«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
Καλύβη τοῦ Ἁγίου Γερασίμου. (+1894-1982)
Μία ἐξέχουσα ἁγιορειτική μορφή πού ἐκάλυψε 60 περίπου χρόνια ἀσκητικῆς διαγωγῆς στήν ἀπόκρημνη περιοχή τῶν Κατουνακίων ἦτο ὁ μακαριστός π. Χριστόδουλος.
Ὄντας ἀκόμη στήν ζωή ὑπῆρξε γιά πολλούς Πατέρας καί Ἀδελφούς πηγή ψυχικῆς ἀναπαύσεως καί ἔμπειρος διδάσκαλος τῶν ἀρετῶν, ἰδιαίτερα τῆς νοερᾶς προσευχῆς.
Ὁ π. Χριστόδουλος γεννήθηκε τό 1894 στήν Λαμία. Ἔμεινε ὀρφανός σέ ἡλικία 10 ἐτῶν ἀπό πατέρα. Κατόπιν μετώκισε ὁριστικά στήν Χαλκίδα, ὅπου καί ἔμαθε τήν τέχνη τοῦ τσαγκάρη. Ἡ μητέρα του τόν χειραγωγοῦσε μέ τόν φόβο τοῦ Θεοῦ στά μυστήρια τῆς Πίστεως καί εὐσεβείας. Ἀργότερα μέ χαρά τοῦ ἔδωσε τήν εὐχή της γιά τόν μοναστικό βίο. Ἡ ἀγάπη της γιά τόν Θεό τήν ὁδήγησε στήν μίμησι τῆς ζωῆς τοῦ παιδιοῦ της. Κάνει τό σπίτι της μοναστήρι, γίνεται μεγαλόσχημη μοναχή μέ τό ὄνομα Μαγδαληνή. Ἐπί δέκα πέντε χρόνια ἀνέρχεται τίς βαθμίδες τῆς μοναχικῆς τελειώσεως καί ἀπέρχεται πρός Κύριον κοσμημένη μέ τήν δόξα τῶν ἀσκητικῶν κόπων της.
Σέ ἡλικία λοιπόν 30 ἐτῶν ὁ νεαρός Χρῆστος, ὤριμος καί προσγειωμένος στούς ἱερούς πόθους του, μπαίνει στόν Ἄθωνα, στό ἀθλητικό στάδιο τῆς μοναχικῆς φιλοσοφίας γιά νά παραταχθῆ στίς ἐπάλξεις ἐναντίον τῶν ἀοράτων ἐχθρῶν καί παθῶν. Εἶναι ὁ προσκεκλημένος ὑπό τῆς Ἡγουμένης τοῦ Ἁγίου Ὄρους, Κυρίας Θεοτόκου. Ὑψίστη ἡ τιμή! Μεγίστη ἡ εὐθύνη! Πολλές οἱ ἐνθαρρυντικές ὑποσχέσεις τῆς Ἀειπαρθένου. Ἄπειρες καί οἱ ὑποχρεώσεις καθενός πού ἀξιώνεται νά φυτεύεται σ᾿ αὐτά τά θεόδροσα καί οὐρανίου κάλλους ἰσάξια θεία καί ἱερά τοῦ Ἄθωνος σκηνώματα.
Ὁ νέος στρατιώτης τοῦ Χριστοῦ, αἰχμαλωτισμένος ἀπό τόν ἔρωτα τῆς θεϊκῆς ἀγάπης, σάν διψασμένο ἐλάφι, γοργά-γοργά δρασκελίζει σκῆτες, κοινόβια, πολυάνθρωπες κοινότητες καί σάν τήν φιλέρημο τρυγόνα ἔρχεται καί κρύβεται στά ἐρημικά καί ἀπαράκλητα Κατουνάκια.
Ἐδῶ ὁ τόπος γιά τόν συνηθισμένο ἐπισκέπτη προκαλεῖ μόνο μελαγχολία καί ζάλη λογισμῶν. Τίποτε τό παρήγορο ἐκ τοῦ φυσικοῦ τοπίου. Βράχοι γρανιτένοι, ἀπότομοι καί ἀπειλητικοί. Χαράδρες πού σκυθρωπάζουν τήν ψυχή καί προκαλοῦν ἴλιγγο. Δένδρα σχεδόν ἀνύπαρκτα, λόγω τῆς βραχώδους περιοχῆς. Ὅλη ἡ φύσις, μαζί μέ τά εὐλογημένα ἀσκηταριά τῶν ἐρημιτῶν, συνδυάζουν βουβά τό μυστικό κελάϊδημα τῆς αἰωνιότητος. Ἡ ἀγριότης τοῦ τοπίου ὑποχωρεῖ μπροστά στήν δύναμι τοῦ θείου ἔρωτος καί γίνεται τερπνό κατοικητήριο τῶν ἀγωνιζομένων μοναχῶν.
Ἐδῶ ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ καλεῖ τόν δοῦλον τοῦ Θεοῦ Χρῆστον νά "σταδιοδρομήση", μή ζητῶν μόνον τό ἑαυτοῦ, ἀλλά καί τό τοῦ ἑτέρου...
Κοντά στόν μεγάλο νηπτικό τῶν νεωτέρων χρόνων, τόν ἡσυχαστή π. Καλλίνικο, εὑρίσκει ὁ νέος Δόκιμος τόν ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος ὑπεύθυνα καί ἐπιστημονικά θά τόν ὁδηγήση στό λιμάνι τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ὑποτάσσει σ᾿ αὐτόν ὅλα του τά θελήματα μέ θαυμαστή καρτερία καί ἀσκεῖται σταδιακά στήν νοερά προσευχή καί στήν ὑπακοή.
Δέν ὑπάρχει ἐδῶ καμμία ἀνθρώπινη παρηγοριά. Ἡ ἔλλειψις πηγαίου νεροῦ, τό καθημερινό σχεδόν στήν τράπεζα τοῦ φαγητοῦ παξιμάδι, ἡ συχνή ξηροφαγία, ἡ ὑπερβολική κόπωσις, ὅλα αὐτά καί ἄλλα δέν τόν λυγίζουν. Εἶναι ἀποφασισμένος νά πεθάνη γιά τόν Χριστό. Οἱ οὐράνιες χαρές πού ἀπολαμβάνει μέ τήν εὐλογία τῆς ὑπακοῆς καί τῆς εὐχῆς τοῦ Γέροντός του, τοῦ χαλυβδώνουν τό φρόνημα καί τοῦ ἀνυψώνουν τόν νοῦ. Τά λόγια πού ἄκουσε στήν εὐχή τῆς Κατηχήσεως τήν ἡμέρα τῆς κουρᾶς του, ὅτι ἡ μοναχική ζωή εἶναι σταυροῦ καί θανάτου ἐπαγγελία, τοῦ ἔχουν γίνει ἀπό τήν ἀρχή τῆς μοναχικῆς του ζωῆς βίωμα καί ἐμπειρία. Ὑπομένει "πᾶσαν θλῖψιν καί στενοχωρίαν τοῦ μονήρους βίου διά τήν Βασιλείαν τῶν οὐρανῶν" καί παραμένει πιστός στήν ὑπόσχεσί του: "Ναί, τοῦ Θεοῦ συνεργοῦντος μοι, τίμιε Πάτερ".
Πολλοί ἤρχοντο γιά νά μείνουν μᾶς ἔλεγε, ἀλλά γρήγορα ἔφευγαν. Τούς ἔπνιγαν οἱ λογισμοί τῆς ἀπελπισίας καί τῆς αὐστηρᾶς ἀσκητικῆς ζωῆς.
Ὁ Γέροντάς του ἦτο αὐστηρός καί τόν παιδαγωγοῦσε μέ ἀσυνήθεις τρόπους γιά νά τοῦ κόψη τά θελήματα τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καί νά τόν ἀνυψώση στήν κατά Χριστόν ἀγγελομίμητη πολιτεία. Τόν ἔστελνε γιά ἕνα γράμμα στίς Καρυές μέ τά πόδια, πού αὐτό σημαίνει δέκα ὧρες πορεία. Τήν ἑπομένη τό πρωΐ θά ἔπρεπε νά ἐπιστρέψη μέ ἕνα ντορβᾶ 30-40 κιλά μέ ψώνια στήν πλάτη του. Δέν τόν ἄφηνε νά διαβάζη πολλά βιβλία, ἄν καί ἦταν πνευματικά. "Τί σέ ὠφελοῦν νά τά διαβάζης, ἐάν δέν τά ἐκτελῆς"; τοῦ ἔλεγε.
Ἑπτά χρόνια ἔμειναν μαζί. Στό διάστημα αὐτό διδάχθηκε στήν πρᾶξι τήν ἐπιστήμη τῆς θεώσεως ὁ π. Χριστόδουλος καί ἀξιώθηκε μετά τήν ἁγία κοίμησί τοῦ Γέροντός του ν᾿ ἀποκτήση καί ἐκλεκτή συνοδεία. Τό 1930, λίγους μῆνες μετά τήν κοίμησι τοῦ νηπτικοῦ Γέροντος Καλλινίκου, ἡ Παναγία τοῦ ἔστειλε τόν πρῶτο ὑποτακτικό, τόν ὁποῖον στή κουρά του ὠνόμασε Καλλίνικο μοναχό, πρός τιμήν τοῦ ἀειμνήστου Γέροντός του.
Αὐτός ἔμελλε νά γίνη τό στήριγμα καί ἡ παρηγοριά του μέχρι τό τέλος του. Ἐπί 52 χρόνια παρέμεινε ὑποτακτικός ὁ νεαρός Καλλίνικος καί ὑπηρέτησε ἀκούραστα καί ἀγόγγυστα τόν Γέροντά του, τόν π. Χριστόδουλο. Δύο μῆνες μετά τόν π. Καλλίνικο, ἦλθε στό ἴδιο κελλί νά μονάση καί ὁ κατά σάρκα πατέρας του. Ἔτσι καί οἱ δύο, πατέρας καί υἱός ἔγιναν πνευματικοί ἀδελφοί καί ὑποτακτικοί τοῦ Γέροντος Χριστοδούλου. Ὁ πατέρας του μέ τό μοναχικό ὄνομα Ἰωσήφ ἀσκήθηκε ἐπί 22 χρόνια καί ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ τό 1953. Τελευταῖα ἐμόνασε ἐκεῖ καί ὁ νεώτερος ἀδελφός, ὁ μοναχός Γεράσιμος.
Τό διάστημα τῶν τελευταίων ἡμερῶν τοῦ π. Χριστοδόλου ἦτο πολύ ὀδυνηρό. Ὑπέφερε ἀπό ὑδρωπικία καί τά ὑγρά λόγῳ διαρρήξεως τοῦ ἥπατος, ξεχύθηκαν σ᾿ ὅλον τόν ἐσωτερικό χῶρο τοῦ θώρακος καί τῆς κοιλίας. Ἀπό τά πλάγια τῶν κάτω ἄκρων του ἄνοιξαν δύο πληγές καί ἔτρεχαν τά ὑγρά σάν βρύσες. Ἐνῶ ἀπό τήν συνεχῆ παραμονή στό ξυλοκρέββατο, ἐσάπισαν τά ὀπίσθιά του, μέρος τοῦ κορμιοῦ του καί κάθε περίπτωσις κινήσεώς τοῦ σώματός του γιά τίς φυσικές του ἀνάγκες, τοῦ προκαλοῦσε δριμυτάτους πόνους. Ὑπέφερε ὅμως μέ ὑπερθαύμαστη καρτερία τό μαρτύριο τῆς ἀσθενείας του καί ἔλεγε: "Οἱ ἀρρώστειες εἶναι καθαρτήριο γιά τήν ψυχή μας". Ἐνῶ στά Καλογέρια του ἔλεγε: "Παρακαλάω τόν ἅγιο Ἄγγελο νά μέ πάρη...Νά μέ συγχωρῆτε πού σᾶς ἐπιβαρύνω. Ἐγώ εἶμαι ἄχρηστος ἄνθρωπος. Νά φύγω νά ἡσυχᾶστε, νά κοιτᾶξτε τίς δουλειές σας. Κάνετε κανένα κομποσχοίνι καί γιά μένα. Εἶμαι γυμνός καί τετραχηλισμένος. Δέν φρόντισα, ἀλλοίμονο, γιά τήν ψυχή μου. Εἶμαι ὁ ἐξόριστος τῶν ἀνθρώπων καί τῆς κοινωνίας. Εὐχηθῆτε νά γλυτώσω ἀπό τά τελώνια. Θά ποῦνε αὐτά τότε πολλά ψέμματα. Ἄνθρωπος εἶμαι. Ἐξομολογοῦμαι, ἀλλά σύ εἶσαι δυνατός, Κύριε, νά μέ σώσης. Δέν ἔχω ἄλλες δυνάμεις ν᾿ ἀντισταθῶ στίς ἐπιθέσεις τοῦ δράκοντος. Παρακαλάω τόν Θεό νά μέ πάρη, ἄν εἶναι θέλημά Του. Εἶμαι ἐγώ ταλαίπωρος ἄνθρωπος καί ἀνάξιος τοῦ θείου ἐλέους. Ἀνάξιος νά μέ ὑπηρετῆτε. Ὁ Θεός μοῦ ἔστειλε ἀγγέλους νά μέ ὑπηρετοῦν. Ἄμποτε νά ἔλθη ὁ Ἄγγελος νά μέ πάρη, νά φύγω γιά νά μή σᾶς ταλαιπωρῶ. Καί νά μέ πάρετε νά μέ πετάξετε στό χῶμα, νά σαπίση τό κορμί μου, γιά νά μή σᾶς μολύνω μέ τήν βρωμιά τοῦ σώματός μου...
Ἔντονα ζοῦσε τήν χάρι τῆς μετανοίας καί αὐτό φαίνεται ἀπό τόν πόθο του νά κάνη στήν ἀρχή κάθε Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς γενική ἐξομολόγησι. Εἶχε τήν συνεχῆ μνήμη τοῦ θανάτου, τόν φόβο τῶν κολάσεων, τήν συντετριμμένη καρδία καί τούς σταλαγμούς τῶν δακρύων. Ἔτσι χαριτώθηκε πολύ ἀπό τόν Θεό καί μέ τίς ἀρετές του ἐφώτισε καί ἐθάρρυνε τίς ψυχές ὅλων μας. Κυρίως εἶχε τό χάρισμα τῆς διδασκαλίας. Κάθε ἀδελφό ἤ προσκυνητή, πού περνοῦσε ἀπό τό καλυβάκι του, τόν συμβούλευε μέ λόγια ἁπλᾶ, σοφά καί πατερικά γιά τήν σωτηρία τῆς ψυχῆς του.
Τούς μοναχούς τούς συμβούλευε ὡς ἑξῆς: "Νά ἔχετε ἀγάπη. Ὅποιος βάζει μετάνοια πρῶτος στόν ἄλλον, εἶναι πιό κερδισμένος. Ν᾿ ἀποφεύγετε τά σκάνδαλα. Εἶναι μεγάλο κακό νά γίνη κάποιος αἰτία σκανδάλου. Ἡ εὐχή εἶναι μία καλή συνήθεια. Ἔρχεται μέσα μας ὁ Χριστός, χωρίς νά τό καταλάβουμε. Μή στενοχωρῆσθε, ἄν καμμιά φορά φεύγει ὁ νοῦς ἀπό τήν εὐχή. Ἐσεῖς νά τήν λέτε, διότι τήν ἀκούει ὁ Θεός καί φυγαδεύονται οἱ δαίμονες. Μήν ἀφήνετε τόν κανόνα τῆς προσευχῆς καί τῶν μετανοιῶν σας. Ὁ κανόνας εἶναι ὁ φύλακας τῆς ψυχῆς γιά ὅλη τήν ἡμέρα ἀπό κάθε πειρασμό. Ὁ Τίμιος Σταυρός ἀνασταίνει νεκρούς, θεραπεύει ἀσθένειες. Νά κάνετε τόν σταυρό σας λοιπόν γιά ὅ,τι κάνετε καί ὅπου πᾶτε. Νά κάνετε πρῶτα τά πνευματικά σας καί τά ὑπόλοιπα θά τά ἀναπληρώση ἡ Κυρία Θεοτόκος. Ὅταν ἐργάζεσθε μέ ὑπακοή σέ ὥρα ἀκολουθίας, αὐτό γιά ἐσᾶς λογίζεται προσευχή. Ὁ κόπος σας εἶναι μετάνοιες, ὅταν δέν μπορῆτε νά τίς κάνετε".
Σκοπός τοῦ μοναχοῦ εἶναι πῶς θ᾿ ἀφήση τίς κοσμικές σκέψεις καί παραστάσεις. Διότι μοναχός σημαίνει "νοῦς ὁρῶν τό Θεόν ".
-Πῶς θά φθάσουμε ἐκεῖ Γέροντα;
-Μέ τήν ἁπλότητα τῆς ζωῆς καί τήν ἐργασία τῆς εὐχῆς, πού εἶναι ἡ μάχαιρα κατά τοῦ διαβόλου.
Μήν ἀμελῆτε νά ἐργάζεσθε τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ. Ὅ,τι κάνετε ἐδῶ εἶναι γιά τήν αἰωνιότητα τῆς ψυχῆς σας. Πόσα ἀγαθά ἑτοιμάζει ὁ Θεός γιά τούς ἐκλεκτούς μοναχούς καί μοναχές!
Τό ἕνα ποδάρι μας νά εἶναι στήν ὑπακοή καί τό ἄλλο στό φοβερό Κριτήριο τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ. Ὅλοι μας ἔχουμε πάθη, γιατί ἤλθαμε ἀπό τόν κόσμο κακομαθημένοι. Κι αὐτά πρέπει ἀπό τήν ρίζα νά τά βγάλουμε κατά τόν Ἀββᾶ Δωρόθεο. Διότι ὅσο μεγαλώνει ὁ ἄνθρωπος, μεγαλώνουν καί τά πάθη.
Προσέχετε τούς λογισμούς σας. Μία συγκατάβασις λογισμῶν ἰσοδυναμεῖ μέ 50 μετάνοιες. Ἡ ψυχή μας θρόνο ἔχει τήν καρδιά καί μάτια τόν νοῦ καί ὑπάρχει σ᾿ ὅλο τό σῶμα μας. Ὁ Θεός δέν θέλει στόν οὐρανό ἀνθρώπους μέ ψεγάδια. Πρέπει νά καθαρισθοῦμε ἀπό τά πάθη καί τούς κακούς λογισμούς. Σ᾿ αὐτό μᾶς βοηθάει ἡ ἡσυχία. Μείνετε ἐδῶ στόν σκοπό γιά τόν ὁποῖον ἤρθαμε, γιά τήν σωτηρία μας. Δέν ἤρθαμε μόνοι μας. Μᾶς ἔφερε ὁ Θεός, ὄχι μόνο στόν μοναχισμό, ἀλλά γενικῶς στόν κλῆρο του, στήν Ὀρθοδοξία. Νά φυλάξουμε, λοιπόν, τήν πίστι, αὐτή τήν ἱερά παρακαταθήκη. Ὁ ἄνθρωπος ἄς κάνη τό μικρό καί τό μεγάλο θά τό κάνη ὁ Θεός.
Γιά τήν Θεία Εὐχαριστία ἐδίδασκε: Ἡ Θεία Μετάληψις εἰρηνεύει τόν ἄνθρωπο. Ὅποιος εἶναι ταραγμένος, κάποιο κώλυμα θά ἔχη καί δέν θά πρέπει νά κοινωνήση. Ὅποιος πηγαίνει μέ εἰρήνη καί χαρά, αὐτός εἶναι ἐντάξει. Ἡ Θεία Κοινωνία νά λαμβάνεται μέ τήν ἄδεια τοῦ Πνευματικοῦ καί ἀνάλογα μέ τόν πόθο πού ἔχει ὁ ἄνθρωπος.
Ἡ ἀρετή, ἔλεγε, μοιάζει μ᾿ ἕνα παλιό μπάλωμα. Παίρνει ὁ Θεός ὅλα τά μπαλώματα, τά ράβει καί μέ τήν χάρι Του τά μετατρέπει σέ καινούργιο ροῦχο. Ἐδῶ στήν ἡσυχία, στήν καλογερική, ἀλλάζει πνευματικῶς ὁ βίος τοῦ ἀνθρώπου καί σιγά-σιγά ἀποκτοῦνται οἱ ἀρετές πού μέ τήν Χάρι τοῦ Θεοῦ δημιουργοῦν τόν θεοειδῆ ἄνθρωπο.
Γιά τήν Κυρία Θεοτόκο ἔλεγε συχνά: "Νἄχετε ἰδιαίτερη εὐλάβεια στήν Παναγία μας. Αὐτή κυβερνάει ὡς κηδεμών καί Προστάτις τό Ἅγιον Ὄρος καί θά τό φυλάξη μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων".
Ὁ πονηρός βάζει παντοῦ τήν οὐρά του, στά σπίτια, στίς συνοδίες, ἀλλά ὅταν ποῦμε: "Ὑπεραγία Θεοτόκε σῶσον ἡμᾶς", φεύγει ἀμέσως ὁ τρισκατάρατος.
Μακάριοι ὅσοι μένουν καί πεθαίνουν ἐδῶ. Ἡ Παναγία μᾶς ὑποσχέθηκε ὅτι θά πρεσβεύη στόν Υἱό της γιά τήν σωτηρία μας. Ἐδῶ εἶναι τόπος μετανοίας, τό Περιβόλι τῆς Παναγίας μας. Ὅ,τι κάνουμε, ἀγρυπνίες, νηστεῖες, κόπους, ὅλα γίνονται γιά νά εὐχαριστήσουμε τήν Παναγία μας. Χωρίς αὐτήν δέν θά ἐσώζετο ὁ κόσμος. Νά τό σκέφτεστε πολύ αὐτό καί πάντοτε. Γιά νά εἰπῆ στόν ῎Αγγελο: "Ἱδού ἡ δούλη Κυρίου...ἔγινε αἰτία νά σαρκωθῆ ὁ Χριστός. Δέν εἶναι μικρό πρᾶγμα νά ᾿ρθῆ ἕνας Θεός στήν γῆ. Δέν εἶναι μικρό πρᾶγμα κι ἐμεῖς νά Τόν φτύνουμε καί νά Τόν τυραγνοῦμε...".
Γιά τήν φιλοξενία ἐδίδασκε τά ἑξῆς: "Νά περιποιῆσθε τούς ξένους γιά νά φεύγουν εὐχαριστημένοι. Καί οἱ κοσμικοί ἔχουν εὐχή γιά ἐμᾶς. Πιάνει ἡ εὐχή τους, ὅταν σοῦ λένε: "Ὁ Θεός νά σ᾿ εὐλογῆ, πάτερ ἤ νά σέ συγχωρέση". Ἡ ἀρετή τῆς ἐλεημοσύνης εἶναι μεγάλη καί εὐλογεῖ ἰδιαίτερα ὁ Θεός ὅσους τήν ἐπιμελοῦνται. Νά δίνετε ὅ,τι ἔχετε. Μή διστάζετε. Τὄχω δοκιμάσει ἐγώ αὐτό πολλές φορές. Μοῦ στέλνανε γλυκά, τρόφιμα, κονσέρβες κλπ. εὐσεβεῖς Χριστιανοί καί ἔδινα καί στούς ἄλλους γιά εὐλογία. Τί θηρία εἴμαστε νά τά τρῶμα ὅλα; Θηρία εἴμαστε;
Ὡς ἀπόδειξι τῆς μεγάλης αὐτῆς ἀρετῆς του ἀναφέρω ἐδῶ ἕνα περιστατικό, πού εἶδα ὁ ἴδιος ὁ γράφων.
Εἶχα πάει στήν κηδεία τοῦ ἁγίου αὐτοῦ ἀσκητοῦ καί πρίν ἀρχίση ἡ νεκρώσιμος ἀκολουθία, ἦλθε ἔξω ἕνας λαϊκός ἐπαίτης μέ τόν ντορβᾶ στήν πλάτη του. Τόν ρώτησα τί ἤθελε.
-Τόν π. Χριστόδουλο γιά καμμιά εὐλογία, μοῦ ἀπήντησε.
-Καλά θά εἶναι σέ τέτοια φτωχά καλυβάκια νά μή ζητᾶτε ἐλεημοσύνες, ἀλλά κυρίως ἀπό τά Κοινόβια μοναστήρια, τά ὁποῖα ἔχουν περιουσία.
-Ἄαα, ὄχι. Ἐμένα ὁ π. Χριστόδουλος μοῦ ἔδινε πάντοτε χρήματα, κονσέρβες, μακαρόνια καί ροῦχα ἀκόμη. Ἔρχομαι ἀπό χρόνια ἐδῶ καί μέ γνωρίζει...
-Τώρα ὅμως ἀπέθανε αὐτός ὁ Γέροντας, τοῦ εἶπα.
-Ἄ, τί λέτε; Ὁ Θεός νά τόν συγχωρήση γιά τά καλά πού μοῦ ἔκανε. Καί ἀνεχώρησε λυπημένος.
Τούς λαϊκούς ἀδελφούς τούς συμβούλευε ἑξῆς: "Ν᾿ ἀγαπᾶτε τήν Ἐκκλησία καί τήν ἐξομολόγησι. Νά οἰκονομῆτε τούς γεροντοτέρους, συγγενεῖς ἤ γονεῖς σας. Νά μή παραξενεύεσθε καί θυμώνετε ἀπό τά τυχόν πάθη τους. Διότι αὐτά μόνο μέ τήν μετάνοια καί τήν κατά Χριστόν ζωή κατευνάζονται. Ὅταν διαπληκτίζονται ἄλλοι, ἐσεῖς ν᾿ ἀπομακρύνεσθε καί νά σιωπᾶτε. Ἔτσι τούς βοηθᾶτε καλλίτερα νά εἰρηνεύσουν. Ἐνῶ, ὅταν γίνεται φασαρία καί μιλᾶτε συνεχῶς προσπαθῶντας νά τούς ὁμονοιάσετε, θυμώνετε κι ἐσεῖς καί βάζετε βενζίνη στήν φωτιά.
Ἐάν νηστεύετε, κοινωνῆτε, διαβάζετε, ἀλλά δέν ἔχετε ἀγάπη, ὅλα εἶναι μηδέν, διότι ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη. Νά μιμῆσθε ὁ ἕνας τά καλά τοῦ ἄλλου καί γιά τίς ἀδυναμίες τῶν ἄλλων νά προσεύχεσθε νά τούς ἐλεήση ὁ Θεός.
Γιά τό κοινοβιακό σύστημα ἔλεγε: "Στό Κοινόβιο ὑπάρχει πνευματική ἀσφάλεια. Ὅλους τούς χωράει καί τούς οἰκονομάει. Ὑπάρχουν πολλές δουλειές, βαρειές καί ἐλαφρές καί οἱ Ἀδελφοί, ἀνάλογα μέ τίς δυνάμεις τους παίρνουν καί τό ἀνάλογο διακόνημα. Κι ἔτσι ὅλοι διακονοῦν καί δέν εἶναι εὔκολο νά πειράζωνται ἀπό τήν ἀκηδία, ἐφ᾿ ὅσον τούς κόβονται τά θελήματα καί κάνουν ὑπακοή σ᾿ ὅποιον τούς καλέση σέ μιά ὑπηρεσία.
Ὁ π. Χριστόδουλος ἦτο ἕνας ἀπό τούς μεγαλυτέρους ἀσκητάς τοῦ αἰῶνος μας. Ἐκράτησε ὁ ἴδιος τήν παλιά ἀσκητική παράδοσι καί ἀνόθευτη τήν μετέδωσε στούς διαδόχους του. Διεκρίνετο γιά τήν πατρική του στοργή πρός τά Καλογέρια του καί τούς ἀδελφούς προσκυνητάς. Εἶχε τό πνεῦμα τῆς οἰκονομίας καί τῆς συγκαταβάσεως. Προσπαθοῦσε περισσότερο μέ σοφά λόγια καί παραδείγματα ὁσίων ἀνδρῶν νά ὠφελήση, παρά μέ αὐστηρά λόγια καί ἐπιτίμια.
Ἦτο ἄνθρωπος μεγάλης ὑπομονῆς καί καρτερίας. Εἶχε σάν μέσο πνευματικῆς ἀσφαλείας καί τελειότητος τήν ἁγία ὑπακοή. Ποτέ δέν ἀρνήθηκε νά κάνη ὅ,τι τόν διέταζε ὁ Γέροντάς του, Γέροντας Καλλίνικος. Ὁ ἴδιος ἔλεγε: Ὅ,τι μοὔλεγε τό ἔκανα. Εἶχα καλό Γέροντα. Μέ δίδασκε μέ τήν ἀρετή καί τήν αὐστηρή ζωή του. Δέν εἶμαι ἄγγελος. Ἄνθρωπος ἁμαρτωλός εἶμαι καί ἐλπίζω στό ἔλεος τοῦ Θεοῦ καί ὄχι στά ἔργα μου.
Ἡ ἀγάπη γιά τούς ὑποτακτικούς του φαινόταν ἀκόμη καί ἀπό τήν παρακάτω συγκινητική ἐργασία του: Ἐπειδή, ὅπως εἴπαμε, ἦταν τσαγκάρης, ἔφτιαξε τρία ζευγάρια παπούτσια γιά τόν ὑποτακτικό του, τόν μοναχό Καλλίνικο, προκειμένου νά τά φορῆ μέχρι τόν θάνατό του.
Ὁ Κύριος δέχθηκε σάν ὁλοκάρπωμα θυσίας λογικῆς τόν ἐρημίτη ἀγωνιστή Γέροντα Χριστόδουλο καί ἀνέπαυσε τήν ψυχή του σέ ἀναστάσιμη περίοδο. Τήν Πέμπτη, μετά τήν Κυριακή τῶν Μυροφόρων, ἐπέταξε ἡ ἁγία ψυχή του στόν οὐρανό ἀφήνοντας πίσω τά εὐωδέστατα μῦρα τῶν ἀρετῶν καί ἀσκητικῶν του παλαισμάτων.
Ἀλλά καί ὁ πιστός καί ἀφοσιωμένος ὑποτακτικός του μοναχός Καλλίνικος ἔτυχε μετά ἀπό ἕνα χρόνο τῆς ἰδίας πνευματικῆς δόξης καί ἀναπαύσεως μέ τόν Γέροντά του Χριστόδουλο. Τοῦ εἶχε εἰπῆ ὅτι ἐάν εὕρη παρρησία θά τόν πάρη σ᾿ ἕνα χρόνο κοντά του. Καί πράγματι τόν ἐκάλεσε μαζί του νά εὐφραίνωνται αἰώνια ἑνωμένοι μέ τήν Ἁγια Τριάδα.
Ἄς εὐχαριστήσουμε τόν Πανάγαθο Θεό καί τήν Κυρία Θεοτόκο πού μᾶς προβάλλουν ὡς φῶτα σωστικά στόν διάβα τῆς ζωῆς μας τέτοιους θεοφόρους πατέρας, χάριν τῶν ὁποίων ζωογονεῖται πνευματικά ὁ κόσμος καί οἱ ψυχές μας εὑρίσκουν ἐλπίδα καί στήριγμα γιά τήν συνέχισι τοῦ ἀγῶνος.
Αἰωνία σου ἡ μνήμη ἀξιομακάριστε καί ἀείμνηστε ἀδελφέ ἡμῶν, ἅγιε Γέροντα Χριστόδουλε.
Μον. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου