«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
Αύτά είναι ό κόσμος τόν όποιο διέταξε ό Εύαγγελιστής Ιωάννης νά μισούμε" «Μή άγαπάτε τόν κόσμον μηδέ τά έν τω κόσμω. Έάν τις άγαπά τόν κόσμον, ούκ έστιν ή άγάπη τοῦ Πατρός έν αύτώ» (Α' Ίωάν. 2,15). Δηλ. όχι άπλώς τά έργα, άλλά τά κοσμικά έργα νά μισούμε. Ένώ ἡ ψυχή έχει ειρήνη μέ τόν Θεό, όταν έχη ειρήνη μέ τόν ίδιο τόν έαυτό της καί κάνη πιστά τό θέλημά Του. Επιτελεί δέ τό θέλημά Του, όταν έχη ειρήνη μέ όλους τούς ανθρώπους έστω καί έάν ύποφέρη άπ' αύτούς. "Οταν έχη ειρήνη, έχει καί τήν ύπομονή καί δέν συγχύζεται καθόλου, άλλά όλα τά άνέχεται, σ' όλους κάνει τό καλό, όλους τούς άγαπά γιά τήν άγάπη τοῦ Θεοῦ καί τό κοινόν τής άνθρωπίνης φύσεως. Γιά τούς κακοποιούς καί ληστές κλαίει διότι τούς θεωρεί πλέον ώς χαμένους, όπως έκανε ό Κύριος καί οί μαθητές Του. Ένώ γιά τούς πιστούς προσεύχεται καί έργάζεται τό άγαθό γι' αύτούς. Μ' αύτόν τόν τρόπο λαμβάνει τήν ειρήνη τών λογισμών, άξιώνεται άποκαλύψεως θείων μυστηρίων καί τής καθαράς πρός τόν Θεό προσευχής.
Αύτός πού θέλει νά φυλάξη τήν ειρήνη στήν καρδιά του, έχει άνάγκη άπό τέσσερα πνευματικά έργα καί είδικώτερα τά έξής:
Πρέπει πρώτα άπ' ολα νά προσπαθή νά κάνη περισσότερο άπό όλα τό θέλημα τοῦ άδελφοῦ του καί ποτέ τό δικό του.
"Οσο περνάει ό καιρός νά έχη πάντοτε λιγώτερα καί όχι περισσότερα πράγματα γιά τόν έαυτό του.
Νά επιζητά πάντοτε τήν εύτελέστερη θέσι καί νά άπέχη άπ' όλους.
Νά έπιθυμή πάντοτε νά προσεύχεται μέ τήν Χάρι τοῦ Θεού καί νά τελειοποιή πνευματικά τόν εαυτό του. Σέ κάθε έργο μας πρέπει νά προσέχουμε πώς τό έκτελοῦμε καί τί λέμε" ἡ σκέψις μας νά είναι πάντοτε προσηλωμένη στό πώς θά εύαρεστήσουμε τόν Θεό καί νά μή έπιθυμοῦμε κανένα πράγμα περισσότερο άπό τόν Θεό. Νά μή κρίνουμε βιαστικά τά έργα καί τά λόγια τών άλλων καί σέ δουλειές πού δέν μάς τίς έμπιστεύονται νά μή άνακατευώμεθα. Έάν εφαρμόζουμε αύτά, ή καρδιά μας σπάνια καί γιά λίγη ώρα θά ταράζεται. Έάν όμως ζητάμε νά μή έχουμε κανένα σωματικό πόνο καί καμμία ψυχική δοκιμασία, τότε νά γνωρίζουμε ότι ζητάμε ένα πράγμα τό όποιον δέν ύπάρχει σ' αύτόν τόν κόσμο καί πού εύρισκεται μόνο στήν Βασιλεία τής αιωνίου άναπαύσεως. "Ετσι λοιπόν, νά μή πιστεύουμε ότι εύρήκαμε τήν άληθινή ειρήνη