 |
| Ἡ Ἱ.Μ.Διονυσίου, στά ἀριστερά φαίνεται τό Κάθισμα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων |
«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
Εἶναι γνωστός σ᾿ ὅλη τήν Ἑλλάδα, σ᾿ ὅλη σχεδόν τήν Ὀρθοδοξία ἁπανταχοῦ τῆς οἰκουμένης ὁ σοφός Γέροντας π. Θεόκλητος Διονυσιάτης. Ἀποτελεῖ κρηπίδα ὀρθοδόξου διδασκαλίας διότι μέ τήν πολυετῆ ἐντρύφησί του στά Πατερικά συγγράμματα, καταρτίσθηκε θεολογικῶς. Στήν συνέχεια ἔχοντας πάθει καί τά Θεῖα μέ τόν προσωπικό του μοναχικό ἀγῶνα τοῦ καθαρισμοῦ καί ἁγιασμοῦ τῆς ψυχῆς του, συνέγραψε τόμους βιβλίων, ἑκατοντάδες ἄρθρων καί ἐξηγητικῶν ὑπομνημάτων μέ τά ὁποῖα ἐστήριξε γιά μία πεντηκονταετία καί πλέον τήν Ὀρθόδοξη θεολογία καί ζωή.
Ἀξιοποίησε τά χαρίσματα, μέ τά ὁποῖα τόν περιεκόσμησε ἡ Θεία Πρόνοια καί τά προσέφερε χρεοφειλετικῶς, ἐν ταπεινώσει καί εὐγνωμοσύνη πρός τήν τροφόν καί Μητέρα μας, τήν Ἁγία μας Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ἔτσι τά τέκνα Αὐτῆς ὄχι μόνο πνευματικῶς ἐτράφησαν καί θά τρέφωνται μέ τά βιβλία αὐτοῦ τοῦ εὐλογημένου βλαστοῦ τοῦ Ἱεροῦ Ἄθωνος στό διηνεκές, ἀλλά θά εὐγνωμονοῦν τήν Παναγία Τριάδα, πού ἀνέδειξε στίς ἡμέρες μας ἕνα τέτοιο σκιερό καί πολύκαρπο δένδρο, κάτω ἀπό τό ὁποῖο εὑρῆκαν καί εὑρίσκουν φωτισμό καί πνευματική καθοδήγησι χιλιάδες Χριστιανοί μας.
Τά Μοναστήρια μας λόγῳ γειτνιάσεως διατηροῦν ἀνέκαθεν μία ἀμοιβαία ἀγάπη καί ἐκτίμησι, ἡ ὁποία ἐκδηλώνεται μέ ποικίλους τρόπους. Οἱ Καθηγούμενοι τῶν δύο Μονῶν χοροσταστοῦν καί προεξάρχουν ἀμοιβαίως στίς Πανηγύρεις τῶν Προστατῶν Ἁγίων μας καί οἱ Πατέρες συνδέονται μεταξύ τους μετά πολλῆς φιλαδελφίας καί ἐν Χριστῶ ἀγάπης.
Στά πλαίσια αὐτῆς τῆς ἀγαθῆς σχέσεως καί ἐπικοινωνίας μας προσῆλθα στήν ἱερά Μονή Διονυσίου, γιά πολλοστή φορά τόν Ἰούλιο τοῦ 2005, ὅπου μέ τήν εὐχή τοῦ σεβαστοῦ Καθηγουμένου π. Πέτρου, ἐπισκέφθηκα τόν πολιό Γέροντα Θεόκλητον. Μέ τήν γνωστή του πατερική γλῶσσα μοῦ ἔδωσε ὡραῖες ἐρωτήσεις σέ ἀπαντήσεις πού εἶχα τήν ἀνάγκη νά τοῦ ἐκθέσω γιά ἰδικό μου ὄφελος, ἀλλά καί τῶν Χριστιανῶν μας.
Μπαίνω στό μισοσκότεινο, ἀλλά εὐρύχωρο γηροκομεῖο τῆς Μονῆς, καί μέ τήν βοήθεια τοῦ γηροκόμου π. Ἰακώβου φθάνουμε στό κρεββάτι τοῦ Ὁσιολογιωτάτου π. Θεοκλήτου. Εἶναι ἐνενηκοντούτης στήν ἡλικία καί προσφάτως ἐγκατέλειψε τό ἀσκητήριό του, τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, ἀπέναντι τῆς Μονῆς του, γιά νά δεχθῆ πλέον τίς περιποιήσεις τῶν νεωτέρων παραδελφῶν του, διότι καί τό τέλος τῆς παρούσης ζωῆς εἶναι ἐγγύς....
Τόν χαιρετίσαμε μέ τόν καλογερικό χαιρετισμό καί ἀσπασμό καί ἐκεῖνος μᾶς ὑποδέχθηκε μέ τήν πρωτότυπη στοργή καί ἀνυπόκριτη ἀγάπη του.
-Γέροντα Θεόκλητε, πέστε μας κάτι γιά τήν σωτηρία τῆς ψυχῆς μας.
-Παιδιά μου, τί θέλετε ν᾿ ἀκούσετε ἀπό μένα; Ἔχουμε σαφῆ τήν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί τούς Βίους τῶν Ἁγίων. Τά πράγματα εἶναι πολύ ἁπλᾶ καί πρέπει νά γίνωνται μέ συνέπεια καί ἀγῶνα. Θά πρέπει νά καταλάβουμε ὅτι ἀπό τήν πρώτη ἡλικία τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς εἴμεθα σέ ἐμπόλεμη κατάστασι. Βαπτιζόμενοι ἀναδυόμεθα ἀπό τήν κολυμβήθρα στρατιῶτες. Γι᾿ αὐτό καί διαβάζεται στό Μυστήριο αὐτό ὁ Ἀπόστολος περικοπῆς ἐκ τῆς πρός Ἐφεσίους Ἐπιστολῆς, ἡ ὁποία λέγει: "Διά τοῦτο ἀναλάβετε τήν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ ἵνα δυνηθῆτε ἀντιστῆναι ἐν τῆ ἡμέρᾳ τῆ πονηρᾶ...ἐνδυσάμενοι τόν θώρακα τῆς δικαιοσύνης...ἀναλαβόντες τόν θυρεόν τῆς πίστεως... καί τήν περικεφαλαίαν τοῦ σωτηρίου δέξασθε, καί τήν μάχαιραν τοῦ Πνεύματος..."(Ἐφεσ. 6,13-16). Λοιπόν, πρέπει νά καταλάβουμε ὅτι εἴμεθα σέ ἐμπόλεμη κατάστασι καί χρειάζεται ἀδιάλειπτος ἀγών. Ἀλλά, προσοχή ὁ ἀγώνας μας πρέπει νά γίνεται νομίμως, δηλαδή μέσα στά πλαίσια τῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ, τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Ἁγίων. Ὤχ Χριστέ μου.....
-Πῶς ἠμποροῦμε νά ἐπιτύχουμε τήν ἕνωσι μέ τήν Ἁγία Τριάδα μέσα στήν καρδιά μας, Γέροντα;
-Λοιπόν, ὑπάρχει σήμερα ἕνας θαυμάσιος ἐπίσκοπος ὁ Μεσογαίας καί Λαυρεωτικῆς, κ. Νικόλαος, ὁ ὁποῖος ἦτο ἀστροφυσικός στήν Ν.Α.Σ.Α. Πρίν τόν κάμουν Ἐπίσκοπο ἔκαμε μία διάλεξι στήν αἴθουσα τῆς Ἀρχαιολογικῆς Ἐταιρείας. Μά τί διάλεξις ἦτο αὐτή; Ἐκστατική! Πῶς συναντᾶται μέ τόν ἄνθρωπο ὁ Χριστός. Καί εἶχε πάρει ὅλες τίς περιπτώσεις τοῦ Χριστοῦ, μετά τήν Ἀνάστασι Του. Παρουσίασε ὅλες τίς ἐμφανίσεις Του μέ Ἀποστόλους καί ἀνθρώπους τῆς ἐποχῆς Του. Ἀλλά ἡ οὐσία τῆς μυστικῆς ἑνώσεως ἔγκειται σ᾿ αὐτό πού εἶπε: "Ὁ ἔχων τάς ἐντολάς μου καί τηρῶν αὐτάς, ἐκεῖνος ἐστιν ὁ ἀγαπῶν με. Ὁ δέ ἀγαπῶν με ἀγαπηθήσεται ὑπό τοῦ πατρός μου καί ἐγώ ἀγαπήσω αὐτόν....καί πρός αὐτόν ἐλευσόμεθα καί μονήν παρ᾿ αὐτῶ ποιήσωμεν"(Ἰωάν.14,21-23). Λοιπόν, κατά τό μέτρον τῆς καθαρότητος γίνεται καί ἡ ἕνωσις. Καί κάνει ὁ Χριστός μονήν μετά τοῦ Πατρός καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ ἀγών πρέπει νά εἶναι συνεχής καί μάλιστα νόμιμος. Ἐάν δέ καί ἀθλῆ τις, οὐ στεφανοῦται, ἐάν μή νομίμως ἀθλήση" (Β, Τιμ.2,5). Τά πράγματα εἶναι ἁπλᾶ. Μόνο πού ἐμεῖς δέν ἀθλοῦμε.
-Ποιά εἶναι ἡ κορυφαία ἀρετή, τήν ὁποίαν πρέπει νά ἐπιδιώξουμε, Γέροντα;
-Ὅλες εἶναι συνδεδεμένες ἡ μία μέ τήν ἄλλη. Προπαντός τό θεμέλιον εἶναι ἡ ταπείνωσις. Μόνιμον γνώρισμα τῆς ἀρετῆς τῶν Ἁγίων εἶναι ἡ αὐτομεμψία.
-Τί εὗρες, Ἀββᾶ, ἐν τῆ ὁδῶ ταύτῃ;
-Οὐδέν ἕτερον εἰ μή τό μέμφεσθαι σεαυτόν.
-Εἶναι εὐκολώτερη ἡ ζωή στό Κοινόβιο ἤ στήν ἡσυχία;
-Ἀναλόγως τῶν χαρισμάτων, τῶν προθέσεων καί τῶν πεποιθήσεων πού ἔχει κανείς. Καί στήν ἡσυχία εὑρίσκεις τελειότητα καί εἰς τό Κοινόβιον. Ἔχομεν τήν δυνατότητα ἀναλόγως τῆς διαμορφώσεως τοῦ χαρακτῆρος μας καί τῆς πίστεως καί τῶν ἄλλων χαρισμάτων, ἐάν καλῶς τά θέσωμεν στήν ὑπηρεσία τοῦ πνεύματος γιά τήν σωτηρία μας.
-Μᾶς ἐρωτοῦν Χριστιανοί ἀπό τόν κόσμο, πῶς θά κρατήσουν τήν ψυχική τους εἰρήνη, ἐνῶ ἔχουν τόση ποικιλία προβλημάτων ν᾿ ἀντιμετωπίσουν;
-Εἴτε στόν κόσμο εἶσαι, εἴτε στήν κορυφή τοῦ Ἄθω, εἶσαι πολεμιστής καί πρέπει νά προσέχης. Προφανῶς στόν κόσμο, ὅπου εἶναι περισσότερα τά αἴτια τοῦ σκανδαλισμοῦ καί τῆς ἁμαρτίας ἐπιβάλλεται ὁ ἀγών νά εἶναι ἐντονώτερος καί ἀσυγκατάβατος. Προπαντός, προσοχή στούς λογισμούς, διότι ἀπό ἐκεῖ ἀρχίζουν οἱ ἁμαρτίες καί οἱ ἀρετές. Νά ἔχουμε συνεχῆ ἐπιτήρησι τοῦ νοῦ ἀπό τούς διαφόρους λογισμούς, πού περνοῦν καί ζητοῦν νά μποῦν μέσα καί νά μᾶς διαστρέψουν τό ἡγεμονικόν τῆς ψυχῆς μας.
Ὅταν γευθῆς τόν Χριστό, δέν θέλεις νά ξεκολλήσης μετά τόν νοῦν σου ἀπ᾿ Αὐτόν. Θαυμάζεις τό ἔργο Του. Τί ἔκανε, τί ἀγάπη ἔχει καί συνεχῶς ποθεῖς νά ζῆς μέ ἐρωτικές πνευματικές σχέσεις μαζί Του.
-Πῶς θ᾿ ἀποβάλλουμε τούς κακούς λογισμούς, Γέροντα;
-Και γι᾿ αὐτό τό πρόβλημα ἔχομεν ἐντολή: "Ἀγρυπνεῖτε καί προσεύχεσθε". Ἀγρυπνεῖτε". "Αδιαλείπτως προσεύχεσθε...Αὐτό μᾶς τό λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος καί συχνά τό ἐπαναλαμβάνει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος.
-Κατά τήν μακροχρόνια περίοδο τῆς ζωῆς σας πόσα βιβλία ἐγράψατε, Γέροντα;
-Ἔε, ὅσα μέ βοήθησε νά γράψη ἡ Χάρις τοῦ Χριστοῦ μας καί ἀνάλογα μέ τά προβλήματα πού ἀντιμετώπισε ἡ Ἐκκλησία μας κατά καιρούς. Πάντως, νομίζω, μικρά καί μεγάλα εἶναι περί τά 50 βιβλία.
-Ποιό εἶναι τό τελευταῖο βιβλίο πού ἐγράψατε;
-Ἔγραψα γιά τό θέμα τῶν Ζηλωτῶν, τοῦ Ζηλωτισμοῦ, τό ὁποῖον εἶναι μία πλάνη καί μία πληγή μέσα στό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἀλλά δέν γίνεται τίποτε ἄμα πλανηθῆ ὁ ἄνθρωπος..... Διότι ἡ πάλη μας δέν γίνεται πρός τούς ἀνθρώπους, ἀλλά πρός τά πνεύματα τῆς πονηρίας...Πάλη μέ τούς λογισμούς, καλούς καί κακούς.
-Πῶς περιμένετε τόν θάνατο, Γέροντα, σάν μία εὐλογημένη ὥρα τῆς ζωῆς σας;
-Ἐξαρτᾶται ἀπό τήν κατάστασι στήν ὁποία εἶναι κανείς. Ἀπό τήν διάθεσι τῆς συνειδήσεώς του. Ὅταν ἔχης ἀκατάκριτον τήν συνείδησιν, νομίζεις ὅτι πηγαίνεις σέ πανηγύρι. Πάντως ἐλπίζομεν εἰς τό ἔλεος τοῦ Χριστοῦ, πού Τόν ἀγαπᾶμε.
-Πόσα χρόνια εἶσθε μέχρι τώρα στό Ἅγιον Ὄρος, Γέροντα;
-Εἶμαι 65 χρόνια. Ἦλθα ἀπό ἡλικίας 24 ἐτῶν.
-Εἴχατε εὐσεβεῖς γονεῖς καί πῶς ἐγίνατε μοναχός, Γέροντα;
-Δέν ἦσαν καί τόσο εὐσεβεῖς οἱ γονεῖς μου. Ἀλλά δέν ξέρω πῶς ὠκονόμησε ὁ Θεός καί μ᾿ ἔφερε ἡ Παναγία μας ἐδῶ. Εἶχα βέβαια καί ἄλλα ἀδέλφια. Γεννήθηκα τό 1916. Πῶς ἀπεφάσισα νά γίνω Καλόγηρος θά σοῦ εἰπῶ. Τό ὑποσχέθηκα στόν Θεό. Τότε ἤμουν στρατιώτης καί ἐπέστρεφα τραυματίας ἀπό τόν πόλεμο. Ἤμουν στήν Ἀθήνα. Ἦλθαν άεροπλάνα καί ἐβομβάρδιζαν. Ἔπεσα κάτω ἀπό μία πέτρα καί εἶπα: "Παναγιά μου, σῶσε με καί θά γίνω μοναχός". Πράγματι δέν ἔπαθα τίποτε. Τακτοποίησα κάτι ἐκρεμότητες μέ τό ἐργοστάσιο στό ὁποῖο δούλευα. Κατέβηκα στήν Ναύπακτο, στό πατρτικό μου σπίτι. Καί ἀπό ἐκεῖ βρέθηκα στό Ἅγιον Ὄρος. Ἐδῶ εἶχα ἔλθει ἄλλη μία φορά τό 1936, ἀλλά ἔφυγα διότι ἦτο ἡ κλάσις μου νά πάω γιά φαντάρος καί βγῆκα ἔξω.
Στήν ἀρχή ἔψαχνα νά εὕρω μέρος νά μείνω ἐπί 40 ἡμέρες. Ἐπῆγα στήν Ἁγία Ἄννα. Τό πλοῖο μέ κατέβασε ἀπό τήν Ἁγία Ἄννα στήν Μονή Διονυσίου. Τό πρῶτο βράδυ, ἀφοῦ ἔφαγα κάτι καί ἔκανα τόν Σταυρό μου, κοιμήθηκα. Τότε εἶδα τήν Παναγία ὁλοζώντανη μέσα στήν ἐκκλησία της. Καθόταν μία νέα μοναχή σέ μία καρέκλα δίπλα στήν Εἰκόνα της. Στό δάπεδο τῆς ἐκκλησίας ἦσαν πολλά κατά σειράν φέρετρα καί οἱ ἄνθρωποι πού ἦσαν μέσα ἔδιναν μία ἄσχημη ὑποψία γιά τήν ζωή τους. Τήν ἐρώτησα: "Τί εἶναι αὐτό τό θέαμα;
-Ἔτσι θά γίνης καί σύ, παιδί μου. Καί ἐννοῦσε ἡ Παναγία μας τήν νέκρωσι τῶν παθῶν μέσῳ τῆς μοναστικῆς ὁδοῦ. Τήν νέκρωσιν τοῦ Κυρίου ἐν τῶ σώματι ἡμῶν περιφέροντες. Μ᾿ αὐτό ὄνειρο ἤθελε ἡ Παναγία νά μοῦ εἰπῆ ὅτι "Ἐγώ σέ ἔφερα".
Τότε στήν Μονή Διονυσίου ζοῦσαν 60 μοναχοί. Στά νειᾶτα μου εἶχα φίλο καί σύμβουλό μου τόν παπᾶ Ἀθανάσιο τόν Ἰβηρίτη. Μέσῳ αὐτοῦ ἄκουσα καί γνώρισα γιά τήν μορφή καί τό ἔργο τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου καί μαζί κατόπιν ἐργασθήκαμε καί γιά τήν τυπική του ἀναγνώρισι ὡς Ἁγίου μέ τά ἀνάλογα κείμενα πρός τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο.
Τί ἔχετε νά μᾶς πῆτε γιά τόν Ἅγιο Νεκτάριο;
-Εἶναι πολύ ὠφέλιμη ἡ παρουσία του μέσῳ τῆς διδασκαλίας του στήν ἐποχή μας. Μᾶς διδάσκει καί σχέσεις ἐξωεκκλησιαστικές μέ τούς διαφόρους αἱρετικούς, σχισματικούς...
Τό χάρισμα τοῦ λόγου καί τῆς συγγραφῆς σᾶς τό ἔδωσε ἡ Παναγία;
Ναί. Εἶναι καί ἀπό μένα καί ἀπό τήν Παναγία. Ἀπό μικρός ἐδιάβαζα πολύ, μελετοῦσα..
-Ποία ἦσαν τά βασικώτερα διακονήματα στά ὁποῖα ἐργασθήκατε στήν Μονή σας; Ἤ εἴσασταν μόνο Πρωτεπιστάτης στήν Ἱερά Κοινότητα;
-Ποικίλα ἦσαν τά διακονήματα. Ἐπί 12 χρόνια ἐργάσθηκα στό γραφεῖο τῆς Μονῆς μου. Μετά στό Ἀρχονταρίκι, στό μαγειρεῖο. Σάν μάγειρας ἐργάσθηκα ἕξι χρόνια: Δύο στήν Μονή μας, δύο στό Ἀντιπροσωπεῖο μας στίς Καρυές, μαγειρεύοντας γιά τούς Ἀντιπροσώπους μας καί δύο στό Μετόχι μας, στόν Μονοξυλίτη. Σάν Ἀντιπρόσωπος ἔκαμα περί τά 25 χρόνια, ἐνῶ σάν Πρωτεπιστάτης ἔκαμα τέσσερεις φορές.
- Εἴχατε πειρασμούς στήν ζωή σας;
-Βεβαίως, χωρίς πειρασμούς, χωρίς ἀντίπαλον δέν γίνεται πόλεμος. Δέν ἔχω κάτι σημαντικό νά εἰπῶ. Πάντως μέ παρηγοροῦσε ὁ Χριστός καί ἡ Παναγία, ὅπως παρηγοροῦν ὅλους τούς Ἁγιορεῖτες. "Κατά τό πλῆθος τῶν ὀδυνῶν μου ἐν τῆ καρδίᾳ μου, αἱ παρακλήσεις σου εὔφραναν τήν ψυχήν μου".
-Ποιά ἡ βαθύτερη ἔννοια τῆς μετανοίας, Γέροντα;
-Κατ᾿ ἀρχήν μετάνοια εἶναι ὅρος πνευματικῆς ζωῆς. Ἀκόμη καί σέ ὕψη ἀρετῶν ν᾿ ἀνέβης, ἔχεις ἀνάγκη μετανοίας. Τά δάκρυα τῆς μετανοίας εἶναι τά τελευταῖα, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος καί τά πιό τελευταῖο εἶναι τό μαρτύριο, τό ὁποῖον δέν μολύνεται μέ ἄλλες ἁμαρτίες καί ἠθικούς ρύπους. Λοιπόν, μακάριος εἶναι ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος ἔχει τό χάρισμα τῶν δακρύων. Μᾶς βοηθοῦν διότι εἶναι καθαρτικά. Καθαίρουν καί λαμπρύνουν τήν ψυχή. Βοηθοῦν στήν προσευχή.
Οἱ Πατέρες ἔχουν κάνει μία διάκρισι στόν ψυχοδιανοητικό κόσμο καί λέγουν: Διακρίνουν τόν νοῦν εἰς διάνοιαν, φαντασίαν, αἴσθησιν καί δόξαν (δοξασία, γνώμη). Μία ἀπ᾿ αὐτές τίς δυνάμεις ἔχει πολλήν ἰσχύν, διότι ἄγει καί φέρει τόν ἄνθρωπο σέ διάφορες καταστάσεις. Κι αὐτή εἶναι ἡ αἴσθησις. Βλέπετε ἀνθρώπους, πού εἶναι ἐνώπιον τοῦ θανάτου ἤ ἄλλων μεγάλων γεγονότων, φαίνεται ἐξωτερικῶς ὅτι συμμετέχουν, ἀλλά ἐσωτερικῶς πόρρω ἀπέχουν. Διότι, ἐάν ἡ αἴσθησις αὐτή δέν πνευματοποιηθῆ, σέ ὁδηγεῖ ἐκεῖ πού εἶναι. Ἡ αἴσθησις αὐτή δημιουργεῖται καί διαμορφώνεται μέ τήν συνήθεια....
-Τί κάνουμε, Γέροντα, ὅταν δεχώμεθα λογισμούς εἰς βάρος τοῦ Γεροντός μας;
-Τρέχουμε νά τούς ἐξομολογηθοῦμε. Μπορεῖ μερικοί λογισμοί μας νά στέκουν, διότι καί ὁ Γέροντάς μας εἶναι ἄνθρωπος καί μπορεῖ σέ κάτι νά σφάλλη. Ἀλλά αὐτό δέν εἶναι θέμα δικό μας, τοῦ ὑποτακτικοῦ. Ἐμᾶς μᾶς ἐνδιαφέρει ἡ σωτηρία μας.
-Πρέπει νά φοβούμεθα τόν Θάνατο, Γέροντα;
-Βεβαίως, ἀλλά αὐτός ὁ φόβος εἶναι ποικίλης ποιότητος. Στήν ἀρχή τόν φοβᾶσαι, διότι ἀκόμη ἔχεις ἐνοχές μέσα σου καί δέν ἔχεις καθαρισθῆ. Μετά ὅμως ἔχεις χαρά, σύμφωνα μέ τό ρητό ἀπό τίς Παροιμίες: "Θάνατος δικαίοις ἄνεσις". Καί ἄλλοῦ λέγει:"Μνήσθητι τῶν ἐσχάτων καί οὐ μή ἁμάρτῃ".
-Τί ἔχετε νά μᾶς πῆτε, Γέροντα, γιά τόν σημερινό κόσμο;
-Τί ἔχω νά εἰπῶ; Ὅτι "οἱ μακρύνοντες ἀπό σοῦ ἀπολοῦνται". Ἔχομε μίαν ἐκτεταμένη ἁμαρτωλότητα. Σόδομα καί Γόμορρα ἔχει γίνει σήμερα ὁ κόσμος. Μεγάλο κακό μᾶς περιμένει. Ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἐπαναστατήσει καί λέγει ὅτι "δέν ὑπάρχει Θεός". Καί ὅσοι δέχονται τόν Θεό ἐπιφανειακά δηλαδή "γιανναρικά" εἶναι ἔξω ἀπό τήν ἀληθινή ἀγάπη καί πίστι στόν Θεό. Δέν μποροῦμε πρῶτα νά ἐρωτευθοῦμε τόν ἄνθρωπο καί μετά τόν Θεό, ἀλλά πρῶτα τόν Θεό καί μετά τόν ἄνθρωπο, σύμφωνα μέ τόν νόμο Του. Ἄχ, δόξα σοι, Χριστέ μου... δόξα σοι, Χριστέ μου....
-Τί γνώμη ἔχετε, Γέροντα, γιά τίς σημερινές μοναστικές Ἀδελφότητες στόν κόσμο;
-Ἐξαρτᾶται. Τί παράδοσι ἔχουν. Τί Γέροντες καί διδασκάλους ἔχουν. Τί ποιότητες εἶναι; Δηλαδή τί κόσμο παθῶν ἔφεραν ἀπό τόν κόσμο. Διότι ὑπάρχουν περιπτώσεις Ἀδελφῶν, πού εἶχαν στόν κόσμο βεβαρυμένο παρελθόν κι αὐτό εἶναι τό κακόν. Ὅσοι ἔχουν ἁμαρτωλό παρελθόν, αὐτό τούς βαρύνει ἕως ὅτου ἐξαλείψουν ἀπό τήν μνήμη τους ὅλες τίς ἔνοχες καί ἐμπαθεῖς παραστάσεις γιά νά ἠμπορέσουν κατόπιν νά ζήσουν τήν παρουσία τοῦ Χριστοῦ μέ ἐρωτική φορά στήν καρδιά τους. Χρειάζεται μεγάλος ἀγώνας. Κυρίως οἱ σαρκικές ἁμαρτίες δύσκολα ἐξαλείφονται.
Κατά βάθος, πάτερ, ἐάν κανείς ἐξετάση τόν Χριστιανισμόν, μέσα στά πλαίσια τῆς Ἑλληνικῆς κοινωνίας, τῆς παγκοσμίου Χριστιανικῆς κοινωνίας, θά ἰδῆ τό πλεῖστον ἐντός εἰσαγωγικῶν "Χριστιανῶν" νά εἶναι σέ μορφήν γάμου. Ὁ γάμος ὅμως εἶναι ἀπό τόν Θεόν. Καί κατά βάθος γίνεται ὁ γάμος γιά νά καλυφθῆ ἡ ἐμπάθειά μας. Αὐτή εἶναι νόθος κατάστασις. Πολλή πορνεία...Ὅταν συνηθίση κανείς ἀπό τήν παιδική του ἡλικία στήν πορνεία, δέν μπορεῖ ν᾿ ἀπαλλαγῆ. Ὁμιλῶ καί γιά τά δύο φῦλα. Ὁπότε κάνουμε γάμον γιά νά παρατείνουμε ὑπό τήν κάλυψιν τοῦ θεσμοῦ τοῦ γάμου τίς πορνικές μας ἐπιθυμίες καί διαθέσεις. Καί ἡ Ἑλλάς, τό λέγει ὁ κόσμος ἔχει καταντήσει ἕνα ἀπέραντο πορνεῖο, ὅπου εἶναι τάχα προστατευόμενοι οἱ ἄνθρωποι ἀπό τόν γάμο.
-Πῶς βλέπετε τήν ἐκκλησιαστική κατάστασι σήμερα στήν Ἐλλάδα;
-Τί νά εἰπῶ; Εἶναι μέσα στά πλαίσια τῆς συγχρόνου ἐποχῆς μέ τόν μοντερνισμό, μέ τήν ἐλευθερία, μέ τήν ἐκκοσμίκευσι. Μή ξεχνᾶμε ἄλλωστε τόν κανόνα τόν ὁποῖον μᾶς παρέθεσε ὁ Χριστός, κατά τόν ὁποῖον: "Πολλοί οἱ κλητοί ὀλίγοι οἱ ἐκλεκτοί" (Ματθ.20,16). Πάντα ὀλίγοι εἶναι οἱ ἐκλεκτοί Ἀρχιεπίσκοποι, Ἐπίσκοποι, Κληρικοί, μοναχοί, λαϊκοί.
-Εἴχατε γνωρίσει ἄλλους μοναχούς ἐναρέτους τῆς Μονῆς σας;
-Ἄκουσε, πάτερ. "Υπάρχει μία τάσις στήν ζωή τῶν ἀνθρώπων νά ὡραιοποιοῦν τό παρελθόν. Ὄχι, πάτερ μου, δέν εἶναι ἀπολύτως ἔτσι. Μπορῶ νά σοῦ εἰπῶ ὅτι περάσαμε καί κακές περιόδους. Μετά τήν καταστροφή τῆς Μικρᾶς Ἀσίας εἰσέρευσαν πολλοί στό Ἅγιον Ὄρος, κατά τό πλεῖστον ἀγράμματοι. Πολλή ἀγραμματωσύνη. Καί στό Μοναστήρι σας ὁ Ἡγούμενος Ἀθανάσιος ἦτο ἀγράμματος, ἀλλά εἶχε ἕνα ἦθος, μία πραότητα καί ἁγιωσύνη ἐπάνω του. Ἦτο πιστός, εἶχε μία σύνεσι. Τόν εἶχα καί ἐγώ Πνευματικό μου στά πρῶτα χρόνια. Ἀπέφευγε τίς ἐξτρεμιστικές λύσεις μέ ζηλωτές κλπ. Ἦτο ἄνθρωπος τῆς ἀκριβείας, διότι παραιτήθηκε ὅταν συνέπεσε ἡ γιορτή τῶν Ἁγίω Ἀποστόλων, ἡμέρα Τετάρτη. Ὅμως οἱ διακονητές μέ τήν ἐντολή τοῦ μεγάλου Οἰκονόμου Γέροντος Βαρλαάμ ἔβαλαν κατά παράβασιν τοῦ τυπικοῦ καί τυρί. Λυπήθηκε ὁ Ἡγούμενος καί παρέδωσε τήν ράβδο. Δηλαδή παραιτήθηκε. Πάντως ἡ ἀγραμματωσύνη εἶναι κακός σύμβουλος γιά τόν μοναχό.
Ἐγώ εἶμαι χαρούμενος καί εὐχαριστημένος ἀπό τήν σημειρνή κατάστασι στό Ἅγιον Ὄρος. Πρῶτον ἀπεκατεστάθη ἡ τάξις μέ τήν μετατροπή τῶν ἰδιορρύθμων Μονῶν σέ Κοινόβια, κατά τήν ἀρχαία τάξι τῆς Ἐκκλησίας μας καί δεύτερον τά τελευταῖα χρόνια ἔγινε μία θαυμαστή ἐπάνδρωσις μέ ὠργανωμένες Ἀδελφότητες, στίς ὁποῖες ἦλθαν καί νέοι μοναχοί καί σήμερα βλέπουμε μία θαυμαστή κατάστασι στό Ἅγιον Ὄρος.
-Μερικοί λέγουν ὅτι ἡ ἐκκοσμίκευσις ἐχάλασε τό Ἅγιον Ὄρος. Ἐσεῖς τί λέτε περί αὐτοῦ, Γέροντα;
-Ὄχι, δέν εἶναι ἔτσι. Τό Ἅγιον Ὄρος κάνει χρῆσι κάποιων μέσων γιά τήν εὐκολώτερη καί ταχύτερη ἐξυπηρέτησι τῶν μοναχῶν του καί τῶν λοιπῶν ἐργαζομένων καί προσκυνητῶν. Νά, παλαιότερα ἐπηγαίναμε στίς Καρυές μέσα στόν χειμῶνα μέ τά πόδια ἤ μέ τά μουλάρια γιά μία ὑπόθεσί μας. Σήμερα ἔχουμε τά αὐτοκίνητα καί φθάνουμε πιό γρήγορα καί μέ λιγώτερες ταλαιπωρίες.
-Πῶς βλέπετε, Γέροντα, τό ἔργο τῆς ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς πού γίνεται σήμερα σέ ἄλλες Χῶρες καί μάλιστα ἀπό μερικούς Ἁγιορεῖτες Πατέρες;
-Πάτερ μου, αὐτό γίνεται μέσα στά πλαίσια τῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ. Ἀφοῦ ἡ Μονή σας ἔχει, δίνει καί ἀφοῦ σᾶς δίνει ὁ Θεός τό μεταδίδετε καί ἐσεῖς στούς ἄλλους. Σπουδαῖο πράγμα ἡ ἱεραποστολή πρός τούς ἄλλους λαούς. Ἀλλά προσοχή.
-Τί νά προσέξουμε περισσότερο;
-Τούς ἰδίους τούς ἱεραποστόλους. Καλή ἡ προσευχή ὑπέρ τῶν ἄλλων ἀλλοθρήσκων λαῶν, ἀλλά χρειάζεται καί ἡ κατ᾿ αἴσθησιν ἐπαφή.
-Νά μᾶς πῆτε κάτι γιά τήν ὑπερηφάνεια, Γέροντα;
-Ναί. Κάποιος ἐπῆγε στόν Γέροντα καί τοῦ εἶπε: "Γέροντα, ἔχω λογισμούς ὑπερηφανείας.
-Ἄα, ναί παιδί μου. Ἐσύ ἐποίησες τόν οὐρανόν καί τήν γῆν; Ἐσύ ἐδημιούργησες τόν ἥλιον καί τούς ἀστέρας; Ἐσύ εἶσαι ὁ δημιουργός τῶν ἀνθρώπων; Παιδί μου, γιατί καυχᾶσαι; Τί εἶσαι; Τί δέ ἔχεις ὅ οὐκ ἔλαβες; εἰ δέ καί ἔλαβες, τί καυχᾶσαι ὡς μή λαβών; (Α΄Κορ.4,7). Ὅ,τι ἔχεις εἶναι ἀπό τόν Θεόν. Ἕνας συνετός ἔτσι σκέπτεται. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ὁρίζει τήν ταπείνωσι ὡς τήν ἀληθινή γνῶσι τοῦ ἑαυτοῦ μας.
-Ἔχουμε, Γέροντα, ἐλπίδα γιά τήν σωτηρία μας;
-Βέβαια. Ἀφοῦ τελῶνες καί πόρνες, ὅπως μᾶς λέγει ὁ Χριστός, προτρέχουν καί μπαίνουν στήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν κι ἐμεῖς οἱ μοναχοί θά μείνουμε, ἄν εἰλικρινά μετανοήσουμε, ἔξω τοῦ ἱεροῦ Νυμφῶνος; Ὅποιος μετανοεῖ, μετέχει τῆς σωτηρίας.
-Πῶς ἠμποροῦμε νά λυτρωθοῦμε ἀπό τίς ἀπάτες τοῦ δαίμονος;
-Μέ τήν γνῶσι τῆς διδασκαλίας τῶν Πατέρων. Τί λέγουν δηλαδή γιά τό θέμα αὐτό. Διαβάζουμε καί φωτιζόμεθα καί μαθαίνουμε τίς παγίδες καί μεθοδεῖες τοῦ διαβόλου καί κάνουμε ἀγῶνα.
-Πῶς ἠμποροῦμε νά ἀγωνισθοῦμε ἐναντίον τῶν αἱρέσεων, Γέροντα;
-Πρῶτον νά κάνουμε τούς ἑαυτούς μας ὄντως ὀρθοδόξους. Δηλαδή νά ζοῦμε μέ τό ὀρθόδοξο φρόνημα καί ἦθος. Ξέρουμε τί ζητᾶμε καί ν᾿ ἀποβάλλουμε κάθε σαπρόν λόγον, πού θέλουν νά μᾶς διδάσκουν οἱ αἱρετικοί. Ἐμεῖς θά τούς λέμε: "Κάνετε λάθος ἡ ἀλήθεια εἶναι αὐτή...
Πρέπει νά πιστεύουμε ἀκραδάντως ὅτι ἔξω τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ μας δέν ὑπάρχει σωτηρία. Μερικοί Κληρικοί μας, δυστυχῶς δίδουν τά Μυστήρια στούς αἱρετικούς καί πιστεύουν ὅτι εἴμεθα τό ἴδιο μέ τίς ἄλλες "ἐκκλησίες". Ὅμως τό πρόβλημά τους εἶναι ὅτι δέν ἔχουν βίον σωστόν καί νοθεύουν καί τήν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας Του.
Τό σκάφος τῆς Ὀρθοδοξίας μας πλέει διά μέσου πειρασμῶν καί κυμάτων. Πειρασμοί δέν παύουν νά ὑπάρχουν. Μετά τήν Ἀνάστασι τοῦ Χριστοῦ ἄνοιξε καί ἡ θύρα τῆς κολάσεως, ἡ ὁποία δέχεται πολλές ψυχές πού δέν πιστεύουν ἤ προδίδουν τόν Χριστό μέ τά παράνομα ἔργα τους, χωρίς νά μετανοοῦν.
Πέστε μας κάτι, Γέροντα, γιά τόν μεγάλο ἀσκητή τῶν ἡμερῶν μας, τόν π. Παΐσιο.
-Ναί αὐτός ἦτο ἕνας κλασσικός ἀσκητής. Νηστεία, ἀγρυπνία, προσευχή καί μυαλωμένος ἄνθρωπος. Ἀπέφευγε τίς ἀκρότητες. Ὀλιγογράμματος μέν, ἀλλά πολύ φωτισμένος.
-Πῶς μπορεῖ νά ὑπάρχη στό ζεῦγος πάντοτε εἰρηνική συμβίωσις;
-Νά ξέρουν ὅτι ἀπό τήν ὥρα τῆς συνάψεως τοῦ γάμου δέν ἔχουν δικαίωμα ἑκατέρωθεν νά σκέπτωνται αὐθαίρετα καί ἐλεύθερα ὅπως θέλουν αὐτοί. Εἶναι θεμελιῶδες λάθος νά λέγη ὁ σύζυγος στήν σύζυγο καί τανάπαλιν, ὅτι τό τάδε θέμα τῆς οἰκογενείας μας θά λυθῆ ὅπως σοῦ εἶπα ἐγώ. Ὄχι. Θά λέγη: " Ἐγώ ἔτσι νομίζω, τί προτείνεις ἐσύ; Νά συνέχωνται καί οἱ δυό τους ἀπό τήν θεμελιώδη ἀρχή τῆς ταπεινώσεως. Μεγάλη εἶναι ἡ ἀρετή τοῦ ἀμφιβάλλειν γιά τήν ὀρθότητα τῶν λογισμῶν μας, πλήν αὐτῶν ὅσων ἀναφαίρονται στόν Θεόν. Σέ θέματα κρίσεως καί ἐπιλογῆς νά εἴμεθα συγκρατημένοι. Νά λέμε: "Ἄν δέν κάνω λάθος.
Ἕνας πού θά κάνη γάμο, δέν θά πρέπει νά σκέπτεται σάν ἀνύπαντρος. Εἶναι μεγάλη ἁμαρτία ἡ αὐθαίρετη σκέψις καί ἡ ἀπολυτοποίησις τῶν λογισμῶν καί τῶν κρίσεων. Καί πρέπει νά τό προσέχουμε αὐτό πάντοτε καί στήν καθημερινή μας ζωή. Σιγά σιγά στήν πορεία τῆς πνευματικῆς ζωῆς πρέπει νά προσέξη ὁ Χριστιανός τό εὐόλισθον τοῦ σαρκικοῦ ἀνθρώπου.
Λοιπόν, καί μέσα στήν οἰκογένεια σάν μέσο πολεμικό, μέσο ἀπωθήσεως τῶν ἐχθρῶν καί οἰκειώσεως τοῦ Θεοῦ νά χρησιμοποιοῦμε τήν προσευχήν. Ὅσο ἔρωτα ἔχει ἡ ψυχή γιά τόν Θεό, τόσο καλλίτερα γι᾿ αὐτήν, διότι θά γεύεται καθημερινά αὐτόν τόν ἔρωτα καί θά εἶναι πολύ εὐτυχισμένη πνευματικά.
Προσοχή οἱ ἄνθρωποι ἔρχονται σέ γάμο καί ἐπιδίδονται στίς ἡδονές, οἱ ὁποῖες ἀλλοιώνουν τήν ψυχή.
-Πῶς νά προσευχώμεθα; Νά ζητᾶμε ὀνομαστικά ὅ,τι θέλουμε ἤ νά λέμε μόνο τήν εὐχή;
-Κοίταξε. Ἡ σύντομη εὐχή τοῦ Ἰησοῦ εἶναι σοφή, διότι ζητᾶμε τό ἔλεος, τό ὁποῖον θά ἐκδηλωθῆ ἀνάλογα μέ τήν ἀνάγκη πού ἔχουμε. Λέμε: "Χριστέ μου, ἐλέησέ με. Ἐσύ ξέρεις ἀπό τί ἔχω ἀνάγκη καί κατά τό ἔλεός Σου, δός μου.
-Δηλαδή, δέν πρέπει νά ζητᾶμε στήν προσευχή οὔτε ἀξιώματα, οὔτε δωρεές, οὔτε θεῖον φῶς οὔτε ἄλλες ὑλικές ἀπολαύσεις.
-Ὄχι, ὁ Θεός δίνει ὅ,τι νομίζει Ἐκεῖνος σάν ἀπαραίτητο γιά τήν σωτηρία μας. Τό ζητούμενον ἀπό ἐμᾶς εἶναι ἡ μετά ταπεινώσεως καί συντριβῆς ὑποταγή μας στό θεῖον θέλημά Του γιά τήν σωτηρία μας.
-Πῶς πρέπει νά γίνη σωστά ἡ χειραγώγησις τῶν παιδιῶν γιά νά μή φύγουν ἀπό τήν Ἐκκλησία, ὅταν μεγαλώσουν;
-Νά παρακαλοῦμε τόν Θεόν, ὅπως εἶπε καί ὁ Ἴδιος νά στείλη δασκάλους, διότι πολύς εἶναι ὁ θερισμός καί οἱ ἐργάτες ὀλίγοι. Δέν ἔχουμε ἐργάτες, πάτερ. Νά παρακαλοῦμε τόν Θεόν νά μᾶς καταρτίση ἐργάτες τοῦ Εὐαγγελίου. Ὅσο ἐκκοσμικεύεται ὁ ἄνθρωπος, τόσο πιό δύσκολη τοῦ φαίνεται ἡ ζωή τοῦ Εὐαγγελίου καί δυσνόητα τά νοήματά του.
-Πῶς ἠμποροῦμε νά ἔχουμε μέσα μας πάντοτε τόν φόβο τοῦ Θεοῦ;
-Εἶναι δύο εἰδῶν φόβοι. Εἶναι ὁ φόβος τῆς κολάσεως, ὅπως λέγει καί ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὅτι ὁ "φόβος κόλασιν ἔχει", καί δεύτερος φόβος εἶναι τό συναίσθημα τῆς ὑπεροχῆς, τοῦ μεγαλείου τοῦ Θεοῦ. Μᾶς συνέχει φόβος καί τρόμος βλέποντες καί σκεπτόμενοι τά μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ ἐνώπιόν μας. Λοιπόν, ἄς μήν ἔχωμεν φόβον ἀπό ἔνοχον συνείδησιν. Νά τό ξεπεράσωμεν αὐτό, ἀφοῦ ἀποκαταστήσουμε τίς σχέσεις μας μέ τόν Θεόν διά τῆς μετανοίας καί μετά φόβου καί τρόμου τήν ἑαυτῶν σωτηρίαν κατεργάζεσθαι. "Ψάλλετε ἐν φόβῳ καί ἀγαλλιᾶσθε ἐν τρόμῳ".
Μέ ἐνοχλεῖ ἡ συνείδησίς μου, Ὁσιολογιώτατε Γέροντα Θεόκλητε, διότι ἔκαμα κατάχρησι τῆς καλωσύνης σας. Ὁμολογῶ ὅτι σᾶς ἐκούρασα ὑπερβολικά. Ἀλλά αὐτή ἡ συνομιλία μας δέν θά γίνεται κάθε ἡμέρα. Ζητῶ συγγνώμη γιά τήν ἀδιακρισία μου καί τίς πολλές καί ἐπίμονες ἐρωτήσεις μου. Σᾶς εὐχαριστῶ θερμῶς γιά τίς σοφές συμβουλές σας, οἱ ὁποῖες εὔχεσθε νά γίνουν κανών ζωῆς γιά πολλούς ἀπό ἐμᾶς τούς μοναχούς καί τούς ἐν τῶ κόσμῳ εὐλαβεῖς Χριστιανούς μας.
Ζητῶ τίς ἅγιες εὐχές καί προσευχές σας.
Νά πᾶτε στήν εὐχή τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Παναγίας, παιδιά μου.
Τά τελευταῖα χρόνια ὁ «σοφολογιώτατος» Γέρων Θεόκλητος, ὅπως πολλοί τόν ἀποκαλοῦσαν, ἐπέστρεψε ἀπό τό Κάθισμα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων στήν ἱερά Μονή του προκειμένου νά γηροκομηθῆ στό νοσοκομεῖο καί νά ἑτοιμασθῆ γιά τήν ἄνω Ἱερουσαλήμ, διότι ἤδη πλησίασε τά 90 χρόνια του.
Τήν προσωπικότητά του θά παρουσιάσουν μέ ἄφθονες κι αὐθεντικές μαρτυρίες ἄλλοι Ἀδελφοί προκειμένου νά μᾶς ὠφελήσουν δεόντως ἀπό τούς μοναχικούς καί παναγιορειτικούς ἀγῶνες τοῦ ἀειμνήστου τούτου καί ἀξίου τέκνου τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἐμεῖς ἀρκεσθήκαμε σέ μία μόνο ἁπλῆ συνέντευξι μαζί του γιά νά ἀποδειχθῆ ἐξ ὄνυχος ὁ λέοντας ὅπως λέγει καί τό γνωστό πατερικό ρητό. Ἐκοιμήθη τό 2006.
Μον. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου