 |
| Ἱερά Μονή Πούτνας |
«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
'Ο ἐπικήδειος λόγος τοῦ πατριάρχου τῆς Ρουμανικῆς 'Εκκλησίας κ. κ. Θεοκτίστου
'Ο ἀρχιμανδρίτης π. 'Υάκινθος, τό εὐῶδες δοχεῖον τῆς Χάριτος.
'Η ὡραία καί πανευώδης Μπουκοβίνα μας καί ὁλόκληρη ἡ πατροπαράδοτη 'Εκκλησία μας, χαρίζουν σήμερα στήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, σάν ἕνα δοχεῖο πλῆρες πνευματικῶν ἀρωμάτων τήν ἄξια καί πνευματική μορφή τοῦ μεγάλου στάρετς καί πατρός πνευματικοῦ χιλιάδων χριστιανῶν μας, τοῦ ἀρχιμανδρίτου π. 'Υακίνθου.
Μέ τά πνευματικά μου μάτια ἀντικρύζω τά θλιμμένα πρόσωπά σας καί δέν προσπερνῶ βιαστικά τά εἰλικρινῆ δάκρυα τῶν ὀφθαλμῶν σας, τά δάκρυα αὐτά πού μαρτυροῦν τήν ὑπερβολική ἐν Χριστῶ ἀγάπη, πού εἶχε πρός ἐσᾶς τά πνευματικά του παιδιά αὐτός πού τώρα συνοδεύετε, κατά τό μοναχικό τυπικό, στόν τόπο τῆς κοινῆς ἀναστάσεως. 'Η λύπη ὅλων μας δέν ἐκδηλώνεται γι' αὐτά τά ὁποῖα δέν ὑπάρχει ἐλπίδα. 'Η καθαρή ψυχή τοῦ π. 'Υακίνθου ἐλευθερώθηκε ἀπό τό πήλινο σκεῦος του καί προσκλήθηκε πλησίον τῆς 'Αγίας Τριάδος, τῆς Κυρίας Θεοτόκου καί τοῦ ἁγίου Στεφάνου τοῦ Μεγάλου. Γι' αὐτή τήν διάβασι ἀπό τόν θάνατο στήν ζωή, ἀπό τούς πόνους καί τίς σωματικές ταλαιπωρίες πρός τήν βασιλεία τῆς εἰρήνης, «ἔνθα οὐκ ἔστιν πόνος, οὐ λύπη, οὐ στεναγμός, ἀλλά ζωή ἀτελεύτητος» μᾶς διαβεβαιώνουν οἱ ῞Αγιες Γραφές καί τά τροπάρια τῆς ἀκολουθίας τῆς κηδείας.
'Η ζωή καί οἱ ἀγῶνες τοῦ π. 'Υακίνθου ἦσαν κατά τήν διάρκεια τῆς ἐμπιστευμένης σ'αὐτόν διακονίας ἀπό τήν 'Εκκλησία -προπαντός στό μοναστήρι Πούτνα- μιά προσφορά τῆς μοναχικῆς του ἀφιερώσεως, τοῦ γνησίου λειτουργικοῦ του ἤθους καί τῆς ἀγάπης του πρός τό ρουμανικό μας ἔθνος. ῞Οσο καχεκτικός κι ἄν ἦτο στό σῶμα, τόσο ἀκαταπόνητος, ἀνθεκτικός, ἀκαταμάχητος καί κυρίως αἰσιόδοξος ἀναδείχθηκε ὁ π. 'Υάκινθος, κυρίως στήν διοικητική καί πνευματική διαποίμανσι τῆς μονῆς του, πού εἶναι κτητορικό ἔργο τοῦ εὐσεβεστάτου ἡγεμόνος ἁγίου Στεφάνου τοῦ Μεγάλου. 'Από τό μοναστήρι αὐτό ἐβλάστησαν καί δύο ἐπίσκοποι τῆς Μπουκοβίνας.
Συνοδεύοντας νοερῶς κατά τήν ἁγία αὐτή στιγμή τό λείψανο τοῦ μακαριστοῦ πατρός, τώρα πού μεταφέρεται στόν αἰώνιο τόπο τῆς ἀναπαύσεώς του μέχρι τήν κοινή ἀνάστασι, ἀπευθύνω λόγο βαθειᾶς ἐκτιμήσεως πρός αὐτόν, τόν πιστό συνεργάτη μου, κατά τά δώδεκα χρόνια ποιμαντορίας μου στήν Μητρόπολι Μολδαβίας καί Μπουκοβίνας, ὅπου μέ ἐβοήθησε ὁ Θεός νά συνεχίσω στούς δύσκολους ἐκείνους καιρούς, τήν ἀνακαίνισι τῆς Μονῆς Πούτνα, ὅπως φαίνεται σήμερα.
'Εκφράζω σήμερα μία ἀλήθεια, ὅτι ἐάν δέν εἶχα πλησίον μου τόν στάρετς π. 'Υάκινθο, ὅπως καί ὅλους τούς ἄλλους ἡγουμένους τῶν μοναστηριῶν τῆς Μολδαβίας, δέν θά ἀποτολμοῦσα νά κάνω τέτοια ἔργα.
῞Οπως ἀνέφερα παραπάνω, ὁ κοιμηθείς ἐν Χριστῶ ἀδελφός ἐπιδαψιλεύει στούς γύρω του κουράγιο, πίστι καί ψυχική δύναμι. 'Η παρουσία τῆς ἱστορίας τῆς Μονῆς, τῶν ἀφιερωμένων ἱερῶν ἀντικειμένων καί σκευῶν ἀπό τόν ἅγιο Κτήτορα καί οἱ καλλιτεχνικές δημιουργίες μοναχῶν τῆς Μονῆς Νεάμτς καί τοῦ ἰδίου τοῦ ἡγεμόνος Στεφάνου τοῦ Μεγάλου, ὡς ἀθλητοῦ τοῦ 'Ορθοδόξου Χριστιανισμοῦ καί τελευταῖα ἡ παρουσία τοῦ π. 'Υακίνθου εἶναι μία ἀληθινή λειτουργική συμφωνία, πού προκαλεῖ τόν θαυμασμό καί τήν ἐκτίμησι ὅλων τῶν ἐραστῶν τοῦ ὡραίου καί τοῦ ἰδικοῦ μας παρελθόντος.
'Ο πολύ ὑπομονετικός π. 'Υάκινθος παραμένει γιά ἐμᾶς ἡ μορφή τοῦ ρουμάνου μοναχοῦ, πού κρύβει τήν ἀρετή τῆς ταπεινώσεως, τῆς ὑπακοῆς καί τῆς φιλαδελφίας, τήν τόλμη καί τήν ἀντοχή τῆς βελανιδιᾶς, παραμένοντας πάντοτε ἀκλόνητος ἀπό τίς δυσκολίες καί τίς περιπέτειες τῶν τελευταίων δεκαετιῶν.
'Εκτιμῶντας πολύ τόν ρόλο τοῦ ὀρθοδόξου ρουμανικοῦ μοναχισμοῦ, καί ὡς ποιμήν τῶν ὀρθοδόξων ρουμάνων χριστιανῶν μας, συμμετέχω μαζί μέ ἐσᾶς, Σεβασμιώτατε, τήν χορεία τῶν 'Ηγουμένων, μοναχῶν, ἱερέων καί πιστῶν, οἱ ὁποῖοι σᾶς περιβάλλουν, πού εἶναι γιά μένα ἡ παρηγορία καί ἡ ἀγάπη μου, εὐχόμενος καί προσευχόμενος στόν Σωτῆρα Χριστόν νά ἀναπαύση τόν λειτουργό Του, τόν ἀρχιμ. π. 'Υάκινθο στήν χορεία τῶν ἁγίων Του στήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.
Αἰωνία του ἡ μνήμη!
Θεόκτιστος
Πατριάρχης τῆς 'Ορθοδόξου Ρουμανικῆς 'Εκκλησίας.
'Ο ἐπικήδειος λόγος τοῦ Μητροπολίτου Μολδαβίας καί Μπουκοβίνας κ. κ. Δανιήλ
'Ο χαρισματοῦχος 'Ηγούμενος τῆς 'Ιερᾶς Μονῆς Πούτνα
ἀρχιμ. πατήρ 'Υάκινθος.
Σήμερα τό πρωῒ, ὅταν ἀνεχώρησα ἀπό τό Μοναστήρι Συχαστρία, ἐπῆγα στόν π. Κλεόπα νά πάρω εὐλογία. Προσευχόταν στό κελλί του. Προσευχόταν καί γιά τήν ἀνάπαυσι τῆς ψυχῆς τοῦ πατρός 'Υακίνθου. Δέν ἠμποροῦσε νά ἔλθη, ἀλλά ἔστειλε ἀπό τήν Συχαστρία ἐμᾶς, σάν μαρτυρία τιμῆς καί προσευχῆς καί μιᾶς ἀδελφικῆς καί πατρικῆς στοργῆς πρός τόν π. 'Υάκινθο.
'Ο π. 'Υάκινθος ἦτο ἕνας ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἔλαβε πολλά χαρίσματα ἀπό τόν Θεό καί, ὅπως ἔλεγε καί ὁ Μακαριώτατος Πατριάρχης μας κ. Θεόκτιστος, ἦτο μία μοναχική μορφή, πού εἶχε μέσα της σάν πνευματικό θησαυρό πολλαπλᾶ καί διαρκῆ χαρίσματα, τά ὁποῖα ἐσκόρπισε γύρω του μέ φυσικό τρόπο, χωρίς νά αὐτοπροβάλλεται γιά νά ἐκτιμᾶται ἀπό τούς ἄλλους, χωρίς νά ἐπιθυμῆ νά ἐπιβληθῆ ἤ νά δείξη τί εἶχε στήν ψυχή του.
'Ο π. 'Υάκινθος παραμένει γιά τούς πατέρες τῆς Μονῆς του καί γιά ὅλους τούς πολυαρίθμους μαθητές του, μοναχούς καί μοναχές, λαϊκούς ὅλων τῶν ἡλικιῶν, ὅλων τῶν ὑπηρεσιῶν, ὅλων τῶν ἐπαγγελμάτων καί τῶν πνευματικῶν ἐπιπέδων μία φωτεινή μορφή καί εὐλογημένη ἀπό τόν Θεό.
Πρῶτα ἀπ' ὅλα αὐτός ἐδίδαξε στόν καθένα μας καί ὅλους μαζί τήν ἄλλη μορφή πού ἔχει ὁ μοναχισμός, τήν μορφή τῆς ὑπομονῆς καί τῆς ἀσκήσεως. Διότι ὁ ἴδιος ἦτο ὑπομονετικός στίς δοκιμασίες καί στόν πόνο καί στήν ἀρρώστεια. Τώρα οἱ πολλές του ἀσκήσεις καί οἱ κόποι καί ἡ ὑπερβολική ὑπομονή ἔφθασαν στήν γέφυρα τῆς διελεύσεως πρός μιά ἄλλη χώρα, τῆς αἰωνίου ζωῆς. Τούς πολλούς του σταυρικούς κόπους διαδέχθηκε ἡ ἀναστάσιμη ἀνάπαυσι, πλησίον τῶν δικαίων, τῶν θεοφόρων Πατέρων τῆς 'Εκκλησίας μας, οἱ ὁποῖοι ἐξεπλήρωσαν τόν πόθο τῆς ζωῆς τους, πού ἦτο ἡ αἰώνιος ζωή καί ἡ μετοχή τους στήν μακαριότητα τῆς 'Αγίας Τριάδος. Γι' αὐτό, τά νεκρώσιμα τροπάρια δείχνουν ὅτι, γιά τούς λαϊκούς ἡ μεγαλύτερη δωρεά εἶναι ἡ σωτηρία· καί ὅταν αὐτά ἀπευθύνονται σέ μοναχούς, τότε ὁ μοναχός, λέγομεν, ὅτι εἶναι καλεσμένος νά αἰσθάνεται ἀπ' αὐτόν ἐδῶ τόν κόσμο τήν γλυκύτητα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.
'Ο π. 'Υάκινθος παραμένει γιά ὅλους ἐμᾶς ὁ διδάσκαλος, ὁ ἱεραπόστολος καί ὁ ὁμολογητής τῆς εὐσεβείας. Αὐτός δέν ἦτο ἕνας ξεναγός τῆς Μονῆς, ὅπως ὁποιοσδήποτε ἄλλος· δέν ἦτο ξεναγός γιά τούς τουρίστες. Αὐτός ἦτο ἕνας ἱεραπόστολος στίς ἐπάλξεις τῆς Μονῆς του. 'Υπάρχει ἡ γενική ἀντίληψις ὅτι ἱεραπόστολος εἶναι κάποιος ἀπεσταλμένος, κάποιος ὁ ὁποῖος ἀναχωρεῖ ἀπό τήν πατρίδα του καί πηγαίνει σέ ἄλλο τόπο. 'Αλλά εἶναι ἀλήθεια ὅτι καί ὁ π. 'Υάκινθος ἦτο ἱεραπόστολος στό Μοναστήρι του, πού ἔμενε. ῏Ητο ἱεραπόστολος μέ τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο δεχόταν τούς προσκυνητές στό μοναστήρι του. Αὐτή ἡ στατική ἱεραποστολή, ἡ ὁποία προκαλεῖ μία κίνησι τῶν ἀνθρώπων πρός τόν Θεό καί τήν 'Εκκλησία, καί ὄχι μόνο τῆς 'Εκκλησίας πρός τούς ἀνθρώπους, ἐπετελέσθηκε μέ ὅλη τήν πνευματική της προσφορά ἀπό τόν π. 'Υάκινθο, ὡς ξεναγοῦ τῆς μονῆς του. ῏Ητο ὁμολογητής καί «ξεναγός» στήν μονή του σέ μιά πολύ δύσκολη περίοδο. Κατ' ἀρχήν ὡμολόγησε τήν ὀρθόδοξη πίστι στόν Θεό ἔχοντας ὡς ἀντίπαλο τό τότε ἀθεϊστικό κράτος, στό ὁποῖο ὅλα τά ἱδρύματα καί οἱ ὑπηρεσίες ἔλεγαν ὅτι δέν ὑπάρχει Θεός. 'Εδῶ ἐπί πολλά χρόνια οἱ νέοι, οἱ φοιτητές καί οἱ μαθητές ἄκουσαν ἕνα ξεναγό, πού ἦτο ἱεραπόστολος καί ὁμολογητής. Καί ἐκτός ἀπό τήν ἀληθινή καί δοξασμένη πίστι μας, ὡμολογοῦσε καί τήν ἀλήθεια γιά τήν ἐθνική μας ἱστορία. Στά χρόνια κατά τά ὁποῖα ὁποιοδήποτε λάθος πολιτικῆς τάξεως ἐπληρώνετο ἀκριβά, ὁ π. 'Υάκινθος ὡμολογοῦσε θαρραλέα τήν ἀλήθεια τῆς σωτηρίας τῆς ψυχῆς καί τοῦ ἔθνους μας. Περισσότερο, ὁ π. 'Υάκινθος παραμένει στήν σκέψι μας ὡς ὁ φωτεινός στήν μορφή καί τήν σκέψι ἡγούμενος, ὁ φιλόπονος καί σοφός καί ἀγαθός Πνευματικός. 'Ο Θεός εὐλόγησε στήν περίοδο τῶν 15 ἐτῶν τῆς καθηγουμενείας του, ἀπό τό 1976 μέχρι τό 1992 στήν Πούτνα, νά ἐπιτελέση ἕνα πλῆθος ἀνακαινιστικῶν καί οἰκοδομικῶν ἔργων, ὅπως ἐμνημόνευσε γι' αὐτά καί ὁ Πατριάρχης μας. 'Ανεκαίνισε τό ἐξωτερικό τεῖχος τῆς Μονῆς, τήν πτέρυγα τοῦ μουσείου καί τό παρεκκλήσιο, ἐπεστήριξε τό διπλανό κτίριο καί ἀνέσκαψε ἐκ θεμελίων καί ἵδρυσε τήν παλαιά ἡγεμονική οἰκία τοῦ κτήτορος ἁγίου Στεφάνου τοῦ Μεγάλου. ῞Ολα αὐτά τά ἔργα ἔγιναν σέ περίοδο μεγάλων δοκιμασιῶν. Αλλά, ὅπως γνωρίζουμε, ὁ π. Υάκινθος ἦτο ἕνας ἄνθρωπος μέ πολύ ἐσωτερική δύναμι, πού ἔδινε κουράγιο καί αἰσιοδοξία. 'Η ἐμπιστοσύνη του στόν Θεό μέχρι τό τέλος του ἦτο μία ἀπό τίς μεγαλύτερεες ἀρετές του.
'Επικοινωνοῦσε νοερά καί πνευματικά μέ τόν ἡγεμόνα κτήτορα, τόν ἅγιο Στέφανο τόν Μέγα καί ὅλους τούς ὁσίους πατέρες, διότι ἦτο ἕνας μεγάλος ἐραστής τῆς προσευχῆς, ταπεινός λειτουργός καί ἐσωστρεφής. 'Ιδιαιτέρως παραμένει στήν καρδιά μας ὡς ὁ μεγάλος Πνευματικός, τοῦ ὁποίου τά ἔργα καί τά πνευματικά κατορθώματα τά γνωρίζει μόνο ὁ Θεός. 'Εμεῖς βλέπουμε μέ τά σωματικά μας μάτια τίς ἐξωτερικές ἀνακαινίσεις καί ἀνοικοδομήσεις κτιρίων, ἀλλά μόνον ὁ Θεός γνωρίζει, καθώς ἐν μέρει γνωρίζουν καί ὅσοι ἐν μετανοίᾳ προσῆλθαν καί ἀνακαινίσθηκαν πνευματικά κοντά του, πόσες τέτοιες ἀναγεννήσεις καί ἀνοικοδομήσεις ψυχῶν ἔκαμε ὁ μακαριστός π. 'Υάκινθος.
Τόν ἐγνώρισα, ὅταν ἤμουν φοιτητής τῆς θεολογίας, ὅταν ἦλθα μιά ἐκδρομή μέ μία ὁμάδα προσκυνητῶν ἐδῶ. Οἱ περισσότεροι φοιτητές ἐξωμολογηθήκαμε σ' αὐτόν. 'Ενῶ σήμερα ἀσπάσθηκα τό χέρι πού μοῦ ἔλυσε τίς ἁμαρτίες μου τότε. Χιλιάδες νέοι καί ἄνθρωποι, πού δέν κατάγονται ἀπό τά μέρη αὐτά, ἀναγεννήθηκαν καί πνευματικά ἀνασυγκροτήθηκαν ἀπό τόν π. Υάκινθο. Αὐτές οἱ ἐσωτερικές ἀναγεννήσεις καί βελτιώσεις γίνονται ὄχι μόνο, μέσῳ μιᾶς ἁπλῆς συγχωρήσεως τῶν ἁμαρτιῶν, ἀλλά μέσῳ τοῦ γεγονότος ὅτι ὁ Πνευματικός μεταφέρει μέ τίς προσευχές πού διαβάζει στήν ψυχή τοῦ ἐξομολογουμένου καί μέ ὅλη τήν πνευματική του παρουσία τήν δυνατότητα γνωριμίας τῆς εὐσπλαγχνίας τοῦ Οὐρανίου Πατρός. Αὐτή ἦτο ἡ πιό μεγάλη προσπάθειά του, ἡ ὁποία ἐντυπωσίαζε καί ἐθεράπευε καί ἐξύψωνε τούς πεπτωκότες καί τούς ἐγέμιζε μέ φῶς, γιά νά σκορπίση τά σκοτάδια τῶν παθῶν καί ἁμαρτιῶν τους. Αὐτό τό μυστικό τῆς πνευματικῆς του οἰκοδομήσεως ψυχῶν, τό ὁποῖο ἐχρησιμοποίησε μέ ἀγάπη, ταπείνωσι καί διάκρισι θεωρητικά καί πρακτικά ὁ π. 'Υάκινθος, εἶναι τό πολυτιμώτερο δῶρο τοῦ Θεοῦ στόν ἴδιο πρός δόξαν τῆς 'Εκκλησία Του καί συγκεκριμένα στό μοναστήρι Πούτνα καί σ' ὅλα τά πνευματικά του παιδιά, τά ὁποῖα τόν ὑπήκουαν καί τόν ἐκτιμοῦσαν.
Σέ μιά περίοδο, κατά τήν ὁποία τά μοναστήρια μας αὐξήθηκαν καί ἔχουμε πολλούς μοναχούς καί μοναχές, ἀλλά ὀλίγους Πνευματικούς, τό πέρασμα ἀπέναντι στήν ἄλλη ζωή τοῦ ὁσίου π. 'Υακίνθου εἶναι μία μεγάλη ἀπώλεια. Εἶναι μία μεγάλη ἀπώλεια, διότι ἕνας καλός καί μεγάλος Πνευματικός, σοφός καί διακριτικός, δέν γίνεται μέ τήν σπουδή σ' ἕνα ἁπλό σχολεῖο ἤ καί στό πανεπιστήμιο, ἀλλά μέσα ἀπό πολλή προσευχή, μεγάλη ἄσκησι καί πολλή ὑπομονή καί ἀγάπη πρός τούς μετανοοῦντες. Καί, ἐπειδή ἐμεῖς πιστεύουμε στήν δύναμι τῆς προσευχῆς καί μετά θάνατον, παρακαλοῦμε τόν Πανάγαθο Θεό νά χαρίση τήν ἀνάπαυσι στόν π. 'Υάκινθο, ἐνῶ οἱ προσευχές του, τίς ὁποῖες ἀνύψωνε γιά τούς πατέρες καί ἀδελφούς τῆς Μονῆς Πούτνα καί γιά ὅλα τά πνευματικά του τέκνα, τά ὁποῖα τόν παρακαλοῦσαν νά προσεύχεται, τίς ἴδιες προσευχές του εἴθε νά ὑψώνη καί τώρα ἐνώπιον τῆς 'Αγίας Τριάδος στήν αἰώνια ζωή, ὅπου εὑρίσκεται καί στήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Διότι αὐτός πού εἶναι ἐδῶ θερμός ἱκέτης πρός τόν Θεό, θά εἶναι καί στήν αἰωνιότητα. Αὐτή εἶναι ἡ παρηγορία μας: οἱ προσευχές του γιά τό μοναστήρι του καί γιά τόν ὀρθόδοξο λαό μας, θά συνεχισθοῦν καί στόν οὐρανό καί θά εἶναι πιό δυνατές, διότι αὐτός γνωρίζει τίς ἀνάγκες τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς καί τίς δοκιμασίες πού περνᾶ κάθε ἄνθρωπος, πού ἐπιθυμεῖ νά ζήση σύμφωνα μέ τίς ἐντολές τοῦ Σωτῆρος μας Ιησοῦ Χριστοῦ.
'Ο Φιλάνθρωπος Θεός μας, εἴθε νά ἀναπαύση μέ τούς δικαίους καί τούς ἁγίους τόν ἀσκητή μοναχό π. Υάκινθο. Νά χαρίση τήν χαρά τῶν ἁγίων λειτουργῶν καί στόν λειτουργό π. 'Υάκινθο. 'Ακόμη νά χαρίση τό φῶς στόν Πνευματικό πού ἐφώτισε καί ἀνύψωσε πολλούς ἀπό τά πάθη καί τίς ἁμαρτίες στό φῶς τῆς Αγίας Τριάδος καί ἔγινε ὁ ἴδιος φωτεινή εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Αἰωνία του ἡ μνήμη!
Δανιήλ.
Μητροπολίτης Μολδαβίας καί Μπουκοβίνας
῞Οταν σκέπτομαι τόν π. Υάκινθο, τό ἐντυπωσιακώτερο πρᾶγμα πού ἔρχεται στό μυαλό μου εἶναι ἡ μαρτυρική του μορφή πού φαίνεται σάν νά κατέρχεται ἀπό τίς παλαιές τοιχογραφίες, πού εἶναι ἁγιογραφημένες ἐδῶ καί πολλούς αἰῶνες, μέ τίς ὁποῖες ἔχουν στολισθῆ πολύ ὡραῖα οἱ ἐκκλησίες καί τά μοναστήρια μας. ῎Η σάν μιά ἄλλη μορφή μεταξύ ἀρκετῶν μεγάλων Πνευματικῶν γνωστῶν τοῦ τελευταίου τετάρτου αὐτοῦ τοῦ αἰῶνος πού ἐπιβαρύνει αὐτόν μέ πολλή ὀδύνη πού τήν ὑπομένει μέχρι τέλους. 'Αλλά καί ἐν ὄψει αὐτῆς τῆς ὀδύνης, πού φθάνει ἐνίοτε μέχρις ἑνός συγκλονιστικοῦ σημείου, συναντᾶς στόν π. Υάκινθο μία προσφορά ἐμπιστοσύνης, σχεδόν μεταδοτικῆς, πού εἶναι ἡ χαρά τῆς ζωῆς ἐν Χριστῶ. 'Αλλά μπορεῖ νά μήν ὑπάρχη αὐτή ἡ χαρά μόνιμη καί ἀσφαλής, διότι προέρχεται ἀπό τόν πόνο καί ἀπό τήν ἐπιφόρτισι τοῦ σταυροῦ. Μπορεῖ ὅμως νά μεταφέρη πάντοτε στήν ὠμοπλάτη του ἕνα ἀόρατο σάκκο, γεμᾶτο μέ τίς ἁμαρτίες αὐτοῦ τοῦ κόσμου ἐλαφρότερες πλέον, τίς ὁποῖες αὐτός φορτώθηκε ἐπάνω του μέ ἕνα τρόπο ἐξιλαστηρίου ἀμνοῦ, κατά τό πρότυπο τοῦ Φίλου του (τοῦ Χριστοῦ).
Ανάμεσα στούς μοναχούς τοῦ καιροῦ μας, νομίζω, ὅτι οὔτε ἕνας δέν δίνει ἀταλάντευτα τό αἴσθημα τῆς ταπεινώσεως ὅσο ὁ π. 'Υάκινθος σέ τόσο μέγεθος, παρά τήν συμμετοχή του σέ τόσες διοικητικές ἐργασίες καί ἀποστολές. Φαίνεται ὅτι δέν ἤθελε ν' ἀφήση κανέναν νά εἶναι πιό κάτω ἀπ' αὐτόν. Αὐτός ἐπιθυμοῦσε πάντοτε τήν τελευταία θέσι γιά ὅλα τά πράγματα. Καί φυσικά, ποτέ δέν ἐπίστευε ὅτι μ' αὐτό τόν τρόπο ἤθελε φθάσει μεταξύ τῶν πρώτων.
Γιά ἕνα ἄνθρωπο σάν τόν π. 'Υάκινθο, παρά τήν ἀνεξάντλητη πραότητα του, ἡ διακονία τῆς διοικήσεως μιᾶς μονῆς, τόσον ἐξ ἐπόψεως ἐξωτερικῆς ὅσο καί πολλῶν ποικίλων προβλημάτων καί πλήρους ἀνακαινίσεως, ἦτο ἕνας σταυρός ἐξαιρετικά δύσκολος. Παρ' ὅλα αὐτά μέχρι τό τέλος, γενικά κατώρθωσε, νά κάνη χάριν ὅλων τόν ἑαυτό του τόπο τοῦ Θεοῦ, μέσῳ μιᾶς ὑπομονῆς, ἄνωθεν προερχομένης, τῆς πίστεως, σάν μιᾶς προσπάθειας νά μή παραμείνη μέχρι τέλους τῆς ζωῆς του, χωρίς τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, ἰδιαιτέρως ὅταν αὐτή χρειάζεται καί γιά τήν πνευματική ἀναβάθμισι τῆς 'Εκκλησίας Του. Ο π. Υάκινθος ἦτο πράγματι ἕνας ἀπ' αὐτούς πού ἔλαμψε στήν πρᾶξι κατά τήν προτροπή τοῦ Σωτῆρος μας νά εἴμεθα «φρόνιμοι ὡς οἱ ὄφεις καί ἀκέραιοι ὡς αἱ περιστεραί..» (Ματ. 10, 16).
'Ενῶ ἦτο ἕνας ἀπό τούς μεγαλυτέρους Πνευματικούς τῶν καιρῶν μας ὁ π. Υάκινθος, ἦτο ὑποχρεωμένος νά ἐξέρχεται συχνά στόν κόσμο, παρά τίς ἀσκητικές του ἐνασχολήσεις καί τήν ὁλοπρόθυμη παραμονή του στήν ἐρημία. Κι ὅμως ἐθυσίαζε τήν ἡσυχία του γιά τήν ἡσυχία τῶν ἄλλων.
῎Εγινε φρουρός τῶν ἀδελφῶν του στήν ὁδό πνευματικῆς ἀσφάλειας ἀπό κάθε εἴδους πειρασμούς, πού δέν ἀπουσιάζουν ἀπό μία Πούτνα, πού χρήζει μεγαλυτέρας ἐπιτηρήσεως ἀπό ἄλλα μοναστήρια, χωρίς βεβαίως ὁ πατριωτικός λόγος νά ξεπερνᾶ τά ὑπεσχημμένα ὅρια μιᾶς μοναχικῆς βιοτῆς. Αὐτός ἐγνώριζε πῶς νά συμπεριφέρεται στούς κρατικούς ὑπαλλήλους, ὥστε ἡ ἐπαγγελματική τους περιέργεια ἤ ἐνασχόλησις νά μήν γίνεται ἐνοχλητική στήν ἀδελφότητά του.
'Επιδόθηκε ἑκούσια σ' ὅλες τίς δραστηριότητες τίς ὁποῖες τό μοναστήρι ἔπρεπε νά διεκπεραιώση γιά νά πάρη τήν μορφή πού εἶχε κάποτε. Ητο ταυτόχρονα καί διοικητής καί στρατηγός καί στρατιώτης τῆς πρώτης γραμμῆς, ὅμοιος μέ τόν κτήτορα τῆς μονῆς. Κάθε ἔγκρισις καί διανομή ὑλικῶν γιά τήν 'Εκκλησία νά ἐπιτυχνάνεται στόν ἴδιο καιρό μέ ἀδιάκοπους κόπους, μέ τήν πολύτιμη ἀξία μιᾶς ἀγγελικῆς ὑπομονῆς καί πολλῶν δυσαρέστων ταπεινώσεων. ῏Ητο ἀναγκασμένος νά κτυπᾶ ἀναρίθμητες πόρτες γιά νά κάνη ὅλα αὐτά, γιά νά ὁδηγήση τούς πάντες στήν ὁδό τῆς σωτηρίας καί ὅλα αὐτά γιά τήν πρόοδο τῆς Μονῆς του.
Διά μέσου τῶν ἐτῶν τόν συναντοῦσα κἄπου-κἄπου δίπλα στό πατριαρχεῖο, ὅπου ἐρχόταν μέ διάφορες αἰτήσεις γιά τήν ἐπίλυσι πολλῶν προβλημάτων τῆς μονῆς του. Καθώς τόν ἔβλεπα, γέμιζε ἡ ψυχή μου ἀπό χαρά. Δέν γνώριζα γιατί γινόμουν τόσο μικρός ἐνώπιόν του. Αλλάζαμε μερικές κουβέντες (ἡ χαρά τῆς συναντήσεώς μας δέν περιγράφεται) γιά γνωστές κοινότητες καί γιά ἐκκλησιαστικά ἔξοδα. Κατόπιν ἐπήγαινε στόν πατριάρχη, ἔβαζε μετάνοια, ἔπαιρνε εὐλογία καί ἀναχωροῦσε χαρούμενος, ἔστω κι ἄν ἀργοῦσε πολύ ἡ ἐκπλήρωσις τοῦ αἰτήματός του.
Κάθε φορά σέ ὑποδεχόταν φυσιολογικά προσπαθώντας νά σοῦ προσφέρη ὅ,τι ἦτο καλλίτερο. ῞Ενα κελλίο ἄνετο ἀπό πνευματικῆς πλευρᾶς καί ἕνα τραπέζι γιά τήν φιλοξενία. Στεκόσουν μέ ταπείνωσι βλέποντας τόση φροντίδα καί τήν διάθεσι τῆς πατρικῆς του ἀγάπης. Αλλά ἡ ἀναμενόμενη στιγμή μιᾶς ἐπισκέψεως στήν Πούτνα ἦτο ἐκείνη κατά τήν ὁποία ὁ π. Υάκινθος σέ ἐπλησίαζε στό τέλος, πρό τῆς ἀναχωρήσεώς σου, σέ προσκαλοῦσε στό κελλί του νά σοῦ δώση γιά δῶρο ἕνα λόγο πνευματικό. 'Εζοῦσες ἕνα αἴσθημα ἐνοχῆς γνωρίζοντας ὅτι τόν ἀπασχολεῖς ἀπό ἄλλες σπουδαιότερες ἐργασίες ἤ τόν ἐλάχιστο χρόνο του πού τοῦ ἔμενε καί τόν χρειαζόταν γιά τόσα ἔργα καί ἀπασχολήσεις τῆς μονῆς του. 'Αλλά γι' αὐτόν αὐτή ἡ συνάντησις ἦτο ἀφορμή χαρᾶς καί ψυχικῆς δυνάμεως. Ημποροῦσε νά ἀναπνέη καί νά χαίρεται παρά τήν συνεχῆ πίεσι πού ὑφίστατο ἐξ αἰτίας τῶν ποικίλων ἐνασχολήσεών του. Ωμιλοῦσε ἀργά καί ἀραιά, ἀλλά κατ' ἐξοχήν καθαρά. Ο λόγος του εἶχε δύναμι καί λεπτότητα. Φαινόταν σάν νά σοῦ ἐζητοῦσε συγγνώμη πού ἐτολμοῦσε νά σοῦ δώση μιά πνευματική συμβουλή.
Στόν χορό ἐστεκόταν σάν ἕνας ἁπλός μοναχός, ἁπλοϊκότερος τῶν ἄλλων καί ἔψαλλε πλάϊ μαζί τους. Τοῦ ἄρεσε πολύ νά διαβάζη τό Κάθισμα τοῦ Ψαλτηρίου τῆς ἡμέρας.
Μιά ἄλλη φορά, εὑρισκόμενος γιά μερικές ἡμέρες στήν Πούτνα, ἐξεκίνησα ἀπ' ἐκεῖ ἔχοντας στήν συνοδεία μου τόν π. Υάκινθο καί ἄλλους πιστούς γιά νά προσκυνήσουμε τά μοναστήρια τῆς Μολδαβίας. Μιά ἄλλη φορά παρευρεθήκαμε στήν πανήγυρι τῆς Γεννήσεως τῆς Θεοτόκου στήν μονή Συχαστρία. Κάθε φορά πού τόν ἔβλεπα, εἶχα τήν αἴσθησι ὅτι ἡ καρδιά του ἐφρόντιζε ὑπερβολικά καί λεπτρομερῶς γιά ὅλα, ὅσα ἀφοροῦσαν ὅλους αὐτούς, πού τόν συνώδευαν, σάν νεοσσοί τήν κλῶσσα, γιά νά μή τούς λείψη τίποτε ἀπό τά ἀναγκαῖα, νά εἶναι εὐπρόσδεκτοι καί ἀναπαυμένοι.
Τήν τελευταία φορά τόν εἶδα στό νοσοκομεῖο τοῦ Καρόλου Νταβίλα στό Βουκουρέστι. Εἶχα λάβει ἕνα τηλεφώνημα ἀπό τόν π. Γεράσιμο, ὁδηγό τῆς μονῆς Πούτνα, ὁ ὁποῖος μοῦ ἐγνωστοποίησε τό γεγονός ὅτι ὁ Γέροντας εἰσῆλθε στό νοσοκομεῖο, διότι ἦτο σέ ἀρκετά δύσκολη κατάστασι. 'Εκινεῖτο ἐκεῖ μέ δυσκολία, ἦτο χλωμός, τά χέρια του ἐκινοῦσε μέ δυσκολία καί ὑπέφερε πολύ. Εἶχε σοβαρό πρόβλημα ἐξ αἰτίας τῶν νεφρῶν του. Πονοῦσε πολύ, ἀλλά δέν ἤθελε νά λέγη σέ κανένα τό πρόβλημά του.
Πολύ δικαίως ὠνομάσθηκε «ὁ Πνευματικός τῆς Μπουκοβίνας». Δέν ὑπῆρχε σχεδόν χριστιανικό σπίτι σ' ὅλη ἐκείνη τήν περιοχή τῆς βορείου Μολδαβίας, στό ὁποῖο νά μήν ἦτο γνωστός, ἀγαπητός καί καλοδεχούμενος ὁ Γέροντας π. 'Υάκινθος. 'Εδέχετο βοήθειες καί μέ τήν σειρά του ἐβοηθοῦσε ἄλλους. 'Η Πούτνα μέ τόν π. 'Υάκινθο ἐπί κεφαλῆς ἦτο μία περιστροφική πλάκα ποικίλων χαρισμάτων πού ἀκτινοβολοῦσαν ἀνάμεσα στούς Χριστιανούς καί στούς μοναχούς τοῦ μοναστηρίου του. Περάσαμε καιρούς μεγάλης κρίσεως, στούς ὁποίους τά στοιχειώδη τρόφιμα ἐδίδοντο ἀπό τό κράτος μέ τό δελτίο καί ἐνίοτε οὔτε μιά μερίδα δέν ἦτο εὔκολο ν' ἀποκτήσουμε. 'Ο π. 'Υάκινθος ὡμοίαζε σάν τήν χήρα ἀπό τά Σάρεπτα τῆς Σιδῶνος. Τό ταγαράκι του οὐδέποτε ἦτο γεμᾶτο ἀπό χρήματα, ἀλλά καί κανείς δέν ἔφευγε μέ ἀδειανά τά χέρια. 'Ενῶ ἀπό τό ταμεῖο τῆς Μονῆς πολλοί πτωχοί καί δυστυχισμένοι εὑρῆκαν βοήθεια καί προστασία.
Μεγάλοι πνευματικοί ἄνθρωποι εἶναι καί οἱ ἁπλοῖ χριστιανοί. ῎Ερχονται καί φεύγουν. Ζοῦν κάποια χρόνια καί μετά μεταβαίνουν στόν Κύριο, σ' ἕνα ἄλλο κόσμο. Σ' αὐτούς τούς χριστιανούς σπανίως βλέπουμε κάποια μεγάλη ἀδυναμία, γι' αὐτό, μετά τήν κοίμησί τους, πηγαίνουν κοντά στήν 'Αγία Τριάδα. Στόν ἴδιο καιρό ζοῦν καί μεγάλοι Πνευματικοί πού δέν εἶναι ἄνθρωποι, ὅπως ὅλοι οἱ ἄνθρωποι. Αὐτοί ἔρχονται σ'αὐτό τόν κόσμο καί παραμένουν. Παραμένουν μ'αὐτό πού πνευματικά ἐδημιούργησαν, παραμένουν στά συναξάρια, εἴτε αὐτά γράφονται, εἴτε ὄχι. Παραμένουν μαζί μας, ὅπως παρέμεινε καί μαζί μας ὁ ῎Ιδιος ὁ Χριστός. 'Ο ρόλος τους δέν κλείνει ταυτόχρονα μέ τήν ἀναχώρησί τους ἀπό τήν ζωή αὐτή, ἀλλά συνεχίζεται καί προοδεύει. Οἱ μεγάλοι Πνευματικοί εἶναι ὁ θησαυρός, τόν ὁποῖον κάθε ἔθνος στέλλει στόν οὐρανό, καί ἀπ'αὐτή τήν ἄποψι δέν εἴμεθα πλέον καθόλου πτωχοί καί δυστυχισμένοι. 'Αντιθέτως! Καί εἶναι θαυμαστό τό γεγονός ὅτι περισσότεροι συγκεντρώνονται στόν οὐρανό σέ περίοδο μεγάλων διωγμῶν καί περιπετειῶν τῆς ζωῆς τοῦ κόσμου. 'Ο π. 'Υάκινθος ἦτο ἕνας σταθερός καί διακριτικός ὁμολογητής. Ητο καί εἶναι ἡ ἐλπίδα μας γιά ὅλες τίς ἐποχές. Προστίθεται κι αὐτός σέ μιά πλειάδα πολύ μεγάλων πνευματικῶν προσωπικοτήτων, διά τῶν ὁποίων ἄντεξε τό ρουμανικό μας ἔθνος τό τελευταῖο ἥμισυ τοῦ εἰκοστοῦ αἰῶνος ζώντας καί προοδεύοντας κάτω ἀπό τήν σκιά τῆς φωτεινῆς 'Αγίας Παραδόσεώς μας.
Τό παρόν βιβλίο δέν περιέχει παρά ἕνα μικρό μέρος ἀπό τίς μαρτυρίες πού μποροῦσαν νά δοθοῦν γιά τόν π. 'Υάκινθο. 'Υπάρχουν ἀρκετά πρόσωπα, τά ὁποῖα τόν ἐγνώρισαν σέ διάφορες περιόδους τῆς ζωῆς του, ἀπό τά ὁποῖα πρέπει νά συγκεντρωθοῦν μαρτυρίες ἐν ὄψει ἐκδόσεως στό μέλλον ἑνός δευτέρου τόμου.
Κωνσταντῖνος Νικολέσκου.
ΣΥΝΤΟΜΗ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ
Το βράδυ τῆς 23ης 'Ιουνίου 1998, ἐνῶ προετοιμαζόμεθα γιά τήν ἀγρυπνία τῆς Γεννήσεως τοῦ ἁγίου 'Ιωάννου τοῦ Προδρόμου, ἐπέρασε στήν αἰωνιότητα, στήν αἰώνια ἀνάπαυσι ὁ ἡγούμενος καί Πνευματικός τῆς Μονῆς μας, ἀρχιμ. Γέροντας 'Υάκινθος.
Γεννήθηκε στίς 10 Σεπτεμβρίου 1924 στήν κοινότητα Ντεγκάτσα τοῦ νομοῦ 'Ιασίου Ρουμανίας ἀπό μία σεμνή οἰκογένεια ἀγροτῶν καί πολύ εὐλαβῶν ὀρθοδόξων Χριστιανῶν. Οἱ γονεῖς του 'Αντώνιος καί 'Αννέτα τόν ἐμεγάλωσαν μέ μιά κατάλληλη χριστιανική ἀνατροφή δίνοντας οἱ ἴδιοι τό παράδειγμα ὡς καλοί ρουμᾶνοι Χριστιανοί. Μετά τήν ἀποφοίτησί του ἀπό τό δημοτικό σχολεῖο, μπῆκε στήν σχολή ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς τῆς πόλεως Ρομάν, καί, μετά τήν στρατιωτική του θητεία, ἑλκύσθηκε ἀπό τήν μοναχική πολιτεία. Μπῆκε ὡς δόκιμος στό Μοναστήρι Συχαστρία, τοῦ νομοῦ Νεάμτς, ὅπου εἶχε ἀκούσει ὅτι ἀσκοῦντο πολλοί ἐραστές, που ἀγωνίζοντο νά μεταμορφώσουν τά πάθη ἀπό νεκρά σέ ἅγια πάθη καί νά ἀντιμετωπίσουν νικηφόρα τούς πειρασμούς.
Στό Μοναστήρι αὐτό, μετά ἀπό μιά περίοδο δοκιμῆς καί πειρασμῶν, πού ἀπετέλεσαν θεμέλιο γιά τήν μετέπειτα πορεία του, ἐκάρη μοναχός στίς 20 Δεκεμβρίου 1953 λαμβάνοντας τό ὄνομα 'Υάκινθος ἀπό 'Ιωάννης πού εἶχε ὀνομασθῆ κατά τό Βάπτισμά του. 'Επέδειξε ζῆλο στήν μελέτη βιβλίων καί τά διακονήματα τῆς Μονῆς του. Κατόπιν ἐστάλη στό ἀνώτερο Μοναχικό Σεμινάριο τῆς Μονῆς Νεάμτς. Στόν καιρό τῶν σπουδῶν του χειροτονήθηκε διάκονος στίς 21 Μαίου 1954 ἀπό τόν μητροπολίτη Σεβαστιανό Ρουσάν.
Τό ἔτος 1955 μετέβη γιά λίγο διάστημα στό μοναστήρι Σλάτινα.
Στίς 21 Μαϊου 1956 ἐπέστρεψε στό Μοναστήρι Πούτνα τοῦ νομοῦ Σουτσεάβα μαζί μέ μιά ὁμάδα ἀπό 13 μοναχούς ἀπό τήν μονή Συχαστρία καί 8 ἀπό τήν μονή Σλάτινα, μέ ἐπικεφαλῆς τόν π. Κλεόπα 'Ηλίε, γιά νά ἐνισχύση τήν ἀδελφότητα καί νά ἐπιτελέση τό διακόνημα τοῦ γραμματέως. Τόν 'Ιανουάριο τοῦ 1958 χειροτονήθηκε ἱερομόναχος ἀπό τόν ἐπίσκοπο Παρθένιο Τσιοπρόνι, ἡγούμενο τῆς Μονῆς τοῦ ἁγίου 'Ιωάννου τοῦ Νέου Σουτσεάβας. 'Από ἐδῶ συνέχισε σπουδές στό θεολογικό Σεμινάριο τῆς Μονῆς Νεάμτς καί κατόπιν στήν θεολογική σχολή τοῦ Βουκουρεστίου, ἀπ' ὅπου πῆρε τό πτυχίο του τόν 'Ιούνιο τοῦ 1976.
Στό μοναστήρι του ἀσχολήθηκε ἰδιαίτερα μέ τήν κατασκευή μωσαϊκῶν εἰκόνων. 'Ηγούμενος ἐξελέγη τήν 1ην 'Ιουλίου 1977. 'Εκτός ἀπό ψηφιδογράφος, διέπρεψε ὡς εὐλαβής λειτουργός, ἀκούραστος ἐξομολόγος, ψάλτης ἱκανός καί πρόθυμος στις διακονίες τῆς Μονῆς, τίς ὁποῖες ἐπιτελοῦσε μέ ἀγάπη καί ὑπομονή. 'Ακόμη τόν 'Απρίλιο τοῦ 1980, τιμήθηκε μέ τό ὀφφίκιο τοῦ πρωτοσυγκέλλου καί τοῦ ἀρχιμανδρίτου.
Κατά τήν περίοδο τῆς ἡγουμενείας του ἔγιναν πολλές ἐπισκευές σέ παρεκκλήσια καί ἄλλους χώρους τῆς Μονῆς του, ἐπευλογούμενες καί κατευθυνόμενες ἀπό τήν 'Ιερά Μητρόπολι Μολδαβίας καί Σουτσεάβας. Στά ἔτη 1981-1988, στό νότιο μέρος τῆς αὐλῆς τῆς Μονῆς ἱδρύθηκε ἡ ἱστορική ἡγεμονική Οἰκία ὡς πνευματικό κέντρο καί μουσεῖο τῆς Μονῆς μέ τό ὄνομα ὁ "ἅγιος ἡγεμών Στέφανος ὁ Μέγας".
Στίς 7 Δεκεμβρίου τοῦ ἔτους 1992 αἰσθανόμενος ἀδυναμία, λόγῳ ἀσθενείας του, παραιτήθηκε ἀπό τά καθήκοντα τῆς ἡγουμενείας καί ἀσχολήθηκε μέ τήν πνευματική καθοδήγησι μεγάλου ἀριθμοῦ πνευματικῶν του παιδιῶν, ἐξομολογώντας καί κατευθύνοντας πατρικά ὅλους αὐτούς πού ἐζητοῦσαν τήν συμβουλή καί εὐλογία του. ῎Ετσι ἐργάσθηκε μέ πολλή ὑπομονή καί βαθειά ταπείνωσι μέχρι τῆς τελευταίας του ἀναπνοῆς. Τόν ἐκάλεσε ὁ φιλάνθρωπος Θεός κοντά Του, στίς 23 'Ιουνίου 1998, τήν ὥρα πού ἐπετελοῦσε μέ αὐτοθυσία τό Μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως καθήμενος στήν καρέκλα του.
'Η ἀκολουθία τῆς κηδείας του τελέσθηκε στίς 26 'Ιουνίου 1998. Τό πρωῒ τελέσθηκε ἡ Θεία Λειτουργία ἀπό μία ὁμάδα ἱερέων καί διακόνων μέ ἐπικεφαλῆς τόν θεοφιλέστατο ἐπίσκοπο τοῦ Μποντοσάνι Καλλίνικο. Κατόπιν στήν αὐλή τῆς Μονῆς Πούτνα, δίπλα στόν τάφο τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος 'Ηλία 'Ιορέστ, μητροπολίτου Τρανσυλβανίας (1640-1643), μπροστά ἀπό τό ῞Αγιο Βῆμα, τελέσθηκε ἡ εἰδική για μοναχούς ἀκολουθία τῆς κηδείας, κατά τό ἐκκλησιαστικό Τυπικό, στήν ὁποία συμμετεῖχε καί ὁ μητροπολίτης Μολδαβίας καί Βουκοβίνας κ. Δανιήλ, ὁ θεοφ. Κούρτεα-῎Αρντζες κ. Καλλίνικος καί ὁ θεοφ. ἐπίσκοπος Σουτσεάβας κ. Ποιμήν. 'Επίσης συμμετεῖχε ὁ νέος ἡγούμενος τῆς Μονῆς κ. Μελχισεδέκ, ἱκανός ἀριθμός ἱερέων καί διακόνων, καί πλῆθος εὐσεβῶν Χριστιανῶν, μοναχῶν, μοναζουσῶν ἀπό ὅλη τήν ἐπαρχία, πνευματικῶν τέκνων τοῦ ἀειμνήστου Γέροντος 'Υακίνθου.
Στούς λόγους πού ἀπηύθυναν οἱ σεβασμιώτατοι καί ὁ καθηγούμενος τῆς Μονῆς ἐτόνισαν τήν μεγάλη προσφορά τοῦ μεταστάντος στήν διακονία τοῦ Θεοῦ καί τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως, ὅτι ἐκράτησε ἄσβεστη τήν φλόγα τῆς πατροπαραδότου ὀρθοδόξου πίστεως καί τῆς φιλοπατρίας. 'Υποδεχόταν μέ στοργή ἀπό ὁλόκληρη τήν χώρα καί τό ἐξωτερικό τούς ὀρθοδόξους χριστιανούς, τούς ὁποίους ἐνουθετοῦσε καί ὡδηγοῦσε στόν δρόμο τῆς σωτηρίας. Μέ τήν ἀναχώρησί του ἕνα μεγάλο κενό δημιουργήθηκε στίς καρδιές ὅλων τῶν Πατέρων τῆς Μονῆς του καί τῶν εὐσεβῶν λαϊκῶν πνευματικῶν του παιδιῶν.
Μέ μάτια βουρκωμένα ὅλοι οἱ παρόντες ἀποχαιρέτισαν τόν Πνευματικό τους Πατέρα, μεταφερόμενον ἀπό ἱερομονάχους στόν τελευταῖο τόπο τῆς κατοικίας του, στό Κοιμητήρι τῶν Πατέρων τῆς Μονῆς του, ἐνῶ κτυποῦσαν πένθιμα οἱ καμπάνες καί ἐψάλλετο ἀπό τά στόματα ὅλων τό "Αἰωνία σου ἡ μνήμη, ἀξιομακάριστε καί ἀείμνηστε ἀδελφέ ἡμῶν".
Πνευματικοί Λόγοι τοῦ ἀρχιμ. π. 'Υακίνθου.
1. Πάτερ 'Υάκινθε ἀπό πότε χρονολογεῖται ἡ μοναχική ζωή στήν ἡσυχαστική ἑστία τῆς περιοχῆς Πούτνα;
'Από πρόσφατες ἀρχαιολογικές ἀνασκαφές ἀποδείχθηκε ὅτι τό Μοναστήρι Πούτνα εἶχε μιά παλαιότερη ἡσυχαστική παράδοσι. Μέ τήν εὐκαιρία τῶν ἀνασκαφῶν εὑρέθησαν πάρα πολλοί ἀρχαῖοι τάφοι, κάτω ἀκριβῶς ἀπό τά θεμέλια τῆς ἡγεμονικῆς οἰκίας τοῦ ἡγεμόνος τῆς Μολδαβίας Στεφάνου τοῦ Μεγάλου. Αὐτό τό γεγονός ἀποδεικνύει ὅτι ἐκεῖ ὑπῆρξε Κοιμητήριο ἡσυχαστῶν τοῦ 14ου αἰῶνος, ἄγνωστο στόν ἡγεμόνα Στέφανο. 'Εάν τό ἤξερε, δέν θά ἔκτιζε φυσικά τό παλάτι του ἐπάνω στό Κοιμητήριο. Εὑρέθησαν ἀκόμη καί μερικά ἄλλα ἀντικείμενα τά ὁποῖα πιστοποιοῦν ὅτι ἐκεῖ ὑπῆρχε μία ἡσυχαστική ἑστία, ἀρχαιότερη τοῦ ὁσίου Δανιήλ τοῦ 'Ησυχαστοῦ. ῎Ισως ἐδῶ νά ἀσκήθηκε καί ὁ ὅσιος Δανιήλ τοῦ Βορονέτς, διότι αὐτός συνέχισε τήν παλαιά ἐρημιτική παράδοσι τῆς ἐποχῆς του.
2. Ποιά εἶναι ἡ προσφορά τοῦ ὁσίου Δανιήλ τοῦ 'Ησυχαστοῦ στήν θεμελίωσι τοῦ μοναστηριοῦ Πούτνα;
'Υπῆρξε ἕνας πνευματικός κτήτορας τῆς Πούτνα, διότι προέτρεψε τόν Στέφανο τόν Μέγα, τοῦ ὁποίου ἦτο Πνευματικός πατήρ, νά ἱδρύση αὐτό τόν ἱερό τόπο πρός δόξαν Θεοῦ, εὐλάβεια καί αἰώνια ἀνάπαυσι αὐτοῦ καί τῆς οἰκογενείας του.
3. Ποιές ἦσαν οἱ σημαντικώτερες ἐποχές τῆς πνευματικῆς ζωῆς καί δράσεως τῆς μονῆς Πούτνα;
Εἶναι ἀναμφισβήτητο ὅτι ἐδῶ στήν Πούτνα, πρίν ἀπό τήν θεμελίωσι τῆς Μονῆς, ὑπῆρχε μιά ὀνομαστή ἡσυχαστική ζωή στήν βόρειο Μολδαβία. ῎Ετσι, ὁ ὅσιος Δανιήλ ὁ 'Ησυχαστής, ὁ ὁποῖος-σύμφωνα μέ μιά τοπική παράδοσι- ἡσύχαζε ἐπί 14 χρόνια στήν κοιλάδα τοῦ Σέκου-Νεάμτς-δέν θά ἀγωνιζόταν στήν πέτρινη σπηλιά του, ἔξω ἀπό τήν μονή Πούτνα ἐπί τόσα χρόνια. Αὐτό ἐνισχύει καί ἡ ἀποκάλυψις τά τελευταῖα δέκα χρόνια τοῦ μοναχικοῦ Κοιμητηρίου, ἀκριβῶς κάτω ἀπό τά θεμέλια τῆς ἡγεμονικῆς οἰκίας τοῦ Μεγάλου Στεφάνου. Κάτω ἀπό τό κρανίο κάθε ἡσυχαστοῦ, σύμφωνα μέ τήν τοπική παράδοσι, εὑρίσκετο καί μιά κεραμίδα μέ τ' ὄνομά του. Οἱ ἀρχαιολόγοι ὑποστηρίζουν ὅτι τό Κοιμητήριο χρονολογεῖται ἀπό τόν 14ο αἰῶνα. 'Ημποροῦμε λοιπόν, νά ἰσχυρισθοῦμε ὅτι ἐδῶ ἦτο μιά παλαιά ἡσυχαστική κοινότητα, περίπου ἕνα αἰῶνα, πρίν ἀπό τήν ἵδρυσι τῆς Μονῆς, ἀπό τούς κόλπους τῆς ὁποίας ἐξῆλθε καί ὁ ὅσιος Δανιήλ ὁ 'Ησυχαστής. Δικαίως λοιπόν, θεωρεῖται αὐτός ὁ ῞Οσιος ὁ πνευματικός διοργανωτής τοῦ μολδοβεάνικου μοναχισμοῦ κατά τόν 15ον αἰῶνα.
'Η λαμπρότερη ἐποχή τῆς ἱστορίας τῆς μονῆς Πούτνα ἦτο κατά τό ξεκίνημά της, δηλαδή ἀπό τό ἔτος 1470 μέχρι τό πρῶτο ἥμισυ τοῦ 16ου αἰῶνος. 'Η ἀδελφότητα τῆς Μονῆς ὠργανώθηκε μέ τήν μεταφορά ἐναρέτων πατέρων καί ἡγουμένου ἀπό τήν Μονή Νεάμτς. 'Από τότε δημιουργήθηκε σχολή καλλιγραφίας μέ συγγραφεῖς, ἀντιγραφεῖς καί εἰδικούς διακοσμητές βιβλίων πού ἦλθαν ἐπίσης ἀπό τό Νεάμτς. 'Επίσης, λειτούργησε σχολή ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς καί κεντημάτων ὑπό τήν προστασία τοῦ 'Ηγεμόνος, τῶν ὁποίων ἡ φήμη εἶχε φθάσει μέχρι τήν ἑλληνορθόδοξη αὐτοκρατορία τῆς Ρωμηοσύνης, τό λεγόμενο Βυζάντιο. Αὐτή τήν ἐποχή ἡ Πούτνα ἀκολούθησε κι ἔφθασε τά ἴχνη τῆς μονῆς Νεάμτς, τῆς ὁποίας ἦτο καί θυγατέρα.
'Η δεύτερη περίοδος τῆς Μονῆς ἀρχίζει ἀπό τόν 18ο αἰῶνα μέ τόν σπουδαῖο ἀρχιμανδρίτη π. Βαρθολομαῖο Μαζαρεάνου, ὁ ὁποῖος ἐγκαινίασε μιά ἀληθινή θεολογική ρουμανική ἀκαδημία καί ἕνα ρεῦμα πνευματικῆς ἀναγεννήσεως καί δράσεως στήν βόρειο Μολδαβία.
'Η τρίτη περίοδος πνευματικῆς ἀνθήσεως τῆς Μονῆς, περιμένουμε νά ἔλθη. ῎Εχομε ἐλπίδα, ἔχομε τήν διάθεσι, ἔχομε τήν ἐπιθυμία! 'Η Μητέρα τοῦ Κυρίου μας καί Προστάτις τοῦ ἱεροῦ αὐτοῦ Τόπου μᾶς βοηθεῖ. Πρέπει ἐμεῖς νά γίνουμε ἀκόμη ἄνθρωποι τῆς ἐσωτερικῆς θυσίας· μοναχοί τῆς ἀγάπης καί ταπεινώσεως, διά νά συνεργαζώμεθα μέ τίς ἐνέργειες τοῦ 'Αγίου Πνεύματος γιά μιά ἐκλεκτή πνευματική βιοτή καί μιά θεμελιώδη θεολογική παρουσία. 'Οποιαδήποτε ἐποχή ἀναβιώσεως δέν ἔρχεται ἀπό ἔξω, οὔτε δακτυλοδεικτεῖται ἀπό κάποιον, ἀλλά δημιουργεῖται μέ τήν ἄσκησι ἐσωστρεφοῦς νοερᾶς πνευματικῆς ζωῆς, ἀσκήσεως σώματος καί ψυχῆς, καλλιεργείας τῶν ἁγίων ἀρετῶν καί λειτουργικοῦ εὐχαριστιακοῦ ἤθους μέσα στούς κόλπους τοῦ μοναστηριοῦ, μέσῳ τοῦ ἡγουμένου, τοῦ Πνευματικοῦ πατρός καί τῶν ἐναρέτων μοναχῶν, τῶν πλέον θερμῶν ἐραστῶν τοῦ Θεοῦ καί τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἕτοιμοι νά θυσιασθοῦν μέ κάθε τρόπο γιά νά σώσουν τήν ψυχή τους καί τῶν ἄλλων ἀνθρώπων.
῎Ας προσευχώμεθα στόν Θεό νά εὐλογήση ὅλα τά Μοναστήρια μας καί τούς οὐρανόφωτους ἐραστές Του, γιά νά ἐξαπλωθῆ τό φῶς καί ἀπ' αὐτούς στούς γύρω τους.
4. Ποιοί ἦσαν οἱ σπουδαιότεροι ἡγούμενοι τῆς Μονῆς Πούτνα;
Κατά τήν διάρκεια τῆς ἱστορίας της ἐπέρασαν περίπου 70 ἡγούμενοι μέ πρῶτο τόν ἀρχιμανδρίτη 'Ιωάσαφ (+1484) καί τόν Παῒσιο (+1502). Καθένας ἀπ'αὐτούς ἔβαλε καί μία πέτρα στά θεμέλια τῆς Μονῆς γιά τήν καλλίτερη ὀργάνωσι καί πρόοδό της. Στόν παρόντα αἰῶνα μας ἀξιοσημείωτοι ἦσαν ὁ ἀρχιμ. π. Θεόφιλος Πάτρας καί π. Γρηγόριος Βολντσίνσκι. Στίς ἀρχές τοῦ ἔτους 1956 οἱ Πατέρες Κλεόπας καί Παῒσιος 'Ολάρου ἀναδιωργάνωσαν καί ἀνεγέννησαν τήν πνευματική ζωή στήν μοναχική κοινότητα τῆς Πούτνα. Δέν ἠμποροῦμε νά ξεχάσουμε τήν ἄνοιξι τοῦ ἔτους 1956, ὅταν μία ὁμάδα ἀπό 18 Πατέρες τῆς μονῆς Συχαστρία μέ ἐπικεφαλῆς τόν πρωτοσύγκελλο π. Δοσίθεο Μουραρίου μετεκόμισαν στήν Πούτνα γιά νά ἀνθήση καί ἐκεῖ ἡ μοναχική ζωή. 'Ανάμεσα σ'αὐτούς τούς ἀδελφούς ἤμουν τότε κι ἐγώ. Δέν λυπήθηκα καθόλου γιά τήν μεταφορά μας στήν μονή Πούτνα. 'Εάν ἔκανα κάτι ἤ ὄχι, θά τό εἰποῦν ἄλλοι.
5. Πάτερ 'Υάκινθε, πῶς πραγματοποιήθηκε ἡ πνευματική ἀναγέννησις στήν Πούτνα; Πῶς ἄρχισε;
'Οποιαδήποτε πνευματική ἀναγέννησις ἑνός ἀνθρώπου, ἑνός μοναστηριοῦ καί μιᾶς 'Εκκλησίας ἀρχίζει γενικά μέ τήν προσευχή. Στήν Πούτνα κατ' ἀρχήν καθιερώθηκε καθημερινά ἡ θεία Λειτουργία, τό μεσονυκτικό, ὁ ὄρθρος καί ὅλη ἡ ἐκκλησιαστική τάξις τῶν 'Ακολουθιῶν, κατά τό τυπικό τῆς Μονῆς Συχαστρία. ῞Ολοι ἐλαμβάναμε μέρος στίς ἀκολουθίες τῆς ἐκκλησίας, ἐψάλλαμε ὅλοι στόν χορό, ἐπηγαίναμε στά διακονήματά μας, ἐτρώγαμε ὅλοι μαζί καί ἐνισχύαμε ὁ ἕνας τόν ἄλλον. ῞Οσο καί νά ἦτο δύσκολη ἡ ἀρχή, μᾶς φαινόταν ὅμως κατόπιν ὡραίαὅ 'Η προσευχή καί ἡ ἀγάπη ἀναγεννοῦν τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, τά Μοναστήρια καί ὁλόκληρο τόν κόσμο. 'Ενῶ ἡ ἐγκατάλειψις τῆς προσευχῆς, τῆς κοινοβιακῆς ζωῆς καί ἡ ἀπειθαρχία ἐρημώνουν τά Μοναστήρια, τίς οἰκογένειες καί τόν κόσμο ὅλο. Στήν συνέχεια ἀρχίσαμε νά διαβάζουμε καθημερινά τό Ψαλτήριο τοῦ Δαβίδ στήν ἐκκλησία μέ πρῶτο ἀναγνώστη τόν ἡγούμενο. 'Αργότερα ἀρχίσαμε καί τίς ἐπισκευές τῆς ἐκκλησίας καί ὅλων τῶν κτιρίων.
6. Ποιά πνευματική ἀποστολή ἐπιτελεῖ σήμερα τό μοναστήρι Πούτνα;
Τήν ἴδια εὐαγγελική ἀποστολή πού ἐπιτελεῖ ἐδῶ καί πεντακόσια καί πλέον χρόνια. Μνημονεύω τό διά μέσου τῶν αἰώνων ἀδιάκοπο νῆμα τῶν προσευχῶν πρός τόν Θεό. Μνημονεύω τήν καθημερινή θεία Λειτουργία καί ὅλη τήν μοναστηριακή τάξι. 'Εμεῖς ν'ἀγωνισθοῦμε τώρα νά βαδίσουμε, ὅσο ἠμποροῦμε, στά ἴχνη τῶν προγόνων μας μέ τήν ἀγάπη καί τήν μοναχική μας βιοτή. Μνημονεύω ἀκόμη, ὅσο μοῦ ἐπιτρέπει ἡ ἐθνική μου συνείδησις, τήν αἴσθησι τῆς ὀρθοδόξου εὐλαβείας πού ἔχει ὁ λαός μας στήν βόρειο Μολδαβία καί σ'ὅλη γενικά τήν χώρα μας. ῎Ετσι, παρηγορῶ ὅλους τούς πιστούς πού ἔρχονται στήν Πούτνα, συμβουλεύοντάς τους ν' ἀκολουθοῦν τήν ἐκκλησία, νά ἀνατρέφουν τά παιδιά τους μέ τόν φόβο τοῦ Θεοῦ, νά μή ἐγκαταλείπουν τήν ἀληθινή μας πίστι καί νά ζοῦν μέ εἰρήνη καί ἀγάπη μεταξύ τους. Κατόπιν, διεγείρω στίς ψυχές τῶν πολλῶν ἐπισκεπτῶν μας τό πατριωτικό συναίσθημα καί τήν ἀγάπη πρός τήν πατρίδα μας, ἰδιαίτερα στίς καρδιές τῶν νέων μας, ἀναφέροντας σάν παράδειγμα τόν εὐσεβῆ ἡγεμόνα ἅγιο Στέφανο τόν Μέγα, γιά τήν ἀνδρεία του, τόν ἡρωϊσμό του, γιά τήν θερμή πίστι του καί τά μεγάλα ἔργα πού ἔκανε στήν ἐποχή του. Συνεπῶς μνημονεύω πάντα τήν ἄσβεστη λαμπάδα τῆς πίστεως καί τοῦ ῎Εθνους μας.
7. Τί πνευματικές συμβουλές δίνετε στούς μοναχούς σας σάν ἡγούμενος καί Πνευματικός πατήρ τους;
Νά προσευχώμεθα οἱ μέν γιά τούς δέ καί ὅλοι μαζί νά δοξάζουμε τόν Θεό καί τούς 'Αγίους Του. Κατόπιν νά ἐκπληρώνουμε μέ ἀφοσίωσι τίς μοναχικές μας ὑποσχέσεις, νά φυλάττουμε μέ αὐτοθυσία τήν ὀρθόδοξη πίστι μας, νά προτρέπουμε εὐκαίρως ἀκαίρως τούς πιστούς μας σέ μιά ἠθική χριστιανική ζωή, διδάσκοντάς τους τά Μυστήρια τῆς Πίστεως, τήν ἐλεημοσύνη, τήν ἐγκράτεια, τήν ἀνθρωπιά καί τόν σεβασμό στούς προγόνους μας. 'Εάν κάνουμε αὐτά πού ὑποσχεθήκαμε, ἐάν βοηθοῦμε τούς ἄλλους στόν δρόμο τῆς σωτηρίας, ἐάν ἀγαποῦμε καί ταπεινούμεθα, ἔχουμε πλέον ὅλη τήν ἐλπίδα νά μή ζήσουμε πλέον ματαίως ἐπί τῆς γῆς καί θά γίνουμε εὐμενῶς δεκτοί στήν ἄλλη ζωή καί θά ζήσουμε μέσα στό φῶς τοῦ Χριστοῦ.
8. Τί πρέπει νά κάνουμε ἐμεῖς σήμερα, ἅγιε 'Ηγούμενε, γιά νά ζήσουμε πλησιέστερα στόν Χριστό;
Νά κάνουμε ὅ,τι ἔκαναν καί οἱ Πατέρες μας στό παρελθόν. Αὐτοί προσηύχοντο ἀκατάπαυστα στόν Κύριο. ῎Ας προσευχώμεθα καί ἐμεῖς. Αὐτοί ἀπέφευγαν τίς μέριμνες καί τούς πειρασμούς τοῦ κόσμου. ῎Ας ἀποφεύγουμε καί ἐμεῖς τίς ὑπερβολικές ἐπίγειες φροντίδες, τήν ὑπερηφάνεια αὐτοῦ τοῦ αἰῶνος, τίς πρόσκαιρες ἀπολαύσεις, τίς φλυαρίες, τήν συκοφαντία, τήν σωματική ἀνάπαυσι, ὅλα τά ἁμαρτωλά καί ἐμπαθῆ αὐτοῦ τοῦ βίου.
Οἱ πρόγονοί μας ἐδιάβαζαν τήν 'Αγία Γραφή καί τούς Πατέρες καί ἐκοπίαζαν νά ἐφαρμόσουν, ὅσα ἐδιάβαζαν στήν ζωή τους. ῎Ας κοπιάσουμε κι ἐμεῖς νά διαβάζουμε τά ἅγια βιβλία, τά ὁποῖα θά γίνουν οἱ ἀληθινοί ὁδηγοί μας πρός τόν Χριστό.
'Εμεῖς οἱ μοναχοί, ἄν θέλουμε νά σωθοῦμε, ἄς πιέζουμε τόν ἑαυτό μας νά ἐκπληρώνουμε τίς τρεῖς μοναχικές ὑποσχέσεις πού δώσαμε στήν κουρά μας, τήν παρθενία, ὑπακοή καί ἀκτημοσύνη. ῎Αν φοβούμεθα τόν θάνατο καί ἀμφιβάλλουμε γιά τήν σωτηρία μας, νά κάνουμε ἐλεημοσύνη. Δηλαδή νά προσευχώμεθα γιά τούς ἀνθρώπους, νά παρηγοροῦμε τούς θλιμμένους, νά ἐλεοῦμε κατά δύναμιν τούς πτωχούς καί αὐτοί θά προσεύχωνται στόν Θεό γιά ἐμᾶς καί ἔτσι θά ἔχωμε ἐλπίδα γιά τήν σωτηρία μας. Μόνο νά προσέχουμε νά μή μᾶς κυριεύη ὁ λογισμός τῆς ὑπερηφανείας καί κενοδοξίας.
9. Πρέπει οἱ μοναχοί νά βοηθοῦν στήν σωτηρία τούς ἄλλους ἀνθρώπους, ἐνῶ ἀκόμη δέν ἔχουν καθαρισθῆ ἀπό τά δικά τους πάθη;
'Εάν ἔχωμε ταπείνωσι ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ἐργάζεται καί μέσω τῶν ἁμαρτωλῶν. 'Εάν ἰδοῦμε κάποιον νά πνίγεται ἤ νά καίγεται τό σπίτι του, δέν θά τρέξουμε νά τόν βοηθήσουμε; 'Εάν ἰδοῦμε ἕναν ἀδελφό λυπημένο ἤ κάποιον πού μᾶς ζητεῖ μιά συμβουλή, εἴμεθα ὑποχρεωμένοι, στό ῎Ονομα τοῦ 'Ιησοῦ Χριστοῦ καί τῆς χριστιανικῆς μας ἀγάπης, νά τόν βοηθήσουμε, νά καλέσουμε ἕνα Πνευματικό, νά τοῦ προτείνουμε ἕνα βιβλίο, νά τοῦ δώσουμε μία συμβουλή, καί τήν πιό μικρή γιά τό καλό τῆς ψυχῆς του. ῎Η, ὅταν κάποιος πλανηθῆ στόν δρόμο του καί τοῦ δείξουμε τόν σωστό, εἶναι ἄρα γε αὐτό ἁμαρτία; 'Ιδιαίτερα τώρα πού ὑπάρχει τόση δίψα γιά τόν Θεό δέν θά πρέπει οἱ μοναχοί, οἱ ἔχοντες εἰδικά χαρίσματα καί προϋποθέσεις, ν' ἀποφεύγουν τούς λαϊκούς ἀδελφούς μας θέλοντας δῆθεν νά ἡσυχάσουν ἤ ὅτι εἶναι ἀνάξιοι καί ἁμαρτωλοί. Βέβαια, θά πρέπει ὁ καθένας μας νά ἔχη τήν εὐλογία τοῦ Πνευματικοῦ του καί νά προσέχη τήν φωνή τῆς συνειδήσεώς του γιά νά μή σφάλη ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ἤ πληγωθῆ ὁ ἴδιος ἀπό τίς συναναστροφές του μέ λαϊκούς. Πρέπει νά σηκώνουμε καί ἐμεῖς οἱ μοναχοί, προπαντός οἱ χειροτονημένοι ἱερεῖς καί Πνευματικοί, τό φορτίο τῶν ἐν τῶ κόσμῳ ἀδελφῶν μας, διότι ἔτσι ἐπιτελοῦμε τήν ἐντολή τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ μας πρός τόν πλησίον.
10. Ποιοί εἶναι οἱ καρποί τῆς ἐν Χριστῶ ὑπακοῆς;
Πολλοί καί μεγάλοι εἶναι οἱ καρποί τῆς χριστιανικῆς ὑπακοῆς, μέσα στήν ὁποία ἀνήκει καί ἡ μοναχική ὑπακοή. 'Από τἠν ὑπακοή γεννᾶται ἡ ταπείνωσις, ἡ πραότης, ἡ ὑπομονή, ἡ ἀπροσπάθεια τοῦ βίου, ἡ ἐλπίς τῆς σωτηρίας, ἡ προσευχή μετά δακρύων, ἡ ἀφοβία τοῦ θανάτου, ἡ πνευματική χαρά καί ἡ ψυχική εἰρήνη. 'Η πιό εὔκολη καί σίγουρη ὁδός σωτηρίας εἶναι νά ζῆ κανείς σ'ὅλη τήν ζωή του στήν ὑπακοή τῆς 'Εκκλησίας καί τοῦ Πνευματικοῦ του. Δηλαδή, νά κάνη ὅλα τά ἔργα του μέ εὐλογία, μέ προσευχή καί ἐρώτησι. 'Η ζωή αὐτοῦ πού ζῆ χωρίς 'Εκκλησία, χωρίς Πνευματικό, χωρίς βιβλία, χωρίς προσευχή καί πνευματική χαρά στήν προσευχή, εἶναι μία κόλασις.
Δέν βλέπουμε τά ἀποτελέσματα τῆς παρακοῆς; ῞Οταν χάθηκε ἡ ὑπακοή ἀπό τόν οὐρανό καί τόν παράδεισο, οἱ ἄγγελοι μεταβλήθηκαν σέ διαβόλους καί οἱ ἄνθρωποι καταδικάσθηκαν σέ θάνατο. Οἱ Χριστιανοί πού φεύγουν ἀπό τήν 'Εκκλησία, καταλήγουν στίς αἱρέσεις. Οἱ πολίτες πού δέν ὑπακούουν στήν Πολιτεία γίνονται ἀναρχικοί καί προξενοῦν χάος καί ἀκαταστασία. Οἱ μοναχοί μιᾶς Μονῆς πού δέν ὑπακούουν στόν προεστῶτα, προξενοῦν τήν ἐρήμωσί της. 'Ενῶ, ὅπου δεσπόζει ἡ ὑπακοή, ὄχι ἀπό φόβο τῶν νόμων καί παιδεύσεων, ἀλλά ἀπό χριστιανική ἀγάπη, ἐκεῖ εἶναι ὁ παράδεισος ἐπί τῆς γῆς, εἶναι ἡ ἁρμονία, ἡ εἰρήνη, ἐκεῖ εἶναι ἡ μακαρία ζωή, διότι ἐκεῖ εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός, ἡ Σωτήρ μας, ὁ ὁποῖος ταπεινώθηκε ἑκουσίως μέ τήν ὑπακοή μέχρι θανάτου διά σταυροῦ. Εἴθε νά μᾶς δώση ὁ Χριστός τήν χάρι τῆς ἀληθινῆς ὑπακοῆς, διότι αὐτός πού ἀγαπᾶ ὅλους καί ζῆ κάτω ἀπό τήν ὑπακοή δέν μπορεῖ νά πάη στήν κόλασι.
11. Γιατί πιστεύετε ὅτι ἐξησθένησε πνευματικά ὁ ὀρθόδοξος μοναχισμός καί γενικά ὁ χριστιανικός μοναχισμός;
-Διότι δέν ὑψώνονται πολλά χέρια καί γιά πολλή ὥρα πρός τόν οὐρανό.
Αὐτή εἶναι ἡ πρώτη αἰτία. Κατόπιν, διότι ἐλαττώθηκε ὁ ζῆλος τῆς πνευματικῆς ζωῆς, δηλαδή ὁ ζῆλος γιά τήν 'Εκκλησία, τήν ἀνάγνωσι ἱερῶν βιβλίων, τήν ἀξάσκησι τῆς μυστικῆς προσευχῆς μέσα στήν καρδιά, τήν συχνή ἐξομολόγησι καί τήν Θεία Μετάληψι. Δέν φαίνεται νά ὑπάρχη πόθος γιά τόν ζωντανό λόγο, ὁ ὁποῖος ξυπνάει τήν καρδιά ἀπό τόν λήθαργό της καί τόν πνευματικό ὕπνο τῆς ἀναισθησίας.
Τρίτη αἰτία εἶναι οἱ δικές μας πνευματικές ἀδυναμίες πού μᾶς προξενοῦν κατάπτωσι στήν ζωντανή ἔκφρασι τῆς πίστεως καί τῆς ἐλπίδος γιά τήν αἰώνια ζωή.
'Ο ἄνθρωπος τῶν ἡμερῶν μας καί ἐν μέρει οἱ μοναχοί, δέν φοβοῦνται πλέον τόν θάνατο, τήν κόλασι, τίς πτώσεις στήν ἁμαρτία, τούς πειρασμούς τοῦ διαβόλου, τά φρικτά ἀποτελέσματα τῆς ἁμαρτίας, τήν μέλλουσα Κρίσι. 'Η ὀλιγοπιστία φέρει ἀμφιβολία στήν ψυχή, ὕπνο στήν ὥρα τῆς προσευχῆς, ἀκηδία καί ἀδιαφορία στήν ὥρα τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν τῆς 'Εκκλησίας, σκληρότητα τῆς καρδιᾶς· ἀκόμη μᾶς πληγώνει μέ τήν ἀναισθησία, τήν πλῆξι καί ἔτσι σβήνει ἀπό μέσα μας τήν φλόγα τοῦ 'Αγίου Πνεύματος.
Πρέπει νά ὁμολογήσουμε ὅτι τό πνεῦμα τοῦ κόσμου μπῆκε πάρα πολύ καί στά Μοναστήρια μας. Παλαιότερα αὐτά εὑρίσκοντο μακριά ἀπό τόν κόσμο, σέ ἐρημικούς τόπους, πού ἦσαν εὐνοϊκοί γιά προσευχή καί ἄσκησι. Οἱ σύγχρονες συνθῆκες ζωῆς ἔφεραν τόν κόσμο καί τούς πειρασμούς τους στά Μοναστήρια μας. 'Η πολεμική πού ἀσκεῖται σήμερα στούς μοναχούς ἀπό τούς πειρασμούς τοῦ κόσμου εἶναι πολύ ἐπιτήδεια καί ἐκλεπτυσμένη. Οἱ σημερινοί μοναχοί δέν ἔχουν πλέον τήν ἔρημο, ὅπου θ' ἀναχωρήσουν γιά προσευχή καί τότε εἶναι δυνατόν νά εἰσχωρήσουν στήν βαθύτερη ἔρημο τῆς καρδιᾶς τους γιά τήν καρδιακή προσευχή. ῎Ω, αὐτή ἡ προσευχή ἀποκτᾶται μέ ἐπίμονη ἐπίκλησι τοῦ θείου 'Ονόματος τοῦ Χριστοῦ, μέ αἱματοδοσία, νηστεία, ἐγκράτεια καί ἀπέλασι τῶν ἐντός τῆς καρδίας εὑρισκομένων παθῶν καί πειρασμῶν τοῦ κόσμου. 'Ο σημερινός μοναχός πρέπει νά φύγη στήν δική του πνευματική ἔρημο. Δηλαδή, νά ζῆ στό κοινόβιο ἀνάμεσα σέ ὅλους, νά ὑπηρετῆ ὅλους τούς ἀδελφούς μέ ἀγάπη, ἀλλά στήν καρδιά του νά ἔχη πάντοτε τόν Χριστό μέ τήν ἀκατάπαυστη προσευχή.
Τό νά ζήσης, ἀδελφέ μου, μόνος μέ μόνο τόν 'Ιησοῦ Χριστό ἀνάμεσα σέ πολλούς ἀνθρώπους, ἰδού ποιά εἶναι ἡ ἀρετή τοῦ σημερινοῦ μοναχοῦ!
12. Τί ἔχετε νά πῆτε γιά τά Μοναστήρια γενικά καί ἰδιαίτερα γιά τά Μοναστήρια τῆς 'Αρχιεπισκοπῆς 'Ιασίου καί Μολδαβίας;
Τό σπουδαιότερο ἔργο τῶν Μοναστηριῶν μας εἶναι ἡ πνευματική τους ζωή, ἡ ὁποία εἶναι ἀρκετά ἱκανοποιητική. Σ' ὅλα τά μοναστήρια καί τίς μεγάλες σκῆτες (μονύδρια ἐξαρτώμενα ἀπό τήν κυρίαρχο μονή) ἔχουμε νέους μοναχούς, γίνεται καθημερινά ἡ θεία Λειτουργία μέ καλή τάξι, πρᾶγμα τό ὁποῖο μᾶς χαροποιεῖ ὅλους. Στό μοναστήρι δοξάζεται ὁ Θεός καί σήμερα, τό πιό εὐχάριστο, ὅτι δοξάζεται ἀπό νέους μοναχούς, οἱ ὁποῖοι, ἀνάλογα μέ τίς δυνάμεις τους, ἀγωνίζονται γιά μιά ὑψηλή πνευματική ζωή. 'Εδῶ τρέχουν πιστοί ἀπό ὅλα τά μέρη σάν σέ μιά πηγή, ὅπου θά πιοῦν, θά τραφοῦν καί θά ἐνισχυθοῦν στήν ὀρθόδοξη πίστι. 'Εδῶ διατηρεῖται ἡ μεγάλη τοπική πνευματική παράδοσις, ἐδῶ συνεχίζεται ἡ ἁγία ὀρθόδοξη εὐλάβεια τοῦ λαοῦ μας, ἡ καθαρή ζωή, ὁ ζῆλος γιά τόν Χριστό καί τό Εὐαγγέλιο, ἡ ἀγάπη γιά τούς ξένους καί ἡ ἐλεημοσύνη, σύμφωνα μέ τήν διδασκαλία τοῦ Σωτῆρος καί τήν παλαιά παράδοσι πού μᾶς κληροδότησαν οἱ Πατέρες μας.
13. Τί ἔχετε νά μᾶς πῆτε γιά τούς ἀδελφούς τοῦ Κοινοβίου σας, τούς ὁποίους ποιμαίνετε ἐπί τόσα χρόνια;
Μπορῶ νά εἰπῶ μόνον, ὅτι τούς ἀγαπῶ μέ ὅλη μου τήν καρδιά, σάν πατέρες καί ἀδελφούς, τούς ὁποίους μοῦ ἐμπιστεύθηκε ὁ Κύριος γιά τήν σωτηρία τους. 'Ακόμη ἀπέναντί τους εἶμαι σάν πατέρας, σάν ἀδελφός ἐν Χριστῶ ἀκόμη καί σάν ὑποτακτικός! ῞Ολοι μαζί σ'αὐτό τό ἅγιο Βῆμα δοξάζουμε τόν Θεό, ἐπιτελοῦμε τίς ἅγιες ἀκολουθίες, στεκόμεθα μπροστά στούς εὐλαβεῖς Χριστιανούς καί ἐπισκέπτας μας καί τούς ἀναπαύουμε σωματικά καί πνευματικά, ὅσο μᾶς εἶναι δυνατόν. Μέ αὐτούς τούς ταπεινούς μοναχούς, 70 τόν ἀριθμό, δουλεύουμε περίπου δύο δεκαετίες γιά τήν γενική ἀνακαίνισι τῆς Μονῆς μας καί διατηροῦμε, χάριτι Χριστοῦ, ἄσβεστη τήν κανδήλα τῆς πίστεως καί τῆς προσευχῆς. Μόνο ὁ Θεός γνωρίζει πόσες ψυχές, πού ἔρχονται ἀπό ὅλη τήν χώρα μας, παρηγοροῦνται καί ἐνισχύονται ἐδῶ. ῎Ω, μέσα σ'αὐτό τό ἡγεμονικό Μοναστήρι, ὅπου ἀσκοῦνται μοναχοί ἀπό τήν Πούτνα, ὅλοι εἶναι κτίτορες, ὅλοι ἀγωνιστές γιά τά ὑλικά καί πνευματικά ἀγαθά, συλλειτουργοί, ἀδελφοί καί πατέρες ἐν Χριστῶ 'Ιησοῦ· διότι ὁ ἕνας λειτουργεῖ, ὁ ἄλλος ψάλλει, ὁ ἄλλος ἐπιστατεῖ καί κατευθύνει ὅλους τούς ἄλλους, ὁ ἄλλος μαγειρεύει, ὁ ἄλλος ξεναγεῖ καί ὁμιλεῖ στούς προσκυνητές, ὁ ἄλλος ἐξομολογεῖ, ὁ ἄλλος ὑποδέχεται καί ἀναπαύει τούς προσκυνητές μέ ἀγάπη. ῞Ολοι κάνουμε κάτι, ἀλλά μέ τόν Θεό κάνουμε περισσότερα. Δέν κάνουμε αὐτά πού πρέπει, ἀλλά ἕνα μόνο ἔργο ζητοῦμε καί ἐπιθυμοῦμε: Νά δοξάζουμε μέ τήν προσωπική μας θυσία τόν Χριστό, ὅσο περισσότερο ἠμποροῦμε. Κατόπιν νά οἰκοδομοῦμε τούς ἄλλους ἀνθρώπους, πού ἔρχονται στό Μοναστήρι μας, χωρίς νά ξεχνοῦμε καί τά μοναχικά μας καθήκοντα, γιά τό ὁποῖα θά ἀπολογηθοῦμε τήν ἡμέρα τῆς ἀνταποδόσεως.
14. ῎Εχετε χρόνο, ἐνῶ εἶσθε καί ἡγούμενος τῆς Μονῆς, νά ἀσχολῆσθε μέ τήν ποιμαντική μέριμνα τῶν προσκυνητῶν σας; Τί συμβουλές τούς δίνετε;
-Παρ'ὅλα τά καθήκοντά μου, ἀσχολοῦμαι καί μέ τούς Χριστιανούς μας. 'Ιδιαίτερα στίς περιόδους νηστειῶν καί μεγάλων ἑορτῶν εἴμεθα κυριολεκτικά δοσμένοι στήν ὑπηρεσία τῶν θρησκευτικῶν τους ἀναγκῶν, στήν ἐξομολόγησι καί τήν ποιμαντική τους βοήθεια. Νομίζω, περισσότερο ἀπό ὁπουδήποτε ἀλλοῦ οἱ Χριστιανοί τῆς ἐπαρχίας μας, ἔχουν ἀνάγκη ἀπό συμβουλές, ἀπό λόγια παρηγορητικά στήν ὥρα τῆς ἐξομολογήσεως, ἀνάλογα μέ τήν κάθε περίπτωσι. Δέν μοῦ εἶναι καθόλου εὔκολο νά συμβουλεύω. 'Εάν δώσω μία καλή συμβουλή, σώζεται μία ψυχή, μία οἰκογένεια, μία κατάστασι. Εἶναι ἡμέρες, στήν περίοδο νηστειῶν, πού ἐξομολογῶ ἐπί πολλές ὧρες συνέχεια, ἐνῶ τήν ἑπομένη ἡμέρα προσφέρω τά ῞Αγια Μυστήρια στούς ἀξίους.
Σάν Πνευματικός, εἶχα στήν ψυχή μου πνευματική ἱκανοποίησι, ὅταν κατώρθωνα νά συμφιλιώσω ἀνθρώπους μέ τόν Θεό, μεταξύ τους καί μέ τήν συνείδησί τους. ῎Η νά διευκρινήσω σέ μερικούς χριστιανούς νά ἀφήσουν τήν αἵρεσι καί νά ἐπιστρέψουν στούς κόλπους τῆς 'Ορθοδόξου 'Εκκλησίας. 'Αλλά εἶχα καί μερικά ἀρνητικά περιστατικά. Μερικοί ἀποφεύγουν τήν ἐξομολόγησι, ἄλλοι δέν ἐξομολογοῦνται εἰλικρινά, ἄλλοι μέ πιέζουν νά τούς δώσω τά 'Ιερά Μυστήρια, ἐνῶ εἶναι τελείως ἀνάξιοι. 'Ιδού τί μοῦ συνέβη μία φορά. *Ηταν ἐδῶ στό γειτονικό χωριό Πούτνα μία οἰκογένεια πού ἀποτελεῖτο μόνο ἀπό δύο γέρους. 'Η γριά, περισσότερη πιστή, ἐξωμολογεῖτο σέ μένα. 'Ο ἄνδρας της δέν ἤθελε νά ἔλθη στήν ἐκκλησία καί ἀπέφευγε τά 'Ιερά Μυστήρια. 'Η γυναῖκα του τόν προέτρεπε πάντοτε: ῎Ελα, ἄνθρωπε, στήν ἐκκλησία καί ἐξομολογήσου διότι ἔρχεται τό ῞Αγιο Πάσχα! 'Εκεῖνος τῆς ἀπαντοῦσε: «῎Αφησέ με γυναῖκα, θά ἐξομολογηθῶ ἐγώ στά γεράματα!» ῏Ηλθαν τά βάσανα τῆς γεροντικῆς ἡλικίας καί τό φθινόπωρο τοῦ ἔτους 1960 ὁ γέρος ἀσθένησε πολύ σοβαρά. Τότε ἡ δυστυχισμένη γυναῖκα του ἦλθε γρήγορα σέ μένα καί μοῦ εἶπε νά πάω γρήγορα νά τόν κοινωνήσω. ῞Οταν ἔμπαινα μέ τά ῎Αχραντα Μυστήρια στό σπίτι τους, ὁ ἀσθενής παρέδιδε τήν ψυχή του. 'Επέστρεψα στό Μοναστήρι μου κλαίγοντας, διότι χάθηκε μία ψυχή, ἐπειδή ἀπέφευγε σ' ὅλη τήν ζωή του τήν 'Εκκλησία καί τήν 'Ιερά 'Εξομολόγησι.
15. Τί ἐπιθυμεῖτε νά πραγματοποιηθῆ στό μέλλον στό Μοναστήρι σας;
Εὐχαριστῶ τόν Θεό καί τήν Κυρία Θεοτόκο, τήν Προστάτιδα τῆς Μονῆς μας, διότι μ' ἐβοήθησαν νά κάνω κι ἐγώ κάτι σ' αὐτή τήν ἔνδοξη μοναχική ἑστία τῆς Μολδαβίας. Τώρα ἐπιθυμῶ νά ἰδῶ τήν ἀποπεράτωσι τῶν ἀνακαινίσεων καί τήν εἰκονογράφησι αὐτῆς τῆς ἡγεμονικῆς ἐκκλησίας. 'Ακόμη ἐπιθυμῶ νά ἐνισχυθῆ ἡ ἀδελφότης μας μέ νέους ἀδελφούς κι ἐγώ κατόπιν νά ἀναχωρήσω γιά προετοιμασία τῆς ψυχῆς μου στήν ἡσυχία, διότι ἡ ὥρα τῆς ἀναχωρήσεώς μου πλησιάζει.
Σκέψεις καί συμβουλές τοῦ Γέροντος π. 'Υακίνθου
1. Πῶς νά προσεύχωμαι;
Νά προσεύχεσαι λέγοντας: «Κύριε, μή μοῦ ἀφαιρέσης τό δῶρο πού μοῦ ἔδωσες».
2. Πότε ἔρχεται, Γέροντα, τό τέλος τοῦ κόσμου;
Γιατί δέν ἐνδιαφέρεσαι περισσότερο γιά τό τέλος τῆς ζωῆς σου;
3. Κάποιος ἀδελφός ἐπίεζε τόν Γέροντα νά εὐλογήση τό θέλημά του.
'Ο Γέροντας τοῦ ἀπήντησε: «Δέν θά διδάξης ἐσύ τόν Θεό τί ἔχει στόν Νοῦ Του νά κάνη».
4. Γιά τήν ἐμπιστοσύνη στόν Θεό ἔλεγε:
«Κύριε, δικός Σου εἶμαι, μή μέ ἐγκαταλείψης». 'Εγώ ξέρω κάποιον πού μαλώνει μέ τόν Θεό!
5. Γι' αὐτούς πού τοῦ ζητοῦσαν λόγο σωτηρίας, τούς ἔλεγε:
«Θέλεις νά σωθῆς; Θά παίρνης εὐλογία ἀπό τόν Πνευματικό σου γιά νά ταξιδεύσης, ἐνῶ ἡ ἀληθινή σοφία παραμένει στίς συμβουλές πού δέχεσαι καί τίς ἐφαρμόζεις καί ὄχι μόνο στίς ἐρωτήσεις πού τοῦ ἀπευθύνεις».
6. Ποιό εἶναι τό διακριτικό γνώρισμα τοῦ μοναχοῦ;
'Ο Γέροντας ἀπαντοῦσε: «'Η ἐκκοπή τοῦ θελήματος».
7. ῞Οταν ἀναχωροῦσαν ἀπό κοντά του οἱ πιστοί ὁ Γέροντας τούς εὐλογοῦσε λέγοντας: «'Η εἰρήνη τοῦ Κυρίου νἆναι πάντα μαζί σας».
8. ῎Ελεγε ὁ Γέροντας σέ μιά πνευματική του κόρη: «῞Οταν ἐπιστρέφης ἀπό τήν ἐκκλησία στό σπίτι σου νά λέγης τό μεγαλυνάριο τῆς Θεοτόκου: «῎Αξιόν ἐστιν καί στήν συνέχεια: «'Η Χάρις τοῦ Κυρίου ἀπό τόν ἅγιο Οἶκο Σου εἴθε νά ἔλθη καί στό σπίτι μου σήμερα».
Πρός ἕνα ἀχάριστο πατέρα ἔλεγε: «Νά εὐχαριστῆς τόν Θεό γιά ὅλα ὅσα δέχεσαι καί νά μή κρίνης».
10. Πρός ἕνα μαθητή του, τόν ὁποῖον πολλές φορές εὐεργέτησε, τοῦ ἔλεγε: «῞Οπως ὁ Κύριός μας 'Ιησοῦς Χριστός μᾶς εὐσπλαγχνίζεται καί μᾶς ἐλεεῖ ὅλους ἔτσι κι ἐσύ μή ξεχνᾶς νά ἀγαπᾶς καί νά μιμῆσαι τόν Χριστό μας».
Σέ ἄλλο μαθητή του ἔλεγε: «Νά μή παραπονῆσαι ποτέ ἐνώπιον τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ καί νά μή λέγης ποτέ: «Δέν ἠμπορῶ!»
12. Γιά τήν ἐπιμονή στήν προσευχή ἐδίδασκε: «Ζήτησε μέ ἐλπίδα ὅτι θά λάβης αὐτό πού θέλεις, κι ἄν ἡ ἀπάντησις καθυστερῆ, μάλωσε μέ τόν Θεό κι 'Εκεῖνος δέν θά στενοχωρηθῆ βλέποντας τήν ἐπιμονή σου».
13. Πάλι γιά τήν προσευχή ἐσυμβούλευε ἕνα μοναχό νά λέγη τά ἑξῆς: «'Ιησοῦ μου, Κύριε, ἐμεῖς μέ χαρά Σ' εὐχαριστοῦμε».
14. Στήν ἐξομολόγησι συμβούλευε κάποιον ἱερέα: «Νά λειτουργῆς μέ εἰρήνη, σάν νά λειτουργῆς μέ ἀγγέλους».
15. ῎Ελεγε συχνά ὁ Γέροντας στούς πιστούς: «'Ο δρόμος γιά τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν εἶναι στήν κόψι τοῦ ξυραφιοῦ».
16. Σ' ἕνα λυπημένο Χριστιανό εἶπε τά ἑξῆς ὁ Γέροντας: «Ζήτησε τήν εἰρήνη διά τῆς προσευχῆς καί ἐμπιστεύου τόν ἑαυτό σου στήν φροντίδα τοῦ Θεοῦ καί μή ξεχνᾶς ὅτι τήν εὐτυχία δέν τήν δίνει αὐτός ὁ κόσμος».
17. Κάποιον δόκιμο μοναχό γιά νά τόν καθοδηγήση σωστά τοῦ εἶπε καί αὐτό τόν λόγο: «Τά λόγια ἠχοῦν, ἐνῶ τά ἔργα λαμποκοποῦν».
18. Σκεπτόμενος ὁ Γέροντας τό Πάθος τοῦ 'Ιησοῦ ἔλεγε: «Κανείς δέν ἠμπορεῖ νά χωρέση στό μυαλό του τόν πόνο τόν ὁποῖον ὑπέφερε ὁ Κύριος ἐπί τοῦ Σταυροῦ».
19. Σέ κάποια πνευματική του κόρη πού ἠσχολεῖτο ὑπερβολικά μέ τίς κοσμικές φροντίδες, τῆς ἔλεγε: «Παιδί μου, τό σπουδαιότερο ἔργο ἀπ' ὅλα εἶναι ἡ σωτηρία. ῞Ολες σου τίς ἐπιθυμίες κατεύθυνε πρός αὐτό τόν σκοπό».
20. Στά πνευματικά του παιδιά ἔλεγε: «Τό μεγαλύτερο πρᾶγμα εἶναι νά αἰσθάνεσαι τόν Θεό στήν καρδιά σου». Καί πολλά πνευματικά του παιδιά ἠσθάνοντο αὐτή τήν ἐμπειρία μέσα στήν καρδιά τους.
21. ῞Οταν ἔβλεπε ὁ Γέροντας τήν σκληροκαρδία μερικῶν ἔλεγε συχνά: «Εἴθε νά μᾶς παιδεύση ὁ Θεός, ἐνωρίτερα ἀπό τήν ὥρα τοῦ θανάτου μας καί νά μᾶς δώση χρόνο μετανοίας καί ἐξαγορᾶς τῆς ποινῆς μας».
22. ῎Ελεγε κάποτε: «'Ο ἡγούμενος πρέπει νά ἔχη τόση ὑπομονή, ὥστε νά νικᾶ ὅλους τούς ἀδελφούς μόνο μέ αὐτή».
23. ῞Ενας μοναχός ἀπό τήν Πούτνα μετέφερε μέ τό αὐτοκίνητο στό μοναστήρι μερικές γυναῖκες γιά νά βοηθήσουν σέ μερικές ἐργασίες. Μία ἀπ'αὐτές ἔχοντας κακό λογισμό νά πειράξη τόν μοναχό στό ἁμάρτημα τῆς ἀκολασίας, τόν ἔπεισε νά τήν πάη ἀργά τήν νύκτα μέ τό αὐτοκίνητο σέ κάποια ἐπείγουσα δουλειά της. 'Ο μοναχός πειράχθηκε, ἀλλά λυτρώθηκε μέ τήν προσευχή τοῦ Γέροντά του, τοῦ π. 'Υακίνθου, ὁ ὁποῖος τόν περίμενε ἀργά τήν νύκτα καί, ὅταν συναντήθηκαν, τοῦ εἶπε: «Γνώριζα ὅτι εὑρίσκεσαι σέ δοκιμασία. Ξέρεις τί σοῦ λέγω. 'Η θεία σκέπη τῆς Θεοτόκου σέ ἐφύλαξε».
24. 'Η μετριοπάθεια εἶναι τό σιγγίλιο τῆς σοφίας. Πάντοτε νά ἔχουμε τήν αἴσθησι τοῦ μέτρου. Νά μή κλίνουμε οὔτε πρός τά δεξιά οὔτε πρός τά ἀριστερά. Νά ζητᾶμε τά καλλίτερα μέσα γιά τήν ἐπίτευξι τῶν πιό εὐγενῶν σκοπῶν μας.
25. 'Εξ αἰτίας τῆς ἐπιθυμίας μας νά μᾶς ἀγαπήσουν, σφάλλουμε ἀπέναντι στόν πλησίον μας, κι ἀκόμη ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ πού μᾶς εἶπε: «Μάθετε ἀπ'ἐμοῦ ὅτι πρᾶος εἰμι καί ταπεινός τῆ καρδίᾳ» (Ματ. 11, 29). Γιατί λοιπόν διαπληκτίζεσθε μεταξύ σας, γιατί θέλετε νά πάρετε τό δίκαιο τοῦ ἄλλου;
'Ο ἄνθρωπος γίνεται περισσότερο ἄνθρωπος, ὅταν ζῆ περισσότερο γιά τούς ἄλλους καί λιγώτερο γιά τόν ἑαυτό του.
26. 'Η εὐτυχία δέν προέρχεται ἀπ' αὐτόν τόν κόσμο. Εἶναι ἕνας τρόπος πού λέμε ὅτι αἰσθανόμεθα καλά. Ν' ἀλλάξουμε δηλαδή μερικές μας ἰδέες, μερικά πιστεύω μας, μερικά φρονήματά μας γιά νά καταλάβουμε τόν κόσμο, γιά νά μᾶς βοηθήσηὅ
27. Τί μπορεῖ νά μᾶς διαφυλάξη ἀπό τά ἄγχη αὐτοῦ τοῦ κόσμου; 'Η χριστιανική πνευματικότης. Μά δέν καταλαβαίνει ὅλος ὁ κόσμος αὐτή τήν πραγματικότητα. Στήν ἐπαναστατημένη ζωή, πού κάνουμε ἐμεῖς τώρα, δέν βλέπω ἐγώ μέ ἐλπίδα ὅτι οἱ ἄνθρωποι εὑρίσκουν τίς καλλίτερες δυνατότητες γιά νά σωθοῦν καί νά διασώσουν καί τήν κοινωνία τήν ὁποία ὑπηρετοῦμε. 'Ο Σωτήρ μᾶς λέγει: «'Ο Υἱός τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε διακονηθῆναι, ἀλλά διακονῆσαι καί δοῦναι τήν ψυχήν αὐτοῦ λύτρον ἀντί πολλῶν» (Ματ. 20, 28). Συνεπῶς, ἰδού ὁ κανών: Νά κάνουμε ὅ,τι καλλίτερο ἠμποροῦμε γιά τούς ἄλλους. ῎Ετσι ἡ θεία δικαιοσύνη παραμένει πάντοτε κυρίαρχη στήν ζωή μας. Κἄπου λέγεται: «Οὐ γάρ εἰσι αἱ βουλαί μου ὥσπερ αἱ βουλαί ὑμῶν, οὐδ' ὥσπερ αἱ ὁδοί ὑμῶν αἱ ὁδοί μου, λέγει Κύριος», δηλαδή : Διότι οἱ δικές μου συμβουλές καί ἀποφάσεις, λέγει ὁ Κύριος, δέν εἶναι σάν τίς δικές σας βουλές, γνῶμες καί ἐπιθυμίες, οὔτε οἱ δικοί μου τρόποι ἐνεργείας καί οἱ δρόμοι, τούς ὁποίους σᾶς ὑποδεικνύω, εἶναι σάν τούς δικούς σας δρόμους»
('Ησ. 55, 8).
28. ῎Ελεγε ὁ Γέροντας σέ κάποιο διαννοούμενο: «Δέν εἶμαι μιά προσωπικότης πού θά ἠμποροῦσα νά σᾶς ὠφελήσω πολύ· ὅμως ἀγωνίζομαι κι ἐγώ, κατά τίς δυνάμεις μου, νά λέγω καί νά κάνω κάτι. Μερικοί ἄνθρωποι ξέρω τί λέγουν. ῎Αλλοι λέγουν ὅτι ξέρω. ῎Αλλοι ὅτι δέν ξέρω τί νά εἰπῶ, ἀλλά λέγουν γιά νά εὑρίσκωνται σέ δουλειά»
29. ῎Ελεγε κάποτε ὁ Γέροντας γιά τούς ἁγίους: «Εἶναι μεγάλη δύναμις νά στοχαζώμεθα βαθειά καί νά ζοῦμε τήν ζωή πού μᾶς συνιστοῦν οἱ ἅγιοί μας, πού ἀναπαύονται γύρω ἀπό τό Μοναστήρι μας. 'Υπάρχει μιά ἐπικοινωνία μαζί τους. Αὐτό τό λέγουν καί ἄνθρωποι τῆς ἐπιστήμης καί τῆς ἐκκλησίας. 'Υπάρχει μιά σχέσις μ' αὐτούς πού ἀναπαύονται πέριξ τῆς Μονῆς μας καί ἐπικοινωνοῦν μαζί μας καί μετά θάνατονὅ ῎Ετσι ἐξηγεῖται τό γεγονός ὅτι προσκυνοῦμε τά ἱερά Λείψανά τους, ὅπως τοῦ ἁγίου Νεομάρτυρος 'Ιωάννου τῆς Σουτσεάβας καί τοῦ ἁγίου Καλλινίκου Τσερνίκας, ὁ ὁποῖος μᾶς εἶπε καί μερικά προφητικά λόγια γιά τούς καιρούς μας- ὅτι «θά φύγη ἡ εἰρήνη ἀπό τόν κόσμο», ὅτι «ἀλλοίμονο σ'αὐτούς πού θά κατευθύνουν τόν κόσμο αὐτή τήν περίοδο», ὅτι «τά στοιχεῖα τῆς φύσεως θά ἐκδικηθοῦν τόν ἄνθρωπο» ῎Εζησα αὐτές τίς ἀλήθειες. Εἶναι λυπηρόν, ἀλλά βλέπουμε στήν συνέχεια τί γίνεται στόν κόσμο μας»
30. 'Αναφορικά μέ τήν ἐκ δεξιῶν πλάνη ἔλεγε ὁ Γέροντας: «Ο διάβολος, ἐάν βλέπη ὅτι δέν ἠμπορεῖ νά σέ πιάση ἀπό πίσω, ἔρχεται ἀπό μπροστά σου. Γι'αὐτό νά ἔχης μεγάλη διάκρισι καί νηφαλιότητα».
31. «Διατήρησε ἔρημη ἀπό πειρασμούς τήν καρδιά σου καί θά ἠμπορῆς νά ἡσυχάζης στό μέσον τῆς πόλεως».
32. «Νά ἀμφιβάλης γιά κάθε τι πού κάνεις μόνος σου καί νά μή στηρίζεσαι ἀποκλειστικά στίς δυνάμεις σου».
33. Οἱ πειρασμοί στούς ἱερούς τόπους εἶναι πιό ἀσθενικοί. Γι'αὐτό, πρέπει συχνά νά τούς ἐπισκέπτεσαι καί νά παραμένης ἐκεῖ λίγες ἡμέρες. 'Αλλιῶς εὔκολα θά σκανδαλίζεσαι στόν κόσμο».
34. 'Εάν ἡ πνευματική ζωή ξεκινοῦσε ἀπό τό κεφάλι, τότε ὁ κάθε μοναχός θά τήν ἀκολουθοῦσε.
35. 'Αφοῦ ἀξιωθῆς νά λάβης τήν θεία Κοινωνία καί ἀναπαυθῆς ψυχικά, νά προσεύχεσαι μέ περισσότερη φλόγα στόν Κύριο.
36. ῎Ελεγε ὁ Γέροντας στούς νεωτέρους Πενυματικούς τῆς Μονῆς του: «Στήν ἐξομολόγησι νά μετριάζης τό βάρος τῆς ἁμαρτίας, γιά νά μή πέση ὁ ἄνθρωπος στήν ἀπελπισία».
37. Στό ταξίδι σου, στίς διασταυρώσεις τῶν δρόμων νά κάνης συνειδητά τό σημεῖο τοῦ σταυροῦ μέ τό χέρι σου.
Διδακτικοί Λόγοι γιά τήν εὐχή τοῦ 'Ιησοῦ
1. 'Ο Γέροντας εἶχε τήν καρδιακή προσευχή τοῦ 'Ιησοῦ, ἀλλά, ὅταν τοῦ ζητοῦσα συμβουλές, μοῦ ἔλεγε τά ἑξῆς: «Δέν ξέρω τίποτε γι' αὐτή τήν προσευχή. Πήγαινε νά ἐρωτήσης ἄλλους πιό ἐναρέτους Πατέρας».
2.῎Αλλοτε ἔλεγε γιά τήν εὐχή: «Εἶναι τόσο μυστική αὐτή
ἡ εὐχή πού οὔτε ὁ διπλανός σου δέν ἠμπορεῖ νά ἀντιληφθῆ τίποτεὅ Πρῶτα ἀπ' ὅλα γιά τήν εὐχή χρειάζεται πολλή ταπείνωσις»
3. Ρωτήσαμε τόν Γέροντα: «Πάτερ, γιατί ἐμεῖς δέν ἠμποροῦμε νά ἐπιμείνουμε στήν ἐργασία τῆς εὐχῆς τοῦ 'Ιησοῦ; Μᾶς ἀπήντησε: «Διότι δέν τήν λέγετε ἀπό τήν καρδιά σας. ῞Οταν ἡ εὐχή ξεπηδᾶ ἀπό τήν καρδιά, δέν ἠμπορεῖς νά τήν ξεχάσης, ἀκόμη κι ὅταν ὁ νοητός ἐχθρός δέν παύει νά σέ πολεμῆ».
4. Κάποιος ἤθελε μέ ὅλη τήν καρδιά του νά προσεύχεται καί γιά τούς ἄλλους ἀνθρώπους. Σ' αὐτή τήν ἐπιθυμία του ὁ Γέροντας τοῦ ἀπήντησε: «Νά προσεύχεσαι ὡς ἑξῆς: «Κύριε 'Ιησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με τόν ἁμαρτωλό καί ὅλους τούς εὐεργέτας μου. Θά προσεύχεσαι ἔτσι γιά νά μή δυσκολεύεσαι νά μνημονεύης ἐπί μακρόν πολλά ὀνόματα.
Στήν ἀρχή εἶχα τήν ἐντύπωσι ὅτι ὁ Γέροντας μᾶς ἔλεγε νά προσευχώμεθα ἔτσι γιά τούς ἀνθρώπους. ῞Οταν, ὅμως τόν ἐρώτησα μᾶς εἶπε ὅτι ἡ συμπληρωματική λέξις: «καί ὅλους τούς εὐεργέτας μου» εἶναι ὁλόκληρη ἡ δημιουργία τοῦ Θεοῦ.
Δέν ἀξιολόγησα τήν ἀπάντησι αὐτή τοῦ Γέροντος καί μετ' ὀλίγο καιρό τοῦ εἶπα: «Δέν ἄκουσα ἄλλη φορά ἕνα τέτοιο τύπο προσευχῆς τοῦ 'Ιησοῦ». 'Εκεῖνος μοῦ εἶπε: «Διότι ὑπερηφανεύθηκες καί δέν ἠμποροῦσες νά κατανοήσης τίς εὐργεσίες τῆς Δημιουργίας τοῦ Θεοῦ».
5. 'Ο Γέροντας ἐργαζόταν πάντοτε τήν εὐχή μυστικά. 'Εάν ἤσουν δόκιμος μοναχός, σέ παρακινοῦσε νά ἀπαγγέλλης τόν πλήρη τύπο τῆς εὐχῆς. 'Ιδιαίτερα ἠσχολεῖτο μ' αὐτούς πού ἐξεκινοῦσαν αὐτόν τόν δρόμο τῆς πνευματικῆς ἐργασίας μέ περιέργεια καί σκεπτικισμό. Δέν ὑπελόγιζε ἐάν ἤσουν μοναχός ἤ λαϊκός. Τό σπουδαιότερο γι' αὐτόν ἦτο νά περιστρέφης στόν νοῦ καί στήν καρδιά σου τήν μυστική ἱκεσία πρός τόν Χριστό. Σ' αὐτό τό ἔργο ὁ Πατήρ ὑπεχρέωνε ὅλους μέ ὅπλα τήν προσωπική ἐμπειρία του καί τήν ἐπιμονή του.
6. Μετά τήν διακριτική ἐξομολόγησι πού ἔκανε στόν καθένα, τοῦ ἐπέβαλλε καί τόν κανόνα τῆς κατ' ἰδίαν προσευχῆς του. Δέν ἦτο καθόλου θρησκομανής, ἀλλά, ὅπως λέγουν οἱ ῞Αγιοι Πατέρες, καθωδηγοῦσε τούς πάντες ἀνάλογα μέ:
-Μέ τήν κατάστασι τῆς ὑγείας·
-μέ τό πνευματικό μέτρο στό ὁποῖο εὑρίσκεται ὁ καθένας·
-μέ τόν ζῆλο πού ἔδειχνε ὁ καθένας·
-μέ τίς κοινωνικές δυσκολίες καί τίς συγκεκριμένες δυνατότητες τοῦ τρόπου τῆς ζωῆς.
'Από τήν ἀρχή προέτρεπε τούς ἀδελφούς νά ἀσχολοῦνται μέ τήν νοερά προσευχή. Κάποιος τόν ἐρώτησε, ἄν πρέπει οἱ ἀρχάριοι στήν πνευματική ζωή, μοναχοί καί λαϊκοί, νά λέγουν τήν νοερά ἤ καρδιακή μονολόγιστη εὐχή: «Κύριε 'Ιησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με τόν ἁμαρτωλό» μέ τό στόμα προφορικά καί δυνατά καί ἐκεῖνος ἀπήντησε: «Καί μετά τί θά κάνης;», ἐννοῶντας ὅτι ἡ πολυχρόνια ἄσκησι τῆς στοματικῆς προσευχῆς προκαλεῖ σύγχυσι καί σπασμωδικόττητα. 'Επί πλέον θά πρέπει ν' ἀναχωρήση αὐτός ὁ ἀνθρωπος στήν ἐρημιά γιά νά ἠμπορῆ νά προσεύχεται στόν Κύριο κραυγαλέα. 'Αλλά γιά νά ζήση μέσα στόν κόσμο θά πρέπει νά ἐπιτελῆ αὐτό τό ἔργο μυστικά.
Νά γνωρίζης ἀκόμη, ἔλεγε ὁ Γέροντας στόν μαθητή του, ὅτι ἡ προσευχή τῆς βυθίσεως τοῦ νοῦ μέσα στήν καρδιά εἶναι ἕνα δῶρο τοῦ Θεοῦ στόν κατάλληλο χρόνο. Εἶναι ὅμως εὐκολώτερο μέ τήν εὐχή τοῦ Πνευματικοῦ σου Πατρός νά λάβης πιό γρήγορα αὐτό τό δῶρο στήν ζωή σου.
7. Συνιστοῦσε τήν ἐργασία τῆς εὐχῆς καί μέ τόν ρυθμό τῆς ἀναπνοῆς. Μέ τήν ἀναπνοή νά λέγεται τό ἥμισυ τῆς εὐχῆς καί ὁ νοῦς ν' ἀκολουθῆ τήν ὁδό τοῦ ἀέρος μέχρι τήν καρδιά μέ τό κεφάλι κλινόμενο πρός τό στῆθος καί μέ τά δύο δάκτυλα τοῦ δεξιοῦ χεριοῦ βαλμένα πρός τό μέρος τῆς καρδιᾶς στό στῆθος ἀριστερά· κατόπιν νά ἐκπνέεται ὁ ἀέρας εἴτε ἀπό τό στόμα σάν ἕνας ἐλαφρός στεναγμός, εἴτε κι ἀπό τήν μύτη.
῎Ελεγε ἀκόμη ὅτι ἡ ἐργασία τῆς εὐχῆς σέ περίοδο πνευματικῆς μάχης ἐντός τῆς καρδίας εἶναι ἐπικίνδυνη. Δέν συνιστοῦσε αὐτό τό ἔργο, ἀλλά τό ἄφηνε στήν προσωπική δυνατότητα τοῦ καθενός.
8. Δέν συνιστοῦσε τήν χρῆσι τοῦ σκαμνιοῦ, ἀλλά μόνο γιά τούς ἀσθενεῖς. ῎Ελεγε: «Η προσευχή πρέπει νά λέγεται εὐκαίρως καί ἀκαίρως, δηλαδή καθημερινά νά ἔχης ἕνα πρόγραμμα διότι ὁ Κύριος καί ἡ Μητέρα του σέ περιμένουν νά ἐκτελέσης τά καθήκοντά σου. Στόν ἐλεύθερο χρόνο σου νά προσεύχεσαι κατά τήν θέλησί σου. 'Οπουδήποτε εἶσαι καί σ'ὅποια θέσι εὑρίσκεσαι ὁ νοῦς σου νά εἶναι στόν Κύριο. ῎Ετσι θά μένης μέσα στήν ἔρημο τῆς καρδιᾶς σου! 'Ακόμη καί μέσα στό πλῆθος τῶν ἀνθρώπων, στό τραῖνο ἤ σέ ὅποια λαϊκή συγκέντρωσι εὑρίσκεσαι, προσπάθησε νά σιωπᾶς καί θά εἶσαι μόνος μέ μόνο τόν Θεό».
9. 'Ετόνιζε πολύ στόν πρωταρχικό ἀγῶνα γιά τήν εὐχή, τήν προσοχή στήν προσευχή καί προπαντός τήν ταπείνωσι καί τήν συγκέντρωσι τοῦ νοῦ στήν μνήμη τοῦ 'Ονόματος τοῦ Χριστοῦ.
Γι αὐτό προέτρεπε ἐπίμονα λέγοντας καί τά ἑξῆς: «Γνωρίζω κάποιον, ὁ ὁποῖος ἐξομολογεῖται σέ μένα, πού κρεμάει στόν λαιμό του ἕνα χάλκινο βαρύ σταυρό γιά νά μή ξεχνάη τόν Θεό καί νά τόν ἐνθυμῆται πάντοτε· γνωρίζω καί κάποιον ἄλλον, ὁ ὁποῖος ἔχει φορέσει μιά ἁλυσίδα στό ἀριστερό του πόδι γιά νά τοῦ θυμίζη τά καθήκοντά του πρός τόν Θεό».
10. 'Ερώτησα κάποτε τόν Γέροντα τί εἶναι ταπείνωσις κι ἐκεῖνος δέν μοῦ ἀπήντησε τότε. 'Αργότερα ἦλθε κοντά μου κρατῶντας μιά χούφτα φουντούκια. ῞Ενα ἀπ' αὐτά ἔπεσε κάτω κι ἐγώ ἔσκυψα τό ἐπῆρα καί τό ἔφαγα. 'Ο Γέροντας δέν μοῦ εἶπε τίποτε, ἀλλά σέ κάποια ἄλλη στιγμή μέ ἐνώχλησε ὁ λογισμός μου: «Δέν ἄξιζε νά τό φάγης ἀπό τό χέρι τοῦ Γέροντός σου» ῎Ετσι μοῦ ἔδωσε ὁ Γέροντας τό παράδειγμα τῆς ταπεινώσεως. 'Ο Θεός, μᾶς ἔλεγε, πάντοτε ἐργάζεται γιά τήν ταπείνωσί μας.
11. ῎Αλλοτε πάλι μᾶς ἔλεγε: «Νά γίνετε ἕνα μέ τήν εὐχή καί μέ τήν Χάρι τοῦ 'Αγίου Πνεύματος καί τότε θά λαμβάνετε ἀπαντήσεις στίς ἐρωτήσεις σας». ῎Εδινε μεγάλη βαρύτητα στίς λεπτομέρειες, ἀλλά μέ διάκρισι καί χωρίς νά ἐξουσιάζεται ἀπ' αὐτές. Συνιστοῦσε στήν προσευχή νά κτυπᾶ ὁ μοναχός τό στῆθος του μέ τήν γροθιά του, ὅταν αἰσθάνεται πολύ ταπεινωμένος ἀπό τήν Θεία Χάρι.
12. Τί εἶναι ἡ καθαρά προσευχή, πανοσιώτατε Πάτερ;
-Μερικές φορές ὁ ἄνθρωπος φθάνει σέ κατάστασι καθαρᾶς προσευχῆς. 'Αλλά σέ ὅλη του τήν ζωή πρέπει νά ἀγωνίζεται νά ζῆ πνευματικά. Γνωρίζει ὁ πνευματικός ἄνθρωπος τόν ἑαυτό του ποιός εἶναι καί ποῦ πρέπει νά φθάση. ῞Οταν τρώγης, συνέχισε ὁ Γέροντας, κάθε φορά πού μασσουλᾶς τήν τροφή στό στόμα σου νά λέγης ρυθμικά καί τήν εὐχή καί θά σοῦ φαίνεται τό φαγητό σάν θεία κοινωνία, ἐνῶ ταυτόχρονα μυστικά νά λέγης: «Δέν ἀξίζω τίς δωρεές πού μοῦ προσφέρεις καθημερινά, Κύριε».
῞Οταν νηστεύης, τό δυσκολώτερο πρᾶγμα πού σέ βασανίζει εἶναι ἡ δίψα. Τότε μέ τόν λογισμό σου ἐγείρεσαι καί λέγης: «Μέ ἐκυρίευσε ἡ δίψα! " 'Η συμβουλή τοῦ Γέροντος ἦτο νά πηγαίνης πιό μακριά μόνος σου καί νά λέγης: «Κύριε, ἡ ψυχή μου ἐδίψησε 'Εσένα! 'Εγώ πίνω νερό, ἐνῶ σέ Σένα ἔδωσαν χολή καί ὄξος».
'Εάν ἀγαπᾶς τόν Κύριο, ἔλεγε ὁ Γέροντας, λάβε μαχητική στάσι ἀπέναντί Του καί λέγε Του: «῞Ολα εἶναι δικά Σου, Κύριε, θέλεις δέν θέλεις ἀπαιτῶ νά μέ σώσης!»
Γιά νά μέ ξυπνήση ἀπό τήν ἀναισθησία μου, μοῦ ἔλεγε: «Ποιός ἠμπορεῖ νά ξέρη τί πόνους αἰσθάνθηκε ὁ Κύριος ἐπάνω στόν Σταυρό. Εἶναι ἀφάνταστα ὀδυνηρό νά σέ καρφώνουν στά χέρια καί στά πόδια μέ τά σουβλερά καρφιά μέ ἀποτέλεσμα νά ὑποφέρη ὁλόκληρο τό σῶμα!»
13. 'Ο Γέροντας ἦτο πάντοτε μυστικά προσευχόμενος πρός τόν Κύριο. ῏Ητο πολύ συνετός στίς συζητήσεις του γιά τήν νοερά προσευχή καί τήν συνιστοῦσε θερμά στά πνευματικά του παιδιά. Τούς ἔδινε καί μερικές βασικές συμβουλές, ὅπως: Νά λέγουν τήν εὐχή παντοτεινά, ἔστω κι ἄν στήν ἀρχή τήν λέγουν μηχανικά. Ν' ἀρχίζουν λέγοντάς την μέ τό στόμα μέ προορισμό νά ἀνέβη ἡ εὐχή στόν νοῦ. ῎Ελεγε ὅτι εἶναι δυνατόν νά βοηθήση ἀπό τήν ἀρχή ἡ μέθοδος τῆς εὐχῆς μέ τήν ἀναπνοή, ἐάν ἠμπορέση ὁ προσευχόμενος νά συνδυάση τήν ἐπίκλησι τῆς εὐχῆς μέ τόν ρυθμό τῆς ἀναπνοῆς. Δέν συνιστοῦσε κάποιο συγκεκριμένο τύπο εὐχῆς, ἀλλά ξεκινῶντας ἀπό τόν γνωστό τύπο: "Κύριε 'Ιησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με τόν(τήν) ἁμαρτωλό(ή), ἐπέτρεπε τήν συντόμευσί της, ἀνάλογα μέ τήν ἔκτασι τῆς ἀναπνοῆς καί τήν πνευματική ἐπιθυμία τῆς πρακτικῆς της ἐξασκήσεως.
'Εδίδασκε ὅτι εἶναι πολύ ἀναγκαία ἡ ἐγκράτεια καί ἡ κάθαρσι ἀπό τά πάθη γιά τήν ἀπρόσκοπτη πρόοδο καί ποιότητα τῆς νοερᾶς προσευχῆς, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ στήν ἀπάθεια. Συχνά μᾶς ἔλεγε: «῞Οταν ἡ προσευχή ξεπηδᾶ ἀπό τήν καρδιά, δέν τήν ἐγκαταλείπης ποτέ! Διότι εἶναι δῶρο τοῦ 'Αγίου Πνεύματος. Δέν ὑπάρχει μεγαλύτερη μακαριότητα ἀπό τό νά αἰσθάνεσαι τόν Θεό μέσα στήν καρδιά σου!»
Σέ στιγμές πειρασμῶν καί λήθης τῆς εὐχῆς συνιστοῦσε ὁ ἀγωνιζόμενος νά ἐπανέρχεται στήν ἀπαγγελία τῆς εὐχῆς διά τοῦ στόματος μέ αἴσθησι ἐπικαλούμενος μέ ὅλη τήν ὕπαρξί του τόν 'Ιησοῦ Χριστό. 'Εάν ἐπέμενε στήν κατάβασι τοῦ νοῦ μέσα στήν καρδιά μέ τήν μέθοδο τῆς ἀναπνοῆς ἤ ἐπάνω στίς λεπτομέρειες ἀναφορικά μέ τίς φάσεις τῆς εὐχῆς, τότε ὁ Γέροντας ἐπανερχόταν στήν γνωστή του ἀπάντησι: «Προσευχήσου ὅσο περισσότερο ἠμπορεῖς καί τό ῞Αγιο Πνεῦμα θά σέ διδάξη τά πάντα».
'Εάν σέ ἤξερε ἀπό τίς πολλές σου ἐξομολογήσεις, ὡς ζηλωτή ἐργάτη τῆς προσευχῆς τοῦ 'Ιησοῦ, συχνά σοῦ ὑπενθύμιζε: «Διῶξε τούς λογισμούς, ξεπέρασε τούς πειρασμούς χρησιμοποιώντας τήν εὐχή τοῦ 'Ιησοῦ. Προσεύχου στό σπίτι, στήν ἐκκλησία μέ τήν εὐχή αὐτή μέ ἀγάπη καί θεῖο φόβο! Νά λέγης τήν εὐχή ἀκατάπαυστα ἐνίοτε καί ἀπό τήν καρδιά σου! Δέν θά αἰσθάνεσαι πλῆξι, ὅταν ἐπικαλεῖσαι τό ῎Ονομα τοῦ Χριστοῦ, διότι ἔρχεσαι σέ ἐπικοινωνία μέ τήν Πηγή τῆς Ζωῆς»!
'Ο λόγος τοῦ Γέροντος τήν ἡμέρα παραιτήσεώς του ἀπό τήν ἡγουμενεία τῆς Μονῆς
Σεβασμιώτατε Δέσποτα, πανοσιώτατε ἅγιε 'Ηγούμενε, ὁσιώτατοι Πατέρες καί ἀγαπητοί Χριστιανοί,
῎Εφθασε σήμερα ἡ τελευταία ἡμέρα, κατά τήν ὁποία σηκώνω ἐπάνω μου ἕνα μεγάλο σταυρό. 'Ενθυμοῦμαι ὅτι στίς 21 Μαῒου τό 1956 ἐρχόμουν στήν Πούτνα μέ τόν π. Κλεόπα μαζί μέ μιά ὁμάδα 13 Πατέρων τῆς Μονῆς Συχαστρία καί 8 ἀπό τό μοναστήρι Σλάτινα καί, ὅταν ἔφθασα στήν Πούτνα, τήν ὁποία δέν ἐγνώριζα μέχρι τότε, μέ λύπησε τό γεγονός ὅτι τό ὁμώνυμο χωριό ἔφθανε μέχρι τήν πύλη τῆς Μονῆς. 'Ερώτησα κάποια ἡμέρα τόν ἑαυτό μου: «῎Αρα γε τί καλογερική ζωή θά κάνω ἐγώ ἐδῶ; ῎Ημουν στήν μονή Συχαστρία ἀπό ἡλικίας 15 ἐτῶν. 'Ησύχασα ὅμως σκεπτόμενος ὅτι παντοῦ ὑπάρχουν καί ἄνθρωποι καί μ' αὐτούς πάντοτε συνεργάσθηκα, συναδελφώθηκα καί εἴχαμα καλές ἀμοιβαῖες ἐνασχολήσεις. Αὐτό διήρκεσε μέχρι τό 1977, ὁπότε ὁ θεοφιλέστατος ἐπίσκοπος Γεράσιμος μετατέθηκε διά τήν 'Επισκοπή τῆς πόλεως 'Αράντ. 'Από τότε ὁ σταυρός μου ἐβάρυνε περισσότερο. Τό διακόνημα τοῦ ἡγουμένου εἶναι τό δυσκολώτερο ἀπό ὅλα. Μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, τόν 'Οποῖον εὐχαριστῶ, τήν σύνεσι τῶν συνεργατῶν μου καί τίς εὐχές τῶν Πατέρων τῆς Μονῆς Πούτνα ἐσήκωσα αὐτόν τόν σταυρό. Σίγουρα δέν ἦτο εὔκολος σταυρός.
'Εχάρηκα διότι ἡ 'Αδελφότης μας ἐξέλεξε γιά διάδοχό μου καί πνευματικό της πατέρα τόν ἱερομόναχο π. Μελχισεδέκ. Κάθε φορά πού ἔπρεπε νά συναντηθοῦμε καί νά συνομιλήσουμε τόν εὕρισκα γονατιστό νά προσεύχεται πίσω ἀπό τήν 'Αγία Τράπεζαὅ . Πιστεύω ὅτι ἔχει συνειδητοποιήσει τόν σταυρό πού πρόκειται ἀπό σήμερα νά σηκώση.
'Ελπίζω ὅτι ἡ Πούτνα θά συνεχίση νά ἐκπληρώνη τήν ἀποστολή της καί ἀπό πλευρᾶς πολιτιστικῆς καί ἀπό διοικητικῆς. 'Η μονή Πούτνα εἶναι τό «εἰκονοστάσιο τῆς ἐθνικῆς μας συνειδήσεως», εἶναι «ἡ 'Ιερουσαλήμ τοῦ ρουμανικοῦ ἔθνους», εἶναι ἡ ἀκαδημία τῶν καλῶν τεχνῶν καί σ'αὐτό τό ἐπίπεδο πρέπει νά παραμείνη πάντοτε.
Εὐχαριστῶ τόν νέο ἡγούμενο γιά τά λόγια πού μοῦ ἀπηύθηνε κι ἐγώ μέ ὅλες τίς δυνάμεις μου θά τόν βοηθήσω σέ ὅ,τιδήποτε μέ καλωσύνη καί δικαιοσύνη, διότι χωρίς αὐτές τίς ἀρετές δέν γίνεται τίποτε. 'Εάν, πάτερ ἡγούμενε καί πνευματικό μου παιδί χρειασθῆς τήν συμβουλή μου, ἀνάλογα μέ τίς δυνάμεις μου, θά σέ βοηθήσω γιά νά ἠμποροῦμε νά λέμε καί ἐμεῖς μέ τόν 'Απόστολο Παῦλο: «Τόν ἀγῶνα τόν καλόν ἠγώνισμαι, τόν δρόμον τετέλεκα, τήν πίστιν τετήρηκα· λοιπόν ἀπόκειταί μοι ὁ τῆς δικαιοσύνης στέφανος, ὅν ἀποδώσει μοι Κύριος ἐν ἐκείνῃ τῆ ἡμέρᾳ, ὁ δίκαιος Κριτής» Δηλαδή: Τόν καλόν ἀγῶνα ἀγωνίσθηκα, τόν δρόμο ἔτρεξα ὡς τό τέρμα, τήν πίστι ἐτήρησα, τώρα πιά περιμένει ἕτοιμο γιά μένα τό στεφάνι τῆς δικαιοσύνης, τό ὁποῖο θά μοῦ δώση ὁ Κύριος, ὅταν ἔλθη ἐκείνη τήν ἡμέρα, ὁ δίκαιος Κριτής».(Β. Τιμ. 4, 7-8).
Μετάφρασις ἀπό τά ρουμανικά Μον. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου