Για μια ακόμη φορά οι “Τσάμηδες” προχώρησαν στην πρόκληση να οργανώσουν, πριν μερικές ημέρες, εκδήλωση μνήμης κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα, στο Κογκλέρι των Αγίων Σαράντα, όπου έστησαν μνημείο, για τη δήθεν “γενοκτονία” (μιλούν για την 79η επέτειο) των προγόνων τους από τους Έλληνες!
Μάλιστα στην ομιλία του ο πρόεδρος του Κόμματος των Τσάμηδων PDIU, Σπετίμ Ιντρίζι, ξεπέρασε κάθε όριο, λέγοντας ότι “έχουμε 200% δίκιο, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό, χρειαζόμαστε εσωτερική συνοχή και υποστήριξη από ΗΠΑ και Ε.Ε.”. Ζήτησε δε να αναγορευθεί το ανύπαρκτο “Τσάμικο” σε εθνικό θέμα της Αλβανίας και υπερασπίστηκε τους Κοσοβάρους, προβάλλοντας την ανιστόρητη ιδέα της Μεγάλης Αλβανίας!
Συγκεντρώθηκαν στο μνημείο, που κατασκευάστηκε με χρήματα του “Τσάμικου” λόμπι της Αμερικής, αλλά και του αλβανικού κράτους, λίγα άτομα και σ’ ένα παράταιρο εθνικιστικό παραλήρημα, άφησαν λουλούδια στους “σφαγιασθέντες”, όπως παραδόξως υποστηρίζουν, από τους Έλληνες. Ένα μνημείο, βασισμένο πάνω σε ψέματα, δεν μπορεί να δημιουργήσει ιστορικό τετελεσμένο. Πότε, πού και από ποιον σφαγιάστηκαν 5.000, όπως διατείνονται, «Τσάμηδες»;
Αντίθετα, τα εγκλήματα των ίδιων στη Θεσπρωτία κατά την περίοδο της Κατοχής, αλλά και νωρίτερα, αποτελούν ακόμη ανοιχτές πληγές. Και οι ηγέτες τους στην Αλβανία πρέπει να καταλάβουν ότι με απροκάλυπτα εξτρεμιστικές ενέργειες δεν κερδίζουν τίποτε επί της ουσίας, πέρα από κάποιες ψήφους. Το μόνο, δηλαδή, που καταφέρνουν είναι να ενισχύονται στο εσωτερικό κομματικό παιχνίδι της Αλβανίας… Κάτι που φαίνεται ότι τους ενδιαφέρει.
Η “γενοκτονία” τους, για την οποία οι “Τσάμηδες” προσέφυγαν και στο Δικαστήριο της Χάγης, όπου δεν αξιολογήθηκε καν η υπόθεση, είναι μεταγενέστερη «ανακάλυψη», κυρίως μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει, ομόφωνη απόφαση της Αλβανικής Βουλής, σύμφωνα με την οποία η 27η Ιουνίου χαρακτηρίστηκε ως «ημέρα Γενοκτονίας των Τσάμηδων».
Βέβαια εκείνη την εποχή υπήρξαν για τα φρικτά πεπραγμένα των “Τσάμηδων”, που ήταν νωπά, κάποιες μεμονωμένες και πολύ περιορισμένες αντιδράσεις οργής στη Θεσπρωτία, αλλά ως εκεί και τίποτα παραπάνω.
Με τους κατακτητές
Οι «Τσάμηδες» συνεργάσθηκαν με τους Ιταλούς και τους Γερμανούς κατακτητές. Τον Ιούλιο του 1942, υπό την καθοδήγηση του J. Dino, γαμπρού του τότε Αλβανού πρωθυπουργού S. Verlatsi, οι Τσάμηδες συγκρότησαν την K.S.I.L.I.A. («Αλβανικό Σύστημα Πολιτικής Διοικήσεως») με 14 τάγματα, έχοντας ως κύριο στόχο τους την εξολόθρευση του ελληνικού πληθυσμού στην περιοχή της Θεσπρωτίας, Μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών το 1943, οι «Τσάμηδες» πέρασαν στο στρατόπεδο των Γερμανών.
Οργανώθηκε ένα ειδικό στρατιωτικό τμήμα των «Τσάμηδων» με γερμανικές στολές. Στην εφημερίδα των Τιράνων «Bashkimi i Kombit» (14.3.1944) δημοσιεύθηκαν οι κοινές ενέργειες των «Τσάμηδων» με τους Ναζί το Φεβρουάριο του 1944, που είχαν ως τραγικό αποτέλεσμα την πυρπόληση 25.000 σπιτιών και τη δημιουργία 100.000 προσφύγων.
Μια αποκαλυπτική έκθεση, που περιγράφει με λεπτομέρειες τις εγκληματικές πράξεις των Τσάμηδων στη Θεσπρωτία κατά την Κατοχή, συνέταξε το 1948 ο τότε Διοικητής του Κέντρου Αλλοδαπών Ηπείρου, μοίραρχος Ε. Ζάκκας. Στην έκθεση αυτή υπάρχουν συντριπτικά στοιχεία, δραματικά, που αποκαλύπτουν το μέγεθος της καταστροφής, η οποία συντελέστηκε στη Θεσπρωτία από τους “Τσάμηδες” στα χρόνια της Γερμανοϊταλικής κατοχής. Εξιστορούνται άγριες δολοφονίες, ακόμη και παιδιών και γερόντων, βιασμοί γυναικών, λεηλασίες, πυρπολήσεις. Και τονίζεται χαρακτηριστικά: «Γενικώς δεν έμεινε λίθος επί λίθου κατά το δη λεγόμενον»…
Καταγεγραμμένα είναι τα εξής: Δολοφονηθέντες από Τσάμηδες 632, ανάμεσά τους και ο αναπληρωτής νομάρχης Γεώργιος Βασιλάκος και οι 49 προύχοντες της Παραμυθιάς. Αφανισθέντες και απαχθέντες ως όμηροι 428. Βιασμοί 209. Απαγωγές 31. Πυρποληθείσες οικίες 2.332. Λεηλατηθέντα ολοσχερώς χωριά 53. Διαρπαγέντα ζώα: Αιγοπρόβατα 37.556, βοοειδή 9.285, ιπποειδή 4.185, πουλερικά 30.000, κυψέλες 742.
Πριν το 1940, πολλές φορές, εκείνα τα χρόνια, είχαν γίνει απόπειρες για γλωσσική, κοινωνική και πολιτισμική ένταξη των Μουσουλμάνων “Τσάμηδων, που διαφαινόταν ότι θα αποδώσουν καρπούς”, αλλά προέκυπταν στους κόλπους τους εθνικιστικοί καιροσκοπισμοί από φερέφωνα ξένων συμφερόντων, καθώς και ύπουλες παρεμβάσεις και δεν προχωρούσε αυτή η εξέλιξη.
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι απαντώντας στην αλβανοϊταλική προπαγάνδα, που είχε αρχίσει να καλλιεργείται, το 1934 Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι της Θεσπρωτίας διαδήλωσαν μαζί, στο μουσουλμανικό τέμενος των Φιλιατών, υπέρ των Ελλήνων της Αλβανίας, διαψεύδοντας τα περί καταπίεσης των «Τσάμηδων»!
Αποτελούσαν μειοψηφία του συνολικού πληθυσμού του νομού. Το 1943 σε σύνολο 61.329 κατοίκων της Θεσπρωτίας οι 44.668 ήταν Έλληνες Χριστιανοί και οι 16.661 (δηλ. το 27%) Μουσουλμάνοι “Τσάμηδες”.
Διέφυγαν στην Αλβανία
Μετά την αποχώρηση των Γερμανών, οι «Τσάμηδες» συναισθανόμενοι τις συνέπειες από την συμπεριφορά τους στη διάρκεια της Κατοχής, αναζήτησαν προστασία στην Αλβανία. Εγκατέλειψαν την Ελλάδα, ενώ με βάση τα στοιχεία της απογραφής της 7/4/1951, είχαν παραμείνει στην Ελλάδα 123 «Τσάμηδες». Όπως αναφέρεται σε καταγραφές, μεγάλος αριθμός “Τσάμηδων” μεταφέρθηκε προς την Αλβανία με γερμανικά μεταφορικά μέσα.
Κατηγορήθηκαν για αξιόποινες πράξεις και για συνεργασία με τις κατοχικές δυνάμεις. Το Ειδικό Δικαστήριο Δοσίλογων των Ιωαννίνων, εξέδωσε μέχρι το 1948, χίλιες επτακόσιες και πλέον καταδικαστικές αποφάσεις εις βάρος των «Τσάμηδων», με ποινή για πολλούς εξ’ αυτών το θάνατο. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε η απαλλοτρίωση και διανομή των περιουσιών των «Τσάμηδων», η οποία επεβλήθη από την ανάγκη εποικισμού των περιοχών, ενώ υλοποιήθηκε και η διαδικασία για την αφαίρεση της ιθαγένειας. Οι “Τσάμηδες”, που δεν είχαν αναμιχθεί σε εγκλήματα, παρέμειναν στην Ελλάδα, εκχριστιανίστηκαν, αφομοιώθηκαν από το ελληνικό στοιχείο και αποδείχθηκαν φιλήσυχοι και νομοταγείς.
Η ιστορική αλήθεια
Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης της Αλβανίας από τους Χότζα και Αλία το ζήτημα των «Τσάμηδων» πέρασε ουσιαστικά στο περιθώριο. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι ο Χότζα τους αντιμετώπισε στην αρχή, που κατέφυγαν στην Αλβανία, με δυσπιστία και τους συμπεριφέρθηκε δυσμενώς, γιατί δεν τους εμπιστευόταν και επιδίωξή του αρχικά ήταν να επιστρέψουν στην Ελλάδα(!). Θεωρήθηκαν συνεργάτες των Ιταλών και των Γερμανών και γι’ αυτό ένα μέρος τους μετακινήθηκε προς τα βόρεια της χώρας, στο Δυρράχιο, στο Φίερι και την Αυλώνα.
Μετά από μεγάλο διάστημα σιωπής γύρω από τους «Τσάμηδες», με την πτώση του κομμουνισμού στην Αλβανία το 1991, το ζήτημά τους επανήλθε στην επικαιρότητα και παραμένει ένα πρόβλημα, που ανακύπτει συχνά, και το οποίο φυσικά δεν αναγνωρίζει η Ελλάδα. Αρχικά οι “Τσάμηδες” προσπάθησαν να ξαναγράψουν την ιστορία, τονίζοντας πως ουδέποτε συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς ή τους Ιταλούς και πως έπεσαν θύματα της ελληνικής εκδικητικότητας, κάνοντας λόγο, περί «εθνοκάθαρσης», ενώ εκείνοι την επιχείρησαν στη Θεσπρωτία κατά την γερμανοϊταλική κατοχή.
Το “Τσάμικο” αποτελεί παράμετρο του αλβανικού μεγαλοϊδεατισμού. Μόνιμη θέση της Ελλάδας στις αλβανικές αξιώσεις είναι ότι «θέμα Τσαμουριάς» δεν υφίσταται. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η ελληνική πλευρά δεν οφείλει να είναι σε εγρήγορση και να δίνει τις κατάλληλες απαντήσεις, όταν χρειάζεται.
Τα ιστορικά πράγματα είναι απλά, όταν προσεγγίζονται αχρωμάτιστα, απροκατάληπτα, αναλλοίωτα, με καθαρή ενόραση και λογική. Διαφορετικά αναπτύσσονται καταστάσεις, που δεν είναι κανονικές, αλλά κατασκευασμένες, και πυροδοτούν αδικαιολόγητες εντάσεις και οριοθετούν παθογενείς εξελίξεις, με το φοβερό κίνδυνο κάποιοι να πιστέψουν τις αναλήθειες, χωρίς επαρκείς λόγους.
π. Ηλίας Μάκος
proinoslogos.gr