τής καρδιάς μας, όταν δέν μάς συμβαίνη άπό πουθενά κανένας πειρασμός. Νά μή πιστεύουμε ότι είμεθα σ' όλα έν τάξει, όταν δέν έχουμε κανένα νοητό έχθρό ή νά πιστεύουμε ότι έφθάσαμε σέ τελεία μακαριότητα, όταν όλα γίνωνται κατά τήν έπιθυμία τής καρδιάς μας. Καί όταν βλέπουμε ότι ή ψυχή μας είναι γεμάτη άπό μία γλυκειά εύλάβεια νά μή δεχώμεθα καμμία μεγάλη ιδέα γιά τόν έαυτό μας οὔτε νά φανταζώμεθα ότι είμεθα δοχεία εκλεκτά τοῦ Θεοῦ, διότι δέν γνωρίζεται άπ' αύτά ό πραγματικά ένάρετος, οὔτε παραμένει μέ τέτοιες σκέψεις καί ἡ άληθινή ειρήνη τής καρδιάς μας. Διότι ἡ άληθινή καί τελεία ειρήνη τής καρδιάς μας είναι νά άφήσουμε ὁλόκληρη τήν καρδιά μας στό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί νά μή ζητάμε τίποτε γιά τόν έαυτό μας, οὔτε μικρό οὔτε μεγάλο. Καί νά άντικρύζουμε μέ τό ίδιο μέτρο καί τό ίδιο μάτι τόσο τήν ευτυχία όσο καί τήν δυστυχία καί νά εύχαριστοῦμε μέ όλη μας τήν καρδιά τόν Θεό γιά όλα τά άγαθά καί τά κακά έξ ίσου. Άλλά δέν είναι άρκετό αύτό, πρέπει άκόμη νά είμεθα άνδρείοι καί μακρόθυμοι προετοιμάζοντας τήν καρδιά μας, σέ περίοδο συμφοράς, γιά τήν άντιμετώπισι άλλων δυσκολωτέρων πειρασμών βάζοντας σέ κίνδυνο άκόμη καί τήν ζωή μας, προκειμένου νά υποφέρουμε γιά τό καλό τών άλλων. Άλλά, παράλληλα νά έχουμε ύπ' όψιν μας τήν δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ καί νά δοξάζουμε τήν άγαθωσύνη Του γιά όλα τά δημιουργήματά Του. "Οταν κάνουμε έτσι θά βαδίζουμε τήν οδό τής ειρήνης καί θά μπορούμε μέ έμπιστοσύνη νά ελπίζουμε ότι θά σταθούμε ενώπιον Του μέ ιλαρό πρόσωπο. "Οταν τελικά μπορέσουμε καί αρνηθούμε πλήρως τόν έαυτό μας, τότε θά άπολαύσουμε τήν καρδιακή ειρήνη στόν μεγαλύτερο βαθμό πού μπορεί ό άνθρωπος νά γνωρίση σ' αύτή τήν πρόσκαιρη καί έφήμερη ζωή. Λοιπόν, έάν άγαποῦμε τόν Θεό σέ καιρό θλίψεως, πικρίας καί πόνου τόσο όσο τόν άγαποΰμε καί σέ καιρό χαράς καί παρηγοριάς, τότε θά κατανοοῦμε ότι Αύτός είναι ἡ ειρήνη μας. Πλήρης παράδοσις στό θέλημα τοῦ Θεού είναι ή μοναδική ὁδός γιά τήν ειρήνη καί ελευθερία τής καρδιάς μας, όπως θά μάς έλεγε ό ίδιος ό Σωτήρ: «Παιδί μου, άφησε τόν έαυτό σου σέ μένα καί θά μέ βρής μέσα σου. Μή κρατάς τίποτε δικό σου, οὔτε άκόμη τό θέλημά σου καί θά στολισθής μέ όλες τίς άρετές. Αύτό πού άμέσως θά προσφέρης μέ πόθο σέ Μένα θά τό βρής νά πλημμυρίζη τήν καρδιά σου». Στήν έρώτησι κάποιου: «Κύριε, πόσες φορές καί σέ τί πράγμα ν' άρνηθώ τόν έαυτό μου», ό Σωτήρ θά τοῦ άπαντήση: «Σ' ολόκληρη τήν ζωή σου καί σέ κάθε στιγμή καί στά μικρά καί στά μεγάλα πράγματα. Μή κάνης διακρίσεις, άλλά παραιτήσου άπό όλα καί ά φησέ τα στό θέλημά Μου. Μέ άλλα λόγια, πώς θά μπορέσης εσύ νά είσαι μαζί Μου καί Έγώ μαζί σου, έάν δέν άρνηθής όλο τόν εσωτερικό σου κόσμο καί τήν θέλησί σου; "Οσο γρηγορώτερα έπιτελέσης αύτό τό έργο τής άρνήσεως τοῦ έαυτοῦ σου τόσο καλλίτερα θά άπολαύσης τήν ειρήνη Μου καί περισσότερο θά Μέ εύαρεστήσης καί γενικά τό κέρδος γιά τήν ψυχή σου θά είναι πολύ μεγάλο. Μερικοί άρνούνται τόν έαυτό τους, άλλά όχι σέ όλα, κάνοντας έτσι διακρίσεις καί έχοντας σέ πολλά ενδοιασμούς. Δέν έχουν πλήρη έμπιστοσύνη στόν Θεό καί θέλουν μόνοι τους νά έπιμελοῦνται τήν ζωή τους. "Αλλοι στήν άρχή προσφέρονται ολοκληρωτικά, άλλά άργότερα κυριεύονται άπό τούς πειρασμούς, έπιστρέφουν στόν έαυ τό τους καί δέν προοδεύουν στίς άρετές. Καί μερικοί άλλοι δέν θά φθάσουν ποτέ στήν άληθινή ελευθερία, τήν ειρήνη τής καρδιάς τους καί τήν γλυκειά συνάντησι μέ Μένα, έάν δέν παραδοθούν καί έλθουν έξ ολοκλήρου σέ Μένα προσφέροντας τήν κάθε ήμέρα ώς μία θυσία, χωρίς τήν όποία δέν θά συμμετάσχουν στήν Βασιλεία Μου.
Συχνά σοῦ έλεγα καί τώρα σοῦ ξαναλέγω. Άρνήσου τόν έαυτό σου, παραδώσου στό θέλημά Μου καί πολύ θά χαίρεσαι γιά τήν μεγάλη ειρήνη τής καρδιάς σου. Δώσε τα όλα γιά όλα, μή κάνης έπιλογές, μή κρατάς τίποτε γιά τόν έαυτό σου καί πρόσφερέ τα σέ Μένα μέ τήν καρδιά σου καί θά Μέ έχης μέσα σ' αύτήν. Τότε ή καρδιά σου θά έλευθερωθή καί καμμία δύναμις τού σκότους δέν θά τήν βλάπτη. Νά λαχταρήσης παντός είδους άσκήσεις, προσευχές καί πνευματικές άναβάσεις προκειμένου νά π ραιτηθής άπό τό θέλημά σου, διότι γυμνός πρέπει νά Μέ άκολουθήσης γιά νά πεθάνης καί νά άναστηθής μαζί Μου στούς αιώνες. Τότε όλοι οι μάταιοι λογισμοί, όλες οι άγω νίες καί ταραχές καί όλες οι άνώφελες φροντίδες θά σβήσουν ώς καπνός. Τότε θά έξαφανισθή ό άδικαιολόγητος φόβος καί ή άχαλίνωτη έμπαθής άγάπη θά νεκρωθή».
Μετάφρασις ἀπό τά ρουμανικά π. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου