Τὰ τελευταῖα χρόνια, στὴν πατρίδα
μας ἀκούγονται μὲ κάθε εὐκαιρία διάφορες φωνὲς ποὺ ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ
Ἐκκλησία δὲν πρέπει νὰ ἀνακατεύεται σὲ θέματα «ποὺ δὲν τὴν ἀφοροῦν» καὶ
νὰ περιορίζεται στὸ αὐστηρῶς θρησκευτικὸ κήρυγμα καὶ στὰ λειτουργικὰ καὶ
φιλανθρωπικά της καθήκοντα. Ἔχουν ἆραγε δίκιο;
Βεβαίως τὸ κατ’ ἐξοχὴν ἔργο τῶν κληρικῶν εἶναι ἡ φροντίδα γιὰ τὴν καλλιέργεια καὶ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν πιστῶν καὶ ἡ ἠθικὴ καὶ ὑλικὴ βοήθεια αὐτῶν ποὺ δοκιμάζονται ἀπὸ τὶς ποικίλες δυσκολίες τῆς ζωῆς. Ἀξίζει ἐπίσης νὰ ἐπισημάνουμε ὅτι ὁ λόγος τῶν κληρικῶν δὲ μπορεῖ νὰ εἶναι πολιτικός. Οἱ κληρικοὶ ὀφείλουν νὰ μὴ κομματίζονται καὶ μὲ τὸ λόγο τους ὀφείλουν νὰ ἑνώνουν ὅλους κάτω ἀπὸ τὴ σκέπη τῆς Ἐκκλησίας. Ὡστόσο εἶναι ἀδύνατον ὁ κλῆρος νὰ ἀδιαφορήσει γιὰ τὰ ζητήματα ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα ἅπτονται ἐμμέσως πλὴν σαφῶς μὲ τὸ ἔργο της, ἀφοῦ οἱ πολίτες αὐτοῦ τοῦ κράτους ἀποτελοῦν καὶ ποίμνιο τῆς Ἐκκλησίας.
Γιὰ παράδειγμα, πῶς μπορεῖ ὁ κλῆρος νὰ ἀδιαφορήσει σὲ ζητήματα ἱστορικὰ καὶ νὰ ἀφήσει ἀναπάντητες τὶς κατηγορίες ἐναντίον του; Εἶναι δυνατὸ π.χ. νὰ ἀμφισβητεῖται ἡ προσφορὰ τῆς Ἐκκλησίας κατὰ τὴ διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας καὶ νὰ μὴ ἐνημερώνεται ὁ λάος γιὰ τὴν προσφορά της; Μὰ τότε ἡ σιωπὴ θὰ πρόδιδε ἐνοχή. Δὲν θὰ πρέπει ὁ κλῆρος νὰ ἔχει λόγο σὲ κοινωνικὰ ζητήματα; Μπορεῖ νὰ μὴ ἀγωνίζεται π.χ. ἐναντίον τῶν ναρκωτικῶν ἢ γιὰ τὴν προστασία τοῦ ἱεροῦ θεσμοῦ τῆς οἰκογένειας καὶ τοῦ γάμου; Μπορεῖ νὰ μὴ διαφωτίζει κατάλληλα τὸ λαὸ γιὰ τὴν εἰσβολὴ καὶ διάδοση καταστρεπτικῶν λατρειῶν (μαγεία, σατανισμός, γκουρουισμὸς κ.ἄ) ἢ γιὰ τὸν προσηλυτισμὸ αἱρετικῶν καὶ νεοπαγανιστικῶν ὁμάδων; Εἶναι δυνατὸν ὁ κλῆρος νὰ μὴ ἔχει λόγο σὲ ζητήματα παιδείας, ὅπως ἡ ἑλληνικὴ γλώσσα καὶ Ἱστορία καὶ κυρίως ἡ διδασκαλία τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν; Εἶναι δυνατὸν νὰ παραβιάζονται τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα τῶν ἑλληνικῆς καταγωγῆς Ὀρθοδόξων ποὺ ζοῦν στὴν Ἀλβανία ἢ νὰ διώκονται οἱ χριστιανοὶ τῆς Μέσης Ἀνατολῆς καὶ νὰ μὴ διαμαρτύρεται; Εἶναι δυνατὸν ἡ σκοπιανὴ προπαγάνδα νὰ ὀργιάζει εἰς βάρος τῆς ἑλληνικότητας τῆς Μακεδονίας καὶ νὰ μὴ ἀντιδρᾶ; Εἶναι δυνατὸν ἡ μισὴ Κύπρος νὰ κατέχεται παράνομα ἀπὸ τὸν Ἀττίλα καὶ αὐτὸ νὰ μὴ καταγγέλλεται;
Ἀνέκαθεν ἡ ἑλληνικὸς ὀρθόδοξος κλῆρος στάθηκε – ὡς ὄφειλε – στὸ πλευρὸ τοῦ ἀγωνιζόμενου ἑλληνισμοῦ τόσο στὶς φάσεις τῆς δόξας του ὅσο καὶ στὶς φάσεις τῆς δοκιμασίας του. Κατὰ τὴ βυζαντινὴ περίοδο ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μεγαλούργησε μαζὶ μὲ τὸ βυζαντινὸ κράτος καὶ κατὰ τὴν περίοδο τῆς τουρκοκρατίας στάθηκε ἡ τροφὸς τοῦ Γένους καὶ ἡ κιβωτὸς τῆς σωτηρίας του. Ἀλλὰ καὶ στὶς περιοχὲς ποὺ ἀπέμειναν ἐκτὸς ἑλληνικῶν συνόρων, στὶς ἀλύτρωτες πατρίδες, ὁ κλῆρος ἔπαιξε τὸν πιὸ οὐσιαστικὸ ρόλο γιὰ τὴν ἐπιβίωση τοῦ ἑλληνισμοῦ. Πολλοὶ κληρικοὶ κατὰ τὴ διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας δὲν περιορίστηκαν μονάχα στὴ συγγραφὴ θεολογικῶν ἔργων, ἀλλὰ ἔγραψαν καὶ ἀξιόλογα ἱστορικά, φιλοσοφικά, λογοτεχνικά, παιδαγωγικὰ κι ἐπιστημονικὰ ἔργα, συντελώντας στὴν πνευματικὴ ἀφύπνιση τοῦ ὑπόδουλου ἑλληνισμοῦ. Μήπως ἔπρεπε νὰ περιοριστοῦν μονάχα στὸ θεολογικό τους ἔργο, ἂν καὶ εἶχαν νὰ προσφέρουν τόσα πολλά; Ἂν οἱ μοναχοὶ τοῦ Βυζαντίου ἀκολουθοῦσαν τὸ σκεπτικὸ τῶν κατηγόρων τῆς Ἐκκλησίας, θὰ ἔπρεπε νὰ ἀντιγράψουν καὶ νὰ διασώσουν στὰ μοναστήρια καὶ τὶς βιβλιοθῆκες τους μονάχα τὰ κείμενα τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ ὄχι τὰ κείμενα τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γραμματείας!
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδας, ὄχι μόνο μπορεῖ ἀλλὰ καὶ πρέπει νὰ ἔχει φωνὴ σὲ ὅλα τὰ μεγάλα προβλήματα ποὺ ἀντιμετωπίζουμε ὡς ἔθνος καὶ ὡς κοινωνία. Ἂν δὲν τὸ ἔκανε, τότε θὰ πρόδιδε ἕνα μεγάλο μέρος τῆς ἀποστολῆς της. Μὲ τὸ σοβαρό, νηφάλιο καὶ ὑπεύθυνο λόγο της διαφωτίζει καὶ καθοδηγεῖ. Μὲ τὴν πλούσια ἐθνικὴ καὶ κοινωνικὴ προσφορά της συμβάλλει ἀποφασιστικὰ στὴ ἐπίλυση τῶν προβλημάτων. Μόνο αὐτοὶ ποὺ ἀπεργάζονται τὸ θρησκευτικὸ καὶ ἐθνικὸ ἀποχρωματισμὸ τοῦ ὀρθόδοξου ἑλληνισμοῦ ἐνοχλοῦνται ἀπὸ τὴ φωνὴ τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἐπιδιώκουν μὲ κάθε τρόπο τὴ φίμωσή της.
