- Ὁ Κύριος τονίζει γιὰ τὸ μυστήριον τῆς ἐξομολογήσεως (Ματθ. 18, 18):
«Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὅσα ἐὰν δήσητε ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται δεδεμένα ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ ὅσα ἐὰν λύσητε ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται λελυμένα ἐν τῷ οὐρανῷ».
(: Ἀληθῶς σᾶς λέγω, ὅσα ἁμαρτήματα δέσετε καὶ κηρύξετε ἀσυγχώρητα ἐπὶ τῆς γῆς, θὰ εἶναι δεμένα καὶ ἀσυγχώρητα εἰς τὸν οὐρανὸν ἀπὸ ἐμὲ καὶ τὸν Πατέρα μου· καὶ ὅσα λύσετε καὶ συγχωρήσετε ἐπὶ τῆς γῆς, θὰ εἶναι λυμένα καὶ συγχωρημένα εἰς τὸν οὐρανὸν ἀπὸ ἐμὲ καὶ τὸν Πατέρα μου).
Χωρὶς τὸ μυστήριο τῆς θείας Μετανοίας καὶ ἐξομολογήσεως Παράδεισο δὲν θὰ δοῦμε. Καὶ πρέπει νὰ εἶναι οἰκειοθελὴς ἡ ἐξομολόγηση, δηλ. πρέπει νὰ πᾶμε ὕστερα ἀπὸ προετοιμασία μόνοι μας στὸ ἐξομολόγο – πνευματικό.
- Δὲν ὠφελεῖται κάποιος ἄν ἐξομολογῆται καὶ δὲν ἔχη μετάνοια, ἤ ἄν μετανοῆ χωρὶς νὰ ἔχη ἐξομολογηθῆ. Ἐξομολόγηση καὶ μετάνοια πᾶνε μαζί γιὰ νὰ ἔχουμε ὠφέλεια, γι’ αὐτὸ καὶ τὸ μυστήριο αὐτὸ ἀποκαλεῖται, ὡς μυστήριο τῆς μετανοίας καὶ τῆς ἐξομολογήσεως. Ἔχουμε πολλοὺς μετανοημένους, ποὺ οὐδέποτε ἔχουν ἐξομολογηθῆ καὶ πολλοὺς ἐξομολογημένους, ποὺ οὐδέποτε εἶναι μετανοημένοι. Ἡ μετάνοια εἶναι ἡ ἀπόφαση, ἡ δὲ ἐξομολόγηση εἶναι ἡ κοινοποίηση τῆς ἀπόφασης. Οὐδεμία ἀπόφαση ἰσχύει, ἄν δὲν κοινοποιηθῆ.
- Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης μᾶς ἐξηγεῖ:
Περὶ τῆς ἀποκρίσεως ὅπου δίδει ἡ συνείδησις τοῦ καθενός.
Α΄. Ἐρωτῶ τὴν συνείδησή μου· διὰ ποῖον σκοπὸ ὁ Θεὸς μὲ ἔβαλε εἰς τὸν κόσμον; καὶ μοῦ ἀποκρίνεται ὅτι μὲ ἔβαλε, διὰ νὰ σωθῶ.
Β΄. Πόσα μέσα μοῦ ἔδωκε, διὰ νὰ σωθῶ; ἡ συνείδησίς μου ἀποκρίνεται ὅτι μοῦ ἔδωσεν ἄπειρα κατὰ φύσιν καὶ κατὰ χάριν.
Γ΄. Τί ἔκαμνα ἐγὼ ἕως τώρα διὰ νὰ σωθῶ; Ἡ συνείδησίς μου ἀποκρίνεται, ὅτι ἔκαμνα τὸ χειρότερον ὅπου ἦτο δυνατόν καὶ ὡσὰν νὰ ἐγεννήθηκα εἰς τὸν κόσμον, διὰ νὰ κολασθῶ.
Ἐξομολογήσου ἀδελφέ, κατάκρινε τὸ κακὸν ὅπου ἔκαμνες καὶ ἀποφάσισε νὰ ζήσῃς κατὰ τὰς Ἐντολὰς τοῦ Κυρίου· διότι ἡ ὥρα αὐτὴ ἐνδέχεται νὰ εἶναι ἡ ὕστερη ὥρα τῆς ζωῆς σου· καὶ πρόσφερε ὅλον τὸν ἑαυτόν σου εἰς τὸν Θεὸν μὲ τὰς δυνάμεις τῆς ψυχῆς σου καὶ μὲ τὰς αἰσθήσεις τοῦ σώματός σου.
- Ὁ μακαριστὸς Δ. Παναγόπουλος ἔλεγε πῶς μία δαιμονισμένη ἀπεκάλυπτε τὶς ἁμαρτίες προσκυνητῶν.
Στὴν Παναγία τὴν Τρυπητὴ στὸ Αἴγιο, βράδυ παραμονὴ στὸν Ἑσπερινό, βρέθηκε πολὺς κόσμος νὰ προσκυνήση τὴν Παναγία. Ἐκεῖ ἦταν καὶ μία δαιμονισμένη. Καὶ σὲ μία στιγμὴ ἀγρίεψε καὶ ἔβρισε μία κυρία ποὺ ἦταν μπροστά της. Γυρίζει τότε ἡ κυρία καὶ τῆς λέει:
– Δὲν ντρέπεσαι; Τί λόγια εἶναι αὐτὰ ποὺ λὲς ἐδῶ μέσα;
– Ἐγὼ μωρὴ νὰ ντραπῶ; τῆς λέει ἡ δαιμονισμένη, ἤ ἐσὺ ποὺ πᾶς μὲ τὸν κουνιάδο σου καὶ τώρα ἔρχεσαι νὰ ἀνάψης κερὶ στὴν Παναγία;
Φρὰπ καὶ κάτω ἡ κυρία ἀπὸ λιποθυμία… Ἐπεμβαίνει ὁ χωροφύλακας ποὺ βρισκόταν στὸ χῶρο νὰ βάλη τάξη, καὶ τοῦ λέει ἡ δαιμονισμένη:
– Σκάσε ρέ, ποὺ πῆρες τὴν κουμπάρα σου καὶ ἄφησες τὸν ἄλλον στὸ δρόμο! Σκάσε ποὺ σὲ ἔχουν ἐδῶ μέσα καὶ ἔχεις πάνω σου τὸ στέμμα μὲ τὸν σταυρὸ στὸ κεφάλι σου… κερατά!
Καταλαβαίνετε τί ἔγινε ἐκεῖνο τὸ βράδυ… Ὁ διάβολος μέσῳ τῆς δαιμονισμένης εἶναι σὲ θέση νὰ ἀποκαλύψη τὰ ἁμαρτήματα τοῦ ἄλλου…
Ὅ,τι ὅμως ἔχει ἐξομολογηθῆ ὁ ἄνθρωπος, δὲν ἔχει δικαίωμα καὶ δὲν μπορεῖ ὁ διάβολος νὰ τὸν κατηγορήση.
- Ἕνας εὐσεβὴς γιατρὸς χρησιμοποίησε τὸ ἀκόλουθο σωτήριον τέχνασμα, γιὰ νὰ πείση ἕνα ἀσθενῆ νὰ ἐξομολογηθῆ:
Ἕνας ἀσθενὴς ἀνέβαλε συνεχῶς τὴν μετάνοιά του καὶ τὴν ἐξομολόγησή του. Ἀλλὰ ὁ χριστιανὸς γιατρὸς τοῦ ἔδωσε ἕνα ὡραῖο μάθημα. Ἄφησε ἕνα φάρμακο χωρὶς νὰ δώση συνταγὴ καὶ ἔφευγε.
– Γιατρέ…
– Τί θέλετε;
– Ἀφήσατε φάρμακο χωρὶς νὰ μοῦ πῆτε πότε νὰ τὸ πάρω, καὶ πῶς;
– Μετὰ ἕνα μῆνα…
– Τί λέτε γιατρέ; Μετὰ ἕνα μῆνα; Μπορεῖ νὰ πεθάνω ὥς τότε;
– Ἄν δὲν αἰσθάνεσθε καλά, τότε νὰ τὸ πάρετε αὔριο.
– Μὰ γιατρέ, πειράζει νὰ τὸ πάρω σήμερα;
– Ὄχι, εἶπε ὁ ἰατρὸς χαμογελῶντας, πάρτε το σήμερα. Ἀλλ’ ἐλπίζω νὰ καταλάβετε…;
– Ναί, κατάλαβα γιατρέ, ὅτι εἶναι τρέλλα τὸ νὰ ἀναβάλλω τὸ φάρμακο τῆς μετανοίας καὶ ἐξομολογήσεως.
– Καλὰ ποὺ τὸ κατάλαβες…