«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
Εἶναι μακάριοι οἱ ἄνθρωποι, πολυπόθητε Ἐραστά μου Ἰησοῦ, πού σέ ἐγνώρισαν. Μακαριώτεροι εἶναι, ὅσοι σέ ἐγνώρισαν καί σέ ἀγάπησαν μέ μία τέλεια, βαθειά καί ὁλοκληρωμένη ἐρωτική ἀγάπη. Ἀλλά καί δυστυχισμένοι ὅσοι δέν ἐγνώρισαν οὔτε σέ ἀγάπησαν. Καί δυστυχῶς εἶναι μέγα τό πλῆθος ἐκ τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν, οἱ ὁποῖοι ἔχουν μία ἐπιφανειακή γνωριμία μαζί Σου. Σέ πιστεύουν ἔτσι τυπικά σάν τόν Θεόν τους, ἀλλά δέν σέ ἔχουν στό κέντρο τῆς ὑπάρξεώς τους. Δέν εἶσαι δι᾿ αὐτούς Αὐτός πού εἶσαι, δηλαδή ἡ Πηγή τῆς ζωῆς, ἡ Πηγή τῆς χαρᾶς, ἡ Πηγή τοῦ θείου φωτισμοῦ, ἡ Πηγή τῆς Χάριτος, ἡ Πηγή τῆς μετανοίας, ἡ Πηγή τῆς ταπεινώσεως, ἡ Πηγή τῶν Χαρισμάτων, ἡ Πηγή τοῦ θείου ἐλέους, ἡ Πηγή τῶν πνευματικῶν καλλονῶν τοῦ οὐρανοῦ καί ὁ Βασιλεύς τοῦ σύμπαντος κόσμου.
Καί τί ζωή ἠμπορεῖ νά διάγει ἕνας ὀρθόδοξος χριστιανός, χωρίς τήν γλυκειά παρουσία τοῦ Χριστοῦ στήν ζωή του; Χωρίς τήν Πηγή τῆς χαρᾶς σέ ποιά ἄλλη πηγή θά προστρέξει γιά νά ξεδιψάσει; Ἀφοῦ ὁ κόσμος, ὅπως σήμερα ἔχει ἀπό τίς διαβολικές δυνάμεις διαμορφωθῆ, εἶναι ἡ πηγή τῆς κακίας, τῆς ἁμαρτίας καί τό προοίμιον τῆς αἰωνίου κολάσεως, ποῦ θά στραφῆ διά νά εὕρη ἀνάπαυσι ἡ ψυχή του;
Ὁ διάβολος μέ τήν πολλή του τέχνη καί μαεστρία διδάσκει καθημερινά τόν κάθε ἄνθρωπο πῶς νά χαίρεται καί νά διασκεδάζει στήν ζωή του μέ τίς δικές του χαρές, πού τίς προσφέρε ἴδιος μέσῳ τῶν ὀργάνων του. Καί εἶναι τόσες πολλές αὐτές οἱ προκλητικές σειρῆνες τῶν κοσμικῶν ἡδονῶν, πού ἀκόμη καί οἱ ἐκλεκτοί ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ εἶναι δυνατόν νά ἐπηρεασθοῦν καί νά τραυματισθοῦν.
Δι᾿ αὐτό ἔρχονται καθημερινά ἑκατοντάδες οἱ λεγόμενοι προσκυνητές στό Ἅγιον Ὄρος, ὅπου εἶναι ἕνα ἐπί τῆς γῆς μέ πολιτείαν ἐν οὐρανοῖς κομμάτι τῆς Ὑφηλίου, διά νά θεραπευθοῦν ἀπό τά τραύματα τῆς ἁμαρτωλῆς μας κοινωνίας.
Δέν εἶναι οὐσιαστικά προσκυνητές, ἀφοῦ οἱ περισσότεροι ἀπ᾿ αὐτούς δέν μπαίνουν τό πρωΐ στήν ἐκκλησία, ἀλλά δέν ἀπουσιάζουν ποτέ ἀπό τήν τραπεζαρία τοῦ φαγητοῦ! Ἄν εἶναι ζεστός ὁ καιρός καί δέν ὑποφέρουν ἀπό τίς καιρικές συνθῆκες, εἶναι στά κράσπεδα πέριξ τῆς ἐκκλησίας, τοῦ Καθολικοῦ, ὅπως τό λέγομεν ἐμεῖς οἱ Ἁγιορεῖτες, καί συζητοῦν. Βασικά περιμένουν πότε θά ἔλθη ἡ ὥρα νά φάγουν. Καί ὅταν κτυπήσει τό καμπανάκι γιά φαγητό αἴφνης ἐμφανίζεται ἕνα ἀπίστευτο μπουλοῦκι ἀπό κόσμο πού κατευθύνεται μέ ταχύτητα νά εὕρη μία ἀδειανή θέσι. Καί ἐπειδή δέν ξέρουν πολλοί ὅτι προηγεῖται προσευχή, ὁρμοῦν μέ τό κουτάλι στήν σοῦπα καί στά λοιπά φαγητά, λές καί ἦσαν νηστικοί πολλές ἡμέρες!
Ἕνα ἐλάχιστο ποσοστό ἐξ αὐτῶν συμμετέχουν ἀπό τήν ἀρχή στίς ἀκολουθίες. Αὐτούς ἠμποροῦμεν νά τούς ὀνομάζουμε προσκυνητές, ἐάν μαζί μέ τόν ἐκκλησιασμόν τους, συνδυάσουν καί τήν ἐξομολόγησι μέ τήν Θεία Κοινωνία.
Ἕνα μεγαλύτερο ποσοστό ἐξ αὐτῶν ἐμφανίζεται πρός τό τέλος τῆς Θείας Λειτουργίας. Ἀνάβουν τά κεριά τους στόν ἐξωνάρθηκα καί ξαφνικά ἀκούγεται ἡ πρόσκλησις τοῦ ἀδελφοῦ, διακονητοῦ τῆς ἐκκλησίας: «Περᾶστε νά πάρετε ἀντίδωρον…». Κι αὐτοί ξαφνιασμένοι πλησιάζουν γιά τό ἀντίδωρο, ἐνῶ ταυτόχρονα ἀποροῦν ἐτελείωσε τόσο γρήγορα ἡ Λειτουργία;
Μετά τήν βραδυνή τράπεζα φαγητοῦ ἀκολουθεῖ στήν ἐκκλησία ἡ ἀνάγνωσις τοῦ Μικροῦ Ἀποδείπνου. Ταυτόχρονα στόν κυρίως ναόν, τοποθετεῖται εἰδικό ἐπίμηκες τραπέζι, ὅπου ὁ Βηματάρης Ἀδελφός βγάζει μερικά ἀπό τά σπουδαιότερα Ἱερά Λείψανα τῶν Ἁγίων μας διά προσκύνησι.
Καί τότε ἔρχονται σχεδόν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι. Μερικοί τά προσκυνοῦν μέ εὐλάβεια, ἄλλοι ἀκουμβοῦν ἐπάνω σ᾿ αὐτά τά κομπολόγια ἤ τά κομποσχοίνια τους, ἤ τόν σταυρόν τους διά νά πάρουν, ὅπως πιστεύουν εἰδικήν εὐλογίαν. Καί πολλοί δέν γνωρίζουν τί εἶναι αὐτό τό προσκύνημα, διότι δέν ἔδωσαν καί τήν πρέπουσα προσοχή νά ἀκούσουν ποιῶν Ἁγίων τά Λείψανα θά προσκυνήσουν! Ἔτσι, κατά τρόπον μηχανικόν, θά ἐλέγαμε, σκύβουν ἐπάνω σ’αὐτά, χωρίς νά τά ἀσπάζονται μέ τά χείλη τους, ἀλλά νά τά προσκυνοῦν κλίνοντες τήν κεφαλήν των πρός τά Λείψανα, χάριν εὐλαβείας, ἄς ποῦμε, καί τιμῆς.
Τώρα ὅσον ἀφορᾶ διά τήν ἐπιτέλεσιν τοῦ σημείου τοῦ σταυροῦ στό στῆθος τους, τό πρᾶγμα προκαλεῖ θυμηδία. Συμβαίνει αὐτό πού μερικοί ἱεροκήρυκες στήν Ἑλλάδα τό ἐπεσήμαναν. Ὅτι δηλ. οἱ χριστιανοί μας, νομίζουν ὅτι κάνουν τόν σταυρόν τους, ἐνῶ οὐσιαστικά «παίζουν κιθάρα».
Στό τέλος τοῦ Μικροῦ Ἀποδείπνου ἀκούγεται μία δυνατή καί καθαρή ἀνακοίνωσι ἑνός ἐντεταλμένου Ἀδελφοῦ τῆς Μονῆς μας. Ἰδού ἡ ἀνακοίνωσις: «Μετά τό Μικρό Ἀπόδειπνον θά ἀκολουθήσει ὁμιλία διά τούς προσκυνητές στήν αἴθουσα, νούμερο 20, τοῦ ἐπάνω ἀρχονταρικιοῦ».
Τυγχάνει νά εἶναι καί ἡ ἐλαχιστότης μου ὁμιλητής μία φορά τήν ἑβδομάδα, κάθε Δευτέρα στήν αἴθουσα αὐτή. Καί τό θλιβερόν γεγονός εἶναι ὅτι ἀπό τούς 50 ἀνθρώπους ἴσως ἔλθουν στήν σύναξι περί τούς 15. Πρό μιᾶς ἑβδομάδος, ἐπῆγα καί εἶχαν ἔλθει μόνον δύο!
Εἶναι ἀλήθεια ὅτι οὔτε νά ἀκούσουν ἔρχονται στό Ὄρος οἱ ἀγαπητοί μας «προσκυνητές». Ἀλλά, τότε διατί ἔρχονται; Οἱ περισσότεροι ἀπό μία τουριστική περιέργεια, διότι ἔτσι τούς ἐπληροφόρησαν ἄλλοι ἐπισκέπτες περί Ἁγίου Ὅρους, ὅτι εἶναι Ἱερός Τόπος, μέ πλῆθος μονῶν, Σκητῶν καί Κελλίων κλπ. Ὅτι ἡ φιλοξενία εἶναι δωρεάν καί συνθῆκες διαμονῆς διατροφῆς καί περιηγήσεως ἄριστες. Δι᾿ αὐτό ἄκουσα στό πλοιάρια κάποια φορά μία ὁμάδα πού ἔλεγαν: «Πᾶμε στήν Γρηγορίου, διότι ἔχει καλό φαγητό καί καθαρά σεντόνια!»
Ἄλλοι ἔρχονται, διά νά μήν αἰσθάνονται μειονεκτικά, ὅτι ἐνῶ εἶναι Ἕλληνες ἀπό τήν Ἑλλάδα, δέν ἐπεσκέφθησαν ἀκόμη τό Ἅγιον Ὄρος; Καί ὅμως ἔρχονται ἀπό τά πέρατα τῆς γῆς, καί μάλιστα ἀλλοεθνεῖς καί ἀλλόθρησκοι κι αὐτοί ἕνα πήδημα ἀπό τήν Ἑλλάδα γιά νά φθάσουν καί δέν ἦλθαν ποτέ;!
Ἕνα ἄλλο ποσοστόν ἔρχονται γιά διακοπές. Ποῦ θά πᾶμε; Ἀναρρωτιοῦνται μεταξύ τους. Καί ἀποφασίζουν στό Ἅγιον Ὄρος, ὅπου ὅλα ἐκεῖ συνδιάζονται. Οἱ φυσικές ὀμορφιές τοῦ Τοπίου, ἡ πατροπαράδοτη δωρεάν φιλοξενία, λίγο ἀπό λιβάνι. ἀκολουθίες καί προσευχές, λίγο πορεῖες μέ ποδαρόδρομο γιά τήν σωματική τους ἄσκησι. Ἀφοῦ ἔξω ἔχουν ξεχάσει νά περπατοῦν! Συζητήσεις μέ μοναχούς καί μάλιστα μορφωμένους διά ἱστορία τῶν Μονῶν, ἐνημέρωσις διά χειρόγραφα καί παλαίτυπα βιβλιοθηκῶν, μουσειακῶν ἀντικειμένων, ἱερῶν σκευῶν, προσκύνησις ἱερῶν Λειψάνων καί θαυματουργῶν εἰκόνων, κλπ.
Ὑπάρχει καί μία ὁμάδα ἐπιστημόνων καί ὑψηλῶν πολιτικῶν ἤ ἐκκλησιαστικῶν προσώπων, πού ἔρχονται διά νά ἐκπληρώσουν κάποιο τάμα τους ἤ διά κάποια συγκεκριμένη ἀποστολή, πού ἔχει σχέσι μέ τήν Πολιτεία, τήν Ἐκκλησία καί τό Ἅγιον Ὄρος!
Ἀλλά αὐτό πού μοῦ προκαλεῖ φαιδρότητα καί ἀπορία εἶναι κατά τήν σύναξι στό νούμερο 20. Συνήθως τούς ἐρωτῶ, ἐάν θέλουν γιά κάτι νά μέ ρωτήσουν. Ἔτσι βολιδοσκοπῶ τί εἴδους ἄνθρωποι εἶναι. Ἀπό ποιό πλανήτη ἦλθαν, πῶς εὑρέθησαν ἐδῶ καί τί ζητοῦν νά μάθουν; Καί ξαφνικά, λές καί μπαίνει τό δαιμόνιο τοῦ μογιλάλου καί τούς κλείνει τά στόματα. «Ἐάν, δέν ἔχετε κάτι νά μέ ρωτήσετε, πού νά ἔχει σχέσι μέ τήν ζωή μας ἐν Χριστῶ, σημαίνει ὅτι τζάμπα πληρώσατε τόσα χρήματα νά φθάσετε μέχρις ἐδῶ!» Ὁπότε κάποιος ἐτόλμησε καί μοῦ εἶπε: «Εἶναι τόσα πολλά αὐτά πού θέλουμε νά σᾶς ἐρωτήσουμε, πάτερ, ἀλλά δέν ξέρουμε ἀπό ποῦ νά ἀρχίσουμε». Καί ἄν θελήσετε νά μάθετε, ἀγαπητοί μου ἀναγνῶστες τί μέ ἐρωτοῦν θά ἐκπλαγῆτε.
Καί ἰδού μερικές ἀπορίες τους:
-Πάτερ, πόσες φορές τήν ἑβδομάδα νά πηγαίνουμε στήν γυναῖκα μας;
-Πάτερ πότε εἶναι κτισμένα αὐτά ἐδῶ τά ντουβάρια;
-Πάτερ, τί ἔχετε νά μᾶς πῆτε γιά τόν κυβερνήτη τῆς Ἑλλάδος μας;
-Πάτερ, τί θά γίνει μέ τό Οὐκρανικό ζήτημα;
-Πάτερ, τί θά γίνει στήν Ἀμερική μέ τήν διαδοχή τοῦ ἀρχιεπ. Δημητρίου;
Παράλληλα ὅμως μ’αὐτές τίς ἀλλοπρόσαλλες καί ἀδιάκριτες ἐρωτήσεις τους, ἀκοῦμε ἐνίοτε καί μερικούς πού μᾶς ἐρωτοῦν γιά τήν ὁρμή τῶν διαφόρων λογισμῶν τους καί πῶς πρέπει νά τούς ἀντιμετωπίσουν. Ἄλλοι θά μᾶς ἐρωτήσουν γιά τά πάθη τῆς σαρκός, ὀλίγοι γιά θέματα προσευχῆς. Πολλοί ἔχουν κρεμάσει τίς ἐλπίδες τους στήν ἐκπλήρωσι τῶν προφητειῶν παλαιοτέρων καί νεωτέρων ἁγίων Προφητῶν τῆς Ἐκκλησίας μας καί περιμένουν νά ἀκούσουν τί θά γίνει αὔριον στήν Ἑλλάδα, στόν κόσμον ὁλόκληρον καί πότε θά τιμωρηθοῦν οἱ ὑπαίτιοι τῆς τραγωδίας πού ζοῦμε τώρα στήν Ἑλλάδα.
Στό Ἅγιον Ὄρος δέν ἐνδείκνυται νά ἀσχολούμεθα μέ πολιτικά θέματα. Αὐτά εἶναι ὑποθέσεις τῶν ὑπευθύνων ἐκπροσώπων τῆς Πολιτείας καί τοῦ λαοῦ, ὁ ὁποῖος καί τούς ψηφίζει. Ἐδῶ ἐπιβάλλεται νά ὁμιλοῦμε διά θέματα πού ἔχουν σχέσι μέ τήν κάθαρσι τῶν παθῶν καί τήν προετοιμασία μας γιά τήν αἰώνια ζωή. Ἄλλωστε εἶναι τόσο σύντομος ὁ παρών βίος ὅλων μας. Καί δέν ἔχουμε καιρόν νά καθυστεροῦμε διά τίς ἀναγκαῖες ἀποσκευές αὐτοῦ τοῦ ἀνεπιστρόφου καί μοναδικοῦ πρός τούς οὐρανούς ταξιδίου μας!
Μον. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης. 26-1-2019
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου