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ.
Ὡς λέγει ὁ Κύριος ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ: «Ἐὰν μή τις γεννηθῇ ἐξ ὕδατος καὶ Πνεύματος, οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» (Ἰω. γ΄, 5).
Τὸ Βάπτισμα δὲν εἶναι ἁπλῶς ἔξωθεν τελετή, ἀλλ᾿ ἡ ἄνωθεν γέννησις, ἡ νέα γέννησις ἐκ τῆς κοιλίας τῆς Ἐκκλησίας. Μόνον διὰ τοῦ Βαπτίσματος ἐν τῇ ἀληθινῇ πίστει, τοῦτέστιν ἐν τῇ Ἁγίᾳ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ καὶ διὰ τριπλῆς καταδύσεως εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὁ ἄνθρωπος γίνεται ἀληθῶς υἱὸς Θεοῦ κατὰ χάριν καὶ μέτοχος τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ.
Διὰ τοῦτο, ὅσοι προέρχονται ἐκ τῶν ἑτεροδόξων ὁμολογιῶν, ἃς καλοῦνται χριστιανικαί, ἀλλ᾿ οὐκ ἔχουσι τὴν ὀρθὴν πίστιν, οὐ δύνανται νὰ θεωρηθῶσι βαπτισμένοι ἐν πληρότητι καὶ σωτηρίως. Τὸ μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος οὐκ ὑφίσταται ἔξωθεν τῆς ἀληθείας καὶ ἔξωθεν τῆς Ἐκκλησίας· ὅπου δὲν ὑπάρχει ὀρθὴ πίστις, ἐκεῖ καὶ ἡ θεία χάρις οὐκ ἐνεργεῖ. Ὡς διδάσκουσιν οἱ Ἅγιοι Πατέρες, ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος οὐκ ἐνεργεῖ ἔξωθεν τῆς Ἐκκλησίας.
Οἱ Προτεστάνται καὶ οἱ Παπικοὶ, κἂν ἔχωσι μορφὰς ἐξωτερικὰς λατρείας, ἀπεμακρύνθησαν τῆς πληρώσεως τῆς ἀληθείας. Ἰδίως δὲ οἱ Παπικοὶ προσέθεσαν τὸ Filioque, διαστρέψαντες τὴν ὀρθὴν διδασκαλίαν περὶ τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἀλλοιώσαντες τὴν αἰώνιον σχέσιν Πατρὸς, Υἱοῦ καὶ Ἁγίου Πνεύματος. Οὕτως οὐκ ὁμολογοῦσι τὴν αὐτὴν Τριάδα ἣν ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία παρέλαβε παρὰ τῶν Ἀποστόλων καὶ ἐφύλαξεν ἐν τοῖς Ἁγίοις Συνόδοις.
Διὸ καὶ οἱ ἐρχόμενοι ἐκ τοιούτων ὁμολογιῶν οὐ δύνανται νὰ γίνωνται δεκτοὶ ἄνευ τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος. Πρακτικαὶ νεώτεραι, ὡς ἡ δεξίωσις διὰ μόνης χρίσεως ἢ διὰ ἀπλῆς «ὁμολογίας πίστεως», εἶναι καινοτομίαι ξέναι τῆς Ἀποστολικῆς καὶ Πατερικῆς παραδόσεως. Ἡ Ἐκκλησία, μήτηρ καὶ διδάσκαλος, οὐ δύναται νὰ προδώσῃ τὴν ἀλήθειάν της χάριν ἀνθρωπίνων συμβιβασμῶν.
Ἡ εἴσοδος εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ σημαίνει εἴσοδον εἰς τὸν θάνατον καὶ τὴν Ἀνάστασίν Του, καθὼς λέγει ὁ Ἀπόστολος: «Ὅσοι εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε» (Γαλ. γ΄, 27).
Ἄνευ τοῦ Ὀρθοδόξου Βαπτίσματος, οὐκ ἔστιν εἴσοδος εἰς τὴν νέαν ζωὴν ἐν Χριστῷ, ἐπεὶ μόνον ἐν τῇ Μιᾷ, Ἁγίᾳ, Καθολικῇ καὶ Ἀποστολικῇ Ἐκκλησίᾳ κατοικεῖ ἡ χάρις ἡ ἀνακαινίζουσα καὶ σωτηριώδης.
Οι Ἁγίοι Πατέρες και οι Κανόνες των Συνόδων ομοφώνως μαρτυρούν ότι δεν υπάρχει βάπτιση εκτός της Μιας Ορθόδοξης Εκκλησίας:
Ο Ἅγιος Βασίλειος ὁ Μέγας (Ἐπιστολὴ 188, πρὸς Ἀμφιλόχιον): «Ἐκεῖνοι οἱ ἔξω τῆς Ἐκκλησίας, οὔτε βάπτισμα ἔχουσιν, οὔτε χάριν Πνεύματος ἁγίου· ὅτι πῶς δυνήσονται διδόναι ἃ οὐκ ἔλαβον;»
Ο Ἅγιος Κυπριανὸς Καρχηδόνος (Ἐπιστολὴ πρὸς Ἰουβαϊανόν, 73): «Ἔξω τῆς Ἐκκλησίας οὐκ ἔστι σωτηρία, οὐδὲ δύναταί τις βαπτισθῆναι ἔξωθεν, ἐπεὶ μία ἐστὶν ἡ ὕδωρ ἡ ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ ἁγιαζομένη.»
Ο Ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων (Κατηχήσεις Μυσταγωγικαί, Β΄, 4): «Μὴ νομίσῃς ἁπλῶς ὕδωρ εἶναι· ὕδωρ μὲν γὰρ ὁρᾷς, Πνεῦμα δὲ ἐνεργεῖ ἐν αὐτῷ τὴν ἀναγέννησιν.»
Ο Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης (Πηδάλιον, ἑρμηνεία εἰς τὸν ζ΄ κανόνα τῆς Β΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου): «Οἱ ἐκ τῶν αἱρέσεων προσερχόμενοι δέον ἐστὶ δέχεσθαι κατὰ τὴν τάξιν τῶν Ἁγίων Πατέρων· καὶ ἐὰν μὴ ἐβαπτίσθησαν διὰ καταδύσεως, βαπτιζέσθωσαν ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ, ἐπεὶ ἄνευ τοῦ κανονικοῦ Βαπτίσματος οὐδεὶς εἰσέρχεται εἰς τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ.»
Ο Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος (Λόγος Μ΄, Εἰς τὰ Ἅγια Φῶτα): «Βαπτισθῶμεν, ἵνα φωτισθῶμεν· φωτισθῶμεν, ἵνα υἱοθετηθῶμεν.»
Ο Ἅγιος Μάρκος ὁ Εφέσου: «Οἱ μὴ ὀρθῶς πιστεύοντες εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδα οὐκ ἔχουσι τὸ ἀληθινὸν Βάπτισμα· τὸ γὰρ ἐν ψευδεῖ πίστει Βάπτισμα οὐκ ἀναγεννᾷ, ἀλλ᾿ ἔστιν ἁπλῶς λουτρὸν σαρκικόν.»
Ζ΄ Κανὼν τῆς Β΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου (Κων/πόλεως, 381): «Τῶν ἀπὸ αἱρέσεως προσερχομένων, τοὺς μὲν ἑτεροδόξως βαπτισθέντας, ὡς ἀβαπτίστους δεχόμεθα.»
Ο 95ος Κανὼν τῆς ἐν Τρούλλῳ Συνόδου (691–692) διασαφεῖ ὅτι οἱ παρεκκλίνοντες ἐν τῇ πίστει, καὶ ἰδίως οἱ ἀλλοιώσαντες τὴν Τριαδικήν ὁμολογίαν, δεῖ νὰ βαπτίζωνται ἐκ νέου, ἐπεὶ τὸ παρ᾿ αὐτῶν λεγόμενον βάπτισμα στερεῖται τῆς χάριτος.
Ο 47ος Κανὼν τοῦ Ἁγίου Βασιλείου: «Ἐὰν μή τις βαπτισθῇ κατὰ τὴν παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλ᾿ ἁπλῶς λουσθῇ, οὐκ ἔστι βαπτισμένος, ἀλλὰ βαπτισθήτω ἐκ νέου.»
Ἡ Ἁγία Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, πιστὴ εἰς τὴν Ἀποστολικὴν Παράδοσιν καὶ εἰς τὴν ὁμόφωνον φωνὴν τῶν Ἁγίων Πατέρων, διδάσκει ὅτι οὐκ ἔστι χριστιανισμὸς ἄνευ τοῦ ἀληθινοῦ Βαπτίσματος ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Πίστει.
Τὸ Ὀρθόδοξον Βάπτισμα εἶναι ἡ μόνη πύλη εἰς τὴν ζωὴν ἐν Χριστῷ. Πᾶσα ἀλλοίωσις τῆς πίστεως — ὡς τὸ Filioque, ἡ ἄρνησις τῆς ἐπικλήσεως, ἢ ἡ διαστροφή τῆς τριπλῆς καταδύσεως — χωρίζει τὸν ἄνθρωπον ἀπὸ τὴν ἑνότητα τῆς χάριτος καὶ καθιστᾷ τὸν τύπον ἀνενέργητον πρὸς σωτηρίαν.
Ὡς λέγει ὁ Ἅγιος Βασίλειος ὁ Μέγας: «Οὐχ ὁ τύπος τὸ πᾶν, ἀλλ᾿ ἡ πίστις καὶ ἡ χάρις τοῦ Πνεύματος.»
Καὶ ὡς ὁμολογεῖ ἡ Ἐκκλησία ἐν τοῖς κανόσιν αὐτῆς: «Ὁ μὴ βαπτισθεὶς ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Πίστει, οὐ βαπτίσθη ὅλως».
Πρᾶξις σημερινή τῶν Πατριαρχείων καὶ ἡ ἐπιρροὴ τοῦ οἰκουμενισμοῦ
Σήμερον, ἡ πρακτικὴ τῆς δεξιώσει τῶν ἑτεροδόξων Ἐκκλησιῶν ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ δεν ἀκολουθεῖ μίαν μόνον ἑνιαίαν ὁδόν· τὸ Πατριαρχεῖον Μόσχας, τὸ Πατριαρχεῖον Ἀντιοχείας ἔχουν ὑιοθετήσει διαφορώτερες προσεγγίσεις, ὑπό τὴν ἐπίδρασιν τοῦ ὀικουμενιστικοῦ πνεύματος· καὶ ἐντούτοις, αὐτὲς οἱ πρακτικαὶ διαφέρουσι ἀπό τὴν παραδοσιακὴν τάξιν τῶν Ἁγίων Αποστόλων και Πατέρων.
Ἐν τῷ Πατριαρχείῳ Μόσχας, ἔχει γίνῃ ἀποδεκτὴ ἡ δεξίωσις ἐκ τῶν Ῥωμαιοκαθολικῶν διὰ ὁμολογίας πίστεως (confession / profession), ῥιζῶς ὅμως ὑποκείμενή εἰς τὴν κρίσιν τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας καὶ ἐνίοτε ἐπιδερμικῆ ὡς μεταλήψεως χωρίς βαπτισμόν, και πολλές φορές ούτε χρίσματος
Ἐν τῷ Πατριαρχείῳ Ἀντιοχείας, ἐμφανίζεται ὅτι τὸ βάπτισμα τῶν Ῥωμαιοκαθολικῶν, θεωρεῖται ἔγκυρον· ἡ δεξίωσις ὑποκαταστάσῃ διὰ χρίσματος (chrismation) καὶ ὁμολογίας πίστεως, ἀντὶ βαπτίσματος.
Διὰ τοῦτο, ἐίναι ἐκ φανερῆς ὅτι δὲν ὑπάρχει σήμερον ὁμοιομορφία πρακτικῆς ἀλλὰ διάσπασις — κατά τὸν ὅρον ἐκκλησιολογικός — μεταξύ τῶν τοπικῶν Ἐκκλησιῶν· ὁ ὀικουμενισμός, δι’ ὑποχωρήσεων καὶ συμβιβασμῶν, ἔχει συμβάλλει εἰς τὸ φαινόμενον αὐτὸ. Ἡ ἀναγκὴ τοῦ χρόνου εἶναι ὅτι ἡ ὀρθὴ δογματικὴ θέση καὶ κανονικὴ τάξις τῆς Ἐκκλησίας ὑπογραμμίζονται ἐξ ἅπαντος· ἡ φύλαξις τῆς ἀληθείας καὶ ἡ προστασία τῆς χάριτος εἶναι ἀδιαπραγμάτευτα.
«Ἡ Ἐκκλησία ἐστὶ μία· ἡ ἐκ τῶν Ἀποστόλων καὶ Πατέρων. Ἔξωθεν αὐτῆς οὔτε χάρις, οὔτε σωτηρία.» — Ἅγιος Κυπριανὸς Καρχηδόνος.
