Μαρτυρία Άρχιμανδρίτου Δανιὴλ Γούβαλη.
Θεολόγος, συγγραφέας, Ωρωπός
Ψυχὴ καὶ αὐτεξούσιο
Στὰ τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ '70 ὁ Γέροντας Πορφύριος εἶχε ὑποστεῖ σοβαρό καρδιακὸ ἔμφραγμα καὶ, μετὰ τὴ νοσηλεία του στὸ ΥΓΕΙΑ”, φιλοξενοῦνταν σὲ σπίτια πνευματικῶν του τέκνων.
Δύσκολα δεχότανε ἐπισκέπτες, διότι δὲν ἔπρεπε νὰ κουράζεται. Ωστόσο, κατόρθωσα νὰ τὸν ἐπισκεφτῶ. Τότε ἤμουν Διάκονος, δὲν ἤμουν ἐπιφορτισμένος μὲ ποιμαντικὰ καθήκοντα καὶ εἶχα χρόνο να μελετάω πνευματικά θέματα. Γιὰ τὶς ἀναδυόμενες ἀπορίες μου ὁ Γέροντας διέθετε ἀπαράμιλλες ἀπαντήσεις καὶ διευκρινήσεις. Ἀφοῦ καθίσαμε λίγη ώρα στὸ δωμάτιο, κατεβήκαμε καὶ κάναμε ἕναν περίπατο ἐκεῖ κοντά. Περπατούσαμε καὶ συζητούσαμε διάφορα θέματα. Φτάσαμε σὲ ἕνα ἄλσος ὅπου ὑπῆρχε ἕνα σιντριβάνι.
Καθὼς κοιτούσαμε τὴν ἐπιφάνεια τοῦ νεροῦ, μοῦ εἶπε κάτι πολὺ ὡραῖο γιὰ τὴν εὐχὴ τοῦ Ἰησοῦ. Στὴ συνέχεια μὲ ρώτησε: - Τί εἶναι ἡ ψυχή;
- Είναι μία άυλη ουσία ἀπὸ τὴν ὁποία πηγάζει ἡ σκέψη ἡ βούληση καὶ τὸ συναίσθημα.
- Η ψυχή είναι μία κτιστὴ ὑπόστασις
Μοῦ ἄρεσε αὐτὴ ἡ φράση, διότι μὲ τὴ λέξη υπόσταση ορίζεται ἡ ἔννοια τοῦ προσώπου, ἡ ὁποία ἀποκλειότανε από τὸν δικό μου ὁρισμό. Κατόπιν στράφηκε ὁ λόγος στο εἰκόνα» καὶ μὲ προσεγμένες λέξεις καὶ ἀκριβεῖς ἐκφράσεις σὰν νὰ ἦταν καταρτισμένος στα θεολογικά μου τόνισε:
Τὸ «Κατ' εἰκόνα» αναφέρεται κυρίως στο αυτεξούσιο τοῦ ἀνθρώπου, στην ελευθερία της βουλήσεώς του. Ο ἄνθρωπος ἔχει τὴν ἐλευθερία, τη δυνατότητα να επιλέγει ελεύθερα τον τρόπο της ζωής του καὶ τὴ συμπεριφορά του.
Ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ συμφωνεῖ ἤ νὰ ἀντιτίθεται στον νόμο τοῦ Θεοῦ. Διαφέρει ἀπὸ τὰ ζῶα, διότι φέρει μέσα του τη θεία εικόνα. Στην ποιμαντική του δράση ο Γέροντας σεβόταν πολὺ τὸ αὐτεξούσιο τοῦ ἀνθρώπου. Ήθελε ὅλα τὰ γίνονται ἐν ἐλευθερία, χωρίς άμεση ή έμμεση βία. Έλεγε πως όταν κάτι γίνεται χωρίς τὴν πλήρη συμμετοχή της βουλήσεως, δημιουργοῦνται ἀργότερα σοβαρά προβλήματα καὶ μοῦ ἀνέφερε ένα περιστατικό γιὰ κάποιον που έγινε μοναχός χωρὶς νὰ τὸ θέλει ολόψυχα. Μοῦ εἶπε Αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος δεν έκανε καλὰ ποῦ πῆγε γιὰ μοναχός.. Διάλεξε κάτι ποὺ δὲν τὸ ἤθελε 100%, δεν έκανε τη σωστή επιλογή. Επηρεάστηκε ἀπὸ στιγμές παρορμητικές... καὶ διὰλεξε κάτι ποὺ δὲν τὸ ἤθελε ὁλόψυχα, κάτι ποὺ δὲν τοῦ ἔδινε εσωτερική πληρότητα καὶ ἔτσι τώρα τοῦ παρουσιάζονται περίεργες καταστάσεις. Το ίδιο ισχύει καὶ ἀπὸ τὴν άλλη πλευρά. Ἂν κάποιος θέλει νὰ ἀφιερωθεῖ στὸν Θεὸ ἀλλὰ ἀπὸ κάποιες υποχωρήσεις σε πειρασμούς ὁδηγηθεῖ στὸ γάμο, τότε αὐτός, ὡς οἰκογενειάρχης, θὰ ἐμφανίζεται περίεργος καὶ προβληματικός. Ὁ καθένας μὲ καθαρὸ μυαλὸ νὰ διακρίνει τις δυνατότητές του, τὰ χαρίσματά του, την κλίση του (την πνευματική προδιάθεση) καὶ τὴν κλήση του (τὸ κάλεσμα) καὶ κατόπιν μὲ πλήρη ελευθερία να χαράξει τον δικό του δρόμο. Καὶ αὐτὸς ὁ δρόμος νὰ τὸν εὐχαριστεί.
Ὁ Γέροντας ἔδινε μεγάλη σημασία στην ελευθερία κατὰ τὴ διαπαιδαγώγηση τῶν παιδιῶν, ὥστε νὰ μὴν καταπιέζονται ἀπὸ τοὺς γονεῖς. Ὅσοι πλησιάζανε τὸν Γέροντα αἰσθάνονταν άνετα κοντά του, διότι ἦταν θετικὸς καὶ ἀπέφευγε νὰ ἀσκεῖ πίεση. Όταν κάποιοι μαθητές τοῦ Κυρίου (χωρίς σταθερή πίστη) εγκατέλειψαν τὸν Ἰησοῦ, ἐκεῖνος ρώτησε τοὺς δώδεκα και «Μὴ καὶ ὑμεῖς θέλετε ὑπάγειν»; Μήπως καὶ ἐσεῖς θέλετε νὰ φύγετε; Ὁ Χριστὸς δὲν ἤθελε την απόκτηση πολλῶν ὁπαδῶν ἀλλὰ ἤθελε, ὅσοι θὰ τὸν ἀκολουθήσουνε, νὰ τὸ κάνουνε μὲ τὴ θέλησή τους καὶ ὄχι μὲ τὸ ζόρι. Ὅσοι γνώρισαν τὸν Γέροντα
κατάλαβαν πως μέσα στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ πνέει ἄνεμος ἐλευθερίας.
Χριστιανισμός καὶ ἐλευθερία εἶναι ἔννοιες αλληλένδετες. Κανένα κατόρθωμα
δὲν έχει αξία, όταν πραγματοποιεῖται μὲ τρόπο καταναγκαστικά
Βιβλιογραφία. Ι ΌΣΙΟΣ ΠΟΡΦΎΡΙΟΣ Ο ΠΡΟΦΉΤΗΣ. ΜΑΡΤΥΡΊΕΣ. ΑΓΙΟΠΑΥΛΙΤΙΚΟ ΙΕΡΌ ΚΕΛΛΙ ΑΓΊΩΝ ΘΕΟΔΏΡΩΝ.ΤΟΜΟΣ Γ.
