2ον.-Τελευταῖον
Στὸ προηγούμενο, καλοί μου φίλοι, μιλήσαμε ὅσο σύντομα καὶ τεκμηριωμένα γινόταν γιὰ τὴν κρίση τῶν κοινωνικῶν δικτύων, ἡ ὁποία ἔρχεται μαζὶ μὲ τὴν κρίση τῶν ἀποκαλούμενων «gadget», δηλαδὴ τῶν ἠλεκτρονικῶν συσκευῶν ποὺ διακινοῦν τὶς πληροφορίες, ὅπως τὰ «ἔξυπνα» κινητά. Τώρα θὰ δοῦμε τοὺς λόγους, γιὰ τοὺς ὁποίους συμβαίνει αὐτὸ καὶ θὰ ὁλοκληρώσουμε τὸ θέμα μας. Λοιπόν…
Τὸ πρῶτο ποὺ ἔχουμε νὰ ποῦμε εἶναι ὅτι τὰ μέσα κοινωνικῆς δικτύωσης ἔφθασαν πρὸ πολλοῦ στὸ ζενίθ τους, καὶ σὲ σημεῖα κορεσμοῦ μάλιστα, ὁπότε καὶ ἔχουν ἀρχίσει νὰ ὑποχωροῦν. Οἱ νέες ἰδέες τους δὲν φαίνεται νὰ ἀποδίδουν. Ὅλα αὐτὰ δέ, δηλαδὴ ἡ ἐν λόγῳ ἀρχὴ τῆς πτώσης τους ὅπως καὶ οἱ νέες ἰδέες τους, κάνουν καὶ τοὺς ἐπενδυτές τους ἀκόμη νὰ ἀνησυχοῦν, ὅπως ἀποτυπώνεται καὶ ἀπ’ τὴν πτώση τῶν μετοχῶν τους στὰ χρηματιστήρια!
Τὸ δεύτερο ποὺ ἔχουμε νὰ ποῦμε εἶναι ὅτι τὰ κοινωνικὰ δίκτυα δὲν ἀπειλοῦνται ἀπὸ κάποιον ἄλλο, ἀκόμη πιὸ ἰσχυρό, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν ἴδιο τους τὸν ἑαυτό. Ἡ ὄντως πολὺ μεγάλη ἐπιτυχία τους τὰ ἔκανε ἀλαζονικὰ πρὸς ὅλους. Πολιτικούς, ἐπενδυτές, διαφημιστὲς καὶ χρῆστες.
Τὸ τρίτο ποὺ ἔχουμε νὰ ποῦμε εἶναι ἡ ἴδια ἡ παραβίαση τῶν προσωπικῶν δεδομένων τῶν χρηστῶν, ἕνα τεράστιο θέμα ἐπὶ τοῦ ὁποίου πλειστάκις ἔχουν ἐκτεθεῖ ἀνεπανόρθωτα.
Γιὰ παράδειγμα τὸ Facebook κατηγορήθηκε στὸ παρελθὸν ὅτι μοιράστηκε μὲ τρίτες ἑταιρεῖες τὰ προσωπικὰ δεδομένα 90 ἑκατ. χρηστῶν του χωρὶς τὴ συναίνεσή τους, ὅτι χάκερ ὑπέκλεψαν τὰ δεδομένα ἄλλων 50 ἑκατ. χρηστῶν του, ὅτι προσέλαβε ἑταιρεία λόμπινγκ, γιὰ νὰ ὑλοποιήσει «καμπάνια λάσπης» κατὰ τῶν ἐπικριτῶν του κ.λπ.[14] Ὁ ἴδιος ὁ ἰδιοκτήτης του, ὁ Μὰρκ Ζάκερμπεργκ, ἔφθασε νὰ ζητήσει καὶ πάλι συγγνώμη γιὰ τὴν ὑπεξαίρεση προσωπικῶν δεδομένων μὲ ὁλοσέλιδες καταχωρήσεις σὲ βρετανικὲς καὶ ἀμερικανικὲς ἐφημερίδες![15]
Ἄλλο παράδειγμα εἶναι τὸ «Google+», τὸ ὁποῖο ἀπέτυχε, ὅπως ἀναφέραμε. Καὶ αὐτὸ γιατί, μεταξὺ ἄλλων, ἡ φήμη του εἶχε πληγεῖ ἀνεπανόρθωτα, ὅταν σημειώθηκε μεγάλη διαρροὴ προσωπικῶν δεδομένων, ποὺ ἀφοροῦσε λογαριασμοὺς πολλῶν χρηστῶν![16]
Μάλιστα ἀκτιβιστὲς ὑπὲρ τῶν προσωπικῶν δεδομένων ἔχουν ἀσκήσει στὸ παρελθὸν δριμεῖα κριτικὴ γιὰ συνεργασία πολλῶν κοινωνικῶν δικτύων μὲ τὶς κυβερνήσεις!
Ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὶς δημοσκοπήσεις ἔχει προκύψει ὅτι ἡ πλειοψηφία τῶν χρηστῶν τους ἔχει χάσει τὴν ἐμπιστοσύνη τους σ’ αὐτά, πέραν τῶν ἄλλων, καὶ γιὰ τὸ ὅτι δὲν τηροῦν τὴ νομοθεσία ἐπὶ τοῦ θέματος αὐτοῦ.
Εἶναι πολὺ χαρακτηριστικὸ αὐτὸ ποὺ ἐλέχθη ἀπὸ ἁρμόδιο Εὐρωβουλευτή: «Τὸ Twitter γνωρίζει ἤδη ἐπικίνδυνα καλὰ τὶς προσωπικότητές μας λόγῳ τῆς διάχυτης παρακολούθησης κάθε κλίκ μας. Τώρα αὐτὴ ἡ γνώση θὰ πέσει στὰ χέρια τοῦ Μάσκ»!!!
Δὲν εἶναι τυχαῖο ποὺ μετὰ τὴν ἐξαγορὰ τοῦ Twitter ἀπ’ τὸν Ἔλον Μάσκ, ὅλοι εἶναι ἀνήσυχοι καὶ γιὰ τὴν διεύρυνση αὐτὴ τῆς ἐξουσίας του. Ἀνήσυχη εἶναι ἀκόμη καὶ ἡ Ε.Ε., ἡ ὁποία τὸν καλεῖ νὰ σεβαστεῖ τοὺς εὐρωπαϊκοὺς κανόνες σχετικὰ μὲ τὶς ψηφιακὲς ὑπηρεσίες. Σὲ περίπτωση ποὺ αὐτοὶ δὲν τηροῦνται, προβλέπονται μεγάλα πρόστιμα ὡς καὶ αὐτὴ ἡ ἀπαγόρευση τῆς δράσης τῶν ἑταιρειῶν ἀκόμη!
Τὸ τέταρτο ποὺ ἔχουμε νὰ ποῦμε ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν παραπληροφόρηση, τὴν ὁποία παρέχουν μέσῳ τῶν ψευδῶν εἰδήσεων (fake news), πέραν τοῦ βίαιου, ἀνήθικου καὶ παράνομου περιεχομένου καὶ κάθε εἴδους προπαγάνδα ποὺ ἀναρτοῦν οἱ χρῆστες τους.
Σύμφωνα μὲ τὶς δημοσκοπήσεις ἀνήσυχο γιὰ τὶς ψευδεῖς εἰδήσεις δηλώνει τὸ 54% τῶν χρηστῶν τους διεθνῶς. Ἔφθασαν νὰ τὰ ἀποκαλοῦν «μεγάλη καπνοβιομηχανία» ὄχι μόνο γιὰ τὸν ἐθισμὸ τῶν χρηστῶν, καὶ μάλιστα τῶν νέων, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὑγεία τῆς δημοκρατίας.
Τὸ πέμπτο ποὺ ἔχουμε νὰ ποῦμε εἶναι ὅτι στὴν προσπάθειά τους νὰ εἶναι πάντοτε κυρίαρχα καὶ νὰ μονοπωλοῦν τὰ ἐνδιαφέροντά μας καὶ τὸν χρόνο μας, προβαίνουν συνεχῶς σὲ ὅλο καὶ πιὸ καινοτόμες ἐφαρμογές. Βλέπετε, ἐκτὸς ἀπ’ τὸ πεδίο τῆς κοινωνικῆς δικτύωσης, ἐπιχειροῦν νὰ εἰσχωρήσουν ὅσο βαθιὰ γίνεται καὶ σὲ ἄλλες ἀγορὲς ὅπως εἶναι ἡ ἐνημέρωση, ἡ εἰκονικὴ πραγματικότητα, ἡ τεχνητὴ νοημοσύνη κ.λπ.
Τὸ ἕκτο ποὺ ἔχουμε νὰ ποῦμε εἶναι ὅτι, μετὰ τὴν γοητεία ποὺ ἄσκησε αὐτὸς ὁ τόσο νέος καὶ μοντέρνος τρόπος ἐπικοινωνίας, ἦρθε ἐπιτέλους καὶ ἡ ὥρα τῆς ὡριμότητας. Οἱ προβληματισμοὶ εἶναι πολὺ μεγάλοι πλέον γιὰ αὐτὰ τὰ ἴδια τὰ κοινωνικὰ δίκτυα, ὅπως καὶ γιὰ τὴν τεχνολογία καὶ τὶς ἐν γένει ραγδαῖες ἐξελίξεις της.
Ἕνα πολὺ χαρακτηριστικὸ παράδειγμα εἶναι αὐτὸ τοῦ βετεράνου «γκουροὺ» τῆς τεχνολογίας Ὂμ Μαλίκ, ὁ ὁποῖος τί ἀνακοίνωσε; Ὅτι ἀποχαιρετᾶ τοὺς 1.200 «φίλους» του, τοὺς 300.000 «followers» (= ὀπαδούς) του καὶ τὸν λογαριασμό του στὸ Focebook, ἐπειδὴ τὸ συγκεκριμένο «ἐργαλεῖο» τὸν ἔκανε ὡς «κάποιον ποὺ ζεῖ τὴ ζωή του μέσα ἀπὸ τὰ μάτια τῶν ἄλλων»!!! Μάλιστα τὸ διαδίκτυο εἶναι γεμάτο ἀπὸ παρόμοια κείμενα ἀνθρώπων ποὺ ἐγκαταλείπουν γιὰ παρόμοιους λόγους τὶς συγκεκριμένες πλατφόρμες, ὅπως καὶ ἐκείνων ποὺ τὶς καταδικάζουν γιὰ τὰ πολλά τους προβληματικὰ στοιχεῖα καὶ ἀπειλοῦν ὅτι θὰ τὶς ἐγκαταλείψουν.
Νὰ καὶ μία πολὺ χαρακτηριστικὴ δήλωση ἑνὸς ἄλλου εἰδικοῦ: «Οἱ πολίτες δὲν πρέπει νὰ περνοῦν μόνιμα τὴ ζωή τους στὸ διαδίκτυο ὡς προϊόντα γιὰ τὴ συλλογὴ δεδομένων»!
Τὸ ἕβδομο ποὺ ἔχουμε νὰ ποῦμε ἔχει νὰ κάνει μ’ αὐτὴ ἡ διάχυτη ἀνησυχία ποὺ παρατηρεῖται γιὰ τὴν ὑπερσυγκέντρωση ἐξουσιῶν ἀπὸ τοὺς ὀλίγους, ποὺ ὅλο καὶ λιγοστεύουν!
Εἶναι πολὺ χαρακτηριστικὸ αὐτὸ ποὺ ἔγραψε τὸ Ἀμερικανικὸ περιοδικὸ Forbes: «Ὁ κόσμος συνδέεται μέσῳ τοῦ Μὰρκ Ζάκερμπεργκ καὶ δὲν νομίζω ὅτι αὐτὸ εἶναι ὑγιὲς γιὰ τὶς κοινωνίες, τὶς κοινότητες, τὶς δημοκρατίες ἢ ὁ,τιδήποτε ἄλλο». Ὁ ἴδιος δὲ ὁ Μ.Ζ. ἔχει δηλώσει: «Αὐτὸ μᾶς ἐνδιαφέρει πραγματικά. Νὰ μπορέσουμε νὰ συνδεθοῦμε μὲ τὸν κάθε ἕνα»!
Ὁ δὲ Ἔλον Μάσκ δήλωσε ἀμέσως μετὰ τὴν ἐξαγορὰ τοῦ Twitter: «Τὸ ἔκανα γιὰ νὰ προσπαθήσω νὰ βοηθήσω τὴν ἀνθρωπότητα, τὴν ὁποία ἀγαπῶ»!
* * *
Εἶναι φανερό, λοιπόν, ὅτι, ὅπως κόπασε ὁ παγκόσμιος ἐνθουσιασμὸς γιὰ τὰ «ἔξυπνα» κινητά, [17] ἔτσι ἔχει κοπάσει καὶ ὁ ἐνθουσιασμὸς γιὰ τὰ κοινωνικὰ δίκτυα. Ἄρα καὶ γιὰ τὴν «προσωπικὴ τεχνολογία», τὴν ὁποία ἔχουν δημιουργήσει καὶ τροφοδοτοῦν. Τὸν παλιὸ δὲ ἐκεῖνο ἐνθουσιασμό, τὸν ἔχει ἀντικαταστήσει τώρα ὁ προβληματισμός, γιατί ὄχι καὶ ὁ σκεπτικισμὸς ἀκόμη καὶ γιὰ τὴν ἴδια τὴν τεχνολογία, ὅπως καὶ γιὰ τὸ ποῦ μᾶς πηγαίνει τελικά. Καὶ αὐτὸ εἶναι ἀσφαλῶς ὅ,τι καλύτερο θὰ μποροῦσε νὰ συμβεῖ. Χαρεῖτε!
Σημειώσεις:
[14] Βλέπ. «ΤΟ ΒΗΜΑ» 25.11.2018.
[15] Βλέπ. IN.GR 25.03.2018.
[16] Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ 2.4.2019.
[17] Βλέπ. τὸ κείμενό μας «Καὶ μετὰ τὸ διαδίκτυο; Τὸ μετασύμπαν!» («Ο.Τ.» 12/2/2022).
Δεῖτε καί: Ἡ κρίση τῶν κοινωνικῶν δικτύων 1ον