ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
«Αλλοίμονόν σας, διότι κτίζετε τους τάφους των προφητών και στολίζετε τα μνημεία των δικαίων και λέγετε· εάν εζούσαμεν κατά τας ημέρας των πατέρων μας δεν θα επαίρναμεν μέρος εις το αίμα των προφητών». Ματθ. 23,29 – 39
Δεν λέγει ο Χριστός το αλλοίμονον εναντίον των, διότι κτίζουν τους τάφους, ούτε διότι κατηγορούν εκείνους, αλλά διότι και με τον τρόπον αυτόν και με όσα λέγουν, προσποιούμενοι ότι κατηγορούν τους πατέρας των, πράττουν χειρότερα. Το ότι λοιπόν ήτο προσποιητή η κατηγορία το λέγει ο Λουκάς με τα λόγια «συνευδοκείτε» και «οικοδομείτε».
Διότι λέγει· «Αλλοίμονόν σας, διότι κτίζετε τους τάφους των προφητών, ενώ οι πατέρες σας τους εφόνευσαν. Άρα επιβεβαιώνετε και επιδοκιμάζετε τα έργα των πατέρων σας· διότι αυτοί μεν εφόνευσαν αυτούς, σεις δε κτίζετε τους τάφους των». Εδώ λοιπόν κατηγορεί την διάθεσίν των, με την οποίαν έκτιζον διότι δεν έκτιζον αυτούς προς τιμήν των σφαγέντων προφητών, αλλά με σκοπόν να διαπομπεύσουν τας σφαγάς, και φοβούμενοι μήπως με το πέρασμα του χρόνου εξαφανισθούν οι τάφοι και μειωθή ο έλεγχος και η ανάμνησις της τόσον μεγάλης τόλμης των, έτσι έκτιζον τους τάφους, στήνοντες λαμπράς τας οικοδομάς ωσάν κάποιο τρόπαιον, και έτσι εκαυχώντο με τα τολμήματα εκείνων και επεδεικνύοντο.
Διότι αυτά που τολμάτε τώρα δείχνουν ότι και αυτά τα κάνετε με τον ίδιον σκοπόν. Διότι και αν ακόμη, λέγει, ισχυρίζεστε τα αντίθετα, ότι τάχα τους κατηγορείτε, όπως ότι «δεν θα συμμετείχαμεν εις το έργα εκείνων εάν εζούσαμεν κατά τας ημέρας εκείνας», άλλ’ όμως είναι ολοφάνερη η διάθεσις με την οποίαν τα λέγετε αυτά. Δια τούτο και αποκαλύπτει αυτήν με αινιγματικόν μεν τρόπον, οπωσδήποτε όμως την λέγει.
Διότι αφού είπε, «Λέγετε, ότι, εάν εζούσαμεν κατά τας ημέρας των πατέρων μας, δεν θα συμμετείχαμεν εις τα αίμα των προφητών», προσέθεσεν «Ώστε σεις οι ίδιοι επιβεβαιώνετε, ότι είσθε υιοί εκείνων, που εφόνευσαν τους προφήτας».
Και ποια κατηγορία υπάρχει δια τον υιόν ενός φονιά, εάν δεν συμμετέχη εις την διάθεσιν του πατρός του; Καμμία. Επομένως είναι φανερόν, ότι ακριβώς δι’ αυτά τους κατηγορεί, υπαινισσόμενος την συγγένειάν των με αυτούς ως προς την κακίαν.
Και αυτό τα φανερώνει και το εξής· καθ’ ότι προσέθεσε· «Φίδια, γεννήματα έχιδνών». Διότι, όπως τα φίδια ομοιάζουν με τους γονείς των ως προς την πικρότητα του δηλητηρίου των, έτσι και σεις ομοιάζετε προς τους πατέρας σας ως προς την φονικότητα.
Εις την συνέχειαν, επειδή εξήταζε την διάθεσιν που δεν είναι φανερή εις τους πολλούς, διατυπώνει τους λόγους του από τα έργα των τα οποία πρόκειται να τολμήσουν, και που θα γίνουν γνωστά εις όλους. Διότι, επειδή είπεν, «Ώστε σεις οι ίδιοι επιβεβαιώνετε, ότι είσθε υιοί εκείνων που εφόνευσαν τους προφήτας», δηλώνων ότι εννοεί και την συγγένειάν των ως προς την πονηριάν και ότι ήτο πλασματικοί οι λόγοι των «ότι δεν θα εγινόμεθα συμμέτοχοι εκείνων», προσέθεσε: «συμπληρώσατε και σεις το μέτρον των πατέρων σας»· δεν προστάζει, αλλά προλέγει αυτά που θα γίνη, δηλαδή την σφαγήν του εαυτού του.
Δια τούτο λοιπόν αφού συνέχισε τον έλεγχον και απέδειξεν ότι ήσαν πρόφασις αυτά που έλεγον δικαιολογούντες τους εαυτούς των, όπως ότι «δεν θα συμμετείχομεν εις τα έργα αυτών» (διότι αυτοί που δεν απείχον από τον φόνον του Κυρίου, πως θα απέσχον από τον φόνον των δούλων του;) , κάνει αυστηρότερον τον εν συνεχεία λόγον του, ονομάζων αυτούς φίδια και γεννήματα έχιδνών και λέγων· «Πως θα ξεφύγετε την κρίσιν της γεέννης», όταν και τολμάτε τέτοια και τα αρνήσθε και κρύπτε τε την διάθεσίν σας; Εις την συνέχειαν και με άλλον τρόπον τους ελέγχει αυξάνων την κατηγορίαν του και λέγει ότι· «θα αποστείλω προς εσάς προφήτας και σοφούς και γραμματείς και από αυτούς άλλους θα φονεύσετε, άλλους θα σταυρώσετε και άλλους θα μαστιγώσετε εις τας συναγωγής σας». Δια να μη λέγουν λοιπόν, ότι μολονότι εσταυρώσαμεν τον Κύριον, αλλά δεν συμμετείχαμεν και εις τάν φόνον των δούλων του, εάν εζούσαμεν τότε, να λέγει, και δούλους θα σας αποστείλω, προφήτας και αυτούς, και ούτε αυτούς θα λυπηθήτε.
Αυτά δε τα λέγει, δια να δείξη ότι δεν είναι καθόλου παράξενον τα να σφαγή από τους υιούς εκείνων, που είναι φονικοί και ύπουλοι και έχουν πολύν δόλον και ξεπερνούν τους πατέρας των εις τα τολμήματα. Εκτός δε από αυτά που ελέχθησαν αποδεικνύει ότι είναι και υπερβολικά κενόδοξοι. Καθ’ όσον όταν λέγουν, «Εάν εζούσαμεν κατά τας ημέρας των πατέρων μας, δεν θα συμμετείχομεν εις τα έργα αυτών», τα λέγουν από κενοδοξίαν, δείχνοντες την ευσέβειάν των μόνον με λόγια, ενώ με τα έργα των πράττουν τα αντίθετα.
«Φίδια και γεννήματα εχιδνών», δηλαδή, πονηροί, παιδιά πονηρών, και πονηρότεροι απ’ αυτούς που σας εγέννησαν. Διότι τους αποδεικνύει ότι διαπράττουν μεγαλύτερα εγκλήματα και ότι επιχείρησαν τα ίδια με εκείνους, αλλά και πολύ χειρότερα από εκείνους και αυτά τα ελέγχουν με αυστηρότητα ωσάν να μη περιέπεσαν ποτέ εις τα ίδια. Διότι αυτοί προσθέτουν εις τα εγκλήματά των και το τελευταίον από όλα, το αποκορύφωμα των κακών. Καθ’ όσον εκείνοι μεν εφόνευσαν τους δούλους που ήλθον εις τον αμπελώνα ενώ αυτοί και τον ίδιον τον Υιόν και αυτούς που τους προσεκάλουν εις τον γάμον. Αυτά δε τα λέγει, αποχωρίζων αυτούς από την συγγένειαν του Αβραάμ και αποδεικνύει ότι δεν ωφελούνται εις τίποτε από την συγγένειάν των αυτήν, εάν δεν μιμηθούν τα έργα εκείνου.
Δια τούτο και προσθέτει: «Πως θ’ αποφύγετε την κρίσιν της γεέννης», αφού μιμείσθε εκείνους που επεχείρησαν τέτοια έργα; Εδώ δε τους υπενθύμισε και την κατηγορίαν του Ιωάννου εναντίον των, καθ’ όσον και εκείνος έτσι τους ωνόμασε, καθώς επίσης τους υπενθύμισε την μέλλουσαν κρίσιν.
Έπειτα, επειδή δεν τους εφόβιζε καθόλου η μέλλουσα κρίσις και η γέεννα, εξ αιτίας του ότι δεν επίστευον, και δεν έδινον σημασίαν εις το πράγμα, τους συγκροτεί από γεγονότα του παρόντος και λέγει: «Δια τούτο να, αποστέλλω προς εσάς προφήτας και σοφούς και γραμματείς και από αυτούς άλλους θα φονεύσετε, άλλους θα σταυρώσετε και άλλους θα μαστιγώσετε, ώστε να πέση επάνω σας όλο το δίκαιον αίμα που εχύθη επάνω εις την γην, από το αίμα του Άβελ του δικαίου, μέχρι το αίμα του Ζαχαρίου του υιού του Βαραχίου, το οποίον εφονεύσατε μεταξύ του ναού και του θυσιαστηρίου.
Αλήθεια σας λέγω, θα συρθούν όλα αυτά εις την γενεάν αυτήν». Βλέπεις με πόσους τρόπους τους προεφύλαξεν; Είπεν, ότι κατηγορείτε τους πατέρας σας με όσα λέγετε, ότι δεν θα συμμετείχομεν εις τα έργα των δεν ήτο δε αυτό μικρόν δια να τους αποτρέψη. Είπεν, ότι μολονότι κατηγορείτε εκείνους, σεις όμως πράττετε χειρότερα, και αυτό ήτο ικανόν να τους κάνη να εντραπούν. Είπεν, ότι δεν θα μείνουν αυτά ατιμώρητα, και με τους λόγους του αυτούς εμβάλλει εις αυτούς φόβον απερίγραπτον τους υπενθύμισε δηλαδή το πυρ της γεέννης. Εις την συνέχειαν, επειδή εκείνη θα συνέβαινεν εις το μέλλον, τους παρουσίασε τα δεινά που θα συνέβαιναν εις την παρούσαν ζωήν, διότι λέγει, «θα έλθουν όλα αυτά εις την γενεάν αυτήν».
ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΟΜΙΛΙΑ ΟΔ’ (σελ. 811-817)
ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ-ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ: Ι.Ν.ΑΓΙΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΙΣΤΙΑΙΑΣ